PEILING. TITEL Van afval naar grondstof: terugkoppeling resultaten uit dialoog, voorlichting en onderzoeken

PEILING Van Aan Portefeuillehouder

: Burgemeester en Wethouders : gemeenteraad : Wethouder M. Tigelaar

Reg.nr. Datum

: 4706961 : 1 juli 2014

TITEL Van afval naar grondstof: terugkoppeling resultaten uit dialoog, voorlichting en onderzoeken PEILPUNTEN Bent u met ons van mening dat: 1) de dialoog met de stad en de (bewoners)onderzoeken die het afgelopen half jaar zijn uitgevoerd voldoende informatie hebben opgeleverd om enkele pilots op te zetten. 2) de vertaling van de uitkomsten van de dialoog en de onderzoeken in vier pilots een goede manier is om te ervaren wat in Amersfoort werkt om meer waardevolle grondstoffen in te kunnen zamelen. De vier pilots die gezien de wensen van inwoners en de ervaringen uit andere steden voor de hand liggen om in de volgende fase in vier verschillende wijken uit te werken zijn: o Pilot gft en tuinafval: beide fracties apart ophalen uit de binnenstad (eventueel aangevuld met een zak voor kunststof) o Pilot container erbij: een extra container voor kunststof aan huis (opschalen van de pilot in Nieuwland naar een andere wijk) o Pilot omgekeerd inzamelen: de containers voor restafval aan huis gebruiken voor kunststof en wegbrengen van het restafval naar een verzamelcontainer in de buurt. o Pilot belonen: inwoners financieel of anders belonen voor het goed scheiden van restafval. AANLEIDING Uit de grondstoffenmonitor 2013 blijkt dat in Amersfoort 51% van het restafval wordt gescheiden door inwoners (dit was 53% in 2012). Dat is vergelijkbaar met voorgaande jaren. Om uitvoering te geven aan de ambitie ‘afvalloze stad in 2030’ moet dit percentage stapsgewijs omhoog. Voor het behalen van de ambitie 70% hergebruik in 2020 (zoals geformuleerd in het raadsvoorstel Uitgangspunten grondstoffenplan) moet nog 89 kg per inwoner extra gescheiden worden ingezameld. Om dit te realiseren zijn we op zoek naar andere manieren om onze inwoners te stimuleren en te helpen hun afval beter te scheiden. Uit het kamerstuk van afval naar grondstof van 30-6-2013: “In de 20e eeuw is de wereldbevolking 34 keer meer materialen, 27 keer meer mineralen, 12 keer meer fossiele brandstoffen en 3,6 keer meer biomassa gaan gebruiken. (…) Een verdrievoudiging van het mondiale materiaalgebruik in 2050 is een reële verwachting. Door de groei van de middenklasse veranderen consumptiepatronen en neemt de vraag naar luxeartikelen en andere voedingsproducten toe. De productie hiervan vraagt extra inzet van natuurlijke hulpbronnen. Voor niet-hernieuwbare materialen, zoals metalen, mineralen of fossiele brandstoffen, krijgen we te maken met toenemende schaarstevraagstukken. (…) De uitdaging is om te groeien door te vergroenen, door met zowel hernieuwbare als niet-hernieuwbare grondstoffen in onze welvaart te voorzien door een optimale omgang met natuurlijke hulpbronnen. (…) Dit kan door slimmer, efficiënter en zorgvuldiger omgaan met grondstoffen en te streven naar een circulaire economie.”

Inlichtingen bij :

mw. S. Bakker, SOB/MIL, (033) 469 42 87

Gemeente Amersfoort Peiling 4706961 pagina

2

Afvalinzameling is een onderwerp dat dicht bij mensen staat en dagelijks onderdeel uitmaakt van ons gedragspatroon. We willen daarom ook samen met onze inwoners werken aan betere manieren van inzamelen om het scheidingspercentage te verhogen. Op 24 september 2013 is het raadsvoorstel Uitgangspunten Grondstoffenplan 2014-2020 ‘van afval naar grondstof’ en de bijbehorende Startnotitie geamendeerd aangenomen door de raad. Op basis van de uitgangspunten is het raadsvoorstel ‘nieuwe inzamelstructuur afval en grondstoffen gemeente Amersfoort 2014-2020’ opgesteld. Op 14 januari 2014 bleek in De Ronde dat er niet voldoende steun was om het voorstel door te laten gaan voor definitieve besluitvorming. In de Raadsinformatiebrief van 17 januari 2014 (RIB 2014-07) is aangegeven hoe het college tot de zomer van 2014 invulling wilde geven aan uw nadrukkelijk verzoek om de dialoog met de stad aan te gaan om input op te halen voor een nieuw voorstel en om te investeren in voorlichting. Daarnaast zijn onderzoeken uitgezet om input op te halen. Met de dialoog is ook uitvoering gegeven aan een deel van de motie van de VVD van 4 maart 2014. In deze motie heeft u ons ook opgedragen om voor de varianten die aan de raad worden voorgelegd o.a. aan te geven hoe deze scoren op afvalscheiding en milieuwinst, kosten voor gemeente en inwoner, het serviceniveau en de praktische effecten voor de inwoners. Aan deze onderdelen van de motie kunnen wij op dit moment nog geen uitvoering geven omdat er nu nog geen varianten worden voorgelegd, dit gebeurt in een volgende fase van het proces. BEOOGD EFFECT Samen met bewoners toewerken naar een manier van inzamelen waarmee meer waardevolle grondstoffen kunnen worden ingezameld. ARGUMENTEN 1.1 De dialoog en alle onderzoeken hebben veel informatie opgeleverd. Het gesprek met de stad en het ophalen van informatie bestond uit vier onderdelen: 1. Ophalen ervaringen en beweegredenen van bewoners via dialogen 2. Intensivering voorlichting en bewustwording 3. Stimuleren afvalpreventie initiatieven 4. Ophalen ervaringen en beweegredenen van bewoners en gemeenten via onderzoek (Amersfoortpanel, aanvullend bewonersonderzoek in Amersfoort, landelijk onderzoek door HaskoningDHV). Resultaten zijn opgenomen in de bijlagen 5, 6 en 7. Ad 1: De afgelopen maanden zijn er op 3 manieren ervaringen en beweegredenen opgehaald van bewoners via gesprekken. - Een speciale trailer van een vrachtwagen (de Afvalroadshow) is ingezet waarin belangstellenden van alles konden zien, horen en vragen over afval scheiden. Deze trailer heeft 5 keer in de stad gestaan op verschillende plekken en trok elke keer honderden bezoekers. In totaal hebben voorlichters met zo’n 1400 inwoners gesproken. We hebben in de weken voorafgaand aan de Afvalroadshow in de betreffende wijk de net geleegde container voorzien van een hanger. Daarop werd de bewoner bedankt voor het scheiden van het gft afval en uitgenodigd een klein bedankje (mini containertje) op te halen tijdens de Afvalroadshow. De Afvalroadshow werd gewaardeerd, mensen vonden het leuk en informatief (zie bijlage 4 voor een overzicht van alle gestelde opmerkingen en vragen). - Via internet en social media is contact gezocht met inwoners, zo is een facebookpagina opgezet over afvalscheiding in Amersfoort. - Bij bestaande bijeenkomsten is aansluiting gezocht om met bewoners in gesprek te gaan over afval scheiden (voor uitkomsten/verslagen zie bijlagen 1, 2, 3)


3

Het intensieve contact met de stad in de afgelopen maanden heeft inzicht gegeven in wat onder bewoners leeft op het gebied van afval. Over het algemeen zijn de meeste mensen tevreden over de huidige wijze van afval inzamelen en over mogelijkheden om het afval kwijt te kunnen in de wijk. Er zijn tijdens de Afvalroadshow wel veel vragen gesteld over de afvalverwerking. De mensen willen weten waar het ingezamelde afval naartoe gaat en waar het wordt verwerkt. De meningen over ophalen of wegbrengen van restafval blijken verdeeld. Onderwerpen die in de gesprekken vaker werden genoemd zijn: - Onduidelijkheid over wat in de kunststofbak moet; - Behoefte aan meer kunststofcontainers of vaker legen of meer voorzieningen om kunststof aan huis op te halen. - Meer informatie over nascheiding; - Betere mogelijkheden om grof tuinafval en groente-fruit-en tuin afval (gft) op te halen of weg te brengen uit de binnenstad en de hoogbouw. Het Binnenstad Bewoners Netwerk wil gft en tuinafval kunnen scheiden en wil hiervoor graag voorzieningen van de gemeente. Zij heeft hiertoe een voorstel ingediend (zie bijlage 3) en we gaan met hen in gesprek. Wij trekken de conclusie dat er in de gesprekken met inwoners veel informatie en goede suggesties zijn opgehaald die ons helpen de wijze van afvalinzameling te verbeteren. De dialogen hebben echter geen uitgesproken voorkeur opgeleverd voor een bepaald systeem van afvalinzameling waarmee het afvalscheidingspercentage substantieel kan worden verhoogt. Ad 2: Er is een folder ‘afvalnieuws Amersfoort’ gemaakt waarin informatie wordt versterkt over de inzameling van verschillende afvalstromen. Deze is verspreid tijdens de afvalroadshow en het stadscafe en staat op de website. Daarnaast zijn artikelen verschenen over afvalscheiding in Stadsberichten. Ad 3: We faciliteren verschillende projecten in de stad om lokaal hergebruik van grondstoffen te stimuleren. Voorbeelden zijn het inzamelen van herbruikbare tapijttegels bij het milieubrengstation, een proef met de WijkWormery waarin GFT afval door wormen omgezet wordt tot bruikbare mest en de e-waste Race met enkele basisscholen om zo veel mogelijk afgedankte elektronische apparaten op te halen. Ad 4: Er zijn drie onderzoeken uitgevoerd, zowel binnen als buiten Amersfoort: - Door onze eigen afdeling Onderzoek & Statistiek via het AmersfoortPanel naar beweegredenen voor het al dan niet scheiden van huishoudelijk afval (bijlage 6); - Door bureau HaskoningDHV naar de huidige praktijkervaringen in Amersfoort met verschillende inzamelstructuren in de binnenstad en in Nieuwland (bijlage 7a en 7b); - Door bureau HaskoningDHV naar ervaringen met verschillende manieren van afvalinzameling bij andere gemeenten en naar verwachte innovaties binnen de afval- en grondstoffenketen (zie bijlage 5a en 5b). Daarnaast is een notitie financiële aspecten afvalbeheer opgesteld door bureau HaskoningDHV (bijlage 5c). Belangrijkste inhoudelijke conclusies van bovenstaande onderzoeken: -

Het is belangrijk om bewoners te betrekken bij verbeteringen van afvalinzameling en scheiding. Veel gemeenten zijn bezig om de kunststofinzameling te verbeteren. Kunststofinzameling aan huis levert de beste milieuresultaten. Gemeenten doen dit vaak samen met maatregelen om te ontmoedigen dat mensen alles in de restafvalcontainer gooien.


-

-

-

-

4

Een aantal gemeenten doet pilots met gft en grof tuinafval in hoogbouw. De meeste gemeenten willen binnen circa 3 jaar een verbetering van 15% realiseren. De ambitie van Amersfoort om van 53% naar 70% te gaan (17% in 6 jaar) is hiermee in lijn. Er zijn aardig wat gemeenten die kiezen voor (een vorm van) diftar. (bovenstaande punten komen uit het Onderzoek naar inzamelstructuren, ontwikkelingen en innovaties in huishoudelijk, gebaseerd op consultatie van 15 gemeenten, uitgevoerd door bureau HaskoningDHV ). Er is vaak in eerste instantie weerstand tegen een verandering. Uit het onderzoek onder Amerfsoortpanel blijkt dat het eventueel inruilen van een container voor restafval voor een container voor plastic niet op bijval kan rekenen. Indien inwoners ervaring hebben opgedaan met een systeem worden de voordelen vaak ook gezien. Uit de consultatie binnenstad blijkt dat meer dan 60% de wijziging van restafvalcontainers aan huis naar ondergrondse containers op loopafstand een verbetering vindt. De pilot in Nieuwland met een extra container voor kunststof had als resultaat een sterke daling van gft, papier en kunststof in de restafval. Er werd beter gescheiden. Uit de notitie financiële aspecten afvalbeheer blijkt dat met omgekeerd inzamelen, het project Afval Anders en met Diftar aanzienlijke kostenbesparingen worden gerealiseerd.

Onderzoek AmersfoortPanel april 2014 Belangrijkste conclusie is dat de overgrote meerderheid tevreden is met het huidige inzamelsysteem. Als reden om niet te scheiden noemt men vooral dat het te veel moeite kost of dat men geen ruimte heeft om het apart te bewaren. Wat betreft plastic lijkt het wel uit te maken of men een eigen container heeft. Een derde van de panelleden scheidt het plastic (meestal) niet wanneer zij geen eigen plastic container hebben. Het plaatsen van een extra container voor plastic bij eengezinswoningen ziet de helft van de panelleden als een verbetering, terwijl een kwart het niet (zo) ziet zitten. Het inruilen van de container voor restafval voor een container voor plastic vindt veel minder bijval. Slechts 10% ondersteunt dit idee, terwijl driekwart het als een verslechtering beschouwt. Evaluatie pilot Nieuwland 2012 De pilot houdt in dat 473 huishoudens in de wijk Nieuwland er een container voor kunststof bij hebben gekregen aan huis. Resultaat is een sterke daling van gft, papier en kunststof in het restafval. Daarnaast is de hoeveelheid restafval verminderd (van 574 kg restafval per huishouden naar 403 kg, een afname van bijna 30%). Er is meer gft gescheiden ingezameld (van 179 kg naar 269 kg) en meer kunststof gescheiden ingezameld (van 8 kg naar 56 kg). Op de website. http://www.amersfoort.nl/afval.html kunt u diverse monitoringsrapporten vinden over afval in Amersfoort, waaronder de evaluatie pilot Nieuwland. Overige relevante rapporten zijn de benchmark afvalinzameling 2012, het kringrapport afvalinzameling 2012 en de monitoringsrapportage 2013. In de benchmark staat hoe Amersfoort scoort ten opzichte van andere 100.000+ gemeenten op service, kosten, milieu en dienstverlening. In het kringrapport is informatie opgenomen van andere gemeenten. In de monitoringsrapportage wordt ingegaan op het hergebruiksresultaat in Amersfoort. Onderzoek binnenstad Amersfoort mei/juni 2014 (uitgevoerd door HaskoningDHV) In de binnenstad van Amersfoort wordt het restafval ingezameld via ondergrondse verzamelcontainers. Aanleiding voor het plaatsen van deze ondergrondse containers was destijds de beeldkwaliteit. Uit de consultatie van de bewoners in de binnenstad blijkt dat meer dan 60% de wijziging een verbetering vindt. 20% geeft aan het als een verslechtering te zien. Als grootste voordeel van de ondergrondse container wordt aangegeven dat men op ieder gewenst moment zijn


5

restafval kwijt kan. Als grootste nadeel wordt genoemd dat het restafval nu weggebracht moet worden. Het gemiddelde rapportcijfer voor de tevredenheid over de ondergrondse containers is een 7.3 (zie verder bijlage 7). Onderzoek ervaringen met verschillende manieren van afvalinzameling bij andere gemeenten in Nederland (uitgevoerd door HaskoningDHV) Uit de consultatie blijkt dat de huidige prestaties en ambities sterk verschillen per gemeente. Gemiddeld komen deze ambities neer op het verhogen van het afvalscheidingspercentage met ongeveer 15% en een reductie van de hoeveelheid restafval met 45 kilo in de komende drie jaar. Veel gemeenten hanteren inzamelsystemen die vergelijkbaar zijn met die van Amersfoort. De verandering die gaande is dat gemeenten overgaan om naast GFT en papier ook kunststof aan huis in te zamelen. De ervaringen van gemeenten hiermee zijn overwegend positief: extra scheidingsresultaat, kostenreductie en tevreden bewoners. Tegelijkertijd met het aantrekkelijker maken van scheiding, wordt het aanbieden van restafval onaantrekkelijker gemaakt. Dit wordt meestal gedaan door restafval minder frequent of zelfs helemaal niet meer aan huis in te zamelen. De meeste gemeenten kiezen bij laagbouw voor (een variant op) omgekeerd inzamelen. Alphen aan de Rijn experimenteert met een PMD+ systeem waarbij ondermeer plastic, metalen en drankenkartons met één inzamelmiddel ingezameld kunnen worden. Vijf gemeenten hanteren een diftar systeem (Maastricht, Sittard-Geleen, Deventer, Apeldoorn en Horst aan de Maas). In vergelijking met de laagbouw is het aantal inzamelvarianten bij de hoogbouw beperkter. Veel gemeenten waren huiverig met de inzameling van GFT bij hoogbouw, maar voeren wel weer steeds meer pilots uit. Met name de diftar gemeenten bieden deze service wel aan. Innovaties en ontwikkelingen Op tal van vlakken zijn ontwikkelingen gaande in het afvalbeheer. Van veel ontwikkelingen kan op dit moment nog onvoldoende worden aangegeven in hoeverre deze grote consequenties zullen hebben. Hoogwaardige nascheiding van restafval zal voorlopig niet aan de orde zijn. Wel zijn er ontwikkelingen richting hoogwaardige(re) verwerkingstechnieken voor specifieke stromen als GFT en plastic. Ook experimenteren gemeenten met “nieuw” te scheiden stromen, zoals drankenkartons, luiers en metalen. Om de vaak aanzienlijke ambities van gemeenten te realiseren, is geconstateerd dat alle gemeenten inzetten op verbetering van het scheidingsgedrag van haar bewoners. Veel ontwikkelingen in het vakgebied spelen hierop in, bijvoorbeeld verschuivingen naar inzamelsystemen die scheiding faciliteren, verleiden van bewoners via prijsprikkels of ondersteuning via ICT. Een andere belangrijke constatering is dat afval niet meer als een alleenstaand maar als een ketenvraagstuk wordt gezien. De ontwikkelingen met betrekking tot de circulaire economie spelen hierin een belangrijke rol, maar ook de sterke verwevenheid met de kwaliteit van de openbare ruimte en sociale werkvoorziening. Nascheiding Integraal ingezameld huishoudelijk afval kan fabrieksmatig worden gescheiden. Installaties hiervoor zijn in het verleden in Nederland vooral ontwikkeld om de te verbranden stroom te verminderen en te optimaliseren. Waardevolle componenten zonder verbrandingswaarde (metalen) werden in het proces dan ook afgescheiden. Omdat met bronscheiding de kwaliteit van de afvalcomponenten aanzienlijk beter is dan bij nascheiding van integraal ingezameld afval ziet Haskoning DHV in Nederland geen ontwikkeling richting integraal inzamelen en fabrieksmatig scheiden. Wel zijn twee installaties gebouwd (of aangepast) gericht op het (na)scheiden van restafval: één van OMRIN in Oudehaske en één van Attero in Groningen. Hier wordt met name de organisch natte fractie, de metaalfractie en de gemengde kunststoffractie uit het restafval gehaald. Door overcapaciteit in de markt voor verwerking van restafval en omdat de verwerkingstarieven voor verbranding van restafval minder dan de helft bedragen dan de kosten van nascheiding, is het niet waarschijnlijk dat er op korte termijn nieuwe grootschalige nascheidingsinstallaties gebouwd zullen worden.


6

De kosten om restafval na te scheiden in de installaties van OMRIN en Attero bedragen ongeveer € 80,- per ton restafval inclusief het verbranden van de verder niet te recyclen afvalfracties. (de huidige kosten voor verwerking van het restafval van Amersfoort bedragen € 66,- per ton). Nascheiding van restafval is voorlopig een kostenpost. Het tarief voor transport van restafval is hierbij buiten beschouwing gelaten. De gescheiden inzameling en verkoop van papier, kunststof en textiel levert geld op. Ten opzichte van bronscheiding is nascheiding financieel niet interessant voor de gemeente Amersfoort (zie verder bijlage 5c notitie financiële aspecten afvalbeheer). Enkele tientallen gemeenten in Nederland kiezen ervoor om kunststof door middel van nascheiding bij OMRIN en Attero uit het restafval te halen. De kwaliteit van de nagescheiden kunststof is echter lager dan die van brongescheiden kunststof vanwege vervuiling door vermenging met restafval. In opkomst is sorteren. Dit is het in deelstromen scheiden van reeds gescheiden ingezameld afval. Zo wordt gescheiden ingezameld plastic verpakkingsafval op plastic soort gesorteerd (zoals PET, PE-flessen, PE-folies en PP) om zo de afzonderlijke plasticsoorten hoogwaardig te kunnen recyclen. 2.1 Pilots bieden de mogelijkheid om ervaring op te doen met verschillende inzamelmethoden die aansluiten op de fysieke situatie in een gebied Om samen met inwoners te werken aan betere inzamelmethoden die het scheidingspercentage verhogen stellen wij voor om de komende periode vier pilots uit te voeren rond gft, kunststof en restafval. Deze leveren ons informatie over toekomstige kansrijke inzamelmethoden. Doel van de pilots is om inzicht te krijgen in wat werkt in Amersfoort. We willen inzicht krijgen in de beleving en tevredenheid van mensen, het milieuresultaat en de kosten van de verschillende pilots. We zullen gaan monitoren aan de hand van steekproeven van sorteeranalyses in het pilotgebied. De pilots zullen kleinschalig zijn (tussen 200 - 500 huishoudens per pilot). Op basis van de uitkomsten van de pilots nemen we een besluit welke aanpassingen in de inzamelstructuur wenselijk zijn en wat werkt in de diverse wijken van Amersfoort. 2.2 Een pilot groente-fruit-en-tuin-afval (gft) en tuinafval apart ophalen uit de binnenstad (eventueel aanvullen met een zak voor kunststof) sluit aan bij de wensen en behoeften van inwoners uit de binnenstad. Met name uit de diverse gesprekken en bijeenkomsten van de dialoog, de ingezonden brief van het Bewonersnetwerk Binnenstad en het bewonersonderzoek in de binnenstad uitgevoerd door HaskoningDHV, blijkt dat inwoners in Amersfoort het tuinafval en gft afval in de binnenstad graag beter willen scheiden en willen dat de gemeente hiervoor betere voorzieningen biedt. Daarnaast blijkt uit het onderzoek van HaskoningDHV over afvalscheiding in Nederland dat veel gemeenten met pilots gft in hoogbouw bezig zijn en dat dit kansrijk is. Om deze redenen willen wij samen met een afvaardiging van bewoners uit de binnenstad een pilot gft en tuinafval aan huis ophalen opzetten. Ook stellen we voor te onderzoeken of er kunststof aan huis opgehaald kan worden in de binnenstad d.m.v. plastic zakken. Inwoners hoeven dan met minder restafval naar de ondergrondse verzamelcontainer te lopen. 2.3. Een pilot met een extra container voor kunststof aan huis (opschalen van de pilot in Nieuwland naar een andere wijk) kan rekenen op draagvlak bij Amersfoorters. Uit de evaluatie door ROVA van 2012 van de pilot Nieuwland blijkt dat er een sterke daling is van gft, papier en kunststof in het restafval in Nieuwland. Daarnaast is de hoeveelheid restafval met bijna 30% verminderd. Ook blijkt uit het Bewonersonderzoek van Marintel van 2010 (zie paragraaf 3.9 van het rapport dat op de website staat) dat bewoners gemiddeld een 7.1 geven voor de proef. 70% van de deelnemers heeft destijds aangegeven door te willen gaan met de proef.


7

Uit het Bewonersonderzoek onder het Amersfoortpanel in 2014 blijkt dat het plaatsen van een extra container voor plastic bij eengezinswoningen door de helft van de panelleden als een verbetering wordt gezien. De goede milieuresultaten en het draagvlak bij inwoners van Amersfoort voor een extra vierde container maakt dat we deze pilot ook in een andere wijk op willen zetten. Wij zullen dit samen met een afvaardiging van inwoners uit een geselecteerde wijk gaan doen. 2.4. Ervaringen bij andere gemeenten hebben uitgewezen dat een pilot in een wijk met een container voor kunststof aan huis in plaats van de container voor restafval en wegbrengen van het restafval naar een verzamelcontainer in de buurt (omgekeerd inzamelen) resulteert in een scheidingsprestatie dat 10 tot 20% beter is. Uit het onderzoek uitgevoerd door HaskoningDHV onder andere gemeenten blijkt dat zeven van de 15 gemeenten bezig zijn met pilots of de invoering van omgekeerd inzamelen. Uit de voorlopige resultaten blijkt dat via omgekeerd inzamelen circa een 10 tot 20% betere scheidingsprestatie behaald kan worden. In een stad als Deventer is na 1 jaar al 10% verbetering behaald. De ambitie van Amersfoort is om van 53% naar 70% te gaan. Met omgekeerd inzamelen zou dit te realiseren kunnen zijn. Uit de notitie financiële aspecten afvalbeheer (bijlage 5c) blijkt dat alle onderzochte gemeenten een kostenbesparing hebben gerealiseerd met omgekeerd inzamelen. De gemiddelde kostenbesparing is € 22,- per huishouden. De spreiding is met € 6,- tot € 43,- groot. 2.5 Een pilot belonen voor het goed scheiden van restafval aan huis in een wijk kan mensen motiveren om het afval beter te scheiden Er wordt door individuele gemeenten ook geëxperimenteerd met andere inzamelstrategieën, zoals Afval Anders of Afval Loont. Ook hiermee worden goede resultaten geboekt in de ordegrootte van 5 tot 10% extra afvalscheiding. Inwoners krijgen dan een financiële beloning als afval goed wordt gescheiden. De proef met Afval Anders in Emmen en Hoogeveen heeft geleid tot 25% minder restafval. In de evaluatie wordt aangegeven dat op basis van de proef een begroting is opgesteld, waaruit blijkt dat gemeenten bij een volledige invoering van de methodiek Afval Anders aanzienlijk minder kosten zullen hebben voor de inzameling en verwerking van huishoudelijk afval. Hierdoor ontstaat een tariefsverlagend effect voor de afvalstoffenheffing. Dit is verder niet gekwantificeerd in de evaluatie. KANTTEKENINGEN 2.1 In het begin is er mogelijk weerstand tegen veranderingen in de inzamelstructuur Er is vaak in eerste instantie weerstand tegen een verandering. Indien inwoners ervaring opgedaan hebben met een nieuw systeem worden de voordelen echter vaak ook gezien. Uit de consultatie van de bewoners in de binnenstad blijkt dat meer dan 60% de wijziging van restcontainers aan huis naar ondergrondse verzamelcontainers op loopafstand een verbetering vindt. Het gemiddelde rapportcijfer voor de tevredenheid over de ondergrondse containers in de binnenstad is een 7.3. Ook de extra container in Nieuwland stuitte in eerste instantie op weerstand, maar wordt nu als positief ervaren. Financiën

De totale kosten voor de dialoog, voorlichting en onderzoeken bedragen tot nu toe circa 40.000 euro. Deze zijn gedekt vanuit het afvalpreventiebudget in de gemeentebegroting. De pilots kunnen naar verwachting binnen bestaand exploitatiebudget worden uitgevoerd.


8

Vervolg Wij zullen dit jaar een besluit nemen over de opzet, begroting van de kosten en financiële dekking van de vier pilots. Na de zomer zullen wij u informeren over de aanpak van en begroting voor de pilots. De pilots worden in 2015 uitgevoerd. Over de resultaten van de pilots en de ervaringen van inwoners met de pilots wordt u eind 2015 geïnformeerd. DUURZAAMHEID Meer waardevolle grondstoffen inzamelen per huishouden draagt bij aan een hoger afvalscheidingpercentage en een beter milieu. Hiermee wordt invulling gegeven aan het thema Planet. Door middel van de dialoog, voorlichting en pilots willen we samen met inwoners werken aan een verbeterde afvalinzameling, hiermee wordt ingezet op Proces. BETROKKEN PARTIJEN Inwoners, gemeente.

Burgemeester en wethouders van Amersfoort,

de secretaris,

de burgemeester,

Bijlagen

1. In gesprek met de stad over afval scheiden 2. verslag bijeenkomst stadscafe 3. voorstel Binnenstad Bewoners Netwerk (BBN) 4. verslagen Afvalroadshow 5a conclusies van ”onderzoek naar inzamelstructuren, ontwikkelingen en innovaties in huishoudelijk afvalbeheer” uitgevoerd door HaskoningDHV juni 2014 5b.”het rapport van het onderzoek naar inzamelstructuren, ontwikkelingen en innovaties in huishoudelijk afvalbeheer” uitgevoerd door HaskoningDHV juni 2014


9

5c. notitie financiële aspecten afvalbeheer door HaskoningDHV juni 2014 6. bewonersonderzoek onder AmersfoortPanel uitgevoerd door Onderzoek en Statistiek april 2014 7. samenvatting resultaten consultatie bewoners binnenstad Amersfoort


10

Bijlage 1

In gesprek met de stad over afval scheiden In de eerste helft van 2014 zijn we in gesprek gegaan met de stad over afval scheiden. Onderwerp van de gesprekken was hoe inwoners omgaan met hun afval en wat ze belangrijk vinden bij het scheiden van afval en grondstoffen. Hoe scheiden zij hun afval nu? Hoe brengen ze het weg en waarom? Waar lopen ze tegenaan? Wat zouden ze anders willen en wat willen ze daar zelf in doen?

Activiteiten februari – juni 2014 Uitgangspunt van de dialoog met de stad was dat de gemeente dit op twee manieren zou doen: 1. Aansluiten bij bestaande bijeenkomsten in de stad, zoals het Stadscafe, activiteiten op scholen en initiatieven van kinderen, bewonersspreekuren van wethouders en andere wijkbijeenkomsten. 2. Inzetten van een informatiestand/informatiewagen om het gesprek aan te gaan met Amersfoorters. De afgelopen maanden zijn de volgende activiteiten ondernomen: Afvalroadshow: maart-juni We hebben gekozen voor een pragmatische aanpak, door gebruik te maken van bestaande middelen. De campagne van de AVU ‘Doe meer met afval’, een initiatief van gemeenten in de provincie Utrecht, was in december 2013 in principe afgerond. De campagnemiddelen konden echter tegen betaling nog worden ingezet. We hebben ervoor gekozen om dat te doen, aangezien de campagne al bekend is én de middelen er al zijn. Een onderdeel van de campagne was de Afvalroadshow: een trailer van een vrachtwagen waar belangstellenden alles kunnen zien, horen en vragen over afval scheiden. Door middel van spelletjes, een film en voorlichters krijgen bezoekers op allerlei manieren informatie. De Afvalroadshow werd vijf keer ingezet op diverse drukbezochte plekken verspreid over de stad: 1. Zaterdag 15 maart – winkelcentrum Emiclaer 2. Vrijdag 25 april - Kraailandhof (Hoogland) 3. Zaterdag 10 mei - Euterpeplein 4. Zaterdag 24 mei - Eemplein 5. Zaterdag 14 juni – Neptunusplein De voorlichters gingen met de bezoekers het gesprek aan over afval scheiden. De uitkomsten zijn vermeld in een uitgebreid verslag van elke Afvalroadshow. De Afvalroadshow van 15 maart trok zo’n 300 à 400 belangstellenden. Naar de Afvalroadshow van 25 april en 10 mei kwam ongeveer hetzelfde aantal bezoekers. Om extra bezoekers te krijgen, heeft de gemeente in de weken voorafgaand aan de Afvalroadshow in de betreffende wijk de net geleegde gft-container voorzien van een hanger. Daarop wordt de bewoner bedankt voor het scheiden van het gft-afval en uitgenodigd om een klein bedankje (mini-gftcontainertje) op te halen tijdens de Afvalroadshow. Bij de Afvalroadshow van 25 april en die van 10 mei is dat gedaan, er zijn toen 90 (van de 210) respectievelijk 100 (van de 265) hangkaarten ingeleverd. Stadscafé over afval scheiden: 20 mei (zie bijlage 2 voor uitkomsten) Stadscafé Het Nieuwe Samenwerken: 1 april Tijdens het Stadscafé Het Nieuwe Samenwerken op 1 april zijn contacten gelegd met Elisabeth Groen. Aftrap E-waste race: 10 maart De Bilalschool en KBS de Biezen deden mee aan de E-waste race: een landelijke wedstrijd waarin de scholieren zoveel mogelijk klein elektronisch afval verzamelen. Wethouder Van Eijk was op 10 maart bij de aftrap om met de leerlingen in gesprek te gaan over afval scheiden. Ze gaven onder andere aan goed te weten wat er in de grijze en groene container mag. Wat nou precies in de containers voor plastic afval mag, vonden ze moeilijker, dat weten ze eigenlijk niet. Als idee om meer afval te scheiden gaven de kinderen aan dat er vaker dit soort wedstrijden georganiseerd zouden moeten worden. Portiekportiers: 12 februari


11

Op 12 februari brachten vier Portiekportiers uit Kruiskamp een bezoek aan het milieubrengstation van ROVA. Portiekportiers zijn kinderen die zich inzetten voor een schone wijk waar het prettig wonen is. Dit is een project van de Alliantie, Welzin en de gemeente Amersfoort (Amersfoort Vernieuwt). Een van de thema’s waarmee de Portiekportiers zich bezighouden, is ‘groen en schoon’. Ze zorgen er onder andere voor dat zwerfvuil wordt opgeruimd. Vanuit dat thema is een rondleiding op het milieubrengstation geregeld: zo kunnen de kinderen zien waar afval terechtkomt. Het viel op dat de kinderen niet erg geïnteresseerd waren in afval scheiden en het thuis niet doen. Samen met de begeleiders komen we tot de conclusie dat er veel meer voorlichting moet komen in de vorm van filmpjes en dergelijke. Bezoek scholier en afvalambassadeur Wiebe Beeftink aan ROVA: 7 maart Op 7 maart ging de 9-jarige Wiebe Beeftink met zijn klas naar ROVA in Zwolle. Wiebe zit in groep 6 van basisschool de Tafelronde en heeft een idee om zwerfafval in Amersfoort tegen te gaan. Zijn idee is om een app te ontwikkelen voor je telefoon, waarbij je op een kaart kunt zien waar er in de stad zwerfvuil ligt. Wiebe wil graag de jongste duurzaamheidsambassadeur van Amersfoort zijn. ROVA heeft hem en zijn klas uitgenodigd om naar ROVA in Zwolle te komen. Wethouder Cees van Eijk ging met hen in gesprek voordat ze in de duurzame ROVA-bus stapten. De kinderen konden van alles vertellen over recyclen en kwamen met allerlei voorbeelden. De school verzamelt zelf ook oud papier, batterijen en cartridges van de school zelf en van mensen uit de buurt. Op die manier verdient de school een beetje bij. Ook hadden de kinderen allerlei ideeën om (zwerf)afval tegen te gaan, zoals een tv-serie over ROVA met een ROVA-journaal en kinderprogramma’s over afval en meer prullenbakken op straat. G1000: 22 maart Afval scheiden was een van de onderwerpen die tijdens de G1000 op 22 maart naar voren werden gebracht door inwoners. Een beleidsadviseur Milieu van de gemeente zat bij de groep ‘Keigroen Samen Doen’ en is betrokken bij de uitwerking van de plannen. Ideeën over afval die toen besproken zijn: afvalpreventie bij bewoners/ scheiden; eigen compost maken; recycle-industrie naar Amersfoort; slimmer scheiden in de woning; communiceren over de successen van de afvalscheiding die we hanteren. Algemene opmerking: breng het onderwerp dichtbij, maak het concreet. In de vervolgbijeenkomst van de G1000 zijn afspraken gemaakt over samenwerking met Platform Amersfoort Duurzaam. Facebook: sinds 12 maart We zetten www.facebook.com/033scheidtafval in voor de voorlichting (wat kan in welke bak) én voor de dialoog (hoe scheiden Amersfoorters nu hun afval, waarom en wat zouden ze eventueel anders willen). We proberen deze pagina regelmatig bij te houden en de interactie te stimuleren: actief vragen om ervaringen, foto’s en filmpjes te plaatsen. Ook vragen we andere relevante partijen in de stad om content. Dit kost tijd. Op dit moment zijn er 11 ‘likes’. Andere activiteiten We hebben contact opgenomen met diverse wijkcentra en bewonersorganisaties. Daar is vooralsnog geen concrete bijeenkomst uit voortgekomen. Het blijkt lastig om het onderwerp afval op hun bijeenkomsten te agenderen. Een aantal opties staat nog open: 1. Duurzaamheidscafé van Platform Amersfoort Duurzaam: de afdeling Milieu is in gesprek met het platform om de mogelijkheden te onderzoeken en waar nodig ondersteuning te bieden. 2. Seniorencafé: op 12 mei is met de Seniorenraad over de mogelijkheden gesproken. 3. Culturele kamers voor inwoners van Turkse en Marokkaanse afkomst: in overleg met de wijkmanager wordt bekeken of dit mogelijkheden biedt. 4. Sinds de voorlichting en dialoog over afval scheiden zijn geïntensiveerd, hebben negen bewoners een brief of e-mail over dit onderwerp naar de gemeente gestuurd. Eén reactie gebruiken we voor de dialoog: het Binnenstad Bewoners Netwerk (BBN) heeft naar eigen zeggen een ‘Constructieve reactie’ ingestuurd op afval scheiden specifiek in de binnenstad. BBN heeft actief bijgedragen aan het Stadscafé van 20 mei. (zie bijlage 3)

Vervolg Uit de diverse activiteiten krijgen we een algemene indruk van hoe Amersfoorters nu hun afval scheiden, waarom ze dit doen, wat ze eventueel anders zouden willen en wat ze daar zelf in kunnen doen. Samen met de diverse, lokale en landelijke, onderzoeken die we laten uitvoeren, geeft dit een goed, breed beeld van waar de stad behoefte aan heeft. Onze conclusie is dat qua dialoog in deze fase van informatievergaring geen extra activiteiten nodig zijn.


12

Bijlage 2 Verslag bijeenkomst Stadscafe “Afvalloze stad in 2030?” (verslag door Sjarka Bakker) Zie ook de link voor de presentaties en het programma van het Stadscafé op 20 mei 2014.

Belangrijkste vragen/punten: Mensen willen graag weten wat we nog meer doen om in dialoog te gaan met de stad (zie bijlage 1 voor de dialoog). De opkomst was niet zo hoog (50 aanwezigen), waaronder veel ambtenaren en raadsleden en weinig inwoners uit de stad. Vraag over nascheidingsinstallatie , waarom dat toen verdwenen is uit Amersfoort. Antwoord : metaal wordt ook in Amersfoort nagescheiden, de discussie over voor of nascheiden gaat vooral over kunststof. Binnenstad Bewoners Netwerk (BBN) wil gft en tuin afval in de binnenstad kunnen scheiden. Wil voorzieningen door de gemeente in de binnenstad –suggesties die zijn gedaan door de zaal: vermaler in de gootsteen voor gft, bakken, boot voor tuinafval, e.d. Informatie over een voorstander van nascheiding wordt gemist. Meningen over effect service waren verdeeld (van “doe alles maar zo ver weg mogelijk” tot liever alles aan huis, restafval wegbrengen was 50/50) Oproep dat de discussie niet is of we beter afval moeten scheiden maar hoe- werd breed ondersteund Aantal vragen over het verdienmodel van de presentatie over het project ‘afval loont’ Aantal vragen over beëindiging contract verwerking restafval Onderscheid bedrijfsafval en huishoudelijk afval (Burger King) Oproepen panelleden: - de gemeente moet keuzes maken - maak een keuze en investeer erin, het is niet gratis - kijk naar wat er wel goed gaat en laat dat zien, dat stimuleert ook anderen. Kijk naar hoe bewoners zaken stimuleren. Samenvatting van de flappen waar mensen opmerkingen op hebben geschreven: - Bewoners willen beter scheiden als het hen iets oplevert (geld, werkgelegenheid, geld voor verenigingen). - Circa 50% wil beter scheiden. - Een deel van de mensen wil weten wat er met het afval gebeurd als het wordt opgehaald. - Een groot deel van de mensen geeft aan dat het met de huidige afvalinzameling niet lukt om meer te scheiden omdat: de plastic container te ver weg is, men het gft niet kwijt kan (flat en stadskern), 3 containers is genoeg plastic en grof vuil brengt men zelf weg. Behalve afvalinzameling wijst men ook op het kopen van goederen zonder verpakkingen. - De meeste mensen willen niet extra betalen om het afval niet te hoeven scheiden. - Een deel ziet afval scheiden als een kleine moeite, afval is grondstof. - Mensen voelen zich zelf ook verantwoordelijk om afval te scheiden, het is niet alleen een taak van de gemeente. Een enkeling vindt niet dat inwoners zelf iets moeten bijdragen omdat ze al belasting betalen. - Een deel van de mensen (minder dan de helft ) vindt dat afvalscheiding het straatbeeld vervuild, bv verzamelcontainers trekken zelfvuil aan. Een ander deel van de mensen vind dit niet. Er worden veel reacties gegeven over dit punt. Aangegeven wordt dat mensen bewust moeten worden gemaakt van een schone leefomgeving, de gemeente moet handhaven, bewoners moeten elkaar aanspreken op asociaal gedrag. Men geeft aan dat niet afvalscheiding maar afval het straatbeeld vervuild. Containers kunnen door aantrekkelijke vormgeving ook onderdeel worden gemaakt van de buitenruimte.


13

Bijlage 3

Ontvangen mail op 30 april 2014 van het Binnenstad Bewoners Netwerk ---------------------------------------------------------Onderwerp Nieuwe manieren van afval inzamelen

Voorafgaand In oktober 2013 is er in de gemeenteraad van Amersfoort een Grondstoffenplan 2014-2020 besproken waarin behandeld worden: 1. dienstverlening/service en gedragsverandering t.a.v. het scheiden van afval, 2. een kostenverlaging van de afvalinzameling van 15%, 3. een afvalscheiding van minimaal 70%, 4. een afvalloos Amersfoort in 2030. Op 14 januari 2014 bleek in de gemeenteraad (de Ronde) onvoldoende steun te bestaan t.a.v. de voorstellen. Momenteel gaan er gesprekken gevoerd worden met de burgers over de afvalscheiding en wordt er al duidelijk gewerkt aan de genoemde wenselijke gedragsverandering, zie De Stad Amersfoort van woensdag 16 april 2014. Constructieve reactie Binnenstad Bewoners Netwerk (BBN) I. Betreft het onderwerp in het algemeen Het BBN is van mening dat scheiding en verwerking van afval altijd als aspect van een bredere definitie van/visie op duurzaamheid gezien dienen te worden. De verschillende aspecten van duurzaamheid dienen tegen elkaar afgewogen te worden, een kostenverlaging van de gemeentelijke ophaaldienst kan leiden tot meer vervuiling en onzorgvuldig omgaan met kostbare grondstoffen doordat individuele burgers in hun auto's naar de gemeentewerf dienen te rijden. Een dergelijke “besparing”doet een onevenredig beroep op de hulpbronnen, anders gesteld het laat een grote ecologische voetafdruk na. II. Het onderwerp m.b.t. de Binnenstad Het BBN zet vraagtekens bij de rol die de ondergrondse afvalinzameling nu speelt en gaat spelen bij de nieuwe manieren van afval inzamelen in de historische binnenstad. Het stellen dat men “restafval zelf kan weggooien en waardevolle grondstoffen kan laten ophalen” gaat misschien wel op in de buitenwijken maar zeker niet in de binnenstad. Een van de waardevolle grondstoffen is het groene afval vanuit parken, tuinen en bomen, met name in het voorjaar en najaar. In de Binnnenstad zijn GFT-containers nooit geintroduceerd, dus sommige bewoners hebben een compostvat en andere scheiden het gft-afval niet.. Voor de binnenstadbewoners die graag hun tuinafval willen scheiden, zeker in voorjaar en najaar, vormt het afvoeren van klein tuinafval een groot probleem. Het tuinafval zelf naar de gemeentewerf vervoeren is nauwelijk mogelijk, ook kan niet iedereen het tuinafval door een tuinman laten afvoeren. Het gft-afval probleem is al vaker door bewoners van de binnenstad aangekaart, door de gemeente wordt naar de ROVA verwezen en vice versa. III. Bij I.

Enige constructieve sugggesties


14

De gemeente gaat haar visie op duurzaamheid verduidelijken door alle aspecten ervan naast elkaar te leggen. Hierdoor kan er richting gegeven worden aan een beleid dat geen onevenredig beroep doet op de hulpbronnen van de aarde (het gezamenlijk streven naar een zo klein mogelijke ecologische voetafdruk). Het is goed dat de gemeente nadruk legt haar eigen rol bij afvalverzameling en -verwerking, maar ook de individuele verantwoordelijkheid van iedere burger dient benadrukt te worden om tot een gedragsverandering te kunnen komen. Waarom we allen afval moeten scheiden en niet alleen hoe we dat moeten doen. Bij II. In de gemeente Leusden zijn vaste stortplaatsen voor tuinafval gecreeerd waar de bewoners van woonerven erg tevreden over zijn. Een dergelijke oplossing, waarbij de burger zelfwerkzaam is, kan ook voor Amersfoort mogelijk zijn. Omdat de Binnenstad minder ruimte heeft, zou een oplossing voor het gft-probleem kunnen zijn dat op vaste dagen/tijden open containers geplaatst worden op geschikte plekken in of langs het Plantsoen, bijv. voor de duur van 1 dag. Bewoners kunnen hun eigen tuinafval (en het storende bladafval van bomen in de herfst) kunnen opsparen en per kruiwagen naar de dichtstbijzijnde container vervoeren. In het voor- en najaar iets vaker dan in de rest van het jaar. Misschien kan hetzelfde met overdekte containers gedaan worden voor oud papier. Verder is de huidige opstelling van containers (papier,glas en plastic) in de buurt van supermarkten een juiste keuze geweest. De binnenstadbewoners kunnen op weg naar hun boodschappen een deel van hun afval meenemen. Evenals de winkelier op vaste momenten zijn papier en vooral karton wegbrengt naar de route waar het wordt opgehaald. Het BBN gaat ervan uit dat bij de gesprekken die er al plaatsvinden en die nog komen, de reactie van het BBN meegenomen wordt. Met vriendelijke groet, namens het Binnenstad Bewoners Netwerk Jenna Vermaat


15

Bijlage 4 Verslagen 3 afvalroadshow bijeenkomsten

Inzet Afvalroadshow 15 maart 2014 in Amersfoort Plaats: winkelcentrum Emiclaer op De Beurs Tijd: 9.30 -16.00 uur Inschatting aantal bezoekers: Gemêleerd publiek: Aantal klikootjes uitgedeeld:

300-400 bezoekers (jong en oud) gezinnen, stelletjes, studenten en gepensioneerden/ouderen. ruim 200 stuks

Naast de mensen die open aanmerkingen hebben gemaakt over de afvalinzameling, afvalscheiding en het afvalbeleid (verbeterpunten en verzoeken) zijn er ook zeker nog zo'n 40 - 50 bezoekers geweest die hebben aangegeven heel tevreden te zijn over de afvalinzameling, faciliteiten voor afvalscheiding en het afvalbeleid van de gemeente. Deze zijn niet meegenomen in het verslag, maar dit is wel degelijk een resultaat. Op- en aanmerkingen van bezoekers/inwoners op huidige afvalbeleid van de gemeente Amersfoort en de uitvoering ervan: (cijfers tussen haakjes zijn aantal mensen) - tevreden over huidige afvalinzameling en over mogelijkheden om je afval kwijt te kunnen in de wijk. (2) - Blij dat het scheiden van afval (m.n. plastic) niet verplicht is i.v.m. te weinig of niet genoeg ruimte in huis is. (1) - Gebrek aan inleverpunten voor KCA. Kunnen er meer KCA-inleverpunten komen? (3) Verzoek: Kunnen er meer KCA-inleverpunten komen? - Er is een glasbak verplaatst die eerst bij de ‘Hema’ stond. De glasbak ligt naar de mening van een aantal inwoners te ver van de huizen. (6) Verzoek: Kan de gemeente dit toegankelijker maken? - Iedereen had een kliko in de straat of per huis. Nu is dit veranderd en is er een container voor de hele straat /wijk gekomen. Nu staat de container veel verder weg van de meeste huizen. Dit is vooral voor de minder validen en oudere mensen erg lastig. (5) Verzoek: Kan de gemeente niet weer terug naar de oude situatie. - Voor een bewoner is het niet helemaal duidelijk waar hij terecht kan met zijn plastic afval. Hij zou graag meer voorlichting willen hebben, het liefst informatie die je thuis ontvangt of actie zoals de Afvalroadshow, waarin het een en ander wordt uitgelegd. Onder meer over waar je er mee terecht kan mee en wat ermee gebeurt. (7) Verzoeken: Kunnen er meer mogelijkheden komen om plastic afval te scheiden? En graag meer voorlichting over plasticscheiding en –inzameling. - Krijgt het gescheiden afval daadwerkelijk de juiste bestemming? Sommige inwoners zeggen de ervaring te hebben dat er veel afval op ‘een hoop’ wordt gegooid. De juiste voorlichting kan mensen juist aansporen afval daadwerkelijk te scheiden. (3) Initiatieven als de Afvalroadshow worden als positief ervaren. Als voorlichters in de roadshow konden wij de mensen wel vertellen welke bestemmingen welke soorten afval krijgen. - Plastic bak is vaak vol, kan dit veranderd worden? (5) - Kan er meer voorlichting over afval scheiden komen op scholen? (3) - Liever één verzamelbak dan heel veel zakken in de tuin. (2) - De bakken (containers) voor plastic en papier zijn vaak vol, vooral in het centrum. Verzoek: Kunnen deze vaker geleegd worden? (6) - Twee inwoners zijn van mening dat de papiercontainer maar 1 x per maand wordt geleegd (2) Idee: app ontwikkelen waarop je kunt zien of de bak (container) vol zit. - Verzoek: Kan er een inleverpunt komen voor KCA? (3) Deze vraag beoordeelde onze voorlichters als gebrek aan kennis. Meer voorlichting hierover kan geen kwaad. - Verzoek: Kan de groene kliko in de zomerperiode vaker geleegd worden? (4)


16

Inzet Afvalroadshow 25 april 2014 in Amersfoort Plaats: Kraailandhofplein in Hoogland (Amersfoort) Tijd: 9.30 -16.00 uur Inschatting aantal bezoekers: Gemêleerd publiek: Aantal klikootjes uitgedeeld: Aantal hangkaarten ingeleverd:

200-300 bezoekers (jong en oud) gezinnen, stelletjes, studenten en gepensioneerden/ouderen. ongeveer 210 stuks ongeveer 90 stuks

Op- en aanmerkingen van bezoekers/inwoners op huidige afvalbeleid van de gemeente Amersfoort en de uitvoering ervan: - De voorlichters geven aan veel dezelfde vragen te hebben gehad. - Over het algemeen zijn de meeste mensen tevreden over huidige afvalinzameling en over mogelijkheden om je afval kwijt te kunnen in de wijk. - Verder werd het initiatief van de Afvalroadshow als erg goed ervaren. - Veel vragen werden gesteld over de afvalverwerking. De mensen willen graag weten waar het ingezamelde afval naartoe gaat en waar het wordt verwerkt. Bij sommigen bestaat nog steeds het idee dat al het apart ingezamelde afval nog steeds ergens op een hoop terecht komt of bij elkaar wordt gegooid en dan verbrand wordt. Een meneer vroeg zich af of er ook afval uit Nederland in ‘Derde Wereldlanden’ wordt gestort. - Een andere meneer geeft aan het scheiden van afval een goede zaak te vinden. Wel zijn de plastic verzamelcontainers in zijn buurt zijn vol. Verzoek: Deze mogen wel vaker geleegd worden. - Een mevrouw uit Bunschoten laat weten dat ze in haar gemeente het plastic afval huis-aan-huis ophalen en dat zij dat erg prettig vindt. - Diverse vragen gingen over welk soort plastic nu wel apart in de plasticcontainer mag en welk soort niet. Dit was voor de voorlichters steeds weer een aanleiding om de Afvalnieuwsbrief mee te geven waar dat in wordt uitgelegd. - Diverse bezoekers geven aan hun GFT niet goed kwijt te kunnen. Zij gooien dit nu dan toch bij het restafval. - Er zijn ook meerdere vragen binnengekomen over waar de mensen hun frituurvet kunnen inleveren. Tip: bij een restaurant in de wijk kun je dat gewoon bij ze afgeven. - Een mevrouw wil graag weten waar zij met haar textiel en oude kleding naartoe kan. Verzoek: Kan de gemeente hier meer voorlichting over geven?

Inzet Afvalroadshow 10 mei 2014 in Amersfoort Plaats: Euterpeplein in Amersfoort Tijd: 9.30 -16.00 uur Inschatting aantal bezoekers: Gemêleerd publiek: Aantal klikootjes uitgedeeld: Aantal hangkaarten ingeleverd:

rond 300 bezoekers (jong en oud) gezinnen, stelletjes, studenten en gepensioneerden/ouderen. ongeveer 265 stuks ongeveer 101 stuks


17

Op- en aanmerkingen van bezoekers/inwoners op huidige afvalbeleid van de gemeente Amersfoort en de uitvoering ervan: - Over het algemeen zijn de meeste mensen tevreden over huidige afvalinzameling en over mogelijkheden om je afval kwijt te kunnen in de wijk. - Verder werd het initiatief van de Afvalroadshow als erg goed ervaren. - Er kwamen veel verzoeken en vragen binnen over waar mensen welk afval kwijt kunnen. Sommigen wilde graag weten waar het ingezamelde afval naartoe gaat en wordt verwerkt. - Een bezoeker vraagt of de chemokar vaker in de maand kan komen. - Diverse mensen vragen of er meer textielcontainers in de wijk kunnen komen. - Sommigen zeggen dat zij helemaal nergens in de wijk textiel kwijt kunnen. - Diverse vragen gingen over welk soort plastic nu wel apart in de plasticcontainer mag en welk soort niet. Dit was voor de voorlichters steeds weer een aanleiding om de Afvalnieuwsbrief mee te geven waar dat in wordt uitgelegd. - Een meneer benadrukt dat het plastic gebruik niet de schuld is van de consument, maar van de producent. Zij verpakken het vaak in te veel plastic. - Er zijn ook meerdere vragen binnengekomen over waar mensen hun kapotte elektrische apparaten kwijt kunnen. Na uitleg door de voorlichters bleek dat veel inwoners niet op de hoogte zijn van het feit dat zij een kapot apparaat ook gratis kunnen inleveren bij de winkeliers als ze daar weer een soortgelijk apparaat terugkopen. Ook bleek niet altijd bekend dat vooral kleine elektrische apparaten bij het afvalbrengstation/milieustraat kunnen worden ingeleverd. - Diverse mensen willen weten hoe het werk als zij afval naar Rova willen brengen. Ook willen ze weten wat daarna met het afval gebeurd. - Diverse inwoners geven aan dat de opening van de ondergrondse container te klein voor plastic verzamelzakken is.

-

Persoonlijke aanmerkingen, klachten en/of verzoeken: Onderstaande personen willen graag teruggebeld of gemaild worden. - Enkele bewoners uit de Schubertstraat geven aan dat er geen plastic-, glas- en papiercontainer meer staat. Deze blijken te zijn weggehaald. Zij vragen waar zij hun afval voortaan kwijt kunnen? - Mevrouw scheidt al haar afval, maar andere mensen gooien hun afval in haar afvalbakken. Kan de gemeente hier controle op houden? - Familie Van Dolder uit de Randenbroekerweg 55 uit Amersfoort wil graag een grotere Kliko (met groene deksel). - Kan de gemeente niet beter en vaker aangeven wanneer textiel wordt ingezameld en/of waar de inwoners het in deze wijk kwijt kunnen. - Een aantal inwoners verzoeken om grotere groencontainers voor de mensen met een tuin. - Een veelgehoorde klacht is dat de mensen te ver moeten lopen om hun afval te kunnen weggooien in de ondergrondse containers. - Verzoek: Kan Rova meer links op hun website plaatsen die verwijzen naar bedrijven, zoals het Leger des Heil/Reshare. - Enkele inwoners klagen over het feit dat ondergrondse containers meer zwerfafval veroorzaken. Mensen willen graag geen moeite doen om het netjes te houden. - Er is geen rekening gehouden met oudere mensen die hun afval willen weggooien. Er zijn verzamelcontainers weggehaald of verplaatst, maar er is geen vervanging/alternatief gekomen. Zij kunnen niet zover lopen om hun afval weg te brengen. - Kan de gemeente in deze wijk ook voor een papierbak/-container zorgen. Nu zijn er alleen containers voor rest, groen en plastic afval. - Verzoek: Inwoners vaker per post informeren over afvalinzameling en afvalscheiding. Nu is er een gebrek aan informatie hierover. Bij het flatgebouw aan het Operahplein staan wel een plastic-, glas- en papiercontainer, maar geen GFT-container. Kan deze hier ook geplaatst worden?


18

bijlage 5a

CONCLUSIES ONDERZOEK VAN HASKONIINGDHV . ONDERZOEK NAAR INZAMELSTRUCTUREN, ONTWIKKELINGEN EN INNOVATIES IN HUISHOUDLEIJK AFVALBEHEER, JUNI 2014. (voor het rapport zelf zie bijlage 5B)

CONCLUSIES Prestatie afvalscheiding Vergelijking van de scheidingsprestaties van de gemeente Amersfoort en die van de geconsulteerde gemeenten laten zien dat de prestaties van Amersfoort min of meer in lijn zijn met die van gemeenten met vergelijkbare kenmerken. Wel zijn er enkele gemeenten die aanzienlijk hogere scheidingsprestaties realiseren. Deze gemeenten hebben een keuze gemaakt voor een specifieke inzamelstructuur welke bronscheiding bij bewoners stimuleert of faciliteert. Uit de consultatie blijkt dus dat er voor de gemeente Amersfoort voldoende mogelijkheden zijn om de doelstelling voor 2020 (70% afvalscheiding) te realiseren. Eerste slag: meer afvalscheiding door inzamelsysteem Vrijwel alle geconsulteerde gemeenten geven aan te werken aan verbetering van afvalscheiding. Enkele hebben de afgelopen jaren al een flinke slag gemaakt, terwijl anderen aan de vooravond staan om deze slag te maken. De geconsulteerde gemeenten hanteren verschillende strategieën om een slag te realiseren. Het inzamelsysteem speelt hierin een centrale rol. De strategieën hebben als belangrijkste kenmerken bronscheiding aantrekkelijker en het aanbieden van restafval juist onaantrekkelijker. Door deze eerste slag zijn scheidingspercentages tot circa 70% realiseerbaar. Resultaten van inzamelstrategieën voor verhoging afvalscheiding Meest voorkomende inzamelstrategieën om scheiding te bevorderen zijn “diftar” en “omgekeerd inzamelen”. Vijf van de geconsulteerde gemeenten werken momenteel met een diftar systeem. Deze gemeenten halen een circa 10 tot 20% hogere scheidingsprestatie. Dit resultaat kan vaak al binnen een jaar worden behaald (voorbeeld is Deventer). Zeven gemeenten zijn bezig met pilots of de invoering van omgeveerd inzamelen. Uit de (voorlopige) resultaten blijkt dat via omgekeerd inzamelen eveneens een circa 10 tot 20% betere scheidingsprestatie behaald kan worden. Er wordt door individuele gemeenten ook geëxperimenteerd met andere inzamelstrategieën, zoals Afval Anders of Afval Loont. Ook hiermee worden goede resultaten geboekt in de ordegrootte van 5 tot 10% extra afvalscheiding. Innovaties en ontwikkelingen Het afvalbeheer is momenteel volop in ontwikkeling. Op diverse fronten wordt gewerkt aan innovaties. Deze zijn bijvoorbeeld gericht op hoogwaardigere verwerking van afvalstromen. Ontwikkelingen met betrekking tot nascheidingstechnieken zijn zodanig dat gemeenten in ieder geval op de middellange termijn (tot 2020) grotendeels aangewezen zullen zijn op bronscheiding om de doelen met betrekking tot afvalscheiding te realiseren. Ook op beleidsmatig vlak zijn er diverse ontwikkelingen die implicaties zullen hebben op het gemeentelijk afvalbeheer. Het gaat hierbij bijvoorbeeld om de mogelijke afschaffing van statiegeld op termijn (is recent uitgesteld), introductie van bronscheiding van drankenkartons, transitie naar een circulaire economie, het belasten van de verwerking van restafval of maatregelen om voedselverspilling tegen te gaan. Tweede slag: meer afvalscheiding door intensieve samenwerking met bewoners Op de lange termijn is de landelijke doelstelling (en ook die van enkele gemeenten) om “afvalloos” te worden. Dit houdt is dat al het afval opnieuw als grondstof kan worden ingezet en niet meer verbrand hoeft te worden. De geconsulteerde gemeenten geven aan om tot deze volgende slag te komen (richting afvalloos), wijzigingen in het inzamelsysteem alleen onvoldoende zijn. Hiervoor is een veel grotere inzet van en samenwerking met bewoners vereist. Veel gemeenten vragen zich af hoe deze interactie vormgegeven kan worden. Gemeenten zoeken momenteel naar mogelijkheden en zijn aan het ontdekken hoe via aanpassingen in het fysieke afvalbeheersysteem, communicatie- en participatietrajecten bewoners kunnen worden aangespoord om te komen tot de gewenste verandering in gedrag cq motivatie om een zeer


19

hoge afvalscheidingsprestatie neer te zetten. Dit is op dit moment een zoektocht voor bijna alle gemeenten. Gemeente Horst aan de Maas (haalt nu al >95% scheiding) laat zien dat dit wel mogelijk is)!

PEILING. TITEL Van afval naar grondstof: terugkoppeling resultaten uit dialoog, voorlichting en onderzoeken

Recommend Documents