periodiek verschijnende interne nieuwsbrief met feiten en wetenswaardigheden voor de aangesloten leden van de AVAG

Vlugschrift Editie mei 2015

periodiek verschijnende interne nieuwsbrief met feiten en wetenswaardigheden voor de aangesloten leden van de AVAG

van de vice voorzitter

Bewegen of in beweging gaan

Wat is het grappige van wat er in het voorjaar gebeurt? Op een mooie dag komen mensen in beweging, gaan de tuin in of gaan wat nieuws kopen voor in de tuin of op terras en worden zo actief. Dit is menselijk gedrag. Ook menselijk gedrag is dat als een iemand het initiatief neemt meerdere mensen volgen. Ik mocht als jury lid namens de AVAG deelnemen voor beoordeling van de Safety Maintenance Award Benelux. Als AVAG jurylid doe ik dit al een aantal jaar en ben iedere keer weer positief verrast over het resultaat. Verrast vanwege het feit dat niet alleen de veiligheidskundige of de Arbomedewerker enthousiast is en passie voor Safety heeft, maar steeds meer over het totale management en directie die achter het veiligheidsbeleid staan. Dit werd duidelijk zichtbaar bij de genomineerden: zij moesten een elevator pitch houden van zestig seconden en daarin vertellen wat bij hun in het bedrijf de succesvolle factoren waren over veilig werken en op welke wijze dit werd geborgd.

Daarna werd er door een jurylid inhoudelijke vragen gesteld over hoe het Safetybeleid werd geïmplementeerd. Die vragen waren niet van te voren bekend. Er moest daadwerkelijk onvoorbereid geantwoord worden. Woorden als passie, gedrag, cultuur, elkaar aanspreken op verantwoordelijkheid, gedrevenheid, samen en met elkaar, waren de sleutelwoorden tot succesvol veiligheidsbeleid. Deelnemers Nystar en Actemium werden in de twee categorieën de winnaar. Maar eigenlijk waren alle deelnemers winnaars. Want het is nog steeds een feit: veilig en gezond van huis naar werk en weer veilig en gezond terug naar onze dierbaren!

Dit sluit naadloos aan op de doelstellingen van de AVAG. Hiervoor hebben wij leden nodig die gaan bewegen en in beweging komen. En niet alleen wanneer het voorjaar wordt. Wij hebben u nodig!! Fijne zomer toegewenst namens het bestuur. Carl Welling (vice voorzitter)

Om dit te optimaliseren is er gedragsverandering nodig en moeten we een cultuur creëren van veilig werken.

Beurs

ASBESTOS 2015 | eerste vakbeurs voor de asbestbranche groot succes! Exhibitions Rotterdam International BV organiseerde op 15 en 16 april 2015 de eerste vakbeurs voor de asbestbranche in Ahoy Rotterdam. Algemeen directeur Jan G. de Klerk van ERI spreekt van een onverwacht groot succes. Met maar liefst 82 exposanten, welgeteld 5.032 bezoekers en een algemene waardering van 7,9 is deze première een perfecte beurs voor herhaling. De Klerk: “Het was meer succesvol dan verwacht. Natuurlijk spelen de ontwikkelingen in nieuwe wetgeving voor asbestsanering misschien ook wel een rol, maar duidelijk is dat we aan een behoefte hebben voldaan. Volgend jaar weer!”. Op de website asbestos2015.com is een nabeschouwing van de beurs te vinden, inclusief de lezingen van diver-

se sprekers. Onderzoek als leverancier of producent waar uw aandeel kan liggen of groeien in PBM voor de asbestsanering de komende jaren.

Naar verwachting stijgt de omzet van de asbestsaneerders van 420 miljoen naar 615 miljoen euro.

AVAG: als het gaat om veiligheid, gezondheid en welzijn in de werkomgeving. Editie mei 2015, pagina 1

Nieuws

OOST WEST AS-BEST

Het is inmiddels een standaard toevoeging aan een nieuwsbericht over een brand: er is asbest vrijgekomen. Personen in (witte) beschermkleding verschijnen op de plaats van de ramp, hele wijken worden afgezet en vaak duiken de media erop waarop de publieksvoorlichting soms alle kanten opgaat. Laten we eens dingen over asbest op een rijtje zetten. Een ding is wel zeker: asbest is net zo nuttig als levensbedreigend. Wat is asbest eigenlijk? Asbest is een mineraal. Een natuurlijk materiaal dat in tienduizenden jaren is gevormd. Het is een verbinding van magnesium en silicium en komt voor in de kleuren wit, blauw, groen, grijs en geel. De scheikundige formule is Mg3Si2O5(OH)4. Asbest heeft geweldige eigenschappen. Het slijt niet of nauwelijks en is onbrandbaar. Zelfs de oude Romeinen wisten dat al, want de lonten in de olielampen bestonden grotendeels uit asbest. Maar de keerzijde van dit wonderlijk praktische product is de bedreiging van de gezondheid. Zolang asbest onaangeroerd blijft, is er niets aan de hand. Maar bij sloopwerkzaamheden of calamiteiten op plaatsen waarin asbest is verwerkt, is er een groot gezondheidsrisico. Niet zozeer door de asbestdelen die je kunt zien, maar meer door het microscopisch fijne asbeststof dat alle kanten op stuift. Daarover later meer.

Geschiedenis Toen in 1850 op Engelse bodem de Industriele Revolutie begon, zien we in die periode het gebruik van asbest in ras tempo toenemen. De meest geproduceerde en daardoor bekendste vorm is witte asbest (Chrysotiel). Wereldwijd beslaat de productie zo’n slordige 85%. De toepassingen zijn legio. Daken, isolatie voor verwarmingsbuizen, tussenschotten in convectorputten, remschoenen en pakkingen zijn daar maar een kleine greep uit. Het was al tegen het einde van de 19e eeuw dat de eerste signalen kwamen dat asbest negatieve gevolgen heeft voor de gezondheid. Met name longkanker werd soms pas na vele jaren in verband gebracht met de ingeademde asbestdeeltjes. Asbest ‘neemt de tijd’ om je ziek te maken. In 1931 werd dit ziektebeeld erkend en werd bekend onder de naam asbesteose. Vanuit dat

Asbestwinning Rusland oogpunt is het misschien wel opmerkelijk te noemen dat ondanks de grote erkende gezondheidsrisico’s vanaf 1945 tot in de jaren 80 van de vorige eeuw iedereen lustig in de weer ging met het gebruik van asbest. In de jaren 70 kwam er voorzichtig vanuit de overheid actie om werknemers die met asbest moesten werken te beschermen. Anno 2015 staat in ieder geval Nederland voor de dankbare taak een actief asbestopruimbeleid uit te voeren. De meest recente maatregel is dat alle asbest(houdende) daken uiterlijk 2024 verwijderd moeten zijn. Een stap in de goede richting. De vraag blijft echter wel hoe asbestvrij Nederland (en de rest van de wereld) kan worden. Vandaag de dag nog worden onder meer in landen als Rusland, China, Canada, India en zelfs binnen de EU nog asbest gedolven en verhandeld. Waarom? Het is dankzij de vele toepassingsmogelijkheden nog steeds commercieel aantrekkelijk. Gezondheidsrisico’s Zoals eerder gezegd vormen relatief grote stukken asbest geen directe bedreiging voor de gezondheid. Het zijn de microscopisch kleine vezeldeeltjes die een verwoestend effect kunnen hebben. Een vorm van kanker veroorzaakt door asbest heet Mesothelloom, een kwaadaardige tumor aan het longvlies of buikvlies. Mesothelloom valt onder de noemer beroepsziekten en wordt veroorzaakt door het onbeschermd werken met asbest. In het verleden werd de ziekte veel gediag-

AVAG: als het gaat om veiligheid, gezondheid en welzijn in de werkomgeving. Editie mei 2015, pagina 2 AVAG: als het gaat om veiligheid, gezondheid en welzijn in de werkomgeving. Editie april 2011, pagina 2

nosticeerd bij mensen in de scheepsbouw. Asbest is een sterk mineraal dat niet vergaat en kan zich vastzetten in de longblaasjes waardoor deze beschadigd raken. Deze beschadiging levert uiteindelijk een niet te behandelen longkanker op. Zo’n 80% van de patienten overleven het eerste jaar na diagnose niet en van de overige 20% overleven slechts weinigen het tweede jaar. PBM Nu we de eigenschappen van asbest en de grote gevolgen voor de volksgezondheid hebben belicht wordt het, zeker voor wie hier onbekend mee was, begrijpelijk waarom overheden groots uitrukken als er bijvoorbeeld tijdens een brand wordt geconstateerd dat er asbestdeeltjes vrijkomen. En ook dat de bekende ‘mannen in witte pakken’ ten tonele verschijnen. Een term die de media nog weleens gebruiken en die menig burger een weinig comforabel gevoel geeft. De kleur hoeft overigens niet altijd wit te zijn en er zullen ook vrouwelijke opruimers zijn! Dat spreekt voor zich.

De standaarduitrusting van de asbestwerker bestaat uit de volgende producten:

• Een weggooi overall met capuchon zonder zakken, maar voorzien van een ritssluiting met overslag en elastieke afsluiting aan mouwen en broekspijpen • wegwerphandschoenen • gele veiligheidslaarzen • wasbaar ondergoed (bij voorkeur wegwerp) • wasbare of wegwerpsokken • een veiligheidshelm (indien nodig) • wegwerp gehoorbeschermers • wasbare handdoeken • volledige ademhalingsbescherming (bijvoorbeeld een volgelaatsmasker met blower) En om de bescherming optimaal te maken het pak extra afsluiten met ducttape.

Over de persoonlijke bescherming van de asbestsaneerder is geen eenduidige Europese regelgeving. De PBM voorschriften en adviezen verschillen per land. Gezien de voorgeschiedenis en reputatie van asbest eigenlijk een opmerkelijke opvatting, daar valt nog een hoop te doen. Maar dat terzijde. Face Fittest Zonder optimaal afsluitende ademhalingsbescherming kun je de asbestbeheerder niet op weg sturen. En openingen dichten met ducttape is natuurlijk geen optie... Het is tegenwoordig heel goed mogelijk om te meten of een masker goed op het gezicht past (=stand der techniek). Je hebt verschillende maten maskers en verschillende gelaatsvormen. Uit pastesten blijkt, dat gemiddeld één op de tien werknemers die met asbest werkt, dat doet met een niet goed passend masker! Als werkgever ben je verplicht om doelmatige PBM’s te verstrekken. Daarbij hoort ook een goede passing. Je verstrekt toch ook geen veiligheidsschoenen die duidelijk te groot of te klein zijn? En als de stand der techniek het meten van een juiste passing mogelijk maakt, is het plotseling niet meer

van belang of zo’n test nu wel of niet verplicht is. In de asbestverwijdering is een Face Fittest overigens vanaf afgelopen 1 januari 2015 wél verplicht. Daar heeft een Face Fittest certificaat heeft een houdbaarheid van één jaar. Daarna moet de passing opnieuw bepaald worden. Dit geheel volgens het Engelse HSE 282/28 protocol. Een dergelijke fittest staat ook in het concept voor de nieuwe wereldwijde ISO norm die op termijn (2016 of 2017?) de huidige CE-markering gaat vervangen. Gele SafetySign Het al genoemde HSE protocol uit Engeland was daar een initiatief van de BISF. Dat is de Engelse zuster organisatie van de AVAG. Analoog aan de BISF heeft de AVAG in Nederland het initiatief genomen om kwaliteit van de Face Fittest te borgen. Het Engelse cursusboek (van de cursus voor het verantwoord uitvoeren van de Face Fittest) is door de AVAG vertaald uit het Engels. Op dit moment wordt dit cursusboek gebruikt door BME uit Houten en door Copla uit Harderwijk tijdens hun Face Fittest-cursussen. De AVAG heeft het onafhankelijke examen voor deze opleidingen ondergebracht bij Instituut CEC te Baarn. Om het voor de uiteindelijke afnemer van de Face Fittest overzichtelijk te maken, is er door de AVAG ook direct een Erkenningsregeling opgezet. Het gele SafetySign. Draagt een bedrijf dat kenmerk, dan zijn de Face Fittesters correct opgeleid en is de gebruikte apparatuur gekalibreerd en goed onderhouden. Zie www.SafetySign.nl AVAG-leden let op! Eerder in dit stuk staat te lezen dat vóór 2024 alle asbest houdende daken in Nederland verwijderd moeten zijn. Pas op bij het uitvoeren van onderhoud aan de valbeveiliging, die daarbij gebruikt wordt! Een harnas (vaak van geweven kunststof) is eigenlijk niet goed schoon te maken en zal zeker asbest bevatten. Eigenlijk zou die na gebruik met/bij asbest (dubbel verpakt, met asbest logo) officieel afgevoerd moeten worden…. Maar dat zal zeker niet gebeuren. Ascert In Nederland worden asbestsaneerders gecertificeerd door Ascert. Het gaat hierbij om certificatie van het proces van asbestinventarisatie en –verwijdering enerzijds en persoonscertificatie anderzijds. Deze beheersstichting is aangewezen door de minister van SZW in het werkveld asbest. Binnen de Stichting Certificatie Asbest bevinden zich alle relevante partijen uit het

De Ascert-stand op ASBESTOS 2015 asbest werkveld: opdrachtgevers, overheid, werkgevers, werknemers, corporaties en anderzins. Via de website kunt u een gecertificeerd asbestsaneerder bij u in de buurt vinden. Bronnen: • Asbestos Safety Technology Holland B.V. • Cursus Deskundig Asbestverwijderaar BME Opleidingen b.v. Vianen • website mens-en-gezondheid.infonu.nl • website ascert.nl • website safetysign.nl

Uw nieuwe contactpersoon bij het AVAG secretariaat Mijn naam is Estella Boom-Ridderbos en ben werkzaam bij HBB, onder andere voor het secretariaat van AVAG.

In verband met het zwangerschapsverlof van Bianca de Vries heb ik haar werkzaamheden op het AVAG secretariaat overgenomen. Bij haar terugkomst heeft zij er nieuwe werkzaamheden bij gekregen en is besloten dat ik eerste aanspreekpunt voor de AVAG blijf en Bianca achtervang is op het secretariaat, zodat de continuïteit gewaarborgd blijft en de bezetting optimaal is. De bestuurlijke contacten lopen via Dick Theunissen, directeur HBB.


NSWE Event 2015 Hoe creëer je een cultuur die tot veilig gedrag leidt? Als bezoeker van NSWE event in UNESCO Werelderfgoed van Nelle fabriek te Rotterdam mocht ik namens ons bedrijf Itsme HooglandMennens als productmanager PBM en met de AVAG pet als vice voorzitter, het National Safety at Work Event meemaken. Initiatiefnemer is Intersafe en met de stuwende kracht in de persoon Roger Van Meer die het meer dan gelukt is op ludieke wijze en met samenwerking van de diverse stakeholders een geweldig geslaagde event neer te zetten. Wanneer is een event geslaagd zou je denken? Indien er meer dan 1.000 bezoekers komen lijkt het mij bijzonder succesvol... Vele gesprekken werden gevoerd en er was een diversiteit aan topsprekers zoals Prof. Dr. Lidewey van der Sluis en Prof. dr. Dick Swaab.

Ook de paneldiscussie met dr. Ben Tiggelaar en CEO’s van vooraanstaande industriële bedrijven werd druk bezocht. Veel van onze leden waren present op de leveranciersmarkt. Inspectie SZW, NEN en Universiteit Twente boden met een breed spectrum mogelijkheden tot het stellen

van veel vragen. Kennisdelen, samenwerken, het was een mooie en leerzame dag om met verdiend respect op terug te zien voor de stakeholders en hun teams. Carl Welling

Nieuws

Uit de kleren na chemical splash

20-04-2015 Besmette kleding houdt een gevaarlijke stof vast. Dus na een chemical splash luidt het devies: kleren uit en spoelen met veel water. By the way, is de nooddouche op orde? Handelen Snel handelen is hoe dan ook van groot belang om de schade te beperken. In 2014 liep een operator die doorliep met een gevaarlijke stofbesmetting in een laars een gapende voetwond op. De stof had namelijk ook de gevoelszenuwen aangetast. Het is dus raadzaam om een op het eerste gezicht onbelangrijk lijkende besmetting toch direct aan te pakken. Bedrijven doen er daarom verstandig aan hiervoor duidelijke regels op te stellen. Want de veiligheidsperceptie van een werknemer strookt niet altijd met zijn eigen belang. En bovendien speelt er een bedrijfsbelang! Met name ten aanzien van de aansprakelijkheid. In magazijnen, afvulruimten of laboratoria komt morsen met gevaarlijke vloeistoffen regelmatig voor. Raken mensen besmet met een gevaarlijke stof, dan spreken we van een ‘chemical splash’-ongeval. Bij een chemische reactie met de huid van bijvoorbeeld een zuur of een loog bepalen blootstellingstijd, concentratie en behandeling de uiteindelijke gezondheidsschade. Keten De keten van behandeling begint bij het slachtoffer op de plaats van het ongeval

en loopt via de nooddouche, bedrijfshulpverleners (BHV’ers), brandweer en Eerste Hulp in het ziekenhuis, om te eindigen bij de revalidatie. Een slachtoffer kan vaak zelf de gevolgen al beperken. De BHV’er moet goed controleren om welke stof het gaat. En ervoor zorgen dat hij niet zelf slachtoffer wordt, onder meer door gebruik van de juiste PBM. Een Adviseur Gevaarlijke Stoffen (AGS) van de brandweer kan een slachtoffer ontsmetten en de arts bij de Eerste Hulp of huisartsenpraktijk adviseren. Dit verkleint het risico op een foutieve behandeling.


Melding Een melding bij de Inspectie SZW door de werkgever is verplicht als er sprake is van ziekteverzuim en een ziekenhuisopname. Bij een vermoeden van blijvend letsel is ook een melding nodig. Afgezien daarvan is bij een Brzo-bedrijf een melding van belang omdat er, vanwege het vrijkomen van gevaarlijke stoffen, een nader onderzoek nodig kan zijn. Bron: Arbo nieuwsbrief

Nieuws

Veiligheidshelm is hoofdzaak

13-04-2015 Het hoofd is een bijzonder kwetsbaar deel van ons lichaam. Daarom moeten we het in werksituaties optimaal beschermen. De veiligheidshelm is dus met recht een hoofdzaak. Een industriële veiligheidshelm is een persoonlijk beschermingsmiddel (PBM) dat het hoofd moet beschermen tegen een groot aantal gevaren. De verschillende soorten gevaren kunnen alleen of in diverse combinaties voorkomen. Bij het kiezen van passende hoofdbescherming zijn het soort werk en de aanwezige risico’s maatgevend. Als hulpmiddel bij het uitvoeren van die inventarisatie kan deze checklist van pas komen. Materiaal De uitgebreide eisen aan het materiaal en de uitvoering van een helm staan in de geharmoniseerde norm EN 397. Een industriële veiligheidshelm is gemaakt van materialen van duurzame kwaliteit. Dat houdt in dat bij normaal gebruik de eigenschappen van die materialen tijdens de beoogde levensduur geen veranderingen ondergaan. Voor het binnenwerk van de helm gebruikt men materiaal dat de huid niet irriteert. De in Nederland gebruikte veiligheidshelmen zijn meestal gemaakt van bepaalde soorten niet-stroomgeleidende kunststof. Die zijn te verdelen in twee hoofdgroepen: thermoplasten en duroplasten (thermohardend). Uitvoering De uitvoering van een veiligheidshelm

is aan eisen onderhevig. De bol of helmschaal van een helm is meestal voorzien van versterkingsribben en ventilatieopeningen. Daarnaast gelden nog diverse aanvullende eisen voor de bol met betrekking tot onder andere vorm, gewicht en weerstand. Getroffen door een vallend voorwerp moeten bol en binnenwerk, in goed afgestemde combinatie, meer dan 90 procent van de valenergie opnemen. Opbouw De opbouw van een helm hangt in belangrijke mate af van het gevaar waartegen die bescherming moet bieden. Een industriële veiligheidshelm is opgebouwd uit een helmschaal/bol met een rondlopende, brede rand of klep en een binnenwerk dat bestaat uit banden, al dan niet met een kinband. De instelbaarheid van de hoofdband en de achterhoofdband in het binnenwerk moet ervoor zorgen dat er voldoende vrije ruimte rond het hoofd blijft. Op die manier ontstaat een goede pasvorm. De eisen aan die vrije ruimte staan ook omschreven in de geharmoniseerde EN 397. High performance Veiligheidshelmen conform EN 397 zijn primair bedoeld om bescherming te bieden tegen vallende voorwerpen die op

de top van de helm terecht komen. Sinds enkele jaren is er een speciale norm voor veiligheidshelmen die een verhoogde bescherming tegen impact bieden, de EN 14052:2005. Deze high performance helmets bieden niet alleen een verhoogde bescherming tegen op de kroon vallende voorwerpen. Ze beschermen daarnaast tegen voorwerpen die naast de kroon terecht komen – de zogeheten decentrale impact – en tegen penetratie en vlamcontact. Levensduur Veiligheidshelmen zijn onderhevig aan veroudering. Hoe lang ze veilig meegaan, oftewel de maximum levensduur van helmen, hangt af van het materiaal, de blootstelling aan de gevaren en het gebruik. In de praktijk gaan helmen van thermoplastisch materiaal drie tot vijf jaar mee, rekening houdend met de inwerking van zonlicht (UV-straling). Er zijn ook helmen van duurzaam materiaal, soms versterkt met glasvezel. Onder normale omstandigheden kunnen deze tot tien jaar meegaan. Blootstelling aan gevaarlijke stoffen kan het verouderingsproces bespoedigen. Nadat een helm een klap heeft opgevangen, is vervanging in ieder geval noodzakelijk, ook al is er op het oog geen vervorming zichtbaar.

RI&E is toe aan nieuwe vorm 10-04-2015

Het wordt tijd om echt wat te gaan doen aan gezonder en veiliger werken. De RI&E (Risico Inventarisatie & Evaluatie), zoals we die nu kennen, is toe aan vernieuwing. Dat zeggen Peter Bakker en Gerard de Groot, oprichters van PP.NL, een stichting gericht op kennisuitwisseling en vernieuwing voor en door preventieprofessionals. Bakker en De Groot vinden dat de RI&E een doel op zich is geworden. “Het is nooit de bedoeling geweest dat de preventiemedewerker vooral bezig is met de RI&E. Het gaat erom dat bedrijven veranderin-

gen doorvoeren waardoor het werk veiliger en gezonder wordt. Dat hoofddoel is wat uit het zicht verdwenen.” Bakker vindt dat de gedachte achter de RI&E goed was. “Toen de RI&E verplicht werd gesteld, bracht dat de focus op arbeidsomstandigheden en dat zorgde voor verbeteringen. Voor die tijd was het bijvoorbeeld heel normaal dat mensen in winkels of kapperszaken acht tot twaalf uur achter elkaar moesten staan. Maar na die eerste winst is het eigenlijk alleen maar bergafwaarts gegaan. Er werden allerlei karikaturen bedacht om aan te geven hoeveel gedoe het wel niet was om je aan de regels te houden. We hoeven de RI&E niet volledig af te schrijven, maar we moeten wel zorgen dat die over de echte problemen gaat. De RI&E heeft alleen waarde als er daarna iets met die problemen gebeurt.” De Groot vindt dat de RI&E in zijn huidige vorm belangrijke hiaten kent. “We weten allemaal dat onveiligheid wordt veroor-

zaakt door gedrag. Laat nou eens een RI&E uitvoeren waarin het ongewenste gedrag wordt beschreven. Verder moeten de hoofdproblemen psychische en fysieke belasting duidelijk naar voren komen. En de RI&E mag ook geen excuus zijn om noodzakelijke verbetermaatregelen uit te stellen.” Bakker vindt dat het werk van een preventiemedewerker zeker niet ophoudt bij het maken van de RI&E. “Je moet weten waar knelpunten en weerstanden zitten in de organisatie. De interne deskundige heeft een rol in het maken van de RI&E en het maken van het plan van aanpak, maar dat is slechts het begin. Je moet juist sturing kunnen geven aan het vervolgtraject.” Peter Bakker is een van de sprekers op de Dag over Preventie op 16 juni. Gerard de Groot leidt een workshop op de Arbo Workshopdag.


Gedrag geeft RI&E waarde 02-04-2015 Veel arbeidsongevallen zijn terug te voeren op onveilig gedrag. Des te opmerkelijker dat gedrag zelden terugkomt in de RI&E. Dat zegt Huib Arts van Arboplaats tijdens het congres van de Nederlandse Vereniging van Veiligheidskundigen (NVVK). Volgens Arts draait een RI&E om inzetbaarheid. “Waar word je ziek van? Wat kan leiden tot een ernstig ongeval? Een RI&E zonder gedragscomponent heeft geen waarde.”

Veiligheid: elkaar aanspreken blijft lastig 31-03-2015

80 procent van de bedrijfsongevallen wordt veroorzaakt door onveilig gedrag. Toch blijft het elkaar aanspreken op gedrag het moeilijkste middel om meer veiligheid op het werk te krijgen. Dat zegt Esther de Kleuver, directeur Gezond en Veilig Werken van het ministerie van SZW. Nederland doet het volgens haar goed als het gaat om gezond en veilig werken. Het aantal arbeidsongelukken daalt, het ziekteverzuim is historisch laag en werkgevers zetten in op gezond en veilig werken. Maar zo waarschuwt ze tijdens het congres van de NVVK, dat is geen reden om achterover te leunen. “Volgens het Nederlands Centrum voor Beroepsziekten worden er nog elk jaar 20.000 mensen ziek van hun werk en in 2013 verzuimden 192.000 mensen na een arbeidsongeval.” Gedrag Uit werkbezoeken die De Kleuver aflegt bij bedrijven die voorop lopen met hun initiatieven en maatregelen om gezond en veilig werken te bevorderen, concludeert De Kleuver dat het elkaar aanspreken op gedrag het meest effectieve middel is, maar tegelijkertijd het moeilijkst. In een verwijzing naar de titel van het congres – Veiligheid? Zoek het ff zelf uit – stelt De Kleuver dat dat nou juist niet het antwoord is dat een werknemer moet krijgen wanneer hij een onveilige of ongezonde situatie aan de kaak stelt. “Een open werksfeer waar problemen kunnen worden aangekaart, is essentieel voor gezond en veilig werken.”

Lijstje Arts heeft een lijstje gemaakt met punten die volgens hem leiden tot een goede RI&E. • De RI&E moet herkenbaar zijn voor het management. “Zonder draagvlak bij het management, gaat er weinig gebeuren.” • Alleen maar problemen melden? Nooit doen. “Zet er ook in wat wel goed gaat.” • Een goede RI&E biedt focus. Prioritaire risico’s komen sowieso voor. “Wie zich in de RI&E van een houtzagerij afvraagt of houtstof een probleem is, heeft het niet begrepen.

• De RI&E moet gaan over concrete oplossingen, niet alleen op het gebied van techniek, maar ook van gedrag. “Een goede beheersmaatregel die niemand gebruikt, kost alleen geld en levert niets op. Otoplastieken in een broekzak, daar koop je weinig voor.”

Betrokkenheid Betrokkenheid bij het onderwerp is essentieel, op alle niveaus in de organisatie, zegt De Kleuver. Betrokkenheid van de medewerker bij de organisatie, van de leidinggevende bij de medewerker en van de medewerkers onderling zijn allemaal nodig voor een duurzame werkvloer waar mensen niet ziek of gewond raken door hun werk. Het is ook eenvoudig om daar een businesscase van te maken, stelt ze. “Het is aangetoond dat betrokkenheid ook leidt tot meer productiviteit.”

Vertrouwen De Kleuver heeft er vertrouwen in dat de meeste bedrijven graag veiliger willen werken, al weet een grote groep misschien nog niet helemaal hoe ze dat dan moet bewerkstelligen. Dat slechts 36 procent van de aanwezigen de stelling onderschrijft dat veiligheidskundigen weten wat er van ze wordt verwacht nu de overheid verdergaand dereguleert, is volgens haar niet terecht. “De doelvoorschriften zijn duidelijk. Daarnaast zijn er de arbocatalogi. Gebruik uw kennis en vaardigheden en vertrouw daar ook op.”

Bedrijven, organisaties en arboprofessionals zoals veiligheidskundigen hoeven dat niet allemaal zelf uit te zoeken, betoogt De Kleuver. “Natuurlijk stelt de overheid kaders en zorgt voor wetgeving. En natuurlijk hebben we de Inspectie SZW die optreedt waar het niet goed gaat. Daarnaast stimuleren we initiatieven en goede ontwikkelingen onder andere via het programma Zelfregulering.” Over de schutting Gooit de overheid de verantwoordelijkheid voor veiligheid over de schutting door het werknemers en werkgevers samen uit te laten zoeken? Nee, vindt De Kleuver. “Maar ik ben ervan overtuigd dat de beste oplossingen wel worden gevonden op de werkvloer.” De trend van zelfregulering, waarbij werkgevers en werknemers primair de verantwoordelijkheid dragen voor een gezonde en veilige werkvloer en een overheid die dat met minimaal ingrijpen aanspoort, dateert van 2007. Vanaf dat moment werd er onderscheid gemaakt tussen het publieke en private terrein. De overheid schrijft de doelvoorschriften voor, werkgevers en werknemers leggen de middelvoorschriften vast in de arbocatalogus. Dat is volgens De Kleuver geen teken van een onverschillige overheid, maar een streven naar maatwerk en een erkenning van het feit dat de ene branche andere middelen moet inzetten om veiligheid te bewerkstelligen dan de andere. “Het doel is gelijk: veiligheid. Maar de weg er naar toe kan verschillen.”


Ieder klein detail Een RI&E hoeft niet volledig te zijn. Of in elk geval is het niet nodig ieder klein detail te benoemen. Arts: “Kom in een RI&E niet aan met de brandblusser die niet is gekeurd. Dat valt nauwelijks serieus te nemen.”

Boete bedrijf én baas best duur 08-04-2015 Meestal zijn het bedrijven die boetes krijgen bij overtredingen. Maar soms heeft de feitelijk leidinggevende weet van laakbaar gedrag en doet niets. Dan kan ook die een boete krijgen, op persoonlijke titel.

De Inspectie SZW kan een leidinggevende beboeten als ze kan aantonen dat die verantwoordelijk was voor of een belangrijke rol heeft gespeeld bij een overtreding binnen het bedrijf. Zoals een overtreding van de Arbeidstijdenwet. In de afgelopen twee jaar heeft de Inspectie 25 maal een boete op persoonlijke titel uitgedeeld aan een leidinggevende. Feitelijk leidinggevende Om zo’n boete te mogen uitdelen, moet sprake zijn van persoonlijk verwijtbaar handelen van de feitelijk leidinggevende.

Ook moet onderzoek aantonen dat die leidinggevende kennis had van de overtreding en hierover zeggenschap heeft gehad. En bovendien moet gebleken zijn dat de feitelijk leidinggevende maatregelen ter voorkoming van deze overtreding achterwege heeft gelaten of de overtreding tegen beter weten in heeft laten voortduren. Duur Best duur, want dan lopen bedrijf én baas een boete op. De boete voor de leidinggevende is in principe de helft van die voor het bedrijf. Het hoogste boetebedrag tot nu toe bedraagt 68.000 euro. In totaal is ruim 433.000 euro aan boetes opgelegd. De Inspectie heeft besloten om door te gaan met het beboeten van leidinggevenden.

Lawaai nekt productiviteit 27-03-2015 Er is veel rumoer op de werkvloer. Kantoorwerkers hebben flink te lijden van lawaai door luidruchtige collega’s en slechte akoestiek.

Klachten Storende geluiden in de kantoortuin leiden tot stress en lichamelijke klachten, zoals hoofdpijn en migraine. Beide werden in de drie landen genoemd als belangrijkste klachten van geluidsoverlast op het werk. Driekwart van de ondervraagde medewerkers zegt dat hun bedrijf niets doet aan de geluidsoverlast. Was er wel actie, dan had die geen effect. Het Nieuwe Werken De helft van de respondenten geeft aan dat ze nog steeds vijf dagen per week op kantoor werken (Groot-Brittannië 47,7 procent, Duitsland 51,4 procent, Frankrijk 51,3 procent). Maar Het Nieuwe Werken wint aan populariteit. De kantoortuin is de nieuwe norm aan het worden. Daarmee neemt het lawaai op kantoor alleen maar toe als daar geen maatregelen tegenover staan. Telefoneren Een slechte akoestiek draagt bij aan een lawaaierige omgeving. Uit het onderzoek blijkt ook dat kantoorwerkers telefoongesprekken de lastigste klus vinden in een omgeving met veel geluid (GrootBrittannië 63 procent, Duitsland 51 procent en Frankrijk 59,8 procent).

Meer oog voor het oor

Onderzoek in Groot-Brittannië, Frankrijk en Duitsland toont aan dat herrie op kantoor medewerkers flink hindert. En bovendien de kwaliteit van hun werk stevig ondermijnt (Groot-Brittannië 89,9 procent, Duitsland 96,5 procent en Frankrijk 93,5 procent). Uit de resultaten blijkt dat beperking van geluidsoverlast en behoud van de concentratie op kantoor steeds grotere opgaven worden. Rumoer De productiviteit van medewerkers lijdt onder rumoer. Kantoorpersoneel in alle drie de landen noemde afname van hun productiviteit als een van de effecten van lawaai. Volgens hen zouden zij meer werk gedaan krijgen in een minder lawaaiige omgeving.

06-03-2015 Jaarlijks is 3 maart Internationale dag van oor en gehoor. Een goede reden om meer oog te hebben voor het oor: lawaai, gehoorbeschadiging en gehoorbescherming. In Europa alleen al hebben 80 miljoen mensen een vorm van gehoorschade. Van hen heeft 30 miljoen daar zelf geen weet van. Met grote gevolgen. Gehoorschade bemoeilijkt de communicatie op de werkvloer. Bovendien maken werknemers met een aangetast gehoor meer kans op een arbeidsongeval. Preventie Lawaaidoofheid staat in Nederland op de derde plaats van beroepsziekten (NCVB, 2014). Volgens de NVVS (NederlandseVereniging voor Slechthorenden) leidt een gebrek aan preventie op

het vlak van gehoorverlies en gehoorzorg op termijn tot hoge kosten. Door de genoemde risico’s op de werkvloer en door de relatie van gehoorverlies met andere aandoeningen als obesitas, diabetes, dementie en depressie. Geluid of lawaai? Hoe schadelijk is geluid voor het gehoor? Wanneer lawaai een potentieel risico vormt, moet een werkgever metingen uitvoeren en de risico’s opnemen in de RI&E. Bij blootstelling aan een dagelijkse dosis geluid boven de 80 dB(A) is hij verplicht om gehoorbescherming ter beschikking te stellen. Bij geluid boven de 85 db(A) zijn werknemers verplicht die te dragen. Laatste schakel Gehoorbescherming is de laatste schakel in de keten ter voorkoming van gehoorschade. Net als voor alle zaken op het gebied van de arbeidsomstandigheden geldt dat werknemers de arbeidshygiënische strategie moeten hanteren: eerst bronmaatregelen om de risico’s te beperken, daarna pas PBM. Zo kan een werkgever bijvoorbeeld al bij de aanschaf van machines rekening houden met het geluid dat die produceren. Gehoorbescherming Het gebruik van oordoppen en andere vormen van gehoorbescherming laat dikwijls te wensen over. Werknemers ‘vergeten’ ze te dragen, omdat zij ze niet lekker vinden zitten of ze om andere redenen lastig vinden. Dat heeft op termijn duidelijk een nadelig effect op de effectiviteit van PBM. Jongeren Steeds meer jongeren kampen al met gehoorschade. Dat blijkt uit cijfers van het Belgische leger: sinds 2008 is daar het aantal afkeuringen op gehoor verdubbeld. Getallen van de Nationale Hoorstichting wijzen in dezelfde richting. De jongeren van nu zullen steeds moeilijker kunnen functioneren in bepaalde beroepen: een dove politieman, piloot of ziekenverzorger lijkt een lastige optie. Nog een extra reden om meer oog te hebben voor het oor.

Safety Sign

Toeleveranciers die erkend zijn door de Stichting SafetySign® vindt u op www.safetysign.nl. Een erkend bedrijf geeft verantwoord advies rondom de keuze, het gebruik en onderhoud van PBM! Is uw bedrijf al SafetySign® erkend? Zekerheid bij de juiste keuze van de juiste persoonlijke beschermingsmiddelen.

Verantwoord onderhoud van uw valbeveiliging. Voorkom aansprakelijkheid!

Verantwoord Face Fittesten bij ademhalingsbescherming met geschikte meetapparatuur. Past uw masker?


Leerzaam

Veiligheid: jong geleerd, oud gedaan

Hoe een bouwonderneming op proactieve wijze veiligheidsbewustzijn bij jongeren stimuleert Het oog van uw redactie viel op een reclamedoek bij een bouwlocatie in Voorschoten van bouwbedrijf Giesbers Rotterdam. Een cartoonachtige tekening van een bouwer vergezelt met de tekst ’De bouwplaats is géén speelplaats’. Deze kernachtige boodschap moet de jeugd aansporen NIET op het bouwterrein te komen.

Leerlingen van basisscholen De Vink en Het Kompas, de toekomstige bewoners, zijn het er helemaal mee eens.

Ingrid Philipsen, manager interne zaken en onder meer verantwoordelijk voor het thema veiligheid, licht deze opvallende actie toe: “In het najaar van 2013 bouwden we een project in een dichtbebouwde en kinderrijke buurt. De uitvoerder van dat project zag de gevaren en risico’s meteen. Niet alleen dat een bouwplaats een magneet is

voor de nieuwsgierige jeugd, maar ook dat de aan- en afvoer van materialen door grote vrachtwagens levensbedreigende situaties zou kunnen opleveren. Toen hebben wij vanuit het bedrijf deze actie bedacht.” Ingrid vervolgt: “Ik heb toen contact gezocht met Veilig Verkeer Nederland en het idee werd met enthousiasme ontvangen. We heb-

ben met hen een lespakket ontwikkeld om leerlingen van scholen goed te kunnen informeren over onder meer de ‘dode hoeken’ van vrachtwagens. Maar het gaat verder. Onderdeel van de voorlichting is ook de gevaren van het bouwterrein zelf te benadrukken. Een stukje veiligheidsbewustwording is dringend nodig. Kinderen zoeken het avontuur en zien de risico’s dat zoiets met zich meebrengt vaak niet. De mensen op het bouwterrein dragen niet voor niets werkhelmen, -handschoenen en veiligheidslaarzen, toch?” En verder is er natuurlijk nauw overleg met de omliggende scholen over de voortgang van de bouw. Op dit moment zijn de informatiedoeken op alle bouwlocaties van Giesbers Rotterdam te vinden. Bouwen zij in een kinderrijke buurt in de nabijheid van een school, dan kan de school geheel vrijblijvend voor deze workshop kiezen. Kortom, een hele goede actie die duidelijk maakt dat je niet jong genoeg kunt beginnen met veiligheid!

Nieuw AVAG-lid In januari dit jaar is Berendsen Nederland toegetreden tot AVAG. Het Berendsen concern is in 17 landen actief op het gebied van bedrijfskleding, hygiëne, poetsdoeken, inloopmatten en cleanroom. Bedrijfskleding productspecialist Eva Hermans is de goedgehumeurde en goedlachse Berendsen contactpersoon voor AVAG. Eva: “Het is goed dat Berendsen is toegetreden tot AVAG. Wij zien de branchevereniging als het juiste platform op het gebied van PBM. We kunnen in onze specifieke bedrijfstak met elkaar en van elkaar leren. En dat komt de kwaliteit en veiligheid voor de eindgebruiker uiteindelijk ten goede. Berendsen hanteert internationaal hoge kwaliteitsstandaarden als het gaat om optimale beperking van gezondheidsrisico’s. Daarom gaan we verder dan (beschermende) werkkleding alleen. We kijken naar het totale pakket aan PBM die door een medewerker gebruikt worden en hoe onze Berendsen veiligheidskleding, productspecialist -schoenen en –hand- Eva Hermans

schoenen hierbij passen. Berendsen richt zich op de eerste plaats op een lange en veilige levensduur van haar producten. Gedegen kwalitatief materiaal betaalt zich op termijn gewoon terug.”

026- 3848140. Een zeer goed gereinigde spreekwoordelijke ‘rode loper’ zal voor u worden uitgerold. En anders ontmoet u elkaar zeker op een volgende AVAG-vergadering!

Berendsen biedt een volledige service rond verhuur, onderhoud en reparatie van bedrijfskleding, schoenen en handschoenen aan. Wanneer bedrijven besluiten deze producten bij Berendsen te huren, betekent dit dat ze geen omkijken meer hebben naar de aanschaf, reiniging, reparatie en vervang van deze artikelen. Voor eventuele vragen aan Eva kunt u contact opnemen met Berendsen Nederland, vestiging Arnhem te bereiken onder telefoonnummer

Redactie: Ronald le Clercq hetbureau208 E: [email protected] Hans Milders Sioen E: [email protected]


Colofon

Vormgeving is i.o.v. hetbureau208 verzorgd door Jeroen van den Akker, Goedinvorm.nl Secretariaat AVAG Postbus 12, 3740 AA Baarn Tel: 035-5427501 Contactpersoon: Estella Boom-Ridderbos E: [email protected] Website AVAG: www.branchevereniging-avag.nl Het Vlugschrift wordt met grote zorgvuldigheid samengesteld. Overgenomen artikelen worden altijd voorzien van bronvermelding, tenzij de bron niet bekend is.

periodiek verschijnende interne nieuwsbrief met feiten en wetenswaardigheden voor de aangesloten leden van de AVAG

Recommend Documents