periodiek verschijnende interne nieuwsbrief met feiten en wetenswaardigheden voor de aangesloten leden van de AVAG

Vlugschrift Editie december 2015

periodiek verschijnende interne nieuwsbrief met feiten en wetenswaardigheden voor de aangesloten leden van de AVAG

van de voorzitter

Staan we aan de vooravond van grootse veranderingen of zitten we er middenin? De laatste jaren worden we geconfronteerd met disruptie en out of the box denken. Tijdens een bijeenkomst twee jaar geleden werd er gevraagd: wie gelooft dat over tien jaar de “wereld” er totaal anders zal uitzien? Twee mensen staken hun handen omhoog en werden met verbijstering gade geslagen. Nu jaren later werd er in een andere omgeving dezelfde vraag gesteld en talloze handen gingen omhoog. De automobielbranche staat voor een giga omslag naar elektrisch rijden. Nieuw te realiseren productiebedrijven worden gebouwd met een minimum qua bemensing en volledig geautomatiseerd. In een artikel stond de kreet “weg met de sales afdeling”. Klanten zullen steeds slimmer omgaan met de digitaliseerde wereld. Communicatie en dataoverdracht zijn ongelofelijk in ontwikkeling. Ondanks dat ik nog jong ben heb ik nog met de eerste draagbare mobiel gelopen in de vorm van een kleine koffer. Meegemaakt de Kermit telefoon. Rijdend van tankstation naar tankstation of een telepoint kon je telefoneren. Einde 1999!! Denk eens terug en dan weer naar de toekomst die in verhouding vele malen sneller zal gaan. Wat zal dan nog de waarde van verschil zijn voor uw bedrijf? Onlangs werd de najaarsvergadering gehouden bij Honeywell te Amsterdam. De opkomst was groot. Tevreden terugkijkend op de inhoudelijke punten werd er door velen geconstateerd

dat de AVAG positief in beweging is. Frisse kijk op de mogelijkheden en nog meer in dialoog met wat de leden voor ogen hebben, wordt er nieuwe co-creatie gezocht met partners als het NEN en SZW. Professionalisering is een must en het bestuur zal uitgebreid worden om de diverse taken te kunnen faciliteren. Een oproep en welgemeende waarschuwing van Rinus Brinks om de verstrekkende gevolgen van de nieuwe verordening en opvolging van de 89/686 EEG te overzien en te implementeren binnen uw bedrijf en personeel en relaties hierover te informeren.

Namens het bestuur prettige kerstdagen, een goede jaarwisseling en veel gezondheid en arbeidsvreugde voor 2016! Carl Welling Voorzitter

Het was een mooie avond. Met een grote groep AVAG leden werd er genoten van een goed georganiseerde walking dinner in hartje Amsterdam vergezeld met een goed glas en fijne gesprekken. Immers, kennis delen is vermenigvuldigen?

AVAG: als het gaat om veiligheid, gezondheid en welzijn in de werkomgeving. Editie december 2015, pagina 1

Beurs

Nieuws

A+A Dusseldorf 28 t/m 30 oktober j.l.

Dynamische RI&E is teamwork

De al weer 30e editie van de A+A editie zit er weer op. Er is sinds de eerste keer in 1954 wel wat veranderd en net als veel andere zaken hebben ook PBM een enorme ontwikkeling door gemaakt.

09-11-2015 | Veel organisaties besteden de RI&E uit aan een externe expert. Andere kiezen voor een alternatief: een dynamische RI&E. Die stellen medewerkers zelf op, gedurende het hele jaar. Waarom zou je voor zo’n oplossing kiezen?

Waren er in 1954 74 stands en slechts 2.000 toegangskaarten op 1.000 m2. De 30e editie had met 1.891 standhouders op 68.000 m2 uit 55 landen. Het aantal bezoekers was 65.000 tegenover 63.000 in 2013. 30% van deze bezoekers waren internationaal en kwamen uit maar liefst 50 landen. Heel veel AVAG leden maar ook heel veel andere Nederlanders met interesse in PBM hebben deze jubileum editie bezocht. De A+A is absoluut de meest toon aangevende PBM beurs in de wereld. De hoofdthema’s zijn Veiligheid op het werk, Bescherming op het werk, Gezondheid op het werk en Gespecialiseerde equipment voor rampen bestrijding. Het is imposant om te zien hoeveel aanbod van alle soorten PBM er is.

Het aanbod van PBM was inderdaad weer indrukwekkend. Noteer maar vast 17 – 20 oktober 2017 A+A Dusseldorf!

Nieuws

Norm voor het plaatsen van wegafzettingen & kleding aanpassingen De grootste bouwondernemingen van Nederland werken gezamenlijk aan nieuwe veiligheidsregels voor het plaatsen en verwijderen van wegafzettingen. Directe aanleiding is een ongeval in 2014 op de A12, waarbij een vrachtwagen op een pijlwagen inreed. Bij het ongeluk kwam een wegwerker om het leven en raakte een andere zwaargewond. De bouwondernemingen - BAM, VolkerWessels, Heijmans, Ballast Nedam, TBI, Strukon en Dura Vermeer - hebben veiligheidsinstituut Arbouw gevraagd om een nieuw A-blad te ontwikkelen.

Daarin moeten de meest doeltreffende veiligheidsmaatregelen worden vastgelegd. “Partijen kennen natuurlijk al goede werkwijzen”, licht Arbouw-directeur Jan Warning toe. “Het gaat er echter om dat er een werkwijze komt die erkend wordt door de Inspectie SWZ. Een norm dus, waarop in de praktijk kan worden gehandhaafd.”

Uiteindelijk doel is om te komen tot veiligere werkomstandigheden voor werknemers die de afzettingen plaatsen en verwijderen. “Helaas gebeuren er bij het plaatsen van wegafzettingen nog steeds veel ongevallen”, weet Warning. Hij verwacht dat het A-blad volgende voorjaar gereed zal zijn.

Om de veiligheid langs de weg en het spoor verder te vergroten gaan de bouwers vanaf 2017 ook uniforme eisen stellen aan de signalerende bovenkleding van weg- en spoorwerkers. Die eisen gaan ook gelden voor hun onderaannemers. Vanaf 2020 zal de kleur van de veiligheidshesjes overal oranje zijn. De nieuwe veiligheidsafspraken zijn gemaakt in het kader van de governance code ‘Veiligheid in de Bouw’. Daaraan nemen behalve de zeven grote bouwers ook Prorail, Rijkswaterstaat, het Rijksvastgoedbedrijf, AKD, Acta Safety Professionals en Unica deel. Doel is te komen tot meer uniformiteit op het gebied van veiligheid.

AVAG: als het gaat om veiligheid, gezondheid en welzijn in de werkomgeving. Editie december 2015, pagina 2

Nee, benadrukt Harms, dat komt niet omdat die experts slecht zijn in hun werk. “Die mensen zijn vaak erg deskundig. Maar om echt te begrijpen wat er hier aan de hand is en om er echt achter te komen hoe je dat moet oplossen, kun je niet volstaan met een paar rondjes door het bedrijf. Dan moet je vaak veel verder zoeken naar de oorzaken en de passende oplossingen.”

Verantwoordelijk Volgens Harms eist dit van de medewerkers een andere mentaliteit. “Als een organisatie de RI&E uitbesteedt aan een expert, zal iedereen de problemen daar ook neerleggen. Bij die expert. Met andere woorden: arbeidsomstandigheden vormen dan niet de verantwoordelijkheid van de medewerkers zelf. Met een dynamische RI&E weten medewerkers wie hun risico’s inventariseert en hun problemen in eerste instantie moet oplossen. Niet de ander, maar zijzelf. Dat vergroot hun betrokkenheid.” Dat klinkt goed, maar hoe ziet zo’n dynamische RI&E eruit? Is het een Worddocument, een Excel-bestand, een database misschien? Dat verschilt, zegt

Harms. “De ene afdeling maakt veiligheid misschien tot een vast item op het werkoverleg, waardoor ze notulen meenemen in het RIE-dossier. De andere houdt veiligheidsronden en legt de resultaten vast in een maandelijks rapport. Bij een dynamische RI&E ligt de nadruk niet zozeer op het uiteindelijke product, maar op het proces.” Inspectie Hoe zit het dan bij een eventueel bezoek van de Inspectie SZW? Die kan vragen om de RI&E, en dan valt een proces lastig te overhandigen. Weet Harms dan zeker dat al die notulen en rapporten aan de eisen voldoen? “Natuurlijk hebben we daar over nagedacht”, zegt Harms. “We beseffen dat medewerkers niet altijd volledig op de hoogte zijn van de aard van alle risico’s. En voor een goede RI&E is dat wel noodzakelijk. Dus worden die afdelingen en medewerkers bij het implementeren van de dynamische RIE begeleid. Risico’s kunnen ook aanleiding geven tot nader onderzoek en advies door een expert.” Bovendien is het regelmatig organiseren van audits nodig. “Iedere afdeling moet laten zien hoe ze de risico’s in beeld brengt”, zegt Harms. “En dat de RI&E regelmatig wordt aangevuld en geactualiseerd. Ja, bij ons is de RI&E vrij van vorm, maar zeker niet vrijblijvend.” Bron: Arbo online

Kleine hoekjes en grote blinde vlek Door Jan Popma | 20-10-2015 | Een ongeluk, zoals u weet, zit in een klein hoekje. Maar kennelijk zijn er op werkplekken héél veel kleine hoekjes, want het aantal ongevallen op de werkplek blijft onverminderd hoog: ruim 200.000 ongevallen met verzuim per jaar.

Bovenkleding “De keuze voor oranje is een absolute doorbraak”, zegt Warming. “Alle partijen die nu nog met geel werken, gaan op termijn over op oranje. Had dat besluit eerder genomen kunnen worden? Ja, zeker en vast, maar het is prettig dat de kogel nu wel door de kerk is en opdrachtgevers en opdrachtnemers het eens zijn.”

Betaalde belediging Volgens Ilse Harms, arbo-adviseur bij het Albert Schweitzerziekenhuis in Dordrecht, zit hier het probleem. “Medewerkers die zulke aanbevelingen zien, halen vaak hun schouders op. Ze krijgen een lijst met dingen die niet goed zijn, met een aantal oplossingen die slechts gedeeltelijk het knelpunt wegnemen. Die lijst zien ze vaak als een grote betaalde belediging. Dus leggen ze hem in een la. En vier jaar later is het weer tijd voor een nieuwe RI&E.”

Dynamische RI&E Een alternatief: de dynamische RI&E. Deze RI&E wordt niet opgesteld door een externe kracht, maar door de medewerkers zelf. En niet één keer in de vier jaar, maar het hele jaar door. En wat als het antwoord op het probleem niet zo gemakkelijk naar boven komt? Dan zullen de medewerkers zelf op zoek gaan naar de diepere oorzaken. Want als je die oorzaak oplossen, zijn er volgens Harms diverse knoppen waar je aan kunt draaien. “Je kunt draaien aan de knop ‘jezelf’. Wordt het misschien tijd voor een training? Maar je kunt ook draaien aan de knop werk indeling. Ook kun je draaien aan de knop ‘oorzaken’. Kun je misschien anders plannen?

Bron: Cobouw, 30 september 2015

Belangrijker nog: zo’n 4.000 ongevallen met ziekenhuisopnames, rond de honderd dodelijke ongevallen. Elk jaar weer. Nóg veel belangrijker is echter dat er jaarlijks ruim tweeduizend doden vallen door beroepsziekten. En beroepsziekten zijn niet iets dat in een klein hoekje zit, maar helaas één grote blinde vlek. En dat terwijl door verschillende onderzoekers wel degelijk aandacht wordt gevraagd voor sterfte door beroepsziekten. Niet doder Ik snap, gegeven de enorme bedragen die ermee gemoeid zijn, niet dat

bedrijven niet veel meer werk maken van goede arbeidsomstandigheden.

Bedrijven doen misschien wel hun best om het aantal ongevallen te verminderen, maar hebben veel minder oog voor beroepsziekten. Terwijl, als ik heel bot ben: een dode door een ongeval is niet doder dan een werknemer die aan kanker overlijdt omdat de werkgever hem met gevaarlijke stoffen heeft laten werken. Sterker nog, het leed dat veel slachtoffers van een beroepsziekte overkomt, is misschien nog wel intenser – en in ieder geval langduriger (en dus kostbaarder). Een werknemer met psychische klachten, RSI of werkgerelateerde kanker, Lees verder op pagina 6

AVAG: als het gaat om veiligheid, gezondheid en welzijn in de werkomgeving. Editie december 2015, pagina 3 AVAG: als het gaat om veiligheid, gezondheid en welzijn in de werkomgeving. Editie april 2011, pagina 3

AVAG wenst iedereen een prachtige Kerstmis en een gezellige en veilige jaarwisseling toe! Dat 2016 een fantastisch jaar mag worden!!

TTIP: betrouwbaar of wolf in schaapskleren?

Nieuws Vevolg van pagina 3 bijvoorbeeld, kost veel meer aan verzuim dan een werknemer die tijdens een noodlottig ongeval om het leven komt. De geschatte maatschappelijke kosten van slechte arbeidsomstandigheden bedragen minstens 10 miljard, en een groot deel daarvan komt bij de werkgever op de rekening. Ik rook niet, dus heb geen achterkant van een sigarendoos, maar ik vermoed dat het uitvegen van veel meer kleine hoekjes én het belichten van blinde vlekken een vermogen aan onnodige werkgeverskosten zou uitsparen. Gevalletje pech De noodzaak van een goed arbobeleid kan overigens ook juridisch worden onderbouwd. Ongevallen zijn immers soms echt een gevalletje pech of niet opgelet. Vervelend voor die tientallen werknemers die overlijden door een uit het kleine hoekje ontsnapte ongeluk, maar het valt de werkgever, ondanks diens zorgplicht, misschien niet altijd te verwijten. Dat is anders bij de jaarlijks duizenden gevallen van voortijdig overlijden door een beroepsziekte, vaak na een lang, smartelijk ziekbed. Een beroeps-

ziekte is geen gevalletje pech, maar het gevolg van structurele, vaak jarenlange blootstelling aan gevaarlijke stoffen of andere arbo-risico’s. Van een structureel tekortschieten van de werkgever dus. Vast niet altijd bewust. Waarschijnlijk niet zelfs, want de meeste werkgevers zijn geen boeven. Het probleem is dat beroepsziekten veel minder in het oog springen dan een ernstig ongeval. Onderschatting Ook kan de onderschatting van beroepsziekten komen doordat de relatie met het werk niet altijd 100 procent duidelijk is. Maar toch: allerhande studies wijzen uit dat psychosociale klachten voor bijna de helft met het werk samenhangen, klachten aan het bewegingsapparaat idem dito, en ook kanker wordt voor een niet onaanzienlijk deel (8%) door blootstelling op het werk veroorzaakt. Niet per ongeluk eens een keertje, die blootstelling, maar structureel. RI&E In de meeste gevallen wellicht uit onwetendheid, uit onkunde, gebrek aan infor-

matie. Noem maar op. Daar hebben we echter de risico-inventarisatie voor, en bij ingewikkelde zaken de arbodienst. De helft van de Nederlandse bedrijven heeft, ook tien jaar nadat de RI&E verplicht is gesteld, nog steeds geen risico-inventarisatie uitgevoerd. En bedrijven investeren wel in arbodienstverlening, maar daarbij wordt te weinig in preventie geïnvesteerd. Terwijl daar dus veel winst te boeken valt. Aandacht voor beroepsziekten is niet alleen een kwestie van, in juridische termen, goed werkgeverschap. Het is ook simpelweg goed ondernemerschap! Een goed ondernemer zorgt voor schadelastbeperking, en zorgt ervoor dat de grote blinde vlek van de beroepsziekten uit het verdomhoekje wordt gehaald. Auteur: Jan Popma | senior onderzoeker arbeid, risico en regulering bij het Hugo Sinzheimer Instituut (Universiteit van Amsterdam) en zelfstandig onderzoeker Nieuwe Risico’s bij New Risk Research Bron: Arbo online

Kok, boer en bouwvakker zijn gevaarlijkste beroepen Werknemers in de landbouw, horeca en bouwnijverheid hebben een veel grotere kans om tijdens hun werk een ongeluk te krijgen dan personeel in andere sectoren.

In 2014 liepen zes à zeven van de honderd werknemers in de drie branches letsel op door een ongeval. Dat is twee keer zoveel als gemiddeld in alle sectoren. Een ongeval leidt lang niet altijd tot arbeidsverzuim.

Bron: CBS - © NU.nl/Jerry Vermanen

Geestelijk letsel melijk letsel. In het laatste geval is ruim de helft van de werknemers dezelfde of de volgende dag weer aan de slag. In het tweede geval werken nog geen vier van de tien werknemers de volgende dag weer. Een derde is dan een maand of langer thuis. Bij lichamelijk letsel is dat 6 procent.

AVAG: als het gaat om veiligheid, gezondheid en welzijn in de werkomgeving. Editie december 2015, pagina 6

Belang internationale handel voor Nederland Volgens cijfers van het CBS werkt 59% van de Nederlanders bij een bedrijf dat importeert, exporteert of beide doet. Daarnaast bieden buitenlandse bedrijven in Nederland werk aan 800.000 mensen. Handel is dus erg belangrijk voor onze economie. Daarom wil de Rijksoverheid goede afspraken maken over internationale handel. Ook met de Verenigde Staten (VS). Het Transatlantic Trade and Investment Partnership (TTIP) tussen de EU en de VS is daar een voorbeeld van.

Redactie: Hier lijkt het een mooi bedacht concept. Een klein detail is echter iets om rekening mee te houden: ‘TTIP. Nederland kan profiteren (...).’ Het voorbehoudende woordje ‘kan’ betekent hier dat er dus geen garanties worden afgegeven over economische voordelen. ‘Nederland exporteert jaarlijks voor € 20 miljard aan goederen naar de VS.’ Je kunt jezelf hier afvragen of dat dan zo blijft. Leuk om de marktwerking hierop los te laten, maar wat betekent dat voor bijvoorbeeld producten die onder strenge EU-regels vallen? De gedachte is gerechtvaardigd dat er straks een vervaging van regelgeving kan gaan ontstaan, waarbij de gemiddelde kwaliteit van die producten minder kan worden. Voor voedsel en veiligheid mag dat zeker onwenselijk worden genoemd. Stof om over na te denken!

In de helft van de gevallen gaan de getroffen werknemers de volgende dag alweer aan de slag. Vooral in de horeca is het verzuim na een ongeval laag. Het gaat dan bijvoorbeeld om koks, keukenhulpen en kelners die zich gesneden, gestoten of verbrand hebben.

Bij psychische schade zijn werknemers vaak langer uit de roulatie dan bij licha-

Wat zegt de overheid over het op handen zijnde verdrag? Aangezien het TTIP een internationale overheidsaangelegenheid is, gaan we naar de basis met eens te bekijken wat zij daarover zeggen. De volgende informatie komt dan ook van de website www.rijksoverheid.nl. Opvallend overigens is de regelmatig voorzichtig gekozen woordkeuze. Maar dat zal er wel bij horen...

TTIP Nederland kan profiteren van deze handelsovereenkomst tussen de EU en de VS. De Nederlandse en de Amerikaanse economieën zijn al nauw met elkaar verbonden. Zo is Nederland de 3e grootste investeerder in de VS. Daarnaast zijn de VS de grootste handelspartner van Nederland buiten de EU. Nederland exporteert jaarlijks voor € 20 miljard aan goederen naar de VS.

Dat blijkt uit cijfers die het Centraal Bureau voor de Statistiek vrijdag naar buiten brengt. Het arbeidsverzuim als gevolg van een ongeluk is in de sectoren landbouw en bouwnijverheid bovengemiddeld hoog.

Behalve tot lichamelijk letsel kunnen arbeidsongevallen ook leiden tot geestelijke schade. Dit gebeurt met name in de zorgsector. Het gaat bijvoorbeeld om woonbegeleiders en sociaal werkers die worden aangevallen of bedreigd.

Op diverse plaatsen in Europa is men te hoop gelopen (Berlijn oktober 2015 ca. 150.000 mensen!) om te protesteren tegen TTIP oftewel het Transatlantic Trade & Investment Partnership dat in 2016 van kracht moet worden. De diverse media komen nu met overwegend negatieve berichtgeving. En dat terwijl de eerste onderhandelingen tussen VS en de EU al begonnen in 2013. Het moment om voor de PBM branche proberen uit te vinden wat dit verdrag voor gevolgen zou kunnen hebben. Het einde van dit artikel verklappen we alvast: het blijft voorlopig gissen, alhoewel de laatste berichten aangeven dat er grote stappen zijn gemaakt tussen EU en VS. In ieder geval is het de hoogste tijd dat AVAG-leden juist scherp de ontwikkelingen zouden moeten volgen om wellicht nog enige invloed te kunnen uitoefenen op wat er op hen afkomt en tijdig te ontdekken of volgend jaar ‘de soep wel zo heet gegeten wordt als dat die wordt opgediend.’

Door: ANP 13 nov. 2015

TTIP is niet nieuw TTIP is niet het eerste handelsakkoord dat de EU sluit. Zo zijn er al akkoorden met ZuidAfrika, Mexico en Chili. Ook met Zuid-Korea, Peru en Colombia zijn akkoorden gesloten. De onderhandelingen tussen de EU en

Singapore en Canada zijn ook klaar. Ook met Vietnam heeft de EU een principeakkoord bereikt. Redactie: Over het succes of het non-succes van deze gesloten verdragen wordt met geen woord gerept. Wel zien we allerlei voorbeelden vanuit diverse instanties op internet voorbijkomen, die toch duidelijk neigen naar non-succes. Zo vonden wij op www.dewerkmarkt.nl een interessante beschouwing over de banengroei die TTIP zou garanderen. Volgens de aannames van de Europese Commissie gebaseerd op informatie van het CEPR (Centre for Economic Policy Research) zou het voor Nederland 29.535 banen gaan opleveren. De berekeningsmethode is dubieus te noemen. Het is gebaseerd op het concept ‘groei door loonstijging’. Even kort door de bocht: verwacht wordt dat de aanpassingen op de arbeidsmarkt als gevolg van TTIP vooral plaatsvinden tussen verschillende sectoren. Onderzoek wijst uit dat de lonen in dit geval juist dalen, in plaats van stijgen. Daarnaast is het proberen te wisselen van vakgebied voor oudere en laagopgeleide werknemers een lastige zaak en vergroot de kans voor deze groep langdurig werkloos te raken. www.dewerkmarkt.nl merkt op dat er geen positieve ervaringen met vrijhandelsakkoorden zijn. Zie citaat.

de betekenisvolle titel: ‘Feiten of fabels, 10 claims over TTIP’. Wat is volgens de rijksoverheid het doel van TTIP? Dit artikel had kunnen beginnen met ‘het doel van TTIP’. Gezien de teneur over de eerder gesloten handelsakkoorden met landen als Canada en Mexico is het echter interessanter om pas hier het doel van TTIP eens nader te bekijken. De EU en de VS willen met TTIP het volgende bereiken: 1.  verbeteren toegang markten door afbouwen of afschaffen importtarieven 2. wegnemen van onnodige niet-tarifaire belemmeringen 3. afstemmen regels en standaarden producten 4. verdere economische integratie EU, VS en mondiale voortrekkersrol ad.1. De rijksoverheid geeft hier een voor de PBM branche een passend voorbeeld. ‘Op Amerikaanse schoenen zit nu een importtarief van 8%. Wordt dit tarief afgeschaft, dan gaat de prijs van Amerikaanse schoenen in Nederland omlaag.’ De vraag die u zich moet stellen is wat dit gegeven voor uw productiebedrijf of groothandel gaat betekenen. Moet u dan de rest van uw aanbod ook met 8% verlagen? Staat hiermee uw inkoopsprijs dan sterk onder druk?

Als we kijken naar eerdere vrijhandelsakkoorden kunnen we zien dat deze zorgen niet ongegrond zijn. Bij het in 2013 afgesloten vrijhandelsverdrag tussen Zuid-Korea en de VS (KORUS) en het verdrag uit 1994 tussen Canada, de VS en Mexico (NAFTA) kwamen de voorspellingen over banengroei ook niet uit. Zo heeft het KORUS-verdrag in plaats van de voorspelde 70.000 nieuwe banen juist geleid tot 40.000 arbeidsplekken minder. Voor NAFTA was het verschil tussen de beloftes en de resultaten eveneens zeer groot: in plaats van 200.000 nieuwe banen te creëren moest een speciaal fonds worden opgericht om de miljoenen dankzij NAFTA ontslagen werknemers op te vangen.

ad.2. Op de website van de rijksoverheid wordt het voorbeeld gegeven dat volgens de Amerikaanse wetgeving alleen Amerikaanse schepen tussen Amerikaanse havens mogen varen. ‘Nederlandse baggeraars kunnen daardoor niet aan de slag in de VS. Dankzij TTIP zou de Amerikaanse wetgeving kunnen worden aangepast.’ Het voorbehoud dat je op basis van deze informatie al snel maakt is twijfel over of die wetgeving wordt aangepast en zo ja, wanneer en tegen welke prijs? Laten we niet uit het oog verliezen dat het gaat om een handelsakkoord. Daar hangt altijd ergens (in het akkoord) een prijskaartje aan.

Kortom, aannames zijn geen feiten. Het handelsakkoord met Mexico heeft volgens het Economic Policy Institute ervoor gezorgd dat er 682.900 banen in de VS verloren zijn gegaan. In Mexico raakten 1,1 miljoen boeren hun land kwijt en de lonen daalden tot maar liefst 16%. dewerkmarkt.nl sluit dan vanuit die optiek terecht af met de opmerking dat er weing reden is om aan te nemen dat TTIP in Europa 2,2 miljoen banen zal creëren. Op de site http://www.authentiekejournalistiek.org is gratis een boekje te downloaden met

ad.3. Hier heeft uw redactie ook letterlijk de tekst van de website overgenomen. ‘Afstemming van regels en standaarden kan door wederzijdse erkenning van verschillende standaarden. Door nauwere samenwerking wordt regelgeving ook effectiever en goedkoper (bijvoorbeeld omdat dan minder inspecties nodig zijn). De EU en de VS hebben bijvoorbeeld verschillende eisen voor het testen van de veiligheid van auto’s. Europese en Amerikaanse auto’s zijn allebei veilig. Wanneer de EU en de VS elkaars standaarden erkennen, kunnen zij eenvoudiger en goedkoper auto’s >>

AVAG: als het gaat om veiligheid, gezondheid en welzijn in de werkomgeving. Editie december 2015, pagina 7 AVAG: als het gaat om veiligheid, gezondheid en welzijn in de werkomgeving. Editie april 2011, pagina 3

feiten & fabels

Vevolg van pagina 7 importeren en exporteren. Daardoor is het niet nodig auto’s 2 keer te testen. De Europese Commissie heeft voorgesteld een regulerende instantie op te richten: de ‘regulatory cooperation body’. Dit is een werkgroep waarin de VS en de EU praten over samenwerking op het gebied van regelgeving. Bijvoorbeeld om iets te doen aan verschillen in technische voorschriften die de onderlinge handel onnodig moeilijker maken. Deze instantie raadpleegt daarvoor ook betrokkenen, zoals consumentenorganisaties en vakbonden. De regulatory cooperation body mag alleen adviseren. Het democratische proces om in Nederland en de EU wet- en regelgeving te maken, blijft hetzelfde. Het Europese tekstvoorstel en 3 verklarende teksten over deze instantie is te vinden op de site van de Europese Commissie. Redactie: Kijk, hier zit het venijn in de staart. Projecteer dit voorbeeld over auto’s op PBM en probeer een inschatting te maken of dergelijke afspraken een voordeel of een nadeel zijn. Is de crux van het verhaal hier niet dat als het gaat om veiligheid de juiste kwaliteitstest wordt uitgevoerd en niet de meest commercieel interessantste? De ‘regulatory cooperation body’ mag dan alleen adviseren, onderaan de streep kun je je afvragen of handelsbelangen niet zwaarder wegen dan de onafhankelijkheid van een regulerende instantie. En in hoeverre blijft het democratische proces om in Nederland EU wet- en regelgeving te maken daadwerkelijk hetzelfde? Bij accordering van TTIP is het een illusie te denken dat we buiten de Amerikaanse invloedsfeer zouden kunnen blijven. Kort door de bocht: TTIP lijkt de deur ver open te zetten voor ‘The American way of life’ in Europa. En daar zijn veel EU-landen niet van gediend en zal kunnen gaan leiden tot allerlei uitzonderingen op handelsregels waardoor het bedrijfsleven uiteindelijk de bomen niet meer door het handelsbos kunnen zien. ad.4. ‘De EU en de VS zijn de twee grootste economieën ter wereld. Zij delen belangrijke

waarden, zoals vrije handel en respect voor de mensenrechten. Met TTIP willen de EU en de VS wereldwijde standaarden stellen. Bijvoorbeeld voor eerlijke investeringsbescherming.’ Redactie: Vrije handel en respect voor de mensenrechten in een zin noemen lijkt nogal gewaagd. Deze twee begrippen zullen ondanks alle akkoorden die er zijn of nog zullen volgen op gespannen voet met elkaar blijven staan. Maar dat, hoe belangrijk ook, terzijde. ISDS of hoe investeringen inTTIP worden beschermd ISDS staat voor Investor-State Dispute Settlement. En naar ISDS wordt met een behoorlijke reservering en huivering gekeken, want alles in deze clausule lijkt een regelrechte bedreiging voor onze democratie. In het kort komt het erop neer dat bedrijven staten aan mogen klagen als zij maatregelen nemen of wetgeving maken waardoor deze bedrijven minder winstgevend zijn. Binnen TTIP wordt ISDS daarmee boven regeringen geplaatst, want de arbitrage is bindend! Op dit moment wordt er wereldwijd al met ISDS gewerkt. Het Leidsch Dagblad van 8 oktober geeft twee sprekende voorbeelden: ‘Het Zweedse energiebedrijf Vattenfall dreigede met een schadeclaim, waarop Hamburg besloot milieu-eisen (verplicht door de EU) aan een kolencentrale af te zwakken. Het Franse bedrijf Veolia wil 82 miljoen euro van Egypte omdat het land besloot het minimumloon te verhogen.’ En dan de scherpe vraag: ‘Hoe zal de Amerikaanse olie- en gasgigant en mede-eigenaar van de NAM, ExxonMobile, reageren als de gaskraan in Groningen wordt dichtgedraaid?’ In de Groene Amsterdammer van 26 november 2015 wordt aan ISDS uitgebreid aandacht besteed. Zij hebben samen met journalistiek platform OneWorld onderzoek gedaan naar de bedrijven en hun herkomst die overheden aanklagen. Opmerkelijk is dat uit het onderzoek blijkt dat veel ‘Nederlandse’ bedrijven graag aanklagen. Maar dat terzijde. Voor een overzicht

Artikel werkpleketikettering ingevoegd in Arbeidsomstandighedenregeling 13-10-2015 De Arbeidsomstandighedenregeling is gewijzigd om aan te kunnen sluiten bij de CLP-verordening. Deze Europese verordening is met ingang van 1 juni van dit jaar de enige geldende wettekst voor de indeling, etikettering en verpakking van stoffen en mengsels. De Arbeidsomstandighedenregeling is nu zo gewijzigd dat er wordt aangesloten op de verordening als het gaat om werkpleketikettering op de arbeidsplaats en plaatsonafhankelijk werken. Aangezien het een nieuwe bepaling betreft en er voorheen geen bepaling over werkplek -etikettering in de Arboregeling was opgenomen, treedt het artikel (4.15) vanaf 1 juni 2017 in werking.

10 claims over TTIP

Lees de bekendmaking in de Staatscourant. Internationale norm Inmiddels is er een nieuwe Internationale norm voor veiligheidssignalering: NEN-EN-ISO 7010; Grafische symbolen - Veiligheidskleuren en -tekens - Geregistreerde veiligheid. Ook nationaal zijn er normen voor veiligheidssignalering, kijkt u op www. nen.nl/symbolen voor meer informatie. Bron: NEN

AVAG: als het gaat om veiligheid, gezondheid en welzijn in de werkomgeving. Editie december 2015, pagina 8

1

kunt u kijken op www.groene.nl/isds. Goed voor de beeldvorming. Wat betekenen deze ontwikkelingen voor de PBM branche? Zoals het er nu naar uitziet heeft TTIP geen directe invloed op wetgeving en normeringen voor PBM. Volgens de laatste berichten zou de Europese Commissie erop staan dat er niets verandert aangaande de huidige scherpe regelgeving. Eigenlijk komt het erop neer dat de Europese en nationale wetgeving gehandhaafd blijft. Met andere woorden dat de verplichting blijft dat producten aan minimale eisen moeten voldoen. Het neemt echter niet weg dat de onderhandelingen nog bezig zijn. We weten niet hoe de stukken definitief worden neergezet op het bordspel van de internationale handel en politiek. Eindfase De onderhandelingen zijn volgens de berichten in de eindfase beland. Als de informatie correct is dan zal het handelsakkoord tussen VS en EU in het eerste kwartaal van 2016 een feit zijn. Bronnen: •  www.rijksoverheid.nl (katern: Economie en ondernemen) • www.dewerkmarkt.nl • www.authentiekejournalistiek.org • Leidsch Dagblad d.d. 8 oktober 2015 • De Groene Amsterdammer d.d. 26 november 2015 • www.groene.nl/isds

Colofon Redactie: Ronald le Clercq hetbureau208 E: [email protected] Hans Milders Sioen E: [email protected] Vormgeving is i.o.v. hetbureau208 verzorgd door Jeroen van den Akker, Goedinvorm.nl Secretariaat AVAG Postbus 12, 3740 AA Baarn Tel: 035-5427501 Contactpersoon: Estella Boom-Ridderbos E: [email protected] Website AVAG: www.branchevereniging-avag.nl Het Vlugschrift wordt met grote zorgvuldigheid samengesteld. Overgenomen artikelen worden altijd voorzien van bronvermelding, tenzij de bron niet bekend is.