Pensioen vanaf….. Impact sociaal akkoord op pensioenregelingen
drs. Rajish Sagoenie, Actuaris AG
Aon Hewitt | Consulting | Retirement | Actuarial Services 9 november 2010
Agenda • • • • •
Waarom Pensioenakkoord? Inhoud Pensioenakkoord Wat doen we ermee? Oplossingsrichtingen Hoe nu verder?
• Slotvragen
Aon Hewitt | Consulting | Retirement | Actuarial Services 9 november 2010
1
Waarom Pensioenakkoord?
Langer leven
demografie
Dalende rentes en koersen
1960 Bevolkingspyramide in XXXX
2010
91
Bevolkingspyramide in XXXX
81 91
61
vrouwen
51
Mannen
41
Leeftijd
81 71
leeftijd
leeftijd
71
31 21 11
-100000
-50000
vrouwen
51
Mannen
41
Leeftijd
Baby-boom
31
1 -150000
61
21
0
50000
100000
150000
11
Aantal
1 -200000
-150000
-100000
-50000
0
50000
100000
150000
Aantal
Aon Hewitt | Consulting | Retirement | Actuarial Services 9 november 2010
2
Waarom Pensioenakkoord? • Onderzoek van Commissie Goudswaard • Nederlands pensioenstelsel is onvoldoende toekomstbestendig vanwege: – de bestaande ambities en veronderstelde zekerheid – de vergrijzing – de stijgende levensverwachting – de toenemende kwetsbaarheid voor financiële risico’s.
Aon Hewitt | Consulting | Retirement | Actuarial Services 9 november 2010
3
Waarom Pensioenakkoord? • Sociaal akkoord is invulling van aanbevelingen? • Too little too late?
Of net op tijd? Onze visie: • Problemen raken niet alleen pensioenfondsen, maar iedereen. • Nu actie geboden, maar wat zijn de kaders? Korte termijn: Lange termijn: Aon Hewitt | Consulting | Retirement | Actuarial Services 9 november 2010
Tijd kopen door creatieve oplossingen te vinden voor eventuele kortingen Structureel risico's anders verdelen 4
Inhoud Pensioenakkoord Star - basis • Waarborging van het integrale Nederlandse pensioenstelsel – De sociale partners onderschrijven dat conform Goudswaard: o de fundamentele kenmerken van het stelsel – collectiviteit, solidariteit en de verplichtstelling – behouden moet blijven o een nieuwe balans moet worden gevonden tussen ambitie, zekerheid, solidariteit en kosten. • Aanpassing van de AOW • Afspraken gemaakt over noodzakelijke aanpassing van pensioenovereenkomsten in de 2-de pijler • Onze visie o Mengvorm van AOW (omslag) en 2e peiler (kapitaaldekking) is optimale mix o 2e pijler: Huidige problemen geven aan dat fundamentele discussie over verdeling risico's noodzakelijk is.
Aon Hewitt | Consulting | Retirement | Actuarial Services 9 november 2010
5
Inhoud Pensioenakkoord Star - AOW • AOW vanaf 2020 op leeftijd 66 jaar • Vanaf 2025 koppeling met de levensverwachting – Verhoging AOW-leeftijd met maximaal 1 jaar per aanpassing
Aon Hewitt | Consulting | Retirement | Actuarial Services 9 november 2010
6
Inhoud Pensioenakkoord Star – 2e peiler • Afspraak aanvullend pensioen:
o HJP = Hoogte Jaarlijks Pensioen o GZ = Gewenste Zekerheid van het pensioen o AJR = Aantal Jaren Pensioenuitkering o Toeslag = Gewenste Toeslag Aon Hewitt | Consulting | Retirement | Actuarial Services 9 november 2010
Toezegging is nu meer dan beschikbare middelen 7
Inhoud Pensioenakkoord • Conclusie: Stabilisatie pensioenpremie door gebruik van pensioenambitie als sturingsmiddel – Stijging levensverwachting opvangen door: o Voorwaardelijke pensioenleeftijd (à la AOW), gelijkblijvende uitkering o Forfaitaire uitkeringsperiode, wisselende uitkering – Schokken financiële markten opvangen door: o Combicontract (zekere nominale kern en resultaatafhankelijke schil) o "Compleet" flexibel pensioencontract
Aon Hewitt | Consulting | Retirement | Actuarial Services 9 november 2010
8
Wat doen we er mee? Centrale vraag : • Zeker minder of minder zeker? • Opgebouwde rechten? • Criteria voor de oplossing: – – – – –
Politiek is nog aan zet om bestaande belemmeringen weg te nemen.
Aon Hewitt | Consulting | Retirement | Actuarial Services 9 november 2010
9
Oplossingsrichtingen Keuze uit twee soorten van pensioencontracten vanaf 1-1-2012 (CS) • 'Knip' pensioencontract: knip in aanspraak tussen harde en zachte toezegging • Flexibel pensioencontract: met nadruk op zekerheid van nominale aanspraken Rechten tot 1-1-2012 (BS) • Omzetten of niet?
BS
CS
1-1-2012
Aon Hewitt | Consulting | Retirement | Actuarial Services 9 november 2010
10
Van verzorgen naar belonen
verzorgen
solidariteit
Aon Hewitt | Consulting | Retirement | Actuarial Services 9 november 2010
belonen
individualisering
11
Uitvoering - Zoek naar de juiste wijze van uitvoering (passend bij aard van pensioenbeleid) - DC via PPI i.p.v. verzekeraar - Onderzoek voor- en nadelen van pensioenfonds (pensioenfonds kan tijdelijk bufferen) - Toerekenen vermogens aan doelgroepen is eenvoudiger
Pensioenbeleid
Financiering
Aon Hewitt | Consulting | Retirement | Actuarial Services 9 november 2010
Uitvoering
12
Hoe nu verder? • Communiceren – Tijd heelt niet alle wonden – Probleem is structureel – Aanpassing regeling is de enige oplossing • Herijking pensioenregelingen: – – – – –
Pensioenleeftijd? Niveau toezegging? Wijze van financiering? Collectiviteit en solidariteit? Meer evenwichtige risicoverdeling (werkgever/werknemer/uitvoerder)? Wijze van uitvoering? Effect op balans / P&L onderneming?
• Overweeg serieus om meer DC-componenten in de regeling op te nemen • Zoek de uitvoerder, die bij deze ideeën passen (PPI, verzekeraar, of pensioenfonds) • Tijd van pappen en nathouden is voorbij!!
Aon Hewitt | Consulting | Retirement | Actuarial Services 9 november 2010
13
Vervolg • • • •
Start open dialoog met werknemers (OR) en gepensioneerden Wees open en 'eerlijk' over de huidige toestand Bied oplossingsrichtingen aan Zoek beste uitvoerder bij de gekozen uitvoeringsrichting
DNB brief geeft lucht voor premieniveau voor 2011, maar is taakstellend voor structureel kostendekkende premie voor toekomst. Bij contractsverlenging blijkt dat tarieven van verzekeraars historisch hoog zijn en mogelijk buiten beschikbaar budget vallen. Werk aan de winkel!
Aon Hewitt | Consulting | Retirement | Actuarial Services 9 november 2010
14
Vragen
Aon Hewitt | Consulting | Retirement | Actuarial Services 9 november 2010