PERSBERICHT
14,7 % van Belgische bevolking onder de armoedegrens 1
Microfinanciering: al tien jaar een belangrijk instrument voor sociale re-integratie in België Sterke stijging van de microkredietaanvragen in 2009 Brussel, 6 juli 2010 Microfinancieringen, die populair werden dankzij Muhammad Yunus uit Bangladesh, Nobelprijswinnaar voor de Vrede in 2006, bestaan ook in ons land. In België worden al 10 jaar microkredieten toegekend aan mensen die geen toegang hebben tot de traditionele kredietvormen. In tijden van crisis en met anderhalf miljoen Belgen die onder de armoedegrens leven, zijn microkredieten meer dan ooit een noodzaak. Ook de cijfers bewijzen het: in 2009 werden Hefboom en Crédal immers geconfronteerd met een sterke stijging van het aantal aanvragen voor microkredieten. In de volksmond wordt wel eens gezegd dat ‘alleen rijken kunnen lenen’. Met die realiteit worden ook heel wat Belgen geconfronteerd die wegens onvoldoende waarborgen of een gebrek aan eigen middelen uitgesloten zijn van het klassieke kredietcircuit. Voor Hefboom en Crédal, twee coöperatieve vennootschappen met sociaal oogmerk en de belangrijkste spelers op het vlak van microfinanciering in België, zijn dat echter geen uitsluitingscriteria. Hun ervaring toont aan dat microfinanciering een belangrijk instrument is in de strijd tegen de armoede en een te hoge schuldenlast. De twee coöperatieve vennootschappen zijn samen goed voor 95 % van de microfinancieringen die in België worden toegekend. Ze zorgen voor een individuele begeleiding en aangepaste producten, zowel wat de bedragen, de verlaagde rentetarieven als de flexibele terugbetalingsvormen betreft. Microfinanciering in België Drie microfinancieringsproducten in België 1. Het microkrediet (opgericht in 2000) voor zelfstandigen
1
FOD Economie – Algemene Directie Statistiek en Economische informatie
Met een microkrediet (van maximaal 12 500 euro) kan iemand zijn eigen kleine onderneming opstarten of uitbouwen en werkgelegenheid voor zichzelf scheppen. Zonder inbreng van een waarborg, met een rentevoet van 5 % die niet is gekoppeld aan de marktvoorwaarden en met begeleiding op het terrein. Dat microkrediet wordt sinds 2000 verstrekt door Crédal in het Franstalige landsgedeelte en sinds eind 2007 door Hefboom in het Nederlandstalige landsgedeelte. Zij verdelen dit product in samenwerking met het Participatiefonds. 2. Het begeleid sociaal krediet (opgericht in 2003) voor particulieren Dit is een sociaal consumptiekrediet, van 500 tot 10 000 EUR, eveneens met een rentevoet van 5 %. Het is bestemd voor particulieren die een consumptiegoed wensen aan te kopen om hun levensomstandigheden te verbeteren. Het krediet, dat in 2003 in het leven werd geroepen, wordt momenteel uitsluitend verdeeld door Crédal. Het project is een van de eerste in Europa. Hefboom wil het binnenkort ook lanceren in Vlaanderen. 3. De sociale groene lening (opgericht in 2008) voor particulieren in het Brussels Hoofdstedelijk Gewest Dit is een sociaal consumptiekrediet met een nulrente dat particulieren met een bescheiden inkomen in staat moet stellen om energiebesparende werkzaamheden uit te voeren aan hun woning. Het krediet wordt uitsluitend verdeeld door Crédal en enkel in het Brussels Hoofdstedelijk Gewest.
Cijfers en trends in 2009
Crédal (actief in Wallonië en bij Franstalige Brusselaars) 1. Microkrediet voor zelfstandigen In 2009 heeft Crédal 57 microkredieten toegekend (- 31 % tegenover 2008) voor een gemiddeld bedrag van 8 700 euro. De gemiddelde kandidaat-ondernemer is 38 jaar en heeft een diploma secundair onderwijs. De meesten onder hen zijn uitkeringsgerechtigden die hun eigen arbeidsplaats willen creëren. 83 % had geen ervaring als zelfstandige. 40 % van de aanvragers zijn vrouwen, een positieve indicator voor het vrouwelijke ondernemersschap. De detailhandel is de best vertegenwoordigde sector: het gaat om kledingwinkels, voedingswinkels, enz. Dan volgen de ambachten (juwelenontwerpers, enz.) en buurtdiensten. De ondernemers zijn ook erg actief in de horecasector. Het hoeft niet te verbazen dat we hier heel wat activiteiten aantreffen die slechts een beperkt startkapitaal vereisen. Vaak gaat het ook om lastige sectoren, waarbij een grote persoonlijke betrokkenheid noodzakelijk is. Bij de start van de activiteit staat verbetering van de financiële situatie van de projecthouder niet altijd voorop. Voor velen onder hen gaat het erom een zelfstandige en bloeiende beroepsactiviteit op te zetten. 2. Begeleid sociaal krediet In 2009 kende Crédal 378 begeleide sociale kredieten toe (een stijging van 50 % tegenover 2008), voor een gemiddeld bedrag van 4 300 euro. De modelklant van een sociaal krediet is een alleenstaande persoon of een eenoudergezin. De gemiddelde leeftijd schommelt rond de 40 jaar. De begunstigden zijn hoofdzakelijk huurders en 64 % van
hen zijn uitkeringsgerechtigden. Hun gemiddelde inkomen (alle inkomsten samen) bedraagt 1 000 euro per maand. Het sociale krediet wordt gebruikt voor de financiering van heel uiteenlopende dingen. De meeste ervan hebben evenwel te maken met mobiliteit en toegang tot de arbeidsmarkt (voor een rijbewijs of voor de aankoop van een tweedehandsvoertuig of een scooter). Dan volgen uitgaven in verband met de kwaliteit of het comfort van de woning. Tot slot vormt gezinshereniging een nieuwe categorie sinds 2008. 3. Sociale groene lening In 2009 kende Crédal 96 groene leningen toe (een stijging van 700 % tegenover 2008), voor een gemiddeld bedrag van 7 300 euro. Het modelprofiel van een groene lener verschilt lichtjes van de voorgaande. 90 % van hen is immers eigenaar van zijn woning. Alleenstaanden met of zonder gezin ten laste zijn talrijk aanwezig, maar ook koppels zijn goed vertegenwoordigd. 46 % van hen is uitkeringsgerechtigd en het gemiddelde inkomen bedraagt 1 124 euro. 23 % van de door een groene lening gedekte investeringen betreffen verwarming, 77 % isolatie (isolatie van daken en vervanging van ramen). De groene lening staat ook open voor huurders. Zij zijn uiteraard minder talrijk (10 %), omdat zij investeren in een woning die de hunne niet is. Toch gaat het vaak om investeringen waarmee zij heel snel energie kunnen besparen. Hefboom (actief in Vlaanderen en bij Nederlandstalige Brusselaars) Hefboom sloot in 2009 zijn tweede volledige activiteitsjaar op het gebied van microkrediet af. De ervaring toont aan dat microkrediet ook in Vlaanderen inspeelt op een behoefte. In 2009 kende Hefboom 26 microkredieten toe, dat zijn er evenveel als in 2008, voor een gemiddeld bedrag van 10 200 euro. De helft van de micro-ondernemers wonen in West- of in Oost-Vlaanderen. Vlaams-Brabant en Brussel zijn het zwakst vertegenwoordigd. De micro-ondernemers hebben een eerder praktijkgerichte opleiding gevolgd: bijna de helft volgde technische studies of komt uit het gespecialiseerde onderwijs. 20 % volgde hoger onderwijs. Bijna de helft van de micro-ondernemers was voordien uitkeringsgerechtigd. De activiteitssectoren zijn heel uiteenlopend. De verzorgingssector, technische werken en de bouw vertegenwoordigen bijna de helft van de activiteiten. Onder ‘verzorging’ (19 %) vallen hoofdzakelijk zelfstandige minicrèches. Technische werken en bouw (25 %) groeperen zelfstandigen die hun kost verdienen door handenarbeid: schilders, elektriciens, aannemers in kleine inrichtingswerken,... De dienstensector (25 %) omvat uiteenlopende activiteiten, van fotograaf tot financieel adviseur. In de horecasector (16 %) werden een aantal cafés en frituren geopend of overgenomen. Sterke stijging van de aanvragen door de crisis In 2009 kenden de aanvragen bij Crédal en Hefboom een heel sterke toename. Crédal stelt vast dat de aanvragers zich in een sociaal moeilijkere situatie bevinden. Nochtans zijn er niet meer ‘goede’ dossiers die door de filter geraken. Microkredietprojecten bereiken vaak maar heel nipt de rentabiliteitsdrempel. De motivatie en de realiteitszin van de kandidaat, alsook een reëel ondernemersprofiel zijn doorslaggevend bij de beslissing van de kredietcomités.
Het microkrediet voor zelfstandigen ondervindt de weerslag van de financiële en sociale crisis: tal van projecthouders hebben geaarzeld om van start te gaan 2009. Het aantal personen met sociale problemen die op zoek zijn naar steun in de vorm van een consumptiekrediet, blijft daarentegen stijgen. Hefboom kende in 2009 een spectaculaire stijging van de aanvragen (267 microkredietaanvragen in 2009 tegenover 162 in 2008). Dat is toe te schrijven aan de groeiende naambekendheid van Hefboom op de microkredietmarkt en aan de reële behoefte aan dit producttype in Vlaanderen. Door een veel strengere filter voor de aanvragen te hanteren, werden in 2009 even veel kredieten toegekend als in 2008. Deze aanpak zou moeten leiden tot een hoger slaagpercentage van de ondernemers. De kracht van Crédal en Hefboom ligt ook in de begeleiding van en het advies aan hun klanten, alsook in het nauwgezette toezicht op de meest kwetsbare sectoren (zoals de horeca). Zo zou de stijging van de risicograad beperkt moeten blijven. xxx De steun van Dexia Foundation Belgium vzw Dexia Foundation steunt voor het vijfde jaar op rij microfinancieringen in België. Dankzij de Foundation is deze activiteit kunnen groeien. Dexia Foundation verstrekt werkingstoelagen aan Crédal en Hefboom en stelt hen vrijwilligers ter beschikking. Die mensen, werknemers en gepensioneerden van Dexia, houden zich hoofdzakelijk bezig met de coaching van micro-ondernemers. Dexia Foundation gaat voor een duurzaam mecenaat. Ondanks de financiële crisis blijft de steun van de Foundation aan sociale kredieten ongewijzigd. xxx WAT IS CREDAL? Crédal, een instelling voor alternatieve kredieten die werd opgericht in 1984, financiert verenigingen en ondernemingen uit de sociale economie (solidair krediet), door de banken uitgesloten personen die een zelfstandige activiteit willen opstarten (microkrediet) of goederen willen aanschaffen die zij nodig hebben in het kader van hun levensproject (begeleid sociaal krediet). Crédal is een coöperatieve vennootschap met een kapitaal van ongeveer 14 miljoen euro, in handen van 1 482 coöperanten. Die personen - particulieren, ondernemingen, instellingen, ngo’s, enz. – hebben ervoor gekozen om hun geld op een transparante en solidaire manier te beleggen. De financiële activiteiten kunnen als volgt worden ingedeeld: Het solidair krediet : risicokrediet en –financiering voor sociaal-economische projecten (scheppen van arbeidsplaatsen voor behoeftige personen, sociale geneeskunde, permanente vorming, sociale huisvesting, eerlijke handel,…). Het microkrediet voor personen die hun eigen werkgelegenheid willen scheppen, maar die geen toegang hebben tot het traditionele banksysteem. Het sociale consumptiekrediet voor personen in financiële problemen en met gerichte behoeften (bijvoorbeeld de aankoop van een auto voor een werkzoekende die een job wil en geen aangepast bankkrediet kan genieten). De sociale groene lening (voor Brusselse particulieren) om energiebesparende maatregelen te financieren. In 2009 werden 149 solidaire kredieten, 57 microkredieten, 378 begeleide sociale kredieten en 96 groene leningen toegekend, waarmee tal van personen of ondernemingen arbeidsplaatsen konden scheppen, uitbouwen of vrijwaren, of hun levenskwaliteit konden verbeteren. Perscontact: Bernard Horenbeek (
[email protected] – 010/48.34.70)
Julie Janssens (
[email protected] – 0493/51.87.33) www.credal.be WAT IS HEFBOOM? Hefboom is een organisatie die kredieten en advies verstrekt in het kader van duurzame initiatieven in Vlaanderen en in Brussel. Hefboom richt zich in het bijzonder tot verenigingen en projecten die de nadruk leggen op de opleiding en tewerkstelling van risicogroepen. Hefboom wil ook kwetsbare bedrijfsleiders begeleiden naar meer autonomie, door hen kredieten te verstrekken en voor begeleiding te zorgen. Daartoe ging Hefboom een samenwerking aan met het Participatiefonds en Dexia Foundation Belgium vzw. In dat kader wordt samengewerkt via een kredietproduct dat ‘solidaire lening’ wordt genoemd. Die samenwerking heeft tot doel een aangepast financieringsaanbod aan te bieden aan (kandidaat-) bedrijfsleiders die niet terechtkunnen in het traditionele bankcircuit om hun micro-onderneming op te starten of uit te bouwen. Een solidaire lening aanvragen kan via
[email protected] of op 02/265.01.61. Perscontact: Dirk Dalle (
[email protected], 0486/63.29.53). www.hefboom.be xxx WAT IS DEXIA FOUNDATION BELGIUM VZW? Dexia Foundation Belgium is een vzw die werd opgericht in 2005 en die de socialemecenaatsactiviteiten van Dexia in België groepeert. De rode draad bij de Foundation is de ondersteuning van solidariteit. De Foundation werkt volgens twee grote krachtlijnen: sociale integratie: via het microkrediet en het begeleid sociaal krediet; welzijn: ondersteuning van aan ziekenhuizen verbonden palliatievezorgeenheden. Website : www.dexiafoundation.be Perscontact: Alexandra Van Hemeldonck (
[email protected], 02/222.76.00) Persdienst Dexia (
[email protected] , 02 213 50 81)
Over Dexia Dexia is een Europese bank die op 31 maart 2010 35 177 werknemers telde. Op dezelfde datum bedroeg het kern eigen vermogen 18,7 miljard EUR. De Groep is vooral actief op het vlak van Retail and Commercial Banking in Europa, vooral in België, Luxemburg en Turkije en van Public and Wholesale Banking met een aanbod van omvattende bancaire en financiële oplossingen voor lokale, openbare besturen. Asset Management and Services omvat asset management, investor services en verzekeringen, onder meer ten behoeve van de klanten van de andere twee metiers. De diverse metiers staan in voortdurende interactie met elkaar om de klanten nog beter van dienst te zijn en om de commerciële activiteit van de Groep te ondersteunen. Voor meer inlichtingen: www.dexia.com Persdienst +32 2 213 50 81 Dexia Bank België - Pachecolaan 44 - B-1000 Brussel
