Pilot "Brandveilig leven in Meerzicht"

Brandweer Haaglanden/Zoetermeer

Pilot "Brandveilig leven in Meerzicht"

Plan van Aanpak

Vastgesteld: 11 mei 2011 DvdL




2


Inhoudsopgave 1

Inleiding en doelstelling

4

2

Oplossingsrichting

5

2.1

5

3

4

5

6

7

Het besef van brandveilig leven

Mogelijke werkwijzen

6

3.1

Gebruik van ambassadeurs

6

3.2

Ruchtbaarheid geven aan acties

6

3.3

Voorlichting op basisscholen in de wijk

6

3.4

Bezoeken aan huis door vrijwilligers

6

3.5

Informatiebijeenkomst in de flat

7

3.6

Inzet miniwoning bij de flat

7

3.7

Reactie na brand in de flat

7

Betrokkenen

9

4.1

Actoren

9

4.2

Projectorganisatie

Kosten

10 11

5.1

Tijd

11

5.2

Begroting

12

Risico’s

13

6.1

Geen medewerking van bewoners

13

6.2

Taal en cultuurbarrière

13

6.3

Middelen

13

6.4

Problemen in woningen buiten de brandveiligheid

13

6.5

Onvoldoende vrijwilligers

13

Planning

14

7.1

Strokenplanning

14

7.2

Detailplanning eerste flat

15


3


1

Inleiding en doelstelling

De binnen de brandweer opgestelde toekomstvisie, de Strategische Reis, stelt dat er veel winst is te behalen in het voorkomen van brand. Dit is vormgegeven in het begrip Brandveilig Leven. Hierbij wordt de nadruk gelegd op het kweken van bewustzijn voor brandveiligheid bij de burger. In Engeland wordt al vele jaren op deze manier gewerkt, in Nederland wordt hier sinds enige tijd mee geëxperimenteerd. Binnen de brandweer Haaglanden wordt ook gewerkt aan het uitwerken van de Strategische Reis. In het kader daarvan is door het korps Zoetermeer samenwerking gezocht met de gemeente. Hieruit is het voorstel gekomen een pilot te organiseren op het gebied van Brandveilig Leven. Om het project niet te omvangrijk te maken, is gekozen als doelgroep de bewoners van de galerijflats in Meerzicht te nemen. Het belang hiervan is de afgelopen maanden extra duidelijk geworden door een aantal woningbranden in deze flats, waarbij geen ernstig gewonden zijn gevallen maar wel veel schade is geleden. De doelstelling van het project is als volgt gedefinieerd: Het vergroten van het besef van de noodzaak van brandveilig leven van de bewoners van galerijflats in de wijk Meerzicht Het is moeilijk op korte termijn te meten of de doelstelling is behaald. Binnen de brandweer wordt wel nagedacht over een mogelijkheid om te meten of en in welke mate dit soort initiatieven succesvol zijn. Dit is echter nog in een beginstadium.


4


2

Oplossingsrichting

2.1

Het besef van brandveilig leven

Vaak wordt ten onrechte gedacht dat de brandveiligheid in woningen wordt verhoogd door het simpelweg uitdelen van rookmelders of blusdekens. Dit is echter niet het geval. Natuurlijk zal een rookmelder de brandveiligheid verhogen, maar als de batterij leeg is of de rookmelder defect is het effect teniet gedaan. Ook een blusdeken of een brandblusser is pas zinvol als men weet hoe en wanneer deze moet worden gebruikt. Bovendien garandeert het uitdelen nog niet het daadwerkelijk plaatsen en onderhouden ervan. Kortom, met dit project is het doel de bewoners het brandveiligheidsbesef bij te brengen, op het gebied van kennis (wat is het risico van brand en hoe kan ik het voorkomen), houding (waarom is het ook juist voor mij een risico) en gedrag (door de kennis en het besef maatregelen nemen de brandveiligheid in de woning te verhogen). De grote winst is te behalen in het mensen laten inzien van het belang van brandveilig leven. Door mensen bewust te maken van de risico’s en mogelijke effecten van brand in een woning, zullen mensen de intrinsieke motivatie krijgen om zelf actief de brandveiligheid te verhogen, bijvoorbeeld door de rookmelders zelf te plaatsen en brandpreventieve middelen aan te schaffen. Deze pilot richt zich dan ook juist daarop, het ontwikkelen en onderhouden van het brandveiligheidsbesef van de bewoner.


5


3

Mogelijke werkwijzen

Per flat kan een aantal methoden worden gebruikt om de beoogde doelstellingen te realiseren. Voor de pilot wordt per woningcorporatie een flat aangewezen. Dit zijn de volgende: Vestia: Fonteinbos Vidomes: Waterbuurt De Goede Woning: ? Als er tijdens de pilot in een andere flat dan de aangewezen flat een brand is, verhuist de focus van een van de benoemde flats naar die flat, om juist te profiteren van het gecreëerde momentum bij de bewoners van die flat. De verschillende methoden zijn in dit hoofdstuk beschreven. Omdat dit project een pilot is, is een bijkomend doel zoveel mogelijk van de methoden te hanteren, om ook van de verschillende manieren van aanpak te leren.

3.1

Gebruik van ambassadeurs

De gehele aanpak wordt gebruik gemaakt van ambassadeurs. Dit zijn enerzijds de burgemeester en de wijkwethouder Meerzicht, Frank Speel. Anderzijds wordt gezocht naar personen die in de buurt aanzien genieten, bijvoorbeeld bekende buurtbewoners of bewonerscommissies. In de praktijk blijkt dat juist veel bewoners zich met deze laatste mensen identificeren.

3.2

Ruchtbaarheid geven aan acties

Al vóór het starten van de acties in de galerijflats is het belangrijk de bewoners te laten weten dat dit gaat gebeuren. Enerzijds gaat dit door brieven te sturen, maar ook het opzoeken van de (lokale) media speelt een belangrijke rol. Daarnaast kan ook de repressieve dienst van de brandweer in de weken ervoor oefeningen houden in of rond de flats, waarbij een bord is neergezet met daarop de aankondiging van de activiteiten. Dit alles verhoogt het draagvlak van en de bekendheid met de activiteiten.

3.3

Voorlichting op basisscholen in de wijk

Door de jeugd voorlichting te geven, kan deze ook het geleerde mee naar de ouders nemen en zo al een eerste aanzet voor creëren van het bewustzijn geven. Dit gebeurt in de week voorafgaand aan de huisbezoeken. Waar mogelijk zal worden geprobeerd de vrijwilligers die zijn geworven mee te nemen naar deze bezoeken.

3.4

Bezoeken aan huis door vrijwilligers

Door per huis aan te bellen en een brandveiligheidschecklist in te vullen, wordt per bewoner gericht ingespeeld op het voeden van het besef. Elk bezoek duurt ongeveer drie kwartier. Het wordt uitgevoerd door getrainde vrijwilligers, met een flexibel inzetbare brandweerdeskundige in achtervang, voor de “moeilijke” vragen. De huisbezoeken worden gedaan in koppels van twee, voor de eigen veiligheid.


6


Bovendien krijgen de vrijwilligers een identiteitsbewijs mee, wat ook in de brief wordt aangekondigd. Om misbruik te voorkomen wordt het identiteitsbewijs aan het begin van de dag uitgedeeld en aan het eind van de dag weer ingenomen. Ook wordt gekeken naar de mogelijkheid T-shirts te drukken voor de vrijwilligers. Het is van belang van tevoren de bezoeken aan te kondigen door posters en een brief. Bij niet thuis wordt een kaartje achtergelaten om alsnog een afspraak te maken. Ook bij de brief met de aankondiging wordt een aanmeldformulier bijgevoegd, zodat er van tevoren een beeld is van woningen waar we in ieder geval welkom zijn. Een aandachtspunt zijn mogelijke cultuurverschillen en de toegang tot de woningen daaromheen. Voor het opleiden van de vrijwilligers is capaciteit en goede lesstof nodig. Bovendien is het noodzakelijk de vrijwilligers ook sociale problemen te laten herkennen, zoals verwaarlozing van de woning. Hiervoor is bijvoorbeeld een training of informatieochtend te organiseren zoals ook de ambassadeurs Wijkgericht Inburgeren hebben gekregen door Kwadraad en GGD ten behoeve van het Meldpunt Bezorgd. Het werven van vrijwilligers vindt bij voorkeur plaats in de wijk zelf. Juist omdat de lokale bekendheid een grote meerwaarde vormt. Hierbij kan geworven worden onder al bestaande groepen vrijwilligers.

3.5


Naast de huis-aan-huisbezoeken is er de mogelijkheid in de flat een informatiebijeenkomst te organiseren. Dit is minder arbeidsintensief, omdat in relatief korte tijd een grote groep mensen kan worden bereikt. Het effect is echter ook minder, omdat in plaats van informatie te brengen, de bewoners op vrijwillige basis de informatie moeten komen halen. De drempel is daarmee een stuk hoger. Een idee zou zijn eerst een informatiebijeenkomst te organiseren en daarbij te registreren wie is geweest. De woningen die niet zijn vertegenwoordigd kunnen dan in de individuele bezoeken worden meegenomen.

3.6

Inzet miniwoning bij de flat

Gedurende de huisbezoeken wordt de eerste zaterdag bij de ingang van de flat de regionale miniwoning ingezet, waarmee bewoners kunnen ervaren hoe het is uit een brandende woning te ontsnappen. Daarbij wordt voorlichting gegeven over brandveiligheid. Hierbij wordt ook de woningstichting betrokken om bewoners te ondersteunen bij bijvoorbeeld aanschaf en ophangen van rookmelders (waar dat nog niet al is gebeurd vanuit de woningbouwcorporatie). De plek van de miniwoning wordt in overleg met de woningbouwcorporatie en de brandweer bepaald.

3.7

Reactie na brand in de flat

Mocht er een brand in de flat zijn, dan wordt binnen enkele dagen erna een brief worden gestuurd naar alle bewoners met informatie over brandveiligheid en daarbij foto’s van de schade die een brand kan aanrichten. Het besef is namelijk groot de eerste dagen na het incident. Om eventuele taalbarrières te vermijden en de leesbaarheid te vereenvoudigen, wordt de brief zoveel mogelijk gemaakt met


7


pictogrammen en andere grafische hulpmiddelen. Ook is kort daarop een informatiebijeenkomst, zoals besproken in 3.5, te organiseren.


8


4

Betrokkenen

4.1

Actoren

Bewoners De bewoners zijn de belangrijkste partij in deze pilot. Ze zijn niet alleen de doelgroep, maar vormen ook een belangrijk deel van de aanpak door de inzet van vrijwilligers uit de buurt. Bewonerscommissies De bewonerscommissies zijn enerzijds ingangen tot de bewoners en anderzijds een mogelijk platform om draagvlak te creëren voor dit project. Ze dienen in een vroegtijdig stadium te worden betrokken. Gemeente Zoetermeer De gemeente levert zowel ambtelijk als bestuurlijk een bijdrage. De bestuurlijke bijdrage wordt geleverd in de vorm van ambassadeurschap van de burgemeester en de wijkwethouder (Speel). De ambtelijke bijdrage is deelname aan het projectteam door een beleidsmedewerker OOV en de wijkmanager Meerzicht. Brandweer Haaglanden De brandweer levert een projectleider en daarnaast capaciteit voor de diverse activiteiten. Ook de inhoudelijke deskundigheid op het gebied van brandveiligheid wordt in eerste instantie geboden door de brandweer. Woningcorporaties Vestia, De Goede Woning en Vidomes zijn eigenaar van een groot aantal woningen in de diverse flats in Meerzicht en daarmee een belangrijke partner in het project. Ook de diverse beheerders van de flats die in dienst zijn van de corporaties, zijn een belangrijke partner in de praktische uitvoer van maatregelen voor brandveiligheid. Verenigingen van Eigenaren In de galerijflats zijn niet alle woningen eigendom van de woningcorporaties. Ook zijn er flats particulier eigendom. Om geconsolideerd de eigenaren te bereiken, wordt contact gezocht met de VVE van de flat. Dit kan via de woningcorporatie, die ook zitting heeft in de VVE.


9


4.2

Projectorganisatie

Projectleider: Duncan van de Laar, inhoudelijk ondersteund door Henk van Eijk (Brandweer) Projectleden: Paul van Dijk (Brandweer) Betty Wentink (Brandweer, project secretaris en communicatie) Marjolijn Ernst (Brandweer, afdeling Brandveilig Leven) Elsje van Dijk (Wijkmanager Meerzicht) Sabrina Verbarendse (Beleidsmedewerker OOV) André Bieleveld (Vestia) Vacature (De Goede Woning) Vacature (Vidomes) De projectsecretaris secretariële werkzaamheden uitvoeren voor de projectleider. De secretaris zal alle vergadermomenten aanwezig zijn en met name de afspraken bundelen in een overzicht.


10


5

Kosten

5.1

Tijd

Verreweg de meeste tijd is nodig voor de huisbezoeken. Ervaringen in Amersfoort, waar een soortgelijk project is gedraaid, leren dat de adviseur per huisbezoek zo’n 45 minuten binnen is. Inclusief verplaatsen en af en toe een dichte deur kost dit gemiddeld per woning een uur. Uitgaande van een dag van ongeveer acht uur en een beschikbaarheid van ongeveer 10 vrijwilligers, leert dat per dag ongeveer 70 woningen te bezoeken zijn, uitgaande van een uur voor opstarten, lunchen en afronden. Dat betekent dat voor een flat met 250 woningen 3,5 dagen nodig zijn. In dit rapport wordt verder gerekend met 4 dagen. De vrijwilligers moeten ook worden opgeleid. Dit kost (op basis van de ervaringen van Amersfoort) vier dagdelen per groep vrijwilligers. Dit kan eventueel ook in vier avonden. De inzet van de miniwoning is zelf te bepalen. In de begroting wordt uitgegaan van een inzet per flat van een gehele dag (10:00 – 16:00). Kanttekening is daarbij dat de miniwoning regionaal wordt ingezet, dus beschikbaarheid niet altijd is te garanderen. De informatiebijeenkomst in de flat kan in een avond plaatsvinden en duurt drie uur, exclusief voorbereidingstijd en reistijd. De voorlichting op basisscholen kost vier uur per school. De capaciteit in tijd die kan worden vrijgemaakt binnen de brandweer biedt mogelijkheid tot het bezoek van zes scholen.


11


5.2

Begroting

De begroting is opgesplitst per “module” en berekend voor een enkele galerijflat van 250 woningen (met uitzondering van de scholen). De kosten voor rookmelders zijn niet meegenomen. Uitgegaan wordt van een gemiddeld uurtarief van €25,- per uur en een groep van 10 vrijwilligers voor de huisbezoeken. Aantal uur

Totaal bedrag

80

€

2.000

€

2.000

200

Opstartkosten

Projectkosten diversen voor opstart

(budget gezamenlijk)

Subtotaal

Huisbezoeken

Voorbereidingen (brieven sturen, etc.)

2*4

€

(budget gemeente)

Instructeur voor opleiden groep vrijwilligers

4*4

€

400

Inzet brandweermedewerker voor

4*8

€

800

€

440

specialistische vragen tijdens bezoeken Lunch voor deelnemers (vier dagen) Geschenk en etentje voor de vrijwilligers

€

1.000

Subtotaal

€

2.840

Inzet miniwoning

Voorbereiding

2*4

€

200

(budget brandweer)

Inzet medewerkers bij de miniwoning

4*8

€

800

Lunch voor deelnemers

€

40

Subtotaal

€

1.040


Voorbereiding

1*4

€

100

(budget woningbouwcorporatie)

Inzet adviseur brandveiligheid bij bijeenkomst 1*4

€

100

Subtotaal

€

200

Brieven na brand in flat

Opstellen en verspreiden brieven

€

200


Subtotaal

2*4

€

200

Overige kosten

Promotiemateriaal (posters e.d.)

€

500


Onvoorziene kosten

€

1.000

€

5.780

€

600

Totaal per flat

Voorlichting op zes basisscholen

Voorbereiding

6*4

(budget brandweer)

Inzet adviseur brandveiligheid

6*4

Totaal

€

600

€

1.200

Het totaalbedrag van de projectkosten komt op basis van drie flats en inclusief de voorlichting op basisscholen op € 20.540.


12


6

Risico’s

Dit hoofdstuk beschrijft enkele risico’s die te onderkennen zijn binnen deze pilot.

6.1

Geen medewerking van bewoners

Met name de huisbezoeken, maar ook de andere activiteiten zijn sterk afhankelijk van de bereidheid van bewoners op mee te willen werken. Het is daarom zaak om ruim van te voren al de bezoeken en de activiteiten aan te kondigen en daarbij duidelijk te benoemen wat de doelstellingen zijn. Ook het gebruik van ambassadeurs uit de wijk kan het draagvlak onder de bewoners verhogen. Door in te springen direct na een eventuele brand in een flat kan de daardoor ontstane momentum worden benut.

6.2

Taal en cultuurbarrière

In de flats in Meerzicht wonen ook veel allochtonen. Door culturele verschillen en een eventuele taalbarrière kan het benaderen van deze groep bewoners een probleem vormen. Er wordt binnen het project gekeken naar meertalig voorlichtingsmateriaal. Ook wordt in de voorlichting voor de vrijwilligers die huisbezoeken gaan doen aandacht besteedt aan de “regels” die in andere culturen gelden omtrent het betreden van woningen.

6.3

Middelen

De inzet van de brandweer is voor dit project essentieel. Tegelijkertijd zijn de middelen voor dit soort projecten beperkt, omdat dit buiten de afspraken met de gemeente Zoetermeer ligt. De oplossing wordt gezocht in de inzet van vrijwilligers en het verwerven van mogelijke subsidies. Ook wordt de woningcorporaties gevraagd een bijdrage te leveren.

6.4

Problemen in woningen buiten de brandveiligheid

Het is zeer wel mogelijk dat bij de huisbezoeken meer wordt gesignaleerd dan problemen op het gebied van brandveiligheid. De vrijwilligers die de bezoeken uitvoeren worden geïnstrueerd in het signaleren van zaken als sociale problematiek en hennepkwekerijen. Ook wordt van tevoren beschreven hoe bij eventuele signalering van deze zaken wordt opgetreden, zonder afbreuk te doen aan het draagvlak bij de bewoners tot het uitnodigen van de vrijwilligers in de woning.

6.5

Onvoldoende vrijwilligers

Dit risico is groot, omdat dit project erg afhankelijk is van de bijdrage van vrijwilligers. Daar tegenover is de tijd die de vrijwilliger in het project steekt niet gering. Dit wordt in de communicatie duidelijk meegenomen. Ook is er de mogelijkheid meerdere groepen vrijwilligers te werven, wat wel betekent dat meerdere malen de opleiding wordt georganiseerd. Door te werven onder reeds bestaande groepen vrijwilligers die betrokken zijn bij de wijk, wordt geprobeerd zoveel mogelijk vrijwilligers te benaderen en te werven.


13


7

Planning

7.1

Strokenplanning

De planning gaat uit van een start in mei, maar dit ligt nog niet vast. Eventueel wordt de startdatum verschoven, waardoor de planning mee schuift. De zomervakantie wordt overgeslagen, maar omwille van de planning worden in juli wel twee zaterdagen huisbezoeken afgelegd. De overige twee worden voor de eerste flat in september gedaan. Na werving van de vrijwilligers wordt een startbijeenkomst georganiseerd met alle aanwezigen.


14


7.2

Detailplanning eerste flat


Pilot "Brandveilig leven in Meerzicht"

Recommend Documents