Persbericht met perskalender en achtergrondinformatie. 4 en 5 mei in het teken van vrijheid wereldwijd

Persbericht met perskalender en achtergrondinformatie Amsterdam, 12 februari 2010

4 en 5 mei in het teken van vrijheid wereldwijd Dit jaar is het 65 geleden dat er een einde kwam aan de Tweede Wereldoorlog. In dit lustrumjaar jaar stelt het Nationaal Comité 4 en 5 mei de vraag centraal: ‘Vrijheid wereldwijd; wat is daar voor nodig?’ In Nederland vinden we vrijheid vanzelfsprekend, maar sinds 1945 is er in de wereld nog geen dag zonder oorlog geweest. Dit thema staat ook centraal in de speciale vrijheidstrein “Stilstaan bij vrijheid” die vanaf 31 maart tot en met 5 mei door het land rijdt; een samenwerking van het Nationaal Comité 4 en 5 mei en de Nederlandse Spoorwegen. In deze trein en diverse andere projecten wordt iedereen uitgenodigd om mee na te denken over wat er nodig is om vrijheid wereldwijd te realiseren. Tijdens de Nationale Dodenherdenking houdt winnaar van de PC Hooftprijs, K. Schippers, de 4 meivoordracht en spreekt de minister-president bij het Nationaal Monument op de Dam. Oud premier Wim Kok spreekt de volgende dag in Roermond de 5 mei-lezing. De 13 Bevrijdingsfestivals gaan traditiegetrouw om 13.00 uur in het hele land van start. De Nationale Viering van de Bevrijding wordt afgesloten door het Limburgs Symfonie Orkest met het 5 mei-concert op de Amstel. Meer informatie: www.4en5mei.nl/jaarthema Noot voor de redactie niet ter publicatie: Over de nadere invulling van de vrijheidstrein ontvangt u de eerste week van maart een uitgebreid persbericht. Uiteraard ontvangt u voor de onthulling op 31 maart een aparte uitnodiging. Einde noot voor de redactie.

Activiteitenkalender Nationaal Comité 4 en 5 mei FEBRUARI 23 februari

Koppeling namen op oorlogsmonumenten online Ruim 4000 namen uit het digitaal joods monument zijn gekoppeld aan de online database oorlogsmonumenten van het Nationaal Comité 4 en 5 mei, waarin meer dan 3400 oorlogsmonumenten zijn opgenomen. Door de koppeling van deze databases wordt zichtbaar dat achter elke naam op een oorlogsmonument een persoonlijk verhaal schuilgaat. Daarnaast is te zien wie waar herdacht wordt.

MAART 4 maart

Dichter bij 4 mei Finale van de dichtwedstrijd onder jongeren van 15-19 jaar in de startprovincie Limburg: Dichter bij 4 mei. Middelbare scholieren hebben gedichten geschreven over herdenken. Tijdens de finale wordt de winnaar gekozen die zijn of haar gedicht voordraagt op de Dam voor tijdens de Nationale Herdenking.

17 maart

Sprekende beelden Zes bijzondere nieuwe filmportretten online op www.4en5mei.nl van overlevenden die hun verhaal bij een oorlogsmonument vertellen. Deze portretten zijn beschikbaar voor televisie. De getuigenverhalen vallen onder het project Sprekende Beelden, getuigenverhalen bij oorlogsmonumenten. Op de website www.4en5mei.nl staan meer dan 100 geschreven en gefilmde portretten. De nieuwe getuigenverhalen gaan op dvd als lespakket naar verschillende scholen in het middelbaar onderwijs.

1

31 maart

Vrijheidstrein Onthulling van de Vrijheidstrein. De trein gaat 5 weken lang door het land rijden en is een groot lustrumproject in samenwerking met de Nederlandse Spoorwegen. Houdt uw mailbox in de gaten, meer persinformatie volgt in de eerste week van maart.

APRIL 1e week april

Vrijheid wereldwijd Lancering van een speciaal project in samenwerking met de Ambassadeurs van de e Vrijheid in het teken van Vrijheid Wereldwijd. Persinformatie volgt 1 week april.

12 maart

Nationaal Aandenken Uitreiking van het Nationaal Aandenken aan alle leerlingen van groep 7 in het basisonderwijs. Tijdens de uitzending van schooltv- weekjournaal staat het boekje centraal, daarna ontvangen alle leerlingen het Nationaal Aandenken in de klas.

14 april

Nationaal Vrijheidsonderzoek Uitkomsten Nationaal Vrijheidsonderzoek verwacht, hierin wordt het draagvlak voor herdenken en vieren onderzocht. Tevens wordt hierin nader ingegaan op het jaarthema Vrijheid wereldwijd; wat is daarvoor nodig?

22 april

Schooltv uitzending ‘4 en 5 mei’ In deze uitzending wordt speciale aandacht besteed aan de betekenis van 4 en 5 mei. De uitzending is bedoeld voor scholieren in de onderbouw van het vmbo, de havo en het vwo.

29 april

Schooltv uitzending ‘Vrijheid’ In deze aflevering worden de dilemma’s rond de 4 freedoms van Roosevelt (1941) aan de orde gesteld. De uitzending is bedoeld voor scholieren in de onderbouw van het vmbo, de havo en het vwo.

MEI 4 mei

Nationale Herdenking Op 4 mei worden in het hele land de slachtoffers herdacht van de Tweede Wereldoorlog en van oorlogen en vredesmissies daarna. In 98% van de gemeenten wordt een herdenking georganiseerd. De Nationale Herdenking op de Dam in Amsterdam is het officiële nationale moment, waar alle herinneringen aan de Tweede Wereldoorlog en andere oorlogen samenkomen. De herdenking op de Dam bestaat uit een programma in De Nieuwe Kerk en een programma op de Dam bij het Nationaal Monument. De NOS zendt beide programma’s rechtstreeks uit. In het programma dit jaar een speciale bijdrage van auteur K. Schippers (1936), die in de oorlog in Amsterdam opgroeide en daar de bevrijding meemaakte. Schippers is de achttiende auteur die op 4 mei in De Nieuwe Kerk de 4 mei-voordracht houdt. De succesvolle dirigent en componist Iván Fischer schrijft speciaal voor de herdenking een nieuwe compositie. De muziek wordt uitgevoerd door het Nationaal Jeugdkoor onder leiding van Wilma ten Wolde. Tevens is er een bijdrage van hoofdkrijgsmachtrabbijn Kol D.M. Sebbag. Na de twee minuten stilte zal minister-president Balkenende op 4 mei bij het Nationaal Monument op de Dam de toespraak houden en de jongere die de winnaar is van de dichtwedstrijd Dichter bij 4 mei draagt zijn of haar gedicht voor. Meer informatie en de ontwikkeling van het programma is te volgen op: www.4en5mei.nl/herdenken

2

5 mei

Bevrijdingsdag - Dag van de Vrijheid Deze dag gaat in het lustrumjaar in Limburg, Roermond, van start. Elk jaar vindt de Start plaats in een andere provincie. In het theater De Oranjerie is een speciaal ochtendprogramma met o.a. de 5 mei-lezing door Wim Kok. Daarna is er een feestelijk programma tijdens het Bevrijdingsfestival in de binnenstad van Roermond. Om 13.00 ontsteekt de minister-president het Bevrijdingsvuur in Roermond. Dat is het startsignaal van alle feestelijke activiteiten in het land, waaronder de dertien Bevrijdingsfestivals. Hier treden de Ambassadeurs van de Vrijheid op, ze maken met helikopters van de Koninklijke Luchtmacht een vlucht langs de dertien festivals. Het 5 mei-concert op de Amstel sluit de Dag van de Vrijheid af. Om 21.00 uur vindt er een schitterend gratis openluchtconcert plaats op de Amstel in Amsterdam. Het Limburgs Symfonie Orkest onder leiding van Ed Spanjaard verzorgt het concert.

5 mei 12.00uur Boekje met 4 mei-voordracht en 5 mei-lezing verkrijgbaar in de boekwinkel. Dit is een samenwerking met het CPNB. .AUGUSTUS 12 augustus

Start van online expositie over Nederlands-Indië Nieuwe online overzichtsexpositie op www.tweedewereldoorlog.nl, Deze website is een webgids over de Tweede Wereldoorlog en een digitaal museum met online exposities. De website heeft een eervolle vermelding gekregen voor de webby-awards.

NB deze kalender betreft de projecten en activiteiten van het Nationaal Comité. Op www.4en5mei.nl vindt u tevens een overzicht van activiteiten en herdenkingen in het land. Deze activiteiten worden niet door het Nationaal Comité 4 en 5 mei georganiseerd.

Noot voor de redactie, niet ter publicatie Voor meer informatie over de activiteiten en de mogelijkheden tot interviews met de sprekers, artiesten en anderen, kunt u contact opnemen met het Nationaal Comité 4 en 5 mei. Over de Vrijheidstrein wordt u binnenkort met een uitgebreid persbericht geïnformeerd. Vanaf dan is er ook voor dit project de mogelijkheid voor interviews. Voor de programma’s rondom 4 en 5 mei, als ook voor het lustrumproject ontvangt u later aparte accreditatieformulieren. Neem voor interviewaanvragen contact op met: - Coromandel Brombacher, [email protected], tel: (020) 71 83 510, mobiel: 06 – 46 38 68 24 - Debby Grooteman, [email protected], tel: (020) 71 83 511, mobiel: 06 - 46 38 69 42 Einde noot voor redactie. Hieronder volgt extra achtergrondinformatie.

3

Extra achtergrondinformatie Jaarthema: Vrijheid wereldwijd; wat is daarvoor nodig? Dit lustrumjaar vieren we dat we 65 jaar geleden zijn bevrijd en herdenken we de opofferingen die daarvoor tijdens de Tweede Wereldoorlog zijn gebracht. Een mooi moment om ons af te vragen hoe de vlag van de vrijheid erbij hangt. Wat is er nodig om vrijheid wereldwijd dichterbij te brengen? Lees verder: www.4en5mei.nl/jaarthema

Wat doet vrijheid met een jongen van negen? ‘De komst van de jazz’, zo heet de komende 4 mei-voordracht in De Nieuwe Kerk, geschreven door K. Schippers (73). Hij is geboren en getogen in Amsterdam en groeit op in oorlogstijd. “Geen fijne tijd, maar voor mij was dat het normale leven. Ik wist niet beter.” Schippers maakt de bevrijding zeer bewust mee. Wat doet vrijheid met een jongen van negen? Schippers is de achttiende auteur die optreedt tijdens de Nationale Herdenking. Dit programmaonderdeel van de herdenking is gestart in 1992 met Harry Mulisch. De 4 mei-voordracht wordt rechtreeks uitgezonden bij de NOS. Kijk voor meer informatie op: http://www.4en5mei.nl/herdenken/nationale_herdenking/nieuwe_kerk/

Muziek om niet te vergeten De geroemde dirigent en componist Iván Fischer (1951) schrijft nieuwe herdenkingsmuziek voor 4 mei. Deze muziek gaat in premiere tijdens de herdenkingsplechtigheid in De Nieuwe Kerk. Het Nationaal Jeugdkoor voert de muziek uit, onder leiding van Wilma ten Wolde. Na 4 mei is deze muziek voor eenieder beschikbaar en kan zij ook worden gebruikt bij andere herdenkingen. Het is voor het zesde jaar achtereen dat op verzoek van het comité nieuwe muziek wordt geschreven. Doel van het comité is om het reservoir aan herdenkingsmuziek levend te houden. Zie verder: http://www.4en5mei.nl/herdenken/nationale_herdenking/nieuwe_kerk/

Honderden scholieren dichten voor 4 mei Honderden middelbare scholieren uit de Startprovincie Limburg hebben workshops gehad van professionele dichters. De 15 finalisten dragen op 4 maart hun gedichten voor. Tijdens de finale wordt niet alleen de winnaar gekozen die op de Dam op 4 mei zijn of haar gedicht mag voordragen, maar ook drie winnaars die in de voormalige kampen Amersfoort (19 april), Vught (4 mei) en Westerbork (4 mei) hun gedicht gaan voordragen. De overige finalisten kunnen tijdens lokale herdenkingen hun gedicht voordragen. Voor meer informatie over de dichtwedstrijd en de gedichten in voorgaande jaren kijk op http://www.4en5mei.nl/educatie/voortgezet_onderwijs/dichter_bij_4_mei

Wim Kok over vrijheid wereldwijd De 5 mei-lezing wordt sinds 1995 gehouden. Uitgangspunt hiervoor is het jaarthema. Sprekers die Wim Kok voorgingen zijn onder andere HM Koningin Beatrix en Ruud Lubbers. De Start heeft altijd een internationaal karakter, ambassadeurs van verschillende landen zijn hierbij uitgenodigd. Op 5 mei houdt Wim Kok tijdens de Start Nationale Viering van de Bevrijding, dit jaar in de provincie Limburg, de 5 mei-lezing. Ter voorbereiding op zijn lezing sprak Kok onlangs met diverse studenten uit het hele land. Tijdens het gesprek kwam de persoonlijke vrijheid in Nederland en de verantwoordelijkheid voor de vrijheid van anderen in de wereld scherp op tafel. Wim Kok gebruikt input van het gesprek om de 5 mei-lezing te schrijven.

4

Lees verder op: www.4en5mei.nl/nationalestart

Bevrijdingsvuur In de nacht van 4 op 5 mei halen sporters uit het hele land de fakkel met het Bevrijdingsvuur op bij Hotel De Wereld in Wageningen. Vandaar brengen zij met het vuur door het hele land, onder andere naar de dertien Bevrijdingsfestivals. In Roermond, waar de Start Nationale Viering van de Bevrijding plaatsvindt, wordt om 13.00 uur het eerste Bevrijdingsvuur ontstoken. Dat is het startsein voor de dertien Bevrijdingsfestivals en alle andere 5 mei-evenementen in het land. Lees verder op: www.4en5mei.nl/nationalestart

20 jaar Ambassadeurs van de Vrijheid Een lustrum in een lustrumjaar: in 2010 is het precies 20 jaar geleden dat er voor het eerst Ambassadeurs van de Vrijheid zijn benoemd door het Nationaal Comité 4 en 5 mei. Toen was dat de Terschellingse zanger Hessel. Nu, in 2010, vragen JunkieXL, Guus Meeuwis en The Boris & Wicked Jazz Experience aandacht voor vrijheid wereldwijd. Ze reizen met helikopters van de Koninklijke Luchtmacht door het land en doen de dertien Bevrijdingsfestivals aan. Op het podium gaan ze ook in op het jaarthema. Lees verder op www.bevrijdingsfestivals.nl

Limburg Symfonie Orkest speelt tijdens 5 mei-concert Het Limburgs Symfonie Orkest onder leiding van dirigent Ed Spanjaard speelt tijdens het 5 meiconcert. Het repertoire bestaat uit licht klassieke werken. De Nederlandse sopraan Eva-Maria Westbroek begeleidt het orkest met zang. Daarnaast is het bijzonder dat artiesten die normaal in een ander genre zingen tijdens het 5 mei-concert licht klassieke werken vertolken. Dit jaar valt deze eer aan Edsilia Rombley en Freek Bartels. De NOS zendt het 5 mei-concert op de Amstel rechtstreeks uit op Nederland 1. De ontwikkeling van het programma volgt u via: www.4en5mei.nl/viervrijheid/5_mei-concert

Muziek voor 5 mei Het feest op de Dag van de Vrijheid is niet compleet zonder muziek. Vrijheid maak je met elkaar, en muziek ook. Het Lied van de Vrijheid is op 5 mei op verschillende plekken te horen. Diverse koren door het hele land gaan op 5 mei het lied uitvoeren, soms zelfs in combinatie met een fanfare-orkest. Naast het Lied van de Vrijheid is er het Ritme van de Vrijheid, ‘kort – kort – kort – lang’. Dit is de morsecode voor de V van Vrijheid. Deze geluidsgolf kan in een plaats of gemeente doorgegeven worden om met elkaar de vrijheid te vieren. Kijk voor meer informatie op www.4en5mei.nl/viervrijheid Herhaling noot voor de redactie, niet ter publicatie Voor meer informatie over de activiteiten en de mogelijkheden tot interviews met de sprekers, artiesten en anderen, kunt u contact opnemen met het Nationaal Comité 4 en 5 mei. Over de Vrijheidstrein wordt u binnenkort met een uitgebreid persbericht geïnformeerd. Vanaf dan is er ook voor dit project de mogelijkheid voor interviews. Voor de programma’s rondom 4 en 5 mei, als ook voor het lustrumproject ontvangt u later aparte accreditatieformulieren. Neem voor interviewaanvragen contact op met: - Coromandel Brombacher, [email protected], tel: (020) 71 83 510, mobiel: 06 – 46 38 68 24 - Debby Grooteman, [email protected], tel: (020) 71 83 511, mobiel: 06 - 46 38 69 42

5