Persmap Insecten onder de loep
Technopolis Het Vlaamse doe-centrum voor wetenschap en technologie
M-Prod-Paleis2015-BartV001-Persdossier
TECHNOPOLIS - TECHNOLOGIELAAN - 2800 MECHELEN TEL. 015 34 20 20 – FAX 015 34 20 10
[email protected] - www.technopolis.be
Insecten onder de loep Technopolis laat je in het Koninklijk Paleis kennismaken met de bijzondere wereld van insecten ®
Technopolis , het Vlaamse doe-centrum voor wetenschap en technologie in Mechelen, brengt al voor e
het 10 jaar op rij wetenschap naar het Koninklijk Paleis in Brussel. Van 22 juli tot en met 6 september ®
vertelt Technopolis het fascinerende verhaal van insecten.
Deze kleine beestjes zijn veel meer dan een noodzakelijk kwaad. Ze bezitten vaak ingenieuze eigenschappen die eenieder ongetwijfeld versteld doen staan. Op deze tentoonstelling kan de bezoeker hier uitgebreid kennis mee maken. Hij steekt zijn handen uit de mouwen, kleurt zijn eigen vlinder in en laat hem vrij, bekijkt de wereld door de ogen van een vlieg of ontdekt hoe sommige insecten tandwielen gebruiken om verder te kunnen springen. Op die manier ontdekt de bezoeker op een leerrijke en tegelijk amusante manier de wondere wereld van de insecten.
Tien interactieve opstellingen ®
De tentoonstelling van Technopolis in de Spiegelzaal bestaat uit tien interactieve opstellingen.
Bloemen en bijtjes Deze bloem spreekt de bezoeker toe wanneer hij in de buurt komt. Ze lokt hem als het ware naar haar nectar en stuifmeel. Zo gebruikt ze de bezoeker om haar eigen voortplantingssucces te waarborgen. Net zoals échte bloemen hun geuren en kleuren gebruiken om insecten te lokken.
M-Prod-Paleis2015-BartV001-Persdossier
Kleur je eigen vlinder De bezoeker kleurt een vlinder in en laat hem los in een virtuele vlindertuin.
Kijk als een vlieg Hier kruipt de bezoeker in het hoofd van een reuzenvlieg en bekijkt hij de wereld door de ogen van een insect. Zulke ogen heten facet-ogen. In feite zijn het verzamelingen van allemaal kleine oogjes, elk met een eigen lens en oogzenuw. De hersenen van een insect plakken al die afzonderlijke beeldjes aan elkaar tot één groot beeld. (De hersenen van de mens doen hetzelfde: twee ogen leveren ook slechts één beeld op.) Insecten hebben tientallen tot tienduizenden facetten. Insecten die op het gezicht jagen, zoals libellen, hebben er het meest. Met al die oogjes kijkt een insect in vele richtingen tegelijk. Daardoor is het zo moeilijk om een vlieg neer te meppen. Ze ziet een hand altijd komen.
M-Prod-Paleis2015-BartV001-Persdossier
Microkosmos Hoe zien insecten er van héél dichtbij uit? Hier kan de bezoeker ze bewonderen in al hun facetten. Verschillende (delen van) insecten zijn te bewonderen onder de microscoop.
Waar is de brand? In de wereld van insecten is infrarood licht erg belangrijk. Zo zijn er verschillende insecten die hypergevoelige infraroodsensors gebruiken om te kunnen overleven. Steekmuggen bijvoorbeeld, lokaliseren hun prooi door middel van geur en zicht, maar eens dichtbij de bron, nemen hun infraroodsensoren het over. Bij deze interactieve opstelling wekt de bezoeker zelf warmte op en krijgt die dankzij een warmtegevoelige camera te zien. Hij wrijft in de handen, of blaast op een stukje papier en merkt hoe infrarode straling de warmte detecteert. De bezoeker komt ook te weten wat het warmste deel van het lichaam is. Blijft de warmte van een hand achter op een paal? En op een donker deel van kleding?
Tuin vol bezoekers De tuin kan een belangrijke plek zijn voor dieren. Sommige planten zijn aantrekkelijk voor dieren. Door de juiste planten te plaatsen kunnen bijen, vlinders, vogels, en andere dieren op de tuin afkomen. Bij deze opstelling kiest de bezoeker zes planten uit en zet ze in een tuin. Welke dieren komen op welke planten af? De natuurwaarde van de wilde dieren in de tuin wordt uitgerekend.
De bloemen van de wilde kamperfoelie zijn aantrekkelijk voor insecten met een lange tong. Vooral nachtvlinders. Veel insecten eten van hun bladeren. Bloemen van de vlinderstruik trekken vooral vlinders en hommels aan. Brandnetels zijn voedsel voor rupsen en andere insecten. In het najaar zijn de bloemen van de klimop een bijzondere voedselbron voor bijen, vlinders en andere insecten. Rododendrons zijn niet goed voor het wilde dierenleven. De bladeren zijn giftig en geven schaduw aan andere planten. M-Prod-Paleis2015-BartV001-Persdossier
Insect of niet? Deze quiz test de insectenkennis van de bezoeker. Hij krijgt een reeks foto’s te zien en moet telkens aangeven op welke van de twee foto’s een insect te zien is. Is een spin een insect? En hoe zit het met een duizendpoot? Zijn vlinders insecten? En wat gedacht over rupsen?
Gepolariseerd licht In de natuur komt veel gepolariseerd licht voor. Dat licht, waarvan de golven maar in één enkel vlak trillen, is niet met het blote oog te onderscheiden van niet-gepolariseerd licht. Sommige insecten kunnen dat wel, zoals de fonkelende juweelkevers die in de Spiegelzaal aan het plafond bevestigd zijn. Een juweelkever in groen gebladerte, valt voor ons nauwelijks op. Ook vogels, hun natuurlijke vijanden, vliegen er zo voorbij. Maar juweelkevers zien elkaar wél goed zitten met dank aan het gepolariseerd licht. De kleuren van het schild van de kever veranderen. Gepolariseerd licht trilt in één vlak, en niet in alle richtingen. De onderdelen van de kever verdraaien het trillingsvlak van licht dat erdoorheen gaat, voor elke kleur over een andere hoek. Het kunststof plaatje laat slechts licht in één vlak door. Bij elke stand van het plaatje is dat een ander vlak en zie je andere kleuren.
Tandwielen om te springen Omstreeks 300 vóór Christus hebben de oude Grieken het tandwiel uitgevonden. Toch zijn er ook insecten die er al veel vroeger gebruik van maakten. De Issus coleoptratus bijvoorbeeld, een insect van slechts drie millimeter groot, gebruikt het mechanisme al veel langer. De nimfen van dat insect ‘klikken’ hun achterpoten aan elkaar d.m.v. een ingenieus tandwielsysteem, waardoor ze verder kunnen springen. Dat komt omdat de achterpoten geheel synchroon bewegen, iets dat ze niet zouden kunnen zonder de hulp van die ‘tandwielen’.
M-Prod-Paleis2015-BartV001-Persdossier
De bezoeker verbindt via een reeks tandwielen één of beide aandrijfwielen met het figuurwiel bovenaan. Eén keer zo dat het wiel rechtsom draait, één keer zo dat het linksom draait. De tandwielen zijn magnetisch; ze zijn te plaatsen waar dan ook. Een tandwiel draait altijd in tegengestelde zin van het vorige in de rij. Alle even tandwielen draaien dus in de ene zin, alle oneven tandwielen in de andere zin. Hun snelheden verhouden zich zoals hun aantal tanden.
Extreme insecten In deze weetjesquiz ontdekt de bezoeker allerlei interessante dingen over insecten: hoe groot is het grootste insect ter wereld? En het kleinste? Welke vlinder heeft de grootste spanwijdte? Wie legt de grootste eieren? En welk insect maakt het meeste lawaai?
M-Prod-Paleis2015-BartV001-Persdossier
Workshops Naast een bezoek aan Insecten onder de loep kunnen de bezoekers zich creatief uitleven in twee workshops. Laat je insect vliegen De bezoeker krijgt een heleboel knutselmateriaal ter beschikking. Hij laat zijn creativiteit de vrije loop en maakt zijn eigen insect. Nadien volgt de grote stabiliteitstest. Blijft het vredig zweven boven een blazer?
Bangelijk bericht De bezoeker krijgt opmerkelijke post. Een schijnbaar onschuldige enveloppe doet door het opschrift schrik inboezemen. Is de inhoud echt zo gevaarlijk als het lijkt?
U kan dit persdossier met beelden in hoge resolutie downloaden op: www.technopolis.be/insectenonderdeloep Voor meer informatie: 015 34 20 00
[email protected] M-Prod-Paleis2015-BartV001-Persdossier
Over Technopolis ®
De tijdelijke tentoonstelling in het Koninklijk Paleis is slechts een greep van wat Technopolis te bieden heeft. In het Vlaamse doe-centrum kunnen bezoekers van alle leeftijden aan de slag met meer dan 350 interactieve opstellingen en komen zo al experimenterend meer te weten over wetenschap en technologie en het nut ervan in het alledaagse leven. ®
Het motto van Technopolis is immers: ”Ik hoor en ik vergeet. Ik zie en ik onthoud. Ik doe en ik begrijp”. ®
Technopolis ontvangt als doe-centrum in Mechelen jaarlijks 300 000 bezoekers. Het is belangrijk dat zo veel mogelijk mensen overtuigd worden van het belang en de relevantie van wetenschap en technologie en dat hierbij alle leeftijdsgroepen worden aangesproken: van 4 tot 104 jaar. ®
Technopolis is het Vlaamse doe-centrum voor wetenschap en technologie in Mechelen, maar het kan evengoed elders opduiken in de vorm van een interactieve opstelling, of een evenement. Zo was ®
Technopolis onder meer al aanwezig op de Radio 2 Tuindag in Bokrijk, of op het kinderfestival Pennezakkenrock met spectaculaire wetenschapsshows. Dit najaar is Technopolis
®
onder meer
®
aanwezig op Schorremorie in Boom en op Uit zonder uitlaat in Mechelen. Technopolis is dus als het ware ook een pop-up doe-centrum. ®
Geïnteresseerden houden dus best hun ogen open, want Technopolis trekt er regelmatig op uit. De ®
missie van Technopolis bestaat er immers uit ‘wetenschap en technologie dichter bij de mens te brengen’ en dit niet alleen in het Vlaamse doe-centrum voor wetenschap en technologie, maar ook op tal van andere locaties in Vlaanderen. Om alle doelgroepen te bereiken, zijn de meer dan 350 permanente interactieve opstellingen in ®
Technopolis gegroepeerd rond verschillende tentoonstellingen: •
Hoofdtentoonstelling
•
Xplora
•
Inspirience met Lab en Atelier
•
Kinder-doe-centrum
•
Doe-tuin
•
Thematentoonstelling Het geheim van vuur en lijm (tot eind augustus 2015)
M-Prod-Paleis2015-BartV001-Persdossier
Hoofdtentoonstelling De hoofdtentoonstelling is een mix van originele en interactieve opstellingen die de rol van wetenschap en technologie in het dagelijkse leven duidelijk maken. Bezoekers kunnen er fietsen op een kabel die vijf meter boven de grond hangt, hun hoofd in een wolk steken of zelf een vliegtuig aan de grond zetten.
Xplora: Ontdek je talent Deze nieuwe tentoonstelling is voornamelijk bedoeld voor 8 tot 14-jarigen. Deze jongeren zitten in een cruciale levensfase waarin ze de eerste beslissingen nemen die hun verdere studie- en beroepskeuze bepalen. Naast verrassende, interactieve opstellingen rond bestaande en tot de verbeelding sprekende beroepen wordt voor jongeren de link duidelijk gemaakt naar wetenschappelijke of technologische studierichtingen en echte beroepen.
Inspirience: Think, create, share Probleemoplossend denken en creativiteit zijn kerncompetenties voor elk onderdeel van het maatschappelijk gebeuren. En zeker in de wetenschap en technologie. Het is daarom zeer belangrijk om de groep 14 tot 18-jarigen aan te spreken. Zij staan nog dichter bij die belangrijke keuzes die bepalend zijn voor hun verdere leven. Buiten de schooldagen is deze tentoonstelling gericht op 14-plussers in het algemeen.
Het Lab ®
In het Lab van Technopolis volgen bezoekers leuke wetenschappelijke workshops. Ze maken zelf superslijm, of maken hun eigen DNA zichtbaar. Voor scholen zijn er langere workshops op maat van elke leeftijd.
Het Atelier In het Atelier nemen jongeren en andere makers technologie letterlijk ‘in handen’. Deze ruimte biedt plaats aan workshops, open sessies en cursussen. Iedereen kan er terecht: een leerkracht met zijn klas maar ook een individuele ‘maker’, jong of oud.
Het Kinder-doe-centrum Het Kinder-doe-centrum richt zich naar bezoekertjes tussen 4 en 8 jaar die zowel in familieverband, ®
groepsverband als in schoolverband Technopolis kunnen bezoeken. Het Kinder-doe-centrum is verdeeld in vier subzones: de stad, het park, mijn lichaam en de werf.
M-Prod-Paleis2015-BartV001-Persdossier
Doe-tuin ®
Sinds juni 2006 kan in Technopolis ook buiten geëxperimenteerd worden. Een bezoek in de zomer of bij mooi weer wordt hierdoor nog leuker. Zo kan er met de Fluisterparabool een boodschap gefluisterd worden naar iemand die 15 meter verder staat. Of muziek maken op het Muziekhek of een rotsblok van 5 000 kg doen draaien met slechts 1 vinger!
Tijdelijke tentoonstelling Het geheim van vuur en lijm (tot eind augustus 2015) De thematentoonstelling Het geheim van vuur en lijm laat zien dat chemie deel is van ons dagelijks leven. De bezoeker bouwt zelf een molecule of schiet een waterstofraket af. Hij ontdekt wat vlinders in je buik betekent, wat het geheim van zeep is en hoe sterk een kogelvrije vest is. Tal van interactieve opstellingen tonen de bezoeker hoeveel chemie er in ons dagelijks leven schuilt.
Technopolis voor scholen Technopolis
®
heeft een groot educatief aanbod voor scholen. Op maat van elke leeftijd kan de ®
leerkracht met de klas een boeiende dag in Technopolis beleven. Naast de interactieve opstellingen zijn er tal van workshops in het Lab of het Atelier. Er is een wetenschapsshow voor scholen en leerkrachten
kunnen
volgens
leeftijd
en
(vooropgestelde)
thema’s
een
e-rally
door
de
tentoonstellingen laten samenstellen. Dankzij een persoonlijk elektronisch armbandje worden de leerlingen langs bepaalde opstellingen geleid. Bovendien zijn er op de website van Technopolis
®
een heleboel gratis educatieve pakketten te
downloaden.
Meer informatie: www.technopolis.be - Scholen
En er is meer … Het automatisch theater ‘Van Kop tot Been’ In het automatisch theater wordt ‘Van Kop tot Been’ aangeboden, een educatief totaalspektakel dat ®
het publiek alleen in Technopolis kan beleven. ‘Van Kop tot Been’ biedt een originele mix van bewegende driedimensionale voorwerpen, videoprojecties en speciale klank- en lichteffecten. De toeschouwer staat middenin de actie en wordt als het ware één met de actie. In een mum van tijd laat hij zich meeslepen in een buitengewoon schouwspel … ‘Wetenschappe-leuke’ shows en demo’s ®
Technopolis verrast de bezoekers ook met coole wetenschapshows en demo’s waarbij hij op een wetenschappe-leuke manier iets bijleert. In het Vlaamse doe-centrum is er geen gel of haarlak nodig om de haren rechtop te zetten. De Van de Graaff-generator trakteert de bezoeker op een bijzonder kapsel dankzij statische elektriciteit. M-Prod-Paleis2015-BartV001-Persdossier
Tijdens de demo Kettingreactie is er dan weer talrijke actie en reactie tussen objecten die men niet zou verwachten.
Kinderlezingen Tijdens de Kinderlezingen vertelt een spreker over een wetenschappelijk fenomeen op kindermaat. Vaak gaat het over professoren die een thema uit hun vakgebied in heldere taal toelichten. De Kinderlezingen zijn er voor 8- tot 12-jarigen (met hun ouders, tantes, begeleiders, …) Voor het programma van de Kinderlezing en meer informatie: www.technopolis.be/kinderlezing
Netwerk van STEM-academies Met het STEM-actieplan wil de Vlaamse overheid de interesse van kinderen en jongeren voor exacte wetenschap en techniek in vrijetijdsverband stimuleren. (STEM verwijst naar Science, Technology, Engineering en Mathematics). Zo hoopt men meer jongeren aan te sporen om te kiezen voor een beroep in deze sector. Eén van de concrete initiatieven in het STEM-actieplan is de oprichting van STEM-academies. In essentie is een STEM-academie een buitenschoolse STEM-activiteit voor jongeren in hun vrije tijd zoals TechniekClubs, computerclubs,…. In het netwerk van STEMacademies worden de organisatoren van buitenschoolse STEM-activiteiten verzameld. Het huidige aanbod is reeds velerlei en breidt nog steeds uit. ®
Het netwerk van STEM-academies wordt gecoördineerd door Technopolis en het aanbod is gebundeld op www.stem-academie.be.
Technopolis organiseert ook zelf STEM-academies. TechniekClub In de TechniekClub gaan jongeren tussen 10 en 12 jaar zelf aan de slag. Tijdens een reeks van zeven workshops op woensdagnamiddag in een echte werkplaats leren ze ontwerpen en dingen maken in hout, metaal en kunststof. Zo maken de jongeren hun eigen fotokader, metalen (sleutel)hanger of zelfs een klok. Meer informatie op: www.techniekclub.be JongerenAteliers Tijdens de JongerenAteliers gaan jongeren tussen 15 en 18 jaar zonder voorkennis aan de slag met 2D- en 3D-ontwerpen en met programmeren. Elke sessie bouwt verder op wat er in de vorige aangeleerd werd. De JongerenAteliers bestaan uit 30 sessies van telkens 3 uur op woensdagnamiddag. Deelnemers kunnen op zaterdagochtend vrijblijvend aan hun werkstukken verder bouwen.
Meer informatie op: www.technopolis.be/ateliers M-Prod-Paleis2015-BartV001-Persdossier
Wie komt naar Technopolis?
Individuele bezoekers van 4 tot 104 jaar ®
Technopolis staat open voor iedereen. Jong en oud leeft zich uit op de meer dan 350 interactieve opstellingen die het doe-centrum rijk is. Die opstellingen zijn dan ook zo gemaakt dat iedereen er aan, bij of in kan. Omdat de thema’s die de interactieve opstellingen aansnijden rechtstreeks gegrepen zijn uit de dagelijkse leefwereld, boeien ze zowel jong als oud.
Scholen ®
Technopolis ontvangt jaarlijks meer dan 90 000 leerlingen in schoolverband en 13 000 leerkrachten. ®:
Scholen zijn dus een belangrijke doelgroep voor Technopolis van de kleuterklas, tot leerkrachten in opleiding.
Bedrijven ®
Ook met de bedrijfswereld heeft Technopolis diverse samenwerkingsverbanden en dit op volgende vlakken: •
Technopolis heeft verschillende bedrijven als structurele partner.
•
Technopolis ontwikkelde samen met heel wat bedrijven al interactieve opstellingen.
•
Technopolis wordt gebruikt als locatie voor allerhande bedrijfsevenementen.
® ® ®
U kan dit persdossier met beelden in hoge resolutie downloaden op: www.technopolis.be/insectenonderdeloep Voor meer informatie: 015 34 20 00
[email protected]
M-Prod-Paleis2015-BartV001-Persdossier