PERSCONTACTEN Regionale VVV-kantoor Franche-Comté

PERSDOSSIER • 2013

Inhoud 1 • Voorwoord 2 • Korte Nieuwsberichten 6 • Zeven Leeuwinnen voor één koning Leeuw 12 • Water, de architect van de Franche-Comté 18 • Montagnes du Jura 20 • Accomodaties: Nieuws en aanraders 26 • Samen sterk 30 • Incroyable Décembre en Franche-Comté 32 • Belangrijkste toegangswegen

PERSCONTACTEN Regionale VVV-kantoor Franche-Comté Barbara Gris-Pichot & Marie-Hélène Vernerey La City - 4 rue Gabriel Plançon • 25044 Besançon cedex tél. +33 (0)3 81 25 08 08 • fax +33 (0)3 81 83 35 82 [email protected] & [email protected]

2013, HET ANDERE JAAR VAN DE LEEUW VAN FRANCHE-COMTÉ Natuurlijk is er het wapenschild: ‘Op een veld van azuur bezaaid met talloze blokjes goud staat een gouden klimmende leeuw, geklauwd en getongd van keel’. Of simpeler gezegd: op een blauwe achtergrond staat een leeuw in profiel, van links bezien, die op zijn achterpoten staat en zijn klauwen heeft uitgeslagen. Hij staat voor de symbolische heraldiek van grandeur, intelligentie, trouw en volharding. Het is een overwegend academische versie (in de stijl van de Franse Académie des Beaux-Arts) die de Franche-Comté sinds de 13e eeuw illustreert en op haar officiële vlaggen staat. Sindsdien zijn soortgenoten van deze leeuw, gemaakt van steen, ijzer, katoen en zelfs van chocolade, met miljoenen uitgezwermd over het hele grondgebied van de regio. Op de gevels van steden, op de grilles van auto’s, in de borden. De leeuw is overal aanwezig, bescheiden maar verankerd in de geesten. Vanaf het begin draagt onze – verrassend noordelijke – leeuw een leus die gemaakt lijkt te zijn om het toerisme te eren: ‘Waar de vlag van Franche-Comté wappert ben je thuis, wie je ook bent!’ Een authentieke uitnodiging. Zelfs acht eeuwen later blijft deze uitspraak nog gelden voor bezoekers van de Franche-Comté! Dit jaar bieden we u de mogelijkheid om onder het teken van deze oorspronkelijke leeuw te ontdekken wat de identiteit van Franche-Comté is en hoe deze

dagelijks opnieuw wordt geïnterpreteerd om haar fris en aantrekkelijk te houden. Zonder dat zou de Franche-Comté de FrancheComté niet zijn… Ontdek: Nieuwe of bijzondere accommodaties, waarvan je het adres aan je vrienden wilt geven. Culturele, sportieve en historische evenementen. Onverwachte invalshoeken om de natuur, de gastronomie, de nieuwe technologieën en de knowhow van de Franche-Comté te ontdekken. De bepalende functies van het water en hoe deze het gebied volledig doordrenkt, van de hemel tot de wortels. De menselijke solidariteit die heeft geleid tot een coöperatieve visie op werk en toerisme. Steden met een sterk karakter en een aantal wandelroutes om ze van dichtbij te leren kennen. Zoals u hier ook kunt lezen laat de Franche-Comté zich in alle bescheidenheid zien, waarbij ze overeenkomsten vertoont met de leeuw op haar vlag: dapper, rebels, vasthoudend, eerlijk, koppig, bescheiden, beschermend, statig, trouw, levendig, veroverend, verleidelijk, genietend, vredig, ondernemend en strijdlustig. Al deze kwalificaties maken Franche-Comté tot wat ze is, onderscheiden haar en laten zien wat ze gasten – u dus – te bieden heeft!

Regionale VVV- kantoor Franche-Comté

KORTE NIEUWSBERICHTEN DUIZENDEN STUKKEN SPEELGOED

VIA FERRATA MET UITZICHT

In Moirans-en-Montagne, een echte speelgoedstad, is het Musée du Jouet in een nieuw jasje gestoken. Bijna 3000 stukken speelgoed en spelletjes uit de hele wereld zijn hier bij elkaar gebracht en vertellen de geschiedenis van 5000 jaar speelplezier. Mooie herinneringen en nostalgie gaan hand in hand met nieuwe technologieën en digitaal speelgoed. Veel speelgoed, ook futuristisch, dat kinderen in de leeftijd van 0 tot ongeveer 110 jaar laat wegdromen.

Een introductie is niet nodig voor deze duizelingwekkende activiteit die de spanning bij haar beoefenaars laat oplopen. Steile rotswanden die de wetten van de zwaartekracht uitdagen, tientallen meters hoog. Deze via ferrata is gratis te beklimmen (vanaf 8 jaar of 1.10 meter, uiteraard met helm en gordel), maar zijn grootste aantrekkingskracht ligt in het adembenemende uitzicht dat u er op het meer van Vouglans hebt. Oogverblindend turquoise! Le Regardoir (panoramarestaurant)

www.musee-du-jouet.com

2

www.jurasud.net

DE JURA KRIJGT HET LABEL ‘VIGNOBLES & DÉCOUVERTES’ Het label Vignobles & Découvertes, dat in 2009 werd gelanceerd door Atout France, heeft als doel om toerisme op het gebied van wijn en wijngaarden te promoten. De Jura is zojuist toegetreden tot deze nog vertrouwelijke kring voor wijntoerisme. Zo’n honderd dienstverleners hebben het jonge label ontvangen: kelders van wijnbouwers natuurlijk, maar ook restaurants, accommodaties, toeristische locaties op het gebied van cultuur, activiteiten en recreatie, natuurgebieden, evenementen... Stuk voor stuk interessante plaatsen, waar bezoekers kennismaken met de enorme diversiteit en bijzonderheden op het gebied van natuur, architectuur en erfgoed die de kleinste van de grote Franse wijngebieden kenmerken. www.vignoble-jura.fr

STAPVOETS DOOR DE WIJNGAARDEN MET DE GTJ In 2013 lanceert de vereniging Grandes Traversées du Jura (GJT) een paardrijroute. Het principe van deze nieuwe route is hetzelfde als dat van de 5 bestaande GTJ-routes, behalve dat deze route de hooggelegen bergketen van het Juramassief verlaat en afdaalt in de wijngaarden van de Jura. Zo kunnen ruiters genieten van een heel nieuwe omgeving. Tijdens de hele route zijn diverse accommodaties te vinden, die voldoen aan de diversiteit van de vraag en het traject verdelen in ongeveer 20 etappes van gemiddeld 25 kilometer. De officiële plattegrond van de ‘GTJ te paard’ is vanaf komend voorjaar te koop voor € 15,50. www.gtj.asso.fr

HET KASTEELLEVEN… IN DE KEUKEN Een echt sprookjeskasteel en een bedrijvige fee in de keuken, die dol is op lekker eten! Dat is het recept van het Kasteel van Roche in Roche-sur-Linotte. Een betoverende plek waar fee Catherine recepties en seminars organiseert en het hele jaar door kooklessen aanbiedt in haar eigen stijl: royaal, gastronomisch, intelligent en met een snufje fantasie dat het grote verschil maakt. ‘L’aile ou la cuisse’ (De vleugel of de bout) laat u kennismaken met de bereiding van eend. Food design versiert de borden. ‘Les petits plats des écureuils’ (de eekhoorngerechtjes) haalt het beste uit de herfst en ‘La cuisine canaille’ (de volkskeuken) laat de wangen van de assistent-koks gloeien. Trek dus snel uw keukenschort aan en zet uw koksmuts op! www.chateau-de-roche.com

VEROVER HET OOSTEN MET DE CONIFER De Conifer kraakt, fluit en bromt. Een leuke toeristentrein op stoom die met een tempo van 20 km per uur over de voormalige spoorweg Pontarlier-Vallorbe tuft, waar vroeger de legendarische Orient Express reed. Het eerste weekend van juli viert de Conifer zijn 20e verjaardag met veel praal en stoom. Voor deze gelegenheid wordt de Conifer verlengd met een spectaculaire stoomlocomotief, gemonteerd op wielen met een diameter van 1.80 meter. Activiteiten, nachtelijke uitstapjes, nieuwe wagons… Stap in en vier zijn verjaardag! www.coni-fer.org

3

E-TRICKS: ELEKTRISCHE MOUNTAINBIKE LIBELLES EN KLIMMENDE KATTEN IN HIGH TECH

Een bijzondere fiets! Het is een hybride rijwiel: een mountainbike en een elektrische fiets tegelijk. De E-Tricks is nieuw in de Haut-Doubs en biedt 100% nieuwe sensaties en 100% plezier. Op deze fiets hoeft u alleen te versnellen en te remmen via het stuur om toppen te beklimmen en de hellingen van het massief af te dalen via de fietspaden. Een product dat ideaal is voor duurzaam toerisme: stil, niet vervuilend, in twee uur op te laden via het stopcontact, met een actieradius van ongeveer 40 km en een maximale snelheid van 40 km/u op vlakke wegen, zonder dat het u enige moeite kost. Op het moment kunt u deze bijzondere fiets gebruiken voor drie ontdekkingsroutes rondom het Massief van de Mont d’Or. Huurprijs € 49,00 per dag.

Vanaf nu kunt u de stad Dole zelfstandig en op een speelse manier (her)ontdekken via twee GPS-routes. ‘Het parcours van de libelle’ is een kanotocht voor natuurverkenners met een (schokbestendig en waterdicht) GPSsysteem, dat geïntegreerd is in de peddel! Onderweg ontdekt u het historische en natuurlijke erfgoed van Dole vanaf de rivier. Terug op het vasteland is daar het ‘Circuit van de klimmende kat’, ook met GPS. Dit eerbetoon aan de schrijver Marcel Aimyé is een route van 4 km die u volledig of gedeeltelijk kunt volgen, te voet of met de fiets. U wordt ter plaatse geïnformeerd over alle historische schatten van een van de mooiste steden van de streek.

www.tourisme-metabief.com

www.tourisme-paysdedole.fr

FILOSOFISCHE GEDACHTEN OP DE LANGLAUFPISTE VAN LES ROUSSES ‘Er zijn twee dingen oneindig: het heelal en de menselijke domheid. Maar wat het heelal betreft ben ik nog niet helemaal zeker’ aldus Albert Einstein. Of ‘Je moet niet bang zijn om langzaam vooruit te gaan, maar alleen om achteruit te gaan’ volgens de Franse filosofe Catherine Rambert. In totaal vijftien citaten, altijd even raak, soms brutaal en altijd grappig, omringen de langlaufpistes van Le Risoux. Zo kunt u uw hersenen tijdens het sporten aan het werk zetten en nieuwe gedachten tot u door laten dringen, die soms opnieuw verschijnen op borden in het station.

4

www.lesrousses.com

ALWEER VIJFTIEN JAAR BALANCE IN ARBOIS Het begon als een wat eigenaardig idee. Het project van Thierry Moyne, straatartiest, dichter en liefhebber van wijn en lekker eten, die zich in 1998 vestigt in Arbois en in de horeca gaat werken. Hij neemt La Balance over, een lang geleden gesloten restaurant dat hij weer nieuw leven inblaast. Het idee? Beginnen met de wijn en daarna met het eten. Sindsdien heeft de keuken zijn reputatie gevestigd, is het menu uitgebreid en heeft het team ervaring opgedaan, maar de sfeer en emotie blijven hetzelfde. Die van een hoogwaardig restaurant dat het beste weet te putten uit streekproducten, seizoenen en producenten, zowel in het glas als op het bord, en gasten al 15 jaar lang met hetzelfde plezier ontvangt. Ook fijnproevers in korte broek, voor wie de chef-kok menu’s bereidt waar de creativiteit en humor vanaf spatten. Zoals de niet-visstick en de ronde kip bijvoorbeeld. www.labalance.fr

HET MUSÉE JAPY HEROPENT ZIJN DEUREN IN BEAUCOURT Frédéric Japy, de grondlegger van een industriële dynastie die een van de machtigste van de 19e eeuw was, heeft het economische landschap van de regio Montbéliard grondig veranderd en stond aan het begin van de moderne industrie. Eerst bedacht hij een geweldig staaltje van mechanisch vernuft: hij ontwikkelde gereedschapswerktuigen waarmee het tempo van de arbeiders die klokken maakten, kon worden opgevoerd. Deze arbeiders bracht hij onder één dak achter productielijnen om in serie te produceren. Het avontuur ging verder met de diversificatie van zijn fabricageactiviteiten: schroeven, bouten, sloten, motoren, geëmailleerde voorwerpen en natuurlijk de beroemde schrijfmachines… In de fabrieken van Japy waren tot 5000 mensen werkzaam. Dit verhaal wordt verteld op de begane grond van de Pendulerie, een model van een van deze vroegere fabrieken, in een museum dat onlangs is gerenoveerd. www.musees-des-techniques.org

KORTE NIEUWSBERICHTEN IN DE TIJD VAN DE GALLIËRS EN IN HET LAND VAN DE VEENGRONDEN: TWEE NIEUWE REIZEN IN HET PAVILLON DES SCIENCES Een archeologische vindplaats, die aanwijzingen geeft over het leven van de Galliërs. Dat is het principe van deze tentoonstelling waar de bezoeker-archeoloog zelf op onderzoek gaat. Een reis door het verleden om het dagelijks leven en de spiritualiteit van dit beroemde volk te ontdekken, van opgraving tot laboratorium. Een andere reis, deze keer door het land van de veengronden: dat is het thema van de tweede tentoonstelling van het Pavillon des Sciences in de lente van 2013. Gebieden waarover veel legendes worden verteld en die rijk zijn aan flora en fauna. Deze tentoonstelling neemt de vele kwetsbare en waardevolle ecosystemen van de regio onder de loep. Tot 3 maart 2013 in het Pavillon des sciences in Montbéliard. www.pavillon-sciences.com

BELFORT, WERELDKAMPIOEN SPORTEN VAN 2013 Na in 2008 en 2009 de Franse kampioenschappen te hebben georganiseerd, is het Triatlonteam van Belfort in april 2011 door de Internationale Triatlonunie (ITU) aangewezen om de wereldkampioenschappen Triatlon op de lange afstand te organiseren op het schiereiland Malsaucy. De afstanden van het evenement zijn 4 km / 120 km / 30 km. Het vindt plaats op zaterdag 1 juni 2013. De andere traditionele wedstrijden van de Triatlon van Belfort, namelijk de Triatlon op de lange afstand (1,9 km / 90 km / 21 km), de Triatlon op de korte afstand, de Triatlon voor iedereen en de Tri-Kids, worden in het weekend gehouden. In totaal worden er meer dan 2000 atleten op Malsaucy verwacht! Belfort is de derde stad van Frankrijk waar de wereldkampioenschappen triatlon op de lange afstand worden gehouden, na Nice en Lorient.

LE GOUNEFAY WEER GEOPEND Op de top van de Larmont vlakbij Pontarlier biedt Le Gounefay een weids uitzicht op het Juragebergte, dat het gul met zijn bezoekers deelt. Christophe en Alice Carel hebben hier hun geluk gevonden. U ontdekt er een bistro-gastronomisch menu, de grote liefde van chef-kok Christophe. Hij is afkomstig uit de Haut-Doubs en is er teruggekeerd na jarenlang achter de pannen van Bretonse en Zwitserse restaurants te hebben gestaan. Hij presenteert creatieve, kleurige traditionele gerechten met een accent van de Franche-Comté, dat u terugvindt in de smaak van het gerookte spek, de absint, de Savagnin-wijn en de slakken. www.restaurantlegounefay.fr

5

≥ Leeuw van Belfort

6

De leeuw van Franche-Comté. Een imposante gestalte en een krachtig symbool van de regio. Hij is van roze zandsteen en waakt over Belfort. Hij is van metaal en laat de motoren van alle in Franche-Comté gemaakte auto’s op alle wegen van de wereld brullen. Hij is ook van stof en borduurwerk en laat zich zien op de shirts van sporters… Hij is bescheiden, maar overal aanwezig. Wat minder bekend is, is dat onze leeuw in gezelschap van zeven leeuwinnen leeft. Zeven steden, verschillend en toch verenigd door een geschiedenis van onafhankelijkheid en een geest van verzet. Belfort, Montbéliard, Pontarlier, Besançon, Vesoul, Dole en Lons-leSaunier. Elk met hun eigen kleur, geschiedenis en sterke karakter, dat zichtbaar is in de straten, op de pleinen, in de gebouwen, tijdens ontmoetingen… De leeuwinnen eren de lijfspreuk van hun koning elk op hun eigen manier. Het is de tekst van de vlag, geïnspireerd op het wapenschild, een tekst die de Franche-Comté sinds de 12e eeuw illustreert: ‘Waar de vlag van Franche-Comté wappert ben je thuis, wie je ook bent!’

≥ Belfort

BELFORT, SNEL EN REBELS Snel als de TGV die hier in 1981 ontstond. En rebels als haar inwoners, die zich altijd hebben verzet tegen bezetters en overheersers, ongeacht waar ze vandaan kwamen: Frans, Pruisisch, Oostenrijks… Het onafhankelijke Belfort, de vrije leeuw met het (zandsteen-) roze hart. Het zandsteen, gewonnen uit de naburige Vogezen, is het materiaal waarvan de gevels en de daken van het oude centrum zijn gemaakt, maar ook de grote leeuw van Bartholdi die over de stad waakt. Onze wandeling begint in de oude stad. Een wirwar van straatjes en pleintjes, leuke design- en retrowinkeltjes en op elke eerste zondag van de maand een vlooienmarkt. Onze leeuwin heeft haar welpen laten afdwalen in de straten: op de frontons van huizen, de kroonlijsten van de Markthal en de uithangborden van de winkels brengen honderden leeuwtjes hulde aan hun vader en de Franche-Comté. Na het oversteken van de bruggen en de rivier de Savoureuse komt u terecht in echte handelswijken en vervolgens in residentiële voorsteden, die zich uitstrekken tot de grenzen van grote industriële terreinen. Alstom, GE en hun onderaannemers hebben ervoor gezorgd dat Belfort en omstreken aan de top staan op het gebied van mechanica. Een actieve, industriële handelsstad die toch groen is: aan de rand van Belfort bieden meren (Malsaucy en Les Forges) en bossen onze leeuwin een woeste, ongerepte natuur. Een mooi evenwicht. www.belfort-tourisme.com

7

MONTBÉLIARD: ONDERNEMEND EN DAPPER Ondernemend als de auto-industrie die het hart van de stad laat kloppen. En dapper als haar inwoners: de onderzoekers, wetenschappers, kunstenaars, architecten en industriëlen (met Peugeot en Japy aan kop), die hun stempel op haar geschiedenis en straten hebben gedrukt. De geschiedenis van deze stad is kleurrijk en verrassend. Binnen de muren van Montbéliard ontdekt u nog steeds de sporen van de 400-jarige regeringsperiode van de prinsen van Wurtemberg. Een Duits accent, dat te zien is in de gekleurde muren, het vakwerk, de renaissancehuizen en de kerk Saint-Martin. Toch is Montbéliard absoluut niet blijven steken in haar glorieuze verleden: ze leeft, beweegt en bruist in deze 21e eeuw die zo goed bij haar past. Het is moeilijk hier uw oren te sluiten voor het brullen van een beroemde leeuw: die van de auto’s van Peugeot. Allereerst zijn er de productielocaties die hier sinds 1912 zijn gevestigd. Het verhaal van Peugeot is een industrieel en historisch monument, waarover u meer te weten komt in het Musée de l’Aventure Peugeot. Dan komt het moment dat onze leeuwin andere voetsporen durft te volgen; die van Georges Cuvier, de grondlegger van de paleontologie, die van Heinrich Shickhardt,

≥ Montbéliard

bijgenaamd de ‘Zwabische Leonardo da Vinci’, architect van de prinsen van Wurtemberg en de kerk Saint-Martin, het oudste monument van de Franse reformatie. Of die van Henri Mouhot, naturalist en ontdekker van de tempels van Angkor. Of die van Jean Messagier, dichter, schilder van gestuele abstracte kunst, beeldhouwer, landschapsdeskundige en ‘doctor in de lente’. Onze leeuwin volgt al deze sporen om haar sterke persoonlijkheid naar voren te laten komen. www.ot-pays-de-montbeliard.fr

PONTARLIER: WAAKZAAM EN SPORTIEF Waakzaam omdat haar hoge positie dit mogelijk maakt, en noodzakelijkerwijs ook sportief om dit gebied met zijn steile bergen te verkennen. Het is bekend dat leeuwinnen voorzichtig zijn en graag op een hoge plaats gaan staan om hun gebied te overzien en te bes-

chermen wat van hen is. Op een hoogte van meer dan 800 meter steekt Pontarlier uit boven de Franche-Comté in het westen en boven Zwitserland, zo’n twintig kilometer richting het oosten. Een goede strategische positie om te waken… en toezicht te houden. Onze leeuwin gaat dan ook vaak op de rotsuitloper van het kasteel van Joux zitten. Deze burcht, die vroeger ter verdediging en als uitkijkpunt diende, is net een sprookjeskasteel waarvan de geschiedenis en contouren u laten duizelen! Maar er is meer nodig om indruk te maken op de leeuwin van Pontarlier. Terug naar de stad. Een stad die tegen een berg leunt en tussen skioorden, meren met zuiver water (Saint-Point en Remoray) en het woelige water van de Doubs ligt. De geschiedenis van Pontarlier wordt gekenmerkt door verwoestende branden en invasies, waardoor er weinig sporen zijn overgebleven van haar glorieuze, verre verleden. De stad heeft een brugfunctie tussen Zwitserland en Frankrijk en heeft altijd veel handel bedreven, vooral in klokken

8

≥ Pontarlier Museum ≥ Kasteel van Joux

en absint. Deze sterke drank is weliswaar in de 18e eeuw bedacht in het Zwitserse district Val de Travers, maar het is aan Pontarlier te danken dat absint de wereld verovert. Rond 1900 telt de hoofdstad van de Haut-Doubs 25 distilleerderijen, 111 kroegen, cafés en drankkraampjes en produceert ze 15 miljoen liter absint. Tegenwoordig vertelt de absintroute het ongewone verhaal van de ‘Groene Fee’ van wie de geheimen en buitenissigheid onze leeuwin nog steeds fascineren. www.chateaudejoux.com www.routedelabsinthe.com www.pontarlier.org

BESANÇON: BESCHERMEND EN NAUWKEURIG

≥ De Citadel, Besançon

≥ Tijd Museum, Palais Granvelle, Besançon

Beschermend zoals de citadel en de rivier de Doubs, die de stad aaneensmeden en omringen. En nauwkeurig zoals het mechanisme van de horloges en klokken. In deze stad zijn alle fijne kneepjes van de fabricage van uurwerken bekend. Er wordt gezegd dat de leeuwin van Besançon trots is, rebels en onverslaanbaar. Toch zijn dat vooral herinneringen aan haar bijzondere geschiedenis, die merkbaar is in haar vorm en architectuur. Tegenwoordig is ze echter getemd en is de hoofdstad van de Franche-Comté vooral hartelijk, authentiek, levendig, groen en open. Als u tenminste de tijd neemt om haar te verkennen en de straten en stegen met gele en blauwe muren, de kaden, parken en tuinen te doorkruisen om de prettige sfeer te voelen. De stad heeft zich in een meander van de Doubs genesteld en is opgegroeid aan de voet van de citadel die door de maarschalk Vauban is gebouwd. Een verdedigingsstructuur aangevuld met een versterkingsapparaat langs de rivier, dat de kaden siert. Dit stenen bouwwerk behoort tot het Werelderfgoed van UNESCO. Een elegante tooi voor onze leeuwin, die hier haar hele territorium kan bekijken en kan zien hoe de tijd het vakkundig vormt. In 1793 begon in Besançon de Franse en internationale klokkenindustrie met Laurent Mégevand, een handelaar en klokkenmaker uit Genève die zich hier vestigde. Van deze geschiedenis heeft de stad alles gezien en meegemaakt. Vandaag de dag zijn de kennis van en passie voor precisie hier nog steeds te vinden; Besançon heroriënteert zich op micro- en nanotechnologie. Wat de klokkenmakers betreft: zij hebben de stad nooit echt verlaten. De fabrieken en werkplaatsen staan in de lijn van de klokkenmakerstraditie van Besançon. Utinam, L. Leroy, Breitling & Cie zetten trots en terecht het stempel ‘made in Besançon’ op hun producten en reparaties. Het hart van de leeuwin van Besançon tikt weer. www.besancon-tourisme.com www.citadelle.com

9

≥ Garret Museum, Vesoul

≥ Vesoul

VESOUL: VREDIG EN NATUURLIJK 10

Vredig als het leven dat de mensen hier leiden. En natuurlijk als de groene omgeving die van Vesoul een ‘stad op het platteland’ maakt. Deze prachtige stad heeft een bescheiden charme, die zo veel indruk op mensen maakt dat ze in 1968 zelfs Jacques Brel inspireerde: ‘T’as voulu voir Vesoul…’ (‘Je wilde Vesoul zien…’). Vesoul koestert haar afkomst. Het is de afkomst van een welvarende handelsstad waar een Joodse gemeenschap lange tijd verantwoordelijk was voor de leen- en wisselverrichtingen. Tegenwoordig staat ze vooral bekend om haar logistieke werkzaamheden voor de groep PSA PeugeotCitroën, tussen de heuvel van la Motte die boven haar uitsteekt en haar beschermt, het meer en de omliggende dorpen. Alles hier ademt authenticiteit en het goede leven. Vesoul brengt haar natuurlijke aantrekkingskracht op een natuurlijke en eerlijke manier voor het voetlicht: geschiedenis, erfgoed, architectuur, parken en tuinen, maar ook haar culturele, commerciële, industriële en sportieve dynamiek. Het oude stadscentrum, de binnenplaatsen en achtererven, (bijna) geheime passages en verborgen tuinen nodigen u uit om te wandelen en weg te dromen. De gedachten van onze leeuwin dwalen vaak af naar de zalen van het mooie Musée Garret. Daar wacht een majestueuze leeuw op haar… gemaakt door Jean-Léon Gérôme. Hij werd in deze stad geboren en was in de 19e eeuw een beroemde schilder die in overvloed leefde en maatschappelijke

erkenning genoot. Hij produceerde onafgebroken zeer academische schilderijen, gekleurd met antieke geschiedenis en Oriëntaalse invloeden. www.ot-vesoul.fr

DOLE: VERLEIDELIJK EN GEHECHT AAN HAAR WORTELS Verleidelijk, omdat drie stappen in haar straten genoeg zijn om verliefd op haar te worden. En gehecht aan haar wortels, omdat ze ooit een hoofdstad was. Een parlement, een universiteit, een muntatelier… tot 1678 is Dole de hoofdstad van de Franche-Comté. Deze Jura-stad had veel economische, politieke en religieuze macht en draagt daar nog altijd veel sporen van. Via tientallen historische monumenten ontdekken we haar kloppende hart, haar afkomst en haar verborgen schatten. Als we vanaf de majestueuze stiftskerk Notre-Dame afdalen via de kronkelige straatjes, bereiken we de ‘quartier des Tanneurs’ (de leerlooierswijk). In de 19e eeuw zou u hier Jean-Joseph Pasteur hebben ontmoet, leerlooier van beroep en de vader van een zekere Louis… In 1822 woonde de geleerde in een van deze huizen. Een brug verder vindt u de Doubs en de plezierhaven, die nog meer toevoegen aan de charmes van de stad. Vroeger lag Dole

≥ Dole

langs de populaire zoutroute. Het industriële bedrijf Solvay, een Europese reus van de chemische industrie, is een erfgenaam van dit kostbare ‘zouterfgoed’. De onderneming draagt bij aan de economische invloed van de agglomeratie, zonder echter de rust en statigheid van onze leeuwin te verstoren. Behalve mooie gebouwen, een actieve rivier en het zout heeft Dole nog meer te bieden: het reusachtige bos van Chaux. Een natuur- en boserfgoed dat tot de belangrijkste van Frankrijk behoort. www.tourisme-paysdedole.fr

LONS-LE-SAUNIER: HARTVEROVEREND EN HEDONISTISCH

≥ Huis van de lachende koe, Lons-le-Saunier

Hartveroverend als de zang van Rouget de Lisle, de uit Lons-leSaunier afkomstige dichter en officier van de Franse genie, maar ook als de lachende koe, die hier is ontstaan en de meest verkochte kaas ter wereld is. En hedonistisch omdat ze zich graag laat verleiden door de wijngaarden van de Jura en het gulle platteland van het nabijgelegen Bresse. Rouget de Lisle had het ouderlijk nest en zijn geboortestreek al lang verlaten toen hij zijn beroemde coupletten van de Marseillaise componeerde, maar de leeuwin van Lons-le-Saunier herinnert er graag aan dat hij uit deze stad komt. In 1760 werd hij, naar men zegt op een marktdag, geboren in een huis onder de booggewelven. Deze booggewelven worden nog steeds door winkels gebruikt en geven Lons-le-Saunier een sterke architecturale identiteit. Lons-le-Saunier is ontstaan dankzij de zoutbronnen, die er al vroeg werden gebruikt voor de handel en waarvan ze de geneeskrachtige werking exploiteerde. Een thermale activiteit die lang bleef bestaan en zijn stempel heeft gedrukt op de gebouwen in de stad met invloeden van de jaren 1900. Onze leeuwin is zich er prettig bewust dat de stad daardoor de uitstraling van een provincieprefectuur heeft. De leeuwin van Lons-le-Saunier geniet van hun lekkers: de wijn uit de Jura, het gevogelte van Bresse, de Comté-kaas en natuurlijk de miljoenen blokjes en porties kaas met de afbeelding van de beroemdste koe die er is. De rode, lachende koe is de beste vriendin van onze leeuwin… www.ot-lons-le-saunier.com www.lamaisondelavachequirit.com

OVERNACHTEN OP EEN ANDERE MANIER Voor stedentrips is een nieuwe trend verschenen: particulieren openen hun huizen en bieden bezoekers een ‘chambre d’hôte’ (Bed & Breakfast) aan. Gasten kunnen kennismaken met het kloppende hart van de stad, een standaardverblijf vermijden en genieten van persoonlijk contact: dit verklaart de aantrekkingskracht van de formule. De eigenaars van deze huizen doen hun best om uw verblijf uniek te maken. Elke reservering leidt tot een nieuwe ontmoeting. Een authentieke bron van herinneringen die uw verblijf persoonlijk maakt, en daarmee ook de stad. Het Magasin de sel in Besançon opent een suite op de begane grond van een 18e-eeuws herenhuis, waar u de sfeer van een van de mooiste wijken van de Boucle (het historisch centrum van Besançon) kunt proeven. In Pontarlier is het Maison d’à Coté toegankelijk voor gasten. Een opgewreven parket en geborduurde lakens gaan samen met de wereld van het atelier. Duw de deur van dit mooie 19e-eeuwse gebouw open en laat u door een monumentale trap naar een plaats vol kleuren en geschiedenis leiden. In Vesoul verblijft u in een mooie duplexwoning die uitkijkt op de rivier de Colombine en een aangename decoratie met parelgrijs, wit en lichtpaars heeft. Net als thuis… Een heel andere sfeer heerst er in de agglomeratie van Montbéliard. La Maison de Juliette wordt uitgebreid en opent een huis met ‘chambres d’hôtes’ in de tuin. De verfijnde en subtiele Gustaviaanse stijl, waar de eigenaar dol op is, is overal aanwezig en past perfect bij de geschiedenis van deze prachtige woning die vroeger aan mevrouw Japy toebehoorde. www.lemagasindesel.fr www.lamaison-da-cote.fr « Au bout du jardin », tél. 03 84 68 63 12 http://lamaisondejuliette.pagesperso-orange.fr

11

12

Het is een onbetaalbare schat. Het valt uit de hemel, dringt door in de aarde, vult waterstromen aan en voedt de natuur en de mensen. Sinds het begin der tijden is water de architect van onze aarde. 65 miljoen jaar geleden trokken de zeeën die de Jura bedekten zich terug. Nog steeds zijn er sporen van deze periode te vinden in de bodem en ondergrond: de door de zee gevormde en geërodeerde landschappen blijven ons fascineren. Water voedt, wekt energie op, zwerft, inspireert, versiert, is een bron van plezier, spel en sport, heilzaam en legendarisch. Het vormt de Franche-Comté, waar het alom aanwezig is, en is bepalend voor het leven dat de mensen er leiden. Een ontdekkingstocht.

≥ Uitzichttoren van vier meers, Chaux du Dombief

WATER ALS VERSIERING Watervallen, meren, plassen, rivieren, kanalen, bronnen, stromen, kanaalpanden en beken: in de Franche-Comté vindt u woelig of juist rustig water in alle tinten. Groenblauw in Vouglans, saffierblauw in Bonlieu, indigoblauw op het Plateau des Mille Etangs, kristalhelder in de rivieren Lison, Cusancin en Seille, kobaltblauw in de Loue, staalblauw in de Doubs, hemelsblauw in Chalain, kristalhelder in de watervallen van de Hérisson of de Tufs, blauw als de lucht in Saint-Point, jadekleurig in de Saône, leisteenkleurig in de veenmeren van Frasne, Lamoura en Bellefontaine… Water bepaalt het aanzien van de Franche-Comté en leidt tot trektochten, bezoeken en wandelingen, prachtige landschappen en de behoefte om op pad te gaan met een microscoop, een schildersezel, een rugtas, een badhanddoek of een geruit tafelkleed. Onder de vele routes die het gebied doorkruisen, zijn er ook die een hoge ligging hebben en een panoramisch uitzicht bieden op deze door het water gevormde en gevoede landschappen: de Grandes Traversées du Jura. Maar liefst 400 km aan gemarkeerde paden waarlangs u accommodaties vindt en die u te voet, met de mountainbike, te paard of met ski’s of sneeuwschoenen kunt verkennen, afhankelijk van het seizoen. Langs hoge pieken en diepe valleien, van Mandeure tot Culoz in het departement Ain richting het zuiden: de paden kronkelen door het Juramassief en tonen al het natuurschoon van dit gebergte met zijn zachte contouren. Het water kleurt de natuur, maar het doet meer. Getemd en gekanaliseerd stroomt het door steden en dorpen om fonteinen en wasbekkens te vullen met klaterend fris water. Deze vaak opmerkelijke stenen bouwsels zijn rijk aan cultuur, geschiedenis en lokale architectuur. www.gtj.asso.fr

≥ Waterval van Flumen

13

VOEDEND WATER In Franche-Comté vindt u 5550 kilometer aan waterstromen, 80 meren en meer dan 1000 plassen. Ze voeden de natuur en ondersteunen de waardevolle biodiversiteit in elke subregio. Hier is bijna de helft van het grondgebied bedekt met bos (zo’n 700.000 hectare) en meer dan een kwart met weilanden. In de meren, plassen en rivieren van Franche-Comté hebben vissen een goed leven. De inwoners van de regio zijn zich bewust van de kwetsbaarheid van deze schitterende waterrijkdom en besteden veel aandacht aan het behoud ervan, evenals aan het onderhoud van de oevers. ≥ Vliegvisser in Dessoubre rivier

≥ Molen van Pont Des Vents

≥ Kano over Saint-Point meer

14 Zeelten, snoeken, baarzen, karpers, beek- en regenboogforellen, trekzalmen, snoekbaarzen, houtingen (die men in het meer SaintPoint meestal ‘lavarets’ noemt) en zelfs rivierkreeften dartelen in de wateren van de Franche-Comté. Soorten die in de traditionele keuken terug zijn te vinden in gefrituurde, gepocheerde, gefileerde of gebakken vorm. Ook kikkers komen van nature voor in het aquatisch milieu en zijn vaak te vinden op de menu’s van restaurants in de FrancheComté. Ze worden beroepsmatig gevangen en kondigen de lente aan. Als we teruggaan naar het vasteland, zien we overal een heldergroene vegetatie die prachtig bij het blauw van het water kleurt. Het bewijs dat het water de ondergrond doordrenkt en de flora royaal voedt. En dus ook de fauna! In de eerste plaats natuurlijk de wilde fauna (lynxen, auerhoenders, gemzen, herten, eekhoorns, vogels, kleine reptielen en insecten) maar ook het vee, zoals de koeien. De mollige Montbéliarde-koeien die de weiden begrazen, genieten van een uitgelezen menu: een onge-

looflijke diversiteit aan planten, een bewijs dat de Comté-kaas wordt geproduceerd met respect voor de streek. Jaarlijks wordt in totaal meer dan 55.000 ton kaas geproduceerd door 2700 landbouwbedrijven en 160 ‘fruitières’ (kleine kaasmakerijen) die eens te meer getuigen van deze waardevolle diversiteit. Ook andere traditionele teelten benutten het water. Dit geldt bijvoorbeeld voor de wijnbouw en de boomgaarden. De kirsch van Fougerolles AOC zou er niet zijn zonder de bronnen en beken die langs de kersenbomen van de Vôge kronkelen. Tenslotte zijn hier relatief veel veengronden te vinden, kwetsbare ontmoetingsplaatsen tussen land en water die wereldwijd slechts 3% van het vasteland vertegenwoordigen. Van het Plateau des Mille Etangs in de Haute-Saône tot de toppen van het Juramassief, de Doubs en het departement Jura tot aan de vijvers van la Bresse wordt de meeste zorg aan deze veengronden besteed. Het zijn zeer kwetsbare biotopen met zeldzame bloemen en planten, die zelf weer zeldzame diersoorten voeden. Bezoekers kunnen ze verkennen door over palen te lopen of langs aangelegde, met

informatieborden afgebakende paden, zoals in Lamoura of Frasne. Er zijn ook exposities aan de veengronden gewijd, bijvoorbeeld in het Maison de la Réserve in Labergement-sainte-Marie of het Pavillon des Sciences in Montbéliard (‘Voyage au pays des tourbières’ - ‘reis door de veenlanden’ tot 3 maart 2013).

Niewheiden 2013: bezoeken met audiogids ≥ Moerassen in Frasne

≥ Leerlooier Kanaal in Dole

de veenlanden van Frasne genieten internationale erkenning met hun oppervlak van 2.000 hectare en 46 beschermde plantensoorten, 82 vlindersoorten waarvan 7 beschermde, 54 libellensoorten waarvan 4 beschermde en 283 vogelsoorten. www.unpeubeaucoupfranchecomte.fr www.comte.com www.pavillon-sciences.com

WATER ALS ENERGIEBRON Zowel in de Franche-Comté als elders trekt het water sinds mensenheugenis volkeren die van zijn mogelijkheden en natuurlijke hulpbronnen profiteren om zich te ontwikkelen. Mensen vestigden zich langs de oevers van de Doubs, de Saône, de Loue, de Ain en hun zijrivieren en bouwden er molens, fabrieken en kunstmatige reservoirs om energie te produceren. Van het wiel tot de turbine zijn er enkele eeuwen verstreken en hebben er veel mechanische ontwikkelingen plaatsgevonden, maar het was steeds het water dat de energie leverde voor smederijen, houtzagerijen, gereedschapmakerijen, spijkermakerijen, walserijen, kristalmakerijen, dakpannenmakerijen, klokkenmakerijen, emailleerderijen… De industriële expansie van de Franche-Comté is dan ook niet los te zien van het water. Het netwerk van musea voor de technieken en culturen van de Franche-Comté verkent deze industriële dimensie. ≥ Kuurinrichting van Luxeuil-les-Bains

Industriële terreinen en musea zijn toegankelijk voor publiek en worden het hele jaar verlevendigd met tentoonstellingen en bijeenkomsten. Langs de oevers hebben zich ook veel ambachtelijke activiteiten gevestigd: looierij (in Dole zijn hiervan nog sporen te vinden, zoals de leerlooierswijk), hennepverwerking, stoffenmakerij, papiermakerij en kuiperij. In Bois d’Amont hebben de dorpelingen hun bestaan bijvoorbeeld georganiseerd tussen de rivier de Orbe en het bos. De bewegingsenergie van de rivier werd gebruikt voor de bewerking van het hout van de sparren, die volop in het bos groeien! Het is de geschiedenis van de houten kisten, die wordt verteld door het Musée de la Boisselerie. De rivieren, vooral de Doubs, de Saône en de Loue, hebben echter ook gediend om hout te vervoeren. De boswachters in de Haut-Jura lieten stammen meevoeren met het water van de Loue, die bestemd waren voor de grote werkplaatsen van de koninklijke scheepvaart. Vanaf het einde van de 17e eeuw tot aan 1870 leidden ‘drijvers’ hun vlotten vanaf de haven van Chamblay in de Jura richting de Saône en vervolgens naar de Rhône. Deze vervoerswijze wordt nu nog gebruikt voor steenkool en granen. Vandaag de dag wordt het water nog steeds gebruikt voor de aandrijving van turbines, zoals in het meer van Vouglans. Een hydro-elektrische dam die in 1970 werd gebouwd op de Ain produceert 300 miljoen kWh, wat overeenkomt met het energieverbruik van de steden Bourg-en-Bresse en Oyonnax samen. www.musees-des-techniques.org

HEILZAAM WATER Veel wateren in Franche-Comté zijn van nature warm, gechloreerd, natriumhoudend, siliciumhoudend, sulfaathoudend of rijk aan micronutriënten. Daardoor hebben ze een therapeutische waarde die sinds de Oudheid bekend is en benut wordt. Luxeuil, Salins en

15

Lons-le-Saunier gebruiken deze vloeibare schat om programma’s te ontwikkelen op het gebied van wellness en gezondheid. Drie kuuroorden waar u zich kunt laten verwennen en drie aantrekkelijke steden tussen de departementen Haute-Saône en Jura kunt ontdekken. Mis het unieke evenement Quin’Zen niet: een wellnessfestival dat in juni plaatsvindt in Luxueil. www.chainethermale.fr www.thermes-salins.com www.luxeuil.fr www.jura-thermes.com

≥ Onderaards kanaal van Saint-Albin

ZWERVEND WATER Het water dat nuttig is om goederen en hout te vervoeren, zorgt voor plezier en ontspanning als het door mensen wordt bevaren. De Saône en de Doubs rollen hun blauwe tapijt uit voor zoetwatermatrozen en -kapiteins!

De Saône

16

De ‘Petite Saône’ is de liefdevolle aanduiding voor het deel van de Saône dat aan de voet van de Vogezen ontspringt en bij de grenzen van Bourgondië samenvloeit met de Doubs. Het heeft een lengte van 130 km, stroomt rustig en is ideaal om op te varen. Het waterpeil is in elk seizoen hoog genoeg, er zijn weinig sluizen, de rivier is breed en vaak in zijn natuurlijke staat: perfect om te genieten van vaarplezier middenin authentieke landschappen en dorpjes met een eenvoudige, natuurlijke charme. Ongeveer halverwege de route stopt u even in Scey-sur-Saône en Saint-Albin. Deze ‘kleine karaktervolle stad’ van de Franche-Comté herbergt een rijk historisch en architectonisch erfgoed binnen haar muren. Daarnaast beschikt ze over een van de juwelen van de Saône: het ondergrondse kanaal van Saint-Albin. Een verbazingwekkend bouwwerk van 681 meter lang, gebouwd onder Napoleon III en uitgeroepen tot historisch monument. Maar op dit moment gaat de meeste aandacht naar een ander bouwproject: een nieuwe voorziening voor pleziervaarders die in aanbouw is. Het gaat om een grote plezierhaven met havenkantoor, douches, sanitaire voorzieningen en een mechanische reparatiedienst. Dit bevestigt opnieuw hoe belangrijk de rivier is voor de Gemeenschap van gemeenten van Combes aan de Saône.

De Doubs Deze rivier ontspringt in Mouthe in de Haut-Doubs en stroomt vervolgens 453 kilometer lang door bergen en dalen, met even een klein uitstapje naar Zwitserland… Het eerste deel van de rivier is onstuimig vanwege de hoogteverschillen, maar ze wordt rustiger zodra ze in vlakker gebied komt: de regio Montbéliard. Vanaf dit punt kan ze 200 kilometer lang worden bevaren; dit geldt zowel voor de natuurlijke en ongerepte als de gekanaliseerde delen. Het Rhône-Rijnkanaal dat de rivier volgt en voortzet biedt de mogelijkheid om zorgeloos te varen in het waternetwerk van de Doubs. De rivier kronkelt tussen het groen en de prachtige rotsen door. Hier een meander, daar een lus.. na veel onverwachte wendingen voegt de Doubs zich uiteindelijk bij de Saône in Verdun-sur-Doubs.

≥ Fietsen op Eurovelo6, Besançon

Besançon anders

WATER ALS BRON VAN PLEZIER, SPEL EN SPORT

De stad die sinds 2008 tot het Werelderfgoed van Unesco behoort, wordt omsloten door een lus van de Doubs. De beroemde, door Vauban gebouwde citadel steekt er bovenuit. Een stad die altijd geliefd is geweest en op natuurlijke wijze werd en wordt bewaard en beschermd door het water, de bergen en latere bouwers. Er zijn grote bouwwerkzaamheden aan de gang voor het aanleggen van een tramlijn, die naar verwachting in 2015 in gebruik wordt genomen. De bruggen Battant en la République over de Doubs zijn onlangs gerenoveerd. De ‘Cité des Arts’ toont vanaf de gelijknamige aanlegplaats een nieuw uitzicht. Onlangs is hier in het kader van stadsvernieuwing een indrukwekkend gebouw verrezen, ontworpen door de internationaal beroemde Japanse architect Kengo Kuma. In dit gebouw zijn het Conservatoire du Grand Besançon (muziekonderwijs) en het Fonds Régional d’Art Contemporain (hedendaagse kunst) te vinden. Bezoekers en mensen die langs de rivier wonen kunnen ook op het terras, in het café-restaurant en in de bijzondere openluchttuin ‘Jardin de l’Harmonie’ (250 m2) van deze plek genieten. Een plant- en bosrijke omgeving met uitzicht op de linkeroever en een ander bijzonder gebouw, la Rodia. Deze moderne theater- en muziekzaal brengt weer leven in deze voormalige industriële wijk. De aanlegplaats la Cité des Arts biedt een nieuwe blik op Besançon en zorgt dat de hedendaagse cultuur boven water komt…

Zwemmen, kanoën, sportvissen, maar ook meer ‘verticale’ en spannende avonturen, zoals canyoning, raften, wildwatervaren in bergrivieren of de wat rustiger meren: het water biedt hier geweldige spelterreinen. In het meer van Malsaucy in de regio Belfort wordt er echter heel serieus gesport: hier vindt op 1 juni 2013 het wereldkampioenschap Triatlon op de lange afstand plaats.

≥ Halte voor boten en kunsthal, Besançon

INSPIREREND WATER Dit geldt vooral voor het water van de Loue en het uitgestrekte karstnetwerk waaruit ze ontspringt. Deze rivier is vereeuwigd door Gustave Courbet, leider van de realistische schilderkunst. Een magistraal meesterwerk geïnspireerd door zijn geboortestad Ornans en de omgeving. www.musee-courbet.fr

LEGENDARISCH WATER Hier zal iedereen u vertellen dat de legendarische slang Vouivre nog steeds rondspookt in de wateren van de Franche-Comté… Een betoverend verhaal.

≥ Water-plezieren

≥ Genieten op water

17

18

Nieuw in 2013: interactieve app voor langlaufgebieden.

Onlangs is de nieuwe interactieve applicatie voor het noorden van het Juragebergte uitgebracht. Een initiatief van l’Espace Nordique Jurassien om alle sneeuwinformatie en diensten in het Juragebergte in realtime online te zetten. Een langlaufgebied bij uitstek!

≥ Langlaufer op de Mont d’Or Uitzicht op de Mont Blanc

Langlaufen is meer dan een sport: het staat voor een manier van leven! Een leven waarin buitenlucht, sport, plezier, ontspanning en gezelligheid samenkomen. Deze sport is veel rustiger dan skiën: een weldaad voor lichaam en geest, die bij iedereen in de smaak valt. Skating of klassieke stijl, wedstrijden, tochten of een combinatie met andere disciplines, zoals geweerschieten voor de biathlon of schansspringen voor de Noordse combinatie… hier vindt u een authentiek langlaufparadijs waar u alle vormen van deze sport kunt beoefenen. Natuurlijk kunt u ook andere wintersporten beoefenen: skiën, sneeuwschoenlopen, rijden met de hondenslee, skijöring of gewoon wandelen. Maak uw hoofd leeg en laat uw geest tot rust komen, terwijl uw lichaam in beweging komt, gevormd en lichter wordt (jawel!). Op naar de pistes! Vanaf nu is het mogelijk om uw route uit te stippelen terwijl u op de hoogte bent van de sneeuwval in realtime, de staat van de pistes, de sneeuwkwaliteit en zelfs van de trajecten. L’Espace Nordique Jurassien, coördinator van het noordelijke netwerk bestaande uit 29 partners in het Juramassief, is een samenwerking aangegaan met Montages du Jura en la Grande Traversée du Jura om een uniek programma op te zetten. Een navigatie-app bevat alle diensten die nuttig kunnen zijn voor sneeuwsporters in het Juragebergte. Dat kunnen skiërs zijn, maar ook wandelaars, sleeërs en beoefenaars van de sledehondensport. Vanaf nu kunnen zij deze applicatie gebruiken via hun computer of mobiele telefoon. De app kan uiteraard worden gedownload op een smartphone, zodat deze overal kan worden geraadpleegd. De plattegronden werken met georeferentie, waardoor plaatsbepaling met GPS mogelijk is – nuttig en praktisch voor onderweg. Dankzij een slimme service kunnen gebruikers hun uitstapje in de sneeuw voorbereiden door van tevoren nauwkeurig hun route, contactpunten, toegangswegen, sneeuwcondities, parcourstijden, pauzes en aankomsttijden te raadplegen, evenals restaurants en accommodaties langs de pistes. De navigatie-app is te vinden op de website van l’Espace Nordique Jurassien. Een website die volledig is bijgewerkt voor deze vernieuwende tool, die een bijzonder voorbeeld is van de samenwerking in de langlaufwereld. Online vanaf half december 2012. www.espacenordiquejurassien.com

www.montagnes-du-jura.fr

19

≥ Les Rousses, skigebiet Langlaufer met de familie

≥ Charme Hotel in het hart van Besançon

20

Accomodaties, Nieuws en aanraders in 2013: Franche-comté vermenigvuldigdt verrassingen om de gasten te ontvangen. Er zijn accomodaties in de stad, in de bergen maar ook in de platteland… Hotels, bed & breakfast, vakantiewoningen, naar keuze. Welkom bij ons!

≥ Le Charme Hôtel

LE CHARME HÔTEL Dit etablissement in de agglomeratie Montbéliard heeft veel renovatiewerkzaamheden en een grote verjongingskuur ondergaan, waarmee het in één keer een derde ster heeft verdiend. De kamers zijn georganiseerd in vrijstaande paviljoens, verspreid over een boomrijke tuin van 2 hectare. Hoewel het op slechts 250 meter van de autoweg ligt, heerst rondom het Inter-Hôtel Charme Hôtel & Spa een kalme, landelijke sfeer die wordt versterkt door de nieuw gebouwde wellnessruimte: hammam, sauna, balneotherapieruimte, zwembad. Uitzicht op de tuinen vanuit de zaal van het restaurant, dat naast een schaduwrijke patio ligt. In Arbouans. www.charmehotel-montbeliard.com

L’ALPAGE DU LEVANT

≥ L’Alpage du Levant

Zeldzame accommodatie in het Juragebergte. Te huur, grote Alpenboerderij. Karakteristiek voor de Haut-Jura. Ideale ligging, afgezonderd middenin een dal. Absolute rust en landschap als op een ansichtkaart. Bewoonbaar oppervlak van 160 m2, 4 kamers, een (waanzinnige) keuken met alle voorzieningen, 2 badkamers, een tussenverdieping, een comfortabele woonkamer. Volledig gerenoveerd. Moderne stijl, typisch voor de bergen. Hoogwaardige materialen en voorzieningen. Ideaal voor het gezin of met vrienden, zowel ‘s zomers als ‘s winters. Voor een ontspannende vakantie voor 8 tot 9 personen. L’Alpage du Levant, aantrekkelijke viersterrenwoning in Lajoux. www.alpage-du-levant.com

LES JARDINS SUR GLANTINE De olijfsuite? Of toch de citroenboomsuite? Welke moet u kiezen? Hoge plafonds, prachtig houtwerk, een achtererf met bloemen, parket van lichtgekleurd hout, meubels die prachtig zijn verouderd, traparmen tussen de verdiepingen, gangen met knap gemaakte balustrades van smeedijzer. U bent in een authentiek wijngaardhuis in Poligny, middenin een wijngaard in de Jura waar onlangs twee aantrekkelijke ‘chambres d’hôtes’ (B&B’s) zijn geopend. jardinsurglantine.natidees.com/accueil

21

≥ Les Jardins sur Glantine

≥ La Ferme de Marguerite

≥ Jura wijngaard

22

LA FERME DE MARGUERITE

L’HOSTELLERIE DE SAINT-GERMAIN

Les Tavaillons, les Balcons du lac en l’Epicéa: drie vijfsterrengîtes in een grote 18e-eeuwse boerderij aan het meer van l’Abbaye op het grondgebied van Grandvaux. Drie aantrekkelijke gîtes, perfect gerenoveerd en van alle gemakken voorzien. Het zijn de nieuwste accommodaties van de familie Piot. Vier generaties van hotel- en restauranteigenaars in Grande Rivière, die overigens ook de eigenaars van Lou Granva en het Hôtel de l’Abbaye zijn. Het zijn dus ervaren professionals, die goed zijn in het ontvangen en zorgen voor hun gasten. Hun filosofie is terug te vinden in dit gloednieuwe gebouw, waar tot 16 personen kunnen overnachten! Voor een echte familiesfeer. www.lafermedemarguerite.com

Een nieuwe restaurantruimte met een schaduwrijk restaurant, een gezellige suite, 12 ruime kamers, een nieuwe keuken en een lift: begin 2013 opent het voormalige 18e-eeuwse postkantoor zijn deuren na een verbouwing van enkele maanden. Eindelijk een omgeving die past bij het talent van de chef-kok, Marc Tupin. Hij is sinds 2012 officieel ‘Meester-restauranthouder’ en heeft de vastberadenheid en creativiteit die grote chef-koks kenmerken. Een bescheiden jongen, die door deze nieuwe omgeving weleens een toppositie in de gastronomische scene van de Jura zou kunnen gaan veroveren. Saint-Germain-lès-Arlay. www.hostelleriesaintgermain.com

LA MAISON MAISONNIER, IN DE GEEST VAN LE CORBUSIER

≥ La Maison Maisonnier

Het is het verhaal van een indrukwekkende vriendschap. Het begint in de jaren ’50. Henri Kielwasser, hoteleigenaar in Vesoul, maakt zich zorgen over het onzinnige project dat in Ronchamp is verrezen: een rare kapel van een zekere Le Corbusier. Ter plaatse ontmoet hij een van de opzichters van de bouwwerkzaamheden, een man in wie de op dat moment al beroemde architect al zijn vertrouwen heeft gesteld: André Maisonnier. Henri Kielwasser vertrouwt de bouw van een eerste huis in Vesoul aan hem toe, vervolgens een tweede, enkele jaren later op de oevers van de Saône in Chemilly. Het is onmiskenbaar: de geest van Le Corbusier is zichtbaar in het werk van Maisonnier. Het beton, het licht, het gebruik van de ruimte, het samenspel met het landschap… Het huis in Chemilly is namelijk een viersterrengîte geworden. Voor een verblijf in Franche-Comté in een eigenwijze, moderne sfeer. www.saonevalley.com (rubrique Gîte sur pilotis)

LE CHÂTEAU À SERVANCE In de 18e eeuw was dit kasteel in bezit van de Seigneurs de Servance, daarna was het van 1865 tot 2007 een particuliere school. Het is nu omgebouwd tot een accommodatie en is aan een nieuw leven begonnen. Een gedurfde stap in dit dorp aan de grenzen van de Vosges Saônoises en aan de voet van het schitterende Plateau des mille étangs. In een prachtig decor waarin wit overheerst vindt u vijf ‘chambres d’hôtes’, bedacht en ingericht zijn door de eigenaar Magali Chamagne. www.chateaudeservance.fr ≥ Plateau van de duizend vijvers, dichtij Servance

23

LE CHÂTEAU DE LA HOUILLÈRE

LA MAISON DE MERSUAY

Hongaars puntparket, wandbekleding van tafzijde en stijlvol meubilair: het Château de la Houillère is een elegant neoklassiek verblijf van roze zandsteen, gelegen aan de rand van een staatsbos. Er zijn vijf ‘chambres d’hôtes’ ingericht. L’orée du bois, Rose de mai, Belle époque, Souvenirs de voyage of la Chambre aux oiseaux: elk van de kamers roept een eigen wereld op en interpreteert deze op een subtiele, verfijnde manier. De ‘table d’hôtes’ (tafel waaraan men met de eigenaars dineert) heeft hetzelfde prachtige decor en maakt volop gebruik van streekproducten. Voor een romantisch of zakelijk verblijf tussen Ronchamp en Champagney aan de voet van de Vosges Saônoises , vlakbij Belfort en de kapel van Ronchamp, een van de belangrijkste bouwwerken van de architect Le Corbusier. www.chateaudelahouillere.com

In de lieflijke vallei van de Lanterne in Haute-Saône vindt u deze dorpswoning, waarvan het oorspronkelijke 17e-eeuwse karakter nog geheel intact is. Stenen, hout, mooie ruimtes en een prachtige tuin waarvan de eigenaars, Madeleine en Benoît Delesclus, ten volle hebben geprofiteerd. Ze zijn schilders/galerijhouders die hun huis met veel smaak en plezier hebben gerenoveerd om er vijf ‘chambres d’hôtes’ met een tijdloze charme te openen. Als u hier overnacht hebt u ook toegang tot ‘La Prédelle’ (de galerij met moderne kunst) en de tekenlessen die Benoît geeft. www.lamaisondemersuay.com en galerielapredelle.fr

24

≥ Le Château de la Houillère

≥ La Maison de Mersuay

≥ Chalétang

CHALÉTANG Vlakbij Belfort ontdekt u een park van 3 hectare met een meer van 1 hectare, vanuit het niets aangelegd in 1985. Al vlug werd er een eerste chalet gebouwd, ‘Le Pigeonnier’. Daarna volgde een verwarmd openluchtzwembad en andere kleine residenties, de chalets ‘Lion’ en ‘Cigogne’. Alles past naadloos in het landschap. In 2005 liet de eigenaar het comfortabele chalet ‘Valaisan’ bouwen met een oppervlak van 200 m2 en een weids uitzicht over het meer. Bovendien vindt u een ontvangstruimte van 300m2 met podium op het terrein. Een aantrekkelijk complex dat nu toegankelijk is voor mensen die op zoek zijn naar rust in de natuur. In een chalet kunnen 3 tot 5 personen overnachten en in totaal kunnen hier zo’n 20 personen verblijven. In Sermamagny in het departement Territoire de Belfort. www.chaletang.com

LABEL QUALITÉ TOURISME FRANCHE-COMTÉ

TY NORDIC

Het label ‘Qualité Tourisme Franche-Comté’ wordt toegekend na een streng onderzoek van het etablissement door een bevoegde instantie. De eerste etablissementen in de Franche-Comté hebben het label in 2011 ontvangen; het zijn er nu bijna 70. Deze onderscheiding kan worden gegeven aan hotels, restaurants, vakantieparken en kampeerterreinen. www.qualite-tourisme-franche-comte.com

Vergeet de beroemde kouderecords van de Val de Mouthe en concentreer u op de essentie: hier maakt u kennis met een eerlijke, echte gastvrijheid, een authentieke hartelijkheid die vooral te vinden is in dit driesterrenhotel dat onlangs is gerenoveerd. Ty Nordic biedt 10 knusse en comfortabele kamers en suites aan. Een haard, een mooie tafel, een verwarmd terras, maar ook een sauna en sportruimte. Een moderne inrichting en een hoogwaardige dienstverlening voor een verkwikkend verblijf. Geniet van de sfeer van Chaux-Neuve, de bakermat van het schansspringen! www.hoteltynordic.com ≥ Landschap met sneeuw

De aanpak ‘Qualité Tourisme’ stamt uit 2009 en komt voort uit de wet op de ontwikkeling en modernisering van de toeristische dienstverlening. Het doel van het label is om de kwaliteitsindeling van toeristische accommodaties te hervormen. Daartoe wordt de hulp ingeroepen van professionals die bekend zijn met het verbeteren van de dienstverlening en het concurrentievermogen van de bestemming. Het regionaal comité voor toerisme van Franche-Comté heeft in samenwerking met de lokale overheden, de staat en Europa een eigen kwaliteitskeurmerk ontwikkeld: ‘Qualité Tourisme Franche-Comté’. Dit label wil een stap verder gaan dan de nationale norm door andere criteria toe te voegen, die specifiek zijn voor de regio: promotie, ontvangst van klanten, of de gastheer in staat is om toeristische adviezen te geven, de aanwezigheid van streekproducten, milieuvriendelijkheid en aandacht voor mensen met een handicap.

25

26

Samenwerken, een verrassend woord als het over toerisme gaat! Toch is dit in Franche-Comté een realiteit die bepalend is voor de streek en deze op een nieuwe manier in woorden weet te vatten. Ambachten, architectuur, gastronomie, cultuur… hier werken mensen samen voor een beter bestaan. Hoe geeft men in FrancheComté uitdrukking aan de leus ‘Eendracht maakt macht’?

≥ Kaaskelder , Fort des Rousses, Jura

≥ Peugeot Museum, Sochaux

In dit gebied zijn bijzondere mensen geboren, zoals Victor Hugo, Pierre-Joseph Proudhon, Louis Pasteur, Charles Fourier, Armand Peugeot en Georges Cuvier. Het was een inspiratiebron voor de uitzonderlijke projecten van Vauban, Claude Nicolas-Ledoux of Le Corbusier, die hier ook werden uitgevoerd. Deze illustere mannen hebben hun sporen achtergelaten in de streek waar ze geboren zijn en gewoond hebben, maar in veel bredere zin ook in de literatuur, de architectuur, de politiek, de sociologie en de wetenschappen. De Franche-Comté is als vruchtbare klei waaruit dromen, utopieën en mooie ideeën opschieten: een gebied dat mensen altijd heeft samengebracht en hun energie heeft gebundeld. Want behalve dit pantheon van grote denkers, indrukwekkende bouwers en geweldige kunstenaars telt dit gebied talloze, vaak anonieme inwoners die zich hebben bevrijd uit de gevestigde kaders om nieuwe modellen en nieuwe werkmethodes te ontwikkelen en om uit te vinden en te scheppen. Zij overstijgen de beperkingen van de vaak barre geografische en klimatologische realiteit in dit gebied. Door hun eendracht en moed staan zij aan de basis van een nieuwe wereld. Zij werken samen om te overleven en te groeien.

EENDRACHT MAAKT MACHT OP HET PLATTELAND Bewijs: de Routes du Comté

27

De Comté is veel meer dan een Franse kaas: het is een hechte culturele band tussen de bevolking en het Juramassief waaruit deze kaas afkomstig is. Een voorouderlijk erfgoed dat zijn wortels heeft in de barre, lange winters, die de inwoners dwong om collectief hun bestaan zeker te stellen. Via het coöperatieve systeem benutten zij gezamenlijk het resultaat van hun veehouderijwerkzaamheden om een grote kaas te maken, die kon worden bewaard. Zo ontstonden de ‘fruitières’ (kaasmakerijen). Eeuwen gingen voorbij, de bewaarsystemen veranderden, maar de Comté bleef. En daarmee ook deze fantastische solidariteit tussen boeren waaruit de Comté is ontstaan. Sinds 10 jaar wordt dit bijzondere netwerk verkend door de Routes du Comté, die bezoekers van dit gebied de mogelijkheid bieden om achter de schermen van de Comté te kijken: boerderijen, fruitières, rijpingskelders, Maison du Comté (museum van de Comté), culinaire activiteiten, karakteristieke accommodaties en buitenactiviteiten om de landschappen te ontdekken, proeverijen en landbouwmethodes in de streek. Elke subregio van het hele productiegebied van de Comté wordt doorkruist met behulp van plattegronden en interessante adressen, zodat bezoekers deze veelzijdige streek op een nieuwe manier kunnen ontdekken. Landschappen bestaande uit hoge bossen, groenblauwe meren en kristalheldere rivieren omzoomd door bos≥ Huis van Comté-Kaas, Poligny

≥ Kuipersmuseum, Bois d’Amont

≥ Les Salines, Salins-les-Bains

28 randen en bloeiende weiden waarin grote Montbéliarde-koeien vredig grazen. Hoort u dat? Het geluid van klokken klinkt in elk dorp; in de dorpen staan namelijk bijzondere klokkentorens met geglazuurde dakpannen. De Routes du Comté staan garant voor smakelijke ontmoetingen en veel zien, bewonderen, horen en beleven. De boer, de kaasmaker, de kaasrijper, de restauranthouder, de wijnbouwer… Meer dan ooit brengt de Comté mensen samen: de mensen die deze kaas maken, gebruiken, ermee koken, ervan proeven… en u natuurlijk! www.lesroutesducomte.com

EENDRACHT MAAKT MACHT IN DE INDUSTRIE Bewijs: het netwerk van musea voor de technieken en culturen van de Franche-Comté In de Franche-Comté is veel industriële kennis ontwikkeld. Zo benut men er de vele wateren voor het opwekken van ener-

gie, de uitgestrekte bossen voor grondstoffen en brandhout en wordt er geprofiteerd van geografische ligging van het gebied tussen Zwitserland, de Elzas, Bourgondië en het Rhônebekken. Fabrikanten van brillen, auto’s, klokken, speelgoed, spoorwegbouwers… allemaal zijn ze erin geslaagd om de natuurlijke voordelen van dit gebied, maar ook de koppigheid en het geduld van zijn inwoners te benutten. Een aantal van deze activiteiten zijn verdwenen, waardoor de werkplaatsen die voor menselijke aanwezigheid in het landschap zorgden, werden gesloten. Andere hebben zich echter zodanig ontwikkeld dat Franche-Comté een internationale voorloper werd. Dit is met name het geval voor de microtechnieken, de ‘kleine zusjes’ van de traditionele klokkenmakerij, en voor de autosector. De Franche-Comté is trots op deze industriële geschiedenis en op alle kennis die in de loop der tijd op haar grondgebied en binnen haar grenzen is opgebouwd en koestert deze als een schat. Dankzij de vaak bewaard gebleven gebouwen en het landschap dat doordrenkt is van deze industriële geschiedenis, krijgen

≥ Land van Courbet

bezoekers een duidelijk beeld van dit bijzondere erfgoed. Kristalproductie, distilleerderij, mijnbouw, smederij, mechanica, gereedschapsmakerij, zoutwinning, wijnbouw, vervaardiging van Comté-kaas, houtverwerking, kartonproductie, brillenmakerij, houtsnijwerk, speelgoedproductie, edelsteenbewerking, klokkenmakerij, spoorwegbouw: het netwerk van musea voor de technieken en culturen van de Franche-Comté (MTCC) telt 17 locaties, musea of bedrijven die toegankelijk zijn voor publiek. Een netwerk dat wordt verlevendigd met tentoonstellingen en reizend amusement, waardoor plaatsen met elkaar worden verbonden en er bruggen worden gebouwd tussen industrieën en mensen, traditionele kennis en geavanceerde industrie, verleden en toekomst. www.musee-des-techniques.org

≥ Musiek Festival van Besançon

EENDRACHT MAAKT MACHT IN DE DORPEN Bewijs: de kleine karaktervolle steden van de Franche-Comté Ze zijn te vinden op het platteland en je kunt er haast voorbijlopen zonder ze te zien. Toch hebben ze een lange geschiedenis en een bijzonder erfgoed dat een omweg waard is. Het zijn de ‘Petites Cités Comtoises de Caractères’ (kleine karaktervolle steden van de Franche-Comté). Vierendertig dorpen die representatief zijn voor de geschiedenis en architecturale bijzonderheden van hun subregio’s. Faucogney met zijn roze zandsteen en prachtige woningen, de wijnstad Champlitte met zijn kasteel uit de 16e en 18e eeuw, Pesmes dat op een rotsachtige uitloper boven de rivier ligt, Bermont middenin de natuur en in het hart van het departement Territoire de Belfort, MouthierHaute-Pierre, Lods, Vuillafans en Ornans. Vier pittoreske steden langs het soms woelige, soms rustige water van de rivier de Doubs: Jougne, een bergdorp

bij de grens met Zwitserland; Nozeroy met zijn middeleeuwse accenten, Arbois, Poligny, Arlay, ChâteauChalon en Baume-les-Messieurs tussen wijngaarden, gele stenen en spectaculaire dal (diepe uitschuringen in het kalkplateau van de Jura). Van noorden naar zuiden tellen de vier departementen van de FrancheComté veel dorpen waar het hele jaar iets te beleven valt – dankzij het netwerk van musea voor de technieken en culturen van de Franche-Comté. Festiviteiten, rondleidingen en themawandelingen, activiteiten voor jongeren en exposities: dit ononderbroken programma wordt steeds vernieuwd om de gebaande paden te verlaten en de bescheiden, bijna verborgen schatten van de Franche-Comté te ontdekken. www.petites-cites-comtoises.org

EENDRACHT MAAKT MACHT IN DE KUNSTWERELD Bewijs: het orkest Victor Hugo Franche-Comté Dit ensemble ontstond in 2010 door het samenvoegen van de orkesten Besançon Franche-Comté en Montbéliard en wordt geleid door Jean-François Verdier. Sindsdien laat het orkest Victor Hugo Franche-Comté zijn thuissteden Besançon en Montbéliard en de rest van de regio genieten van een welluidend muzikaal seizoen, waaraan veel beroemde musici hun bijdrage leveren. Als resultaat van de samenwerkingsdynamiek waaruit het orkest is ontstaan, is het sinds 2012 ook aangesloten bij Ma Scène Nationale, het nationale podium van de regio Montbéliard. En deze werkwijze leidde weer tot de samenwerking van het orkest met de Nouvelle Scène Nationale van Besançon voor het seizoen 2012-2013. Zo krijgen alle levende kunstvormen van de regio een nieuwe dimensie. Deze solidaire aanpak zou de komende jaren heel goed tot nieuwe samenwerkingsverbanden kunnen leiden. www.obmfc.fr

29

30

De Franche-Comté in feestkleding van steden tot bergen. Stad of bergen? Kies een locatie en geniet er van de sfeer tijdens deze Incroyable Décembre (geweldige decembermaand) in Franche-Comté. Kies.. of combineer ze! BELFORT, MONTBÉLIARD, BESANÇON Kerst betekent hier: shoppen, levendigheid, schitterende lichtjes… Of u nu in Belfort, Besançon of Montbéliard bent, de charmes van een bruisende, kleurrijke en geanimeerde kerst zijn volop te vinden. Belfort herinnert zich haar wortels in de Vogezen en brengt het nabijgelegen massief naar het hart van de stad. Neem, uw armen vol met pakjes, even een glas warme wijn terwijl de kinderen zich uitleven op de sleepiste. U bent in het ‘dorp van de glijsport’ vlakbij de warenhuizen! In Montbéliard kunt u genieten van een magische, betoverende kerst zoals die ook in de Duitse dorpen en steden te ontdekken is. Deze kerst brengt terecht de 400

Wurtenbergse jaren in herinnering, waarvan altijd sporen zichtbaar zullen blijven in deze Prinsenstad. Rondom de kerk vindt u een kerstmarkt die zo uit een sprookjesboek lijkt te komen. Dit jaar zijn ook onze Waalse buren uitgenodigd met hun ambachten en goede humeur. De hele stad viert feest, waardoor u er ook zin in krijgt! Besançon onthult verborgen schatten. De prachtige hoofdstad van Franche-Comté stelt de werkplaatsen van kunstenaars en ambachtslui open en zet op alle pleinen feestelijke, culinaire en creatieve kersthuisjes neer. Een reuzenrad, een dorpje speciaal voor de kinderen, bomen en hemel vol lichtjes… Besançon viert het kerstfeest grootser dan ooit!

LES ROUSSES, MOIRANS-EN-MONTAGNE, LAPONIA DREAM Zoek ook eens de hoogte op. Er wordt gefluisterd dat de Kerstman in eigen persoon zal komen overwinteren in onze prachtige hoge bergen. De dorpen zijn bedekt met sneeuw, de sparren staan mooi op een rij, een houtvuurtje knappert en de wangen van de kinderen zijn rood van de frisse lucht en het plezier. Want wat is het leuk om op de Kerstman te wachten in een landschap als op een ansichtkaart! In Les Rousses doet de sfeer van het skistation niets af aan de authenticiteit: de kerstfestiviteiten laten herinneringen aan vroeger opleven. Avonden waar verhalen worden verteld of liedjes worden gezongen, fakkeltochten en warme gerechten sluiten uw sportieve dag op de ski’s, sneeuwschoenen of de hondenslee af. Paradijselijk. Er is nog een ander paradijs, deze keer voor de kinderen. We zijn in Speelgoedland. En het is ook niets minder dan dat: alles herinnert aan de voorouderlijke ambachten van het Juragebergte, te beginnen met het splinternieuwe speelgoedmuseum. Maar kerstfeest in Speelgoedland is bovenal een feest. Van 14 tot 16 december kunnen kinderen van 0 tot ongeveer 110 jaar drie dagen lang genieten van voorstellingen, activiteiten en workshops. Als u Franche-Comté tijdens deze Incroyable Décembre bezoekt, mag u de essentie niet vergeten: een bezoek aan Laponia Dream. Daar woont de Kerstman in december om de drukte in zijn geboorteland Lapland te ontvluchten. Een Samisch dorp middenin de Haut-Jura en een natuurpark waar rendieren in vrijheid leven. Bezoekers kunnen er slapen, eten en genieten. Maak kennis met noordelijke magie in Franche-Comté. www.franche-comte.org www.lumieres-de-noel.fr www.lesrousses.com www.laponiadream.fr

www.besancon-tourisme.com www.jurasud.net www.belfort-tourisme.com

31

≥ Accro-bull

≥ Riviertoerisme over de Saône

≥ Wandelen

≥ Avonturur in Les Rousses

≥ Saint-Point meer ≥ Abenteuerstrecke ≥ Les Rousses

≥ Canyoning

32

FRANCHE-COMTÉ:

ZO

DYNAMISCH ≥ Vouglans meers

≥ Accropont, Villards-D’Héria

≥ Huifkartochen

≥ Trektocht met ezel

≥ Mountain-bike

≥ Spider-Jump, Ornans

≥ Schermvliegen

BELANGRIJKSTE TOEGANGSWEGEN

FRANCHE-COMTÉ

TGV verbindingen: Dagelijkse verbinding vanuit Parijs (waaronder de Frans-Zwitserse TGV Lyria) of Lille die stopt in: Besançon, Montbéliard, Belfort, Pontarlier, Dole, Frasne, Mouchard. Inlichtingen SNCF: www.voyages-sncf.com Verbinding over de weg: Autosnelweg A 36 - A 39 - A 40 - A 404 - A 42 Lausanne/Vallorbe E 23-E 25. Vliegtuigverbindingen: Vliegveld Bâle-Mulhouse-Fribourg tél. +33 (0)3 89 90 31 11 • www.euroairport.com Vliegveld van Lyon Saint-Exupéry tél. +33 (0)4 72 22 72 21 • www.lyon.aeroport.fr Vliegveld van Genève tél. +00 41 22 717 71 11 • www.gva.ch Vliegveld van Dole Jura tél. +33 (0)3 84 72 18 53 • www.aeroportdolejura.com

33

CREDITS Concept en redactie Anne Chauveau Comité Régional du Tourisme de Franche-Comté

Artistieke directie Version libre • Vesoul

Fotocredits CRT Franche-Comté, Didier Lacroix, Pierre Jouille, Jean-Marc Baudet/Studio Vision, OTSI Moirans-en-Montagne, OTSI Métabief, Laurent Cheviet, Restaurant La Balance/Bertrand Picault, Stéphane Godin, Pavillon des Sciences, Cédrix Broux, Triathlon de Belfort, MTCC, Michel Joly, Régis Ravegnani, Ville de Besançon, Éric Chatelain, OTSI de Vesoul, Gérard Benoît La Guillaume, Yves Goux, Fabrice Parriaux, Thermes de Salins-les-Bains, Restaurant la Source de Vellminfroy, Locaboat Holidays, Charme Hôtel, L’Alpage du Levant, Les Jardins sur Glantine, Agence Eliophot, Stéphane Godin, La Maison Maisonnier, Le Château de la Houillère, La Maison de Mersuay, Domaine du Chalétang, Maison du Comté, Samuel Carnovali, Yves Petit, JeanFrançois Lami, Maison du Tourisme de Belfort, Régis Antoine, Musée Départemental Gustave Courbet, Guillaume Perret, AMB Photothèque, Utinam, Catherine Demoly.

Juragebergte landkaart Latitude Cartagène

www.franche-comte.org

Drukkerij IME • Baume-les-Dames