Geheim over de grens. Ontdekkingsreizen in het Duitse grensgebied. Grafschaft Bentheim Emsland Münsterland Osnabrücker Land

8 Geheim over de grens Ontdekkingsreizen in het Duitse grensgebied

Grafschaft Bentheim | Emsland | Münsterland | Osnabrücker Land

Ahoi en welkom! Hallo, mijn naam is Piet en ik ben de mascotte van de Landesgartenschau Papenburg. Meestal vlieg ik rond boven het terrein van dit kleurige en fleurige evenement: de kanalen en het stadspark, rond de molen en over de oude scheepswerf. Het gehele terrein krijgt met het motto “m.s. Bloeiend Papenburg” de uitstraling van een cruiseschip en een bezoek aan de Landesgartenschau wordt daarmee bijna een cruise. Als je me daar tegenkomt, mag je me best knuffelen en aaien, dan kun je voelen hoe zacht mijn witte veren zijn! Ik hou van kinderen, gekleurde bloemen, schepen en de lucht. In Papenburg is de zee niet zo ver weg en loont het de moeite om een kleine omweg te maken. Het Emsland heeft zo veel te bieden! Er is veel te zien en te beleven, een prachtig landschap om met de

In 2014 zijn daarom alle kinderen van harte welkom op de Landesgartenschau. Ahoi! Kleurrijk en fleurig is ons motto: bont en blij!

De charme van Papenburg In Papenburg treffen traditie en innovatie elkaar. De combinatie van het weidse veenkoloniale landschap en de sympathieke bakstenen huisjes, de landelijke sfeer met de geavanceerde industrie en de vele toeristische en sportieve activiteiten geven de stad een unieke charme.

fiets te ontdekken. En op de fiets is Nederland ook helemaal niet ver weg. Als meeuw vlieg ik er ook graag eens naartoe. Maar het meeste houd ik nog van nieuwe vrienden maken.

Onze hoogtepunten voor het hele gezin Sportief spelen voor alle generaties, een plek waar jong en oud kan ontspannen, bewegen, ontdekken en uitproberen: in de speeltuin op het activiteitendek is voor iedereen iets te beleven! Spelen kan natuurlijk overal, tussen de bomen, op de grasvelden… Speciaal voor de kleintjes (vanaf 3 jaar) bieden we “kajuiten” met zorgzame kinderopvang. En in onze Kleine OnderzoekersWerkplaats valt heel veel te ontdekken: van het “Groene Klaslokaal” (natuur dichtbij) via techniek naar de kinderkeuken: onderwijs en onderzoek over milieu en natuurweten-

schap is bij ons leuk en leerzaam! Daarnaast bieden we een goedgevuld evenementenprogramma voor jong en oud. En omdat onze Landesgartenschau aantrekkelijk is voor gezinnen, zijn onze toegangsprijzen dat ook. Bij onze toegangskaarten en abonnementen voor gezinnen is er geen beperking aan het aantal (eigen) kinderen (7 t/m 17 jaar), kinderen tot zeven jaar hebben zelfs gratis toegang. Gezinskaarten zijn er vanaf 20,00 euro, meer informatie is te vinden op: www.landesgartenschau-papenburg.de

Papenburg staat bekend om zijn scheepsbouw, maar ook de tuinbouw voelt zich hier thuis. De tuinbouwsector in deze regio kweekt jaarlijks 35 miljoen kruidenplantjes en 25 miljoen komkommers. De Landesgartenschau in het stadspark en rondom het Forum Alte Werft vormt in 2014 het puntje op de “groene i”.

Actieve vakanties

07

Stad & Cultuur

Tips voor uitstapjes en verblijf

22

34

Fietsen in het Duitse grensgebied ������� 08 – 11

Schouwspel in de openlucht ���������������������� 23

Münsterland Festival ���������������������������������� 35

Wandeltochten en natuurparken ������������ 12 – 15

Tuinen & Parken ��������������������������������� 24 – 25

Met Lilli en Luuk op pad �������������������� 36 – 37

Kanoën op stille riviertjes������������������������16 – 17

Burchten, kastelen en paleizen ���������� 26 – 27

Bijzondere overnachtingstips ������������ 38 – 39

Grensbelevenissen ��������������������������������� 18 – 19

Onvergetelijke musea ������������������������� 28 – 29

Campings in overvloed ����������������������� 40 – 41

Tips voor golfers ������������������������������������������� 20

Beleef Munster en Osnabruck ������������ 30 – 31

Een dagtocht met de trein ������������������ 42 – 43

Actief over de grens ������������������������������������ 21

Autoroutes ������������������������������������������� 32 – 33

Vakantiehuisjes ������������������������������������������� 44 Weekmarkten en boederijwinkels���������������� 45

Genieten, proeven en ontspannen

Algemeen

46

Kuuroord Bad Bentheim������������������������������ 47

Van harte welkom ����������������������������������������� 04

Wellness en kuren ������������������������������� 48 – 49

Kaart van het grensgebied ������������������� 05 – 06

Zo lekker is Duitsland �������������������������� 50 – 51

Colofon ���������������������������������������������������������� 56

Winkelen����������������������������������������������� 52 – 53

Reisvoorwaarden ������������������������������������ 56 – 57

Kerstmarkten over de grens ���������������� 54 – 55

Heel wat beleven. Nogal dichtbij.

3

C

D

E

F

G

K

L

M

N

Paterswolde A28

Diever

N351

Lemmer N371

rt e

Overijssels-

Zw a

Dalfsen Ve c h t

Raalte

Wierden

N35

Diepenveen

Rijssen A1

Holten

Bathmen

N344

12

Markelo

Apeldoorn

Gorssel

A1

15

e rr i j n

l

A73

A50

Ri

A326

Aa

's-Heerenberg

jn

Nijmegen

Rh

ei

Kleve K15

17

L572 L611

Aa B67

Ems

B474 B67

Heiden

L896

Xanten

L1

A3

Lip

pe

Raesfeld

Haltern Li

L612

Marl

B54

Werne

Lünen

Recklinghausen

Bergkamen A2

Herne

A2

Ascheberg Nordkirchen

Selm

Datteln

A43

B54

Olfen

Gladbeck

aa s

Bottrop

l ana A 1

Kreis Coesfeld

Lüdinghausen

B474

B225

A31

s-K

B58

B58

Dorsten

B58

Dinslaken

A57

Em

B58

L462

Kevelaer

nd

L608

Lembeck

A52

B58

Dülmen

Mark

L609

Wesel

Senden

Reken

B224

B8

B235

A43

L600

Hohe

Mü

Nottuln

B525

Borken

Havixbeck

e

cartograafie 2012

Coesfeld

Kreis Velen Borken

B58

N271

10km.

Baumberge

Südlohn Gescher

Hamminkeln

A73

5

Rhede

B473

B57

A57

M

0

Kalkar

Goch

Boxmeer

19

B67

Nienberge

Billerbeck

B525

B70

Gennep A77

18

el

K4

Altenberge

Laer

K33

pp

Cuijk

Stadtlohn

L558

Iss

Münsterland

Greven

Nordwalde

Horstmar

Schöppingen

Rosendahl

't Hilgelo

Winterswijk

Bocholt

B219

Legden

L602

Rees B57

Vreden

Aalten

Dinxperlo

A3

n

N844

L608

Bredevoort

Anholt Isselburg Megchelen

Emmerich

Zwillbrock Zwillbrocker Venn

Saerbeck

Emsdetten

Heek

Kreis Steinfurt

Steinfurt

Metelen

Ahaus

B70

ge

B499

B474

Slingeplas

N318

Gendringen

Bergh

lin

Lievelde

Varsseveld

Ulft

Braamt

Groenlo

N313

A18 Stroombroek

Zevenaar

Beltrum

Lichtenvoorde

Doetinchem

Didam

A325

Wa a l

16

Zelhem

N319

Huissen Elst

A15 A50

J s se

B474

E mB475 s A30

Wettringen

A31

B474

Ibb

Neuenkirchen

Ochtrup

e be e k

Ber k Rekken el

L504

Rheine

Gronau

Eibergen

Tecklenburger land Hörstel

BadBentheim

Glanerbrug

Haaksbergen Buurs

Spelle

Salzbergen

Enschede Rutbeek

k

Hopsten

Emsbüren

e

Schüttorf

Gildehaus

Boekelo

N347

ee

S

N ed

Oude I

pb

Hambroekplas

Ruurlo

Achterhoek

Doesburg

A348

hi

Neede

Hengelo(G)

N314

Arnhem

Sc

Lochem

Vorden

Dieren A12

Diepenheim

Borculo

Bronkhorst

A50

A1

A35

al

N314

Otterlo

14

na

A30

De Lutte

ht

B403

te

13

Zutphen

N788

ka

Ve c

B403

Hengelo N733 Losser

Delden

L58

A31

Ve c h

Hoenderloo

N353

N346

Laren Twente

Goor

Borne

Osna

Freren

B213

Dor

N344

Enter

N342

Hulsbeek

L57

L67

Vechtesee

Di

Weerselo

Für

(Ems)

B214

Denekamp

al

Oldenzaal

anaal

el

Deventer

N302

Almelo

N35

-Nor

kana d h o rn

Lengerich

Lingen

Wietmarschen

Nordhorn

l

IJss

Vaassen

Salland

-k Twe n t e

Olst

Alme lo

B233

e nk

Nijverdal

N48

A28

Het Lageveld

al

Hellendoorn

B403

Ootmarsum

Tw e n t e

an a

Wijhe

Epe

N309

11

rn k

A50

Vriezenveen

L60

Georgsdorf

Neuenhaus

Lage

A r

B402

L67

l

se

Geeste

K15

Veldhausen

B403

Lö

Haselünne

K4

Wilsum

dho

N348

Nunspeet

N348

Nor

A28

e

Heino

R

Twist e-

Bentheim

Al m e l o -

Lemelerveld

gg

EE

N35

N341

Re

Hattem

rdi

Uelsen

Ve c h t da l

9

EM

N36

icca

Grafschaft

Hardenberg

Oldemeijer

Ommen

N340

Emlichheim

Gramsbergen

Dedemsvaart

n-P

e

B213

u

Wa t e r

N377

Nieuwleusen

rde

na

A50

Zwolle

Dronten

C o e vo

Slagharen

dd

Herzlake H a

N863

N377

N48

ra

Meppen

A31

r tm

Staphorst

tel

B402

Klazienaveen

Ka

Hasselt

N307

A37

rt

Overijssel

N331

Kampen

va a

A37

Coevorden

St. Jansklooster BeltSchutsloot er

KETELMEER

8

H o o g e ve e n s e

s e va a r t

Do

e e M

Mit

Ems

Zwar t

Meppel N375

Hoo gevee n

Di n k

N50

Hoogeveen

t

Vollenhove

(Ems)

EmmerCompascuum

Emmen

Werlte

L53

Haren

B70

Giethoorn

Beulaker Weide Belter Weide

Sögel

B408

N391

N381

Ve

7

W

Odoorn

A32 A50

Blokzijl

Markenese

E m s l a n d

Exloo

S ü d - Kan al

Kop van

Musselkanaal

Lathen

A28

Steenwijk

A6

6

Nord

Dörpen

Westerbork

Beilen

Dwingeloo Oldemarkt

Emmeloord

N379

Borger

N378

rka

Smilde

Noordwolde

Wolvega

Sater Küstenkanal

Ma

Tsjükemeer

Papenburg

B401

Stadskanaal

N34

5

LU

Rolde

Gasselte

Oldeberkoop

VE

Bourtange

Gieten

N381

N380

A31

N33

Oosterwolde

Heerenveen

4

10

(Ems)

O he

met deze kaart.

m

Rhede

en advertenties corresponderen steeds

Joure

Rhauderfehn

B70

Dennenoord

Assen

B438

N969

Norg

Gorredijk

A7

Ihrhove

Weener

A7

Oude Pekela

Veendam

A7

Sneekermeer

Winschoten

a

E

3

Hoogezand

Roden

N979

De kaartnummers onder de ­foto’s

A32

Sneek

Haren

TIP

Marum

Drachten

Beerta

Sag ter

2

Le d

N33

Leek

A31

A2

Slochteren

A7

Susterhuisveen

Nord-

Leeuwarden

N358

N48

J

Leer

Groningen

N355

Burgum

A28

I

el

1 A31

N271

H

ch

4

B

Ems

A

A42

Gelsenkirchen

A1

A45

DORTMUND B1

O

P

28

Q

R A29

Westerstede

Au

Hu

A29

Petersfehn

Soe

nt

A74

Berne

e

Lemwerder

Oldenburg

Edewecht

st

e

m

A28

Bad Zwischenahn

e

s

he

he

Wardenburg

Le t

Friesoythe

rland

Hu

Bösel Gr

dhümmling

oß

eA

Delmenhorst

A28

nt

www.muensterland-tourismus.de Neerstedt

ue

A1

Garrel

Großenkneten

Tourismusverband Osnabrücker Land

B213

Ahlhorn

Krahnstraße 52 – 53, D - 49074 Osnabrück

Wildeshausen

Molbergen

Tel. 0049 (0) 541 - 95 11 195

Cloppenburg

Lindern

Visbek

B233

B213

[email protected]

Lastrup

www.osnabruecker-land.de

A1

öningen

K255

B68 L838

Barnstorf

Quakenbrück

Berge

Lohne

Dinklage

Hase

B68

t l a n d

Bersenbrück

Tel. 0049 (0) 59 21 - 96 11 96

B214

Diepholtz

Steinfeld L846

[email protected]

B51

www.grafschaft-bentheim-tourismus.de

Damme

B214

Dümmer

Kalkriese

Bramsche llan

d-K

A1

Wallenhorst

benbüren

Ostercappeln

L109

B51

K6

Osnabrück

Lotte

A30

r tmu nd-Em

Lienen

Bad Iburg

s Kana l

Ladbergen B51 K34

A33

Osnabrücker Land

Glandorf L94

B476

B68

Bielefeld

Versmold

We r s e

B476

Sassenberg

Telgte B64

Warendorf

B513

Harsewinkel Em

Kreis Everswinkel

Beelen

B61

s

Gütersloh

B475

Warendorf L586

www.geheimoverdegrens.nl A30

Dissen

Bad Laer

Ostbevern

ünster

www.emsland.com

Melle

Bad Rothenfelde

B51

Sendenhorst

Tel. 0049 (0) 59 31 - 44 22 66

Hase

Hilter

B475

Ordeniederung 2, D - 49716 Meppen [email protected]

B65

Bissendorf Georgsmarienhütte Hagen a. T.W.

Lengerich

e l l a n d - Ka n a l

Schledehausen

Hasbergen

A1

Mitt

Bad Essen

Belm

K19

Tecklenburg

Emsland Touristik GmbH B239

L766

Bohmte

Mettingen Westerkappeln

Stemwede

L76

B218

l ana Ha s e

Mitte

Hun

B68

B218

L70

Recke

L80

Rieste

Neuenkirchen

te

Alfsee

abrücker Land

W

van-Delden-Straße 1 – 7, D - 48529 Nordhorn

B69 B214

Langen

Ankum

Grafschaft Bentheim Tourismus e.V.

Drebber

K265

rstenau

r

B51

Vechta

Essen L60

Tel. 0049 (0) 25 71 - 94 93 92 [email protected]

e

A29

Thülsfelder Stausee

e

Münsterland e.V. Airportallee 1, D - 48268 Greven

Hude

B401

La

5

Bremen

r

se

Barßel

T

We

Zwischenabner Meer

Ap e r Ti e f

S

B211

L788

Ennigerloh

Rheda-

Oelde

er

A2

Wiedenbrück

se

Drensteinfurt B63

A2

Ahlen

Final Version

Beckum Wadersloh

L586

Hamm

A2

Lippstadt

Lippetal L822

Lippe

Soest Werl

Unna B1

K77

A44 B229

B1

A44

c66 m0 y90 k0 ( ) c59 m100 y6 k29 ( )

6

Papenburg

Nog niet half zo groot als Nederland. En tóch zo heerlijk afwisselend, met alle charmes van

Emsland

ver buitenland, op maximaal twee uur rijden

Sögel

van Nijmegen of Enschede. Vier ‘mini-staatjes’

Haren

van vroeger, samen de prachtige achtertuin Meppen

van Twente, de Achterhoek, Drenthe en

Haselünne

Groningen. Wegens succes geprolongeerd:

Grafschaft BentheimNordhorn

Münsterland, Osnabrücker Land en Grafschaft Bentheim. En omdat het zuidelijke taart­ puntje Emsland – uit de vorige editie – Groningen

zo goed in de smaak viel: nu ook de rest van Emsland.

Quakenbrück

Lingen

Bramsche

Assen

Emsland Grafschaft Bentheim Deventer Osnabrücker Land

Emmen

Amsterdam Utrecht

Den Haag

Osnabrücker Land

Arnhem Hengelo

Rotterdam Nijmegen Breda

Bad Bentheim

Münsterland

Ochtrup

Venlo

Brussel

Ahaus Liège

Ibbenbüren

Osnabrück

Melle

Tecklenburg

Gronau

Antwerpen Maastricht

Gent

Rheine

Bad Rothenfelde

FMO Steinfurt

Greven

Münsterland Warendorf

Coesfeld Münster Bocholt

Borken

Even voorstellen: het Geheim over de grens

Dülmen Oelde Haltern am See

Ahlen

Beckum

Münsterland

door beschermde natuur: de grillige geologi-

Bentheim’ heeft gemaakt. Meer naar het

De bekoorlijke omgeving van Münster wordt

sche monumenten van UNESCO werelderf-

noorden laagland met rivieren en kanalen

vaak omschreven als ‘Parklandschaft’. Een

goed TERRA.vita bijvoorbeeld, een miljoen

door het veen, waar vroeger de smokkelaars

dunbevolkt gebied dat compleet lijkt aange-

jaar geleden al bewoond door dinosaurussen.

de grens met Drenthe overstaken. Typisch

legd door een goede landschapsarchitect.

Iets jongere geschiedenisverhalen: de Germa-

Grafschaft: parels van dorpen en juwelen

Ideaal terrein voor een actieve vakantie met

nen vochten er tegen de onoverwinnelijk ge-

van stadjes, zoals pittoresk Schüttorf.

rustpauzes vol cultuur. Beroemd om de

waande Romeinen; ruim 1600 jaar later werd

www.grafschaft-bentheim-tourismus.de

mix van oude Westfaalse glorie – burchten,

hier de Vrede van Westfalen getekend. Streek

paleizen, kastelen, gevels van koopmans­

van impo­sante wandelklassiekers als de

Het Emsland

huizen, statige vakwerkboerderijen – en

Hermannsweg en meer leuke fietsroutes dan

Soms net Nederland, maar ook weer hele-

moderne allure: eigentijdse musea en brui-

vakantiedagen.

maal niet. Een beetje meer ruimte en hier en

sende winkelstraten. Tijdloos smaakvol ook:

www.osnabruecker-land.de

daar wat ruiger. Vruchtbare akkers en mooie

fijne restaurantjes, eerlijke streekproducten

vergezichten, doorsneden door de boven­loop

en warme logeeradressen.

Grafschaft Bentheim

van de Ems, langzaam op weg naar de Wad-

www.muensterland-tourismus.de

Een historisch graafschap met twee verschil-

denzee. Een traditierijk cultuurlandschap met

lende gezichten. Op de stoere bergrug die al

molens, boerderijen, tuinders en kwekers,

Osnabrücker Land

bij Denekamp en Ootmarsum begint, staat

stille veenmoerassen en lommerrijke bossen.

De eerste Duitse heuvels net over de grens,

de hooggelegen burcht der burchten: Burg

Heerlijk om er te fietsen langs kanalen of

voorlopers van het machtige Teutoburger

Bentheim. Diep onder de grond borrelt het

vaarten. Ook het land van grappige stadjes

Wald. Osnabrück is zo’n beetje de enige stad

zuiverste mineraalhoudende bronwater dat

aan het water.

in Duitsland, die aan alle kanten is omgeven

van het stadje het heilzame kuuroord ‘Bad

www.emsland.com

7

Actieve vakanties Stilzitten is hier best moeilijk. Echt niet alleen omdat je alles wilt zien, nog meer nieuwe indrukken wilt opdoen. Het maakt je vakantie gewoon leuker, lekker veel bewegen. Voor de verandering: heerlijk weg van je alledaagse slakkengangetje met net iets te veel niet-actieve uren.

En zo kom je gezond weer thuis. Je voelt weer dat je een bloedsomloop en spieren hebt, aangenaam in je vel, met opgeruimde gedachten. Je lichaam was wel aan zo’n heilzaam oppeppertje toe. Hoe je die actieve dagen precies invult, daar gaat het Geheim over de grens niet over. Fietsen, wandelen, idyllische kanotochten, golfen zoals golfen ooit bedoeld was. Of een puike combinatie van het duo pittig sporten en relaxte sauna-avonden? Toch jammer, dat je voorlopig maar één vakantie hebt.

Borken – Hop & Mout Route  Boeken Tourist-Info Borken Marktpassage 3 D - 46325 Borken

Tel. 0049 (0) 28 61 - 93 92 52 [email protected] www.borken.de

Een leerzaam – en lekker – kijkje bij de brouwmeester van een Kornbrennerei (jenever, maar dan anders) en in een kleine bierbrouwerij. Proeven van de plaatselijke trots: stevige maaltijden en speciaal bier van eigen huis. 3-daagse fietsreis (140 km) voor groepen vanaf 6 personen (Ook op de route: Burg Gemen, Schloss Raesfeld en Wasserschloss Velen) Inbegrepen: 2 hotelovernachtingen met ontbijt, 2 tegoedbonnen voor diners, routebegeleiding gids op dag 1, kaarten voor dag 2 en 3, rondleidingen brouwerijen, Prijs per persoon: vanaf € 136

KAART | H – I 16

8

Doen: kwartetten met fietskaarten! Mag ik van de vier fietsersparadijzen vlakbij de Nederlandse grens ... die regio met de kastelenroute. O nee, we gaan de rivierentocht doen! Want paradijsjes voor fietsers, zo mag je de ‘Fab Four’ van Duitsland wel noemen: Münsterland, Osnabrücker Land, Grafschaft Bentheim en Emsland. Duizenden kilometers betoverende fietspaden en kleine, stille landweggetjes slingeren er op hun gemakje door de natuur. En waar je ook komt, je wordt verwend met alle denkbare service: fietsverhuur, landelijke hotels die gespecialiseerd zijn in Bed & Bike voor een vriendelijk prijsje, oplaadstations voor e-bikes, picknickplekken en restaurantjes met lekkere, dampende streekgerechten. Beroemde themaroutes of kleine sluipweggetjes over een dijk? Dat bepaal je helemaal zelf.

• Fietsreis ‘Gebouwd op zand’  Op deze 7-daagse fietstocht (300 km) volg je een spoor van zand. In alle soorten. Het ste­ vige zandsteen, waar ze in het Münsterland imposante bouwwerken van maken. De lekkernijen uit de Westfaalse keuken, die hier op de zandige gronden groeien. Of een kijkje bij een meestersteenhouwer in zand. Rondreis door een idyllisch parklandschap met waterburchten, kastelen en paleizen. Arrangement Route: Münster – Steinfurt – Ibbenbüren – Warendorf – Münster. Zes overnachtingen. Prijs per persoon (halfpension) vanaf  € 489 Groepen vanaf 12 personen  € 469 Boeken: www.geheimoverdegrens.nl/ fietsarrangement_zand Aanbieder: Münsterland e.V.

De 100 Schlösser Route

want de ‘100’ is óók een fietsende rondleiding

Meteen maar de Koningin van de Duitse lange­

door 1000 jaar geschiedenis en bouwkunst.

afstandsroutes noemen? Dit is hem. Precies

Langs indrukwekkende paleistuinen en grootse

honderd kastelen lang, want er moest tenslotte

slotparken, met zorg in stand gehouden. Het

een keus gemaakt worden, met al die burch-

is reuze verleidelijk, maar je hoeft beslist niet

ten, paleizen, versterkte herenhuizen en een

alles in een vakantie te persen: voorzichtig

enkel oud klooster in dit vroegrijpe en bewogen

beginnen met één van de vier lussen Noord,

stukje Europa. Fietsen voelt erg koninklijk in

Zuid, West of Oost mag ook.

het prachtige coulissenlandschap Münsterland – 960 bijzondere kilometers ver weg van de

Goed systeem, overgenomen van de

drukte van de hoofdwegen – met beukenhagen,

honingbij: Wabennetz Münsterland

stukje bos, paarden in een wei, onbehandeld

Een mooi voorbeeld van hoe je hier, met al die

grasland en dan op fietsafstand weer een dro-

uitzonderlijk netjes aangegeven fietsroutes,

merig dorpje. Je steekt er meteen wat van op,

makkelijk zelf je weg kunt kiezen. Het overzich-

Land-gut-Hotel Lohmann in Drensteinfurt-Rinkerode Albersloher Straße 25 D - 48317 Drensteinfurt-Rinkerode   Contact Tel. 0049 (0) 25 38 - 203 [email protected] www.lohmann-hotel.de

Verwen uzelf in de weldadige sfeer van een gezellig en persoonlijk hotel. Hartje fietsparadijs Münsterland. Landelijk gelegen, op maar 9 minuten van treinstation Münster Centraal. Perfect uitgangspunt voor fietstochten: direct gelegen aan de ‘klassiekers’ 100 Schlösser Route en Werse-Rad-Weg. ’s Avonds genieten van een comfortabele, smaakvol ingerichte kamer en huisgemaakte maaltijden. Aanbieding Happy Weekend: 2 nachten inclusief 3 - 4 gangen diner. Vanaf € 123 per persoon.

KAART | N  16

9

nieuwe ronde samenstellen. Met weer een

• De pure tuindroom. Fietsarrangement

stukje Parklandschaft Münsterland, dat je met

Tuinliefhebbers presenteren hun groene paradijs achter het tuinhek. Ontdek de verborgen schoonheid van prachtige tuinen, onbekende planten of wissel ervaringen uit over diverse tuinonderwerpen!

Europaradweg R1

de auto nooit zou vinden.

Boulogne-sur-Mer in Normandië naar Sint Petersburg, Rusland. Een dikke 3.500 km fietsen, vaak met de wind in de rug. Door negen lan-

Duur: 6 dagen / 5 nachten Periode: gedurende het tuinseizoen Totale lengte: ca. 166 km Dagetappes: 30 – 38 km. De etappes zijn bewust kort gehouden, zodat er genoeg tijd overblijft om de tuinen te bezichtigen. Per privétuin moet u ca. 1 uur inplannen. Prijs per persoon: LO of HP vanaf  € (Op basis van een tweepersoonskamer)

Ook wel kortweg de Euro-Route. Helemaal van

den, waaronder België, Nederland, Polen, stukje doorkruist Noordrijn-Westfalen: van Vreden – net over de grens – door het open Münsterland, via fietsstad nummer één Mün­­s­ter – even over de klinkers van de Prinzipal-

269

markt – naar Höxter in het glooiende Weserbergland. En, zeg nou eerlijk, kan het verre Sint Petersburg je dan nog wat schelen? GartenTraum-Tour Langs de tuinen van je dromen. Een even kleurrijke als inspirerende ‘studiereis’ om indrukken voor thuis op te doen, ook leuk als je

telijke en praktische Honingraatsysteem, om je

zelf geen grote achtertuin hebt! Het gebied

wensen voor de volgende vakantiedag uit te

tussen Hase en Hunte staat er een beetje om

stippelen op de fietskaart-op-maat! Dat gaat

bekend: erf en tuin zijn onderdeel van je groe-

zo: elk afzonderlijk honingraat (Wabe) heeft

ne paradijsje en daar ben je trots op. Geldt

een nummer. Fietsroutes liggen altijd op het

ook voor de grotere beroepstuiniers: de vaak

raakvlak van twee honingraten. De fietsroute

parkachtige terreinen bij musea, direct aan

krijgt simpelweg een naam met de twee num-

de route. En natuurlijk de piekfijne siertuinen

mers van die honingraten. Dus ook al raak je

rond kastelen en buitenverblijven. Fantastische

verknocht aan je net ontdekte herberg of hotel

plekken om even van de fiets te stappen en je

op het land, je kunt toch elke dag een totaal

te verwonderen.

Hotel Clemens August in Ascheberg-Davensberg

Contact Tel. 0049 (0) 25 93 - 60 40 [email protected] www.hotel-clemens-august.de

Wij willen u graag uitnodigen om van de Grafschaft Bentheim te genieten tijdens een avontuurlijke fietstocht.  Strijk voor drie dagen neer in de regio en ga van daaruit met uw fiets op verkenningstocht door de Grafschaft Bentheim en het naburige Nederland.

Litouwen, Letland en Estland. Een relatief klein

Boeken: www.geheimoverdegrens.nl/ fietsarrangement-tuindromen Aanbieder: Osnabrücker Land e.V.

Hotel Clemens August Burgstraße 54 D - 59387 Ascheberg-Davensberg  

• Dagen om intens te genie­ten in de Grafschaft Bentheim

Arrangement 3 dagen fietsen door het Münsterland Logeren in een gezellig hotel-restaurant direct aan de gewilde 100 Schlösser Route, even buiten de stad Münster. Een ideaal vertrekpunt voor mooie fietstochten in alle windrichtingen, dwars door natuurgebied ‘Davert’ langs buitenpaleizen, kastelen en burchten. Prijs per persoon € 125. Inclusief 2 overnachtingen in tweepersoonskamer ‘comfort’, uitstekend ontbijtbuffet, twee avonden een 3-gangendiner, routesuggesties (kort of wat langer). Op aanvraag: extra overnachting, fietsverhuur, reisgids.

Inbegrepen: • 2 overnachtingen met luxe ontbijt • 2 sfeervolle diners in hotel • 1 fietsroutekaart 'Grafschafter Fietsentour' per kamer • 1 reishandboek 'Grafschaft Bentheim' per kamer • tegoedbon voor koffie met gebak • 3 routesuggesties • reisgarantiebewijs Het hele jaar door te boeken, dagelijks aankomst Extra`s op aanvraag: • Huurfiets • Extra overnachting Prijs per persoon vanaf  op basis van een tweepersoonskamer

€ 139

Boeken: www.geheimoverdegrens.nl/ fietsvakantie-Grafschaft-Bentheim Aanbieder: Grafschaft Bentheim Tourismus e.V.

KAART | M – N 16

10 Nieuw in de Grafschaft: leen een Babboe bakfiets! Onder eigentijdse Amsterdamse yuppen al een heel vertrouwd beeld: ‘bakfietsmoeders’ en deeltijdvaders die hun kinderen naar school brengen. Best handig op vakantie, dachten wij. Plaats genoeg voor vier jonge kinderen – die nog niet heel ver fietsen kunnen. Picknickmand in het vooronder, met onderweg gekocht flesje wijn! Omdat het een mini-huifkar is, kan bij een regenbui het dak er op. Vaders en moeders buiten adem? Hoeft helemaal niet, want op de Grafschafter Babboes helpt een elektromotor een handje mee!

• Rondje Grafschafter Fietsentour

United Countries Tour

 Een klassieker onder de bijzondere fietsroutes omdat hij zo compleet en afwisselend is. Zes dagen lang door het land van ridders en landhuizen, watermolens, stille vennen in het bos, vlakke moerassen vol watervogels, lommerrijke lanen en geheime dijkweggetjes naar lieve dorpen. Aan de riviertjes Dinkel en Vechte, langs kunst en cultuur. Mooi hoor, dat Graafschapaan-de-Grens. Inbegrepen: • 5 overnachtingen, ontbijt • 1 fietsroutekaart ‘Grafschafter Fietsentour’ per kamer • 1 reisehandboek ‘Grafschaft Bentheim’ per kamer • tegoedbon voor entree burcht Bentheim • tegoedbon voor koffie met gebak • 5 routesuggesties • reisgarantiebewijs  Prijs per persoon vanaf  Op basis van een tweepersoonskamer

€ 229

Boeken: www.geheimoverdegrens.nl/ rondje-grafschafter-fietsentour Aanbieder: Grafschaft Bentheim Tourismus e.V.

DiVa-Tour

Twee landen, twee culturen, en oneindig veel

Thematocht van 115 km die maar geen thema

gastvrijheid kom je tegen op deze ‘Naoberweg’

kon kiezen: dinosaurussen of toch Varus, ver-

door het grensland. Of zijn het vier culturen?

liezend hoofdrolspeler in de Slag bij het Teuto-

Aan onze kant Groningen en Drenthe, aan

burger Wald? Resultaat: een fietsreis door een

Duitse zijde Grafschaft Bentheim en Emsland.

regio vol cultuur en geschiedenis, waterburch-

Toch ook weer één grote familie, groot gewor-

ten en lange lindenlanen, tussen Bramsche en

den in een uniek noordelijk landschap met

kuuroord Bad Essen. Een gerieflijk stuk dat lek-

heide, water en veen. De route volgt delen van

ker vlak voortkabbelt langs het Mittellandkanal;

de Smokkelroute (190 km) en de Pionierroute

deel twee loopt door de uitlopers van het Wie-

(250 km). Zoek de verschillen: de fijn­mazige

hengebirge, goed voor idyllische panorama’s.

lappendeken met kanalen en grachten ‘bij ons’ en de uitgestrekte, laag gelegen dalen van

Grafschafter Fietsentour

Ems en Vechte, waar ze Duits spreken met

Eigenlijk een bonte verzameling van korte en

Nederlandse tongval. Kijk op www.united-

lange fietsroutes door de mooiere delen van

countries.net voor een fraai startpunt.

Grafschaft Bentheim. En omdat het daar werke­ lijk overal mooi is, was het nog een hele puzzel:

Emsland-Route

de hoofdroute werd 220 km, met ontelbare

Het Emsland: Een echte ontdekking!

vertakkingen de ‘wildernis’ in. Zo’n zijpad is

Sprookjesbossen in het parkachtige Hümm-

precies genoeg voor een spannend dagje

ling, het beroemde, barokke jachtslot Clemens-

Graafschap, meestal rondjes heen en terug

werth, zorgvuldig gerestaureerde vakwerk­

van 25 tot 50 km. De routebordjes staan op­

boerderijen, 4.000 jaar oude hunebedden,

gesteld in beide richtingen. Heerlijk.

windmolens, watermolens, geheimzinnige,

Actie Actief in de Natuur  Touristikverein Freren-Lengerich-Spelle e. V. Mühlenstr. 39 D - 49832 Freren Contact Tel. 0049 (0) 59 02 - 94 08 00 [email protected] www.touristikverein-fls.de

KAART | L – M 10 Spannende en ontspannende fietsreis om lekker te bewegen en te genieten. Goed rondkijken mag, want je komt over uitgekiende delen van eersteklas fietsroutes als Mühlen & Korn Route en Aatal & Moor Route. Het dal van de Aa dus, maar ook sprookjesachtige wouden, gouden korenvelden, veenmoeras, hunebedden, geschiedenis en nostalgie. Inbegrepen: 2 overnachtingen met luxe ontbijtbuffet, 2 x driegangen diner, fietskaart Prijs per persoon: vanaf € 98

11 verstilde lapjes moeras, en dan weer een trots

Mooi meegenomen: geen hoogteverschillen,

buitenhuis op een landgoed. Een afwisselende

steeds natuur aan je zijde, veel authentieke

ronde van 300 km van het zuidelijke Rheine

sfeer. Kwaliteit, die niet voor niks bekroond

aan de Ems tot Papenburg, meer richting

werd met 4 sterren door fietsersbond ADFC.

Eems en Dollard, de thuishaven van de Meyer Werft, bouwer van gigantische cruiseschepen.

E-bikes – iedereen kan dus fietsen Gebrek aan fietsconditie hoeft geen drempel

Emsradweg

te zijn om onbezorgd mee te kunnen genieten

Mooie ervaring toch, om een rivier helemaal

van al dat moois. Dankzij de elektrische fiets,

van de bron tot de monding in zee te volgen?

ook wel E-bike of Pedelec. Goed voor inge-

Het is extra leuk aan de oevers van de Ems, op

bouwde wind in de rug, de hele dag lang. Het

de 379 km lange Ems-Radweg, van het binnen-

niveau is vaak in te stellen: van soepeltjes

land van Westfalen naar de Dollard bij Emden

meetrappen tot moeiteloos brommen zonder

en Delfzijl. Onderweg verandert het blauwe

brom. In veel steden en dorpen van het Ge-

lint voortdurend van karakter. En je ontmoet

heim over de Grens te huur voor een dagje of

een rijtje parels aan een ketting waar heel wat

een hele fietsreis. Oplaadstations zijn er over-

middelmatige rivieren jaloers op zouden zijn:

al, meestal gratis. Service van de zaak: café of

het nostalgische oosten van Westfalen, Park-

eettentje op loopafstand, fijn voor een kopje

land Münsterland, het bosrijke Teutoburger

koffie of een biertje om het einde van de mid-

Wald, het vruchtbare, groene Emsland en ten-

dag te vieren, om je net als de fiets op te laden

slotte Ostfriesland, waar je al een beetje de

voor de volgende etappe.

zilte zeelucht van de Wadden opsnuift.

Fietskaart District Warendorf

• Onze topper: de Emsland-Route! Zes totaal verschillende dagen, door de allermooiste stukjes van het Emsland. Er is veel te zien aan de Ems, van Rheine tot het noordelijke Papenburg, bekend van de Meyer Werft, bouwer van enorme cruiseschepen. Heerlijk rustig fietsen is het, door de bossen van het lieflijke Hümmling. Hier en daar wat afleiding: een unieke gecombineerde wind- en water­ molen, het barokke jachtslot Clemenswerth, fraai gerestaureerde oude boerderijen, lommerrijke buitenplaatsen met herenhuizen en 4.000 jaar oude megalietgraven. Inbegrepen: • 5 overnachtingen met ontbijt • fietskaart ‘Emsland-Route’ • gratis entree in museum naar keuze Extra’s (nachtje verlengen?) op aanvraag



Prijs per persoon vanaf  op basis van een tweepersoonskamer Boeken: www.geheimoverdegrens.nl/ Emslandroute Aanbieder: Emsland Touristik GmbH

Meer dan 1.000 km fietspaden, kriskras door oostelijk Münsterland De nieuwe fietsgids is ideaal om een dagtochtje of een meerdaagse reis door het Warendorfer parklandschap uit te stippelen. Met handzame overzichtskaart van alle bewegwijzerde fietsroutes rond Warendorf en omgeving. Bovendien: korte beschrijvingen van 100 culturele highlights, die direct aan de routes liggen, of een omweg van max. 500 meter vragen. Van het beroemde paardencentrum NRW Landgestüt tot de bezienswaardige kastelen en interessante musea. Gratis fietskaart bestellen: Tel. 0049 (0) 25 81 - 53 61 42 of [email protected] Of kijk op www.parklandschaft-warendorf.de

€ 239

12 Wandelen! Sport, zelfverwennerij of natuurlijk medicijn? In Duitsland een levensstijl. Wandern. Langs eindeloze vergezichten en verrassende plekken. Diep ademhalen in de frisse lucht, gezond en fit zijn. De adrenaline van avontuurlijk trekken door nieuwe gebieden. Of lekker langzaam kuieren, om maar niks te missen van de wereld om je heen.

• Aanbieding: pelgrimsroute ‘Camino’ in het Münsterland

Sneller gelukkig in wandeltempo

• Wandelroute Ahornweg DeLuxe U verblijft in een 4-sterren hotel, op een prachtige plek tussen de uitgestrekte bossen en glooiende heuvels van het Teutoburger Wald. Inclusief: • welkomstdrankje: een getapt König Ludwig biertje • 2 overnachtingen + verwenontbijt • 2 x drie-gangenmenu • 2 x proviand voor onderweg + wandelkaart • 1 x transfer naar begin- of vanaf eindpunt van de wandelroute • drooggelegenheid kleding en schoenpoets­ voorziening • gratis uitleen wandelstokken • gratis gebruik van de Wellness-Oase

Prijzen: vanaf € 189 p.p. in 2-pk Toeslag 1-pk: € 20,– Geldig van vrijdag t/m zondag. Landhotel Buller ★★★★ Hagen am Teutoburger Wald

Boeken: www.geheimoverdegrens.nl/ wandelarrangement-Ahornweg Aanbieder: Osnabrücker Land e.V.

Deel van de beroemde pelgrimstocht naar Santiago (Sint Jacob) Spanje. Startpunt voor de drie etappes van ca. 15 km is de Dom van Münster. Onderweg op de St. Jacobsweg beleef je het Münsterland: een afgelegen boerderij, stukje bos, dan weer een glooiende akker. Leuke stadjes als Rinkerode en Herbern, waar je ook overnacht. Aanrader: kasteel Westerwinkel. Maak ook een ommetje naar Schloss Cappenberg; in het ‘Hospitaal’ sliepen de middeleeuwse pelgrims.

De beste zeven van het Noordwesten. Kan het mooier? Een flink aantal van de fraaiste wandelgebieden van Europa liggen – rustig verscholen in het groen – bijna op loopafstand van de Nederlandse grens. Met dank aan

Inbegrepen: • 3 x L/O in hotels, o.a. het mooie Hotel am Kloster in Werne • bagagevervoer mogelijk • wandelgids Jakobswege Prijs per persoon € 239 bij een tweepersoonskamer  Boeken: www.geheimoverdegrens.nl/ jacobsweg Aanbieder: Münsterland e.V.

Moeder Natuur, de prehistorie en een handvol Duitse boswachters, boeren, kasteelheren, molenaars en landschapsarchitecten met

en Düte, de beroemde ruïnes van de stokoude

smaak en hart voor de zaak. Het resultaat:

Wittekindsburg, middeleeuwse kastelen, water-

tientallen onvergetelijke lange wandelroutes

rijke laagvlaktes en heuveltoppen met uitzicht.

en verkwikkende dagtochten. De Jacobsroute De Mühlenweg

Aanloopje van de Moeder van alle Pelgrims-

Een soort Nedersaksische Elfstedentocht,

tochten, de Camino naar Santiago in Spanje.

maar dan langs molens. Negen watermolens

De dappere wandelaar die al voor de dom van

en twee windmolens. Met liefde gerestaureerd

Osnabrück begint, krijgt een vette beloning.

en vaak nog in bedrijf, net als honderd jaar ge-

Ook als je – dit jaar – de kathedraal van Sint

leden. Een echte wandelklassieker met lastige

Jacob in Galicië niet haalt; dit pakken ze je

vragen als: waarom liggen watermolens toch

niet meer af. Richting Keulen, parallel aan de

altijd weer op zo’n idyllische plek? Verder op

Nederlandse grens, ruim 200 schitterende

het routeschema: natuurstenen kerkjes tussen

kilometers met Teutoburger Wald, fruitbomen

de bomen, net even anders dan in Noord-Ne-

bij Hagen, de stad Münster en het Bergische

derland, de kronkelende riviertjes Hase, Nette

Land rond Wuppertal.

13

• 10-daagse wandelreis Hünenweg De Hünenweg Het is lastig doorlopen, op de 208 km van Osnabrück naar Papenburg, Duitslands oudste en langste veenkolonie. Te veel moois aan de kant van de weg. Het raadhuis van Osnabrück, bekend van de Vrede van Westfalen. Klooster Stift Börstel, barok paleis Clemenswerth met uniek stervormig vestingbolwerk, het idyllische Nettetal, UNESCO-natuurmonument Geopark TERRA.vita, dromerige moerassen en uiterwaarden, de lieflijke heuvels die Ankumer Höhen heten. Maar let op: officieel gaat het om de hunebedden of Hünegräber! Vandaar ook de nieuwe aftakking naar Emmen in Drenthe. De Hermannshöhen Een bergwandelervaring zonder weerga. De route met vriendelijk glooiende heuvels kwam moeiteloos door de strenge keuring van de Duitse wandelbond om in het selecte clubje De Ahornweg

‘Top Trails of Germany’ te komen. Arminius –

Op de bordjes herkenbaar aan het blad van de

Hermann voor intimi – is de Germaanse leider

esdoorn of ahorn. De route had ook best de

die 2000 jaar geleden de Romeinen versloeg

Kuuroordenlus kunnen heten. Twee lussen om

bij het Teutoburger Wald. Vereeuwigd als 53

precies te zijn, van 40 en 60 km. Rond Bad

meter hoog standbeeld met heroïsch getrok-

Iburg, bekend van sprookjeskasteel Schloss Iburg

ken zwaard, bovenop de toch als zo hoge

en als officieel Kneippheilbad. In Bad Rothen-

Teutberg. Heel erg vredig is het hier nu, in het

felde staan Gradierwerke, waar zout bronwater

land van mineraalrijke heilbaden, beroemde

van 3000 m diepte langs sijpelt. Goed voor

lekkernijen (Westfaalse ham, wijn, kwaliteits-

de luchtwegen. En dan is er nog Soleheilbad

bier), statige paleizen en knusse vakwerk­

Bad Laer. Onderweg: het betoverende ansicht-

huizen.

Een langeafstandswandeling – in 8 korte etappes van Osnabrück naar Papenburg aan de Ems – met alleen maar hoogtepunten: de natuurgebieden Nettetal, Wiehengebirge en Hahnenmoor, de heuvelachtige, beboste streek Hümmling, het geheimzinnige veenmoeraslandschap van het Emsland, leuke steden, imposante kerken, een prachtig kasteel, kloosters waar je stil van wordt en – de naam Hünenweg zegt het al – indrukwekkende megalietgraven, die in Drenthe hunebedden heten. Inbegrepen: • 9 overnachtingen met ontbijt • wandelgids ‘Hünenweg’ • regionale wandelpas • oorkonde en speldje als aandenken Opties: • bagagevervoer, halfpension (9 x driegangenmenu), extra nacht in Papenburg  Prijs per persoon vanaf € 389 bij een tweepersoonskamer  Boeken: www.geheimoverdegrens.nl/ arrangement-hunenweg Aanbieder: Emsland Touristik GmbH

Naturpark Hohe Mark | KAART J – K 16

kaartenlandschap van de Bergloher Schweiz.

In Rheine de Hermannsweg op!

Een befaamde langeafstandswandeling, zonder twijfel een van de mooiste bergwandelingen in

Duitsland – en dat zegt wel wat: de Hermannsweg. Genoemd naar de Germaan Arminius, die in de Slag bij het Teutoburger Woud de Romeinen een lesje leerde. Gave vergezichten, schitterende dalen, mooie beklimmingen. VVV Rheine organiseert comfortabele wandelreizen – met bagagevervoer en andere service voor wie dat wil – in etappes van zo’n 20 tot 25 km. Meer of minder kan natuurlijk ook. Rheine is een ideaal startpunt.

Kaart | L – M 11 Vanaf € 119 per persoon. Inbegrepen: 3 dagen wandelen, 2 overnachtingen met ontbijt, wandelkaart, lunchpakket. Meer informatie en boeken: Verkehrsverein Rheine Tel. 0049 (0) 59 71 - 80 06 50 [email protected] www.rheine.de

14

TIP De Handelsweg Osnabrück-Deventer

Wandelparadijs rond Bad Bentheim

Wandeltocht met spannend verhaal. Dat van

De hoger gelegen delen van Grafschaft Bent-

de dappere boerenzonen uit het straatarme

heim – op wandelkaart Obergrafschaft – zijn

Westfalen van de 17e eeuw, die hun geluk zoch-

heerlijk gevarieerd. Een van de grootste aan-

wandelaars en andere levensgenieters: de

ten in het rijke Holland van de Gouden Eeuw.

eengesloten, gemengde bossen van Europa,

• Brochures Onmisbare vraagbaak en reiswinkel voor webshop op www.geheimoverdegrens.nl/

Later volgden meer avonturiers: seizoens­

stille veenmoerassen, doorkruist door grillige

aanvraag-brochures. Laatste aanwinst

werkers, turfstekers, grasmaaiers, struikrovers,

stroompjes, het natuurzuivere bronwater van

is de wandelgids: ‘Stap voor stap het

marskramers en smokkelaars. Het staat alle-

kuuroord Bad Bentheim, ronddolen in vogel­

Münsterland ontdekken’.

maal in geschiedenisboeken, maar het decor

reservaat Gildehauser Venn, een zondags stukje

écht zien is veel leuker. Dat decor is, in etappes

kuieren van je hotel of plattelandsherberg

van 20 km: parklandschap oostelijk Twente,

naar de Isterberg. En – je kunt hem haast niet

lange­afstandswandelingen over de toppen

riviertje de Dinkel, het uitgestrekte Bentheimer

missen – de trots van de regio: Burcht Bent-

van Teutoburger Wald en Wiehengebirge

Wald, de grote natuurgebieden van het Duitse

heim.

en de groene Noordduitse laagvlakte aan

grensgebied, meertjes, kanalen, boeiende

de voet van de heuvels. Doe het Osna-

Hanzesteden.

brücker Land in een weekend of verwen

www.handelsweg.com

De onvergetelijke vijf. De vijf favoriete

jezelf met twee weken wandelen. Het boekje heet ‘Wandelplezier – Onderweg op nieuwe paden’.

• En hier nog een tip Handig online wandelmaatje dat overal de weg weet: www.wanderroutenplaner.nrw.de Plan je eigen route, dan even printen of downloaden.

• Drie dagen wandelen rond Kasteel Bentheim Verleidelijke dosis buitenlandgevoel, op een kwartiertje van Oldenzaal en Losser. Heerlijk wandelen met nieuwe vergezichten, dankzij de steile heuvelrug bij kuuroord Bad Bentheim. Kers op de taart is het majestueuze, zand­ stenen kasteelcomplex. Keuze uit 30 routes, van frisse neus rond de Altstadt (2 km) tot ontdekkingstocht van 20 km, door diepe bossen en langs riviertje de Vechte. Inbegrepen: • 2 overnachtingen, ontbijt • 1 kaartenset ‘Wandelkaart Obergrafschaft Bentheim’ per kamer • tegoedbon voor koffie met gebak • tegoedbon voor entree burcht bentheim • reisgarantiebewijs Prijs per persoon vanaf op basis van een tweepersoonskamer

€ 109



• Hollandgangerarrangement

 Wandel van Rheine naar Oldenzaal of om­ gekeerd; door het vlakke parklandschap van het Münsterland en de idyllische, licht heuvel­ achtige zuidelijke Grafschaft Bentheim tot in Oldenzaal aan de Nederlandse grens. Prijs per persoon vanaf op basis van een tweepersoonskamer Boeken: www.geheimoverdegrens.nl/ hollandgangerarrangement Aanbieder: Grafschaft Bentheim Tourismus e.V. / Osnabrücker Land e.V.

€ 199

 Boeken: www.geheimoverdegrens.nl/ wandelarrangement_bentheim Aanbieder: Grafschaft Bentheim Tourismus e.V.

15

Natuurlijk, het Münsterland en het Osnabrücker Land zijn streken met veel cultuur, van gave tradities en lekker eten, van boerderijen, kastelen, tuinen en parken. Geen verrassing dat mensen

TIP

hier graag vakantie vieren – en weer terugkomen. Het échte wonder, gewoon grenzend aan de vlakke Nederlandse polders: indrukwekkende geologische verschijnselen en buitencategorie oer-natuur. Allemaal te bewonderen op voortreffelijke wandelpaden en afwisselende themaroutes, kriskras door boswachterijen en natuurgebieden waar geen eind aan lijkt te komen.

De Natuurparken

Bezoek ook het grensoverschrijdende natuurpark Bourtanger Moor in het Emsland. Meer informatie op pag. 32 of op www.natuurpark-veenland.nl

Naturpark Hohe Mark Westmünsterland

bewijzen van 300 miljoen jaar geologische ge-

heeft twee gezichten. Of zijn het er drie?

schiedenis. Helemaal terug naar de roots, toen

Je hebt tenslotte wandelaars die graag ver weg

de aarde nog piepjong was en Nederland nog

kunnen kijken, wandelaars die van een blader-

gewoon diep onder water lag. Publiekstrekker

dak houden en wandelaars die blij worden

bij Ibbenbüren is de legendarische rots ‘Das

van zicht op water. Het noordelijk en westelijk

Hockende Weib’, die in de verte wel wat lijkt op

deel van de dik 1.000 km is vrij lieflijk. Die

een hurkende vrouw. Zwerfkeien op vreemde

stukken horen bij wat ze hier het Parklandschaft

plaatsen, al het moois van Teutoburger Wald,

Münsterland noemen: een idyllisch landschap,

Wiehengebirge en Osnabrücker Land. Om dat

met bomen, hagen, akkerland en sappige

allemaal goed te laten zien aan je gasten,

weiden. In het zuiden en oosten nemen dichte

daar leg je graag een wandelroutenetwerk van

bossen het over, op heuvels die nauwelijks

2.300 km voor aan.

2

heuvels te noemen zijn: rimpels in het land van 25 tot 75 meter hoog. Weer iets verder – in ‘Die Haard’ – worden de heuvels serieuze

• Doe de DiVa Walk! Wandelarrangement Di van dinosaurus en Va van Varus, de Ro­ meinse veldheer die door de Germanen werd verslagen in de slag bij het Teutoburger Wald. 8-daagse wandeltocht door miljoenen jaren geschiedenis en het ongeëvenaarde landschap van natuurpark TERRA.vita Inclusief: 7 overnachtingen – wandelkaarten 16-22 km per dag – bagagevervoer – kuurkaart Bad Essen – entree Varusschlacht, Museum en Park Kalkriese onderweg. Vanaf € 359 p.p.  Boeken: www.geheimoverdegrens.nl/ wandelarrangement-divawalk Aanbieder: Osnabrücker Land e.V.

toppen. Water – en dus waterrecreatie – in overvloed: rivieren Lippe en Stever, beken, moerassen, grindgaten die teruggegeven zijn aan de natuur en weidse stuwmeren. Natuur- en Geopark TERRA.vita is op een charmante manier ruig en imposant. Zo word je dus UNESCO werelderfgoed. Pootafdrukken in steen van een dinosaurus, wel 100 zichtbare

Naturpark Hohe Mark-Route Fietsen op de Naturpark Hohe Mark-Route tot aan de oevers van de Rijn. Dwars door het prentenboeklandschap van Münsterland. Uitgestrekte bossen, afgewisseld met groene vlakten en veenmoerassen. Schijnbaar lukraak bestrooid met talrijke waterkastelen en oude boerderijen. Onderweg markante plekken zoals stuwmeer Halterner Stausee en de beroemde halfwilde paarden van Dülmen.

Inbegrepen: • 4 x LO, in goede middenklasse hotels • fietskaart van de route van ongeveer 200 km • bagagevervoer, fietsverhuur of HP op aanvraag • korter of langer kan ook: 2 – 7 dagen fietsen Prijs per persoon vanaf € 179 o.b.v. een 2-PK Contact: Tourist-Info Bocholt, Europaplatz 26 – 28, D - 46399 Bocholt Tel. 0049 (0) 28 71 - 50 44 · [email protected]

Kaart | G – I 16

16

Een échte ontdekking, voor wie nog niet het genoegen had: kanoën op de stille riviertjes van het laagland aan de grens. Pure ontspanning. Je bent geen gemotoriseerde indringer, maar langzaam en bijna moeiteloos glijd je door de idylle om je heen. In je eigen bootje. Met alleen het zachte, ritmische geluid van de peddels, ruisend riet en wat watervogels.

Kanotochten – een andere kijk vanaf het water

Picknick aan de Ems

Het is bijna te mooi om waar te zijn: een wijd-

Waar? In het Waterrijk Emsland natuurlijk.

vertakt netwerk van rustige vaarwegen met

Haast ongerept en kleinschalig rivierlandschap

hun kromme zij-armen, de smalle verbindings-

met veel oer-gevoel. Waar je ook bent in het

kanalen, diep in het binnenland of pal langs de

Emsland, de waterkant is nooit ver weg. De

oude handelskade van schilderachtige stadjes.

Ems - dichtbij de bron nog van een bescheiden

Plekken die je met de auto of de fiets nooit

breedte - en zijrivier de Hase banen zich

zou bereiken. De bedrijvigheid van de beroeps-

geduldig een weg door een lange rij natuur­

scheepvaart is lang verleden tijd, de natuur in

monumenten. En dan zijn er nog al die kleine,

de vruchtbare rivierdalen is nog steeds weelde-

grappige kanalen en trekvaarten door veen­

rig groen. En overal zijn voor een schappelijk

kolonies, ooit de levensaders in dit gebied met

prijsje kano’s te huur, voor een spetterende

een eeuwenlange scheepvaarthistorie. Samen

middag of een lekkere lome, lange week wat

dik 440 km eersteklas kanoterrein. Tip voor

verder weg varen. Alleen onderbroken door

beginners: nooit meer dan 20 km per dag, want

een picknick aan de waterkant, op een zelf­

dan begint het op een serieuze sport te lijken.

gekozen aanlegplek met droomuitzicht.

En mis je heel wat leuks: de oude binnenstad

17

TIP De rivier de Ems oversteken met kabel, handslinger en spierkracht. Dat kan op twee kabelveerpontjes, met zelfbediening. Sinds augustus 2011 kunnen fietsers en voetgangers met de pont ‘MehrLi’ bij Emsbüren de van Warendorf of Telgte, zo uit het prentenboek,

Nog zo’n anti-stress medicijn: de route vanuit

Ems oversteken. Al sinds 2001 is bij Dörpen

een terrasje in de levendige plaatsjes Rheine,

waterstad Nordhorn. Onderdeel van de ‘Kanu­

de ‘Leher Pünte’ in bedrijf. Vrijwillige veer-

Emsdetten of Greven, even naar de warme

circle’ in de Grafschaft Bentheim. Over de

mannen brengen je veilig aan de overkant.

bakker of het lunchcafé voor nieuwe energie.

Vechte en het kanaal Nordhorn-Almelo naar de

Maar je mag het ook zelf proberen door

Dinkel in Twente, en die stroomt toevallig door

het slingermechanisme rond te draaien. In

Grensoverschrijdend mooi

een van de allerliefste stukjes Oost-Neder­land:

Dörpen kunnen groepen toeristen boven-

Wat is er mooier dan kanovaren in Duitsland?

het Land van Dinkel en Regge. Beroemd om

dien het ‘Leher Pünte Diploma’ halen. Het

Kanovaren in Duitsland én Nederland. Je weet

het oogstrelende coulissenlandschap: bomen-

examen: met succes vijf – niet al te serieus

dat op de oever ergens de grens loopt, maar

rijen, hagen, akkers, weelderige gras­velden,

te nemen – disciplines beheersen. Lachen

wie doet je wat in je kano? Je peddelt door, om-

struik­gewas. Aan de andere kant van de grens

met z’n allen!

dat het zo mooi is onderweg. De Bocholter Aa

is de tocht – lang geleden al – flink opgeleukt

www.emsland.com

wordt vanzelf een keer de IJssel. Instappen

met statige herenhuizen, boerderijen en kaste-

kan al in de bebouwde kom van Rhede. Blijf

len, watermolens en windmolens. Ook nooit

de Aa volgen en je komt door het vriendelijke

ver weg: het langgerekte ‘openluchtmuseum’

Westelijk Münsterland. Ideaal water voor star-

kunstwegen met verrassende kunstobjecten in

lijke kanotochten met als enige doel: rond­

tende kano-atleten, alleen moet je wel rekening

het groen, verbonden door een mooie fietsroute.

kijken en genieten vanaf het water. Wie niet zelf

houden met een paar keer ‘klunen’, bijvoor-

actief wil roeien of peddelen en toch wat wil

beeld even om een sluis of stuw heen wanneer

In en om Nordhorn zelf zijn er verschillende

zien, leunt gewoon op z’n gemak achterover

je de stad Bocholt nadert.

‘Kanuerlebnistouren’ op de Vechte: avontuur­

op een rondvaartboot.

Kanoën op de Ems Een mooi avontuur midden in de natuur. Dat is steeds je beloning, hoe je het idyllische water van deze rustige laaglandrivier ook gebruikt: voor een pittige, sportieve kanotocht met ferme slagen of een kalme, weldadige ‘waterwandeling’ waarbij je smalle gondel langzaam, muisstil tussen de groene oevers glijdt. Gemakkelijk terrein voor prille beginners en gezinnen met kinderen. Bij onze verhuuradressen laat een instructeur de belangrijkste kneepjes in het omgaan met peddels zien; en geeft meteen wat kijktips over de reeks natuurreservaten die de Ems onderweg aandoet. Er zijn vier kanoroutes en best veel ‘geheime’ plekjes om even te pauzeren op het droge. Meer informatie en boeken: Verkehrsverein Rheine · Tel. 0049 (0) 59 71 - 800 650 · [email protected] · www.rheine.de

Kaart | L – M 11

18

Een vakantie of een weekendje weg vlak vóór of net over de grens? Dat kan leuk worden. De grens zelf bestaat alleen nog op papier; de oude scheidslijn is het stralende middelpunt geworden in een lappendeken van fraaie deelregio’s. Waar je je snel thuis voelt, of het nu nog Nederland heet of al sinds een paar kilometer officieel buitenland is. Kijk op grensbelevenis.nl en ontdek alle mogelijkheden.

Grensbelevenis. Punt NL. • Het Kommiezenpad: wandelen over de tollenaarspaden A  rrangement: Wandelen over de tollenaars­ paden (3 dagen individueel) Op het Kommiezenpad gaat u aan twee kanten van de grens op ontdekkingstocht over oude tollenaars- en smokkelaarspaden. Inbegrepen: • Wandelgids Kommiezenpad met gedetail­­leerde routes • welkom met koffie en eigengemaakte taart • dorpswandeling met plattegrond en/ of gebruik van de kegelbaan in het hotel • 2 x lunchpakket • 1 x regionaal diner (menu/buffet) • 1 x 3-gangenmenu • 2 overnachtingen met ontbijtbuffet • digestief bij vertrek Duur: 3 dagen / 2 nachten Lengte van de tocht: variabel Prijs per persoon: Op basis van een 2-PK vanaf  Op basis van een 1-PK vanaf Extra's: extra nacht tegen toeslag

 Boeken: www.grensbelevenis.nl/nl/ wandeltochten/kommiezenpad/ Aanbieder: Tourist Information Südlohn

€ 149 € 159

Ooit lag het grensgebied een beetje ‘aan de

Fietsen door een langgerekt openlucht­

rand van het gebeuren’. Alleen maar heerlijk

museum: kunstwegen

voor de natuur, want die werd mooi met rust

Kunstwerken in de vrije natuur. Meer dan je te

gelaten in dit niemandsland, ver weg van de

voet kunt belopen, dus daarom pak je de fiets.

hoofdstad. Het is nooit de bestemming ge-

De omgeving is geen straf: het dal van de

weest voor toeristen met grootse plannen,

rustig meanderende Overijsselse Vecht, tussen

op zoek naar imposanter, verder, duurder.

Zwolle en Ohne in de Grafschaft Bentheim.

Maar de ruimdenkende reiziger, die zich graag

Het project was al uniek en vernieuwend,

laat verrassen, heeft ontdekt dat er – notabene

toen het in de zomer van 2000 werd gereali-

vlak ‘over de heg bij de buren’ – een heel

seerd, maar sinds de uitbreiding met raum-

aardig vakantieland ligt. Niemandsland?

sichten mag je kunstwegen gerust ‘Europa’s

Helemaal niet. Kastelen op fietsafstand van

grootste museum zonder muren’ noemen.

elkaar, gezellige dorpen waar het leven goed is

Maar liefst 200 km en meer dan 75 objecten

en bruisende stadjes om jaloers op te zijn.

van gerenommeerde kunstenaars als Eliasson,

Het komt je misschien wat bekend voor, want

Rehberger en Holzer. Vaak liefdevol ingepast

streekgewoonten en bouwstijlen hebben zich

op geweldige plekken, dus ook erg mooi als je

nooit wat van een streep op de kaart aange-

geen kunstliefhebber bent!

trokken. En tegelijk is het er charmant anders, in kleine dingen, net genoeg voor wat buiten-

De TOPs

landgevoel. Echt vakantie dus.

TOPs mag je best lezen als ‘hoogtepunten die

19

TIP

paardrijden, kortom: in een menselijk tempo genieten van de natuur. Ideaal voor een dag-

• Goed nieuws voor fietsers, die niet van beperkingen houden

tochtje ‘anders dan anders’. Het fietsroutenetwerk met het systeem Zomaar twee TOP-belevenissen:

van knooppunten, waar we in Nederland

TOP Driland. Net buiten Enschede, startpunt

zo aan gewend zijn, wordt doorgetrokken

voor een tochtje naar Gronau, Losser en Bad

naar Duitsland. Gelukkig maar, want

Bentheim. Dwars door natuurgebied Drei­

soms hielden de mooiste routes abrupt

ländersee, langs oude boerenhoeves en mo-

op bij het grenspaaltje. En dan?

lens. Gronau heeft het Rock´n´Popmuseum, Enschede veel fijne winkelstraten.

Voorjaar 2013 is het zover: naadloos doorfietsen tussen het prachtige Montferland in de Achterhoek en fietsmekka Grafschaft

De TOPs van Naturpark Bourtanger Moor

Bentheim aan de Duitse kant. De Graaf-

in het Emsland. Welkom in het land van de

schap wordt dan weer verbonden met

moerassen en de veengrond, het internationale

het Overijsselse Vechtdal en Drenthe. De

natuurgebied Bourtanger Moor-Bargerveen.

primeur - de eerste ‘tweetalige’ fietsroute

Drie TOPs op het droge: eentje in de dorps-

die helemaal langs de knooppunten loopt

kern van Twist aan de Schulsee. Tip: neem

- is in april 2013 voor de Route ‘8ter de

het Blotevoetenpad! In Geeste-Dalum kun je

grens’. Twee etappes van net geen 40 km

zo aansluiten op de grensoverschrijdende

in de vorm van een 8. Geïllustreerd route-

United Countries Tour en de Emsland-Route.

boek en Falk kaarten 21 en 22 (met de

TOP Meppen ligt direct aan de rivierenroute

mooiste weggetjes in Twente, Achterhoek,

Hase-Ems-Tour.

Grafschaft Bentheim en Westmünsterland, ook wandelingen) verkrijgbaar in de

Wandelen zonder te smokkelen je niet mag missen’, maar het is de afkorting

Het Kommiezenpad, over oude smokkelroutes

van Toeristische OriënteringsPunten. Ze staan

tussen Winterswijk en Südlohn. Een groen-

allemaal op een regionale schatkaart van het

strook vol sluiproutes die tussen 1813 en 1995

grensgebied. Onderweg zijn ze van ver te her-

streng maar meestal vergeefs bewaakt werd

kennen aan een uitnodigende kegel langs de

door Nederlandse en Duitse douanebeamten.

weg, meestal in de buurt van een goed adresje

In de volksmond: kommiezen. Langs de oude

voor koffie of lunch. Stuk voor stuk te bereiken

grenspaadjes staan nog veel van de 186 grens-

met de auto en bedoeld om naadloos over te

palen die hier zo´n 200 jaar geleden zijn neer-

stappen op een stukje fietsen, wandelen,

gezet.

Hotel Restaurant Gasthof Driland in Gronau Gildehauser Str. 350 D - 48599 Gronau

Contact Tel. 0049 (0) 25 62 - 36 00 [email protected] www.driland.de

In onze nieuwe hotelkamers is het prima toeven en in ons restaurant kunt u genieten van heerlijke maaltijden. Arrangement ‘Weekendfeeling am Drilandsee’ 1 welkomstcocktail, 2 overnachtingen, 1 x 3-gangenmenu, 1 x menu van de maand – 4-gangenmenu, 2 x sektontbijt, 1 digestief, 1 fiets- en wandelkaart ‘Top Driland’ € 139 p.p. in een 2-PK Tip: 3 overnachtingen voor de prijs van 2 – ook te boeken voor het arrangement (uitsluitend van vrijdag tot maandag)

webshop op grensbelevenis.nl

KAART | J 12

20

Wel eens genoeg van golf in de krappe Nederlandse polder, net buiten de stad? Dan wordt het tijd voor een nieuwe handicap: de natuurlijke hindernissen van het Duitse heuvelland. Ruimte in overvloed, eersteklas banen, prima tarieven. Sta even stil bij het uitzicht over de royaal aangelegde fairways en strakke greens. In de verte ligt een romantisch kasteel, achter je het gezellige clubhuis. Golfvaardigheidsbewijs lang niet altijd vereist, dankzij ‘snuffelstages’ en vakantiecursussen voor beginners.

Glorieus golfen over de grens Bijzondere golfbanen

Swingolf is dus géén Boerengolf

Er zijn hier meer goede golfcourses dan deuk-

Veel nieuwe uitdagingen ook bij Golfclub

Nog weinig of geen ervaring? Neem dan

jes in een golfbal. Op naar het land van verra-

Dütetal. Weergaloos decor aan het vriendelijke

eerst het vrolijke opstapje naar klassiek golf:

derlijke bunkers, riskante roughs en oneindig

riviertje de Düte. Een karaktervol landgoed,

Swingolf. Niet te verwarren met het ietsje meli-

lange, groene lanen. Bentheim bijvoorbeeld,

met 18 holes en uitstekende voorzieningen.

ge boerengolf. Echt afslaan en putten, alleen

vooral bekend van het kuren en het machtige

is de bal wat zachter en groter, het gras niet

kasteel. Golfclub EUREGIO Bad Bentheim ligt

Weer een heel andere sfeer: Golfclub Habichts-

perfect gemaaid. Ook kinderen kunnen er met-

zó dicht bij Nederland, dat iemand met een

wald, niet zo ver van Osnabrück. Midden in

een mee aan de slag! Probeer het op de negen

behoorlijke swing het terrein vanaf vaderlandse

de beschermde natuur, oeroud gemengd bos.

hectare van Swin Golf Park Mehringer Heide

bodem – bij wijze van spreken – met een rake

Dat voelt heel erg bevoorrecht. Aarzel niet;

in Emsbüren.

golfbal kan halen.

het mag gewoon.

Golfclub Habichtswald bij Osnabrück Golfclub Habichtswald Industriestraße 16 D - 49422 Westerkappeln-Velpe  

Contact Tel. 0049 (0) 54 56 - 9 60 13 [email protected] www.golfclub-habichtswald.de

Grandioze golfclub in natuurgebied Habichtswald bij Osnabrück Een unieke 18-holes golfcourse vol uitdagende, natuurlijke hinder­ nissen, harmonieus ingebed in het landschap. Een terrein met zacht glooiende heuvels, bestaande waterpartijen, groepjes oude bomen en keurig onderhouden greens. In de herfst kleurt het gemengde bos rondom warm rood-geel-oranje. Vanaf de hogere punten heb je een fenomenaal weids uitzicht op het mooie Osnabrücker en Tecklen­ burger Land. Golfclub Habichtswald is geschikt voor jong en oud, beginners die in een mooie omgeving een balletje willen slaan en profs met een serieus lage handicap. Golfen in het Habichtswald: goed voor een onvergetelijke vakantiedag! Snel en gemakkelijk bereikbaar via Autobahn 30, het verlengde van de Nederlandse A1.

Golfclub Osnabrück-Dütetal in Lotte-Wersen Golfclub Osnabrück-Dütetal Wersener Straße 17 D - 49504 Lotte-Wersen   Contact Tel. 0049 (0) 54 04 - 9 98 61 0 [email protected] www.golf-duetetal.de

KAART | O 11

Een genot om hier te golfen ... Op maar een uur rijden van de grens, ligt de golf course van Golfclub Osnabrück-Dütetal. Oude bomen en het riviertje de Düte, bepalen het karakter van deze par-72 course. Een voormalige boeren­hoeve dient als clubhuis en heeft een gezellig restaurant. Op het idyllische terrein vind je een goede golfshop. Er zijn eerste­klas trainings­ faciliteiten, onder andere training met video-ondersteuning en een korte oefencourse met 4 holes. De club staat bekend om haar gezinsvriendelijke sfeer. Er is kinderopvang bij grotere toernooien.

KAART | P 11

21

Actief over de grens Actief over de grens – actuele reisgids,

worden. En natuurlijk een hele serie bijzondere

speciaal voor fietsers en wandelaars.

fietsroutes en wandeltochten. Van uitdagende,

Het onmisbare hulpje bij de voorbereiding van

meerdaagse reizen tot kleine dagtochten en

uw volgende actieve vakantie in het groene

genoeglijke ‘rondjes om het dorp’. Volg de loop

Duitse grensgebied. Boordevol tips: logeer-

van een riviertje, beklim een pittige berg of

adressen, services zoals bagagevervoer en

laat je betoveren door een thema uit het rijke

speciale fietsbussen, mooie aanbiedingen en

verleden van de grensstreek.

buitenkansjes, overzichtelijke routekaarten en

Bestel hem gratis in onze webshop op

geheimen die het verdienen om ontdekt te

www.geheimoverdegrens.nl

Meer weten? Shop in de Webshop Thuis aan de keukentafel begint de voorpret.

eigenlijk geen shop is, maar een weggeef-loket:

Aarzel niet om ons te bellen of te mailen,

Met de brochure ‘Actief over de grens’ open­

www.geheimoverdegrens.nl/aanvraag-brochures

zodat we een persoonlijk antwoord kunnen ge-

geslagen. Laptop of iPad bij de hand. Toch nog

ven. Dat doen we graag: telefoon 053 4605132

lastig kiezen? Over alle besproken routes zijn

Wat meer achtergrondinformatie? Een vraag

– een nummer in Nederland – of mail naar

losse routegidsjes te bestellen, met veel meer

die in de algemene brochure niet beantwoord

[email protected]

details en goede tips voor onderweg. Allemaal

wordt? Snel even het fijne weten van zo’n ver-

gratis te bestellen in onze webshop, die dus

leidelijke aanbieding voor een weekendje weg?

Nieuwsbrief Op de website geheimoverdegrens.nl staan

het navigatie-apparaat. Voortdurend op de

ze bijna allemaal: actieve vakanties, all-in

hoogte blijven van de nieuwste voordeeltjes?

arrangementen, leuke dagjes uit, speciale

Neem dan een gratis abonnement op de

services en aantrekkelijke aanbiedingen, gratis

Nieuwsbrief Geheim over de Grens. Te vinden

downloads van bijvoorbeeld routes voor in

op de website.

Kom langs Het ‘Geheim’ wordt al minder geheim:

heel erg Nederlands! – een kleine Geheim-

dankzij een gastvrije stand op de Nederlandse

over-de-Grens-Caravan op promotietour langs

Vakantie­beurs, de 50PlusBeurs en de Fiets- en

evenementen en markten. Goed advies en

Wandelbeurs. In de zomermaanden trekt –

speciale aanbiedingen verzekerd!

22

Stad & Cultuur Onderweg dacht je misschien: in welk onbekend natuurreservaat zijn we beland? Zo dichtbij huis en toch zo anders? Heel vriendelijk, maar morgen willen we graag weer wat beleven! Gelukkig knettert het hier – voor wie wil – van de verrassende stedentrips, kunst & cultuur, eigentijdse musea en eerbiedwaardige oude bouwkunst.

Neem nou Münster en Osnabrück. De tweelingsteden in een prachtig landelijk gebied, waar je eigenlijk geen stad zou verwachten. Ieder met hun eigen charme, allebei met een in Europa wereldberoemd verleden. Veelzijdig en bruisend als een wereldstad, toch zo knus en compact gezellig. Oude straatjes, moderne levenskunst. Het Münsterland met zijn honderden kastelen, allemaal te ontdekken met zo’n uitgekiende autoroute. Cultuur verdient respect, vinden ze hier, of het nu gaat om monumenten, parken en tuinen, een spannend museum of een avond samen genieten in een openluchttheater in het bos.

VarusRegion in het Osnabrücker Land VarusRegion, de streek van ... Fijnproevers! Goed, de Slag bij het Teutoburger Wald is het bekendste wapenfeit uit de geschiedenis van wat hier de VarusRegion heet. En dan is er nog het best bewaarde geheim van het Luilekkerland bij Osnabrück en Wiehengebirge: verrukkellijk eten en originele delicatessen die je alleen hier hebt. Taart, jam en likeur van vlierbessen. Tientallen koffiehuizen (met zelfgebakken Kuchen uiteraard) tussen Bad Essen en Bramsche. Het Noord-Duitse antwoord op de Napolitaanse pizza: Kartoffelplatte. Allemaal omgeven door fraaie en romantische vakwerkhuizen, kastelen en kloosters, bossen, velden en kanalen. Daarom een bijzonder welkom aan fietsers en wandelaars! Ontdek bijv. de GartenTraumTour of de DiVaTour. www.varusregion.de Bad Essen, Belm, Bohmte, Bramsche, Ostercappeln en Wallenhorst heten u van harte welkom!

Kaart | Q – R 10 – 11

23

Samen wegdromen in een openluchttheater – het ideale uitje op vakantie

Bad Bentheim Je hebt mooie openluchttheaters en heel mooie. Het vaste decor is een oude steengroeve in de heuvels. Al 2 miljoen toeschouwers werden hier verblijd met amateurtheater van de bovenste plank.

Wordt het een gezinsuitje of een romantische date voor twee met theater onder de sterrenhemel? Keus genoeg in al die heerlijke openluchttheaters in het bos of

Een avondje Broadway-gevoel op het platte-

aan de rand van de stad, vaak op een prachtige plek.

land, minder dan een uur rijden van de grens. Dat is de kracht van Freilichtbühne Tecklenburg. Een kwaliteitstheater dat al vaak prijzen won met voorstellingen. Topsolisten uit heel

Theater zoals theater ooit bedoeld was. Al in

Waldbühne Ahmsen

Europa komen er graag. Het publiek ook:

de oudheid een traktatie voor hardwerkende

Van oorsprong het toneel voor een religieus of

2.300 zitplaatsen, waarvan 1.800 overdekt.

Grieken en Romeinen: klassiek drama of aan-

met religie verbonden schouwspel, al vanaf

Mooi meegenomen: Tecklenburg, net onder

stekelijk blijspel, opgevoerd in halfronde amfi-

1949. In de Zestiger Jaren kwam daar een

Osnabrück, ligt in een prachtige, bosrijke om-

theaters. Geboeid kijken naar een betoverende,

mooie familiemusical bij, ook voor kinderen

geving. Vlak voor de show even het hoofd leeg-

gespeelde schijnwereld op het podium. En een

dus. Het openluchttheater met de meeste

maken met een mooie wandeling? Programma

gewilde ‘hangplek’ om gezellig samen te ko-

bezoekers in heel Nedersaksen kreeg voor de

2013: de klassieker Pippi Langkous, de Wildwest-

men. Dat hebben ze in Noord-Duitsland heel

programmering een belangrijke Duitse onder-

indianenmusical ‘De Schoen van Manitu’ en

goed begrepen. Amateurtheater wordt serieus

scheiding voor de manier waarop jeugd bij

‘De Graaf van Monte Christo’.

genomen. Enthousiasme en kwaliteit gaan sa-

cultuur wordt betrokken. Sinds 2007 voorzien

men, tot in de details. De belangrijkste vraag:

van een dak, zodat de 2.000 toeschouwers ook

Ook het openluchttheater Meppen verrast jong

hebben bezoekers een fijne avond, of middag?

bij een buitje comfortabel droog zitten.

en oud met muziektheater.

Openluchttheater Bad Bentheim Schloßstraße 18 D - 48455 Bad Bentheim  

Contact Tel. 0049 (0) 59 22 - 99 46 56 www.freilichtspiele-badbentheim.de

Openluchttheater Bad Bentheim – Lange traditie van amateurtheater. Al sinds 1925 is dit dé plek voor een avondje ontspanning, kluch­ tige vrolijkheid en theaterthrillers vol suspense. Daarmee is het Bentheimer Bergen Theater één van de oudste, meest authentieke natuurpodia. Idyllisch gelegen in een voormalige steengroeve. Altijd weer een verrassend programma vol kwaliteit, dat hielp natuurlijk ook om 2 miljoen bezoekers naar 140 voorstellingen in 10 decennia te trekken! In 2013 gaat Bentheim verder op vertrouwd niveau: een kinderstuk van Astrid ‘Pippi Langkous’ Lindgren: Michel uit Lönneberga, ook bekend als Emil. Voor volwassenen: de musical ‘Heiße Ecke’ over een hete straathoek in Hamburgs rosse wijk St. Pauli.

Waldbühne Ahmsen Waldbühne Ahmsen Vinner Straße 3 D - 49774 Lähden-Ahmsen

Contact Tel. 0049 (0) 59 64 - 10 27 [email protected] www.waldbuehne-ahmsen.de

KAART | K 11

KAART | M 7 Openluchttheater in het bos: Waldbühne Ahmsen Waldbühne Ahmsen is een van de succesvolste openluchttheaters, met jaarlijks ruim 40.000 bezoekers. Het is goed gebruik in Ahmsen om elk jaar één stuk met een religieus thema op te voeren en één sprookjesmusical voor kinderen. Het theater ligt idyllisch in een groot bos; er is plaats voor 2.000 toeschouwers, allemaal overdekte zit­plaatsen. In 2013 staat de kinder­musical ‘Petterson en Findus’ op het programma, en ‘Die Päpstin’ – de Vrouwelijke Paus.

24

Tuinen & Parken

Fietsroute GartenTraum-Tour De ideale manier om alvast het topje van de ijsberg aan bijzondere droomtuinen en prachtparken in het Osnabrücker Land te verkennen.

Je ziet het soms helemaal niet, in de riante

Smaakvol afgewisseld met geologische wonde-

Duitse achtertuin van Twente en de Achter-

ren, historische plekken – het Wiehengebirge

hoek: waar houdt de oernatuur op en

bijvoorbeeld – en goed beschermde natuur-

waar begint er wéér zo’n met veel zorg bij

monumenten, die toevallig ook aan dit 169 km

elkaar getuinierd lapje bloemenpracht of

lange fietspad liggen.

landschapspark? Stille juweeltjes achter een piepend hek en drukbezochte klassie-

Absoluut hoogtepunt van alle tuinliefde is de

kers die een kasteel of kuuroord helemaal

jaarlijkse Gartentraumsonntag, een unieke

opfleuren.

‘open tuinen dag’ voor tuinliefhebbers en andere buitenmensen, op de laatste zondag van juni. Salinenpark Rheine Naast de Naturzoo en het oude Kloster Bent­ lage één van de Grote Drie van zoutkuuroord Rheine. Hier gaat het om de Gradierwerke: ingenieuze bouwsels van takken en twijgen waar langzaam mineraalrijk bronwater langs sijpelt. Gezond!

Erlebnispark Emsflower 

KAART | K 10

De power van Emsflower Europa’s grootste tuinbouwbedrijf doet meer dan groente kweken en bloemen exporteren. Het is een ‘Erlebniswelt’ die jaarlijks 300.000 nieuwsgierige bezoekers trekt. Tropische kassen met reuzencactussen, indoor speeltuin, fabelachtige winteravonden bij kaarslicht en rondleidingen langs de indrukwekkende logis-

Carl-von-Linné-Str. 1 | D - 48488 Emsbüren  Emsflower is één van Europa’s grootste kwekerijen van perk- en potplanten. Op bijna 100 hectare worden ca. 500 miljoen plantjes per jaar geproduceerd. Het is mogelijk om zelf een kijkje achter de schermen te nemen bij Emsflower. Daarvoor is het zogenaamde ʻErlebnisparkʼ aangelegd. U bezoekt dan onder andere een tropische tuin, een showkas met snijbloemen en groenten, en de productiehallen van Emsflower. Wij bevelen aan om een rondleiding te boeken. Zo hoort u nog veel meer interessante weetjes over ons bedrijf. Naast het Erlebnispark beschikt Emsflower over een vrij toegankelijke indoor- en outdoor kinderspeeltuin, een groot tuincentrum, en twee restaurants. Zodoende biedt Emsflower u zowel bij goed als bij slecht weer een leuk en leerzaam dagje uit. Voor jong en oud! Emsflower is 7 dagen per week geopend van 10.00 tot 18.00 uur.

tiek van een ultramoderne gewassenteler van mega-formaat. Tuinlabyrinten Haselünne Duizelingwekkende doolhof vol strakke hagen en gemene verrassingen, lieflijke prieeltjes en fijne theekoepeltjes om even van de schrik te bekomen. Samen een volledig ongemoto­ riseerd groen pretpark van ruim 8 hectare!

Tip: onze kaart Tuinen en Kastelen. Toeristische landkaart met de mooiste

Contact Emsflower GmbH | Carl-von-Linné-Str. 1 | D - 48488 Emsbüren Tel. 0049 (0) 59 03 - 93 55 30 | www.emsflower.de

119 tuinen en parken. Gratis te bestellen op geheimoverdegrens.nl

25

Landesgartenschau in Papenburg We hebben het over maart 2014. Maar het is

de toekomst, plus boomkroonpad met speelse

het gebied van tuinieren en tuindecoratie aan

ook niet niks. De voorbereidingen zijn in volle

attracties in het groen. Papenburg voegt nog

te schaffen.

gang voor het grootse fenomeen Landesgar-

een extra dimensie toe aan land, luchten en

tenschau, best vergelijkbaar met de Neder-

bloemenpracht: het water van de Ems, op weg

En dan is er nog het bonte en uitbundige

landse Floriade. Papenburg in het Emsland

naar de weidse verten van de zee! Aan de kade

randprogramma. Vaak op spannende locaties

heeft de eer, want een eer dat is het. Een event

liggen grote scheepswerven, de stad is het na-

zoals de Alte Kesselschmiede of het Forum

waar je als stad – en als één van honderd­

tionale centrum van de scheepsbouw. Belang-

Alte Werft, of bij de oude molen aan de haven.

duizenden bezoekers – reikhalzend naar uit-

rijkste bezigheid nummer twee: tuinbouw!

Leuk voor alle leeftijden. Concerten, shows,

kijkt. Een Mega-Event dat je niet zomaar uit de

De Landesgartenschau van deelstaat Neder-

dansavonden bij maanlicht, educatief infotain-

grond stampt in een weekje.

saksen komt dus ook eindelijk ‘thuis’. Want dit

ment voor milieubewuste kinderen, gadgets

is de deelregio van de bloemen, de groente

voor techniekfreaks, het concept met de naam

Miljoenen bloemen moeten bloeien, bomen

en het fruit. Goed voor geraffineerde bloemen­

cruiseschip MS Blühende Papenburg dat hier

moeten wortel schieten, tijdelijke paviljoens

arrangementen in de overdekte paviljoens,

overal op het terrein wordt toegepast, met een

gebouwd in en rond het Stadtpark. Het toneel

thematuinen van kunst­zin­nige, geïnspireerde

Activiteiten-Dek, speeltuin voor jong en oud

voor een multi-belevenis tentoonstelling rond

tuinarchitecten en een volledig voorzien tuin-

en Kleine OnderzoekersWerkplaats. Beetje

tuinbouw, kwekers en telers, hoveniers, land-

centrum, de tuinmarkt. Om ideeën voor in de

Nederlands: de mascotte van de LaGa is een

schapsarchitecten, wonen en tuinieren van

tuin op te doen en om de laatste snufjes op

witte meeuw op klompen! En hij heet Piet!

Burgpark Venhaus in Spelle Touristikverein Freren-Lengerich-Spelle e. V. Mühlenstr. 39 D - 49832 Freren Contact Tel. 0049 (0) 59 02 - 94 08 00 [email protected] www.touristikverein-fls.de

Rondleiding Burgpark Venhaus Op de fundamenten van een voormalig bolwerk met waterburcht ligt nu een kleine vesting met binnen- en buitengrachten en ophaalbrug, dat een goed beeld geeft van het vroegere kasteel. Om bij het bewaard gebleven kerkje te komen, moet je over vijf bruggetjes! Dit historische juweeltje in Spelle kreeg ook een moderne taak: boeiende, multimedia milieu-educatietuin. Prijs per persoon: € 2 (voor groepen tot 20 deelnemers maar € 30)

KAART | L – M 10

26

• Zes dagen kennismaken met de 100 Schlösser Route – noordelijk kwart

Land van kastelen, burchten en paleizen Al ver voor de uitvinding van de doorzonwoning werden hier de mooiste plekjes om te wonen ingepikt; dat zie je nog steeds op een rondreis langs alle romantische pronk­paleizen en stoere forten. Zullen we er gewoon eens vijf

Vriendelijke heuvels en uitdagende hellingen in het noordelijke deel van Münsterland. De beloning: panorama’s om nooit meer te vergeten, dorpjes om meteen verliefd op te worden, de bruisende stad Münster en kloostertuinen waar serene rust heerst. Je zou bijna vergeten dat het gaat om de fabelachtige kastelen en burchten, op deze fietsroute.

noemen, helemaal niet zo bekend in Nederland en toch vlak over de grens?

Inbegrepen: • 5 overnachtingen met ontbijt • bagagevervoer tussen de hotels • fietskaarten (route van 305 km totaal) • gids met beschrijvingen highlights • Münster bekijken met stadsgids Prijs per persoon vanaf op basis van een tweepersoonskamer

€ 359

extra’s op aanvraag (fietsverhuur, HP, uitbreiden met nog een dagje)  Boeken: www.geheimoverdegrens.nl/ 100schlosser-noord Aanbieder: Münsterland e.V.

Burg Hülshoff | KAART M 14

Barokke residenties, sierlijke buitenplaatsen en

Burg Holte. Een ruïne op de Holter Berg, met

duizend jaar oude burchten. De omgeving van

steile afgronden aan twee kanten. Uniek, omdat

Münster spant de kroon met de 100 Schlösser

het de enige middeleeuwse vesting van dit

Route; ze moesten tenslotte kiezen. Nog steeds

type – op een heuveltop – in de hele regio is.

veel voor één vakantie, dus overzichtelijk ver-

In 1144 al eens stevig beschadigd dankzij een

deeld in vier partjes, waaronder de Nordkurs.

uit de hand gelopen ruzie over de waterbron, in 1335 voorgoed verlaten.

Burg Hülshoff. Mooi voorbeeld van een waterburcht, typisch voor Westfalen. Bijna een dorp-

In het boekje ‘Een reis door de tijd’ vind je nóg

je op zich, met fundamenten uit de elfde eeuw,

16 bijzondere kastelen en herenhuizen in het

een zestiende-eeuwse ridderhofstede in onver-

Osnabrückerland. Gratis te bestellen op

sierde Renaissancestijl en een burchtkapel.

www.geheimoverdegrens.nl

Haus Rüschhaus. Een juweeltje van laat-barokke

Schloss Clemenswerth is een jachtslot in het

architectuur, dichtbij Münster en dus een ge-

groene Emsland. Gebouwd voor de machtige

liefde bestemming voor wandelaars en fietsers.

keurvorst en aartsbisschop van Keulen, Clemens August. Het terrein rond het huis – nu

Stadskasteel Münster. Tot 1803 het prinsbis-

Emsland Museum – is een uniek monument:

schoppelijk paleis. Nu het stralende middel-

een stervormig bolwerk met acht paviljoens,

punt van de stad: een elegant gebouw met drie

verbonden door kaarsrechte lindelanen, nog

langgerekte vleugels van rode baksteen en

helemaal intact. Waar vind je dat nog in de

lichte zandsteen.

wereld? Nergens, alleen hier.

27

TIP • Sprookjeskasteel met huisspook De enorme burcht van kuuroord Bad Bent  heim – een paar kilometer van de grens – hoort in de eregalerij van Europese prachtkastelen. Hoog gelegen op de rotsen, meters­dikke muren van zandsteen. Eigenlijk een compleet, middeleeuws vestingstadje met binnen de poorten een stoere donjon, een kruittoren en een kloostercomplex met eigen kerk. Twee keer per jaar het decor voor een spannende, avontuurlijke avond: de Bentheimer Burgnacht. Samen ronddolen over de stenen trappen, bij het schijnsel van kwalmende fakkels en kaarsen. Zagen we daar in dat doorkijkje een schaduw van kasteelgeest de Witte Juffer? Griezelig leuk.

Burg Bentheim | KAART K6

SportSchloss in Velen 

KAART | I 15

SportSchloss Velen GmbH | Schlossplatz 1 | D - 46342 Velen  Overnachten binnen kasteelmuren Een ontspannen ambiance, spannende verhalen: In Sportschloss Velen kunt u niet alleen ontspannen, maar ook kennismaken met een rijk verleden. Het werd in de 13e eeuw als verdedigingsburcht gesticht en is tegenwoordig de ideale plek om de stress van alledag even helemaal te vergeten. Aanbieding: 1 overnachting in comfortabele kamer in geboekte categorie, ontbijt van het kasteel-buffet, 3-gangenmenu van het buffet, een glaasje sekt ter begroeting in Pia´s lounge, gebruik van zwembad, sauna en fitnessruimte, badjas en badslippers op de kamer Prijs: vanaf € 94 per persoon Contact Tel. 0049 (0) 28 63 - 20 30 | Fax 0049 (0) 28 63 - 20 37 88 [email protected] | www.sportschlossvelen.de

Landhotel Hermannshöhe 

Haulingort 30 | D - 48739 Legden 

KAART | J 14



★★★

Een vakantie in Landhotel Hermannshöhe staat voor pure ontspanning en heerlijk eten. In ons fijnproeversrestaurant zal het de innerlijke mens aan niets ontbreken. Het hotel ligt midden in het prachtige parklandschap van het Münsterland en is een uitstekende uitvalsbasis voor fietstochten. Bijvoorbeeld de beroemde 100-Schlösser-Route. Na een dagje fietsen heerlijk ontspannen in het zwembad of in de wellnessoase. Met een biertje of wijntje in de groene biergarten dan nog eens de dag de revue laten passeren. Korte vakantie in het Münsterland 3 overnachtingen incl. HP op basis van een 2-PK: comfort € 140, cat. comfort plus € 150 Contact Tel. 0049 (0) 25 66 - 93 00 - 0 | Fax 0049 (0) 25 66 - 93 00 - 60 [email protected] | www.landhotel-hermannshoehe.de

28

Een museum saai? Dan ligt het niet in Duitsland.

Waar zijn ze in heel Duitsland erg goed in? Voetbal, helaas. Stevige auto’s maken? Fout! Het antwoord is: musea. Vaak in spraak­ makende gebouwen of perfect gerestaureerd industrieel erfgoed. Over mooie tradities, moderne kunst, gekke weetjes, vernieuwing, verwondering. En altijd weer met een goed verhaal.

Museum Industriekultur in Osnabrück Museum Industriekultur Osnabrück Fürstenauer Weg 171 D - 49090 Osnabrück  

Contact Tel. 0049 (0) 541 - 12 24 47 [email protected] www.industriekultur-museumos.de

Vuurmachines en ‘Grubenhunde’ in Museum Industriekultur Grubenhund is vaktaal van kompels (mijnwerkers) voor ondergrondse steenkolenwagons. Op het terrein van de voormalige kolenmijn Piesberg toont Museum Industriekultur Osnabrück prachtig aan, hoe de industrialisering niet alleen onze werkdag, maar ons hele leven ingrijpend heeft veranderd. Bezoekers worden getrakteerd op veel beweging en aanschouwelijke geschiedenis: van antieke stoommachines – in bedrijf natuurlijk – tot een unieke verzameling fossielen uit de tijd van het ontstaan van steenkool, een eeuwigheid geleden. Een glazen lift brengt je naar 30 meter diep, over een historisch spoorlijntje door de mijnschacht kom je in het voormalige magazijn. Vaste expositie en wisseltentoonstellingen rond een thema.

Tuchmacher Museum in Bramsche Tuchmacher Museum Bramsche Mühlenort 6 D - 49565 Bramsche

Contact Tel. 0049 (0) 54 61 - 94 51 0 www.tuchmachermuseum.de

Contact Tel: 0049 (0) 541 - 31 84 81 [email protected] www.bistum-osnabrueck.de

KAART | G 16

De fabriek in het monumentale pand is (weer) volledig in bedrijf, precies zoals dat in de eerste helft van de vorige eeuw ging. Kloppend hart van de oude Weverij is een dampende stoom­ machine, die een reeks weefgetouwen aanstuurt. In een gereconstrueerde arbeiderswoning is te zien hoe textielarbeiders leefden. De enorme Spinnerij is een geslaagde mengel­moes van educatief centrum, innovatieplek, ideeënforum en cultuurpodium. Openingstijden: di t/m zo en op feestdagen van 10 – 18 uur. De Spinnerij is van maart – nov., de Weverij het hele jaar geopend.

Schatkamer in de dom van Osnabrück Domschatzkammer und Diözesanmuseum Osnabrück Domhof 12 D - 49074 Osnabrück

KAART | P 10

Tuchmacher Museum Bramsche Niks stoffig museum! Het gaat wel over stoffen: vlokken ruwe wol dwarrelen door de lucht, schietspoelen doen vliegensvlug hun werk in weefgetouwen, in de spinnerij draaien honderden klossen. Perfect werkende, soms 100 jaar oude machines in hun vertrouwde omgeving: de historische gebouwen van een voor­malige textielfabriek, bekend van de kleur ‘Bramscher Rot’. Openingstijden: di t/m zo. 10 – 17 uur, zon- en feestdagen rond­ leiding om 11 uur. Ook Nederlandstalige gidsen beschikbaar.

TextilWerk Bocholt – Forum voor textielcultuur LWL-Industriemuseum l Westfälisches Landesmuseum für Industriekultur, Locatie: TextilWerk Bocholt Spinnerei: Industriestraße 5, Weberei: Uhlandstraße 50, D - 46397 Bocholt Contact Tel. 0049 (0) 28 71 - 21 611-0 [email protected] www.lwl-industriemuseum.de

KAART | P – Q 11

Op een stadswandeling door Osnabrück kun je er niet omheen: de machtige dom St. Peter. Het bisdom heeft hier een museum met een wisselende expositie: het Diözesanmuseum. Hoogtepunt is de schatkamer van de dom, met de waardevolste en mooiste liturgische voorwerpen en relikwieën, gemaakt van goud, zilver, ivoor en bergkristal. Topstuk is het kapitelkruis uit de 11e eeuw, bezet met edelstenen, parels en bewerkte halfedelstenen.

KAART | P – Q 11

Erdöl-Erdgas-Museum in Twist Erdöl-Erdgas-Museum Twist Flensbergstr. 13 D - 49767 Twist

Contact Tel. 0049 (0) 59 36 - 93 30 0 [email protected] www.erdoel-erdgas-museum-twist.de

Alles over olie en aardgas – het Erdöl-Erdgas-Museum Tussen de olievelden en de jaknikkers van Emsland en Grafschaft Bentheim ligt het Erdöl-Erdgas-Museum Twist. ‘Wij verdiepen en stimuleren uw kennis’ is het motto. Het museum is gewijd aan het belang voor de regio van het winnen van de bodemschatten olie en gas. Veel aandacht in museum en aangrenzend buiten­terrein voor geschiedenis en techniek, van bodemonderzoek tot winning en veredeling van het vloeibare, zwarte goud.

Picassomuseum Münster Kunstmuseum Pablo Picasso Münster Picassoplatz 1 D - 48143 Münster

Contact Tel. 0049 (0) 251 - 41 44 7 - 10 [email protected] www.kunstmuseum-picassomuenster.de

KAART | M – N 14  –  15 Voluit ‘Kunstmuseum Pablo Picasso Münster’. Eerst is er het beroemde Museo in Picasso’s geboorteplaats Málaga, maar dan komt al héél snel het museum aan de Picassoplatz in Münster. Vooral dankzij de unieke collectie grafische kunst van Picasso: ruim 800 litho’s. Zo’n complete verzameling vind je nergens anders. Op een verrassende en zorgvuldige manier gepresenteerd, altijd met een schuin oog naar tijdgenoten als Chagall, Miró en Braque. Vanaf september 2013 is de Franse impressionist Camille Pissarro te gast in het museum. En vervolgens is er de tijdelijke tentoon­ stelling ‘Henri Matisse – Gestalte en Ornament’ met talrijke schilderijen, beelden, tekeningen en grafische werken van één van Frankrijks belangrijkste kunstenaars ooit. Tussendoor diverse projecten rond Picasso zelf, die allemaal op hun eigen manier leven & werk belichten van de bekendste kunstenaar van de vorige eeuw.

Emsland Moormuseum in Geeste Emsland Moormuseum Geestmoor 6 D - 49744 Geeste  

Het Emsland Moormuseum Fascinerend museumpark voor wie maar moeilijk kiezen kan: belevenis met bijzondere natuur of boeiende geschiedenis? Europa’s grootste veenmoerasmuseum ligt in het grensover­ schrijdende natuurreservaat Bourtanger Moor – Bargerveen, het best bewaarde onderdeel van het enorme, waterrijke gebied dat zich ooit uitstrekte van Grafschaft Bentheim en het Emsland in Duitsland tot Oost-Drenthe en Oost-Groningen. Een weergaloos landschap met meertjes, grasland, riet, moerassen, veengronden, lintdorpen en kanalen.

Contact Tel. 0049 (0) 59 37 - 70 99 90 [email protected] (medewerkers spreken Nederlands) www.moormuseum.de

Openingstijden Museum Dinsdag-zondag 10:00 – 18:00 uur (1 maart – 3 november) Op maandagen gesloten, behalve wanneer het een feestdag is.

Openingstijden Café Dinsdag – zondag 12:00 – 17:00 uur (29 maart – 3 november) Op maandagen gesloten, behalve wanneer het een feestdag is.

KAART | J 7

Het museum geeft in twee gebouwen een mooie kijk op het ontstaan van het unieke, natte ecosysteem veenmoeras, maar ook op de cultivering door middel van turfwinning en op de geschiedenis van de veenkolonies. Pronkstukken zijn de antieke locomotieven en de ploeg van de firma Ottomeyer en andere intussen zeldzame gereedschappen die gebruikt werden bij de zware arbeid van het turfsteken. Uitleg op de bordjes in de expositieruimten steeds ook in het Nederlands. Dat is nog niet alles: buiten wacht een maar liefst 30 hectare groot museumterrein, prachtig te voet te verkennen of comfor­ tabel gezeten in de Feldbahn - 3,5 km spoor. Eindstation is een originele kolonistenboerderij van rond 1920, met huisdierrassen van toen. Bij het ‘Hochmoor’ krijg je interessante informatie over flora en fauna. Aanrader: het Museumcafé met goede streekgerechten en – zichtbaar vanaf het terras – de Themaspeeltuin voor kinderen.

KAART | K 8

29

30

De Twin Cities – Ontdek ze op de fiets! Münster en Osnabrück hebben wel wat dingetjes gemeen. Allebei niet zo gek ver van de Nederlandse grens, wereldberoemd bij geschiedenisleraren als hoofdrolspelers in de Westfaalse Vrede van 1648, een compacte, vriendelijke bebouwde kom in een geweldig natuurgebied en – misschien wel de voornaamste charme: alle verleidingen van een wereldstad, maar dan in een gezellig, ‘groot dorp’. Fietsen over de Friedensroute

Spanje waarschijnlijk meer zegt. De Vrede van

Friedensreiter nog eens overdoen. Je herkent

Het is één van de iconen van de Europese

Westfalen wordt in Nederland dus niet hele-

de route aan het symbool van een ruiter op de

geschiedenis: de trap voor het schitterende

maal terecht ‘De Vrede van Münster’ genoemd.

wegwijzers!

raadhuis in Osnabrück. Hier verkondigde de

Omdat er in twee steden onderhandeld werd

www.friedensroute.de

toenmalige ‘persvoorlichter’ van Osnabrück

en er nog geen e­mail bestond, werd er een tijd

in 1648 het einde van de Dertigjarige Oorlog.

lang druk gependeld door koeriers te paard,

Echt bijzonder

Daarmee ook meteen van de Tachtigjarige

die berichten overbrachten en uiteindelijk het

Osnabrück is de enige grote stad in Duitsland

Oorlog, wat de inwoners van Nederland en

goede nieuws van de vrede brachten. Friedens-

die midden in een beschermd natuurgebied

reiter heten ze hier. Over bijna dezelfde paden,

ligt. Sterker nog: de uitlopers van al dat weel-

vol historische bezienswaardigheden: veel

derige groen dringen door tot diep in de stad.

mooie, ongerepte natuur – hier kun je als

Het rondom liggende natuurpark heeft een

moderne fietser de spannende tocht van de

paar verschillende gezichten met toepasselijke

• Ontdek Osnabrück per fiets

namen: UNESCO natuur,- en Geopark TERRA.vita vol grillig en tegelijk lieflijke natuur:

Een keer helemaal om Osnabrück heen – dat is op de fiets prima te doen in een dag. De Osnabrücker Rund Tour is 40 kilometer lang en loopt over lichte heuvels. Vanaf hier heb je steeds opnieuw schitterende uitzichten over de stad. Ook een avondje in de stad is dankzij de gezellige cafeetjes en bistro’s in smalle steegjes prima te doen. Tijdens de tweede dag kun je uitgebreid de tijd nemen om het centrum te leren kennen. In het hart van de stad ontdek je de markt en het indrukwekkende Felix­Nussbaum­ Haus van Daniel Libeskind. De combinatie van ruime en moderne winkelmogelijkheden en de sfeer van de historische binnenstad is wat Osnabrück zo charmant maakt. Inbegrepen: • 2 overnachtingen met ontbijt, hotel naar keuze • huurfiets voor 1 dag • fietskaart • koffiepauze in de Altstadt

het Teutoburger Wald en het Wiehengebirge. Kloppend hart is Osnabrück zelf, met de stadsheuvel Piesberg en een aantal prachtige fietsroutes langs de mooiste bezienswaardigheden in en rondom de stad: De Osnabrücker RundTour bijvoorbeeld. Nergens zo fijn als in Münster Fietsen hoort bij Münster. En andersom. De stad staat in heel Duitsland bekend als ultiem fietsersparadijs. Treffend bewijs: ver weg in Keulen wordt fietsen gepromoot met een foto van een bruidspaar, op de fiets op weg naar het stadhuis. Leuk detail: die foto kan alleen gemaakt zijn in ... Münster. Iedereen fietst in Münster en als fietsende toerist kijk je je ogen uit. Je voelt je bevoorrecht. Want Münster heeft

Prijs per persoon vanaf op basis van een tweepersoonskamer

€ 104

Een nachtje verlengen? Aanpassingen nodig? Vraag er gerust om.  Boeken: Tourismus + Tagungsservice Osnabrück|Osnabrücker Land Tel. 0049 (0) 541 - 95 111 95 www.osnabruecker-land.de

het allemaal: de autovrije flaneerboulevard – alleen voor voetgangers en fietsers – de Promenade, fietspaden naar het meertje Aasee, direct buiten de bebouwde kom de eerste meters van ‘Parklandschaft Münsterland’, de Rieselfelder op een kwartiertje van hartje centrum: In dit waterrijke beschermde broed­ gebied vindt je naast talrijke trekvogels zoals de ooievaar en grauwe ganzen ook waterdieren

Marienkirche bij de Markt, Osnabrück

zoals muskusratten.

31

• Fietsstad Münster – Met de wind in je haren door de straten en het groen Münster verdient de titel Fietshoofdstad helemaal. Ontdek het zelf. Op je gemak door de steegjes van de binnenstad dolen, een wat sportievere rit buiten: overal word je verwend met een voortreffelijk netwerk van veilige fietspaden. Vrijdag aankomen, zaterdag een afwisselende fietstocht in en rond Münster, zondag alle tijd om nog even te blijven. Andere week­ dagen of verlengen met een nacht kan ook. Inbegrepen: • 2 overnachtingen met ontbijt • fietskaart van de stad Münster • lunchpakket Prijs per persoon vanaf bij een tweepersoonskamer Boeken: Münster Marketing Tel. 0049 (0) 251 - 4 92 27 26 www.tourismus.muenster.de

ʻBogenhäuserʼ in het centrum van Münster

Steigenberger Hotel Remarque

€ 79,50

KAART | P – Q 11

Hotel Kaiserhof in Münster 

KAART | M – N 14 – 15

Bahnhofstraße 14 | D - 48143 Münster 

Natruper-Tor-Wall 1 | D - 49076 Osnabrück Een 4-sterren comforthotel aan de rand van het pittoreske oude centrum. Met 156 kamers en suites, licht en vriendelijk ingericht zodat je je meteen thuis voelt. Vooral op de hogere etages heb je een geweldig uitzicht over de stad. In de twee restaurants ‘Remarque’s Weinwirtschaft’ en ‘Vila Real’ serveren we een creatieve bloemlezing van verschillende kookstijlen. Voor iedere voorkeur staat er wat op het menu: klassieke keuken, seizoensgebonden streekgerechten of culinaire fijnproeverskost. Contact Tel. 0049 (0) 541 - 60 960 | [email protected] www.osnabrueck.steinberger.de



Ontspannen Münster ontdekken, in een gerieflijk 4-Sterren-Superior Hotel. Op een fijne plek in de stad, centraal gelegen tussen Station en City. Kamers en suites met een thema, twee restaurants en een bar, allemaal voorzien van comfortabele klimaatbehandeling, 500 m² aan Wellnessruimtes om van te genieten; zorgeloos parkeren dankzij Valet-Parking Service en videobewaking. Aanbieding ‘Balans & Wellness’ Supergezond voordeelpakket voor een rustgevende verjongingskuur: twee overnachtingen, uitgebalanceerd ontbijtbuffet, vitaminecocktail en ‘light & sfeervol’ diner bij aankomst, bezoek sauna Kaiserhof Beauty & Spa, verschillende wellness & beautybehandelingen, verkwikkende massage. Voor € 258 per persoon. Contact Tel. 0049 (0) 251 - 417 86 23 [email protected] www.kaiserhof-muenster.de

32 Even stoppen voor een fotomomentje, een panorama of een picknickplek? Je doet het graag, omdat het kán. Achter de volgende bocht weer een lief gehuchtje waar je nog nooit van gehoord had, maar wat je toch voor geen goud had willen missen. Je reisgenoot wilde deze ronde graag maken, omdat het thema en de aanleiding zo interessant leken. En dan al die oude bezienswaardigheden van onschatbare waarde. Kan het jullie achteraf veel schelen – eerlijk zeggen? Welnee. We hebben genoten, onderweg.

No particular place to go? Autoroutes om bijna ‘doelloos’ rond te zwerven met een thema. De totale vrijheid: zo kom je in de coolste uithoeken van dit weidse parklandschap. Soms slingert de weg langzaam over heuvels en door strakke dalen, je rijdt door de filmset van een dure autocommercial. Ver weg van de snelweg, gewoon overal waar het mooi is.

TIP • De ‘Route van de Megalietcultuur’ Informatiemate 

De drie Pionierroutes – de autoreizen van

Europa – is nu een kleurrijke lappendeken

het avontuur

van okergele bodem, blauwgroene wetlands,

Lekker rondtuffen in de grensstreek die vroeger

gouden korenvelden, frisgroen gras en donker-

nog eens echt grensstreek was, ver weg van

bruine turfafgravingen. Thuis van unieke eco-

alles. Het land van smokkelaars, rondreizende

systemen en zeldzame flora en fauna.

seizoenarbeiders en de dappere pioniers die

riaal over deze

het als eersten aandurfden in de nieuwe veen-

Gratis te leen bij diverse VVV’s: de DAGIT, je

themaroute is

kolonies. Boeiende autoroutes dwars door

elektronische reisleider. Navigatiesysteem en

verkrijgbaar in

Drenthe, het Emsland en de prachtige Graf-

gids ineen, met mooie verhalen over de streek,

de boekwinkel en

schaft Bentheim. Dat belooft: heidevelden, on-

verteld door bekende stemmen die uit jouw

bij de regionale

eindige, geheimzinnige moeraslanden, plukjes

eigen luidsprekers komen, dankzij een kleine,

VVV’s, bijvoor-

bos, rivieren en meertjes, zandsteenformaties

draagbare boordcomputer. DAGIT is de af­

beeld de reisgids ‘SteinZeitzeugen –

en nog veel meer ongerepte natuur die de

korting van ‘Dynamisch Audio Geo Informatie-

Uit het Stenen Tijdperk, reizen naar de

ruimte nodig heeft. Je ontmoet er ridders en

systeem voor Toeristen’, vandaar.

vroegste geschiedenis van Noordwest-

kasteelheren, boekweitboeren, marskramers

Duitsland’. Voor wie met de auto reist,

en molenaars. En veel stilte. Het grensover-

De Hamalandroute – Germaanse tijdreis

is er de speciale vouwkaart ‘Beleef de

schrijdende natuurreservaat Bourtanger Moor-

Met je eigen rijdende ‘tijdmachine’ terug naar

Megalietcultuur’. Meer informatie op

Bargerveen – ooit onderdeel van het grootste,

de jaren vér voor de uitvinding van het wiel.

www.strassedermegalithkultur.de

aaneengesloten veenmoeras van Midden-

Deze retrotocht is genoemd naar de Hamaven,

33

Even pauzeren aan het ‘Nord-Süd-Kanal’ in Adorf | KAART J 8

250 km is het nostalgische Hamaland-Museum

wachten geduldig op bezoek, soms op heel

in Vreden. Over wonen, werken en eten bij

goed verstopte plekjes in de natuur. De ‘Straße

gewone mensen thuis.

der Megalithkultur’ koos voor in totaal 33 bijzondere vondsten, verbonden door een toeris-

De ‘groenstrook’ aan weerszijden van de

tische route vol cultuur en recreatie.

grens-van-nu is trots op het rijke verleden en alle gave tradities die zich nooit iets van een

Een kennismaking met de vroegste geschiede-

grens aantrokken. Overeenkomsten genoeg,

nis, af en toe onderbroken door een uitstapje

maar ook charmante verschillen, die je nooit

naar nog piepjonge bouwkunst, zoals de laat-

had verwacht. Wijngaarden in de Achterhoek

Romaanse Dom van Osnabrück uit de twaalfde

en molens in het Münsterland, niet zo ver

en dertiende eeuw.

van waterburchten die weer wel typisch Duits

www.strassedermegalithkultur.de

zijn. Een 300 jaar oude klokkengieterij in het vredige Gescher, het vestingstadje Groenlo,

Meer leuke autotochten met camper, caravan,

zwaar bewapend tijdens de Tachtigjarige Oor-

hotel of B&B op www.geheimoverdegrens.nl

log, openluchtmuseum Erve Kots in de buurt van Groenlo, de statige Twentse landgoederen. Het staat allemaal in een gidsje, dat net nog een verjongingskuur heeft gekregen: nieuwe tips, wandelingen, fietspaden, campings en eetgelegenheden onderweg. Voor € 2,95 te koop bij VVV’s in de grensregio, gratis te bestellen op hamalandroute.nl of grensbelevenis.nl

• Even de auto uit, het ‘Moor’ in

een Germaanse volksstam. Je kunt veel van ze zeggen, van die Hamaven, maar ze waren

De ‘Route van de Megalietcultuur’

niet gek. Ze settelden zich prinsheerlijk op de

Ouder dan de pyramides in Egypte en stukken

A-locatie Twente-Achterhoek-Westmünsterland

beter te bereiken: de 5000 jaar oude mega­

en lieten de mindere delen van Europa aan de

lietgraven van Noord-Duitsland. Imposante

Friezen, de Saksen en de Romeinen. Op middel­

monumenten, net zo fascinerend als de arche­o­

eeuwse kaarten staat het graafschap Hamaland,

logische klassiekers Stonehenge in Engeland,

deel van het Karolingische Rijk. Hoe was het

Carnac in Frankrijk en onze eigen hunebedden.

leven hier vroeger, op het platteland? Een

De gestapelde keien uit de reuzenblokken­-

mooi opstapje voor deze ontdekkingsreis van

doos – megaliet is Grieks voor ‘grote steen’ –

Met de fiets de ‘Moor-Tour’ rijden, op wandelschoenen de ‘Naturparkweg’ op: zo zie je het veenmoeras op zijn mooist. Verken het Drentse hoogveenreservaat Bargerveen; de vogeluitkijktoren biedt een geweldig uitzicht. Of bewonder ’s werelds grootste stoomploeg in het Emsland Moormuseum. Probeer daar ook de heerlijke boekweittaart. Bovendien op de route: het ErdölErdgas-Museum, een spannend blotevoetenpad en de bijbeltuin Tuin van de Nazareners in Twist. Inbegrepen: • 2 overnachtingen met ontbijt in landelijke herberg • diner (3 gangen) met goede streekgerechten • set fietskaarten van het Naturpark • wandelgidsje • entree museum Prijs per persoon  op basis van een tweepersoonskamer

€ 119

Boeken: www.geheimoverdegrens.nl/moor-tour Aanbieder: Emsland Touristik GmbH

34

Een goede gids weet de weg. Dat geldt ook voor een gedrukte reisleider. Handige weetjes, evenementen waar je van opkijkt, de mooiste hotels en de warmste herbergen, comfortabele vakantiehuizen en fijne campings, onvergetelijke dagjes uit.

Tips voor uitstapjes en verblijf

Leuke dingen doen, dat was je van plan, daarvoor ga je een weekendje weg, dat is de Vitamine-V van vakantie. Waar begin je? Natuurlijk wil je wel een beetje knap logeren, in de stijl die bij je past. Liefst voor een aangenaam vriendenprijsje. De dagen kleur je zelf in met onverwachte belevenissen. Extra ontspannend omdat ze overgoten zijn met een Duits sausje. Dat betekent: levendige weekmarkten op het dorpsplein, onbekende mega-events als het Münsterland­ festival, beetje Oerol en beetje Concertgebouw. Tip van de dag: neem de trein vanuit Hengelo of Enschede! Makkelijk hoor.

35

Münsterland Festival 2013 Voor de zevende keer al. Onmogelijk meer weg

Die ‘andere culturen’ zijn dit keer de naaste

te denken van de internationale kalender, dit

buren: de nadruk ligt op Frankrijk en Zwitser-

muziek-totaal-cultuur-feest zoals er maar heel

land. Het beste van wat ze daar hebben aan

weinig zijn in Noord-Europa. Zeker niet op

jazz, pop, folk en klassiek. En omdat het anders

zo’n landelijk, totaal relaxed podium: dorps-

saai zou zijn: tentoonstellingen, foto’s, film,

pleinen, muziekkiosken en kleine theaters in

grafische kunst, grote en kleine projecten met

het hele Münsterland, maar ook spannende

een glimlach. Tweejaarlijks, 200 kunstenaars,

locaties waar je niet meteen aan zou denken.

orkesten, bands en musici.

 ua Macmillan, Bergbaumuseum in Ibbenbüren | R KAART N 11 Bagno Konzertgalerie, Steinfurt | KAART L 12 – 13

Allemaal te vinden op Elf maanden per jaar is het hier aardig stil:

www.muensterlandfestival.com

ruisende bomen, een trekker of een kerkklok in de verte, vrolijke stemmen op een terras in

Alvast een tip voor de festivalzomer van 2014:

Münster. Van 20 september tot 19 oktober

‘Summerwinds’. Ontdek de veelkleurige wereld

2013 is de gastvrije regio met de open blik voor

van houtblazers in diverse muziekgenres,

andere culturen het kloppende hart, het swin-

op prachtige locaties in het Münsterland en

gende centrum van ... alles.

Nederland. www.summerwinds.de  run Ghosh, Picasso-Museum in Münster | A KAART N 14

rock’n’popmuseum in Gronau rock’n’popmuseum Udo-Lindenberg-Platz 1 D - 48599 Gronau (12 km van Enschede)  

Contact Tel. 0049 (0) 25 62 - 81 48-0 [email protected] www.rock-popmuseum.de www.facebook.com/rpm.gronau

Levendige reis door de muziekgeschiedenis Het rock’n’popmuseum Gronau laat het zien: muziek beleef je met alle zintuigen. Een fascinerende ontdekkingstocht door de geschiedenis van de populaire muziek van de laatste 100 jaar – veel meer dan alleen geluid en beats! Ook sociale aspecten, de rol van muziek in de samenleving krijgen volop aandacht. Startpunt is de kamermuziek van eind 19e eeuw, via de hits van de jaren 50 en de Sixties loop je dwars door alle ‘beeldbepalende’ decennia van de Pop. Muziek is emotie: voel je hartslag en je adem vibreren in de ‘Tranceklok’. Of doe de Audio Tijdreis: dansen en meezingen mag!

KAART | J 12

36

Jonge toeristen over de grens – net zo blij als hun ouders!

Zomaar een paar voorbeelden: Avontuurlijke safari in het Oosten Avonturenpark Hellendoorn op de Sallandse Heuvelrug is een kans. Om als ouderwetse piraten een galjoen te enteren. Gewoon even de grens over, om in de gangen van spookkasteel Bentheim op geesten te

In het Nederlands-Duitse grensgebied zijn kinderen

jagen. Samen veilig overnachten in het Roompot Vakantiepark, met

graag geziene gasten, die je serieus neemt met hun

speeltuin, zwembad en bomenbos.

eigen vakantiewensen. Wat niet wil zeggen dat het niet leuk is voor meereizende, ondernemende vaders en

Archeologie om te onthouden!

moeders, al die doldwaze, energieke en originele

Speciaal voor jongeren en kinderen laat Museum und Park Kalk­riese

activiteiten en boeiende bezienswaardigheden. Nieuws-

bij het Teutoburger Wald zien dat geschiedenis wel lang geleden is, maar

gierig? Kijk op je iPad, laptop of smartphone en doe

niet saai! Een slagveld. Hier vochten de Germanen 2000 jaar geleden

vast wat ideeën op voor een dagje chillen. Het adres is

tegen de Romeinen. En ze wonnen. Zelf proberen met zo’n zwaar

www.kinder-vakanties.nl

zwaard is leerzamer dan een boek lezen! Elke zondagmiddag is er een speciaal kinderprogramma; in de zomervakantie uitgebreid met een Meedoe-Dag voor het hele gezin.

Teuto-Express Eisenbahn-Tradition e. V. Postfach 1233 D - 49512 Lengerich

Contact Tel. 0049 (0) 54 82 - 92 91 81 [email protected] www.teuto-express.eu

KAART | M 8 Reizen als in grootmoeders tijd Dat oorspronkelijke gevoel uit de fascinerende begintijd van de trein in stand houden, is de doelstelling van vereniging Eisenbahn Tradition. Daarvoor wordt met veel zorg en liefde het rijdende spoorwegmuseum ‘Teuto-Express’ onderhouden en geëxploiteerd. Pronkstuk is een puntgave, antieke stoomlocomotief uit de Vijftiger Jaren, die puffend en kwalmend schitterende trajecten aflegt door Tecklenburger Land, Münsterland en Osnabrücker Land.

Emslandmuseum Schloss Clemenswerth in Sögel

D - 49751 Sögel Tel. 0049 (0) 59 52 - 93 23 25 www.clemenswerth.de

KAART | M 5

Schloss Clemenswerth – de ‘Ster’ van het Emsland Jachtslot, omringd door een unieke barokke kasteeltuin, aan­ gelegd in de vorm van een ster met lange lindelanen naar acht paviljoens. Eén van deze acht: de Slotkapel van het kapucijnenklooster. In de 7 andere ‘sterren’ rond het imposante, achttiendeeeuwse hoofdgebouw: vaste tentoonstellingen (de jacht in de Barok bijvoorbeeld) en veel evenementen zoals de jaarlijkse kunstmarkt ParkArt. In het 42 hectare grote Waldpark is werkelijk alles bijzonder.

Sommerrodelbahn in Ibbenbüren Sommerrodelbahn Ibbenbüren Münsterstraße 265 D - 49479 Ibbenbüren

Rodelen houdt jong In 1926 bouwde een mijnwerker uit Ibbenbüren een 100 meter lange glijbaan voor houten sleeën. Ook nu nog kunt u in de zomer de helling afsuizen. Maak daarnaast kennis met het sprookjesbos met o.a. vogelbruiloft, waterspelen en een dwergengrot.

Contact Tel. 0049 (0) 54 51 - 32 26 www.sommerrodelbahn.de

Dat de tijd niet stil is blijven staan, bewijst de nieuwe attractie ʻDie Reise um die Weltʼ, waar wereldreizigers o.a. het oude Egypte, de Afrikaanse jungle en de Noordpool ontdekken.

KAART | N 11

NaturZoo in Rheine 

KAART | L – M 11

In Uelsen, een Duits dorpje net over de grens bij Oldenzaal, leven ze nog een beetje in de oertijd. Dat wil zeggen: ze hebben er een complete boerderij uit de bronstijd nagebouwd, met dieren en al. Niet weg­gestopt achter glas in een museum, maar the real thing. Hoe woonden en werkten mensen 3000 jaar geleden? Probeer maar eens een gat in

Gratis Waardebon

een steen te boren zonder boormachine! Een homp deeg aan een stok boven het kampvuur, en het stokbrood was uitgevonden!

Geldig t/m 31 dec. 2014

Dierentuinen Het aantal leuke dierentuinen net over de grens is te groot om ze allemaal te noemen. Drie originele dan maar? Tierpark Nordhorn; daar kun je dieren aaien op de historische boerderij Vechtehof. Gewoon even tussen de pinguïns en kangoeroes lopen in de NaturZoo in Rheine. Olifanten voeren, dat mag

Salinenstraße 150 | D - 48432 Rheine 

Gratis entree voor 1 bezoeker,

Oog in oog ... in gezelschap van 1 betalende volwassene. met tijgers, zeldzame lippenberen, zeehonden onder water en nog zo’n 1000 andere dieren in natuurgetrouwe verblijven. Een wandeling tussen de waggelende pinguins, kangoeroes, watervogels en natuurlijk de apen in Duitslands eerste Apenwoud. En wat is een dierentuin zonder kinderboerderij waar je dieren mag aaien, speeltuinen en lekker eten in de ZooBistro? Entreeprijzen 2013:

wel eens in de grote All-

Volwassenen € 7,50 | Kinderen van 3 - 17 € 4,00 | Gratis parkeren Het hele jaar open, 7 dagen per week

wetterzoo in Münster. De oppasser past wel op dat ze hun bordje leeg eten.

Contact Salinenstraße 150 | D - 48432 Rheine – tussen Bad Bentheim en Osnabrück Tel. 0049 (0) 59 71 - 16 14 80 | [email protected] | www.naturzoo.de

Dierentuin in Nordhorn 

KAART | J 9 – 10

Allwetterzoo in Münster 

KAART | M – N 14

Heseper Weg 110 | D - 48531 Nordhorn  Wilde dieren bekijken, diverse huisdieren aaien bij de historische Vechtehof, in begaanbare verblijven live kennismaken met verschillende dieren, natuur­ pad Vechteaue ontdekken, toekijken hoe de zeehonden worden gevoerd, plezier maken in de avonturenspeeltuin, genieten van lekkernijen in het restaurant of op het grote zonneterras. Dat staat garant voor een onvergetelijke dag voor het hele gezin! Geopend: het gehele jaar van 9.00 – 19.00 uur; ’s winters tot het invallen van de duisternis. Contact Tel. 0049 (0) 59 21 - 71 20 00 [email protected] | www.dierentuin-nordhorn.nl

Gratis waardebon Gratis entree

voor 1 kind in gezelschap van 1 betalende volwassene

Geldig t/m 31-12-2014

S.V.P. uitknippen en aan de kassa overhandigen!

Sentruper Straße 315 | D - 48161 Münster  Dieren van dichtbij beleven: Allwetterzoo Münster Aapjes kijken is zóoo passé. In de Allwetterzoo in Münster – een van de mooiste dierentuinen van Europa – beleef je veel meer! Zelf de olifanten voeren met groente en fruit van onze oppassers. De papegaaien lusten ook wel wat. Pinguïns die op hun mars over de bezoekerspaden waggelen. 3000 exotische diersoorten uit alle delen van de wereld en een paar heel vertrouwde. Met het hele gezin uitrusten op een picknickplaats, even dollen in de speeltuintjes, door naar de robben. De dierentuin gaat iedere dag van het jaar om 9:00 uur open. Honden zijn welkom. Contact Tel. 0049 (0) 251 - 89 04 - 0 www.allwetterzoo.de | [email protected]

37

38

Bijzondere overnachtingstips Hotel Weissenburg – landelijke oase Hotel Weissenburg Darfelder Straße D - 48727 Billerbeck

Categorie

★ ★ ★ ★  KAART | K 14

Schilderachtig gelegen in het mooie Münsterland, bovenaan een heuveltop in een idyllisch parklandschap. Al in 1911 een herberg in vakwerkstijl, honderd jaar later een modern complex met alle comfort van nu. Erg smaakvol gedaan: de oorspronkelijke, gezellige Westfaalse sfeer is perfect bewaard gebleven. Rustieke bar voor een lokaal biertje, knusse Jachtkamer met open haard, na een wandeling uitrusten met koffie op het terras.

Contact Tel. 0049 (0) 25 43 - 75 0 [email protected] www.hotel-weissenburg.de

Voor onze gasten zijn er 80 fijne hotelkamers en een riante wellnessafdeling (700 m²) met zwembad, sauna, stoombad en fitnessruimte. In de omgeving: cultuurcentrum Münster, trotse kastelen, golfen, paardrijden en tennis.

Hotel Altes Wirtshaus in Greven-Gimbte  Hotel Restaurant ʻAltes Wirtshausʼ Familie Kaltefleiter Alter Fährweg 6 D - 48268 Greven-Gimbte

Contact Tel. 0049 (0) 25 71 95 42 - 0 www.gimbte.de/kaltefleiter.htm

Hotel Altes Wirtshaus, niet ver van Münster Vriendelijk en traditierijk dorpshotel – al sinds 1853 in de familie! – in een schilderachtig oud plaatsje. Strategisch gelegen tussen recreatiegebied Bockholter Berge en het waterrijke vogelreservaat Rieselfelder. Vier klassiekers onder de fietsroutes doen het dorp aan, o.a. 100 Schlösser Route en Ems-Auen-Radweg. Overnachten in landelijke stijl, eigen bakkerij, fijne Westfaalse streekgerechten, in het seizoen ook wild.

Hotel Schloss Wilkinghege in Münster Hotel Schloss Wilkinghege Steinfurter Str. 374 D - 48159 Münster  

Contact Tel. 0049 (0) 251 - 14 42 70 [email protected] www.schloss-wilkinghege.de

Contact Tel. 0049 (0) 59 22 - 98 48 - 0 [email protected] www.hotel-am-berghang.de

KAART | M – N 14

Een fantastisch logeeradres met allure. Wilkinghege is een schitterend gelegen waterburcht. Het hotel ligt binnen een brede slotgracht in een prachtig park. Het 4-sterren hotel met luxe kamers, suites en appartementen, op een steenworp afstand van Münster, is al drie generaties lang in privébezit. Arrangement Waterkasteel: Inbegrepen: 2 overnachtingen met ontbijtbuffet, drie- en viergangen diner, inclusief wijnarrangement. Vanaf € 260 p.p. – € 300 (appartement) Tip: golfbaan op loopafstand, fietverhuur – 100 Schlösser Route

Hotel am Berghang in Bad Bentheim Hotel am Berghang Am Kathhagen 68 – 69 D - 48455 Bad Bentheim  

KAART | M – N 13

Ons hotel, geleid door een familie, ligt op een unieke, rustige plek op de zuidelijke helling van de heuvel. Uitstekende service. Alle comfortkamers hebben een balkon op het zuiden, met een geweldig uitzicht. In ons restaurant ‘Panorama’ geniet je van een uitzonderlijk goede keuken; in de hotelbar met open haard sluit je de avond relaxed af. Hotelgasten mogen gratis gebruik maken van zwembad en sauna.

KAART | K 11

Hotel-Restaurant-Camping Lathener Marsch in Lathen Hotel Campingplatz Lathener Marsch Marschstraße 4 D - 49762 Lathen

Contact Tel. 0049 (0) 59 33 - 93 45 10 [email protected] www.lathener-marsch.de

Lathener Marsch, dat klinkt naar mooie natuur. Is ook zo. Dit is de plek voor rustzoekers, die even helemaal weg willen van alledaagse stadsstress. Kalmte, ruimte en groen, dat vind je hier. Wakker worden van vogelgeluiden, zwemmeertje, beschut door de bosrand, op loopafstand van de rivier de Ems, die hier een sierlijke bocht maakt. Inbegrepen: 2 overnachtingen met ontbijt, 2 driegangen diners, welkomstcocktail, gebruik minigolfbaan. Prijs: per persoon € 98 (bij een tweepersoonskamer)

Hotel Germer-Möller in Geeste Hotel Germer-Möller Meppener Str. 117 D - 49744 Geeste-Gr.Hesepe

Contact Tel. 0049 (0) 59 37 - 91 33 45 [email protected] www.germer-moeller.de

Contact Tel. 0049 (0) 59 31 - 98 100 [email protected] www.hotel-schmidt-meppen.de

Aanbieding: 2 overnachtingen met ontbijt, 2 driegangen diners, welkomstdrankje Prijs: per persoon € 98 (bij een tweepersoonskamer)

Contact Tel. 0049 (0) 25 54 - 551 [email protected] www.hotel-smeddinck.de

KAART | K – L 7

Al 80 jaar een begrip in Meppen. Gastvrij en gezellig 3-sterren hotel, geleid door familie Schmidt. Hartje Altstadt en toch lekker rustig gelegen. Bekroond door ADFC als ʻBett & Bikeʼ, bieden wij voor fietsers speciale service: fietsenstalling, droogruimte voor fietskleding, reparatiespullen en doorverwijzing naar (E-bike-)fietsverhuurders. Lunchpakketten, vele fietskaarten en routetips zijn vanzelfsprekend voorhanden. ‘s Avonds smullen in het restaurant met terras aan de markt.

Hotel Altdeutsche Schänke in Laer Hotel Altdeutsche Schänke Münsterdamm 43 D - 48366 Laer

KAART | K 8

Fijn hotel op een uitstekende plek om allerlei uitstapjes te ondernemen. Bijvoorbeeld het Emsland Moormuseum of het water van het Geester Spaarbekken. Je overnacht bij ons direct aan een aantal bekende regionale fietsroutes door de natuur; een geweldige uitvalsbasis dus voor fietsers en wandelaars.

Hotel Schmidt am Markt in Meppen Hotel Schmidt am Markt Markt 17 D - 49716 Meppen

KAART | L 5

KAART | L 14

Gastvrij familiebedrijf in Laer, niet ver van Münster. Vriendelijk hotel om te genieten van Westfaalse gezelligheid en lekkernijen uit de eerlijke keuken van het Münsterland. De ideale thuisbasis voor mooie fietstochten: direct aan de Aa-Vechte Tour (kijk ook op pagina 42) en de befaamde 100 Schlösser Route langs kastelen en paleizen. Aanbieding: 3 sfeervolle overnachtingen met uitgebreid ontbijt, 3 driegangen diners. Per persoon (in tweepersoonskamer) € 125.

Ludwig-Windthorst-Haus in Lingen Ludwig-Windthorst-Haus Gerhard-Kues-Straße 16 D - 49808 Lingen

Het Ludwig-Windthorst-Haus – ideaal voor groepen. Geweldige groepsaccommodatie in het mooie Lingen, Emsland. Met gastenverblijven voor 100 personen in een gemoderniseerde academie van het bisdom Osnabrück.

Contact Tel. 0049 (0) 591 - 6 10 20 [email protected] www.lwh.de

Tweepersoonskamers en eenpersoonskamers, allemaal met eigen wc/douche. Veel privacy en ‘s avonds gezellig chillen in de gemeenschappelijke ruimte met open haard. Een geliefd adres bij Bed & Bike toeristen.

KAART | L 8 – 9

39

40

Kamperen – de natuurlijkste vakantie Echte vrijheid, daar gaat het om. Heerlijk toch, om zo te genieten in de natuur? Met de caravan, camper of tent kom je op de allermooiste plekken; in een handomdraai richt je je eigen knusse mini-paradijsje in. Lekker eigen baas en een paar weken niet op de klok kijken. Ruimte, relaxen en op zijn tijd lekker bewegen, daar was je al een poosje aan toe!

Alfsee Ferien- und Erholungspark 

KAART | P 9

Ferienanlage Regenbogen Tecklenburg

KAART | O 12

Met wellness-gedeelte!

Grafenstraße 31 | D - 49545 Tecklenburg-Leeden  Am Campingpark 10 | D - 49597 Rieste Dit vijf-sterren Vakantie- en Recreatiepark ligt aan de Alfsee en aan de rand van een beschermd natuurgebied in het groene Osnabrücker Land. Het park kreeg meerdere onderscheidingen als uitmuntend vakantieadres. Gezinnen met kinderen zullen zich hier prima thuis voelen, dankzij de vele voorzieningen: vakantiehuisjes, toerplaatsen op de camping, moderne vakantie-appartementen, Hotel-Alfsee-Piazza met Restaurant en Biergarten, evenementen, animatie, verhuur van fietsen en E-bikes, waterski, indoor speelparadijs, heggendoolhof, kinderautoland, kartbaan en nog veel meer. Contact Tel. 0049 (0) 54 64 - 92 12 0 | Fax 0049 (0) 54 64 - 58 37 [email protected] | www.alfsee.de Aantal staanplaatsen Toeristenstaanplaatsen: 400 | Jaarplaatsen: 350 Huurbungalows: 47 | Hotel: 47 kamers Prijzen 2 personen met caravan of camper, auto en tent HS: vanaf € 25,50, LS: vanaf € 17,50, Camperterrein: 4 personen met camper: € 15

Onze camping aan de rand van het Teutoburger Wald biedt alles voor een actieve vakantie: een eigen binnen-, buiten- en kinderbad met wellnessgedeelte en vijf glijbanen, sportvelden, tennis, skatebaan en een grote ridderspeeltuin. Verder beschikt de camping over een restaurant en een supermarkt. De omgeving staat bekend om zijn mooie wandel- en fietsroutes. Zo kunt u de schilderachtige schoonheid van het Tecklenburger Land ontdekken. Prijzen (per nacht inclusief entree tot het plezierbad) All-in prijs vanaf € 15 per nacht 2 personen + kinderen, 1 standaard staanplaats (voor 1 caravan of 1 tent, incl. auto, motor of 1 camper) Contact Tel. 0049 (0) 54 05 - 10 07 | Fax 0049 (0) 54 05- 80 87 87 [email protected] | www.regenbogen.ag

41 Alles is anders dan in het alledaagse leven.

zo’n logeerpartij midden in een beschermd

Boekje ‘Kamperen in het Duitse grensgebied’

Dagen waar geen eind aan lijkt te komen.

natuurgebied. Kamperen op een groene mini-

Gratis te bestellen op

Als de zon langzaam onder gaat samen met

camping in de boomgaard bij een oude boer-

www.geheimoverdegrens.nl

een glaasje wijn in je luie stoel. Er zijn geen

derij. Het kan ook een paar dagen anders:

En dan kan de voorpret al beginnen. In deze

huisregels van het hotel, die maak je hier zelf.

meegenieten van alle luxe voorzieningen op

speciale kampeerbrochure vind je een be­

De kinderen hebben weinig oog voor het vor-

een vrolijk 5-sterren vakantiedomein.

schrijving van de mooiste campings van de

stelijke uitzicht, die komen straks pas thuis van

regio aan de grens, plus een overzichtskaart

het speelveldje of het zwembad aan de andere

In alle rust ontspannen op je eigen plekje met

kant van het terrein. De buren vertellen en-

alleen het geluid van vogels en krekels in de

thousiast over de kastelen die ze hebben ge-

verte. De glooiende heuvels van het Osna­

zien in het Münsterland. Iets voor morgen

brücker Land als achtertuin. Je eigen bed reist

misschien? Eerst maar eens rustig ontbijten,

mee; je slaapt als een roos na weer een actieve

met het grasveld als picknickkleed. Volgende

dag vol fun. Terug op de camping een fris

week rijden we door naar de Grafschaft

Duits biertje van de plaatselijke brouwerij of

Bentheim, daar moet het ook zo mooi zijn.

een heerlijk streekgerecht op een terras in

Of kiezen we een boerencamping aan een

het dorp. Want dat is pas vakantie: nieuwe in-

riviertje in het Emsland? Wat een voorrecht,

drukken en nieuwe ‘smaken’. En toch thuis.

Kamperen in de Westfaalse metropool  Laerer Werseufer 7 D - 48157 Münster

Contact Tel. 0049 (0) 251 - 31 19 82 Fax 0049 (0) 251 - 38 33 98 5 [email protected] www.campingplatz-muenster.de

Contact Tel. 0049 (0) 54 73 - 22 82 Fax 0049 (0) 54 73 - 91 33 89 [email protected] www.kronensee.de

Contact Tel. 0049 (0) 59 45 - 99 55 80 [email protected] www.wilsumerberge.nl

KAART | R 10

In het noordelijke deel van het Osnabrücker Land in de gemeente Ostercappeln / Schwagstorf ligt Freizeitpark Kronensee. Visitekaartje is de 40 ha. grote Kronensee met een groot openluchtbad, apart hondenstrand, naaktstrand en sinds 2008 waterbootverhuur. Verder zijn een openlucht schaakveld, trapveldje, minigolf, een beachvolleybalveld, speeltuin en aan de Kronensee zijn horecagelegenheden aanwezig.

Wilsumer Berge Resort in Wilsum Wilsumer Berge Resort Zum Feriengebiet 1 D - 49849 Wilsum

KAART | M – N 14 – 15

Aantrekkelijke omgeving voor uw vakantie Verken het grootste natuurpark van Duitsland over ontelbare fietspaden • Cultuur en culinair genieten: Van de historische stadskern tot cafés en kroegen op de Prinzipalmarkt • Dierentuin, planetarium en ontelbare musea zijn vanaf de camping rechtstreeks met de bus bereikbaar • Proef het Münsterland in ons gezellige restaurant ʻWersetigerʼ • De camping beschikt over een supermarkt, speeltuin, een tennisbaan, minigolf, beachvolley­­balveld en nog veel meer.

Freizeitpark Kronensee in Ostercappeln Zum Kronensee 9 D - 49179 Ostercappeln 

met alle kampeerplekken.

Op nog geen 15 autominuten over de grens bij Coevorden en Hardenberg, in Grafschaft Bentheim, vindt u het prachtige Wilsumer Berge. Een park van maar liefs 70 hektare, waar de natuur de overhand heeft. Niet alleen bossen maar ook heidevelden, zandverstuivingen, natuurlijke valleien en een visplas. Dit alles gesitueerd om de grote recreatieplas met zandstrand en een 60 meter lange waterglijbaan. Nieuw! 9 – holes natuur golfbaan. Prijzen: Standaardplaats vanaf € 23 per nacht Comfortplaats vanaf € 28 per nacht

KAART | H 8

42

Haal alles uit je vakantiedag: met de trein! Geen stress, geen file, geen parkeerplekje zoeken, beter voor het milieu. Boek op schoot, zorgeloze voorpret op twee bankjes aan het raam. Alleen maar winnaars. Zo lijkt het wel of het mooie Duitse grensgebied nóg iets dichterbij ligt. Of je de eindbestemming vandaag haalt? Niet zo zeker, met al die leuke stopplaatsen aan het spoor. Reistijden en tickets op: www.bahn.com

Enschede Recreatiegebied Dreiländersee 3 landen – 1000 mogelijkheden D - 48599 Gronau Tel. 0049 (0) 25 62 - 99 00 6 [email protected] www.gronau.de

Gronau rock'n'popmuseum Gronau multimediaal en interactief Udo-Lindenberg-Platz 1 D - 48599 Gronau Tel. 0049 (0) 25 62 - 8 14 80 www.rock-popmuseum.de

Outlet-Shopping in Ochtrup Factory Outlet Ochtrup Laurenzstraße 51 | D - 48607 Ochtrup Tel. 0049 (0) 25 53 - 97 300 [email protected] www.foc-ochtrup.de

Ochtrup

Metelen Steinfurt Ontdek de Aa-Vechte Tour! Neem de fiets mee in de trein en laat je verrassen door de mooie Aa-Vechte Tour. Een veelzijdige fietstocht – aangenaam avontuurlijk, vol ideeën voor een spannende ontdekkingsreis – dwars door negen plaatsen in noordelijk Münsterland en hun groene buitengebied. Begin bijvoorbeeld in Ochtrup, net over de grens bij Enschede, volg de bordjes en leer ze allemaal kennen: Laer, Horstmar, Schöppingen, Metelen, Wettringen, Steinfurt, Nordwalde en Altenberge, even ten noorden van Münster. Meer informatie: VVV Metelen
 Tel. 0049 (0) 25 56 - 89 41 [email protected]

Schloss Steinfurt geldt als een van de oudste en imposantste waterburchten van het Münsterland – en ook als een van de mooiste! Meer informatie: www.steinfurt-touristik.de

Shopping in Münster Münster Information Heinrich-Brüning-Straße 9 D - 48143 Münster Tel. 0049 (0) 251 - 49 22 71 0 [email protected] www.tourismus.muenster.de

Borghorst

Kunstmuseum Pablo Picasso Münster Picassoplatz 1 | D - 48143 Münster Tel. 0049 (0) 251 - 41 44 7 - 10 www.kunstmuseum-picassomuenster.de Highlight 2013: Henri Matisse – Figur und Ornament (23-11-13 t/m 16-2-14)

Nordwalde

Altenberge

IJskelder Altenberge – voormalige brouwerij – Gooiker Platz 3 D - 48341 Altenberge Tel. 0049 (0) 25 05 - 82 32 www.altenberge.de

LWL-Landesmuseum für Kunst und Kulturgeschichte Heropening: voorjaar 2014 23 – 24-03-2013: Open Dag 30-08 – 01-09-2013: Schauraum Münster + Museumsnacht Domplatz 10 | D - 48143 Münster Tel. 0049 (0) 251 - 59 07 - 01 www.lwl-landesmuseum-muenster.de

Allwetterzoo Münster | Westfälischer Zoologischer Garten Münster GmbH Sentruper Str. 315 | D - 48161 Münster Tel. 0049 (0) 251 - 89 040 [email protected] www.allwetterzoo.de

Museum für Lackkunst Windthorststraße 26 D - 48143 Münster www.museum-fuer-lackkunst.de di. 12 – 20 uur (gratis toegang), woe. – zo. 12 – 18 uur

Münster

43

Hengelo

Bezichtiging Burg Bentheim D - 48455 Bad Bentheim Tel. 0049 (0) 25 51 - 50 11 www.burg-bentheim.de [email protected]

Oldenzaal/ Losser Bad Bentheim

Badepark Bentheim Zum Ferienpark 1 D - 48455 Bad Bentheim Tel. 0049 (0) 59 22 - 999 45 - 0 [email protected] www.badepark-bentheim.de

Schüttorf

Beleef de Schatkamer van Twente! Bezoek de pittoreske kerkdorpen van de gemeente Losser met haar rijke cultuurhistorie en gastvrije horeca. Geniet al wandelend of fietsend van het coulissenlandschap met de beekjes die uitmonden in de vrij meanderende Dinkel. [email protected] • www.vvvdinkeldal.nl Tel. 0031 (0) 5 41 - 55 11 60

Feuerwehrmuseum Salzbergen Overhuesweg 18 D - 48499 Salzbergen Tel. 0049 (0) 59 76 - 9 43 93 [email protected] www.museum.feuerwehr-salzbergen.de

Salzbergen Winkelen in Rheine! Het gezellige centrum begint direct bij het station van Rheine. Tel. 0049 (0) 59 71 - 80 06 50 [email protected] [email protected]

Rheine

Domschatzkammer und Diözesanmuseum Osnabrück Domhof 12 | D - 49074 Osnabrück Tel. 0049 (0) 541 - 31 84 81 [email protected] www.bistum-osnabrueck.de

Hörstel

Erich Maria RemarqueFriedenszentrum Markt 6 | D - 49074 Osnabrück Tel. 0049 (0) 541 - 323 32 92 [email protected] www.remarque.uos.de

Ibbenbüren

DA – Kunsthaus Kloster Gravenhorst www.da-kunsthaus.de Klosterstr. 10 D - 48477 Hörstel-Gravenhorst Tel. 0049 (0) 54 59 - 91 46 0 [email protected]

Ibbenbüren – de top van Münsterland Flaneren in de stad, recreëren aan de Aasee met natuurzwembad, in het Klimbos, bij vijverpark Natura­ Gart of op de Zomerrodelbaan. www.tourismus-ibbenbueren.de

Bergbaumuseum Ibbenbüren 500 jaar steenkolen-mijnbouw in Ibbenbüren | Geschiedenis van een van de diepste mijnen van Europa. Osnabrücker Straße, RAG, Tor 2 D - 49477 Ibbenbüren Tel. 0049 (0) 54 51 -  89 96 17 www.rag-anthrazit-ibbenbueren.de/ bergbaumuseum

Museum Felix-Nussbaum-Haus Lotter Str. 2 | D - 49078 Osnabrück Tel. 0049 (0) 541 - 323 22 07 Fax 0049 (0) 541 - 323 27 39 [email protected] www.osnabrueck.de/fnh Shopping in Osnabrück Lekker dichtbij, ruime kuize! Tourist Information Osnabrück | Osnabrücker Land Bierstr. 22/23, D - 49074 Osnabrück Tel. 0049(0) 541 - 323 2202 www.osnabrueck.de/nederlands

Vanaf Rheine zijn er directe treinverbindingen naar het

Osnabrück

Emsland.

TIP

44

De voordelen van een vakantiehuisje Ferienwohnungen Mauer

Logeren is leuk, maar wel graag vakantie op

dag weer niet, omdat je onderweg toevallig

jouw manier. Daarom kies je voor een huisje

in zo’n onweerstaanbaar Duits restaurantje

dat bij je past. Met veel privacy, van alle ge-

belandde. ’s Avonds de kachel nog even aan,

makken voorzien. Op een verbouwde boerderij

of wat rondhangen in de tuin. De volgende

met ruim erf, in een cool stadsappartement

morgen krijg je misschien ontbijt op bed

of aan het eind van een doodlopende weg in

van je huisgenoten? Op deze pagina’s vind

de natuur. Een keertje thuis koken; de volgende

je een paar goede adressen.

KAART | K 4

Vakantiehuisjes halverwege dorpskern en zwemmeer. Voor 1 – 6 personen. Bike & Breakfast. Contact Ferienwohnungen Mauer Mühlenstr. 1, D - 26892 Heede Tel. 0049 (0) 49 63 - 99 05 70 [email protected] www.fewo-mauer.de

Creatives Haus

KAART | M 11

Gästehaus am Aa Tal

Contact Gästehäuser Feldmann Moorlage 8, D - 48488 Emsbüren Tel: 0049 (0) 59 06 - 96 0145 [email protected] www.gaestehaus-feldmann.de

KAART | K 10

Ferienhof Nyenhuis

Samen lekker weg naar het platteland; veel moois in de directe omgeving!

Boerenhoeve met mooie 7 vakantiehuisjes, 30 hotelbedden en knus Hofcafé.

Contact Gästehäuser Feldmann Moorlage 8, D - 48488 Emsbüren Tel: 0049 (0) 59 06 - 96 01 45 [email protected] www.gaestehaus-feldmann.de

Contact Ferienhof Nyenhuis Hallweg 8 D - 49626 Bippen Tel. 0049 (0) 54 35 - 638 www.ferienhofnyenhuis.de

Stijlvol adres: wintertuin, terras, knusse tegelkachel. Fraaie natuur. Contact Am Talgraben 20 (navigatie: Harmsenweg 20) D - 48531 Nordhorn / Hestrup Tel. 0049 (0) 59 26 - 554 [email protected]

KAART | K 10

Mooie, rustige oase in de natuur; met het hele gezin genieten en ontspannen.

Contact Familie Norda, Van Galenstr. 32, D - 48477 Hörstel-Bevergern Tel. 0049 (0) 25 72 - 8 63 60 www.creatives-haus.de

Landferienhaus Aschermann

KAART | K 11

Appartementen en kamers van top­ kwaliteit, in rustige, landelijke omgeving in een beschermd natuurgebied. Contact Residenz Gut Vennloh, Andreas Becking Gut Vennloh 1, D - 48455 Bad Bentheim Tel. 0049 (0) 59 24 - 78 58 48 [email protected] www.gut-vennloh.de

Bijzondere woningen in de stijl van befaamde kunstenaars; voor 14 gasten. Vakantiehuis ʻCreatives Hausʼ.

Gästehaus Feldmann

Vakantie op Landgoed ‘Gut Vennloh’

KAART | J 8 – 9

Ferienwohnung Lampe Modern, ruim vakantiehuis, twee etages (6 pers.), 5 min van het Wiehengebirge. Contact Familie Lampe, Lintorfer Straße 54 D - 49152 Bad Essen-Lintorf Tel. 0049 (0) 54 72 - 75 45 o. 75 15 mobiel: 0049 (0) 171 - 7 21 22 24 [email protected] www.ferienwohnung-lampe.de

KAART | N 8

KAART | R 10 – 11

45

Weekmarkten en boerderijwinkels: de smaak van vers Weekmarkt in Münster | KAART M – N 13 – 14

Een nieuwe groep toeristen heeft ‘de pure smaak van Duitsland’ ontdekt. Bewuste eters, een beetje uitgekeken op supermarkten met strak glanzende paprika’s die niet naar paprika smaken en het snelle vlees uit de bio-industrie. Liever goudeerlijke regionale producten,

Wat is er nóg iets duurzamer, relaxter en idylli-

te koop op gezellige warenmarkten en bij de boer, zo van het land of uit de fruitboom.

scher dan een straatmarkt? De boerderijwinkel. Heerlijke, kakelverse producten in het winkeltje

Bijna iedere Duitse stad of dorp heeft er wel

Naar Osnabrück zou je alleen al voor de histo-

met de poëtische naam Margrets Bauern­

eentje: een kleurrijke markt met groenten en

rische locatie gaan: elke zaterdagmorgen

lädchen in Gronau. www.ferienhof-laurenz.de

fruit, kaas, vis, vlees, bloemen, kruiden, Duits

markt – tot 14:00 uur – in de schaduw van de

brood (!) en andere delicatessen. Originele

Dom. Klassieker onder de warenmarkten.

streekproducten die nergens anders zo lekker

Hofkäserei Dennemann in Schüttorf blinkt uit in zelfgemaakte, natuurlijke zuivel: kaas,

zijn. De mooiste, voordeligste en leukste open-

Elke dinsdag en vrijdag fleuren marktkramen

vruchtenyoghurt, cheesecake en milkshakes,

luchtbazars in het grensgebied op een rijtje.

twee pittoreske straten in het mooie, oude

vers van eigen koe en geit. www.dennemann.de

stadje Steinfurt op. Het hele assortiment van De weekmarkt in Münster, woensdag en zater-

de traditionele marktkoopman, maar ook niet

Arnolds boerencafé en Anne’s boerderijwinkel

dag, tegenover de Dom. Eindeloos rondkijken,

zo heel lokale lekkernijen als tapas en antipasti.

liggen aan het erf van een monumentale boer-

snuffelen, (sfeer) proeven, flaneren en voordelig

Regelmatig uitgebreid met een rommelmarkt.

derij uit 1863. Met biertuin onder de eeuwen-

inkopen. Heel handig: de gratis boodschappen­

Direct aan de fietsroutes Aa-Vechte-Tour en

oude eiken, zelf bloemen plukken, zelfgemaakt

tassenbus, om koopjes uit de binnenstad­

100 Schlösser Route. Even afstappen voor

gebak, nostalgische huisvlijt (tafelkleden, tijd-

boetieks te parkeren en zo beide handen vrij

een ommetje over de markt is de moeite

loze cadeaus) en lokale gerechten uit eigen

te hebben om een appeltje te keuren.

waard!

keuken. www.arnolds-cafe.de

Ferienhof en Bauernhofcafé Schnieder in Dülmen-Merfeld Ferienhof und Bauernhofcafé Schnieder Slapen op een statige boerenhoeve, in de schaduw van oude Bauerschaft 80 eiken! U geniet hier in alle rust van het goede leven van het MünD - 48249 Dülmen-Merfeld   sterland. Over het lommerrijke erf loop je zo het Bauern-Café in (taart uit eigen oven en landbrood met worst).   Contact Tel. 0049 (0) 25 94 - 79 12 11 Overnachten in een gerieflijke hotelkamer, speciale familiekamer Fax 0049 (0) 25 94 - 8 74 57 of privé-vakantiewoning. [email protected] Net buiten het gehucht Merfeld (Dülmen), 3 km van de www.ferienhofschnieder.de beroemde kudde wilde paarden van Merfelder Bruch.

KAART | K 16

46

Intens genieten kun je op heel veel manieren. Een kwestie van smaak. Beloofd is beloofd: dit wordt je smaakvolste vakantie tot nu toe. We hebben het over een regio vol fijn­ proevers en levensgenieters. Waar ze blij zijn met enthousiaste gasten.

Genieten, proeven, ontspannen

De trotse koks van oude familiehotels, culinaire sterrenchefs die kiezen voor eenvoud en niet voor duurdoenerij, biologische boeren waar je een fijn kaasje kunt kopen aan huis, of fruit uit de boomgaard, ham van het Bunte Bentheimer Schwein, waar ze in Spanje en Italië stiekem een beetje nederig van worden. Duitsland blijkt lekker en puur te zijn. Genieten is ook: sfeer proeven. Stukje flaneren en wat shoppen in de Altstadt met zijn kleine straatjes. Kippenvel op zo’n romantische kerstmarkt, nergens zo Weihnachtlich als hier. Je een paar dagen wentelen in de warmte van Wellness? Kuuroorden genoeg.

47

Eigentijdse Wellness in oud kuuroord Bad Bentheim Een uitstekend voorbeeld van zo’n authentiek

BadePark Bentheim is een ‘totaalervaring’ voor

en gastvrij Duits kuuroord, met alle smaak­volle

het hele gezin: een paar baantjes zwemmen in

verwenpraktijken van nu, is Bad Bentheim.

het overdekte bad met waterglijbaan of in het

Zelfs de meest verwende kuurtoerist vindt

buitenbad – een natuurlijke zwemplas – om

hier alles wat zijn hartje begeert. Oosterse in-

daarna een paar uur ontspannen te genieten

vloeden, Duitse zorgvuldigheid. Ook nog eens

van een weldadig wellnessprogramma in het

in een prachtig decor – gedomineerd door

saunalandschap.

kasteelcomplex Burg Bentheim hoog op de rots boven de straten van het stadje – maar

De Bentheimer Mineral Thermen moeten het

het uitzicht is hier bijzaak. Uniek, mineraal­

hebben van de eenvoud. Een sereen kuurcen-

houdend bronwater, een miljoen jaar lang

trum met Japanse invloeden. Het water heeft

gezuiverd, diep onder de zandsteenrotsen,

een constante temperatuur van 29 graden en

dat is waarom Bad Bentheim zo gezond en fit

een heilzaam zoutpercentage van 3 procent.

voelt.

In het moderne Spa7 geniet je van wellness & sauna van het fijnste soort, met alle comfota-

Als kuurgast in Bentheim heb je per definitie

bele voorzieningen daaromheen; riant en toch

te weinig uren. En dat terwijl je nu juist tot rust

heerlijk intiem.

moet komen! Drie geweldige accommodaties om te relaxen en te baden zetten hun deuren

Is Bad Bentheim ook een beetje romantisch?

voor je open. Warmwaterparadijzen, elk met

Jazeker! Probeer het Casanova Pakket – een

een eigen karakter.

warm arrangement voor twee.

BadePark Bentheim BadePark Bentheim Zum Ferienpark 1 D - 48455 Bad Bentheim

Contact Tel. 0049 (0) 59 22 - 99 94 50 [email protected] www.badepark-bentheim.de www.facebook.com/badeparkbentheim

Contact Tel. 0049 (0) 59 22 - 7 77 77 77 [email protected] www.spa7.de

Laat u verwennen met het aangenaamste en meest ontspannen arrangement dat we te bieden hebben: smullen van een uitstekend diner en dan lekker wegdromen in een com­ fortabel bed. Uitgebreid uitslapen? Maak dan gebruik van het ‘langslapersontbijt’. In de loop van de dag nieuwe energie opdoen met een wandeling naar het kasteel en in het heerlijke saunalandschap van de Bentheimer Mineral Thermen.  ’s Avonds uitgerust genieten in een romantische sfeer; roomservice brengt een fles bubbelende sekt op uw kamer. En nu komt het beste: een zachte lichaamsmassage met warme oliën (45 minuten). Dit arrangement is inclusief kuurbelasting, gratis parkeren vlak voor het hotel, toeristische kaart van Bad Bentheim en lekker zachte, pluizige badjas tijdens het kuren.  Prijs per persoon ( in 2 persoonskamer):  2 overnachtingen € 219 4 overnachtingen € 319  Info en boeking: Touristinformation Bad Bentheim Tel. 0049 (0) 59 22 - 98 33 0 [email protected] www.badbentheim.de

KAART | J – K 11 Ontdek in Bentheim het BadePark gevoel Een mix van avontuurlijk zwemparadijs en saunalandschap. Binnen bubbelen, spelen en knallen van een 60 meter lange water­ glijbaan of rustig relaxen in het stoombad of de Finse sauna. Uniek zijn de buitensauna´s zoals de ‘grondsauna’ en de 100 graden ‘Stegsauna’. Omdat we hier niet voor niks in het idyllische landschap van de Bentheimer heuvelrug zijn: een van de buitensauna’s heet Panoramasauna! Na de sauna kunt u afkoelen in het natuurlijke zwembassin. In de zomer is er voor iedereen bovendien het grote natuurbad op het buitenterrein.

Wellness aanbieding – Spa 7 WELLNESSPARADIES SPA 7 Gartenstraße 2 D - 48455 Bad Bentheim

• Casanova Package

Zo gezond is Bad Bentheim! De stad van de burcht en van het heilzame water in dampende saunabaden. Stel uw persoonlijke kuurdag samen, met keuze uit alle wellness attracties in Spa 7. Sauna, stoombad, zonnebank, fundouches, warme knuffel­banken en spetterend buitenbad. 10 badenkaart (niet persoonsgebonden) € 169 Iedere dinsdag 17.30 uur sauna alleen voor vrouwen

KAART | J – K 11

48

Het helpt allemaal mee om goed uit te rusten: frisse buitenlucht, nieuwe natuur ontdekken die al best oud is, door romantische dorpjes kuieren, sportieve dingen doen. In de regio van de heilzame bronnen, de supergezonde Spa’s en de kuurstadjes met ‘Bad’ in de naam voegen ze daar graag een dimensie aan toe. Spreek uit: Wellness.

Wellness & Kuren: de Lekker-In-Je-Vel-Verwen-Vakantie Wellness is hier zo’n beetje uitgevonden. En dan niet half-half als een modegril, maar als verkwikkende methode, gebaseerd op 200 jaar aandacht voor wat goed voor je is, met veel liefde voor natuurlijke geneeswijzen. Pure verwennerij is het. Voor lichaam & geest, voor vermoeide hersenen & lui geworden bloedsomloop. Halte één: Tecklenburg Het plaatsje was al heel lang een ‘Luftkurort’ – heel goed voor de luchtwegen dus. Sinds 1999 is Tecklenburg ook een officieel erkend ‘Kneippkuuroord’. Dat word je niet zomaar: de Kneipp-Verein moet er helemaal achter staan en de eisen zijn streng. Kneipp is Sebastian Kneipp, een van de grondleggers van de homeopathie, die een eigen methode hydrotherapie ontwikkelde: ‘wassertreten’ in speciale waterbekkens. In het Kurpark ligt zo’n ver­ frissend Kneippbecken; je vindt ze op veel meer plekken aan de Kneipp-Wanderweg, in Brochterbeck bijvoorbeeld en in het beekje de Ledder Bach. Ontdek de verrassend weldadige werking, gewoon met je blote voeten in het water. Of kijk samen even rond in de liefdevol onderhouden kruidentuin van het park, vol planten die met zachte hand genezen. Gezonde attracties zijn er hier in overvloed: yoga, nordic walking, massages, aquagymnastiek, de school voor rugklachten. Wie niet fit en vol energie thuis komt uit Tecklenburg, die lukt het nergens.

49

• Warme Wellness Verwendagen in Bad Bentheim Een compleet pakket pure verwennerij: helemaal tot rust komen in een weldadig warm gestookte sauna, de zoete geur opsnuiven van een dampende ‘Aufguss’ met vruchtenextract, tussendoor een massage met rozenolie of een verkwikkend stoombad, ’s avonds met gezonde blos op je wangen aan tafel voor het diner.

Inbegrepen: • 2 overnachtingen met luxe ontbijt • 2 sfeervolle diners in het hotel • vrij toegang in de BadePark Bentheim voor een dag (saunalandschap + zwembad) • tegoedbon voor entree in burcht Bentheim • reisgarantiebewijs Prijs per persoon vanaf € op basis van een tweepersoonskamer

149

 Boeken: www.geheimoverdegrens.nl/verwendagen Aanbieder: Grafschaft Bentheim Tourismus e.V.

Binnenkort in Bad Rothenfelde:

badgasten. Gevarieerd saunacomplex met

de Spa die alles heeft.

comfortabel ‘Wohlfühl-Areal’ (vrij vertaald:

Zomer 2013 gaat er een ultra-riant verwen­

Kalm-aan-Kamers) om te relaxen, te niksen en

complex open: Spa-Therme carpesol – Bad

je te laten verwennen. Buiten: een weelderig

Rothenfelde is de naam. In de hoofdrol:

saunapark met waterval en natuurlijke vijver.

Natursole. Puur en zuiver, natuurlijk en mine-

Want het oog wil ook wat, vinden ze in Lingen.

raalrijk bronwater dat miljoenen jaren heeft

www.linus-lingen.de

gewacht in ondergrondse Solebronnen, diep onder de bodem van het Teutoburger Wald. Zonder toevoegingen uit een pakje dus. Het wonderwater is er nu klaar voor, in diverse toepassingen. Tien verschillende zwembassins,

Osnabrücker Land: not so Bad!

binnen en buiten, Natursole met een zoutge-

Dit stukje Duitsland mag je gerust een ge-

halte van 10 – 12 %, een aangename 32 graden

zondheidsparadijsje noemen. Wellness en ku-

warm. Bubbelbaden die nog weer wat warmer

ren op het allerhoogste niveau. Vooral dankzij

zijn, actieve zwembaden die juist niet te

de Vitale Vier: stadjes die de felbegeerde ereti-

warm mogen zijn, stortregens, fijne nevels

tel ‘Bad’ mogen voeren. Kunt u een keus ma-

en massagedouches. Panoramasauna met uit-

ken? Het zal niet meevallen: Bad Rothenfelde:

zicht over de beboste heuvels, hete Finse

hoofdstad van het zout en de mineralen, Heil-

zweetsauna’s waar je even geen hand voor

bad en Solebad. Even verderop: Bad Laer, ook

ogen ziet. Het Iers-Romeinse stoombad:

een beroemd Sole-Heilbad. Bad Iburg – met

een heerlijk, reinigend badritueel, bedacht in

sprookjesslot Schloss Iburg – is dan weer een

de 19e eeuw, met eerbied voor al het goede

Kneipp-Kurort, Bad Essen een Sole-Kurort.

van het Romeinse badhuis en de oosterse

En nergens deinzen ze er voor terug om het

hamam. Heel fijn dus. Je zou er opgewonden

beste uit klassieke, natuurlijke methoden

van worden, van al die mogelijkheden, als het

voor ontspanning en therapie te combineren

niet zo ontspannend was.

met de wijze inzichten uit het Verre Oosten.

www.capesol.de

En dan nog heb je mensen die zich al bij aankomst herboren voelen dankzij de idyllische

Linus in Lingen

ligging van het Baden-kwartet, midden in Geo-

Een sprankelende waterwereld met ontspan-

Naturpark TERRA.vita. Zonde natuurlijk!

ning voor volwassenen, uitbundig avontuur

www.vitalbaeder.de

voor kinderen en gezonde actie voor sportieve

• Arrangement Ladies Only Just A Perfect Day voor vriendinnen, collega’s, moeders en dochters. Droomuitje met de meiden onder elkaar, vakantietussendoortje met de V van Vitamine. Beetje luieren in een lagere versnelling, alle tijd om bij te praten, sauna, massage en gezonde drankjes. Inclusief: • twee overnachtingen • beautydrink & fruit ter begroeting • uitgebreid ontbijtbuffet • twee driegangendiners • rugmassage • sauna, stoombad en infraroodcabine Landidyll Hotel Zum Freden ★ ★ ★ s Prijs vanaf 

€ 149 p.p.

 Boeken: www.geheimoverdegrens.nl/ wellnessarrangement-ladiesonly Aanbieder: Osnabrücker Land e.V.

50

Zó lekker is Duitsland

In het stadje Geeste hebben ze er zelfs een Nationale Feestdag aan gewijd, traditioneel de

Natuurlijk hebben ze hier een verfijnde smaak. Je zou er ook verwend van raken:

laatste zondag van juli: het BoekweitBloesem-

bevoorrecht met vruchtbare grond, streepje voor bij Moeder Natuur, duizend jaar

Feest. Natuurlijk zijn er lekkere pannenkoeken

ervaring met kritische eters. Beetje eigenzinnig ook: de smaak van een streekge-

van het open vuur, maar ook muziek en fol­­­-

recht kan een dal verderop weer heel anders zijn. Het beste bier uit kleine, plaatse-

k­lore. Locatie is het Emsland Moormuseum,

lijke brouwerijen. Liever geen modern gedoe als de moleculaire keuken, maar eer-

dus voor het eten van de geliefde pannenkoek

lijke kost, rechtstreeks van de boer. Allemaal te koop op kleinschalige weekmarkten

‘Jan-Hinnerk’ even met het treintje over het

of aan huis bij de trotse makers.

30 ha grote hoogveenterrein bij het museum? Wedden dat de boekweit in bloei staat? Niet alleen het eten is hier raak. Het toppunt

Vlierbes klinkt in het Duits nog lekkerder:

Nog zo’n gave specialiteit uit de Heimat:

van brouwmeesterschap is een goddelijk

Holunder. In de VarusRegion speelt de vlierbes

de boekweitpannenkoek. Van tergend lang-

drankje met de beste ingrediënten uit de om-

het hele jaar door de hoofdrol, dankzij inge-

zaam rijzend deeg, gebakken in rijk zwijnsspek.

geving van Bentheim, onder andere kruiden en

maakte geleis en jams van bessen en geurige

Probeer eens zo’n overheerlijke platte pizza,

jeneverbes. Inderdaad, met zo’n naam vraag

bloesem en kostelijke producten als vruchten-

bijvoorbeeld in het Papenbörger Hus in Papen-

je erom. Het slokje heet Grafschafter Kräuter-

sap en likeur. Ze vertellen er graag vlierbes­

burg. Misverstand: boekweitmeel is géén

wacholder. De zeldzame jeneverbessen komen

verhalen bij, waargebeurde historie, mythen en

gemalen graansoort, maar een bloeiende plant

uit de natuurreserervaten van Grafschaft Bent-

bewezen gezondheidstips.

die een heilzame werking moet hebben.

heim, de Weizen – ook bekend als biersoort – van speciale telers.

Landhotel Stähle – Vakantie bij vrienden

KAART | K 11

Postweg 43 | D - 48465 Suddendorf bei Bad Bentheim Eva & Marc en hun team heten u hartelijk welkom! Landhotel Stähle in een notendop: • midden in de natuur • verwarmd zwembad, biosauna, Finse sauna, stoombad • Wintertuin Café met huisgemaakte taart en koffie • Eerlijke streekgerechten (à la carte) in Restaurant ‘Classic’ • ‘Specials’ op het menu in fijnproeversrestaurant ‘Feuer & Flamme’ • groot tuinterras • heerlijk fietsen en wandelen in Grafschaft Bentheim en aangrenzend Münsterland! Aanbieding: Arrangement ‘7 voor 6’ 7 overnachtingen met 7 diners, gratis gebruik sauna en zwembad Vanaf € 329 per persoon Contact Tel. 0049 (0) 59 23 - 96 70 | [email protected] | www.hotel-staehle.de

51 Zo smaakt het Münsterland – een initiatief met veel partners, van boeren en ‘zelfkazers’ tot culinaire toppers, om lekkere, regionale levens­ middelen te promoten. Een geweldig pro­ject, vinden wij. Tijd voor een interview met Theo Wilmink, een van de beste koks uit de streek, eigenaar van Landidyll Wilminks Parkhotel in Neuenkirchen. Waar mikt de actie ‘Regionaal Menu: Zo smaakt het Münsterland’ op? Het doel is om het gebruik van in de eigen om­ geving geproduceerde levensmiddelen te stimu­ leren. Om de druk van (goedkope) concurrentie uit het buitenland wat af te zwakken, maar ook om de lokale trots en de betrokkenheid bij de eigen regio te versterken. Iedereen vaart wel bij plaatselijke banden: voedsel­producenten, de gastronomie, onze gasten. Daar komt nog bij: minder transport is beter voor het klimaat. Kun je gerechten of drankjes noemen die typisch zijn voor het Münsterland? Wij aten altijd al graag vlees, vooral lam, varkensvlees en gevogelte. Vroeger had iedere boerderij zijn eigen ham of ‘Mettendchen’ (smakelijke, kleine metworstjes), nog steeds een exportsucces. Wat heb je nog meer? Pumpernickel, Duits roggebrood, fijne brande-

Theo Wilmink van Landidyll Wilminks Parkhotel aan het werk

wijn en likeuren. Gelukkig is er weer aandacht voor bijna uitgestorven huisdierrassen als het

Wat is ‘hot’ op jullie menukaart?

Neemt de vraag ook toe?

Bunte Bentheimer Schwein en het Bentheimer

Hangt van het seizoen af. Lam is rond Pasen

Volmondig: ja! Niet alleen gerechten, maar

Landschaap. Ruige, sterke soorten, die hele-

geliefd, op de voet gevolgd door verse asperges

ook voor de producten in het algemeen.

maal aangepast zijn aan deze omgeving en

uit Holsterfeld, geserveerd met specialiteiten

Bij iedereen eigenlijk: ouderen die tradities

het hele jaar buiten kunnen leven. Dat onder-

van het Bentheimer Schwein. In het najaar en

waarderen en jonge, kritische en milieu­

scheidt ze van de zwakkere dieren in de bio-

de winter doen wild en gevogelte het goed. Wel

bewuste consumenten. En wie het eenmaal

industrie. Dat enorme verschil proef je natuur-

eens knapperig gebraden Wettringer Landgans

geproefd heeft, wil ook nooit meer anders!

lijk ook goed; vlees van topkwaliteit!

gegeten?

Wilminks Parkhotel in Neuenkirchen Landidyll Wilminks Parkhotel Wettringer Str. 46 D - 48485 Neuenkirchen

Contact Tel. 0049 (0) 59 73 - 94 960 www.wilminks-parkhotel.de [email protected]

Eersteklas hotel in het mooie Münsterland, met een verfrissende kijk op culinaire verwennerij. Chefkok Theo Wilmink en hotel­ manager Maria Wilmink kiezen bewust voor de regionale keuken, met voorkeur voor licht en dagvers, als het even kan biologisch. Voortreffelijke wijnkelder, 30 comfortabele, gezellige kamers, restaurant Eichenblatt, kleine Bistro, mediterraan terras. Niet voor niets als eerste in heel Noordrijn-Westfalen beloond met de hoge kwalificatie Q3 van keuringsinstantie ServiceQualität Deutschland.

KAART | L 11 – 12

52

Hoe winkelen en shoppen ‘bummeln’ werd – waar anders? ‘Boodschappen doen’ voelt als een verplichting en ‘funshoppen’ neigt naar geld over de balk smijten. En dan heb je nog de ‘Einkaufsbummel’. Het klinkt al gezelliger. Synoniem voor: heerlijk uitgebreid winkelen, een cadeautje voor jezelf in je vrije uren. Nergens zo leuk als in de piekfijn verzorgde, sfeervolle Duitse binnensteden. Mooie etalages, vriendelijke klinker­straatjes en vanzelfsprekende kwaliteit.

aan het water en smaakvolle nieuwbouwprojecten. Zoals de Münster Arkaden en de wijk Hansecarré, die nieuw leven werd ingeblazen. Het straatje Stubengasse won de nationale Prijs voor Geslaagde Stadsvernieuwing. De lange geschiedenis van levendige handel zie je nog steeds terug in het grote aantal kleine speciaalzaken, eenpersoonsonderneminkjes tussen de mainstream winkels van ketens die je ergens anders ook wel ziet. Niet alleen aantrekkelijker, je hebt er ook een grotere kans iets écht origineels en individueels te vinden. In de zomermaanden: iedere derde zaterdag van de maand een levendige vlooienmarkt met antiek & curiosa op de Promenade, de autovrije wandel-fiets-flaneer-mijl rond centrum en Aasee. Osnabrück Het motto van de plaatselijke winkeliers: ‘City Osnabrück heeft het allemaal’. Het klopt heleDe grote twee van de regio: Münster en Osna-

maal! Geen grote, grijze brij, maar zeven losse

brück. Winkelwalhalla’s met alle verleidingen

wijkjes met allemaal een eigen karakter. Mode-

van een bruisende metropool, leefbaar en

kwartier, wijk met wat meer antiek en kunst,

intiem als een ‘groot dorp’.

buurtje met overwegend wonen en lifestyle, enzovoorts. De ‘officieuze hoofdstraat van de

Münster

goede smaak en de mode’ heet Krahnstraße.

Het centrale plein Prinzipalmarkt is zonder

Een lange reeks speciaalzaken en zelfstandige

meer één van de mooiste winkelstraten van

boetiekjes, exclusief, trendy, eigenzinnig, soms

Duitsland. De grandeur zit hem in de combi-

verrassend voordelig. In de Altstadt met het

natie van gebouwen van lichte zandsteen,

klassieke raadhuis op de Marktplatz kies je één

donkere, bolle kinderkopjes als straatklinkers,

van de smalle steegjes, de knusse wijk bij de

rondom statige trapgevels van koopmans­

oude stadspoort die Heger-Tor-Viertel heet.

huizen en elegante winkels onder bogengale­

Waar je tijdens het dolen door de stad ook

rijen. Münster heeft ook een jong en hip ge-

bent: er is altijd wel een gekke kroeg, fijne

zicht: trendy lunchcafés, mooie loungeplekken

bistro of stijlvol koffiehuis in de buurt.

53

Hebt u ook een maatje kleiner? Nog meer gezellige winkelsteden. Lingen bijvoorbeeld. Met in het hartje van de

ligt op kwaliteit en persoonlijk, vakkundig

In de categorie bijzonder en bijzonder voorde-

stad het prettige winkelgebied Lookentor. Rond

advies. Een paar keer per jaar pakken ze uit

lig: Factory Outlet Center Ochtrup. Ieder mo-

de vijftig speciaalzaken, van elegante mode en

met sympathieke evenementen: bij ‘Bocholt

deseizoen kortingen van 30 – 70 % op de grote

schoenen tot futuristische techniek, fotografie,

Bloeit’ verandert de hele binnenstad in een

modelabels en schoenenmerken. Een mekka

computers en media, van cadeaushops en

kleurrijke zee van bloemen.

voor fashionistas en koopjesjagers die er graag

delicatessenzaakjes tot verwenzaken voor van-

goed bij willen lopen, maar niet de hoofdprijs

daag waar de koffie – und Kuchen natuurlijk –

Nordhorn. De eerste keer in het ‘Venetië aan

willen betalen. Prachtig complex met 65 boe-

klaar staat. Specialiteit waar ze in Lingen trots

de Vechte’? Dan denk je misschien even dat

tieks en 100 merken – ook speelgoed, huis­

op zijn: de schitterende versieringen – bijvoor-

er iets niet klopt. Een middelgrote, compacte

houdelijke artikelen en wonen – gebouwd

beeld in december – en bijzondere cultuur­

stad met een overweldigend groot en goed

met een knipoog naar de traditionele stijl van

evenementen.

winkelaanbod, maatje metropool. Het centrum

Münsterland, dus genoeg stedelijke allure

rond de Neumarkt kijkt uit op de rivier de

en gezelligheid. Uniek in de hele deelstaat

Bocholt ligt maar net over de grens en is toch

Vechte. Is het weer wat minder, dan heb je nog

Noordrijn-Westfalen.

zo aangenaam anders. De laatste jaren zijn er

de comfortabele, overdekte Vechte Arkaden.

rond het oude raadhuis een paar verfrissend

Niet verder vertellen, want er is maar een

Kijk voor een compleet overzicht van alle koop-

nieuwe winkelstraten ‘gegroeid’, zoals de Nord­

beperkt aantal zitplaatsen: de voortreffelijke

zondagen in de grensregio op

straße en de Ravardistraße. Het zwaartepunt

delicatessenzaak-bistro Nur Gutes.

www.geheimoverdegrens.nl

Factory Outlet Ochtrup 

KAART | K 12

Laurenzstrasse 51 – 55 | D - 48607 Ochtrup Ontdek Factory Outlet Ochtrup Zo wordt shoppen nog leuker! Een dagje op je gemak rondkijken – en scoren! – in 65 smaakvol ingerichte modeboetieks en supervoordelige outlet stores, waar ooit een oude textielfabriek in bedrijf was. Heel mooi omgetoverd tot modern koopjeswalhalla, met een knipoog naar de traditionele architectuur van het Münsterland. Altijd 30 tot 70 % korting in vergelijking met de adviesprijs!* Reusachtig veel keuze - coole merken als Nike, Levi’s, Mexx en Desigual. Ochtrup ligt maar 5 km van de grens, bij Enschede. Directe treinverbinding. Gratis parkeren – 1.500 plaatsen. * behalve op bonbons en chocolade van Heilemann, nog altijd goed voor 25%

Contact Tel. 0049(0)2553 - 973000 · [email protected] · www.foc-ochtrup.de

54 Laten we het mooiste maar tot het laatst bewaren, dachten we. De prachtige kerstmarkten in Duitse steden en dorpen. Overal zijn ze anders, allemaal met hun eigen charme. Groot en toch heel knus, klein en betoverend, in ieder geval hartverwarmend gezellig. Een tikkeltje gewijd en plechtig, maar toch vooral blij en vrolijk. Niet voor niks wens je elkaar hier ‘Frohe Weihnachten’.

Winteridylle Weihnachten: de sfeervolste kerstmarkten vind je in Duitsland Sprookjes bestaan dus nog. Je kunt er gewoon in rondlopen. Vaak de hele decembermaand lang. De periode die in Nederland een beetje somber ‘de donkere dagen voor Kerstmis’ wordt genoemd, is hier het absolute hoogtepunt van het jaar, sprankelend licht en uit­ bundig. De weken waar kinderen maanden naar uitkijken, en hun ouders natuurlijk ook. Een heerlijk feest in een feeëriek verlicht, lekker nostalgisch decor. Of je nu komt om te shoppen in stijl, of om gewoon wat te flaneren in een aangename eindejaarsstemming in een ‘feel good’ schilderij, het mag allemaal. Op het pleintje bij de kerk staat een reusachtige dennenboom, die bedekt lijkt met poedersuiker. De houten kramen zijn versierd met lampjes, die de witte daken warm laten op­ lichten. In de kramen liggen lekkernijen en bonte kerstspullen. Op de gevels rondom valt flakkerend kaarslicht en in de ramen zie je het schijnsel van vreugdevuren. Een laagje

TIP

sneeuw knispert onder je schoenen, in je handen een warme beker kruidige Glühwein. Uit een smalle zijstraat klinkt stemmige muziek. Een kinderkoortje. Tsja, zelfs de stoerste

• Kerstmarkten in het Emsland

Hollandse toerist krijgt dan wel eens last van een beginnende brok in zijn keel.

Niet heel bekend, wél bijzonder plezierig: de traditionele Weihnachtsmarkten van

Waar en wanneer?

Meppen en Lingen. Winters middelpunt:

Een hele lijst traditionele Duitse kerstmarkten;

de grote ijsbaan. Gezellig schaatsen met

allemaal leuk en allemaal snel te bereiken in

zachte kerstliedjes op de achtergrond,

het grensgebied. Je vindt ze op

of oud-Beiers Eisstockschießen. Lachen!

www.kerstmarktenoverdegrens.nl

Geen kille cd-klanken, maar een plaatse­lijk koor of stemmige blaaskapel.

Kerstsfeer in Osnabrück | Kaart P–Q 11

55 Münster De stad met de statige, oude Prinzipalmarkt vol koopmanshuizen – voor deze gelegenheid nog iets glorieuzer dankzij de feestverlichting in de ramen – heeft maar liefst vijf kerstmarkten,

• Sfeervolle droomkerst in winters Osnabrück

ieder met een eigen specialiteit en ambiance. Bocholt Net voorbij Arnhem, net onder Winterswijk. Eigenlijk een beetje ‘Achterhoeks’, maar rond Kerstmis gelukkig weer helemaal in Duitse sferen. Kijk maar eens rond op de grote kerstKerstmarkt in Bocholt | KAART G 16

markt bij het historische stadhuis. Nordhorn

Osnabrück

Winkelwalhalla Nordhorn maakt kerstshoppende

Misschien wel de mooiste Weihnachtsmarkt

bezoekers blij met oergezellige ‘Punschfahrten’:

van Noord-Duitsland. Pal voor het raadhuis

een beetje varen op een verlicht bootje over de

staat al 100 jaar dezelfde, antieke draaimolen,

donkere grachten – Venetië aan de Vechte – en

een echte blikvanger. Net als het bemande

dan aanleggen voor een goed glas Glühwein.

carillonuurwerk – een ‘levende’ speeldoos –

Voor kinderen is er warme Kinderpunsch. Elke

en de metershoge dennenboom met duizend

dinsdag en vrijdag om 17.00 uur in de maanden

lichtjes.

november en december instappen aan de kade.

Kleine, bijzondere kerstmarkten

De Weihnachtsmarkt van Osnabrück werd al eens gekozen tot ‘Mooiste van het Noorden’; de kerstmarkt geldt als één van de allerleukste, dankzij de betoverende sfeer. Geweldig om eens zelf mee te maken, die ontwapenende atmosfeer in een prachtig, historisch decor. Inbegrepen: • overnachting met ontbijt, hotel naar keuze • stadswandeling met de nachtwachter door de feeëriek verlichte Altstadt; vrijdag of zaterdag om 21:00 uur verzamelen bij de trap van het Raadhuis  • 1 glas Glühwein, met als herinnering voor thuis de speciale kerstmok  Prijs per persoon vanaf bij een tweepersoonskamer

€ 65

 Boeken: www.geheimoverdegrens.nl/droomkerst Aanbieder: Osnabrücker Land e.V.

Bad Bentheim, aan de voet van het reus­

Ahaus

slot met binnenhof fabelachtig verlicht. Middel-

achtige kasteel. Nu eens niet allerhande

Meer dan een kerstmarkt. Een bonte winter­

eeuwse muziek op authentieke instrumen­ten

smakeloze prullaria, maar liefdevol gemaakte

wereld met coole wintersporten, warme hutten,

doet de rest. Je zou de fraaie marktkraampjes

kunstnijverheid en eerlijke, ambachtelijke

veel sneeuwpret en bijna vergeten, nostal­

(zilversmeden, wevers) haast voorbij lopen.

producten zoals houtsnijkunst en beschilderd

gische spelletjes als Eisstock schieten. Zo’n

porselein.

2.000 vierkante meter betovering op het

Rond de kerk in het dorp Holte

witte platteland. StattAlm heet het, goed voor

Middelpunt is een gigantisch kampvuur met

100.000 bezoekers in zeven weken.

kookketel. In een kring daaromheen: antieke

Telgte

gevels van vakwerkhuizen, vuurschalen,

Uniek en buitengewoon idyllisch: de Middeleeuwse Lichter-Weihnachtsmarkt. Overal

Sprookjeskasteel Bad Iburg

smaakvol versierde kraampjes vol delicatessen

fakkels, open vuren en brandende kaarsen.

Tijdens de ‘Iburger Advent’ zijn de muren van het

en kerstcadeautjes.

Hotel Clemens August in Ascheberg-Davensberg Hotel Clemens August Burgstraße 54 D - 59387 Ascheberg-Davensberg   Contact Tel. 0049 (0) 25 93 - 60 40 [email protected] www.hotel-clemens-august.de

Kerstsfeer proeven in Münster Tot in de puntjes verzorgd Kerstarrangement: overnachten in ons hotel-restaurant in Ascheberg, iets ten zuiden van Münster. Een warm welkom met een gratis glaasje glühwein. Samen flaneren over de sprookjesachtige kerstmarkten in het oude centrum; gerieflijk en zonder parkeerproblemen, binnen een kwartier met de trein. Prijs per persoon € 45,50. Inclusief overnachting in tweepersoonskamer ‘comfort’, riant ontbijtbuffet, gratis gebruik van de sauna. Extra, voor wie dat wil: 3-gangen diner € 16,90

KAART | N 16

Reisvoorwaarden voor arrangementen van Emsland Touristik GmbH

56

Geachte gast, we verzoeken u vriendelijk om de volgende reisvoorwaarden zorgvuldig te lezen. Deze voorwaarden, voor zover zij van toepassing zijn, maken deel uit van de reisovereenkomst, die u – in het vervolg aangeduid met 'klant' – met Emsland Touristik GmbH als touroperator – in het vervolg aangeduid met 'ELT' – afsluit. Deze reisvoorwaarden zijn uitsluitend van toepassing op de arrangementen van ELT. Zij zijn niet van toepassing op de bemiddeling van diensten, geleverd door derden (bijvoorbeeld rondleidingen en toegangskaarten) en niet voor overeenkomsten voor verblijfsaccommodaties, respectievelijk de bemiddeling daarvan. 1. Totstandkoming van de overeenkomst 1.1. Voor alle soorten boekingen geldt: a) Uitgangspunt van de aanbieding van ELT en de boeking van de klant is de beschrijving van het arrangement en de aanvullende informatie in de boekingsbevestiging, voor zover deze aan de klant bij de boeking beschikbaar is gesteld. b) Reisbureau's en reserveringskantoren zijn door ELT niet gemachtigd tot het aangaan van overeenkomsten, het verstrekken van informatie of het doen van toezeggingen, die de overeengekomen inhoud van de reisovereenkomst veranderen, de boekingsbevestiging of de overeengekomen diensten van ELT te boven gaan of hiermee in tegenspraak zijn. c) Informatie in hotelgidsen en soortgelijke overzichten, die niet door ELT zijn uitgegeven, zijn voor ELT en diens serviceverplichting niet bindend, voor zover deze niet d.m.v. een nadrukkelijke overeenkomst met de klant, in het kader van de inhoud van de dienstverlening van ELT, overeen is gekomen. d) Indien de inhoud van de boekingsbevestiging afwijkt van de inhoud van de boeking, dan wordt er een nieuw aanbod door ELT opgemaakt. Het contract komt op basis van dit nieuwe aanbod tot stand als de klant deze goedkeurt d.m.v. een uitdrukkelijke verklaring, een aan- of restbestaling of het in gebruik nemen van de desbetreffende dienstverlening. e) De klant, die de boeking verricht, is aansprakelijk voor de contractuele verplichtingen, die daaruit voor hemzelf en voor medereizigers, voor wie hij boekt, voortvloeien, voor zover hij uitdrukkelijk en expliciet verklaart, de betreffende verplichting op zich genomen te hebben. f) De klant wordt erop gewezen dat voor alle boekingssoorten volgens de wettelijke bepalingen § 312b Abs. 3 Nr. 6 BGB, na de totstandkoming van de overeenkomst geen recht tot herroeping bestaat. 1.2. Voor een reservering, die mondeling, telefonisch, schriftelijk, per e-mail of telefax wordt uitgevoerd, geldt: a) Door middel van de reservering sluit de klant een bindende reisovereenkomst met ELT. Aan deze reservering is de klant drie werkdagen gebonden. b) De reisovereenkomst komt tot stand zodra de boekingsbevestiging (acceptatiebevestiging) door ELT is verstrekt, in welke vorm dan ook, met dien verstande dat ook mondelinge en telefonische bevestigingen voor de klant juridisch bindend zijn. Bij mondelinge of telefonische reserveringen verstrekt ELT een schriftelijk exemplaar van de boekingsbevestiging aan de klant. Mondelinge of telefonische reserveringen van de klant leiden, in het geval van een overeenkomstig bindende mondelinge of telefonische bevestiging, ook dan tot een bindende reisovereenkomst, als het desbetreffende schriftelijke exemplaar van de boekingsbevestiging niet door de klant is ontvangen. c) Indien ELT op verzoek van de klant een speciale aanbieding voorlegt, dan bevat deze, afwijkend van hetgeen vooraf is bepaald, een bindende overeenkomst van ELT voor de klant. In dit geval komt de overeenkomst tot stand, zonder een overeenkomstige herbevestiging van ELT (die in de regel plaatsvindt), indien de klant deze aanbieding, binnen een eventueel in de aanbieding genoemd termijn, zonder beperkingen, aanpassingen of toevoegingen d.m.v. een uitdrukkelijke verklaring, aanbetaling, restbetaling of het in gebruik nemen van de dienstverlening, accepteert. 1.3. Voor reserveringen, die zonder individuele communicatie d.m.v. een online boekingsproces (regelgeving voor elektronische handel) tot stand komen, is tevens voor de overeenkomst van toepassing: a) Aan de klant wordt het proces van het online boekingssysteem op de desbetreffende website van ELT nader uitgelegd. b) De klant heeft de mogelijkheid om de invoer met een passende correctiemogelijkheid, waarvan het gebruik nader wordt uitgelegd, te corrigeren, te verwijderen of het gehele online boekingsformulier te resetten. c)  Voor de uitvoering van de online reservering zijn er verschillende talen beschikbaar. Uitsluitend de Duitse taal is hierbij juridisch maatgevend. d) Voor zover de tekst van de overeenkomst door ELT in het online reserveringssysteem wordt opgeslagen, wordt de klant over deze opslag en de mogelijkheid tot het op een later tijdstip oproepen van deze tekst, op de hoogte gebracht. e) Door het klikken op de button (knop) 'definitief reserveren' sluit de klant een bindende reisovereenkomst met ELT af. De klant is drie werkdagen vanaf de verzending van de elektronische bevestiging aan deze overeenkomst gebonden. f)  Aan de klant wordt de ingang van de reservering onmiddellijk via elektronische weg bevestigd. g) De overdracht van het aanbod van de overeenkomst d.m.v. de button 'definitief reserveren' geeft de klant geen recht op de totstandkoming van de reisovereenkomst conform de boekingsinformatie. ELT is dan nog altijd vrij om te beslissen het contract van de klant te aanvaarden of niet. h) De overeenkomst gaat in zodra ELT de boekingsbevestiging aan de klant heeft overgedragen. i)  Indien de boekingsbevestiging direct na het maken van de reservering m.b.v. de bevestigingsbutton 'definitief reserveren' volgt d.m.v. de overeenkomstige weergave op het beeldscherm (reservering in real-time), dan gaat de reisovereenkomst bij ontvangst en weergave van deze boekingsbevestiging op het beeldscherm direct in, zonder een evt. tussentijdse mededeling over de ingang van de reservering conform f). In dit geval wordt de klant de mogelijkheid geboden tot het opslaan en/of afdrukken van de boekingsbevestiging. Het ingaan van de verbintenis van de reisovereenkomst is echter niet afhankelijk van het feit of de klant ook daadwerkelijk van het opslaan of afdrukken gebruik heeft gemaakt. ELT zal de klant daarnaast een kopie van de boekingsbevestiging via een e-mailbericht als e-mailbijlage, per fax of per post toezenden.

Colofon Uitgever en redactie: Geheim over de grens Grensoverschrijdend Projectbureau voor Toerisme Stichting ECC (EUREGIO Cross Border Consultancy) Gronausestraat 1258 – 1260 7534 AV Glanerbrug Tel.: 053 - 460 51 32 · Fax: 053 - 460 51 59 [email protected] www.geheimoverdegrens.nl Concept & vormgeving: B&S Werbeagentur, Münster Druk: Druckhaus FROMM, Osnabrück Tekst: NL Connection, Travel Marketing & Communication, Bremen Fotoverantwoording: De in deze brochure gebruikte foto´s vallen onder het auteursrecht en mogen derhalve niet gekopieerd of zonder toestemming worden gebruikt. De fotos zijn eigendom van de volgende instellingen: Grensoverschrijdend Projectbureau voor Toerisme / EUREGIO e.V., Münsterland e.V., Grafschaft Bentheim Tourismus e.V., TV Osnabrücker Land e.V., Emsland Touristik GmbH

2. Diensten De door ELT verschuldigde dienstverlening komt uitsluitend voort uit de inhoud van de boekingsbevestiging, alsmede uit de beschrijving van het desbetreffende reisarrangement, die daaraan ten grondslag ligt, en overeenkomstig alle informatie en toelichtingen, waarop de boeking is gebaseerd. Aanbetaling/restbetaling 2.1. Met het sluiten van de overeenkomst (ontvangst van de boekingsbevestiging of acceptatie van het aanbod van ELT) en na overhandiging van een Verklaring van Deelname volgens § 651k BGB dient er een aanbetaling te worden gedaan, die op de totale reissom zal worden gecrediteerd. Deze bedraagt 20% van de reissom. 2.2. De restbetaling dient 2 weken voor aanvang van de reis te zijn voldaan, voor zover de Verklaring van Deelname is overhandigd en vaststaat, dat de reis niet meer op grond van de onder artikel 8. van deze voorwaarden genoemde redenen geannuleerd kan worden, tenzij er een andere betalingstermijn overeen is gekomen. Bij reserveringen korter dan 2 weken voor aanvang van de reis is de gehele reissom direct opeisbaar. 2.3. Afwijkend van het bepaalde in artikel 3.1 en 3.2 vervalt de overdracht van de Verklaring van Deelname als voorwaarde voor de betalingsvervaldag, a) als de reis niet langer dan 24 duurt, er geen overnachting plaatsvindt en een reissom van € 75,- niet te boven gaat. b) Of indien ELT een publiekrechtelijke rechtspersoon is, onder curatele staat en dus volgens de wettelijke bepalingen van § 651k Abs. (6) Ziffer 3 BGB niet tot uitvoering van de wettelijke zekerheidsstelling van de betaling van de klant en dus ook niet tot afgifte van een zogenaamde Verklaring van Deelname verplicht is. c)  Of indien het arrangement geen vervoer naar en/of vanaf de vakantielocatie bevat en afwijkend van het bepaalde in artikel 3.1 en 3.2 in de boekingsbevestiging overeengekomen en vermeld is, dat de gehele reissom zonder aanbetaling aan het einde van de reis kan worden voldaan. 2.4. Indien ELT bereid en in staat is om de contractuele verplichtingen na te komen, terwijl de klant de aanbetaling of de resterende reissom niet of niet volledig binnen de overeengekomen termijnen voldoet zonder dat de klant zich daarbij kan beroepen op een contractueel of wettelijk recht van retentie, dan heeft ELT na een aanmaning, waarin een termijn wordt gesteld, het recht de overeenkomst te annuleren en de klant te debiteren voor de annuleringskosten conform artikel 4 van deze overeenkomst. Annulering door de klant, omboeking 2.5. De klant kan te allen tijde voor aanvang van de reis zijn reservering annuleren. Om misverstanden te voorkomen, adviseren wij om de annulering schriftelijk mee te delen. De datum van onvangst van deze annulering bij ELT is van doorslaggevende aard voor het bepalen van de ingangsdatum van de annulering. 2.6. Bij iedere annulering door de klant heeft ELT als volgt het recht op vergoeding van de reeds getroffen reisvoorbereidingen en uitgaven van ELT, waarbij rekening is gehouden met de gebruikelijk bespaarde uitgaven en andere bespaarde dienstverlening: a) tot 31 dagen voor aanvang van de reis 10% van de reissom b) van 30 tot 21 dagen voor aanvang van de reis 20 % van de reissom c) van 20 tot 12 dagen voor aanvang van de reis 40 % van de reissom d) van 11 tot 3 dagen voor aanvang van de reis 60 % van de reissom e) vanaf 3 dagen voor aanvang van de reis en bij wegblijven 90 % van de reissom 2.7. Wij adviseren u dringend om zowel een annuleringsverzekering als een verzekering voor de dekking van repatriëringskosten, ongevallen of ziekte, af te sluiten. 2.8. Het staat de klant vrij om aan te tonen dat ELT geen of geringere schade heeft gelden dan de bovengenoemde forfaitaire bedragen. In dit geval is de klant alleen tot betaling van de lagere kosten verplicht. 2.9. ELT behoudt zich het recht voor, om in plaats van de bovenstaande forfaitaire bedragen een hogere, reële onkostenvergoeding te eisen, voor zover ELT aantoont, dat de ontstane kosten wezenlijk hoger zijn dan de betreffende forfaitaire bedragen. Indien ELT een dergelijke aanspraak doet gelden, dan is ELT verplicht de verlangde schadevergoeding, rekening houdend met evt. besparingen en mogelijk hergebruik van de dienstverlening, in detail en met cijfers aan te tonen. 2.10. Indien er op verzoek van de klant na het sluiten van de overeenkomst wijzigingen met betrekking tot de reisdatum, het verblijf, de maaltijden of andere diensten (omboekingen) plaatsvinden, dan kan ELT, zonder dat er sprake is van een wettige aanspraak van de klant op het uitvoeren van de omboeking en uitsluitend voor zover dat al mogelijk is, tot de 31e dag voor aanvang van de reis een omboekingstarief van € 15,- in rekening brengen. Latere omboekingen zijn uitsluitend mogelijk d.m.v. annulering van de reisovereenkomst en een nieuwe boeking, conform de bovenstaande annuleringsvoorwaarden. Dit is niet van toepassing op omboekingswensen, die slechts geringe kosten met zich meebrengen. Verplichtingen van de klanten (ingebrekestelling, beëindiging, termijn van uitsluiting) 2.11. De klant is verplicht om evt. optredende tekortkomingen onmiddellijk aan ELT te melden en ELT te verzoeken om deze tekortkomingen op te lossen. Vorderingen van de klant vervallen alleen dan niet, als het melden van een klacht zonder schuld achterwege blijft. Een klachtmelding bij de dienstverlener, in het bijzonder de aanbieder van de overnachting, is niet voldoende. 2.12. Indien de reis door een onvolkomendheid aanzienlijk aan kwaliteit inboet of indien deze door een klant door een dergelijke onvolkomendheid om een dringende, ook voor ELT inzichtelijke reden, niet kan worden uitgevoerd, dan kan de klant de reisovereenkomst o.g.v. de wettelijke bepalingen (§ 651e BGB) opzeggen. De annulering is alleen toegestaan, als ELT of een vertegenwoordiger een door de klant bepaalde redelijke termijn heeft laten verstrijken zonder het probleem op te lossen. Het is niet nodig om een termijn vast te stellen, indien het probleem niet kan worden verholpen of deze door ELT of een vertegenwoordiger niet als zodanig wordt erkend of indien de onmiddellijke opzegging van de overeenkomst wordt gerechtvaardigd door een bijzonder belang van de klant. 2.13. De klant dient zijn aanspraken, wegens het niet nakomen van de contractuele verplichtingen, binnen een maand na de contractueel geplande datum van terugkeer tegenover ELT op het onderstaand adres kenbaar te maken. Indien de laatste dag van deze periode op een zondag, nationaal erkende algemene feestdag, of een zaterdag valt, dan komt de eerstvolgende werkdag in plaats van deze dag. Vorderingen van de klant vervallen alleen dan niet, als de klant zich zonder schuld niet kan houden aan het bovengenoemde termijn, waarin de klacht dient te worden gemeld. Een klachtmelding, waarin een termijn wordt gesteld, kan niet worden gericht aan de dienstverleners, en met name niet aan de aan-

Cover: Foto Vrouw met koffer: © sergign (www.shutterstock.de) / Foto achtergrond: Schloss Ippenburg, p. 07 foto advertentie: © Markus Wielens, p. 31 boven: © Ralf Emmerich, p. 32 foto achtergrond: © Studio Frieling, p.34 foto achtergrond: © Pavel Losevsky – www.fotolia.com, p. 35 / 3 fotos: © Münsterland Festival, p. 40 foto achtergrond: suze/photocase.com, p. 43 boven: © avner (www.shutterstock.de), p. 45 boven: © Ralf Emmerich, S. 46 foto achtergrond: © Mila Lippitz – www.photocase.de, p. 50/51: © Wilminks parkhotel, p. 53: foto achtergrond: © Claas König, p. 54: foto achtergrond: © OMT/Heese, p. 55: foto rechts boven © Stadtmarketing Bocholt Aansprakelijkheid: Bij het boeken van arrangementen gelden de reisvoorwaarden van de desbetreffende reisorganisator. Alle gegevens baseren op de stand van zaken van december 2012. Deze brochure is gemaakt met het doel de omzet te vergroten en te informeren. Vanwege foute informatie of nagekomen dienstverlening kan geen recht op schadevergoeding worden ontleend tegenover ‘Geheim over de grensʼ als uitgever van dit product.

bieder van de overnachting. Wij adviseren u dringend om uw klachtmelding schriftelijk kenbaar te maken. 3. Aansprakelijkheidsbeperking 3.1. De contractuele aansprakelijkheid van ELT voor schaden, die niet het gevolg is van schade aan het leven, het lichaam of de gezondheid, is beperkt tot driemaal de reissom, voor zover een schade van de klant noch opzettelijk, noch door grove schuld tot stand kwam of ELT als enige verantwoordelijk kan worden geacht, door schuld van een aanbieder van de diensten. ELT is niet aansprakelijk voor informatie en verzuim in verband met diensten, a) die niet als hoofdbestanddeel deel uitmaken van de overeenkomst en die geen onderdeel zijn van het arrangement van ELT en in de reisdocumentatie of boekingsbevstiging voor de klant als zodanig herkenbaar zijn aangeduid als dienst van een derde partij, of b) gedurende het verblijf slechts als dienst van een derde partij wordt bemiddeld (bijv. verblijf in kuur- en wellnesscentra, gebruik van sportfaciliteiten, theaterbezoek, bezoek aan tentoonstellingen, excursies etc.). De aansprakelijkheid van ELT voortvloeiend uit de agentuurovereenkomst bij bemiddelingen volgens a) en b), blijven hierbij ongewijzigd. 4. Annulering door ELT wegens ontoereikend aantal reisdeelnemers 4.1. ELT kan, als in de reisbeschrijving voor een bepaalde reis een minimum aantal deelnemers is bepaald, bij het niet bereiken van dit in de reisbeschrijving vermelde of officieel vastgelegde minimum aantal, tot 3 weken voor aanvang van de reis de reisovereenkomst annuleren. 4.2. Het minimum aantal is in de boekingsbevestiging vermeld of hier wordt in de overeenkomstige reisinformatie naar verwezen. 4.3. ELT is verplicht om de klant onmiddellijk na het ingaan van deze voorwaarde, betreffende de annulering van de reis, hiervan in kennis te stellen en de annuleringsverklaring direct te doen toekomen. 4.4. Is er al, voor het einde van de in artikel 8.1 genoemde periode, sprake van het niet door kunnen laten gaan van de reis, dan is ELT verplicht, de annulering onmiddellijk aan de klant kenbaar te maken. 4.5. In het geval van een annulering door ELT wegens het niet bereiken van het voorgeschreven minimum aantal reisdeelnemers, kan de klant ter vervanging deelname aan een gelijkwaardige reis verlangen, zover als ELT in staat is een dergelijke reis zonder extra kosten uit het eigen reisaanbod aan te bieden. De klant heeft het recht om onmiddellijk na de mededeling van ELT, over de beëindiging van de reis, zich hierop te beroepen. In het geval van een dergelijke annulering ontvangt de klant de betaalde reissom onmiddellijk volledig terug. 5. Ongebruikte dienstverlening Indien de reiziger ten gevolge van een voortijdig vertrek, ziekte of een andere reden, waarvoor ELT niet verantwoordelijk kan worden geacht, geen gebruik maakt van individuele diensten, dan kan de klant geen aanspraak maken op een evenredige betalingsrestitutie. ELT zal toch, voor zover het niet om heel geringe bedragen gaat, bij de desbetreffende dienstverlener in naam van de klant om restitutie vragen en het desbetreffende bedrag aan de klant terugbetalen zodra en voor zover de restitutie van de individuele dienstverlener ook daadwerkelijk door ELT is terugontvangen. 6. Verjaring 6.1. Aanspraken van de klant volgens §§ 651c bis f BGB op grond van letselschade of schade van het lichaam of de gezondheid, ten gevolge van grove opzet of nalatigheid van ELT of een wettige vertegenwoordiger of plaatsvervanger van ELT, verjaren na twee jaar. Dat geldt ook voor aanspraken op vergoeding van overige schade, ten gevolge van grove opzet of nalatigheid van ELT of een wettige vertegenwoordiger of plaatsvervanger van ELT. 6.2. Alle overige aanspraken volgens §§ 651c bis f BGB verjaren naar één jaar. 6.3. De verjaring volgens artikel 10.1 en 10.2 begint vanaf de dag, waarop de reis volgens de contractuele afspraken zou moeten eindigen. Indien de laatste dag van deze periode op een zondag, nationaal erkende algemene feestdag, of een zaterdag valt, dan komt de eerstvolgende werkdag in plaats van deze dag. 6.4. Gedurende de lopende onderhandelingen tussen de klant en ELT over geldend te maken aanspraken of over omstandigheden, waaruit deze aanspraken voortvloeien, wordt de verjaring opgeschort totdat de klant of ELT weigert de onderhandelingen voort te zetten. De verjaring is op zijn vroegst drie maanden na het einde van de opschorting van kracht. 6. Toepasselijk recht en forumkeuze 7.1. Voor klanten, die geen onderdaan zijn van een lidstaat van de Europese Unie of Zwitsers staatsburger zijn, is voor de gehele juridische en contractuele relatie tussen de klant en ELT de exclusieve toepassing van het Duitse recht overeengekomen. Dergelijke klanten kunnen ELT dus uitsluitend in Duitsland dagvaarden. 7.2. Voor rechtsvorderingen van ELT jegens klanten of verdragspartners van de reisovereenkomst, die zakenmensen of juridische personen van het publiek- of privaatrecht zijn of personen, die in het buitenland zijn gevestigd of die een woonplaats of gewoonlijke verblijfplaats in het buitenland hebben, of wiens woonplaats of gewoonlijke verblijfplaats op het tijdstip van de juridische procedure niet bekend is, wordt als plaats van de bevoegde rechtbank de vestigingsplaats van ELT overeengekomen.

------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------ © Copyright RA Noll Stuttgart, 2004 – 2013 ------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------  Touroperator is: Emsland Touristik GmbH Manager: Uwe Carli | Amtsgericht Osnabrück, HRB 120675 Ordeniederung 2, 49716 Meppen | Tel. +49 (0)5931-442266 | Fax +49 (0)4931-443644 E-mail : [email protected] | www.emsland.com

Mede mogelijk gemaakt door

www.deutschland-nederland.eu

Münsterland e. V.

Reisvoorwaarden voor de arrangementen van de Grafschaft Bentheim Tourismus e.V. Geachte klant, Wij vragen u de volgende reisvoorwaarden zorgvuldig te lezen. Deze voorwaarden, voor zover zij van toepassing zijn, maken deel uit van deze reisovereenkomst, welke u met Grafschaft Bentheim Tourismus e.V, – in het vervolg aangeduid als “GBT” – als touroperator afsluit. Deze reisvoorwaarden zijn uitsluitend van kracht voor de arrangementen van GBT. Zij zijn niet van toepassing op de bemiddeling van diensten geleverd door derden (bijvoorbeeld rondleidingen en toegangskaarten) en niet op overeenkomsten voor verblijfsaccommodaties, respectievelijk de bemiddeling daarvan. 1. Totstandkoming van de overeenkomst, plichten van de boekingspersoon 1.1. Door middel van de boeking (aanmelding), die mondeling, telefonisch, schriftelijk, per fax, per e-mail of via internet kan plaatsvinden, sluit de klant een bindende reisovereenkomst met GBT. De reisbeschrijving, deze reisvoorwaarden en alle aanvullende informatie voor zover deze bij de boeking aan de klant wordt verstrekt (brochure, lijst van gastheren, internet) vormen de basis voor dit aanbod. 1.2. De reisovereenkomst komt tot stand zodra de boeking door GBT aan de klant is bevestigd. Deze bevestiging is niet gebonden aan een bepaalde vorm. Bij of onmiddellijk na het sluiten van de overeenkomst ontvangt de klant een schriftelijke boekingsbevestiging (of schriftelijk per e-mail). Een schriftelijke boekingsbevestiging kan achterwege blijven indien de boeking minder dan 7 werkdagen voor aanvang van de reis plaatsvindt. 1.3. De klant die de boeking verricht, is aansprakelijk voor de contractuele verplichtingen die daaruit voor hemzelf en voor medereizigers voor wie hij boekt, voortvloeien, voor zover hij uitdrukkelijk en expliciet verklaart, de betreffende verplichting op zich genomen te hebben. 2. Diensten en wijziging daarvan 2.1. De door GBT opgenomen verplichtingen vloeien uitsluitend voort uit de inhoud van de boekingsbevestiging, alsmede uit de beschrijving het betreffende reisarrangement die daaraan ten grondslag ligt en overeenkomstig alle informatie en toelichtingen waarop de boeking is gebaseerd. 2.2. GBT heeft reisoperators en dienstverleners, met name de aanbieders van overnachtingen, niet gemachtigd toezeggingen te doen of afspraken te maken die de boekingsbevestiging te boven gaan of daarmee in tegenspraak zijn of die wijzigingen van de bevestigde inhoud van de reisovereenkomst tot gevolg hebben. 3. Aanbetaling, betaling van de resterende reissom 3.1. Met het sluiten van de overeenkomst (ontvangst van de bevestiging van de boeking) en na overhandiging van een verklaring van deelname aan het Garantiefonds conform § 651k BGB (= Duits Burgerlijk Wetboek) dient er een aanbetaling te geschieden. Deze bedraagt 12% van de reissom en van het eventueel afzonderlijk overeengekomen bedrag voor het toegangsbewijs, voor zover er een toegangsbewijs bij het arrangement is inbegrepen. 3.2. Het resterende bedrag dient, voor zover de Verklaring van deelname aan het Garantiefonds is verstrekt, uiterlijk 4 weken voor aanvang van de reis te zijn voldaan, tenzij er een andere termijn overeen is gekomen. Bij boekingen korter dan 4 weken voor aanvang van de reis dient de reissom per direct te worden voldaan. 3.3. De plicht om een verklaring van deelname aan het Garantiefonds te overhandigen, vervalt indien, afwijkend van lid 3.1, de overeengekomen diensten exclusief vervoer van of naar de reisbestemming zijn en er overeengekomen is, dat de gehele reissom pas aan het einde van de reis/het verblijf aan de GBT of aan de aanbieder van de overnachting moet worden voldaan. 3.4. Indien GBT bereid en in staat is om zijn contractuele verplichtingen na te komen, terwijl de klant de aanbetaling of de resterende reissom niet of niet volledig binnen de overeengekomen termijnen voldoet zonder dat de klant zich daarbij kan beroepen op een contractueel of wettelijk recht van retentie, dan heeft GBT na een aanmaning waarin een termijn wordt gesteld het recht de overeenkomst te annuleren en de klant te debiteren voor de annuleringskosten conform artikel 4 van deze overeenkomst in rekening te brengen. 4. Annulering door de klant, omboeking 4.1.  De klant kan te allen tijde voor aanvang van de reis zijn boeking annuleren. Om misverstanden te voorkomen, adviseren wij de annulering schriftelijk mee te delen. Doorslaggevend voor het vaststellen van termijnen is de datum van binnenkomst van de annulering bij de GBT. 4.2. Bij iedere annulering heeft GBT het recht op vergoeding van de reeds gemaakte kosten ter voorbereiding van de reis, waarop in mindering gebracht de gebruikelijke besparing wegens niet gemaakte kosten, alsmede de gebruikelijke opbrengst van mogelijke herbezetting. De schadevergoeding omvat de volgende standaardpercentages: a) tot 31 dagen voor aanvang van de reis 10% van de reissom b) van de 30ste tot de 21ste dag voor aanvang van de reis 20 % van de reissom c) van de 20ste tot de 12de dag voor aanvang van de reis 40 % van de reissom d) van de 11de tot de 03de dag voor aanvang van de reis 60 % e) vanaf de 3de dag voor aanvang van de reis en bij wegblijven 90% van de reissom 4.3. Wij adviseren u dringend om een annuleringsverzekering af te sluiten. 4.4. Het staat de klant vrij, aan te tonen dat GBT geen of geringere schade heeft geleden dan de bovengenoemde forfaitaire bedragen. Slaagt de klant hierin, dan is hij slechts verplicht tot betaling van de lagere kosten. 4.5. Het blijft de GBT voorbehouden in een afzonderlijk geval, afwijkend van bovengenoemde percentages, een hogere, reële onkostenvergoeding te eisen, voor zover GBT aantoont dat de ontstane kosten wezenlijk hoger zijn dan het forfaitaire bedrag dat van toepassing is. Indien GBT dergelijke aanspraken doet gelden, dan is GBT verplicht de verlangde schadevergoeding, rekening houdend met de besparingen en een eventuele herbezetting en/of hergebruik van de reisdiensten, in detail en met cijfers te verantwoorden. 4.6. De voornoemde bepalingen laten het wettelijke recht van de klant onverlet om conform § 651b BGB een plaatsvervangende deelnemer te sturen. 4.7. Indien er op verzoek van de klant na het sluiten van de overeenkomst wijzigingen met betrekking tot de reisdatum, het verblijf, de maaltijden of andere diensten plaatsvinden, dan kan GBT zonder dat er sprake is van een wettige aanspraak van de klant op uitvoeren van de omboeking en uitsluitend voor zover dat al mogelijk is, tot de 31ste dag voor aanvang van de reis een omboekingstarief van € 26,- in rekening brengen. Latere omboekingen zijn uitsluitend mogelijk door middel van annulering van de reisovereenkomst conform de bovenstaande annuleringsvoorwaarden en een nieuwe boeking. Dit is niet van toepassing op gewenste mutaties die slechts geringe kosten met zich meebrengen. 5. Verplichtingen van de reisdeelnemers / klanten (ingebrekestelling, melden van klachten, annulering, termijn van uitsluiting) 5.1. De reisdeelnemer is verplicht eventueel optredende tekortkomingen onmiddellijk aan GBT te melden en GBT te verzoeken, deze onvolkomenheden op te lossen. Indien bovengenoemde klachtmelding achterwege blijft, kan de reisdeelnemer slechts aanspraken doen gelden wanneer de tekortkoming veroorzaakt werd door omstandigheden waaraan hij geen schuld heeft. Een klachtmelding bij de betreffende dienstverlener, in het bijzonder de aanbieder van de overnachtingen, is niet voldoende. 5.2. Indien de reis door een onvolkomenheid aanzienlijk aan kwaliteit inboet of indien deze onvolkomenheden om dringende redenen die ook voor GBT inzichtelijk zijn, ertoe leiden dat er redelijkerwijs niet van de reisdeelnemer kan worden gevergd dat hij de reis daadwerkelijk aanvaard, dan kan de reisdeelnemer de reisovereenkomst opzeggen conform de wettelijke bepalingen (§ 651e BGB). De annulering is slechts ontvankelijk indien GBT, respectievelijk haar dienstverlener, een door de reisdeelnemer bepaalde redelijke termijn heeft laten verstrijken zonder het probleem op te lossen. Het is niet nodig een termijn vast te stellen, indien de onvolkomenheid niet kan worden verholpen of deze door GBT of haar dienstverlener niet als zodanig wordt erkend of indien de onmiddellijke opzegging van de overeenkomst wordt gerechtvaardigd door een bijzonder belang van de reisdeelnemer. 5.3. De reisdeelnemer dient zijn aanspraken vanwege het niet nakomen van de contractuele verplichtingen van de zijde van GBT uitsluitend aan het navolgend genoemde adres te richten na afloop van de reis en binnen een maand van de in de overeenkomst genoemde datum van de terugreis. Een klachtmelding waarin een termijn wordt gesteld kan niet worden gericht aan de dienstverleners, met name niet aan de aanbieder van de overnachtingen. Wij adviseren u dringend, uw aanspraken schriftelijk ter kennis te brengen. 6. Bijzondere plichten van de klant / reisdeelnemer bij arrangementen met medische verrichtingen, kuurbehandelingen en wellnessaanbod. 6.1. Bij arrangementen waarvan medische verrichtingen, kuurbehandelingen, een wellnessaanbod of vergelijkbare diensten deel uitmaken, dient de reisdeelnemer voor boeking, voor aanvang van de reis en voor gebruikmaking van deze diensten te informeren of de betreffende behandeling of verrichting voor hem geschikt is, rekening houdend met zijn fysieke gesteldheid, in het bijzonder bij reeds bestaande klachten of ziekten. 6.2. In verband hiermee is GBT zonder uitdrukkelijke afspraak geen bijzondere, in het bijzonder op de reisdeelnemer afgestemde medische voorlichting of informatie over de gevolgen, risico’s en bijwerkingen van dergelijke diensten verschuldigd. 6.3. De bovengenoemde bepalingen zijn, onafhankelijk van het feit of GBT slechts bemiddelaar van dergelijke diensten is of dat deze deel uitmaken van de reisdiensten, van toepassing 7. Aansprakelijkheid 7.1.  GBT beperkt zijn aansprakelijkheid voor schade, letselschade uitgezonderd, tot maximaal drie maal de reissom. Deze aansprakelijkheidsbeperking is van toepassing voor zover deze schade noch opzettelijk, noch door grove schuld aan de reisdeelnemer wordt toegebracht of indien GBT als enige verantwoordelijk is door schuld van een aanbieder van de diensten. 7.2.  GBT is niet aansprakelijk voor diensten, a) die niet als hoofdbestanddeel deel uitmaken van de overeenkomst en die geen onderdeel zijn van het arrangement van GBT en die in de reisdocumentatie of boekingsbevestiging voor de klant als zodanig herkenbaar zijn aangeduid als dienst van een derde partij, of b) diensten van een andere partij (bijvoorbeeld verblijf in kuuroorden of wellnesscentra, gebruik van sportfaciliteiten, theaterbezoek, tentoonstellingen, uitstapjes, enzovoorts), die slechts worden bemiddeld. 7.3.  Voor zover diensten, zoals medische verrichtingen, therapieën, massages of andere geneeskundige behandelingen of verrichtingen die geen deel uitmaken van het arrangement van GBT en die aanvullend op het geboekte arrangement conform artikel 7.2 slechts worden bemiddeld, is GBT niet aansprakelijk voor de dienstverlening noch voor materiële en letselschade. Voor zover dergelijke diensten deel uitmaken van de reisdiensten is GBT niet aansprakelijk voor het welslagen van een geneeskundige of kuurbehandeling. 8. Verjaring 8.1. Aanspraken van de reisdeelnemer conform §§ 651c bis f BGB op grond van letselschade, schade voor de gezondheid en dood ten gevolge van grove opzet of nalatigheid van GBT of een wettige vertegenwoordiger of plaatsvervanger van GBT verjaren na twee jaar. Dat geldt ook vooraanspraken op vergoeding van overige schade ten gevolge van grove opzet of nalatigheid van GBT of een wettige vertegenwoordiger of plaatsvervanger van GBT. 8.2. Alle verdere aanspraken conform §§ 651c bis f BGB verjaren na één jaar. 8.3. De verjaring conform artikel 8.1 en 8.2 begint vanaf de dag na de dag van de in de reisovereenkomst voorziene terugreis. 8.4. Gedurende de lopende onderhandelingen over geldend te maken aanspraken of over omstandigheden, waaruit deze aanspraken voortvloeien, wordt de verjaring opgeschort totdat de reisdeelnemer of GBT weigert de onderhandelingen voort te zetten. De voornoemde verjaringstermijn is op zijn vroegst drie maanden na het beëindigen van de opschorting van kracht. 9. Bevoegde rechtbank Voor rechtsvorderingen van het GBT jegens klanten die zakenmensen, publiekrechtelijke of privaatrechtelijke juridische personen, of personen zijn die in het buitenland zijn gevestigd of wier woonplaats of gewoonlijke verblijfplaats ten tijde van de rechtsvordering onbekend is, wordt als plaats van de bevoegde rechtbank de vestigingsplaats van het GBT overeengekomen. ------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------ © Op deze voorwaarden rusten auteursrechten; RA Noll Stuttgart, 2004–2011 ------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

Touroperator is: Grafschaft Bentheim Tourismus e.V. Voorzitter Raad van Bestuur: Hans-Werner Schwarz | Directeur: Ruth Diekel



Nummer verenigingsregister: 719 | Kantongerecht Nordhorn van-Delden-Str. 1-7 | D-48529 Nordhorn



Tel.: +49 (0) 5921-961196 | Fax: +49 (0)5921-961197 | E-mail: [email protected]

Reisvoorwaarden voor pakketreizen en individuele diensten van het Fremdenverkehrsverband Münsterland e.V.

Voor de door het Fremdenverkehrsverband Münsterland e. V. (ML) aangeboden eigen toeristische pakketreizen en individuele diensten gelden – in aanvulling op de wettelijke bepalingen van de §§ 651 a-m BGB – tussen u als reiziger/gast en ons de volgende algemene reisvoorwaarden. Deze worden inhoud van de tussen ons tot stand gekomen overeenkomst en gelden verder in dezelfde mate voor andere touroperators die in deze brochure voorkomen en waarvoor wij bemiddelen.

1. Sluiten van de overeenkomst 1.1. Met de aanmelding, die telefonisch, per fax, per e-mail of schriftelijk kan plaatsvinden, gaat de gast akkoord met de sluiting van een bindende overeenkomst met ML. De aanmelding geldt ook voor alle door de gast opgegeven deelnemers. De gast is aansprakelijk voor zijn eigen verplichtingen en alle verplichtingen van de aangemelde deelnemers, voorzover hij deze verplichtingen door een uitdrukkelijke verklaring is aangegaan. 1.2. De overeenkomst met ML komt met de boekingsbevestiging tot stand, die de gast direct na acceptatie van de overeenkomst van ML ontvangt. De gast is twee weken aan het aanbod gebonden. 2. Diensten 2.1. De door ML verschuldigde diensten vloeien voort uit de beschrijving in de actuele brochure van ML resp. uit de in de OBIS van ML opgeslagen gegevens. Voor zover de beschrijving in de schriftelijke boekingsbevestiging van de informatie in de brochure afwijkt, heeft de schriftelijke bevestiging voorrang. Overige afspraken, die de omvang van de contractuele diensten vergroten of veranderen, dienen schriftelijk door ML te worden bevestigd. 2.2. Bij boeking van vol- en halfpension wordt de gast erop gewezen, dat de menukaart in dit bedrijf door de dienstverlener soms tot bepaalde gerechten wordt beperkt. 2.3. In de reissom is geen annuleringsverzekering inbegrepen. 2.4. Veranderingen of afwijkingen van individuel diensten t.o.v. de in de overeenkomst opgenomen inhoud, welke na sluiting van de overeenkomst noodzakelijk zijn en niet te kwader trouw door ML zijn doorgevoerd, zijn toegestaan, wanneer de veranderingen of afwijkingen niet aanzienlijk zijn en het karakter van de geboekte reis niet beïnvloeden. 3. Prijzen 3.1. De in de brochure vermelde prijzen zijn totaalprijzen en zijn inclusief BTW. Niet ingebrepen zijn te plaatse te betalen kosten, zoals toeristenbelasting en indien van toepassing, variabele bijkomende kosten zoals bijv. telefoon. 3.2 De vermelde prijzen gelden bij pakketreizen en bouwstenen per persoon. 3.3. De vermelde prijzen en diensten gelden voor het betreffende kalenderjaar en staan vermeld op de boekingsbevestiging en in de dan geldende brochure. 3.4. Voor eventuele extra diensten kan ML een toeslag verlangen. 4. Betaling 4.1. De ML is gerechtigd, na de boekingsbevestiging een aanbetaling van 12 % over de reissom per persoon te verlangen, met een maximum van 250 €, die over de reissom berekend wordt. 4.2. De restantbetaling dient uiterlijk 14 dagen voor het begin van de reis te zijn betaald, als vaststaat, dat de reis doorgang vindt en in het bijzonder niet meer om de onder 6.1. genoemde redenen geannuleerd kan worden. Na ontvangst van de betaling ontvangt de gast de reisbescheiden. In uitzonderlijke gevallen kan anders overeengekomen worden. 5. Annulering van de reis door de gast, omboeking, in de plaatsstelling 5.1. De gast kan op ieder moment voor het begin van de reis annuleren. Bepalend voor de inhouding van kosten is de ingangsdatum van de annuleringsverklaring bij ML die in het belang van de klant schriftelijk moet worden ingediend. 5.2. Het niet aanvangen van de reis zonder uitdrukkelijke annuleringsverklaring geldt niet als ontbinding van de overeenkomst. In dit geval blijft de klant ertoe verplicht, de reissom volledig te voldoen. 5.3. Bij ontbinding van de overeenkomst door de reiziger maakt ML, rekening houdende met de gebruikelijke kostenbesparingen en de gebruikelijke alternatieve aanwendingsmogelijk heden van het reisaanbod, aanspraak op schadevergoeding, die als volgt als een vast percen tage van de reissom wordt bepaald: Bij pakketreizen, kamers en overige individuele diensten Tot en met de 30e dag voor aankomst 10 % Tot en met de 21e dag voor aankomst 20 % Tot en met de 15e dag voor aankomst 30 % Tot en met de 11e dag voor aankomst 40 % Tot en met de 8e dag voor aankomst 45 % Tot en met de 3e dag voor aankomst 50 % Vanaf de 2e dag voor aankomst en bij het niet aanvangen van de reis 80 % van de reissom. De gast heeft het recht aan te tonen, dat de ML een geringere schade heeft geleden. ML heeft eveneens het recht, aan te tonen, dat de concrete schade groter was. Deze schade moet tegenover de reiziger concreet worden gespecificeerd en aangetoond. 5.4. Indien andere dan de geboekte personen aan de reis willen deelnemen, dan moet ML hiervan op de hoogte gesteld worden. Hiervoor worden wijzingingskosten van 15 € berekend. Het is dan noodzakelijk, dat de vervangende persoon alle rechten en plichten van de oorspronkelijke reiziger overneemt. De toetreding van een vervangende persoon kan worden geweigerd, wanneer deze niet in overeenstemming is met de eisen, die aan de reis zijn gesteld, of wanneer zijn deelname in strijd is met wettelijke voorschriften of voorschriften van overheidswege. 5.5. Wanneer op verzoek van de klant na boeking van de reis veranderingen wat betreft reisdata, bestemming, accommodatie of verzorging worden doorgevoerd, dan worden wijzigings kosten van 15 € per wijziging in rekening gebracht, indien de veranderingen geen verlaging van de totaalprijs en een verandering in aanbieder met zich meebrengen. Verzoeken tot omboeking, die na de 30e dag voor het begin van de reis plaatsvinden, kunnen, als deze verzoeken überhaupt nog gehonoreerd kunnen worden, uitsluitend na ontbinding van de reisovereenkomst tegen de geldende voorwaarden en gelijktijdige nieuwe aanmelding worden doorgevoerd. Dit geldt niet voor verzoeken tot omboeking, waaruit slechts lage kosten voortvloeien. Verzoeken tot omboeking dienen bij ML te worden ingediend. 5.6. Bemiddelings-, annulerings- en wijzigingskosten dienen direct te worden betaald. 6. Annulering en opzegging door ML 6.1. ML kan tot twee weken voor vertrek de overeenkomst ontbinden, wanneer het in de reis beschrijving genoemde deelnemersaantal voor de betreffende reis niet werd gehaald. De annuleringsverklaring dient de gast zo snel mogelijk te worden overhandigd. De gast krijgt zijn eventuele aanbetaling per omgaande terug en kan meteen na kennisneming van de ontbinding door ML aanspraak maken op een gelijkwaardige andere reis uit het aanbod van ML, voor zover deze reis zonder meerprijs aan de gast kan worden aangeboden. 6.2. ML kan de overeenkomst zonder inachtneming van een opzegtermijn ontbinden, wanneer de gast de uitvoering van een reis ongacht een vermaning van ML duurzaam verstoort en/of wanneer hij zich dermate in strijd met de overeenkomst gedraagt, dat een onmiddellijke ontbinding van de overeenkomst gerechtvaardigd is. In dit geval behoudt ML aanspraak op de reissom. ML moet rekening houden met de kostenbesparingen en voordelen, die ontstaan, doordat crediteringen door andere dienstverleners plaatsvinden. Eventuele meer kosten voor het terugtransport komen in dit geval voor rekening van de gast. 7. Aansprakelijkheid 7.1. De aansprakelijkheid van ML voor schade, niet zijnde lichamelijk letsel, is beperkt tot ten hoogste driemaal de reissom. Deze beperking geldt voorzover, de schade van de gast niet is veroorzaakt door opzet of grove schuld of ML verantwoordelijk is voor een door de reiziger opgelopen schade alleen als gevolg van schuld van een dienstverlener. 7.2. Gelden voor een door de dienstverlener te verlenen dienst internationale overeenkomsten of hierop berustende wettelijke voorschriften, op basis waarvan aanspraak op schadever goeding uitsluitend onder bepaalde voorwaarden of beperkingen ontstaat of geldigheid heeft, of onder bepaalde voorwaarden uitgesloten is, dan kan ML zich tegenover de gast hierop beroepen. 7.3. ML is niet aansprakelijk voor tekortkomingen in externe diensten, waarvoor zij slechts bemiddelend is opgetreden en die in de reisbeschrijving uitdrukkelijk als externe diensten worden aangemerkt. 7.4. Het afstaan van alle rechten van de gast n.a.v. de reis, onverschillig om welke rechtsgrond, aan derden, ook aan echtgenoten, is uitgesloten. Ook de wettelijke claim van afgestane rechten uit eigen naam is uitgesloten. 7.5 Aanspraken van de reiziger uit de reisovereenkomst volgens §§ 651 c bis 651 f BGB verjaren één jaar na de terugreisdatum. 8. Ongeldigheid van individuele bepalingen Bevoegde rechtbank 8.1. Wanneer een bepaling uit de reisovereenkomst nietig zou worden verklaard, dan is dit niet van invloed op de overige bepalingen. Wanneer de overeenkomst op bepaalde plaatsen ongeldig is of hiaten bevat, dan komt in de plaats van de ontbrekende of nietige bepalingen een geldige bepaling die in overeenstemming is met de overige inhoud van de overeenkomst en het dichtst in de buurt komt van het economische doel van de ontbrekende of ongeldige bepalingen. Hetzelfde geldt voor de ontbrekende reisvoorwaarden. 8.2. Voorzover wettelijk toelaatbaar is, wordt de vestigingsplaats van ML als plaats van bevoegde rechtbank aangemerkt. Dit is uitsluitend de bevoegde rechtbank voor rechtsgeschillen met bij het handelsregister ingeschreven zakenmensen, personen die geen bevoegde rechtbank in Duitsland hebben, of met juridische personen uit het publiek- en privaatrecht. 9.

Overige reisorganisatoren Voor het in de brochure aangeboden eigen aanbod van Münsterland e.V. gelden in principe de voornoemde reisvoorwaarden voor pakketreizen en individuele diensten van ML. De reisvoorwaarden voor pakketreizen en individuele diensten van overige in de brochure genoemde aanbieders zijn rechtstreeks bij de betreffende aanbieders verkrijgbaar.

10. Anderstalige inhoud De vertaling van inhoud en reisvoorwaardes in de brochures van MÜNSTERLAND e. V. in het Nederlands is uitsluitend bedoeld als service voor onze anderstalige gasten. Uitsluitend de Duitse versie van de inhoud en de reisvoorwaarden is wettelijk bindend.

Reisvoorwaarden voor de arrangementen van de Tourismusverband Osnabrücker Land e.V. 1. Reisorganisator – reisagent – sluiten van de overeenkomst 1.1. Uw contractpartner bij uw boeking is uitsluitend de in de betreffende reisaan­kon­diging genoemde aanbieder als RO. Uitsluitend met deze RO wordt de reis­ overeenkomst conform §§ 651 a ff. BGB (Bürgerliches Gesetzbuch) gesloten. 1.2.  Indien de boeking plaatsvindt via een andere organisatie dan de betreffende RO, dan treedt deze organisatie uitsluitend op als bemiddelaar (reisagent). Door middel van uw aanmelding voor de reis, die schriftelijk, telefonisch, per telefax of e-mail kan plaatsvinden, doet u de in de reisaankondiging genoemde RO een bindend aanbod voor het afsluiten van een reisovereenkomst op basis van de reisbeschrijving, alle daarin beschreven informatie en deze reisvoorwaarden. 1.3. De reisovereenkomst komt op het moment van ontvangst van de boekings­bevestiging van de RO door de reiziger tot stand. Deze overeenkomst is niet aan een bepaalde vorm gebonden. Bij telefonische of mondelinge boeking wordt on­middellijk een schriftelijk exemplaar van de boekingsbevestiging aan u toegezonden. 1.4. Indien de boekingsbevestiging van uw aanmelding afwijkt, dan ontvangt u een nieuw aanbod van de RO, waaraan deze 10 dagen is gebonden en dat u binnen genoemde termijn door middel van een uitdrukkelijke bevestiging, het verrichten van een aanbetaling of een restbetaling kunt accepteren. 1.5. Een reiziger, die namens of ten behoeve van (een) medereiziger(s) een over­eenkomst aan­gaat, is hoofdelijk aansprakelijk voor alle verplichtingen die uit de reisovereenkomst voor de aangemelde medereiziger(s) voortvloeien, voorzover de reiziger de bedoelde verplichtingen door middel van een uitdrukkelijke afzonder­lijke schriftelijke verklaring op zich heeft genomen. 2. Prestatieverplichting van de RO 2.1. De prestatieverplichting van de RO vloeit uitsluitend voort uit de inhoud van de boekingsbevestiging in samenhang met de ten tijde van de reis geldige prospectus c.q. de reisaan­kondiging alsmede alle daarin opgenomen informatie en toelichtingen. 2.2. Dienstverleners, in het bijzonder logiesbedrijven en reisbureaus, zijn door de RO niet gevolmachtigd toezeggingen te doen of overeenkomsten te treffen, die uitgaan boven de inhoud van de reisaankondiging of de boekingsbevestiging of daarmee strijdig zijn dan wel de bevestigde inhoud van de reisovereenkomst te wijzigen. 3. Betaling 3.1. Bij sluiting van de reisovereenkomst (ontvangst van de boekingsbevestiging door de reiziger) is een aanbetaling verschuldigd, die met de totale reissom wordt verrekend. De aanbetaling bedraagt 10% van de reissom per persoon, tenzij in individuele gevallen anders is overeengekomen. 3.2. Het restant van de reissom dient, tenzij in individuele gevallen anders is overeengekomen (zie hiervoor in het bijzonder punt 3.3, lid c), uiterlijk twee weken voor het begin van de reis te zijn betaald, mits vaststaat dat de reis niet meer op grond van de onder punt 5 genoemde redenen kan worden geannuleerd. Indien de boeking binnen twee weken voor het begin van de reis tot stand komt, moet terstond de gehele reissom worden voldaan. 3.3. Alle hiervoor genoemde betalingen zijn niet eerder verschuldigd dan nadat de reiziger een garantiecertificaat conform § 651 k BGB is uitgereikt. Een garantie­certificaat wordt niet uitgereikt indien: a) de reis niet langer duurt dan 24 uur, geen overnachting omvat en de reissom niet hoger is dan € 75,–; b) de RO een publiekrechtelijke rechtspersoon is, over wiens vermogen een insolventieprocedure niet geoorloofd is; c) indien de reisovereenkomst niet in vervoer van en naar het reisdoel voorziet en de totale reissom volgens de met de reiziger overeengekomen betalingsovereenkomst eerst aan het einde van de reis betaald dient te zijn. 4. Niet genoten onderdelen Indien de reiziger als gevolg van voortijdige terugreis, wegens ziekte of om andere redenen, die de RO niet zijn aan te rekenen, bepaalde reisonderdelen niet geniet, dan bestaat geen recht op evenredige restitutie van (een deel van) de reissom. Restitutie aan de reiziger van (een deel van) de reissom in verband met niet genoten onderdelen van de reis vindt wel plaats indien de betreffende dienstverleners dienovereenkomstige terugbetalingen voor de niet genoten onderdelen aan de RO hebben verricht dan wel vaststaat dat de niet genoten onderdelen niet aan de RO in rekening worden gebracht. 5. Ontbinding en annulering door de RO De RO kan, indien het in de reisaankondiging genoemde minimale deelnemer­­aantal niet wordt bereikt, de reisovereenkomst onder de volgende voorwaarden ontbinden: a) De RO is verplicht de reiziger terstond op de hoogte te stellen van de annulering van de reis op grond van het niet bereiken van het minimale deelnemeraantal. b) Ontbinding van de reisovereenkomst binnen twee weken voor het begin van de reis is niet geoorloofd. c) De reiziger heeft het recht bij annulering deelname aan een minstens gelijkwaardige andere reis te verlangen indien de RO, waar de reis was geboekt, of een andere reisorganisator, die als aanbieder in deze catalogus is opgenomen, in staat is een dergelijke reis zonder meerprijs voor de reiziger uit zijn eigen programma aan te bieden. De reiziger dient onmiddellijk nadat mededeling over de annulering van de reis is gedaan tegenover de RO kenbaar te maken dat hij van dit recht gebruik maakt. 6. Ontbinding door de reiziger, omboeking 6.1. De reiziger kan tot het tijdstip van het begin van de reis de reisovereenkomst door middel van een schriftelijke, aan de RO gerichte verklaring ontbinden. 6.2. Bij ontbinding van de reisovereenkomst door de reiziger maakt de RO in alle gevallen, rekening houdende met de gebruikelijke kostenbesparingen en de gebruikelijke alternatieve aanwendingsmogelijkheden van het reisaanbod, aanspraak op een standaard schadever­goeding, die als volgt als vast percentage van de totale reissom wordt bepaald: – tot en met de 30e dag voor het begin van de reis: 10% (met een minimum van € 25,– per persoon) – tot en met de 21e dag voor het begin van de reis: 30% – tot en met de 11e dag voor het begin van de reis: 40% – vanaf de 10e dag voor het begin van de reis tot en met de dag van het begin van de reis: 60% 6.3. Indien de reiziger aantoont, waartoe deze gerechtigd is, dat de door de RO geleden schade feite­lijk nihil of wezenlijk lager is dan de volgens de bovenstaande vaste percentages in rekening gebrachte schadevergoeding, dan is de reiziger slechts verplicht het feitelijke schade­bedrag te vergoeden. 6.4. De RO behoudt zich het recht voor in individuele gevallen een hogere schade­vergoeding op grond van de hem ontstane schade in rekening te brengen, welke tegenover de reiziger concreet dienen te worden gespecificeerd en aangetoond. 7. Verplichtingen en annulering door de reiziger 7.1. De reiziger is verplicht de RO onmiddellijk van eventuele tekortkomingen op de hoogte te stellen en daarvoor een oplossing te verlangen. Aanspraken van de reiziger komen alleen dan niet te vervallen wanneer de reiziger geen schuld draagt aan het achterwege blijven van een klachtindiening. 7.2. Indien het verloop de reis als gevolg van een tekortkoming in wezenlijke mate wordt beïn­vloed, dan is de reiziger gerechtigd de reisovereenkomst conform de wettelijke voor­ schriften (§ 651 e BGB) op te zeggen. 7.3. De wettelijke verplichting volgens § 651 g, lid 1 BGB, volgens welke de reiziger aanspraken binnen één maand na het contractueel bepaalde einde van de reis tegenover de RO geldend dient te maken, wordt met betrekking tot de met de RO gesloten reisovereenkomst als volgt geconcretiseerd: a) Alle aanspraken, die samenhangen met de reisovereenkomst c.q. de door de RO verleende diensten, ongeacht de wettelijke grondslag, dient de reiziger uitsluitend na afloop van de reis en binnen één maand na de contractueel bepaalde terugreisdatum tegenover de RO geldend te maken. b) Om de aanspraak tegenover de RO in overeenstemming van de gestelde termijn geldend te maken, dient uitsluitend van het in de boekingsbevestiging genoemde adres gebruik te worden gemaakt. Een schriftelijke geldendmaking wordt dringend aanbevolen. 8. Aansprakelijkheid 8.1. De contractuele aansprakelijkheid van de RO voor schade, niet zijnde letsel (ook de aansprakelijkheid voor het niet nakomen van pre- en postcontractuele alsmede indirect uit het contract voortvloeiende verplichtingen) is beperkt tot ten hoogste driemaal de reissom, voorzover a) de schade van de reiziger niet is veroorzaakt door opzet of grove schuld van de RO, of b) de RO verantwoordelijk is voor een door de reiziger opgelopen schade alleen als gevolg van schuld van een dienstverlener. 8.2 De RO is niet aansprakelijk voor tekortkomingen in externe diensten, waarvoor de RO slechts bemiddelend is opgetreden (bijv. sportevenementen, theaterbezoek, tentoon­ stellingen, excursies etc.) en die in de reisbeschrijving uitdrukkelijk als externe diensten worden aangemerkt. 9. Verjaring Aanspraken van de reiziger op de RO, ongeacht de wettelijke grondslag, echter met uitzondering van vorderingen van de reiziger op grond van onrechtmatige hande­lingen, verjaren één jaar na de contractueel bepaalde terugreisdatum. Zijn tussen de reiziger en de RO onderhandelingen gaande over geldend gemaakte aanspraken of over omstandig-­ heden, die aan de aanspraak ten grondslag liggen, dan wordt de verjaringstermijn opgeschort totdat de reiziger of de RO voortzetting van de onder­handelingen weigert. Voornoemde ver­jaringstermijn van één jaar treedt niet eerder in dan 3 maanden na afloop van de opschorting. 10. Bevoegde rechtbank en toepasselijk recht 10.1. De reiziger kan klachten slechts aan de bevoegde rechtbank, binnen wier rechts­gebied de RO is gevestigd, voorleggen. 10.2. Op de gehele wettelijke en contractuele overeenkomst tussen de RO en reizigers, die geen algemeen woon- of vestigingsadres in Duitsland hebben, is uitsluitend het Duitse recht van toepassing. 10.3.  Voor klachten van de RO tegenover de reiziger is het woonadres van de reiziger bepalend, tenzij de klacht zich richt tegen in het handelsregister ingeschreven kooplieden, publiek of privaatrechtelijke rechtspersonen of personen, wier woonadres of gebruikelijke verblijf plaats zich niet in Duitsland bevindt, of wier woonadres of gebruikelijke verblijf-plaats op het tijdstip van het indienen van de klacht niet bekend is. In deze gevallen is het vestiFinal Version gingsadres van de RO bepalend.

c66 m0 y90 k0 ( ) c59 m100 y6 k29 ( )

57

Beleef waterstad en Dierentuin Nordhorn

Gratis waardebon Kijk op pagina 37 voor een tegoedbon van Dierentuin Nordhorn. Knip die bon uit en neem mee!

1700 dieren – 100 verschillende soorten

Rondvaart met de Vechteboten

Beleef het zelf ... • 100.000 vierkante meter dierentuinoppervlak met veel toegangelijke dierenverblijven • Meerdere plekken met aaibare dieren • Historische boerderij “Vechtehof” met oude huisdierrassen • Natuurpad langs rivier de “Vechte” • Restaurant met zonneterras • Grote speeltuin met toestellen die uitdagen tot nieuwe spelletjes • Indoor-Speeltuin Max Avonturenland • Het hele jaar door geopend • Gratis parkeren

Geniet eens van waterstad Nordhorn vanuit een ‚eendenperspectief’. Dat kan door een rondvaart met schoepradboot “Vechtestromer” of de op zonne-energie aangedreven “Vechtesonne”. Het belooft een uitje waarbij plezier en natuurbeleving samen komen. Meer infomatie en reserveringsmogelijkheden bij VVV-Stadt- und Citymarketing Nordhorn e.V.

Tierpark Nordhorn Heseper Weg 140 (navigatie: Heseper Weg 110) 48531 Nordhorn · Tel. 0049 (0) 5921 712000 www.dierentuin-nordhorn.nl

VVV-Stadt- und Citymarketing Nordhorn e.V. Firnhaberstraße 17 · 48529 Nordhorn Tel. 0049 (0) 5921 8039 - 0 www.vvv-nordhorn.de