Pedagogisch werkplan 2014-2015 (VVE) Peuterspeelzaal Groep 0 Het Zonnehoekje
Voorwoord In dit pedagogisch werkplan staat de vertaling van het pedagogisch beleidsplan voor- en vroegschoolse educatie van stichting Kinderopvang Rotterdam Zuid beschreven. Het pedagogisch beleidsplan en werkplan wordt op aanvraag verstrekt/ verstuurd.
Inhoudsopgave 1. Algemeen 2. Pedagogische visie a. Pedagogische uitgangspunten 3. Ontwikkelingsstimulering 3.1.1 sociaal emotionele ontwikkeling 3.1.2 persoonlijke ontwikkeling 3.1.3 ontwikkeling taal en verstandelijke/ cognitieve ontwikkeling 3.1.4 creatieve ontwikkeling 3.1.5 motorische c.q. lichamelijke ontwikkeling 4. programma voor- en vroegschoolse educatie 4.1 Puk en Ko 4.2 Uitdagend voor elke peuter 4.3 Interactie 4.4 doorgaande lijn 5. Harmonisatie peuterspeelzaal 5.1 Inspectie onderwijs en GGD 6. Groep/ kinderen 6.1 leidster- kind ratio 6.2 binnen- en buitenruimten 6.3 dagindeling 6.4 wennen en afscheid nemen van de ouder in de groep 6.5 observeren en signaleren 6.6 zorgbegeleiding 6.7 contact consultatiebureau en maatschappelijk begeleider 6.8 corrigeren en belonen 6.9 voorbeeldfunctie 6.10 verdriet en troosten 6.11 uitstapjes 6.12 feesten in de groep 6.13 verjaardagen 7. ouders 7.1 7.2 7.3 7.4 7.5
intakegesprek haal- en brengmomenten spreekuur maatschappelijk werker kindermishandeling/meldcode privacy richtlijnen
8. team 8.1 8.2 8.3
deskundigheidsbevordering teamvergaderingen stagiaires
9. Ziekte-/ gezondheid-/ hygiene- en veiligheidsbeleid en RIE 9.1 medisch handelen en ziektebeleid 9.2 hygienebeleid 9.3 veiligheidsbeleid 9.4 RIE (Risico-Inventarisatie en Evaluatie) 10. Slotwoord
1. Algemeen Het Zonnehoekje biedt opvang aan peuters in de leeftijd van 2-4 jaar. Het Zonnehoekje heeft een peuterspeelzaal met vier groepen 0. Het Zonnehoekje biedt VVE-activiteiten aan voor taalstimulering. Het VVE-programma is Puk en Ko. Inschrijving en plaatsing Met de leiding van het Het Zonnehoekje kan een afspraak gemaakt worden door ouders/ verzorgers voor een wendag en een intake-gesprek Openingsdagen en –tijden Het Zonnehoekje is open van maandag t/m vrijdag (m. u.v. woensdag) van 8.30-12.00 uur en van 13.00-15.15 uur. Op woensdag van 8.30-10.30 en van 11.30-13.30 uur (zie verder dagindeling). Lokatie Het Zonnehoekje is gevestigd in basisschool Steven Stemerding, Slingeplein 10, 3085 EZ Rotterdam
2. Pedagogische visie Wij gaan er vanuit dat ieder kind uniek is en dat het zich ontwikkelt op zijn eigen manier. Op basis van aanleg, binnen de mogelijkheden die hem daartoe worden aangeboden. De omgeving en de wisselwerking tussen kinderen en volwassenen zijn daarbij belangrijk. De bijdrage van Het Zonnehoekje bestaat uit het volgende: Het sociale aspect wordt gestimuleerd door: * Het geven van het goede voorbeeld en voorbeeld gedrag Het positief benaderen Het stimuleren van samen delen en samen spelen Leren overleggen en compromissen sluiten Leren dat kinderen een keuze hebben, door te leren dat ze ook “nee” mogen zeggen De zelfstandigheid wordt bevorderd door:
* * * *
opdrachtjes te geven te laten helpen zelf de stoel weg te zetten, op te ruimen, leren zelf de jas aan doen, kortom zelfredzaamheid bij brengen te stimuleren om dingen zelf te doen en daarna pas te helpen als het niet lukt
Het gevoel voor eigenwaarde wordt positief beïnvloed door:
Een kind te stimuleren in wat het kan, eruit proberen te halen wat erin zit Complimenten geven
Spelen, ontwikkelen en ontmoeten Het Zonnehoekje is voor kinderen een plek waar ze spelen, ontmoeten en ontwikkelen door te spelen in nabijheid van en samen te zijn met andere kinderen ontmoeten ze anderen en leren daarvan. Door ontmoeten en spelen, ontwikkelen kinderen zich. Het Zonnehoekje is een plek waar kinderen kennismaken met nieuw spel en speelmateriaal ze komen daarnaast vaak voor het eerst in aanraking met leeftijdsgenootjes. Het verblijven in een groep maakt dat kinderen, onder leiding van een leidster, leren van en met elkaar. Het Zonnehoekje stelt eisen aan kinderen en werkt er naar toe dat kinderen met een goede basis beginnen aan de basisschool. Een voortvloeisel van het samen brengen van jonge kinderen is dat ouders met jonge kinderen elkaar ontmoeten. Ze hebben daardoor contact en kunnen onderling informatie uitwisselen. Wisselwerking kind en omgeving Een kind dat Het Zonnehoekje bezoekt is niet meer blanco. Het draagt al een bagage aan ervaringen met zich mee, waardoor het gedeeltelijk al is gevormd. In principe heeft ieder kind een drang om te leren en te ontdekken. De omgeving is daarbij een stimulerende factor en kan richting geven aan de ontwikkeling. Met andere woorden, tussen kind en omgeving is sprake van een wisselwerking. Daarom wordt op Het Zonnehoekje een omgeving gecreëerd waarin een kind zich veilig en vertrouwd voelt. Pas dan kan een kind positieve ervaringen
opdoen om van te leren. Die veilige, geborgen en vertrouwde omgeving wordt gecreëerd door:
Een kind vrijheid te bieden, waardoor het een eigen plek binnen de groep kan zoeken en vrij kan spelen. Het hanteren van een structuur in de dagdelen, waardoor kinderen weten wat het te wachten staat. De groep en groepsruimte een herkenbare plek te laten zijn voor de kinderen (speelhoeken, en op z’n minst 1 vaste leidster op alle dagen op de groep) De kinderen zodanig te benaderen dat ze het gevoel krijgen dat ze er mogen zijn. Dit wordt tot uiting gebracht door het geven van aandacht, een positieve benadering, complimenten geven en hulp daar waar nodig. Een kind proberen te begrijpen, waarbij contact met de ouders van het kind van essentieel belang is.
2.1 Pedagogische uitgangspunten Peuters bevinden zich in een fase waarin het belangrijk is dat zij vaardigheden leren in de omgang met mensen, dat ze vertrouwen krijgen in zichzelf en anderen, zich kunnen inleven in een ander en dat ze interesse naar anderen toe leren tonen. Het Zonnehoekje helpt een peuter met het uitbreiden van zijn ervaringswereld. Het Zonnehoekje hanteert daarbij de volgende vijf pedagogische uitgangspunten. 1. Het is van wezenlijk belang dat de peuters plezier beleven aan hun verblijf op Het Zonnehoekje. Dit betekent dat ‘het spelen’ voorop moet blijven staan. 2. Het is van belang om de peuter tijdens zijn verblijf op Het Zonnehoekje te begeleiden en te stimuleren in zijn ontwikkeling. De begeleiding staat dan ook voorop. 3. Het Zonnehoekje is door middel van deskundige leiding bij uitstek een voorziening waar in een vroegtijdig stadium stoornissen in de ontwikkeling van het kind ontdekt kunnen worden, waarna samen met de ouders naar mogelijke oplossingen/- hulpmiddelen kan worden gezocht. 4. Een belangrijk aandachtspunt voor Het Zonnehoekje is dat zij het interculturele aspect als vanzelfsprekend in de werkwijze en het programma tot uitdrukking laat komen. 5. De leidsters ondersteunen en adviseren ouders waar mogelijk bij de opvoeding van hun peuters. Het Zonnehoekje biedt een klimaat voor de peuters waarin zij zich gerespecteerd, geborgen en veilig voelen en waarin zij respect hebben voor anderen en hun omgeving. Kinderen worden ondersteund om zich in hun eigen tempo en binnen de eigen mogelijkheden te ontwikkelen, daarin rekening houdend met de groep.
3. Ontwikkelingsstimulering Voor wat betreft ontwikkelingsstimulering van jonge kinderen heeft het kabinet twee speerpunten in haar beleid (2009): 1. Alle kinderen met een risico op een taalachterstand maken gebruik van de gerichte VVE (Voor- en Vroegschoolse Educatie) programma’s 2. Alle kinderen hebben kans op een goede ontwikkeling doordat er harmonisatie plaats vindt van peuterspeelzalen en kinderopvang.
Daarnaast moet ieder kind tussen zijn tweede en vierde jaar gebruik maken van een voorschoolse voorziening, zodat het een zo optimaal mogelijke start maakt op de basisschool. In de voorschoolse periode worden educatief verantwoorde activiteiten aangeboden. Er wordt gewerkt met een voorschools programma. Het Zonnehoekje maakt gebruik van het programma Puk en Ko. Ieder kind ontwikkelt zich in de loop van de tijd op verschillende terreinen. Er wordt breed aandacht besteed aan de verschillende ontwikkelingsgebieden. Inrichting van de ruimte- binnen en buiten-, speelmaterialen, activiteiten en omgang met elkaar, dragen bij aan de ontwikkeling van ieder kind. 3.1 Ontwikkelingsstimulering op de verschillende ontwikkelingsgebieden 3.1.1. Sociaal emotionele ontwikkeling Bij de sociaal emotionele ontwikkeling gaat het om hoe het kind omgaat met anderen en hoe anderen omgaan met het kind. Bij de emotionele ontwikkeling gaat het om het leren omgaan met de eigen gevoelens en die van de ander. De sociale ontwikkeling is niet los te zien van de emotionele ontwikkeling. Peuters kunnen vanaf twee jaar bij Het Zonnehoekje komen. Een twee-jarige peuter is vooral nog heel erg op zich zelf gericht. Vanaf ongeveer twee en een half jaar beginnen kinderen meer actief in een groep te functioneren. Je ziet dan ook dat de peuter meer met dan naast andere peuters gaat spelen. Vanaf het moment dat kinderen zich meer bewust worden van hun omgeving en van anderen om hen heen, wordt hen spelenderwijs geleerd om rekening te houden met elkaar, om naar elkaar te luisteren en om samen te spelen maar ook om samen te delen. Door bewuste ontmoetingsmomenten te creeeren, zoals in het kringgesprek, het samen eten, het vieren van een verjaardag, stimuleren de leidsters de kinderen om betrokken te zijn bij elkaar en om emoties te delen. Kinderen leren in de omgang met elkaar ook dat het belangrijk is om met elkaar rekening te houden, om naar elkaar te luisteren en om samen een oplossing te bedenken. De leidsters stimuleren de kinderen hierin waar mogelijk. Een goede voorbeeldhouding van de leidsters is hierbij nadrukkelijk van invloed. Ook wordt er door de groepsleiding bewust gezocht naar momenten om kinderen meer individuele aandacht te geven, bijv. tijdens het vrij spelen of door samen een boekje te lezen in de leeshoek. 3.1.2. Ontwikkeling identiteit, zelfbeeld en zelfredzaamheid (persoonlijke ontwikkeling) Leidsters kijken en luisteren goed naar de kinderen; ze proberen steeds te begrijpen wat de kinderen bedoelen en wat er in hen omgaat. Leidsters trachten vanuit een aandachtige en observerende houding het gedrag, verbale en non verbale uitingen van de kinderen zo juist mogelijk te interpreteren. Hierbij is aandacht en respect voor de eigen wijze en het eigen niveau waarop ieder kind zich ontwikkelt. Door aan te sluiten bij datgene wat een kind laat zien en horen, door gevoelens van kinderen serieus te nemen en te benoemen, ondersteunen de leidsters de kinderen niet alleen in de ontwikkeling van hun eigen identiteit en een positief zelfbeeld, maar ook in de ontwikkeling van zelfvertrouwen en zelfredzaamheid.
Kinderen worden geleerd om te gaan met moeilijke situaties. Leidsters stimuleren hen in het zelf bedenken van oplossingen. Dat kan zijn bij het maken van bijv. een knutselwerkje of puzzel, maar ook bij het oplossen van problemen tussen kinderen onderling. In principe wordt geprobeerd dat kinderen onderling zelf conflicten oplossen. Afhankelijk van de leeftijd en van datgene waar kinderen om vragen, bieden de leidsters hulp. Hierbij zal er actief naar kinderen worden geluisterd en zal het gevoel van ieder kind serieus worden genomen. Kinderen worden gestimuleerd om eigen verantwoordelijkheid te nemen. Zij worden bewust gemaakt van het verband tussen het eigen gedrag en de reactie van een ander hierop.het gedrag en de gevoelens van de ander worden benoemd. Kinderen wordt geleerd om consequenties van het eigen gedrag beter te begrijpen en daar voor zover mogelijk al vooraf rekening mee te houden. 3.1.3. Ontwikkeling van de taal en verstandelijke/ cognitieve ontwikkeling Er wordt op Het Zonnehoekje veel aandacht geschonken aan de ontwikkeling en beheersing van de Nederlandse taal. Door het gebruik van taal kan het kind duidelijk maken wat het wil of hoe het zich voelt. Dankzij taal kan het kind nadenken en met anderen communiceren. Door samen te lezen, door kringactiviteiten, door te zingen en de dingen om ons heen te benoemen, wordt de passieve en actieve woordenschat van de kinderen gestimuleerd. Het gericht ondersteunen op het actief en passief beheersen van de Nederlandse taal geeft kinderen een betere start op de basisschool. Het doel van VVE is m.n. erop gericht dat alle, maar specifiek de peuters die dit extra nodig hebben, dusdanig extra worden gestimuleerd dat zij een goede start kunnen maken op de basisschool. Om dit te bereiken komen deze VVE-doelgroepkinderen naar de 0 groep van Het Zonnehoekje. 3.1.4. Creatieve ontwikkeling Creatief zijn is meer dan alleen het werken met verschillende materialen; kinderen geven vorm aan hun eigen belevingswereld. Leidsters stimuleren de kinderen daarin. Met allerlei materialen en met allerlei verschillende technieken kunnen kinderen uiting geven aan hoe zij de wereld om zich heen ervaren. Naast ontwikkeling van creativiteit door te werken met verschillende materialen, leren kinderen zich ook op andere manieren te uiten. Er wordt met de kinderen gezongen en gedanst en er wordt naar muziek geluisterd ook in het gewone spel gebruiken kinderen hun fantasie. De leidsters gaan met de kinderen mee in hun fantasiespel; grenzen t.a.v. emotionele en fysieke veiligheid worden hierbij bewaakt. 3.1.5. Motorische c.q. lichamelijke ontwikkeling De motorische ontwikkeling is gericht op een toenemende lichaamsbeheersing. Er is een onderscheid tussen de ontwikkeling van de grove en de fijne motoriek. Bij de ontwikkeling van de grove motoriek gaat het met name om het verkrijgen van de fysieke en emotionele controle over bewegingen als lopen,buigen en springen. Bij de fijne motoriek horen allerlei kleine bewegingen die kinderen met handen en vingers, voeten en tenen maken. Het aanbod van spel en spelmateriaal sluit hierbij aan. Zo zijn er bijvoorbeeld fietsjes aanwezig, kunnen kinderen rollen met een bal,blokken stapelen, een puzzel maken of grote houten kralen rijgen. Ook worden er samen met de kinderen allerlei bewegingsspelletjes gedaan, zowel individueel als in groepsverband. Door het voortdurend stimuleren van de lichamelijke ontwikkeling van het kind wordt het kind ook steeds zelfstandiger en krijgt het steeds meer zelfvertrouwen.
4. Programma Voor- en Vroegschoolse Educatie (VVE) VVE staat voor Voor- en Vroegschoolse Educatie en heeft tot doel de taalontwikkeling te stimuleren. Hiervoor gebruikt Het Zonnehoekje het programma Puk en Ko. 4.1 Puk en Ko Puk & Ko is een totaalprogramma dat zich richt op de brede ontwikkeling van peuters. Taalontwikkeling staat daarbij voorop: spreken, luisteren en uitbreiding van de woordenschat. Daarnaast is er in Puk & Ko aandacht voor sociaal-communicatieve vaardigheden en een eerste orientatie op rekenen. 4.2 Uitdagend voor elke peuter Puk & Ko is te gebruiken op alle peuterspeelzalen Het programma houdt rekening met verschillen in (taal)ontwikkeling binnen een groep. Daardoor is de uitgave niet alleen geschikt voor peuters met een taalachterstand, maar krijgen ook taalvaardige peuters voldoende uitdaging. Puk & Ko is uiteraard ook inzetbaar in meertalige groepen. 4.3 Interactie Puk &Ko biedt peuters tal van uitdagende activiteiten. De kinderen leren spelenderwijs en doen zelf ontdekkingen. Puk& Ko werkt met thema’s die aansluiten bij een belevingswereld van peuters. De speelse activiteiten lokken interactie uit, waardoor een rijk taalaanbod ontstaat. Zo kan gericht worden ingespeeld op de taalontwikkeling. De activiteiten passen perfect in het dagritme van een peuterspeelzaal/0-groep. Puk & Ko kent geen vaste volgord waarin de thema’s aan bod moeten komen. Thema’s zijn: Welkom Puk, Dit ben ik, Eet smakelijk, Oef wat warm , regen, Hatsjoe, Knuffels. 4.4 Doorgaande lijn Het Zonnehoekje is onderdeel van basisschool Steven Stemerding. De Steven Stemerding gebruikt hetzelfde VVE-programma, te weten Ik en Ko (vervolg van Puk en Ko). Periodiek (1 keer per twee maanden) is een overleg tussen de school en Het Zonnehoekje over de samenwerking, activiteiten, afspraken, etc. Er is altijd een “warme” overdracht naar de school als een kind naar de basisschool gaat. Ouders geven hun toestemming aan deze overdracht. 5. Harmonisatie peuterspeelzaal Sinds augustus 2010 is de WET OKE (Ontwikkelingskansen door Kwaliteit en Educatie) van kracht. De wet behelst een aantal punten op het gebied van vroeg- en voorschoolse educatie en de harmonisatie van de kwaliteitseisen van de kinderopvang en peuterspeelzalen. Het doel is dat er toegankelijke voorschoolse voorzieningen ontstaan die voldoen aan de wettelijke basiskwaliteitseisen en die voor elk kind die dat nodig heeft een voorschools educatief programma aanbiedt. Hiermee is de gemeente verantwoordelijk voor een dekkend VVE-aanbod in de voorschoolse periode. De VVE (voor-en vroegschoolse educatie) is bedoeld om taal- en ontwikkelingsachterstanden bij peuters te voorkomen dan wel te verkleinen voordat ze de stap naar de basisschool maken. 5.1 Inspectie onderwijs en GGD
Op alle kinderdagverbijven en peuterspeelzalen waar met een gesubsidieerd VVE programma wordt gewerkt, komt naast de GGD ook de onderwijsinspectie op bezoek. Onderdeel van de Wet is daarnaast een landelijk kwaliteitskader voor peuterspeelzalen. Op een groep van maximaal 16 kinderen staan twee beroepskrachten. In de peuterspeelzaal is minimaal een met een opleiding op SPW-3 niveau of gelijkwaardig. In de 0-groep is minimaal een beroepskracht met een opleiding op HBO-niveau. De onderwijsinspectie en de GGD hebben een periodieke controle. Het rapport wordt op de site geplaatst. 6. Groep/kinderen 6.1 Leidster- kind ratio Het Zonnehoekje biedt plek aan 3 peuterspeelzaalgroepen bestaande uit 16 kinderen per groep. Op een groep staan twee gekwalificeerde leidsters; dit betekent dat de leiding een diploma bezit van een opleiding op minimaal MBO-niveau met een pedagogische achtergrond. Ook heeft Het Zonnehoekje een 0-groep bestaande uit 16 kinderen. Op deze groep staan twee gekwalificeerde leidsters, waarvan een in het bezit is van een opleiding op HBO-niveau met een pedagogische achtergrond. 6.2 Binnen en buitenruimten Binnenruimte De binnenruimte is ingedeeld in speelhoeken voor rustig en druk spel. De indeling biedt overzicht aan de leidsters over de groep. Per hoek geldt de afspraak van aantal kinderen dat daar mag spelen, zodat een ieder aan zijn/haar spelen toekomt. Aan de tafels wordt gepuzzeld, getekend, kleine groepsactiviteiten gedaan. Inrichting van de ruimte Bij de inrichting wordt gelet op de volgende zaken: -De groep is kindgericht qua opstelling, bereikbaarheid van speelgoed en keuze van materiaal; - De groep heeft ruimte voor verschillen in stemming en behoeften. Het biedt zowel veiligheid als uitdagingen; - De groep is overzichtelijk, zowel voor kinderen, leidsters als voor ouders; - Er wordt bewust omgegaan met kleur, geen drukke inrichting;
Verschillen in behoefte qua leeftijd komen tot uitdrukking in de groep; -De groep is uitnodigend voor ouders. Ouders voelen zich welkom. Zij kunnen ook bij de leidsters en de kinderen zitten bij wennen of bij halen en brengen. Buitenruimte De peuters hebben een eigen speelplein. Dit plein is voorzien van hekken van twee meter. Op het plein staat een zandbak. Er zijn fietsen en steppen die in de schuur liggen en tijdens het buitenspelen uit de schuur worden gehaald door de leiding. 6.3 dagindeling (voorbeeld) 8.30-9.00 uur De kinderen arriveren. Inloop tot negen uur 9.00-9.15 uur Ouders zijn weg, alles opruimen en in kring 9.15-9.30 uur de dag wordt geopend met het begroeten van Puk, wat gaan we doen, Wie zijn er? 9.30-10.15 uur vrij spelen en (VVE) activiteiten
10.15-10.30 uur alle kinderen ruimen op, samen met de leiding die ervoor zorgt dat alles Op de juiste plaats komt. Plaspauze 10.30-10.45 uur Fruit eten en limonade drinken 10.45-10.55 uur Jassen aan(plassen?) 10.55-11.20 uur buitenspelen 11.20-11.40 uur Handen wassen en vrij spelen 11.40-11.50 uur Alle kinderen ruimen op, samen met de leiding die ervoor zorgt dat alles Op de juiste plaats komt. 11.50-12.00 uur Ouders komen hun kinderen ophalen 13.00-13.30 uur De kinderen arriveren. Inloop tot half twee 13.30-13.45 uur ouders zijn weg, alles opruimen en in de kring 13.45-14.00 uur de middag wordt geopend met het begroeten van Puk, wat gaan we doen, Wie zijn er? 14.00-14.30 uur Kringactiviteit met puk (thema) 14.30-14.45 uur Plaspauze, jassen aan 14.45-15.05 uur Buitenspelen 15.05-15.15uur Ouders komen hun kinderen halen Verstrekking van voeding: -Fruit eten is: komkommer, kaas, worst - Als een kind een (speciaal) dieet heeft, ontvangt Het Zonnehoekje hier een schriftelijke overleg van ouder en hoe te handelen/ toediening. Speciale voeding kan bij de groep worden achtergelaten. De leiding houdt dit bij en informeert ouders as iets aangevuld moet worden. - Op de groep houdt de leiding een “lusten en lastenlijst” bij. Hierop staan de kinderen vermeld met een speciaal dieet of allergie. Zo kan iedere leiding zien (ook stagiaires) of er bijzonderheden zijn met betrekking tot het eten.
6.4 wennen en afscheid nemen van de ouder in de groep De wenperiode van een nieuw kind in de groep wordt in overleg besproken. Op de wendag wordt aandacht besteed aan de kennismaking met de leidsters en de kinderen. Een nieuw kind kan pas wennen als er plaats in de groep over is. De groepsgrootte wordt hierbij niet overschreden. In deze periode kunnen het kind, de ouder(s)/ verzorger(s) en de leidsters wennen aan elkaar de groep, het dagritme, regels en gewoonten. Er wordt rekening gehouden met emoties van het kind tijdens het wennen. Het kind is gewend wanneer het een plaats in de groep gevonden heeft. Tot die tijd houden de leidsters dit proces nauwlettend in de gaten. Wanneer kinderen echt niet kunnen wennen wordt dit eerst besproken met de ouder(s)/verzorger(s) en vervolgens met de leidinggevende. Bij het brengen van een nieuw kind is het ook van belang dat er met de ouder wordt afgesproken wat de prettigste manier is van afscheid nemen. In de meeste gevallen is een vlot afscheid het fijnste voor het kind. Als leidster heb je de taak de ouder een vertrouwd gevoel te geven, het is hun kostbaar bezit dat ze in “vreemde” handen achterlaten. Het opbouwen van een vertrouwensrelatie met de ouders staat dan ook hoog in het vaandel bij Het Zonnehoekje. 6.5 Observeren en signaleren Ieder kind wordt geobserveerd aan de hand van de observatielijst “Kijk”.En aan de hand van De kleuter Cito-toetsten. In deze observatielijst en toetsen komen alle ontwikkkelingsgebieden aan bod en komt er tijdig een signaal of de Ontwikkeling goed verloopt en zo kan er preventief gewerkt worden bij evt. signalen.
De leidsters houden nauwkeurig de observaties bij, documenteren deze en bespreken de Observaties ook met ouders in een 10-minuten gesprek. 6.6 zorgbegeleiding Opvallend gedrag is gedrag dat binnen de groep afwijkt. Dit kan van alles zijn; van erg druk tot teruggetrokken gedrag. Zodra een kind opvallend gedrag vertoont, proberen we te begrijpen waarom het kind zich zo gedraagt. Zo zoeken we naar een aanpak die zowel voor het kind, de leidster en de groep werkt. Het is ontzettend belangrijk ook de positieve dingen van een kind te zien en te benoemen naar dit kind. We accepteren het kind, maar niet zijn gedrag. We stellen duidelijk grenzen aan wat kan en mag, zonder het kind zelf af te wijzen. We willen de kinderen helpen om manieren van gedrag te ontwikkelen, die hen kunnen helpen om plezieriger met andere personen en ook met zichzelf om te gaan. Wij benadrukken nogmaals het belang van goed contact met ouders. Vaak is het voor leidsters handig om samen afspraken te maken over de aanpak van een kind, zodat we daar een lijn in kunnen trekken. 6.7 Contact consultatiebureau en maatschappelijk werker Het Zonnehoekje heeft een nauwe samenwerking met het consultatiebureau en de maatschappelijk werker (van de basisschool). Indien de eigen aanpak of handelingsplan geen resultaten oplevert wordt in overleg met en met toestemming van ouders contact opgenomen met het consultatiebureau en voor een verdere begeleiding met de maatschappelijk werker. Indien een kind een specifieke of andere begeleiding nodig heeft wordt dit door de intern begeleider (van de basisschool) verder geregeld en begeleid in samenwerking met de ouders. Ook kan op deze manier hulp die het kind nodig heeft in een vroeg stadium (voordat het kind de school bezoekt) worden aangevraagd, zodat het kindbij de start van de school meteen de benodigde begeleiding krijgt. 6.8 corrigeren en belonen Het Zonnehoekje is van mening dat tegenover 1 eer corrigeren kinderen 10 keer beloont horen te worden. De leidsters verwachten geen gedrag van het kind waar het niet aan kan voldoen. Het kind leert de grenzen kennen door duidelijk en consequent gedrag van de leidster. De leidsters corrigeren het gedrag van het kind door een bewuste keuze te maken hoe zij zal optreden. Als een kind geen gehoor geeft aan het corrigeren en waarschuwen dan wordt het kind even apart gezet op een stoel in de groepsruimte en niet buiten de groepsruimte. Vervolgens voegt een leidster zich bij het kind en praat over het gedrag van het kind, waarna het kind zich weer voegt bij de groep. 6.9 voorbeeldfunctie Doordat de leidsters voorbeeldgedrag aan kinderen tonen, wordt het besef van normen en waarden bij de kinderen gestimuleerd. Daarnaast wordt er uitgelegd waarom bepaald gedrag wenselijk is of juist niet. Kinderen proberen we normen en waarden spelenderwijs mee te geven. Door ze bijvoorbeeld een verhaaltje te vertellen, waarin een kindje geplaagd wordt en ze uit te leggen wat het geplaagde kindje ervaart. Aan tafel laten we zien hoe je netjes eet. 6.10 verdriet en troosten Kinderen met verdriet krijgen ook de ruimte om aan te geven of zij getroost willen worden. Kinderen die hun tranen wegslikken worden gestimuleerd om hun emoties te uiten. Verdriet wordt bespreekbaar gemaakt door bijvoorbeeld te zeggen: “Vind je het erg dat mama weggaat?” in plaats
van te zeggen “Niet huilen, mama komt toch terug.” Leidsters waken ervoor dat zij niet de emoties van kinderen invullen. Om kinderen te troosten is het bieden van geborgenheid het belangrijkste. Het kan voorkomen dat een huilend kind even moet wachten op persoonlijke aandacht, het is belangrijk dat kinderen weten dat de leidster er is. 6.11 uitstapjes een uitstapje met de peuters kan zijn een wandeling naar de speeltuin, een bezoek aan de kinderboerderij of een wandeling naar de aangrenzende gymzaal. Hierbij wordt met de school de afspraak gemaakt dat de kinderen in de gymzaal van de school mogen spelen. Ook worden gezamenlijke activiteiten gedaan bijvoorbeeld met een open dag of een vve-activiteit van de kleuters en de peuters. 6.12 Feesten in de groep Er wordt aandacht besteed aan alle feestdagen (Sinterklaas/Kerstmis/ Pasen/Moederdag? Vaderdag, etc. ) Er worden activiteiten gedaan die met de feestdag te maken hebben. 6.13 Verjaardagen De verjaardag van een kind wordt in de groep gevierd. Er mag worden getrakteerd. De ouder dient met de leiding te overleggen over de dag, aantal kinderen, traktatie, etc. 7. Ouders Ouders krijgen elke maand een nieuwsbrief. Hierin worden ze geïnformeerd over het thema waar de kinderen mee bezig zullen zijn de komende maand. Een evaluatie van het vorig thema, mededelingen en ontwikkelingen van Het Zonnehoekje 7.1 Intakegesprek In dit gesprek ontvangen ouder(s)/verzorger(s) informatie over de gang van zaken op de groep. Er wordt onderling informatie uitgewisseld aan de hand van de procedure intake. Het intakegesprek wordt afgenomen voor plaatsing. Ouder tekent aan het eind van het gesprek de checklist waarop de onderwerpen zijn vermeld waarover ouder informatie heeft gekregen. Tijdens de intake wordt de vragenlijst van het kind ingevuld. De ouder krijgt de volgende documenten mee: - Schema sluitingsdagen - Eventueel de nieuwsbrief van de betreffende maand 7.2 Haal- en brengmomenten Als het kind door iemand anders dan de ouder(s)/verzorger(s) wordt opgehaald moet dit van te voren aan de leidsters doorgegeven worden. Het kind wordt anders niet meegegeven. Als een kind regelmatig door opa/oma of door vrienden van ouders worden gehaald dan tekent de ouder hier een verklaring voor en weet de leiding dat ze het kind mee mogen laten gaan. Het brengen van het kind dient in de inlooptijd te geschieden (8.30-9.00 uur), zodat het groepsproces niet gestoord wordt en het kind de structuur van de dag op de groep meemaakt. Ouder dient altijd het kind over te dragen aan de leiding en niet bij de ingang af te zetten en weg te gaan. In dit geval worden ouders hierop aangesproken. De kinderen dienen uiterlijk 12.00 uur (ochtendgroep) en 15.15 uur (middaggroep) te zijn opgehaald.
7.3 Spreekuur maatschappelijk werker Voor veel ouders is de drempel hoog om naar een maatschappelijk werker te gaan om te praten over opvoeding, verzorging of opvallend gedrag van hun kind. Het Zonnehoekje heeft in het kader van de samenwerking een afspraak met de maatschappelijk werker om twee keer per jaar spreekuur te houden. De maatschappelijk werker komt naar Het Zonnehoekje. Hier wordt een ruimte beschikbaar gesteld voor het spreekuur. Ouders kunnen zich hiervoor opgeven middels een brief die opgehangen wordt door de leiding.
7.4 Kindermishandeling/meldcode Het Zonnehoekje heeft een protocol kindermishandeling. Dit protocol gaat in op de aanpak van kindermishandeling bij vermoeden van kindermishandeling. Dit protocol is aanwezig op alle groepen. Dit protocol wordt tweemaal per jaar onder de aandacht gebracht bij de pedagogisch medewerksters. Tijdens de groeps- en leerlingbesprekingen met de ib is dit een vast onderdeel van de bespreking. 7.5 Privacy richtlijnen Het Zonnehoekje verstrekt geen privé-gegevens van ouders/verzorgers/kinderen aan derden zonder toestemming van ouders/verzorgers. Het Zonnehoekje is niet verantwoordelijk en/of aansprakelijk voor het kwijtraken van sieraden of andere persoonlijke bezittingen die kinderen meenemen naar Het Zonnehoekje. Het stukgaan van speelgoed dat van thuis wordt meegenomen, valt niet onder de verantwoordelijkheid van Het Zonnehoekje. 8. Team Het team bestaat uit leidsters en stagiaires. Iedere leidster moet in het bezit zijn van een afgeronde MBO-opleiding met pedagogische achtergrond. De 0-groep minimaal een leidster met een afgeronde HBO-opleiding met pedagogische achtergrond. De leidster verzorgt en begeleidt de kinderen met respect, zonder onderscheid te maken in levensbeschouwing, waarden, normen en gewoonten van een kind. Zij geeft ouders het vertrouwen dat het kind in goede handen is door kennis van zaken te tonen vakkundig te handelen en de privacy te waarborgen. Ze heeft een professionele houding en is zich bewust van haar verantwoordelijkheden ten opzichte van kind, ouders, organisatie en haar beroep Zij handelt bewust op grond van de kennis en ervaring die zij in de opleiding en de praktijk heeft opgedaan. Ze kan haar handelen altijd verantwoorden en bespreekbaar maken vanuit die kennis en ervaring. Daarbij maakt ze gebruik van de pedagogische inzichten die binnen Het Zonnehoekje gangbaar zijn. In een situatie waar specifieke vaardigheden nodig zijn die haar deskundigheid overtreft, geeft zij aan dat haar grenzen overschreden worden. Zij verwijst dan naar andere deskundigen binnen of buiten de organisatie. De vast leidsters zijn de aanspreekpunten op de groep. Zij zijn mede verantwoordelijk voor het opzetten en bijhouden van een systeem om gegevens van de kinderen te bewaren. Zij zorgen ervoor dat de gegevens over het kind zo objectief mogelijk vastgelegd worden. Zodra er sprake is van een eigen interpretatie of mening, is deze in de wijze van vastlegging duidelijk te onderscheiden van de feiten.
8.1 Deskundigheidsbevordering Steeds opnieuw zal er kritisch gekeken moeten worden naar de kennis en de beroepshouding van de leidsters. Geschoolde en gemotiveerde leidsters zijn de basis voor een hoog kwaliteit- en dienstverleningsniveau. Dit uit zich in: - Kindbesprekingen - Pedagogische vergaderingen waarin punten uit het beleid op de agenda staan - Supervisie - Intervisie - Thema-avonden - Cursussen voor een geheel team Vakliteratuur en tijdschriften zijn op locatie aanwezig voor leidsters. De leidinggevende ziet hierop toe. 8.2 teamvergaderingen Op deze vergaderingen wordt via agendapunten de gang van zaken op Het Zonnehoekje besproken. Als er tegen problemen aangelopen wordt is er de mogelijkheid dit te bespreken en terug te koppelen naar collega’s. tijdens de vergadering wordt een punt uit het pedagogisch beleids- of werkplan besproken. Zo wordt duidelijk of het team handelt volgens de richtlijnen van de GGD en de eisen van de WET OKE. Standaard op de agenda de volgende onderwerpen: -pedagogisch beleid en –werkplan -veiligheid, gezondheid, welzijn en hygiene Per jaar wordt een overlegschema gemaakt met de te bespreken agendapunten 8.3 stagiair(e)s Het Zonnehoekje is een erkend leerbedrijf. Naast gediplomeerde beroepskrachten wordt er gewerkt met stagiaires. Deze worden altijd boventallig op de groep geplaatst. Wanneer de stagiaire aan het einde van de studie is en al de benodigde studieonderdelen heeft afgerond en de leidsters weten dat zij/hij de taken aankan, is er een mogelijkheid dat de stagiaire meer bevoegdheden krijgt. De stagiaire volg minimaal SPW 3 of gelijkwaardige opleiding. Per opleidingsjaar verwachten we andere vaardigheden van stagiaires en ze worden daar waarnodig begeleidt om deze te bereiken. Iedere stagiaire krijgt een eigen leidster toegewezen voor de periode die hij/zij binnen Het Zonnehoekje stage loopt. Vanuit school verwachten we dezelfde inzet en begeleiding naar de stagiaire toe. Verder verwachten we dat de stagiaires zichzelf voorstellen aan de ouders/ verzorgers en een positieve beroepshouding uitstralen. 9. Ziekte-/ gezondheid-/ hygiene- en veiligheidsbeleid 9.1 medisch handelen en ziektebeleid Er is een protocol aanwezig waar de richtlijnen in staan wat betreft ziekte van kinderen. Kinderen mogen niet komen, als zij meer dan 38,5 koorts hebben, wanneer zij een besmettelijke ziekte hebben en wanneer een kind ontroostbaar is op de groep. Een kind kan zich ook wel eens een dagje niet lekker voelen en wil dan het liefst vertroeteld worden. Dan is de thuissituatie beter geschikt dan Het Zonnehoekje. Als een kind ziek is of zich niet lekker voelt worden de ouders zo snel mogelijk ingelicht. Er wordt duidelijk verteld wat de reden is als het kind door de ouders moet worden opgehaald. Medicijngebruik:
Afspraken: - niet zelf toedienen bij kinderen, altijd in overleg met arts/ouders - ouders moeten schriftelijk de procedure van het toedienen van medicijnen overdragen. Dit i.v.m. communicatiestoornis. Onduidelijkheden bespreken met de ouders. - In de overdracht wordt vermeld aantal medicijnen per keer, het tijdstip en de eventuele bijwerking van het medicijn. - Leiding verstrekt medicijn alleen indien noodzakelijk, anders moeten ouders dit zelf doen of het kind wordt door de ouders geïnstrueerd om dit zelf in te nemen in bijzijn van de leiding.
9.2 Hygienebeleid - Voor het eten handen wassen en aan tafel - Voordat iedereen naar buiten gaat om te spelen, worden de kleintjes naar de wc gestuurd. - Bij constatering van hoofdluis of ziektes etc. worden ouders/verzorgers geïnformeerd middels het ophangen van een brief op de deuren van de ingang. Leidsters zijn op de hoogte van de huisregels rondom hygiene, handelen hiernaar en wijzen kinderen op de regels. Na elke maaltijd en tussendoortjes wordt er door de leidster schoongemaakt. Dit wil zeggen de afgenomen en evt. de vloer geveegd. Na de tussendoortjes en aan het eind van de dag wordt er afgewassen. Er is een protocol gezondheid/ hygiene waarin de afspraken en regels omtrent de gezondheid en hygiene is vastgelegd. 9.3 Veiligheidsbeleid Voor elk (bijna) ongeval wordt een registratieformulier ingevuld (vereiste GGD). Hierin wordt het incident vermeld en hoe je dit in het vervolg kunt voorkomen. Eind van elk schooljaar wordt een verslag hiervan gestuurd naar de GGD. Dit wordt met elkaar besproken en indien verbetering gewenst oftewel hoe je het ongeval kunt voorkomen of het risico daarop kunt verminderen worden maatregelen getroffen. Elk werkoverleg staat een vast agendapunt “veiligheid, gezondheid, welzijn en hygiene”. Er is een protocol veiligheid waarin de afspraken en regels omtrent de veiligheid binnen en buiten is vastgelegd. 9.4 RIE (Risico-inventarisatie en Evaluatie) Ieder jaar wordt door Het Zonnehoekje een risico-inventarisatie gedaan en vastgelegd. Aan de hand van de gedane inventarisatie wordt een actieplan gemaakt voor de te nemen acties. Jaarlijks wordt de risico inventarisatie opgestuurd naar de GGD voor de jaarlijkse controle. 10. Slotwoord Het werkplan is een dynamisch document en is ook een agendapunt op vergaderingen en besprekingen. Afspraken die zijn bijgesteld worden meteen gewijzigd in het werkplan.
