PensioenLab Team Keuzevrijheid
Het vraagstuk “Wat vinden jullie ervan om meer keuzevrijheid voor deelnemers mogelijk te maken?”
2
Het proces
3
Het begrip Keuzevrijheid: de mogelijkheid voor deelnemers om individueel invloed uit te oefenen op hun pensioenopbouw Bijvoorbeeld; invloed op beleggingsbeleid, keuze voor pensioenfonds, vorm van uitbetaling, risicoprofiel, etc.
4
Wij bespreken… 1)Mogelijkheden voor keuzevrijheid 2)Een betere keuzearchitectuur voor DC
3)Een oplossing voor ZZP’ers in de 2e pijler
5
Mogelijkheden tot keuzevrijheid
6
Wie moet de keuze krijgen?
Nationaal Staats- pensioenpensioen fonds
Verplicht- Verplichte stelling regeling voor fondsWG en WN niveau
Pensioenplicht
WG kiest pensioenfonds
WN kiest Pensioen pensioen- is een vrije fonds keuze
Meer vrije keuze voor deelnemers
7
Optie 1: Deelnemer kiest zelf fonds
+ - Concurrentieprikkels - Keuzevrijheid
-
Marketingkosten Transitieprobleem Solidariteit kalft af Risicoselectie Pension fund run
8
Optie 2: Keuzevrijheid in regeling
+ - Keuzevrijheid - Risicoprofiel passend bij deelnemer
- Solidariteit kalft af - Administratiekosten - Transitieprobleem naar individuele accounts - Geen concurrentieprikkels 9
Optie 3: Behoud huidige stelsel
+ - Geen transitieprobleem - Huidige solidariteit blijft behouden - Lage uitvoeringskosten
- Beperkte keuzevrijheid - Geen concurrentieprikkels
Niet unaniem • Geen voorkeur voor een bepaald stelsel • Drie systemen besproken 1) Werknemer kiest pensioenfonds 2) Binnen regeling keuze voor risiconiveau 3) Behoud huidige stelsel
11
Waar we het over eens waren • Drie pijlersysteem werkt goed • Eerste pijler: volksverzekering tegen armoede • Tweede pijler: pensioen via werkgever • Derde pijler: individueel pensioen • Afwegingen: • Samen vs. eigen keuze • Collectief vs. individueel • Concurrentieprikkels vs. marketingkosten • Transitieproblemen van huidige stelsel 12
Onze keuzes • Verplicht sparen voor pensioen • Werknemers verplicht aangesloten bij instelling in tweede pijler
• Collectieve pot ivm nabestaandenpensioen, pensioen bij arbeidsongeschiktheid, et cetera
13
Keuzearchitectuur in DC
14
Welke keuzes moet de deelnemer krijgen? • Twee soorten pensioenregelingen: • DB en hybride regelingen • Individuele DC-regelingen
• Keuzevrijheid en solidariteit staan op gespannen voet
15
Risico voor werkgever
Soorten pensioenregelingen Puur DB Eindloon DB Middelloon DB Conditionele indexatie Defined ambition CDC
Individueel DC
Risico voor deelnemer
16
DC internationaal in opkomst Nederland 1%
VK
Zwitserland
USA
8% 48%
49%
2001 99%
92%
52%
51%
7% 39%
2012
40% 93%
60%
43%
57%
61%
Defined Benefit Defined Contribution
Towers Watson (2012): Global Pension Assets Study
Een alternatieve benadering • Deelnemers in DC-regelingen hebben momenteel keuze in opbouw
• Maar: focus moet op uitkomst, niet op opbouw
18
Waarom werken huidige keuzes niet? • Pensioenbewustzijn is laag • Keuzes voor lange termijn kunnen niet worden gemaakt Hyperbolic discounting
• Simpele financiële concepten (inflatie, rente-op-rente) zijn te ingewikkeld Financiële geletterdheid, geld illusie 19
Het pensioenkeuzemenu
Stel dat u morgen met pensioen gaat, hoe hoog wilt u dat uw netto pensioen is?
€
….
Stel dat u morgen met pensioen gaat, hoe hoog wilt u dat uw netto pensioen minimaal is?
€
….
Op welke leeftijd wilt u met pensioen gaan?
( Hoeveel wilt en kunt u maandelijks bijsparen? )
..
€
….
20
Risicograadmeter Te hoog risico Hoog risico
Uit de vier variabelen volgt een beleggingsplan (TDF) met een bijbehorend risiconiveau
Laag risico
21
Beslissingsvolgorde Gewenst risicoprofiel Tot volgend jaar!
Invullen vier variabelen
Risicograadmeter
Ongewenst risicoprofiel
Bijstellen vier variabelen 22
Heeft aantal consequenties • Garantieproduct nodig voor minimumpensioen • Vereist ontwerp van goede default
Nieuwe manier van denken door uitvoerders • Annuïteit centraal • Vermogensbeheer geen doel, maar middel
23
Zelfstandigen Zonder Personeel (en zonder pensioen?)
24
Definitie van een ZZP'er Volgens de SER: 'Een ondernemer die geen personeel in dienst heeft, waarbij voor de vaststelling of er sprake is van een ondernemer de door de Belastingdienst in het kader van de inkomstenbelasting diverse criteria gelden'
25
De ZZP’ers in kaart
Bron: www.var-advies.nl
26
De ZZP’ers in kaart • Veel diversiteit binnen deze groep • Ook veel jongeren zijn ZZP'ers • Een aanzienlijk deel van de beroepsbevolking is voor aanvullend pensioen aangewezen op de derde pijler • Geen praktische mogelijkheid op collectieve pensioenvoorzieningen
27
Mogelijkheden pensioenopbouw – Vrijwillige voortzetting oude pensioenregeling mits pensioenfonds toestaat – Bepaalde groepen ZZP’ers geldt wel verplichte aansluiting (schilders, artsen, etc) – Fiscaal gefaciliteerd pensioensparen (fiscale oudedagsreserve, lijfrente etc) – Pensioenbeheer in eigen B.V of externe verzekeraar
28
Echter ook drempels… • Vermogen is minder veilig in de derde pijler
• Fiscale voordelen zijn wel minder dan in 2e pijler • Geen waardeoverdracht van tweede naar derde pijler • Hoge kosten van producten in derde pijler • Zonder werk eerst eigen vermogen opeten
29
Maar hoe is de praktijk? • Ondanks scala van mogelijkheden blijkt pensioenopbouw erg mager te zijn • Slechts helft doet aan pensioenopbouw • Mogelijke redenen bij ZZP'ers zelf: financiële ongeletterdheid, lage bewustzijn, wisselende inkomsten, spaardiscipline etc. • ‘Zelfstandige Zonder Pensioen’ Kortom: MAATSCHAPPELIJK PROBLEEM! 30
Ons ZZP advies • Verschaf toegang tot tweede pijler Voordelen: vermogen veiliger, uitvoeringskosten lager
• Vorm: beroepspensioenfonds (DC) en/of toegang tot PPI Geen collectieve regelingen (!)
• Afdracht kan dan verplicht worden gesteld • Wetsaanpassing nodig (politieke momentum is daar)
31
Ons ZZP advies • Hierbij wel een opt-out optie waarbij moeite moet worden gedaan om eruit te stappen • Dwingt deelnemer bewust na te denken voordat hij/zij volledige keuzevrijheid accepteert • Kortom: automatisch meedoen met een opt-out optie
voor Zelfstandigen MET pensioen! 32
