Performant agressiebeleid

Performant agressiebeleid Aanpak van het OPZ Geel

Mieke Mondelaers – Peter Alderweireldt – Wim Hermans

Situering agressieproblematiek

Hulpverleners worden in toenemende mate geconfronteerd met agressie

Nood aan een eenduidig agressiebeleid: bescherming van werknemers veilige en kwaliteitsvolle patiëntenzorg

Mogelijke gevolgen voor hulpverleners

fysiek letsel gevoelens van onzekerheid / onveiligheid burn–out

Slide 2

Situering agressieproblematiek

Mogelijks nadelige gevolgen voor patiënt vb. fixatie / afzondering: herinnering aan vroegere trauma’s

Definitie ‘Elk verbaal, non-verbaal of fysiek gedrag dat dreigend, intimiderend of kwetsend overkomt of daadwerkelijk schade aanricht aan de patiënt zelf, aan anderen of aan objecten’ (Morrison, 1990).

Slide 3

Behoefte aan volwaardig beleid

Van ‘meten om te weten’ naar ‘meten om te doen’ Verleden: Indicator ‘aantal agressie-incidenten’: onvoldoende stuurinfo Behoefte aan: Meer info om op te sturen Info om te doen… Bijv. contextinformatie, verwachtingen van medewerkers

Slide 4

Voorwaarden tot volwaardig agressiebeleid ACT PLAN STUDY DO

Management neemt verantwoordelijkheid op

Toepassing van volwaardige beleidscyclus om gewenste performantie te kunnen bereiken Concreet:

beleidsvoorbereiding en -bepaling beleidsuitvoering beleidsmonitoring en -evaluatie terugkoppeling resultaten en bijsturing

do

do

study De goede planDe dingen study dingen doen

act

goed doen

act

Slide 5

ACT

PLAN

STUDY

DO

Kwadrant - PDSA LEREN – STUREN - VERBETEREN

MedewerkersMedewerkersmanagement management

Leiderschap Leiderschap

Beleid Beleiden en strategie strategie

MiddelenMiddelenmanagement management

Managementgebieden

Waardering Waarderingdoor door medewerkers medewerkers

ProcesProcesmanagement management

Waardering Waarderingdoor door klanten klanten

Eindresultaten Eindresultaten

Waardering Waarderingdoor door de maatschappij de maatschappij

Resultaatgebieden Slide 6

Leiderschap

2 pijlers strategische inbedding en belang van de

agressiethematiek noodzaak om hoofdverpleegkundigen

continu te informeren en sensibiliseren

Slide 7

ACT

PLAN

STUDY

DO






Managementgebieden







Beleid en strategie

Strategische doelstelling:

‘Het uitwerken, implementeren, monitoren en bijsturen van een agressiebeleid met minimale kwaliteitsgaranties voor patiënten en personeel.’

Kritieke succesfactoren Multidisciplinair draagvlak Evidence based richtlijnen en procedures Aandacht voor verschillende facetten van de agressiethematiek,

rekening houdend met behoeften en verwachtingen van medewerkers en personeel Uitbouw monitoringsysteem Benchmark

Slide 9

ACT

PLAN

STUDY

DO






Managementgebieden







Medewerkersmanagement

Doorvertaling naar HRM-beleid

Rekening houden met behoeften en verwachtingen van medewerkers

Deskundigheidsbevordering (vorming, referentieverpleegkundigen)

Breed draagvlak

Voorzien in opvang- en nazorgprogramma

Slide 11

ACT

PLAN

STUDY

DO






Managementgebieden







Middelenmanagement

Samenwerkingsrelaties met sleutelpartners

De patiënt als belangrijkste partner in de thematiek

Kennisbeheer

Doeltreffendheid van fysieke locaties, materiaal en veiligheidssystemen

Slide 13

ACT

PLAN

STUDY

DO






Managementgebieden







Procesmanagement

Preventiebeleid

Afzonderings- en fixatiebeleid

Opvangbeleid

Doelgroepgeoriënteerd

Registratie

Slide 15

Procesmanagement

Referentieverpleegkundige agressie □ Opleiding en advies □ Besluitvorming over en implementatie van procedures en praktijkrichtlijnen □ Opvolgen van nieuwe ontwikkelingen □ Systematische overleg □ Advies en bijstand aan patiënten en hun familie

Slide 16

Procesmanagement Concreet… □ Vormingen en bijscholing - Tweedaagse Vorming Agressiehantering voor alle nieuwe medewerkers geïnteresseerden 4 tot 6 maal per jaar

Slide 17

Procesmanagement

Inhoudelijk: • Begripsverkenning • Het crisisontwikkelingsmodel • Preventie van agressie • Omgaan met verbale agressie

Slide 18

Procesmanagement

• Persoonlijke afweertechnieken • Opbreng-/overname-/ptv-technieken • Gebruik van fixatiemateriaal • Nabespreking en debriefing

Slide 19

Procesmanagement

- Herhalingslessen - Aangepaste modules voor: • de wijkcentra • de technische dienst • extern

Slide 20

Procesmanagement

□ Implementatie van procedures en praktijkrichtlijnen. - Door middel van video en begeleidende folder

Slide 21

Procesmanagement

Het ECHO team

multidisciplinair team dat zorgt voor professionele opvang na een

traumatische gebeurtenis werkzaam binnen ons ziekenhuis nemen taak vrijwillig op opleiding

Slide 22

ACT

PLAN

STUDY

DO






Managementgebieden







ACT

PLAN

STUDY

DO






Managementgebieden







Personeelspeiling, item 59 (Delta, CZV KULeuven) Ik heb voldoende mogelijkheden om stress te ventileren Deltabevraging medewerkers 2005 en 2008

19,4%

5,9%

46,4%

28,4%

Jaar

2008

2005

25,7%

9,5%

0%

10%

20%

44,3%

30%

40%

50%

60%

20,5%

70%

80%

90%

100%

% niet mee eens

min of meer mee eens

grotendeels mee eens

volledig mee eens

Slide 25

Personeelspeiling, item 60 (Delta, CZV KULeuven)

Na een ingrijpende emotionele gebeurtenis is er gepaste opvang Deltabevraging medewerkers 2005 en 2008

14,34%

6,77%

39,84%

39,04%

Jaar

2008

2005

27,12%

12,99%

0%

10%

20%

42,37%

30%

40%

50%

60%

17,51%

70%

80%

90%

100%

%

niet mee eens



volledig mee eens

Slide 26

Vragenlijst agressie voor zorgmedewerkers

Aanpassing van “Vragenlijst agressie en onveiligheid” (Arbo-ggz.nl) 31 items over 4 rubrieken: 1. Ervaring met agressie (8) 2. Preventieve maatregelen (13) 3. Opvang (7) 4. Registratie (3) Om de twee jaar sinds 2005, meting 2009 lopende

Slide 27

Vragenlijst agressie voor zorgmedewerkers

Enkele uitkomsten 2007 vs. 2005: De betrokkenheid van de directe leidinggevende na

agressie-incidenten is groter (p<0.05) Medewerkers worden na een incident beter opgevangen (p<0.001) Er zijn meer duidelijke afspraken naar opvang toe (p<0.001) Verpleegkundigen voelen zich beter getraind in het omgaan met agressie (p<0.001) Technopreventieve maatregelen zijn beter aangepast aan de noden van de werkplek (p<0.05) Duidelijker afspraken over het omgaan met agressie en geweld (p<0.05)

ACT

PLAN

STUDY

DO






Managementgebieden







Patiëntveiligheid, perceptie van de patiënt (Delta, CZV KULeuven)

Ik voelde mij veilig op mijn afdeling

2008

5,9%

8,9%

23,6%

10,3%

60,2%

26,5%

57,4%

Jaar

2007

7,3%

2006

10,0%

2005

10,1%

0%

7,7%

23,1%

9,4%

10%

59,2%

25,9%

20%

30%

54,7%

40%

50%

60%

70%

80%

90%

% niet mee eens



volledig mee eens

Slide 30

100%

Vaardigheden hulpverleners, perceptie van de patiënt (Delta, CZV KULeuven)

Spanningen in de groep werden door de hulpverleners goed opgevangen

2008

8,5%

6,1%

2006

6,3%

26,3%

11,4%

51,7%

47,7%

34,8%

Jaar

2007

13,6%

2005

10,8%

0%

20%

41,5%

29,2%

18,5%

10%

44,4%

30,2%

19,0%

30%

40%

50%

60%

70%

80%

90%

% niet mee eens



volledig mee eens

Slide 31

100%

ACT

PLAN

STUDY

DO






Managementgebieden







Waardering door maatschappij

OPZ Geel voorziet frequent agressietraining voor personeel van andere zorginstellingen in de regio vb. AZ, RVT, BUSO, gemeenschapsinstellingen

Selectie als waardevol project door FOD

Slide 33

ACT

PLAN

STUDY

DO






Managementgebieden







Arbeidsongeschiktheid door agressie 200

184

180 160 140

124

119

120 100 80 60

60 40 20 0 Aantal incidenten met AO Aantal dagen AO

30 18 3

8

12

14 3

5

2003

2004

2005

2006

2007

2008

3

18

8

12

3

5

30

184

60

124

14

119

Registratie van incidenten

Staff Observation Aggression Scale Palmstierna & Wistedt, 1987

Staff Observation Aggression Scale – Revised (SOAS-R) Nijman, Muris, Merckelbach, Palmstierna, Wistedt, Vos, Van Rixtel & Allertz, 1999

Herwerking naar SOAS-R III binnen de benchmarkgroep 2004-2005 – Consensus over begrippen en definities – Continue registratie – Ontwikkeling van databank, interface voor elektronische registratie, scripts voor verwerking – Afspraken over uitwisseling van gegevens op geaggregeerd niveau

Slide 36

SOAS-RIII

Algemene informatie (stamnummer patiënt, leefeenheid, datum, tijdstip,…) Aard incident Plaats waar incident begon Belangrijkste aanleiding Doelwit Ernst van dreiging Gevolgen voor personen Materiële gevolgen Maatregelen om agressie te stoppen Hulpverlening: intern, extern Vrij tekstveld voor bemerkingen

Levert informatie op

aantal gemelde incidenten per jaar 700 aantal incidenten

600

552

598

616

585 512

500 400 300 200 100 0 2004

2005

2006 jaar

2007

2008

Veel informatie Aantal agressie-incidenten met gekwetsten 80

70

60

50

40

71 30

53 44

20

38 31 25

29

26

25

10

22

23

2008Q1

2008Q2

26 17

0 2006Q1

2006Q2

2006Q3

2006Q4

2007Q1

2007Q2

2007Q3

2007Q4

2008Q3

2008Q4

2009Q1

… Relatieve verdeling volgens aard van de agressie per jaar 100% vandalisme 90% suïcidepoging

80% 70%

automutilatie

60% seksuele agressie 50% 40%

fysiek met gevaarlijke middelen

30%

fysiek 20% verbaal

10% 0% 2005

2006

2007 jaar

2008

2009

Heel veel eigenlijk… Aantal agressie-incidenten per leefeenheid naar ernst dreiging van het incident 1/2/2005 - nu R. PVT salto 2 05331 J. for-K

101

J. adolescentie

22

J. latentie

158

28

45

42

R. PVT salto 1 O. gesloten opname 8 V. struct. zorg

88

97 38

38

50

85

23

150

78

30

167

20 0

65

111

50 105

42

102

V. open opname 14 11 911 V. psychosezorg 15

55

45

10 8

O. open opname 1 19 8 41 V. gesloten opname

132

210

162

69

25

V. A&D 5 24 14 51 R. intramur. zorg

46

R. observatie 5 7 21

57

29 30

25 70

O. somatiek 21 0 O. verblijf 0610 O. behandeling

29

38

100

R. wijken 3 17 1120

0

100

200 licht

300 matig

ernstig

400 zeer ernstig

500 extreem ernstig

600

700

… en inzichten ! Aantal incidenten volgens oorzaak (vanaf 1/2/2005 - nu) 600

500

aantal

400

300

200

100

0 Geen aanwijsbare aanleiding

Stoerdoenerij / meedoen met anderen

Gedrag van andere patiënt(en)

Uitgelokt onder invloed van middelen

Hulp bij ADL

Patiënt werd iets niet toegestaan

oorzaak

Onenigheid m.b.t. de behandeling (medicatie, afspraken, ...)

Frustratie

Angst

Ziektebeeld gerelateerd (verward, psychotisch, manisch, ...)

Andere aanleiding

… Aandeel plegers en hun aandeel in het totaal aantal incidenten 1/2/2005 - nu

80% 60%

66,7% 44,4%

36,1%

40% 20%

23,8% 9,5%

19,3%

0% 1 incident

2 tot 5 incidenten cat eg o r ie aant al incid ent en

% plegers

% incidenten

meer dan 5 incidenten

Benchmarking

aantal incidenten/bed

Ratio aantal incidenten/bed per jaar 4,00

2,87

3,00

1,40

2,00 1,00

2,33 0,97

0,25

0,44

0,00 1

2

OPZ

5

6

7

ziekenhuis

% plegers in de populatie

% plegers

20%

16,0% 11,9%

15% 10% 5%

11,6%

11,4% 5,9%

3,7%

0% 1

2

OPZ

5 ziekenhuis

6

7

Besluit

Agressiebeleid probleem van agressie meer beheersbaar te maken

Reeds vele initiatieven genomen belangrijk om agressiebeleid continu te evalueren (strategische inbedding) do

do

study De goede planDe dingen study dingen doen

act

goed doen

act

Slide 45

Dank voor uw aandacht

Slide 46

Performant agressiebeleid

Recommend Documents