PERSMAP Het Land van Saint-Omer Net over de grens, helemaal Frankrijk! CONTACTPERSOON : Ursula TIMMERMANS Telefoon :

PERSMAP 2013 Het Land van Saint-Omer Net over de grens, helemaal Frankrijk!

CONTACTPERSOON : Ursula TIMMERMANS Telefoon : +33 321 98 12 08 E-mail : [email protected]

HET LAND VAN SAINT-OMER Wat stelt men zich bij Frankrijk voor? Mooie oude stadjes, wijde natuur, gezellige markten, goed eten en authentieke dorpjes ? Dan hoeft u niet verder te rijden. De streek van Saint-Omer in de Pas-deCalais heeft het allemaal. Het gezellige stadje Saint-Omer hoorde vroeger tot Frans-Vlaanderen. Net als bv. Thérouanne. Franse en Vlaamse architectuur staan naast elkaar : trapgevels, statige herenhuizen en een prachtige gothische kathedraal in Saint-Omer. Meteen buiten de stad begint een groot polderlandschap. Vroeger was het gebied moerasachtig. Al heel vroeg werd het volgens Hollandse technieken ingepolderd en drooggelegd. Eeuwenlang werd er veen gestoken. Dit heeft een afwisselend landschap opgeleverd met veel meertjes, een natuurreservaat met een grote biodiversiteit, landstroken waar groenten geteeld worden die u vers van het land kunt kopen. U kunt urenlang per (rondvaart)boot, kano, met de fiets of te voet door dit verrassende landschap trekken. Maar het is hier niet overal vlak. Rijdt enigszins naar het zuiden of westen en ontdek de Lumbres of Fauquembergues met heuvels, kleine riviertjes en grote bossen.

Iedereen heft wel glas of kristal met de merken Arcopal, Duralex, Pyrex; Cristal d’Arques of Miakasa in de kast staan. Dat komt allemaal uit de fabriek Arc International. Neem een kijkje in de fabriek en haal uw hart op in de fabriekswinkel. Er zijn ook andere ambachten waarover u meer kunt zien: Jenever in Houlle, Papier in het Maison du Papier, hertenfokkerij in Alquines. In twee musea komt de duistere geschiedenis van de Tweede Wereldoorlog aan bod: La Coupole in Helfaut en de Bunker van Eperlecques. De Duitse bezetters wilden van daaruit V2-raketten op Londen en Antwerpen afvuren. In de musea is ook uitleg over hoe de techniek van de raketten later voor de ruimtevaart gebruikt is. Verder kunt u uw hart ophalen in de Franse keuken: het aanbod loopt van gezellige plattelandkroegjes tot chique viersterren-kasteel restaurants. Voor het overnachten is het scala net zo breed: eenvoudige of luxe campings, gezinshotels, viersterrenhotels of ketenhotels, B&B of vakantiehuisjes. Het is er allemaal.

Toeristische Dienst van de Streek van Saint-Omer – Ursula Timmermans 4, rue du Lion d’Or – 62500 Saint-Omer – Frankrijk / tel +33 321 98 12 08 fax +33 321 98 08 07 – [email protected]

2

INHOUDSOPGAVE

GESCHIEDENS, MONUMENTEN EN MUSEA -

Saint-Omer – de stad, de kathedraal en het museum Nieuw – evenement ‘Waar kunsten elkaar kruisen ‘

P 4-9 p6

-

Oorlogsmusea en wetenschap Nieuw – 3D-Planetarium

p8

-

Thérouanne, Abdijen en Scheepslift

p9

NATUUR -

-

P 10 - 13

Het polderland Nieuw – Infocentrum over het polderland

p 12

Andere natuurgebieden Nieuw – App met routes

p 13

KNOW-HOW -

P 14

Arc International, de Jeneverstokerij, het Huis voor Papier Enerlya, duurzame energie

ONTSPANNING EN RECREATIE -

Het toeristische treintje, 2CV huren, pretpark, railfiets en golfbaan Nieuw – De stoomlocomotief

P 15

p 15

Toeristische Dienst van de Streek van Saint-Omer – Ursula Timmermans 4, rue du Lion d’Or – 62500 Saint-Omer – Frankrijk / tel +33 321 98 12 08 fax +33 321 98 08 07 – [email protected]

3

GESCHIEDENS, MONUMENTEN EN MUSEA Saint-Omer regeert als mooie grote vrouw over de Audomarois. De gele bakstenen stad heeft het label ‘Stad van Kunst en Geschiedenis’. Kijk naar versierde gevels, het elegante Hotel Sandelin Museum, de overblijfselen van de Saint-Bertin abdij. De toren van de NotreDame Kathedraal steekt statig boven de horizon van het dichtbijgelegen geblokte polderland uit.

Saint-Omer, een Stad van Kunst en Geschiedenis Bewonder de Vlaamse huisjes, de herenhuizen en de elegante kathedraal. Slenter door de straatjes in de buitenwijk Lyzel. Of kies voor een rondleiding met een gids of audiogids om meer over de geschiedenis te horen.

De bewoners dragen zijn naam In 650 vroeg de koning Dagobert de Benedictijner monniken om het noorden van zijn rijk te kerstenen. Omer, Bertin, Momelin en Ebertram vestigden zich in de moerassen en de dichte bossen. Omer (Audomar in het Latijns), werd bisschop van Thérouanne. In de loop der eeuwen stichtten de monniken de Sint-Bertin abdij. Zij legden het moeras droog, ontgonnen het land en staken turf. Omer stichtte zo’n 50 parochies in de Morinie. Rond 900 werd een collegiale kerk en een kasteel gebouwd en de marktplaats aangelegd. Het geheel werd met een aarden stadswal omringd. Daarna kon men niet meer om Saint-Omer heen. Dankzij deze “Audomar” heten de huidige bewoners “de Audomarois”.

Eén van de zeven grote Vlaamse steden In het begin van de 12e eeuw kanaliseerden de bewoners de rivier de Aa. Zij veranderden de stad in een ware zeehaven en de koopwaren konden via grachten tot diep in de stad vervoerd worden. Met de 35.000 inwoners viel Saint-Omer onder de zeven grootste steden van Vlaanderen. Het stadsleven was geregeld rond het religieuze leven, de militaire en de commerciële activiteiten –(lakenindustrie, pijpenproductie, brouwerijen, turfstekerijen).

Om jaloers op te zijn Door de ligging bij de grens riep de stad veel jaloezie op. Saint-Omer viel achtereenvolgens onder de Graaf van Vlaanderen, de Koning van Frankrijk, de Graaf van Artesië, de Hertog van Bourgondië en de Keizer van Spanje. Met het verdrag van Nijmegen in 1678 werd Saint-Omer definitief aan het Franse Koninkrijk gekoppeld.

De Notre-Dame kathedraal 13e

In de eeuw werd met de bouw van het koor begonnen. Drie eeuwen later werd de toren voltooid. Deze vroeger collegiale kerk is het belangrijkste bouwwerk in gotische stijl ten noorden van Parijs. Binnen vindt u vele kunstwerken zoals: het orgelbuffet van de gebroeders Piette, een kruisafneming van Rubens en de graftombe van Eustache de Croÿ. Bij de ingang van het hof ligt het vroegere paleis van de bisschop uit de 18e eeuw. Dit is nu de zetel van de rechtbank. Ontdek de stad met een gids of een audiogids. Of lees de infoborden die overal in de stad staan. http://cathedrale-saint-omer.org

De ruïnes van de Saint-Bertin abdij In de 7e eeuw werd het klooster gesticht. Midden 11e eeuw werd met de Romaanse kerk gestart. Er zijn nog enige mooie koepels over en in het Sandelin museum zijn enkele mozaïekfragmenten te zien. Van het gotische deel is alleen de toren over maar dit is het belangrijkste deel van de ruïne. De gebouwen werden voor een groot deel na de Franse Revolutie afgebroken. Rondom is een park aangelegd waardoor duidelijk de omvang van dit grote klooster te zien is. ’s Avonds is het geheel verlicht. Toeristische Dienst van de Streek van Saint-Omer – Ursula Timmermans 4, rue du Lion d’Or – 62500 Saint-Omer – Frankrijk / tel +33 321 98 12 08 fax +33 321 98 08 07 – [email protected]

4

De “Rue Saint-Bertin” De lange straat verbindt de kathedraal met de ruïnes van de St Bertin abdij. De gebouwen ten zuiden zijn door jezuïeten gebouwd: de kapel van de Waalse Jezuïeten; het college van Engelse jezuïeten (1726) dat nu een middelbare school is en het bisschoppelijke seminarie in de rue Gambetta. Aan de andere kant staat de Saint Denis kerk met een 13e eeuwse toren. In sommige huizen herkent men duidelijk de bouw van de 17e en de 18e eeuw: trapgevels (nr.35), brede herenhuizen, voorgevels met pilasters (Hôtel de Berghes, nr.20). Aan de andere kant staat de Saint Denis kerk met een toren uit de 13e eeuw

350 000 boekdelen De bibliotheek bezit zeker 350 000 boekwerken, 1680 handschriften uit de 11de tot 16de eeuw en meer dan 200 wiegendrukken waaronder de beroemde Bijbel van Gutemberg in 42 regels ( het eerste boek dat in 1455 in Mainz gedrukt door Johan Gutemberg en Peter Schoeffer) Van de 150 gedrukte exemplaren zijn er in Frankrijk slechts 4 te vinden. Bezoek dan ook: La Salle de Patrimoine. www.bibliotheque-st-omer.fr

De Koffiemolen Het indrukwekkende stadhuis op de grote markt wordt door de vorm ook “de koffiemolen” genoemd... Pierre Lefranc bouwde het tussen 1834 en 1841. De stenen van het gebouw komen van de vroegere St.Bertin abdij die tijdens de Franse revolutie verwoest werd. Achter de Dorische zuilen schuilt een theater in Italiaanse stijl.

De stadsmuren en het arboretum De beroemde veldheer Vauban versterkte 26 steden op twee verdedigingslinies van Duinkerken tot Givet. Dit vormt de beroemde “pré-carré”. Saint-Omer was één van deze steden en de oude stadsmuren werden na 1678 door Vauban versterkt. Hier zijn slechts enkele honderden meters en twee kazematten van over. De stad werd in 1894 ontmanteld en in de vroegere grachten werd een stadspark van 20 ha aangelegd, dat de tuinarchitect Guinoiseau had ontworpen met een Franse tuin en een arboretum met meer dan honderd boomsoorten.

De buitenwijk Haut-Pont en de wijk Saint-Sépulcre Het kanaal van de Aa dat langs de abdij loopt brengt u bij de Haut-Pont wijk waar huizen van tuinders langs het water liggen. Dit gedeelte lag vroeger buiten de stadsmuren en was alleen via een brug te bereiken. Als u de “rue de Dunkerque” neemt komt u bij de St Sépulcre kerk met daar tegenover het vroegere ziekenhuis dat nu als stadhuis dient.

Is

het

Franse

volkslied

hier

gecomponeerd?

De muziek van het Franse volkslied zou gecomponeerd zijn op het mooiste barokke orgel van Frankrijk, dat van de kathedraal in Saint-Omer. De kapelmeester Grisons had kort voor de Revolutie het bijbelse boek van Esther op muziek gezet. “La Marche d’Assuérus” is noot voor noot de melodie van “la Marseillaise”. Rouget-deLisle, in Saint-Omer gelegerd, zou hierop het volkslied gedicht hebben.

Doolhof Voor het hoofdaltaar in de Notre-Dame-Kathedraal in Saint-Omer is de vloer met zwarte en witte tegels belegd: het is een miniatuur van het labyrint uit het dwarsschip van de abdijkerk. De weg werd biddend op de knieën afgelegd. Het is het doolhof van ons leven dat eindigt in de ontmoeting met Christus.

Dames met groene hoedjes Arlette, een jong Parijs weesmeisje “zonder bruidsschat” sluit zich aan bij haar nichtjes, 4 “godvrezende” oude vrijsters. Ze gaat in het hof van de kathedraal wonen. Dit is het stramien voor de bekende roman “De dames met de groene hoedjes” van Germaine Acremant uit 1922. Toeristische Dienst van de Streek van Saint-Omer – Ursula Timmermans 4, rue du Lion d’Or – 62500 Saint-Omer – Frankrijk / tel +33 321 98 12 08 fax +33 321 98 08 07 – [email protected]

5

Saint-Omer in de Middeleeuwen. Saint-Omer was in de middeleeuwen een belangrijke lakenstad met een open haven naar zee. De stad had net zoveel inwoners als nu en een uitstraling tot over de grenzen. 2013 staat in het kader van dit gouden tijdperk. Het evenement ‘A la Croisée de Arts’ duurt drie maanden, van begin april tot eind juni. Er zijn tentoonstellingen,speciale rondleidingen, lezingen en concerten. De officiële opening vindt plaats op 7 april met rondleidingen door de stad en het museum maar ook concerten op verschillende plaatsen. Van 6 april tot 30 juni in het Hotel Sandelin museum: Tentoonstelling ‘ Een renaissance. Kunst tussen Vlaanderen en Champagne, 1150-1250’ met een vijftigtal zeldzame werken waarin de bijzondere kunst aan bod komt die zich rond 1200 in Noord-Europa ontwikkelde en voortekenen toonde van de gotische renaissance. In de erfgoedzaal van de bibliotheek in Saint-Omer is er tussen 2 april en 26 juni een tentoonstelling over de ontwikkeling van de stijl van boekverluchtingen. De verschillende kenmerken van de streek komen aan bod, maar ook de invloeden van buiten. www.lacroiseedesarts.fr

Toeristische Dienst van de Streek van Saint-Omer – Ursula Timmermans 4, rue du Lion d’Or – 62500 Saint-Omer – Frankrijk / tel +33 321 98 12 08 fax +33 321 98 08 07 – [email protected]

6

Het Hôtel Sandelin Museum Het hôtel Sandelin museum ligt in een majestueus herenhuis. De geplaveide binnenplaats, de statige strakke bouwstijl, siersmeedwerk, alles draagt ertoe bij dat de bewoners van de stad dit gebouw “het kleine Louvre” noemen. Het werd in 17761777 gebouwd als winterverblijf voor de gravin van Fruges, Marie-Josèphe Sandelin. Uit de 20.000 werken is een keuze gemaakt en in 21 zalen zijn 3.000 kunstwerken tentoongesteld die ingedeeld volgens drie themaroutes:

DE GESCHIEDENISROUTE: De collecties hebben een directe band met Saint-Omer, een van de grootste middeleeuwse steden tussen Vlaanderen en de Artois. De meesterwerken zijn vooral afkomstig uit de vroegere Saint-Bertin abdij (De kruisvoet, mozaïeken, romaanse kapitelen, tapijtwerken, schilderijen en kunstvoorwerpen).

DE SCHONE KUNSTEN ROUTE: Sfeervol ingerichte zalen, amateurskabinetten en ontvangstruimtes met werken uit de 16de, 17de en 18de eeuw. De unieke sfeer van een herenhuis wordt maar zelden in een museum weergegeven.

DE KERAMIEKROUTE: Met één van de mooiste collecties van Franse musea: Europees geglazuurd aardewerk (Delft, Rouen, Nevers, Lille...) Aziatisch porselein en aardewerk. Hôtel Sandelin Museum 14, rue Carnot – 62500 SAINT-OMER Tel : +33 321 38 00 94 [email protected]

Toeristische Dienst van de Streek van Saint-Omer – Ursula Timmermans 4, rue du Lion d’Or – 62500 Saint-Omer – Frankrijk / tel +33 321 98 12 08 fax +33 321 98 08 07 – [email protected]

7

Wapengekletter en Wetenschap In het voorjaar van 1942 besloot Hitler tot de bouw van de Atlantikwall en de bijzondere bouwwerken. Krijgsgevangenen moesten lanceerbasissen voor geheime lange afstandswapens bouwen. De V1 en V2’s waren bestemd om Londen en Antwerpen te bombarderen. Wegens de strategische positie werd in eerste instantie voor Eperlecques gekozen.

De Bunker van Eperlecques De Bunker van Eperlecques werd door het Duitse leger en krijgsgevangenen op 1 hectare gebouwd, ”een betonnen monster” van 130 000 ton beton, 22 meter hoog. Het gebouw is sinds 1985 rijksmonument. De geallieerden ontdekten en bombardeerden het gigantische bouwwerk dat nog in aanbouw was. Daarna werd het gebouw gebruikt voor de productie van vloeibare zuurstof. Tel: +33 321 88 44 22 www.leblockhaus.com

La Coupole - historisch herdenkingscentrum van de Nord-Pas-de-Calais “La Coupole” in Helfaut-Wizernes is één van de meest indrukwekkende bouwwerken van de Tweede Wereldoorlog. Op enkele maanden na was de oorlog heel anders afgelopen. Het museum is modern ingericht met de meest vooruitstrevende technologieën: films, tactiele tafels, maquettes en documentaires over geheime wapens en de verovering van de ruimte. Tel: +33 321 12 27 27 www.lacoupole-france.com

3D-Planetarium Door het universum zweven, in Saturnus V naar de maan reizen, op Mars wandelen… De mens is al eeuwen geïnteresseerd in de fenomenen van het universum, wetenschap en het milieu. Raak in de ronde zaal met een doorsnede van 15m en een 360° scherm van het 3D-Planetarium bijna de sterren aan. Beleef een onvergetelijk moment. Meteen ernaast is een info-centrum ingericht voor eenieder die meer wil weten over de schoonheid van het heelal. Groot en klein vinden hier de gewenste informatie. Ook heel geschikt voor scholen. www.lacoupole-france.com

Toeristische Dienst van de Streek van Saint-Omer – Ursula Timmermans 4, rue du Lion d’Or – 62500 Saint-Omer – Frankrijk / tel +33 321 98 12 08 fax +33 321 98 08 07 – [email protected]

8

De Scheepslift Frankrijk heeft één scheepslift is 1887 in Arques gebouwd. Eind 19e eeuw ontwikkelde het transport zich over water en het vrachtverkeer op het Neufossékanaal dat de Leie met de Aa verbindt nam flink toe. De hydraulische Scheepslift Fontinettes werd gebouw om de vijf sluizen te vervangen. Zo konden aken van 300 ton het hoogteverschil van 13 meter in slechts 20 minuten overbruggen. Tachtig jaar later werd de lift door de grote sluis van Vlaanderen vervangen. In de bijgebouwen wordt het technische aspect van het indrukwekkende bouwwerk getoond en de geschiedenis van de binnenscheepvaart (scheepsaandrijving, schippersleven). Vanaf de scheepslift kan een boottocht (max.49 pers.) gemaakt worden. Association des Fontinettes Tel/fax: +33 3 21 88 59 00 www.ville-arques.fr

Het Museum en de archeologische vindplaats van Therouanne Een landelijk plaatsje in het Leie-dal heeft een indrukwekkend verleden. Therouanne was hoofdstad van Morinie en werd in 638 de hoofdzetel van een groots bisdom. De kathedraal van de 12e eeuw was één van de mooiste van Noord-Frankrijk. François 1e maakte van de stad één van de rustkussens van de koning, maar ondanks de stevige stadsmuren lukte het Karel V om de stad in 1533 met de grond gelijk te maken. De archeologische vindplaats verhaalt over de geschiedenis vanaf de Romeinse bezetting. Elke zomer komen studenten hier archeologiecursussen volgen omdat een partnerschap met Pompeï gelegd is. Thérouanne bevindt zich op de Brunehaut steenweg die Arras met Boulogne verbindt. Culturele en Toeristische dienst van Thérouanne Tel: +33 321 93 81 22 www.communedetherouanne.fr

Abdijen Clairmarais De vroegere abdijhoeve in Clairmarais is een pareltje van landelijke architectuur. De hoeve heeft een binnenplaats van 1 hectare met een grote duiventil. Er rondleidingen, recepties en studiedagen georganiseerd. Via een potje Boerengolf Tel: + 33 3 21 98 11 72 ontdekt u de geschiedenis van de abdij. www.les-belles-echappees.com

Wisques In het dorp liggen twee kloosters van Benedictijner monniken en slotzusters. De SaintPaul abdij van de 15e eeuw is gedeeltelijk door Dom Bellot ontworpen, een monnik van Nederlandse oorsprong. Hier ligt de winkel met monastieke kunst. Elke dag is er om 9.45 uur een mis met gregoriaans gezang. De neogotische Notre-Dame abdij uit 1890 wordt ook de “damesabdij” genoemd.

www.abbaye-stpaul-wisques.com

Toeristische Dienst van de Streek van Saint-Omer – Ursula Timmermans 4, rue du Lion d’Or – 62500 Saint-Omer – Frankrijk / tel +33 321 98 12 08 fax +33 321 98 08 07 – [email protected]

9

NATUUR Het polderland, een kwetsbaar juweeltje Tussen land en water liggen de plaatsjes Clairmarais, Salperwick, Tilques…. Dorpen aan het eind van de wereld. Klokkentorens steken boven het kantwerk van de vele “watergangs” uit. Laat de auto staan en stap in een boot van het 3500 ha grote polderland.

Van het ene landschap naar het andere Het vroegere moeras is omgevormd tot vennen, drassige grasvelden, beplante legakkers, rietvelden… De Vlaamse oever heeft veel landbouw en drassige graslanden die in de winter vaak onderstromen. Her en der ligt een woning. Hier ligt ook het natuurreservaat “Romelaëre” met vennen, die ontstaan zijn door het steken van turf. De andere oever met Salperwick, Tilques, Serques en Moulle is landelijker en meer op recreatie gericht.

Natuurpark In 1986 werd de streek natuurpark Parc Naturel Régional des Caps et Marais om ervoor te zorgen dat dit bijzondere natuurlijke erfgoed behouden en onderhouden werd. Sinds 2008 draagt het polderlandschap het RAMSAR-label dat toegekend wordt aan wetlands van internationaal belang.

Verrekijker meenemen De Romelaëre is een paradijs voor vogelaars: meer dan 200 vogelsoorten, woudaapjes, Europese bruine kiekendief, Euraziatische smientjes, rode slobeenden. Het natuurreservaat is gedeeltelijk voor het publiek geopend. In het bezoekerscentrum ‘La Grange Nature’ vindt u tentoonstellingen. Hier starten meerdere wandelingen. Het plankenpad door het moerasland is speciaal voor andersvaliden. La Grange Nature Tel: +33 321 38 52 95

www.eden62.fr [email protected]

Bloemkool en Witlof “€1,50 per bosje. Geld in de brievenbus doen. Bedankt.” Welkom in Clairmarais, het land van tuinders. Dertien eeuwen waren nodige om het drassige moeras om te vormen; het water van de Aa omleiden, het land op hogen, droogleggen en ontginnen zodat telen mogelijk werd. Een honderdtal “brouckaillers” (polderbewoners) verbouwen nog steeds de vele percelen. Op 500 ha wordt in de winter vooral witlof en in de zomer bloemkool geteeld. Het Natuurpark beschermt en promoot deze groenten en heeft een label ontwikkeld.

Groentengilden Michel Théret loopt direct warm als hij over de tuindertraditie van Clairmarais praat. Hij is verzot op de streek en de kwaliteit van de producten. Hij mengt vele smaken in de Witlofgilde en de Bloemkoolgilde: witlofjam met cichorei, appel of kruiden. Of met suiker gekonfijte bloemkool met rabarber.

Toeristische Dienst van de Streek van Saint-Omer – Ursula Timmermans 4, rue du Lion d’Or – 62500 Saint-Omer – Frankrijk / tel +33 321 98 12 08 fax +33 321 98 08 07 – [email protected]

10

Over het water Het polderland is te bezoeken in een rondvaarttocht, een roei- of motorboot of met de kano. Het watertoerisme is een genot met 160 km sloten, aanlegsteigers, ( m.n. in Clairmarais, Houlle, Salperwick en Tilques) een basis in Arques, een stopplaats en kanoen kajakbasis in Saint-Omer.

Op verschillende plaatsen kan de waterkaart gekocht worden.

Volle pot Snoekbaars, rivierbaars, zeelt… volle pot in het polderland. De visverenigingen in de Streek van Saint-Omer tellen bijna 15 000 leden.

Picknicken Langs het water zijn picknickplaatsen aangelegd die alleen per boot bereikbaar zijn.

Marie Grouette In de volksmythe spookt er een heks in het polderland. Kinderen kunnen beter op afstand blijven van het gevaarlijke water. De heks die daar leeft trekt de kinderen aan en neemt ze mee naar de bodem van de rivier. Ze wordt altijd afgebeeld met een “Groët” ( een vork met vier of vijf gebogen tanden). Bij de klok van het gemeentehuis in Arques komt een standbeeld van de heks elk uur tevoorschijn.

Daar komt de postbode Elke werkdag, of het regent of stormt, Eric Favrel (of zijn vervanger) onderhoudt de leidraad tussen de afgelegen boerderijen. Zijn ronde begint in Salperwick en eindigt in Tilques, hij gaat langs een vijftigtal huizen die verloren liggen in het doolhof van de polder. Voorheen blies hij op zijn hoorn om zijn komst aan te kondigen, tegenwoordig is het brommen van de motor van zijn boot voldoende.

Lodewijk XIV en “la Princesse” Nadat de Stad Saint-Omer zich onderworpen had aan de Frankrijk toonde Lodewijk XIV de wens om een tocht te maken op « de drijvende eilanden”. Algen en veenaarde dreven op het water overdekt met planten. Hij werd met zijn hele hofhouding door Vlaamse aanhangers over het water geleid en stapte uit op “de Prinses” de mooiste van deze eilanden. Sinds de 17e eeuw is een tocht over het water een favoriet tijdverdrijf van belangrijke burgers van Saint-Omer en een verplichte uitstap voor bezoekers - eer ze de streek verlaten.

Getuigenis

Jong geleerd.

“In mijn jeugd deden we alles met de schop. Zo gingen we met een groepje van 9 van de een naar de ander. We deden samen het werk v.” Marcel Duyme, tuinder, visser en jager wilde de polder, die hij kende als zijn broekzak en waar hij gelukkig was met zijn vrouw Alice en zijn kinderen, nooit verlaten. In oktober werd de bloemkool in potjes gezaaid die de winter in een kiembed doorbrachten, “warm onder dekzeil met daarop een laag riet” In de lente verpotte hij de plantjes. 25 juni, begon Marcel met de oogst: “Om 4 uur met de zon opstaan, want voor de middag moest geleverd worden”. “We hadden een drievoet; wat takken, een strofakkel … daarop de ketel… de vlammen waren zo hoog dat de ketel van buiten helemaal zwart was, maar wat erin zat was zo lekker!” Het leven is veranderd, moderner, er zijn wegen aangelegd en het werk wordt mechanisch gedaan, maar in het hart blijft het hetzelfde: de tuinders zijn aan hun land verknocht. Marcel heeft ons inmiddels verlaten.

Toeristische Dienst van de Streek van Saint-Omer – Ursula Timmermans 4, rue du Lion d’Or – 62500 Saint-Omer – Frankrijk / tel +33 321 98 12 08 fax +33 321 98 08 07 – [email protected]

11

Rémi Colin Deze jongeman wilde de familietraditie voortzetten en heeft zich in Clairmarais gevestigd om de houten platte boten te maken die zo typisch zijn voor de streek: de bacoves en escutes. Hij neemt de bezoekers graag mee om met hart en ziel over de geschiedenis en de tradities van de streek te vertellen. Zijn plannen voor 2013? Een overnachtingsplaats bouwen voor op het water! Facebook faiseurs.de.bateaux Tel. +33 608 09 94 88

De Polders in de stad In september 2013 gaat het nieuwe infocentrum over het polderlandschap open. Hier vindt u alle informatie over het ontstaan ervan, de verhouding tussen polders en stad, het dagelijkse leven, tuinbouw, fauna en flora. Alle zintuigen worden aangesproken, er zijn video’s, luisterbanden maar ook geurverspreiders.

Op de begane grond is er een winkel, restaurant en expositieruimte en aandacht voor de tuinderij. Op de verdieping liggen kantoren maar ook ruimtes voor workshops en een het onderzoekscentrum over waterhuishouding en de administratie van het Natuurpark. Buiten ligt een poldertuin, er start een wandelpad en worden boottochten georganiseerd.

Toeristische Dienst van de Streek van Saint-Omer – Ursula Timmermans 4, rue du Lion d’Or – 62500 Saint-Omer – Frankrijk / tel +33 321 98 12 08 fax +33 321 98 08 07 – [email protected]

12

ANDERE NATUURGEBIEDEN Het verrast de bezoekers elke keer: Het landschap rond Saint-Omer is zo vreselijk afwisselend. Naast het vlakke polderland beginnen de heuvels van de Artois met kalkhellingen, heiden en heggenlandschappen. Het gebied heeft meer 600 km aan wandel, fiets-, mountainbike en ruiterpaden.

De rivier met twee letters De Aa ontspringt in Bourthes om na vele kilometers bij Gravelines in zee te vloeine. De rivier graaft een smal, kronkelig dal dat door riviertjes als de Thiembronne en de Bléquin breder wordt. Vanaf de middeleeuwen werden langs het water molens gebouwd om meel te malen, olie te persen, ijzer te walsen en papiermeel te maken… Bij Arques valt de rivier door een geologische afwijking bijna naar zeeniveau. Het water verliest zich in de alluviale kom en het moeras van Clairmarais. In 1810 telde men 90 watermolens, alleen al 8 voor de kruitfabriek van Esquerdes. Sommige daarvan zijn tot woonhuis omgebouwd, anderen tot restaurant.

Wandelen, fietsen en mountainbiken De streek heeft zo’n 60 bewegwijzerde wandelpaden, 5 fietsroutes van 35 à 40 km en vele routes special voor mountainbikes.

Estaminets langs de routes Het Parc heeft ertoe aangezet om deze haltes voor buitensporters te ontwikkelen ( Estaminets de randonnée). U vindt hier een gezellige rustplaats met toeristische informatie, een boerenmaaltijd, traditionele spelletjes (zoals sjoelen), reparatiemateriaal voor uw fiets en water om de fiets schoon te spuiten. Ontspannen en een gezellig praatje maken.

Met een natuurgids Natuurgidsen bieden rondleidingen in de natuurgebieden aan om de vogels, amfibieën, gesteenten en planten te ontdekken. AGNA - Tel. +33 321 98 05 79 EDEN 62 – Tel. +33 321 32 13 74

GPS Platform Via de website kunt u gratis 11 routes downloaden ; met de auto, de fiest of te voet. Bij de Toeristische Dienst kunt u een GPS huren om deze routes te volgen.

www.gps-tourisme-saintomer.com

voor

De nieuwe App ‘Randonnées en Pays de Saint-Omer’ tochten in het Land van Saint-Omer

De App laat u het hele gebied ontdekken. De vele verschillende horizonnen zorgen voor uitzonderlijke tochten. Kies eerst de wijze waarop u zich wil verplaatsen ( te voet, met de fiets of de auto), de tijdsduur en de moeilijkheidsgraad… en bekijk dan de route op de kaart. Daarnaast vindt u allerlei praktische informatie, foto’s en de mogelijkheid tot geolocatie.

Toeristische Dienst van de Streek van Saint-Omer – Ursula Timmermans 4, rue du Lion d’Or – 62500 Saint-Omer – Frankrijk / tel +33 321 98 12 08 fax +33 321 98 08 07 – [email protected]

13

KNOW- HOW Arc International De glasfabriek van Arques uit 1825 werd in 1934 door Jacques Durand gemechaniseerd. In 1959 kende Arcopal zijn eerste industriële revolutie van de glasfabricage en had hiermee internationaal succes. In 1968 maakt de kristalfabriek een tweede revolutie door met “Cristal d’Arques” - de eerste fabriek ter wereld met automatische kristalproductie. In 1976 werden vestigingen in het buitenland aangekocht. In 2000 veranderde de naam in Arc International. Het familiebedrijf had inmiddels zo’n 18 000 mensen in dienst en exporteerde 83% van de productie naar 160 landen, met een jaaromzet van 1,5 miljard euro. Rondleidingen in Frans met film in NL Tel: +33 3 21 12 74 74 www.visiteverreriearc.com Of ga naar de winkel Arc Décoration Tel: +33 3 21 1295 46 96 www.arcdecoration.com

Jenever uit Houlle, drank van de streek Een nauwkeurige dosering van rogge, haver, gerst en het aroma van enkele bessen; jenever draagt de rijkdom van de velden van het Noorden in zich. De jenever van Houlle hoort tot de besten. Het verfijnde sap vloeit uit de distilleerkolf in de eiken vaten. In het bezoek vertelt M. Persyn over de geheimen van dit familiebedrijf. Distilleerkolf, graan-zolder, eiken vaten en stenen kruiken vormen het decor van dit bedrijf dat nèt iets anders is dan anders, beheerd door een enthousiaste familie. La distillerie de Houlle tel. +33 321 93 01 71 www.genievredehoulle.com

Enerlya, Huis voor duurzame energie Op de heuvels van Fauquembergue draaien de windmolens er lustig op los. Reden genoeg om stil te staan bij deze energiebron en andere vormen van duurzame energie. In het Huis voor Duurzame energie kunnen groot en klein via een interactief bezoek meer leren over energie uit biomassa, wind, zon en water. Enerlya tel. +33 321 38 38 51 www.enerlya.fr

L’Audomarois, de wieg voor papier en karton De industrie van papier-karton in de streek van Saint-Omer is in de 15e eeuw begonnen. De streek is de grootse papierproducent van Frankrijk. “Het Museum van Papier” houdt de traditie van grote papierfabrikanten van het Aa-dal hoog. Op het ritme van het schoepenrad, perszuilen, en vormen kan de bezoeker in het atelier papier scheppen. Maison du Papier tel. 0033 321 95 45 25 www.parc-opale.fr

Kunst van Koffie Bij “Café Boulet” in Blendecques is de koffietraditie behouden. De bezoekers kunnen de wereld van koffie ontdekken; de geografische oorsprong, de vele soorten en het branden ervan. Cafés Boulet, tel. 0033 321 39 87 06

Saint-Omer, een brouwerstraditie De brouwerij van Saint-Omer bestaat sinds 1866, heeft 200 werknemers in dienst en produceert per jaar 140 miljoen liter bier waaronder het “Bière de Saint-Omer’. De brouwerij hoort tot de modernste van Frankrijk. De aangename geur van gebrouwen malt vult regelmatig de straten van Saint-Omer. Niet te bezoeken maar het bier vindt u in de supermarkten. www.brasserie-saint-omer.fr

Toeristische Dienst van de Streek van Saint-Omer – Ursula Timmermans 4, rue du Lion d’Or – 62500 Saint-Omer – Frankrijk / tel +33 321 98 12 08 fax +33 321 98 08 07 – [email protected]

14

ONTSPANNING EN RECREATIE Het toeristische treintje van het Aa-dal Het Picasso dieseltreintje brengt de reizigers al slingerend door het dal van de Aa van Arques naar Lumbres en terug. U komt langs de meest ongewone en ongekende plekken. Wandelaars en fietsers gebruiken de trein om daarna één de vele wandel- of mountainbike paden te verkennen.

Vanaf 2013 kan de tocht ook met een stoomtrein afgelegd worden. De locomotief 150 Ty2 6690 werd in 1943 in Oostenrijk in werk genomen. Liefhebbers van oude treinen kunnen dus instappen.

Tel: +33 3 21 12 19 19 www.cftvacom

Belles Echappées Ga even terug in de tijd en huur een 2CV. Draai bij mooi weer het dak open en het vakantiegevoel is er helemaal. Of ontdek de streek met een e-solex, een tandem of (bak)fiets. Belles Echappées Tel: + 33 3 21 98 11 72 www.les-belles-echappees.com

Dennlys Parc In dit attractiepark langs de Leie heeft water wel een heel belangrijke rol; waterrace, glijdende boomstronkjes, botsende bootjes maar ook het plein van geisers. Dit familiebedrijf zorgt elk jaar voor een nieuwe attractie. Leuk voor het hele gezin met kinderen tot 14 jaar. tel +33 321 95 11 39 www.dennlys-parc.com

Rando- Rail In Nielles-les-Bléquin wacht de railfiets u voor een verrassende tocht op de heuvels, door het bos of het open veld. De route van 9 km gebruikt de rails van de vroegere lijn van Saint-Omer naar Boulogne-sur-Mer. Gezellig om met vrienden of familie te ontdekken. Twee mensen trappen en 2 volwassenen of drie kleine kinderen nemen plaats op het bankje. Dit bankje kan door een rolstoel vervangen worden. tel +33 321 88 33 89 www.rando-rail.com

Golfen Tussen de grote meesters. De 9 en 18-holes van de Aa Saint-Omer Golf Club op de heuvels bij Saint-Omer zijn al goed bekend. De met bossen omgeven baan is door de nederlander Johan Frederik Dudok Van Heel getekend. Hier spelen amateurs en professionals samen en genieten van de gezellige sfeer in het clubhouse. In juni wordt hier elk jaar de European tour gespeeld. En wie het plezier niet wil onderbreken gaat in het bijliggende hotel overnachten. tel +33 321 38 59 90 www.aa-st-omergolfclub.com

Toeristische Dienst van de Streek van Saint-Omer – Ursula Timmermans 4, rue du Lion d’Or – 62500 Saint-Omer – Frankrijk / tel +33 321 98 12 08 fax +33 321 98 08 07 – [email protected]

15

Perscontact: Ursula TIMMERMANS Promotie BENELUX - Groepsreizen 4 rue du Lion d’Or – 62500 Saint-Omer - Frankrijk Tel : +33 321 98 12 08 Mail : [email protected] www.tourisme-saintomer.com

Toeristische Dienst van de Streek van Saint-Omer – Ursula Timmermans 4, rue du Lion d’Or – 62500 Saint-Omer – Frankrijk / tel +33 321 98 12 08 fax +33 321 98 08 07 – [email protected]

16