Persoonlijke empowerment: Aspecten van zelfbeleving: Gevoel van controle

Persoonlijke empowerment: Aspecten van zelfbeleving: Gevoel van controle Aspecten van zelfbeleving: - gevoel van controle - gevoel van competentie - ervaring van zin, betekenis - positief gevoel van eigenwaarde Het aspect van controle wordt door veel auteurs gezien als het meest centrale aspect van empowerment. Er zijn veel instrumenten beschikbaar die gericht zijn op dit aspect. Er worden diverse (Engelse) termen gehanteerd, waarvan de meest belangrijke zijn: perceived control, locus of control, mastery en self-determination. Het onderscheid tussen gevoel van controle en gevoel van competentie is lang niet altijd duidelijk en sommige auteurs nemen deze aspecten samen. Zimmerman & Rappaport (1988) hebben 11 bestaande instrumenten, waarvan de meeste ingaan op gevoel van controle, onderzocht in relatie tot participatie in politiekmaatschappelijke activiteiten (o.a. Sense of Mastery Scale, subschalen van Locus of Control, Internal en external political efficacy). Veel van deze instrumenten bleken een unieke bijdrage te hebben aan het verklaren aan de mate van participatie. Niet al deze instrumenten zijn hier beschreven. Deze auteurs onderscheiden ook de wens tot controle als onderdeel van persoonlijke empowerment. Bij veel auteurs ontbreekt dat aspect; daarom is het niet meegenomen in dit overzicht van instrumenten.

Er zijn hier 9 instrumenten beschreven: Algemeen: - Instrument van Gysemberg & Heremans (2002) (Nederlandstalig) - Perceived Control Scale (Israel et al., 1994) (Engelstalig) - Multidimensional Health Locus of Control Scales (Wallston & Wallston, 1978) (Engelstalig) - Sense of Mastery Scale (Pearlin et al., 1981) (Engelstalig) - Voorbeelditems van health empowerment (Menon, 2002) (Engelstalig) Ouders met een gehandicapt kind: - Psychological Empowerment Scale (Akey et al., 2000) (Engelstalig) Werknemers: - Instrument van Spreitzer (1995) (Engelstalig) - Instrument van Menon (1999) (Engelstalig) Ouderen (thema’s tijdbesteding, sociale contacten, gezondheidsinformatie,wonen): - Instrument van Berkouwer & Hesselink (2006)

Werken aan kwaliteit van gezondheidsbevordering - www.gbkwaliteit.nl

Instrument van Gysemberg & Heremans (2002) Gemeten dimensies van empowerment Gemeten aspect(en) van empowerment Type instrument Naam van de subschalen Omvang Specifiek gezondheidsthema Setting Doelgroep Taal Beschikbaarheid Te betalen Referentie

Bron van informatie over dit instrument

Persoonlijke, community- en organisatieempowerment Waargenomen controle; kritisch bewustzijn; participatie; assertiviteit Vragenlijst Controle; Kritisch bewustzijn; Participatie 9 schalen met in totaal 34 items. Nee Niet specifiek Volwassenen Nederlands Ja. Nee Gysemberg, E. & Heremans, H. (2002). Ontwikkeling en validering van een vragenlijst voor de meting van empowerment. Scriptie KU Leuven, Onderzoekscentrum Stress, Gezondheid en Welzijn. Van den Broucke, S., Verduyckt, P. & Schoonacker, M. (2006). Databank Meetinstrumenten. Brussel: Vlaams Instituut voor Gezondheidspromotie. Gysemberg, E. & Heremans, H. (2002). Ontwikkeling en validering van een vragenlijst voor de meting van empowerment. Scriptie KU Leuven, Onderzoekscentrum Stress, Gezondheid en Welzijn.

Achtergrond Deze vragenlijst is ontwikkeld volgens de theoretische conceptualisatie van Zimmerman. Deze auteur omschrijft empowerment als een multidimensioneel concept dat drie deelaspecten omvat (controle, kritisch bewustzijn, participatie) op drie onderscheiden niveaus (persoonlijk, community en organisatie niveau). De vragenlijst meet de 3 aspecten op de 3 niveaus. Voor de ontwikkeling van deze vragenlijst is gebruik gemaakt van twee bestaande Engelstalige vragenlijsten (de Perceived Control Scale van Zimmerman et al., 1994 en de Critical Consciousness Scale van Torre). Daarnaast heeft men zelf enkele items geformuleerd. Validiteit De vragenlijst is ingevuld door 204 personen in Vlaanderen. - Divergente validiteit: de correlaties werden berekend tussen de schalen van deze vragenlijst en twee andere vragenlijsten: een eenzaamheidsschaal en een vragenlijst voor interne en externe beheersing. Het verband met interne en externe beheersing bleek marginaal significant. Er was tegen de verwachting in een positieve correlatie met de eenzaamheidsschaal. - Predictieve validiteit: op basis van een discriminantanalyse kon vastgesteld worden dat de scores op de schalen van de empowermentvragenlijst op significante wijze een predictie toelaten van het lidmaatschap van vier soorten organisaties die verschillen inzake sociaal engagement.


Deze vragenlijst heeft een redelijke betrouwbaarheid en validiteit. Deze vragenlijst sluit voldoende aan bij het theoretische model van Zimmerman en laat een discriminatie toe tussen relevante groepen respondenten. Betrouwbaarheid De interne consistentie werd nagegaan via de berekening van Cronbach alpha coëfficiënten, zowel voor volledige schalen als voor de schalen bij weglating van elk item. Op basis hiervan werden drie items weggelaten. De resulterende betrouwbaarheidscoëfficiënten varieerden tussen .63 en .86. Gezien het beperkte aantal items per schaal kan deze betrouwbaarheid redelijk worden genoemd. Op basis van de principale componentenanalyses op de drie niveaus van de betrouwbaarheid worden in totaal 9 items weggelaten. Dit komt neer op een definitieve vragenlijst van 34 items. Richtlijnen of suggesties voor gebruik Het instrument Antwoordmogelijkheden: 1=helemaal niet akkoord 2=niet akkoord 3=onzeker 4=akkoord 5=helemaal akkoord Gepercipieerde controle op gemeenschapsniveau • De gemeenschap waartoe ik behoor, heeft invloed op beslissingen die mij persoonlijk aanbelangen. • Ik kan invloed uitoefenen op beslissingen die mijn gemeenschap aanbelangen. • Door samen te werken kunnen mensen in mijn gemeenschap beslissingen beïnvloeden die deze gemeenschap aanbelangen. • Mensen in mijn gemeenschap werken samen om beslissingen van de nationale overheid te beïnvloeden. • Ik ben tevreden met de mate van invloed die ik heb over beslissingen die mijn gemeenschap aanbelangen. Gepercipieerde controle op organisationeel niveau • De organisatie slaagt erin haar doelstellingen te bereiken. • Ik ben tevreden met de mate van invloed die ik heb over beslissingen die de organisatie maakt. Gepercipieerde controle op individueel niveau • Ik heb controle over de beslissingen die mij persoonlijk aanbelangen. • Ik ben tevreden met de mate van controle die ik heb over beslissingen die mij persoonlijk aanbelangen. Kritisch bewustzijn op gemeenschapsniveau • Sommige mensen in mijn gemeenschap worden benadeeld. • Eens men een machtspositie heeft verworven in mijn gemeenschap, verliest men over het algemeen snel voeling met de anderen. • Als mensen met een machtspositie in mijn gemeenschap willen luisteren, dan luisteren ze; als ze niet willen luisteren, dan luisteren ze niet. • Het gezegde “Alle mensen zijn gelijk, maar sommigen zijn meer gelijk dan anderen” is waar in mijn gemeenschap.


Kritisch bewustzijn op organisationeel niveau • Het gezegde “Alle mensen zijn gelijk, maar sommigen zijn meer gelijk dan anderen” is waar voor deze organisatie. • In deze organisatie spelen alle mensen een belangrijke rol bij het nemen van beslissingen. • Als mensen met een machtspositie in deze organisatie willen luisteren, dan luisteren ze; als ze niet willen luisteren, dan luisteren ze niet. • Eens men een machtspositie heeft verworven in deze organisatie, verliest men over het algemeen snel voeling met de anderen. • Sommige mensen in deze organisatie worden benadeeld. • De meeste mensen in deze organisatie hebben niet echt iets te zeggen in het beleid van de organisatie. Kritisch bewustzijn op individueel niveau • In gezinnen war man en vrouw uit werken gaan, zijn de huishoudelijke taken over beiden gelijk verdeeld. • In gezinnen hebben man en vrouw evenveel inspraak. Participatie op gemeenschapsniveau • Wanneer zich in mijn gemeenschap een probleem voordoet, dan woon ik bijeenkomsten of protestacties bij over dat probleem. • Wanneer beslist wordt om in mijn gemeente een fabriek te bouwen die schadelijke stoffen produceert, zal ik actie ondernemen. • Wanneer zich in mijn gemeenschap een probleem voordoet, dan richt ik mij tot een officiële instelling of spreek ik een invloedrijke persoon aan om mijn mening over dat probleem kenbaar te maken. • Wanneer er zich in mijn gemeenschap problemen voordoen dan zal ik met anderen samenwerken om daar iets aan te doen. Participatie op organisationeel niveau • Als er iemand gepest wordt op mijn werk, meld ik dat aan de verantwoordelijken. • Als het voortbestaan van de organisatie waarin ik actief ben bedreigd zou worden, zou ik actie ondernemen door bijvoorbeeld in een actiecomité te zetelen. • Als mijn werkgever gemaakte afspraken met de werknemers niet nakomt, ga ik protesteren. Participatie op individueel niveau • Wanneer door nalatigheid van anderen schade wordt berokkend aan mijn eigendom, zal ik een klacht indienen. • Wanneer de overheid tekort schiet in de dienstverlening die ze moet leveren, zal ik hierover klagen bij de gemeente. • Wanneer mijn familie mij benadeelt bij de verdeling van een erfenis, zal ik hierop reageren. • Wanneer een winkelier mij teveel heeft aangerekend, zal ik teruggaan en hem hierop attent maken. • Wanneer mijn werkgever mij niet waardeert voor mijn prestaties, zal ik hierop reageren. • Wanneer de gemeente mijn klachten niet behandelt, zal ik blijven aandringen en actie ondernemen.


Perceived Control Scale (Israel et al., 1994) Gemeten dimensies van empowerment Gemeten aspect(en) van empowerment Type instrument Naam van de subschalen Omvang Specifiek gezondheidsthema Setting Doelgroep Taal Beschikbaarheid Te betalen Referentie

Persoonlijke, community- en organisatieempowerment Waargenomen controle Vragenlijst Individual level; Community level; Organizational level 3 schalen met in totaal 12 items. Nee, niet gericht op gezondheid Niet specifiek Volwassenen Engels Ja, instrument afgedrukt in Israel et al. (1994). Zie ook hieronder. Nee Israel, B.A., Checkoway, B., Schulz, A. & Zimmerman, M. (1994). Health education and community empowerment: conceptualizing and measuring perceptions of individual, organizational and community control. Health Education Quarterly, 21, 149170. Israel et al. (1994)

Bron van informatie over dit instrument Achtergrond Dit is volgens de auteurs de eerste poging tot een kwantitatieve aanpak om community empowerment op meerdere niveaus te meten.

Validiteit De validiteit is niet onderzocht. De auteurs geven aan dat dit instrument een eerste poging is om waargenomen controle op meerdere niveaus te meten. De auteurs geven enkele overdenkingen die met validiteit te maken hebben. - Het instrument is ontwikkeld door onderzoekers, vanuit hun conceptualisaties. Het is wel gepretest bij leden van de community, maar een alternatieve aanpak zou kunnen zijn dat communityleden meedenken en –beslissen over items. - Er is niet gedefinieerd om welke community het gaat: mensen kunnen dus aan diverse communities denken bij het invullen van de vragen. Beter lijkt het om vooraf duidelijk aan te geven om welke community het gaat. - Het instrument is uitgetest in het midwesten van de VS met blanke en zwarte mensen. Aangezien concepten van community, controle en empowerment kunnen verschillen al naar gelang cultuur en religie zou de schaal mogelijk moeten worden aangepast bij gebruik in andere populaties. - De complexiteit en rijkdom van community empowerment kan niet gemeten worden met alleen gesloten vragen. Het wordt aanbevolen om aanvullend kwalitatieve methoden te gebruiken om empowerment als proces en uitkomst te meten, bijvoorbeeld via interviews en observaties. Betrouwbaarheid De interne consistentie van de schaal als geheel en van de subschalen zijn nagegaan met Cronbach alpha coëfficiënten. Individueel niveau (items 6 en 8): .66 Organisatieniveau (items 1-5): .61 Communityniveau (items 7, 9, 10-12): .63 Alle niveaus gezamenlijk: .71.


Correlaties tussen de subschalen: .15 tussen individueel en organisatie; .22 tussen individueel en community; .39 tussen organisatie en community. Deze correlaties zijn vrij laag en de schalen lijken dus 3 niveaus van waargenomen controle te meten. Richtlijnen of suggesties voor gebruik Richtlijnen Respondenten wordt gevraagd om aan te geven tot welke organisaties zij behoren en vervolgens die organisatie te kiezen die het meest belangrijk voor hen is: over die organisatie gaan de eerste 5 vragen (organisatieniveau). Respondenten die niet tot een organisatie behoorden, hoefden deze vragen niet te beantwoorden. Vanaf vraag 6 gaan de vragen over de mate van invloed die respondenten denken te hebben op hun leven en in hun gemeenschap. Suggesties De auteurs geven enkele mogelijkheden voor gebruik van het instrument: - Het instrument is te gebruiken voor meting en evaluatie. Op geaggregeerd niveau kan worden gekeken naar verschillen in de loop van de tijd. Vanwege de beknoptheid kan het instrument door veel mensen worden ingevuld, en vanwege de gesloten vragen geeft het vergelijkbaarheid tussen mensen/groepen/tijdmomenten. - Leden van de gemeenschap kunnen individueel of in een groep worden bevraagd. - Het instrument is te gebruiken voor het uitlokken van discussie tussen leden van de gemeenschap over hun definitie van empowerment, en hun assessment of indruk van de invloed van individuen, de gemeenschap en organisaties. De resultaten van zo’n discussie zijn te gebruiken om specifieke actiestrategieën te selecteren. Het instrument Subschaal organisatieniveau: items 1-5 Subschaal individueel niveau: items 6 en 8. Subschaal communityniveau: items 7 en 9-12 Antwoordmogelijkheden: 1=helemaal oneens tot 4=helemaal eens 1. 2. 3. 4. 5.

I can influence the decisions that this organization makes. This organization has influence over decisions that affect my life. This organization is effective in achieving its goals. This organization can influence decisions that affect the community. I am satisfied with the amount of influence I have over decisions that this organization makes. 6. I have control over the decisions that affect my life. 7. My community has influence over decisions that affect my life. 8. I am satisfied with the amount of control I have over decisions that affect my life. 9. I can influence decisions that affect my community. 10. By working together, people in my community can influence decisions that affect the community. 11. People in my community work together to influence decisions on the state or national level. 12. I am satisfied with the amount of influence I have over decisions that affect my community.


Multidimensional Health Locus of Control Scales (Wallston & Wallston, 1978) Gemeten dimensies van empowerment Gemeten aspect(en) van empowerment Type instrument Naam van de subschalen Omvang Specifiek gezondheidsthema Setting Doelgroep Taal Beschikbaarheid Te betalen Referentie

Bron van informatie over dit instrument Achtergrond .

Persoonlijke empowerment Waargenomen controle Vragenlijst Internal Health Locus of Control Scale; Powerful Others Health Locus of Control Scale; Chance Health Locus of Control Scale 3 schalen met in totaal 15 items. Nee, gericht op gezondheid algemeen Niet specifiek Volwassenen Engels http://hsc.usf.edu/~kmbrown/MHLC_Scale.htm Nee Wallston, K.A., & Wallston, B. S. (1978). Development of the Multidimensional Health Locus of Control (MHLC) Scales. Health Education Monographs, 6(2), 160-170. http://hsc.usf.edu/~kmbrown/MHLC_Scale.htm

Validiteit Betrouwbaarheid Richtlijnen of suggesties voor gebruik Het instrument Er zijn 2 versies van het instrument, versie A en B. Internal Health Locus of Control Scale (IHLC) Form A

Form B

1. If I get sick, it’s my own behavior which determines how soon I get well again.

1. If I become sick, I have the power to make myself well again.

6. I am in control of my health.

6. I am directly responsible for my health.

8. When I get sick I am to blame.

8. Whatever goes wrong with my health is my own fault.

12. The main thing which affects my health is what I myself do.

12. My physical well-being depends on how well I take care of myself.

13. If I take care of myself, I can avoid illness.

13. When I feel ill, I know it is because I have not been taking care of myself properly.

17. If I take the right actions, I can stay healthy.

17. I can pretty much stay healthy by taking good care of myself.


Powerful Others Health Locus of Control (PHLC) Form A

Form B

3. Having regular contact with my physician is the best way for me to avoid illness.

3. If I see an excellent doctor regularly, I am less likely to have health problems.

5. Whenever I don’t feel well, I should consult a medically trained professional.

5. I can only maintain my health by consulting health professionals.

7. My family has a lot to do with my becoming sick or staying healthy.

7. Other people play a big part in whether I stay healthy or become sick.

10. Health professionals control my health.

10. Health professionals keep me healthy.

14. When I recover from an illness, it’s usually because other people (for example, doctors, nurses, family, friends) have been taking good care of me.

14. The type of care I receive from other people is what is responsible for how well I recover from an illness.

18. Regarding my health, I can only do what my doctor tells me to do.

18. Following doctor’s orders to the letter is the best way for me to stay healthy.

Chance Health Locus of Control (CHLC) Form A

Form B

2. No matter what I do, if I am going to get sick, I will get sick.

2. Often I feel that no matter what I do, if I am going to get sick, I will get sick.

4. It seems that my health is greatly influenced to me by accident.

4. Most things that affect my health happen by accidental happenings.

9. Luck plays a big part in determining how soon I will recover from an illness.

9. When I am sick, I just have to let nature run its course.


Sense of Mastery Scale (Pearlin et al., 1981) Gemeten dimensies van empowerment Gemeten aspect(en) van empowerment Type instrument Naam van de subschalen Omvang Specifiek gezondheidsthema Setting Doelgroep Taal Beschikbaarheid Te betalen Referentie

Bron van informatie over dit instrument Achtergrond

Persoonlijke empowerment Waargenomen controle Vragenlijst 7 items. Nee, niet gericht op gezondheid Niet specifiek Volwassenen Engels Afgedrukt in Pearlin 1981 Nee Pearlin, L.I., Menaghan, E.G., Lieberman, M.A. & Mullen, J.T. (1981). The stress process. Journal of Health and Social Behavior, 22, 337-356. Pearlin et al. (1981)

Validiteit Betrouwbaarheid Richtlijnen of suggesties voor gebruik Het instrument How strongly do you agree or disagree with these statements about yourself? 1. There is really no way I can solve some of the problems I have. 2. Sometimes I feel that I’m being pushed around in life. 3. I have little control over the things that happen to me. 4. I can do just about anything I really set my mind to. 5. I often feel helpless in dealing with the problems of life. 6. What happens to me in the future mostly depends on me. 7. There is little I can do to change many of the important things in my life.


Voorbeelditems health empowerment (Menon, 2002) Gemeten dimensies van empowerment Gemeten aspect(en) van empowerment Type instrument Naam van de subschalen

Omvang

Specifiek gezondheidsthema Setting Doelgroep Taal Beschikbaarheid Te betalen Referentie

Bron van informatie over dit instrument Achtergrond .

Persoonlijke empowerment Waargenomen controle; waargenomen competentie; zingeving/betekenis Vragenlijst Er zijn geen subschalen, wel voorbeelitems geordend naar de kopjes Perceived Control, Perceived Competence en Goal Internalization Perceived Control 12 voorbeelditems; Perceived Competence 14 voorbeelditems; Goal Internalization 8 voorbeelditems Nee, gezondheid algemeen Niet specifiek Volwassenen Engels Ja, voorbeelditems afgedrukt in Menon (2002) Nee Menon, S.T. (2002). Toward a model of psychological health empowerment: implications for health care in multicultural communities. Nurse Education Today, 22, 28-39. Menon (2002)

Validiteit Betrouwbaarheid Richtlijnen of suggesties voor gebruik Het instrument Het gaat hier niet om een instrument, maar om ideeën voor items over waargenomen controle, waargenomen competentie en zingeving/betekenis als onderdeel van het begrip health empowerment. Voorbeelditems Perceived Control - I have the time and finances to choose a healthy lifestyle and healthful conditions. - I have the resources to maintain good health. - I know I have access to health care when I need it. - I know I can get good health care if I need it. - I know I can get the support I need to stay healthy. - I am confident that my doctor and other health services providers are acting in my best interests. - I am confident that my doctor and other health services providers will respect my wishes and dignity to the extent possible. - I know that my doctor and other health services providers will provide the information I need. - I know that my doctor and other health services providers will inform me of my choices with regard to my health and health care.


-

I know I can influence my doctor’s and other health services providers’ decisions regarding my health and health care. I know I have the power to make decisions concerning my health. I am aware of my protections under the law with regard to health and health care.

Voorbeelditems Perceived Competence - I have the capability and knowledge required to maintain a healthy lifestyle. - I believe I can lead a healthy lifestyle. - I believe I am able to make the right decisions to maintain good health. - I believe I have the competence to be healthy. - I have the ability to manage minor ailments that do not require specialized medical assistance. - I believe I have the competence to know when to see a doctor. - I know how to seek specialized medical assistance when needed. - I believe I have the competence to seek appropriate medical care. - I can clearly communicate my needs to my doctor and other health service providers. - I think I know what questions to ask my doctor and other health service providers. - I can understand the information given to me by my doctor and other health service providers. - I am capable of following directions or medical advice given to me by my doctor and other health service providers. - I know how to deal with procedures and paperwork related to my health care. - I know what to do when I am not satisfied with the health care I received. Voorbeelditems Goal Internalization - I believe that being healthy is very important. - I am keen on maintaining good health. - I am enthusiastic about my own efforts to maintain good health. - I believe that improving everyone’s health is important. - I believe that improving the quality and availability of health care services is important. - I am inspired by what we are developing in health care. - I am inspired by the goals of the health care providers to improve people’s health. - I am enthusiastic about the recent health care reforms to improve health care available to people.


Psychological Empowerment Scale (Akey et al., 2000) Gemeten dimensies van empowerment Gemeten aspect(en) van empowerment

Type instrument Naam van de subschalen

Omvang Specifiek gezondheidsthema Setting Doelgroep Taal Beschikbaarheid Te betalen Referentie

Persoonlijke empowerment Waargenomen controle en competentie; kritisch bewustzijn en vaardigheden; participatie; sociale steun/gemeenschapszin Vragenlijst Attitudes of control and competence; Cognitive appraisals of critical skills and knowledge; Formal participation; Informal participation. 4 subschalen met in totaal 32 items Leven als ouder met een gehandicapt kind Zorg Ouders met een gehandicapt kind Engels Ja, afgedrukt in Akey et al., 2000 Nee Akey, T.M., Marquis, J.G. & Ross, M.E. (2000). Validation of scores on the Psychological Empowerment Scale: a measure of empowerment for parents of children with a disability. Educational and Psychological Measurement, 60(3), 419-438. Akey et al. (2000)

Bron van informatie over dit instrument Achtergrond Deze vragenlijst is ontwikkeld volgens de theoretische conceptualisatie van Zimmerman. Deze auteur omschrijft psychologische empowerment als een concept dat drie deelaspecten omvat: controle, kritisch bewustzijn en vaardigheden, en participatie. De vragenlijst beoogt deze 3 aspecten te meten. In een eerder onderzoek naar het instrument kwamen niet drie maar vier factoren naar voren: participatie werd opgesplitst in participatie in formele activiteiten en in informele activiteiten. Validiteit Het instrument werd ingevuld door 293 ouders/verzorgers van een lichamelijk en/of geestelijk gehandicapt kind die participeerden in een ondersteuningsprogramma voor gezinnen. In factoranalyses bleek een model met vier onderling gecorreleerde factoren enigszins maar niet optimaal op de data te passen. In de subschaal Participatie in Formele Organisaties lijken een factor participatie en een factor leiderschap in formele organisaties te kunnen worden onderscheiden. Echter een vijffactormodel waarin deze aspecten als aparte factoren waren opgenomen, bleek ook niet optimaal. Constructvaliditeit is nagegaan middels correlaties van het instrument en de subschalen met andere maten voor aspecten van empowerment: de Family Empowerment Scale, participatie in diverse activiteiten en organisaties, vaardigheden (financiering vinden, nieuwe dienst oprichten, omgaan met ambtenaren), kennis van de behoeften van het eigen kind, gebruik van hulpbronnen en diverse maten voor responsiviteit van de context (gemeenschapszin, responsiviteit van staf, sociale steun en waargenomen betrouwbaarheid van ondersteuningssystemen). In het algemeen waren de correlaties zoals verwacht en lijkt er sprake te zijn van constructvaliditeit, maar er waren ook enkele onverwachte bevindingen. Ook werd een discriminantanalyse uitgevoerd over laag- en hoog-empowerde ouders, ingedeeld op basis van vier uitkomstmaten: sociale steun, participatie in formele organisaties, gebruik van hulpbronnen en kennis van het oplossen van problemen met ondersteuningssystemen. De discriminantfuncties waren significant en de hoog-empowerde groep had op alle subschalen van de Psychological Empowerment Scale hogere scores dan de laag-empowerde groep.


Betrouwbaarheid Interne consistentie van het totale instrument en de subschalen werd nagegaan door de ratio van errorvariantie tot de totale variantie af te trekken van 1. De zo verkregen coëfficiënten waren relatief hoog en varieerden van .91 tot .94. Richtlijnen of suggesties voor gebruik Het instrument Psychological Empowerment Scale Subschaal Attitudes of Control and Competence (=waargenomen controle en competentie). - I think I make good choices about what my family needs. - I believe I have the power to make positive changes for my family. - I feel I make good decisions about what my family needs. - I think my input has an important influence on how decisions are made about providing services to my family. - I think I make good decisions about my family’s well-being. - I believe that organizational skills are a strength of mine. - I see myself as someone who usually achieves the goals I set for myself. - When I have to get something done, I get right to work on it. Subschaal Cognitive appraisals of critical skills and knowledge (=kritisch bewustzijn: inzicht in eigen mogelijkheden en middelen) - If I do not do something well, I am likely to try harder the next time. - I deal with the service system effectively. - I know who to talk to when there is a problem with my family. - I know how to use the resources available to my family. - I know where to get information about the resources that my family needs. - I effectively advocate for my child with professionals. - I would be likely to speak out about an important policy issue concerning families. - I understand how service systems and parent organizations work. Subschaal Informal Participation (=sociale participatie/steun; kritisch bewustzijn) - I actively keep up with what my familiy’s legal rights are. - I know my rights as a parent of a child with a disability. - I spend time with other parents talking about my family. - Socializing with other families is something my family does often. - There are other families that understand my family’s situation. - I share resources with one or more other parents, such as respite care and housework. - There is at least one other parent I can go to for emotional support. - There are other parents I can count on to help my family if I need it. Subschaal Formal Participation (=participatie; sociale steun; gemeenschapszin) - I feel isolated from other parents. - I feel a sense of community with other parents who have a child with a disability. - I try to act as an emotional support for other families. - I serve as a veteran parent of a parent organization. - I help lead an informal of formal support group for other parents. - I am actively involved in a parent organization. - I serve on an advisory board for a parent organization or service program.


Instrument van Spreitzer (1995) Gemeten dimensies van empowerment Gemeten aspect(en) van empowerment Type instrument Naam van de subschalen Omvang Specifiek gezondheidsthema Setting Doelgroep Taal Beschikbaarheid Te betalen Referentie


Persoonlijke empowerment Waargenomen controle; competentie; zingeving Vragenlijst Impact; Self-Determination; Competence; Meaning 4 subschalen met in totaal 12 items Nee Werk Werknemers Engels Ja, afgedrukt in Spreitzer (1995) Nee Spreitzer, G.M. (1995). Psychological empowerment in the workplace: dimensions, measurement and validation. Academy of Management Journal, 38(5), 1442-1465. Spreitzer (1995)

Validiteit Betrouwbaarheid Richtlijnen of suggesties voor gebruik Het instrument Subschaal Impact (=waargenomen controle) - My impact on what happens in my department is large. - I have a great deal of control over what happens in my department. - I have significant influence over what happens in my department. Subschaal Self-Determination (=waargenomen controle, autonomie) - I have significant autonomy in how I do my job. - I can decide on my own how to go about doing my work. - I have considerable opportunity for independence and freedom in how I do my job. Subschaal Competence (=waargenomen competentie) - I am confident about my ability to do my job. - I am self-assured about my capabilities to perform my work activities. - I have mastered the skills necessary for my job. Subschaal Meaning (= zingeving/betekenis) - The work I do is very important to me. - My job activities are personally meaningful to me. - The work I do is meaningful to me.


Instrument van Menon (1999) Gemeten dimensies van empowerment Gemeten aspect(en) van empowerment Type instrument Naam van de subschalen Omvang Specifiek gezondheidsthema Setting Doelgroep Taal Beschikbaarheid Te betalen Referentie


Persoonlijke empowerment Waargenomen controle; competentie; zingeving/betekenis Vragenlijst Perceived Control; Perceived Competence; Goal Internalization 3 subschalen met in totaal 9 items Nee, niet gericht op gezondheid Werk Werknemers Engels Ja, afgedrukt in Menon 1999 Nee Menon, S.T. (1999). Psychological empowerment: definition, measurement, and validation. Canadian Journal of Behavioural Sciences, 31(3), 161-164. Menon (1999)

De auteur stelt dat er op het gebied van werk drie aspecten aan empowerment zijn te onderscheiden: waargenomen controle, waargenomen competentie en geïnternaliseerde doelen. Uit een initiële pool van 60 items werden door enkele deskundigen 15 items als relevant geselecteerd, 5 items per aspect. Deze lijst werd ingevuld door 311 Canadese werknemers. Na principale componentenanalyse waaruit bleek dat 6 items relatief zwak laadden op een factor, werden deze items verwijderd zodat een schaal van 9 items over bleef. Validiteit De lijst met 15 items werd ingevuld door 311 Canadese werknemers. Uit een principale componentenanalyse kwamen 3 factoren naar voren, ook na verwijdering van 6 items die relatief zwak laadden. In een tweede onderzoek onder 66 Canadese werknemers werd de constructvaliditeit nagegaan middels correlaties tussen de 9-item vragenlijst en een aantal andere constructen: centraliseren; delegeren; consulteren; eigenwaarde; commitment; betrokkenheid; en burgerschapsgedrag. De richting en sterkte van de correlaties was in de lijn der verwachting. Betrouwbaarheid De interne consistentie van de subschalen werd nagegaan via de berekening van Cronbach alpha coëfficiënten. De betrouwbaarheidscoëfficiënten varieerden tussen .80 en .88 en kunnen goed worden genoemd. De test-hertestbetrouwbaarheid varieerde van .77 tot .87. Richtlijnen of suggesties voor gebruik Het instrument Subschaal Perceived Control (=waargenomen controle) - I can influence the way work is done in my department. - I can influence decisions taken in my department. - I have the authority to make decisions at work.


Subschaal Perceived Competence (=waargenomen competentie) - I have the capabilities required to do my job well. - I have the skills and abilities to do my job well. - I have the competence to work effectively. Subschaal Goal Internalization (=zingeving/betekenis) - I am inspired by what we are trying to achieve as an organization. - I am inspired by the goals of the organization. - I am enthusiastic about working toward the organization’s objectives.


Instrument van Berkouwer & Hesselink (2006) Gemeten dimensies van empowerment Gemeten aspect(en) van empowerment

Type instrument Naam van de subschalen

Omvang Specifiek gezondheidsthema

Setting Doelgroep Taal Beschikbaarheid Te betalen Referentie

Persoonlijke empowerment Waargenomen controle en competentie; eigenwaarde; kritisch bewustzijn (inzicht in eigen wensen en mogelijkheden); gedrag (veranderplannen). Daarnaast zijn ook vragen opgenomen over ervaringen van deelnemers aan een cursus (procesevaluatie). Vragenlijst en aanvullend interview De vragenlijst bevat geen officiële subschalen. Wel is voor het aspect waargenomen controle gebruik gemaakt van de Sense of Mastery Scale van Pearlin. Deels. Thema’s: inspiratie, tijdbesteding, sociale contacten, gezondheidsinformatie vinden, wonen Gemeenschap Ouderen Nederlands Ja, afgedrukt in Berkouwer & Hesselink (2006) Nee Berkouwer, L.J. & Hesselink, A.E. (2006). ‘Zó wil ik oud worden!’. Evaluatie van een pilot, deelprogramma van het project Systematische preventie. Amsterdam: GGD Amsterdam. Berkouwer & Hesselink (2006)

Bron van informatie over dit instrument Achtergrond De vragenlijst is gebruikt voor het evalueren van een cursus voor ouderen gericht op het behouden en versterken van regie over het eigen leven. In het evaluatierapport is niet ingegaan op de ontwikkeling van de vragenlijst en de keuze van items. Wel is voor het aspect waargenomen controle gebruik gemaakt van de Sense of Mastery Scale van Pearlin. Validiteit Er is geen informatie over de validiteit van de vragenlijst. Betrouwbaarheid Er is geen informatie over de validiteit van de vragenlijst. Richtlijnen of suggesties voor gebruik Het instrument De vragenlijst Voor het aspect waargenomen controle in het algemeen zijn 6 items overgenomen uit de Sense of Mastery Scale van Pearlin (zie ook elders in dit overzicht). - Over het algemeen heb ik mijn leven zelf in de hand. - Ik heb weinig controle over de dingen die me overkomen. - Sommige van mijn problemen kan ik met geen mogelijkheid oplossen. - Er is weinig dat ik kan doen om belangrijke dingen in mijn leven te veranderen. - Ik voel me vaak hulpeloos bij het omgaan met de problemen van het leven. - Soms voel ik dat ik een speelbal van het leven ben. Antwoordmogelijkheden: 1 helemaal mee oneens – 5 helemaal mee eens.


Ook is 1 los item gebruikt: Heeft u het gevoel zelf invloed te hebben op uw leven? Antwoordmogelijkheden: 1 helemaal geen invloed – 5 heel veel invloed Daarnaast zijn enkele items opgenomen die specifiek ingaan op enkele thema’s waar de cursus over ging (inspiratie, wonen, gezondheid, seksualiteit en intimiteit, bezigheden/tijdbesteding, sociaal netwerk, ontspanning). Het betreft hier een mengeling van items over waargenomen controle of invloed, competentie en tevredenheid: - Ik kan mijn tijd besteden zoals ik dat het liefste wil. - Ik vind het moeilijk om nieuwe contacten te maken. - Ik ben tevreden over hoe ik mijn aandacht verdeel over familie, vrienden en kennissen. - Ik kan moeilijk informatie vinden over waar ik op kan letten om gezond ouder te worden. - Als ik anders zou willen wonen, zou ik dat wel voor elkaar krijgen. - Informatie over gezondheidsproblemen vind ik vaak moeilijk te begrijpen. Antwoordmogelijkheden: 1 helemaal mee oneens – 5 helemaal mee eens. Eigenwaarde Twee items overgenomen uit de 10-item Rosenberg Self-Esteem Scale. - Over het geheel genomen ben ik tevreden met mijzelf. - Ik zou willen dat ik meer respect voor mijzelf kon hebben. Antwoordmogelijkheden: 1 helemaal mee oneens – 5 helemaal mee eens. Kritisch bewustzijn: inzicht in eigen doelen en verlangens Twee items: - Hebt u door de cursus meer inzicht gekregen in hoe u uw leven op dit moment hebt ingericht? - Hebt u door de cursus meer inzicht gekregen in uw wensen over wat u eventueel zou willen veranderen in uw leven? Antwoordmogelijkheden: 1 heel weinig – 5 heel veel Kritisch bewustzijn: inzicht in eigen mogelijkheden en middelen Twee items: - Hebt u door de cursus meer inzicht verkregen in uw mogelijkheden om dingen in uw leven te veranderen? - Hebt u door de cursus meer inzicht verkregen in welke ondersteuning u eventueel nodig heeft om uw wensen te bereiken? Antwoordmogelijkheden: 1 heel weinig – 5 heel veel Gedrag: - Heeft u door de cursus plannen gemaakt om iets in uw leven te veranderen? Graag toelichten. - Heeft u door de cursus actie ondernomen om deze plannen uit te voeren? Graag toelichten. Daarnaast zijn in de vragenlijst items opgenomen die met name ingaan op tevredenheid over aspecten van de cursus. Het aanvullende interview In het interview is nader ingegaan op aspecten van de cursus en in hoeverre deelnemers vinden dat zij er iets aan hebben gehad. Dit gebeurde zowel ten aanzien van de cursusthema’s als in het algemeen.


Persoonlijke empowerment: Aspecten van zelfbeleving: Gevoel van controle

Recommend Documents