Bijlage 5.
Pedagogisch werkplan Peuteropvang de Kabouters
adres
Kantoor De Kijkdoos Roomweg 169-4 7523 BM Enschede
telefoon 053-4350303 email
[email protected] internet www.kinderopvangdekijkdoos.nl
adres
Peuteropvang De Kabouters Het Stroink 66 7542 GT Enschede
telefoon email
06-57997340
[email protected]
LRKP-nummer De Kabouters: 968095124 Versienummer: 1-2013-2014 Akkoord directie Akkoord oudercommissie
Ja/Nee, datum Ja/Nee, datum
Pedagogisch werkplan Peuteropvang De Kabouters Inhoudsopgave Inleiding ....................................................................................................................................................3 Hoofdstuk 1. Pedagogisch beleid .............................................................................................................4 1.1 Pedagogische visie en missie ..........................................................................................................4 1.2 Creëren van ontwikkelingsmogelijkheden .......................................................................................4 1.3 Pedagogisch handelen ....................................................................................................................5 1.4 Diversiteit .........................................................................................................................................5 Hoofdstuk 2. Kwaliteitszorg ......................................................................................................................6 2.1 Personeel en inspectie .....................................................................................................................6 2.2 Achterwacht .....................................................................................................................................6 2.3 Structureel en incidenteel afnemen van extra dagen ......................................................................6 2.4 Algemene onderwerpen ...................................................................................................................7 2.4.1 Vier ogen beleid .........................................................................................................................7 2.4.2 Lichaamsbesef ...........................................................................................................................7 2.4.3 Meldcode huiselijk geweld en kindermishandeling ....................................................................7 2.4.4 Kinderen en ziekte ......................................................................................................................8 2.4.5 Ingrijpende gebeurtenissen ........................................................................................................9 2.5 Hygiëne, gezondheid en veiligheid ..................................................................................................9 2.6 Observatie en overdracht.................................................................................................................9 2.6.1 Observeren en toetsen ............................................................................................................ 10 2.6.2 Zorg ......................................................................................................................................... 10 2.6.3 Toetsen.................................................................................................................................... 10 2.6.4 Overdracht en samenwerking ................................................................................................. 11 Hoofdstuk 3. Ouders .............................................................................................................................. 11 3.1 Oudercontacten ............................................................................................................................ 11 3.1.1 Individuele contacten ............................................................................................................... 11 3.1.2 Schriftelijke communicatie ....................................................................................................... 12 3.1.3 Groepscontacten ..................................................................................................................... 12 3.2 Oudercommissie ........................................................................................................................... 12 3.3 Privacy .......................................................................................................................................... 12 3.4 Klachtenprocedure ........................................................................................................................ 13 Hoofdstuk 4. Bij ons op locatie ............................................................................................................. 13 4.1 Beschrijving locatie ....................................................................................................................... 13 4.2 Groepen ........................................................................................................................................ 13 4.3 Inrichting........................................................................................................................................ 14 4.4 Openingstijden / personele inzet .................................................................................................. 15 4.5 Intake en gewenning ..................................................................................................................... 15 4.6 Dagprogramma ............................................................................................................................. 16 4.7 Brengen en halen .......................................................................................................................... 16 4.8 Kinderen met een beperking ......................................................................................................... 17 4.9 Verzorging ..................................................................................................................................... 17 4.9.1 Eten en drinken ....................................................................................................................... 17 4.9.2 Verschonen en toiletgebruik .................................................................................................... 18 4.9.3 Hygiëne ................................................................................................................................... 18 4.10 Activiteiten ................................................................................................................................... 18 4.10.1 Activiteiten binnen ................................................................................................................. 18 4.10.2 Buitenspelen .......................................................................................................................... 19 4.10.3 Uitstapjes ............................................................................................................................... 19 4.10.4 Vieringen en traktaties........................................................................................................... 19 4.11 Regels en Rituelen...................................................................................................................... 19 4.11.1 Regels over omgang met elkaar ........................................................................................... 20 4.11.2 Beloningen en correcties ....................................................................................................... 20 Hoofdstuk 5. VVE en Piramide methode ............................................................................................... 21
Pagina 2 van 22
Pedagogisch werkplan Peuteropvang De Kabouters Inleiding Voor u ligt het pedagogisch werkplan van Peuteropvang De Kabouters. Het pedagogisch werkplan is gebaseerd op het pedagogisch beleidsplan. Het pedagogisch beleidsplan is de rode draad voor de pedagogisch medewerkers in hun werk bij Peuteropvang de Kijkdoos. Dit beleidsplan geeft enerzijds ouders/verzorgers inzicht in de werkwijze en het opvoedingsklimaat dat de organisatie beoogt zodat zij hun kind(eren) in tevredenheid achter kunnen en durven laten. Anderzijds geeft het pedagogisch medewerkers richting, inspiratie en houvast bij het pedagogisch handelen in de groep. Voor beiden is het een middel om de dagelijkse gang van zaken te toetsen en waar nodig bij te stellen om te komen tot een optimale kwaliteit van de peuteropvang. En natuurlijk moet dit alles leiden tot een plek waar kinderen het fijn vinden om te verblijven! Het pedagogisch beleidsplan is de basis van waaruit overig beleid en werkplannen worden ontwikkeld. Het pedagogisch werkplan beschrijft de afspraken en het pedagogisch handelen die volgen uit het beleidsplan en de bestaande wet- en regelgeving. Het pedagogisch beleidsplan is het uitgangspunt, maar de uitwerkingen en accenten die gelegd worden, zijn vastgelegd in het werkplan. Ook de aansluiting bij de basisschool, het werken met een specifieke VVE-methode en het afstemmen op de kinderen die de Peuteropvang bezoeken kunnen leiden tot accentverschillen. Elke locatie heeft haar eigen pedagogisch werkplan, aangezien de uitwerkingen en accenten verschillen per locatie. Het pedagogisch werkplan wordt jaarlijks opnieuw bekeken en eventueel aangepast. Dit werkplan is toegespitst op het jaar 2013-2014. In dit pedagogisch werkplan wordt in hoofdstuk 1 het pedagogisch beleid in het kort uitgelegd. Hoofdstuk 2 beschrijft de kwaliteitszorg. In hoofdstuk 3 wordt aandacht besteed aan de ouders. In hoofdstuk 4 wordt beschreven hoe op locatie gewerkt wordt. Tot slot beschrijft hoofdstuk 5 de VVE en de VVE methode Piramide. De leidinggevenden dragen er zorg voor dat alle medewerkers op de hoogte zijn van het algemeen pedagogisch beleid en het specifieke beleid, beschreven in de werkplannen, en dat dit in hun gedachtegoed en handelen uitgedragen wordt. Als u naar aanleiding van dit plan nog vragen heeft over het beleid dat Kinderopvang de Kijkdoos hanteert, kunt u altijd terecht bij een van de pedagogisch medewerkers. Om het leesgemak van dit plan te bevorderen is ervoor gekozen om in de hij-vorm te schrijven, in plaats van ‘hij’ kunt u ook ‘zij’ lezen. Daarnaast wordt gebruikt gemaakt van ‘ouders’, wat gelezen kan worden als ouders/verzorger(s).
Pagina 3 van 22
Pedagogisch werkplan Peuteropvang De Kabouters Hoofdstuk 1. Pedagogisch beleid Hieronder wordt kort uitgelegd wat er in het pedagogisch beleidsplan beschreven staat. Wilt u het pedagogisch beleidsplan in zijn geheel lezen, dan verwijzen wij u door naar de pedagogisch medewerker op uw peuteropvang of naar de website.
1.1 Pedagogische visie en missie Peuteropvang de Kijkdoos streeft ernaar een huiselijke sfeer uit te stralen, zodat elk kind zich veilig en op zijn gemak voelt. Deze opvoedingssituatie dient aanvullend te zijn op de thuissituatie. Van de pedagogisch medewerkers wordt hierbij verwacht dat ze tegemoet komen aan de behoeften van het kind en het bieden van optimale ontwikkelingsmogelijkheden voor het kind. Zo kunnen ze niet alleen zichzelf ontwikkelen, maar kan het kind ook ontwikkelen samen met leeftijdsgenootjes. Kinderen krijgen binnen Peuteropvang de Kijkdoos de gelegenheid om te ontdekken, op onderzoek uit te gaan, te experimenteren en zijn/haar nieuwsgierigheid en leergerichtheid te bevredigen binnen de veilige ruimte van de groep in interactie met de leiding en andere kinderen. Door kinderen de mogelijkheid te bieden hun ervaringen, belevenissen, gedachten en gevoelens uit te drukken kan hun persoonlijkheid zich vormen. Om deze doelstellingen te behalen werken pedagogisch medewerkers samen en zijn als team verantwoordelijk. Onze medewerkers zijn enthousiaste professionals die verantwoordelijkheid kunnen en willen dragen. Daarnaast creëren wij een open cultuur waarin pedagogisch medewerkers kunnen ontwikkelen door met elkaar te leren en elkaar aan te spreken op positieve en negatieve punten. Daarom stimuleert Peuteropvang de Kijkdoos de ontwikkeling van haar medewerkers middels coaching, begeleiding en voortdurende scholing. Binnen Peuteropvang de Kijkdoos is de samenwerking met ouders van groot belang. Pedagogisch medewerkers en ouders trekken gezamenlijk op in de opvoeding en begeleiding van kinderen. Hierbij leren we van elkaars deskundigheid en hebben we respect voor elkaar. Iedere ouder moet zich welkom voelen. We zijn een deskundige, flexibele en betrouwbare partner waar ouders op kunnen rekenen. Daarnaast werkt Peuteropvang de Kijkdoos intensief binnen het IKC (integraal Kind centrum) samen met onderwijs, verenigingen en maatschappelijke partners in Enschede.
1.2 Creëren van ontwikkelingsmogelijkheden Wij gaan ervan uit dat kinderen van nature een eigen temperament hebben. De opvoeding en omgeving waarin het kind opgroeit hebben invloed op het kind met zijn eigen temperament. Dit en alle ontwikkelingen die het kind doorloopt gedurende zijn groeiperiode vormen de persoonlijkheid van het kind. Om het kind zo goed mogelijk te laten ontwikkelen wordt binnen Peuteropvang de Kijkdoos gebruik gemaakt van de observatielijst ‘Kijk op ontwikkeling’ van de SLO (Stichting Leerplanontwikkeling). Via deze observatielijsten kunnen wij een duidelijk beeld vormen van de ontwikkeling van een kind. We onderscheiden de volgende ontwikkelingsgebieden: Motorische ontwikkeling. Hieronder vallen de veranderingen in motorisch gedrag die worden vormgegeven door de genetische aanleg en de stimulering uit de omgeving. De motorische ontwikkeling wordt onderverdeeld in de grove/grote motoriek en de fijne/kleine motoriek. Sociaal-emotionele ontwikkeling. Hieronder vallen de ontwikkelingen van de eigen persoonlijkheid en de verwachtingen en gedragingen uit de sociale context. Cognitieve ontwikkeling (taalontwikkeling). Hieronder valt het vermogen om taal en denken te beheersen en ernaar te handelen verstaan. Onderdelen hiervan zijn de ontwikkeling van waarnemen en denken, de ontwikkeling van taal en de oriëntatie op ruimte, tijd en rekenen.
Pagina 4 van 22
Pedagogisch werkplan Peuteropvang De Kabouters
Ontwikkeling identiteit. Hieronder valt de bewustwording van het kind dat het een persoon is met een ‘eigen ik’. Gepaard met de ontwikkeling van identiteit gaat het besef dat ze anders zijn dan anderen en daarmee ook andere dingen kunnen. Ontwikkeling zelfredzaamheid. Hieronder valt het proces van een groeiende zelfstandigheid; voor jezelf kunnen zorgen en jezelf kunnen redden zonder hulp van anderen. Zintuiglijke ontwikkeling. Kinderen ontdekken de wereld door middel van de zintuigen. Deze leggen de basis voor ervaringen, die later worden omgezet in kennis.
Binnen Peuteropvang de Kabouters wordt met de kinderen gecommuniceerd in het Nederlands. Er mag van de pedagogisch medewerkers verwacht worden dat zij correct Nederlands spreken. Hierdoor wennen (tweetalige) kinderen sneller aan de Nederlandse taal en verstaan we elkaar beter. Als kinderen iets in niet correct Nederlands vertellen herformuleren de pedagogisch medewerkers de zin. Tijdens diverse activiteiten wordt aandacht gegeven aan de taalontwikkeling. Door veel en goed met de kinderen te praten, zingen en voor te lezen, wordt de taalontwikkeling gestimuleerd. Maar ook door het geven van uitleg en door samen te spelen kunnen we de taalontwikkeling ondersteunen.
1.3 Pedagogisch handelen Hoe een kind zich ontwikkelt op bovenstaande ontwikkelingsgebieden is per kind verschillend. Ieder kind heeft zijn eigen niveau en tempo. Om voor ieder kind de ontwikkeling zo goed mogelijk te laten verlopen zijn een viertal aspecten onderscheiden waar de pedagogisch medewerkers naar handelen: 1. Bieden van voldoende emotionele veiligheid. Werken aan emotionele veiligheid betekent zorgen voor een emotioneel veilige basis waar kinderen zich kunnen ontspannen, zichzelf kunnen zijn, zich geborgen voelen en zich te kunnen ontwikkelen. 2. Bieden van mogelijkheden om persoonlijke competenties te ontwikkelen. Bij de ontwikkeling van persoonlijke competenties wordt gericht op de brede persoonskenmerken van het kind, zoals: veerkracht, zelfstandigheid, zelfvertrouwen, flexibiliteit en creativiteit. De kinderen worden gestimuleerd om uitdagingen aan te gaan, keuzes te maken en dingen te ontdekken. 3. Bieden van mogelijkheden om sociale competenties te ontwikkelen. Binnen peuteropvang de Kijkdoos wordt de nadruk gelegd op de ervaring die kinderen op doen door samen te zijn met andere kinderen en pedagogisch medewerkers, om zich zo verbonden te voelen. Zo kan het kind binnen Peuteropvang de Kijkdoos niet alleen zich zelf sociaal ontwikkelen, maar zich ook ontwikkelen samen met andere kinderen en pedagogisch medewerkers. 4. Overdracht van waarden en normen. Kinderen hebben van huis uit eigen regels en afspraken, waarden en gewoontes die te maken hebben met godsdienst, cultuur en de omgeving waar in het kind opgroeit. Binnen Peuteropvang de Kijkdoos worden de normen en waarden van de kinderen gerespecteerd. Daarnaast worden de normen en waarden die gelden binnen Peuteropvang de Kijkdoos aangeleerd aan de kinderen.
1.4 Diversiteit We leven in een samenleving waarbij we ernaar streven elkaar te respecteren ongeacht opvatting, afkomst, religie, gewoonten, normen en waarden. Peuteropvang de Kijkdoos vindt respect voor elkaar erg belangrijk en wil dit in de omgang met de kinderen nadrukkelijk laten zien en meegeven. Peuters leren omgaan met de verschillen tussen mensen, meestal gericht op verschillen in kleding, uiterlijk, eten en leefwijze. Open staan voor anderen, zonder onze eigen opvatting te negeren, is bij Peuteropvang de Kijkdoos verweven in het handelen. Kinderen krijgen zo meer begrip voor de overeenkomsten en de verschillen tussen mensen. Binnen Peuteropvang de Kijkdoos laten de pedagogisch medewerkers kinderen uit andere culturen kennis maken met Nederlandse gewoonten, gebruiken, feesten en normen en waarden. Daarnaast wordt bij kinderen uit andere levensovertuigingen waar mogelijk rekening gehouden met aangepaste gebeurtenissen, voeding, rituelen en dergelijke.
Pagina 5 van 22
Pedagogisch werkplan Peuteropvang De Kabouters Hoofdstuk 2. Kwaliteitszorg Op Peuteropvang de Kabouters wordt dagelijks gestreefd naar het leveren van een zo groot mogelijke kwaliteit. Onder kwaliteitszorg verstaan wij enerzijds de zorg die wij bieden en de borging daarvan en anderzijds een aantal gezamenlijke afspraken.
2.1 Personeel en inspectie Om de kwaliteit zo groot mogelijk te maken is een aantal eisen gesteld aan het personeel. Ten eerste moet elke dag op elke locatie een Bedrijfshulpverlener aanwezig zijn. Binnen Peuteropvang de Kabouters hebben Hanna Jajan en Marleen Brusse de BHV cursus gevolgd. Zij zijn onder andere verantwoordelijk voor het houden en evalueren van de brandoefeningen. Deze brandoefningen worden jaarlijks twee keer herhaald, waarbij één keer gebruik wordt gemaakt van rook en acteurs. Ten tweede is elke pedagogisch medewerker in het bezit van een MBO-3 of HBO diploma en het diploma Kinder-EHBO. Daarnaast zijn de pedagogisch medewerkers die op de VVE groep staan VVE geschoold. Tot slot is iedereen die werkzaam is bij De Kijkdoos in het bezit van een VOG (verklaring omtrent gedrag). Daarnaast worden alle locaties van de Kijkdoos geïnspecteerd door de GGD. Hierbij bekijkt de inspecteur of er kwalitatief goede peuteropvang wordt geleverd. Er wordt gekeken of er voldaan wordt aan de kwaliteitseisen op het gebied van ouderinspraak, personeel, veiligheid en gezondheid, accommodatie en inrichting, groepsgrootte, het aantal kinderen per pedagogisch medewerker, het pedagogisch beleid en de pedagogische praktijk, klachten en voorschoolse educatie. Het GGD rapport is beschikbaar op locatie en op de website van de GGD.
2.2 Achterwacht De achterwacht is gekoppeld aan het 4 ogenbeleid. Vanuit het 4 ogenbeleid moeten altijd een paar extra ogen en oren op de groep aanwezig zijn. In geval van nood handelen de pedagogisch medewerkers op Peuteropvang de Kabouters naar twee mogelijkheden: Nood in verband met een kind: de ouders worden gebeld en in een ernstige situatie wordt contact opgenomen met112 Nood in verband met een pedagogisch medewerker: hulp wordt ingeroepen bij de basisschool “ODBS Het Stroink” of ‘t Sprookjesbos. Deze telefoonnummers staan weergeven op de sociale kaart, deze is te vinden op de groep.
2.3 Structureel en incidenteel afnemen van extra dagen Bij Peuteropvang de Kabouters is er geen mogelijkheid tot afname van extra dagen. Kinderen zitten in een vaste basis- of VVE groep. Als uw kind afwezig is geweest, kunt u deze dagdelen niet inhalen.
Pagina 6 van 22
Pedagogisch werkplan Peuteropvang De Kabouters 2.4 Algemene onderwerpen 2.4.1 Vier ogen beleid Het vier-ogenprincipe betekent dat er altijd iemand moet kunnen meekijken of meeluisteren. Vanaf 1 juli 2013 zijn een aantal eisen opgesteld waar alle kind centra aan moeten voldoen. Hier zal de GGD op controleren. Samengevat betekent dit dat er normaal gesproken minimaal twee pedagogisch medewerkers op de groep staan, tenzij: Als het leidster-kindratio het toelaat mag de pedagogisch medewerker ondersteund worden door een volwassene of stagiaire (van 18 jaar of ouder). In geval van nood of bij een uitstapje met een kleine groep (afhankelijk van het leidster-kind ratio) mag één pedagogisch medewerker bijgestaan worden door een volwassene of stagiaire (van 18 jaar of ouder). Daarnaast zorgen ramen ervoor dat iedereen van buiten af mee kan kijken op de groep en is er een vrije inloop voor betrokkenen van de Peuteropvang.
2.4.2 Lichaamsbesef Vanaf een paar maanden oud wordt een kind zich al bewust van het eigen lichaam. Het begint met het ontdekken van de handjes en de voetjes en wat je ermee kunt doen. Later komen ook andere lichaamsdelen aan bod. De verkenning van het eigen lichaam is natuurlijk heel onschuldig maar het is wel belangrijk hoe we hiermee omgaan. De seksuele ontwikkeling bij kinderen kent verschillende fasen, voor peuters van 2 – 4 jaar geldt: Ze worden zich meer bewust van hun eigen lichaam Ze ontdekken de geslachtsverschillen Ze gaan spelenderwijs op ontdekking uit door bijv. te ‘kijken’ bij leeftijdsgenoten. Ze hebben net als baby’s veel behoefte aan lichamelijk contact Troosten en aanhankelijkheid Binnen Peuteropvang de Kabouters wordt ingegaan op de behoefte van het kind, ook als het gaat om aanhankelijkheid. Kinderen geven zelf de grenzen aan, zowel naar de pedagogisch medewerkers als naar de andere kinderen. Als een kind aangeeft dat het geknuffeld of getroost wilt worden, wordt hier op ingegaan. Het kind mag even op schoot of naast de pedagogisch medewerker zitten. Gestreefd wordt dat het kind zo snel mogelijk weer op zichzelf is, als het hier aan toe is, zodat de zelfredzaamheid zo goed mogelijk gestimuleerd wordt. Als kinderen nieuwsgierig worden naar hun lichaam van hunzelf of dat van anderen gaan wij daar zo normaal mogelijk mee om. Als kinderen de verschillen tussen jongens en meisjes gaan opmerken, bijvoorbeeld tijdens een toiletbezoek, worden deze verschillen benoemd. Ook hier geven kinderen zelf de grenzen aan, waar de pedagogisch medewerkers, als het nodig is, bij in springen. Binnen Peuteropvang de Kabouters zijn kinderen vrij in hun spel. De pedagogisch medewerkers stimuleren de interactie tussen kinderen en de fantasie van kinderen. Kinderen mogen zich daarom verkleden zoals zij zelf willen. De eigen kleding blijft hierbij altijd aan.
2.4.3 Meldcode huiselijk geweld en kindermishandeling Binnen Peuteropvang de Kabouters is het van belang dat alle pedagogisch medewerkers kindermishandeling kunnen signaleren. Wanneer pedagogisch medewerkers het vermoeden hebben dat een kind mishandeld of seksueel misbruikt wordt, vindt een intern overleg plaats tussen de pedagogisch medewerkers en aandachtsfunctionaris; Hanne Marie Gouma van de Kijkdoos. Er wordt gehandeld volgens de ‘Meldcode huiselijk geweld en kindermishandeling’ van Brancheorganisatie Kinderopvang.
Pagina 7 van 22
Pedagogisch werkplan Peuteropvang De Kabouters Deze Meldcode bevat 3 te volgen routes, wanneer er sprake is van vermoeden van kindermishandeling: 1. Route bij signalen van huiselijk geweld of kindermishandeling 2. Route bij signalen van kindermishandeling door een beroepskracht 3. Route bij signalen van seksueel-overschrijdend gedrag tussen kinderen onderling. Hierbij zijn lijsten opgenomen van voorbeelden en definities van ongewenste omgangsvormen en signalen die kunnen duiden op kindermishandeling. Daarnaast bevat de Meldcode een observatielijst waar de signalen en observaties op kunnen worden bijgehouden. Alle pedagogisch medewerkers hebben in juli 2013 deelgenomen aan een interne cursus avond, zodat de Meldcode huiselijk geweld en kindermishandeling bij iedereen duidelijk is. Daarnaast is de Meldcode als naslagwerk te vinden op locatie.
2.4.4 Kinderen en ziekte Als er sprake is van ziekte wordt uitgegaan van de “Gezondheidsrisico’s in een kindercentrum of peuterspeelzaal (0-4 jarigen)” uit juni 2013 van het Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu. Deze is op locatie in te zien. Hierin staat alles beschreven over infectieziekten, vaccinaties, zieke kinderen in het kindcentrum, hygiëne, geneesmiddelenverstrekking, een gezond binnen en buiten milieu en de uitleg van verschillende ziekten. Bij ziekte wordt onderscheid gemaakt tussen het welbevinden van het zieke kind en besmettingsgevaar voor andere kinderen en medewerkers. Het welbevinden van het zieke kind Als een kind zich duidelijk niet prettig voelt, pijn lijdt, of koorts heeft, heeft het behoefte aan rust, verzorging en extra aandacht. In zo’n geval worden de ouders op de hoogte gesteld en wordt geadviseerd het kind op te halen van de peuteropvang. Daarom is het van belang dat ouders ten alle tijden bereikbaar zijn als het kind op de Peuteropvang is. Als er geen contact kan worden opgenomen met de ouders zorgen de pedagogisch medewerkers voor een zogenaamd ‘noodbedje’, op de bank. Het kind kan dan op een rustig plekje binnen de Peuteropvang uitzieken totdat het wordt opgehaald door de ouders. Besmettingsgevaar Als er sprake is van een risico voor de andere kinderen en beroepskrachten om besmet te worden, wordt het zieke kind geweigerd op de Peuteropvang. Hierbij gaat het om besmettelijke ziekte zoals de mazelen of waterpokken. Ook kinderen die luizen hebben worden tijdelijk geweigerd op de Peuteropvang. Over het algemeen geldt dat kinderen met luizen worden toegelaten als de eerste behandeling is geweest. De pedagogisch medewerkers hangen op de deur van de peuteropvang een briefje als er sprake is van een besmettelijke ziekte. Soms is het niet te vermijden dat andere kinderen ook besmet worden, omdat in veel gevallen de ziekte besmettelijk is voordat er symptomen optreden. Via deze mededeling zijn alle ouders op de hoogte en kunnen zij eventueel meer informatie inwinnen over de desbetreffende ziekte.
Pagina 8 van 22
Pedagogisch werkplan Peuteropvang De Kabouters 2.4.5 Ingrijpende gebeurtenissen Sommige gebeurtenissen kunnen een grote impact hebben op kinderen. Hierbij kan gedacht worden aan gebeurtenissen zoals een echtscheiding, sterfgeval, ziekte, verhuizing, ongeluk of trauma. Ieder kind reageert hier op een andere manier op. Dit kan liggen aan de ontwikkelingsfase waarin een kind zich bevind. Bij sommige kinderen heeft een ingrijpende gebeurtenis effect op het gedrag of zelfs op de ontwikkeling. Veel voorkomende reacties om ingrijpende gebeurtenissen bij peuters zijn: hulpeloos of passief gedrag meer moeite hebben met afscheid nemen verlies van vaardigheden als eten praten en zindelijkheid niet meer willen spelen ongewoon stil zijn of juist heel druk en uitbundig gedrag vertonen lichamelijke klachten, hangerig zijn Het is van belang dat er op een liefdevolle manier wordt gereageerd op het kind en goede begeleiding wordt ingezet. Binnen Peuteropvang de Kabouters worden de kinderen goed geobserveerd na of tijdens een ingrijpende gebeurtenis en is er extra aandacht voor de peuter. Het is belangrijk om een stabiele situatie voor de peuter te creëren. Hierbij is een nauw contact met de ouders van belang. Daarnaast wordt ingegaan op de behoefte van het kind. Het is van belang dat, als het in het bereik van het kind ligt, het kind verder zoveel mogelijk “op een normale” manier mee draait in de groep. Kinderen verwerken hun belevenissen en ervaringen door spel. Als een kind er behoefte aan heeft wordt het getroost of ermee gepraat. Hierbij kan gebruik worden gemaakt van materiaal zoals puzzels of boekjes die de gebeurtenis kunnen beschrijven. Hierbij wordt gestimuleerd dat het kind zijn gevoelens en emoties uit en benoemt wat hij ervaart. Hierbij kan gebruik worden gemaakt van knutselen of een tekening. Soms kan ook een blijde gebeurtenis impact hebben op een kind. Hierbij kan gedacht worden aan de geboorte van een broertje of zusje. Ook hier wordt het kind op de eerste plaats geobserveerd. Het is van belang dat het duidelijk is hoe een kind dit ervaart. Als een kind zich goed voelt en de ouders dit aangeven mag een kind een iets maken voor het broertje/zusje en trakteren op de peuteropvang. Als er daadwerkelijk sprake is van blijvende gedragsveranderingen of veranderingen in de ontwikkeling van het kind, wordt in overleg met de ouders hulp gevraagd aan het Zorg Advies Team.
2.5 Hygiëne, gezondheid en veiligheid Door te werken met protocollen, afspraken en duidelijke instructies, wordt er eenduidig gewerkt en wordt een zo veilig mogelijke opvang aangeboden. Binnen Peuteropvang de Kabouters wordt gebruik gemaakt van protocollen over hygiëne, gezondheid en veiligheid, en RI (Risico Inventarisatie) volgens de richtlijnen van de GGD. Deze protocollen kunnen worden opgevraagd bij de pedagogisch medewerkers op uw Peuteropvang. Daarnaast worden alle ‘ongevallen’ geregistreerd, dus ook kleine ongevallen. Naar aanleiding van een (klein) ongeval worden nieuwe afspraken gemaakt om het betreffende ongeval in de toekomst te voorkomen en de veiligheid in de peuteropvang nog meer te optimaliseren.
2.6 Observatie en toetsen Peuteropvang de Kijkdoos observeert alle kinderen. Zodoende wordt van elk kind de ontwikkeling gevolgd en in kaart gebracht. Deze observaties zijn een hulpmiddel voor de pedagogisch medewerkers bij de begeleiding en stimulering van kinderen.
Pagina 9 van 22
Pedagogisch werkplan Peuteropvang De Kabouters 2.6.1 Observeren en signaleren Peuteropvang de Kijkdoos werkt met het kind-volg-systeem “Kijk op Ontwikkeling” die in samenwerking met de Stichting Leerplan Ontwikkeling (SLO) is ontwikkeld. De VVE kinderen worden een keer extra geobserveerd vergeleken bij de basiskinderen. De observatiemomenten staan in het schema hieronder weergeven: Observatie Evaluatie (intake)
Leeftijd 2 jaar en 3 maanden (of binnen 3 maanden van plaatsing) 3 jaar 3 jaar en 6 maanden 3 jaar en 11 maanden
Observatie Observatie Van observatie naar overdracht
Basisgroep V V V
VVE groep V V V V
De eerste observatie is een evaluatie van de eerste paar weken op de peuteropvang. Naar aanleiding van alle observaties vinden oudergesprekken plaats. De observatieformulieren worden bewaard in het kinddossier in een af te sluiten archief.
2.6.2 Zorg Er wordt goed naar de kinderen en hun ontwikkeling gekeken. Bij een vermoeden van ontwikkelingsproblemen, op grond van de vorige observaties en toetsgegevens, wordt extra geobserveerd. Daarnaast kan een observatie ook opgevraagd worden door derden, zoals het consultatiebureau. Vaak vindt deze extra observatie plaats op een leeftijd van 2 jaar en 6 maanden. De resultaten worden besproken binnen het team en vervolgens met de ouders. Als er dan inderdaad sprake is van ontwikkelingsproblemen worden deze, met toestemming en een handtekening van de ouders, besproken binnen het Zorg Advies Team (ZAT), om het verdere verloop te bespreken. De verpleegkundige binnen het ZAT team is verantwoordelijk voor de vastlegging van de bevindingen van het gesprek. Deze bevindingen worden teruggekoppeld aan de pedagogisch medewerkers en de ouders. De ouders worden in overleg met de partners in het zorgteam betrokken en verwezen naar de juiste zorgpartners. Het belang van het kind staat steeds voorop. Op de sociale kaart van de locatie zijn een aantal instanties weergeven, waarmee contact kan worden opgenomen bij vragen en zorgen over een kind.
2.6.3 Toetsen Alle kinderen worden getoetst met de Cito toetsen van taal en rekenen voor peuters. Met deze toetsen wordt het niveau van taal- en rekenontwikkeling van peuters in kaart gebracht en kunnen de vorderingen op deze gebieden worden gevolgd. Deze toetsen geven inzicht in het niveau van de vorderingen van zowel individuele kinderen, de groep als geheel, als de gehele locatie. De pedagogisch medewerkers nemen de toetsen individueel per kind af. De VVE kinderen worden, in vergelijking met de basiskinderen, een keer extra getoets. De toetsmomenten staan beschreven in het schema hieronder: Leeftijd 3 jaar 3 jaar en 6 maanden 3 jaar en 11 maanden
Basisgroep V V
VVE groep V V V
Soms worden de basiskinderen ook drie keer getoets, dit hangt af van de resultaten van de eerste toets. Naar aanleiding van de toetsresultaten wordt ieder kind in een niveaugroepje geplaatst: Basisaanbod: vaardigheidsniveau II en III Tutor aanbod: vaardigheidsniveau IV en V Pienter aanbod: vaardigheidsniveau I
Pagina 10 van 22
Pedagogisch werkplan Peuteropvang De Kabouters 2.6.4 Overdracht en samenwerking Bij de laatste observatie, als het kind bijna 4 jaar wordt, wordt het formulier “van observatie naar overdracht” ingevuld. Deze wordt, samen met de toetsgegevens, besproken met de ouders en er wordt toestemming met handtekening gevraagd of deze formulieren overgedragen mogen worden aan de basisschool. Daarna vindt de overdracht naar de basisschool plaats. Alle kinderen worden ‘warm’ overgedragen. Dit betekent dat de pedagogisch medewerkers, na het gesprek met de ouders, in gesprek gaan met de nieuwe leerkracht van de school waar het kind naar toe gaat. Hier worden de observaties, toetsgegevens en andere belangrijke informatie over het kind besproken. Peuteropvang de Kabouters werkt binnen het IKC intensief samen met de basisscholen om een doorgaande ontwikkelingslijn van peuter naar kleuter te waarborgen. Voor goede inhoudelijke samenwerking en afstemming is regelmatig overleg en kennis nemen van elkaars visie en werkwijze nodig. Vier keer per jaar vindt de Peuter Onderbouw Vergadering (POV) plaats, tussen de pedagogisch medewerkers van Peuteropvang de Kabouters en leerkrachten van ODBS Het Stroink. Hierin worden de kinderen besproken die net overgedragen zijn naar de basisschool of die binnenkort worden overgedragen. Verder lopen zowel de pedagogisch medewerkers als de leerkrachten geregeld bij elkaar naar binnen.
Hoofdstuk 3. Ouders Binnen Peuteropvang de Kabouters staat goed contact met ouders centraal. Hierbij horen niet alleen de pedagogisch medewerkers, maar ook de staf van Peuteropvang de Kijkdoos. Het is de verantwoordelijkheid van de Peuteropvang om aan ouders kenbaar te maken wat er wordt gedaan en hoe er wordt gewerkt. Het doel is om beide opvoedingsmilieus (thuis en opvang) zo goed mogelijk op elkaar af te stemmen voor een optimaal welbevinden van het kind. Daarom is het belangrijk dat ouders bereikbaar zijn in geval van calamiteiten of ziekte. Daarnaast wordt het op prijs gesteld als ouders open zijn over de ontwikkeling van hun kind en over de thuissituatie, als deze van invloed kunnen zijn op het welbevinden van het kind.
3.1 Oudercontacten Naast pedagogisch medewerkers, wordt van ouders verwacht dat ook zij actief deelnemen in het tot stand komen van goede communicatie en een goed contact met de pedagogisch medewerkers.
3.1.1 Individuele contacten Binnen Peuteropvang de Kabouters wordt gebruik gemaakt van drie vormen van individueel contact: Breng- en haal momenten. Tijdens breng- en haalmomenten kunnen ouders meekijken en meeleven met wat hun kind op de peuteropvang beleeft. Het zijn korte, intensieve momenten voor ouders, pedagogisch medewerkers en kinderen, waar ook veel afspraken in worden gemaakt. Bijvoorbeeld omtrent het halen of gebeurtenissen die relevant zijn voor de pedagogisch medewerkers om te weten. Gesprekken naar aanleiding van observaties en toetsen. Tijdens deze gesprekken worden de bevindingen van observaties en/of toetsen besproken en wordt besproken hoe het verdere verloop er uit ziet voor het kind. Daarnaast kunnen ouders aangeven hoe de thuissituatie er uit ziet en kunnen belangrijke gebeurtenissen besproken worden. Gesprekken bij zorg. Extra gesprekken kunnen worden aangevraagd door de pedagogisch medewerker of ouders als er sprake is van zorgen over de ontwikkeling of het welbevinden van het kind. Daarnaast kunnen ouders, op afspraak, een keer meedraaien bij Peuteropvang de Kabouters.
Pagina 11 van 22
Pedagogisch werkplan Peuteropvang De Kabouters 3.1.2 Schriftelijke communicatie Peuteropvang de Kabouters maakt gebruik van een aantal schriftelijke vormen van communicatie: Themabrief. In deze brief wordt beschreven met welk thema ze bezig zijn binnen de peuteropvang en hoe ouders hier deel aan kunnen nemen op de peuteropvang of thuis. Brief bij activiteiten of gebeurtenissen. Deze brief geeft aan als er een schoolreisje, activiteit of feest gaat plaatsvinden. Informatiebord. Op het informatiebord bij de peuteropvang wordt informatie voor ouders opgehangen, zoals de themabrief, nieuwsbrief, kinderweekbrief en andere belangrijke informatie. Daarnaast brengt De Kijkdoos samen met ’t Sprookjesbos een aantal keer per jaar een nieuwsbrief uit. Hierin worden een aantal dingen in beschreven, zoals nieuws uit de organisatie, nieuws uit het team, nieuws uit de groepen, algemene informatie, een stukje van de oudercommissie, de agenda voor de komende periode en een stukje met verdieping voor de ouders. Hierin wordt ook een maandelijkse activiteit of traktatie beschreven.
3.1.3 Groepscontacten Peuteropvang de Kabouters organiseert de volgende groepscontacten voor ouders: Koffieochtend. Deze wordt na elke vakantie georganiseerd. Ouders mogen wat langer blijven en ze krijgen een kopje koffie of thee. Ouderavond. Jaarlijks wordt er één ouderavond georganiseerd omtrent een bepaald thema. Hierbij kan bijvoorbeeld gedacht worden aan “mijn peuter is lief, maar lastig”. Daarnaast organiseert ODBS Het Stroink ook ouderavonden, waar de ouders van Peuteropvang de Kabouters voor uitgenodigd worden. Thema’s die hier worden besproken zijn bijvoorbeeld Triple P of PBS (Positive Behavior Support). Daarnaast worden er jaarlijks activiteiten georganiseerd, waarbij ouders gevraagd worden mee te helpen. Hierbij kan gedacht worden aan het paasontbijt, voorleesontbijt, Sinterklaas cadeautjes inpakken, schoonmaken van speelgoed, herfstwandeling, bijdrage aan het Kerstbuffet en het schoolreisje. Extra ogen en handen zorgen voor een nog leukere dag. Meer informatie kunt u vinden in het ouderbeleid, te vinden in het beleid Peuteropvang.
3.2 Oudercommissie Peuteropvang de Kijkdoos is bezig met de opzet voor een oudercommissie. Middels de nieuwsbrief en het info bord op locatie worden ouders opgeroepen deel te nemen aan de oudercommissie van Peuteropvang de Kijkdoos.
3.3 Privacy Op het gebied van fotograferen en filmen bestaat de toestemmingsverklaring foto en video. Deze wordt bij de intake geintroduceerd en dient door de ouders getekend te worden. Zo is het voor de pedagogisch medewerkers binnen Peuteropvang de Kabouters duidelijk welke kinderen wel en niet gefotograveerd en gefilmd mogen worden.
Pagina 12 van 22
Pedagogisch werkplan Peuteropvang De Kabouters 3.4 Klachtenprocedure Voor eventuele klachten wordt gebruik gemaakt van een klachtenprocedure. Daarbij wordt onderscheid gemaakt tussen interne en externe klachten. Intern: klachten dienen ingediend te worden volgens ons klachtenreglement, Daarin staat de procedure van binnenkomst klacht tot gezamenlijke oplossing. De klacht kan per mail of via ons klachten/verbeterformulier worden ingediend. Dit klachtenreglement kunt u vinden op locatie. Extern: het kan voorkomen dat er klachten zijn die de ouders, de directie en/of de OC niet samen kunnen oplossen. In dat geval is er de mogelijkheid om een externe klachtencommissie in te schakelen. Namen en telefoonnummers vindt u in ons klachtenreglement. Daarnaast is er ook een mogelijkheid om de Stichting Klachtencommissie Kinderopvang in te schakelen. Zowel voor de ouders als voor de oudercommissie. Meer informatie hierover kunt u vinden op www.klachtkinderopvang.nl.
Hoofdstuk 4. Bij ons op locatie In dit hoofdstuk wordt beschreven hoe wordt gewerkt binnen Peuteropvang de Kabouters en hoe bovenstaande wordt vormgegeven binnen deze locatie.
4.1 Beschrijving locatie Peuteropvang de Kabouters is te vinden in het gebouw van ODBS Het Stroink. Een groot lokaal grenst aan een buitenruimte. Deze buitenruimte is groot en omringd door een hoog hek. Dat biedt voldoende ruimte om te fietsen, te rennen, te klimmen te glijden en te spelen in de zandbak. Daarnaast kan in overleg gebruik worden gemaakt van het speellokaal van de basisschool. Het gebouw waarin Peuteropvang de Kabouters zich bevindt is kindvriendelijk en hygiënisch, veilig en goed bereikbaar. De Peuteropvang voldoet aan de door de onderwijsinspectie gestelde eisen, zoals groepsgrootte, sanitaire voorziening en grootte van de binnen- en buitenspeelplaats. Peuteropvang de Kabouters is onderdeel van het IKC in Stroinkslanden Zuid. De Kijkdoos en het Sprookjesbos hebben hier de volgende locaties: IKC Stroinkslanden Zuid Kinderopvang Kinderopvang ’t Sprookjesbos 0 – 4 jaar (2 groepen) De elfjes De kabouters Buitenschoolse opvang De Reuzen (voorschoolse-, tussenschoolseen naschoolse opvang) Peuteropvang Peuteropvang De Kabouters 2 basisgroepen, 2 VVE groepen Peuteropvang De Zonnestraaltjes 3 basisgroepen, 1 VVE groepen
Enschede Zuid ‘t Stroink
4.2 Groepen Binnen Peuteropvang de Kabouters bestaan twee basisgroepen en twee VVE groepen. In de groepen wordt gewerkt met de methode Piramide. In hoofdstuk vijf wordt de VVE en de Piramide methode nader toegelicht.
Pagina 13 van 22
Pedagogisch werkplan Peuteropvang De Kabouters Kinderen van 2 tot 4 jaar oud worden op de peuteropvang geplaatst in vaste, verticale groepen. Twee vaste dagdelen per week worden de kinderen in een basisgroep geplaatst. Per week zitten ze vijf uur op de peuteropvang. Daarnaast kunnen kinderen deelnemen aan de VVE, dan komen zij naast de vaste dagdelen in de basisgroep, nog twee vaste dagdelen in de VVE groep. In totaal zitten deze kinderen tien uur per week op de peuteropvang. Binnen Peuteropvang de Kijkdoos is er geen mogelijkheid tot afname van extra dagdelen. Binnen Peuteropvang de Kabouters is het niet mogelijk om groepen samen te voegen aan het begin of einde van de dag.
4.3 Inrichting en materiaal Hoeken Het lokaal is ingericht naar aanleiding van inspiraties van de Piramide methode. De Piramide aanbevolen hoeken zijn zo gecreëerd dat kinderen zich veilig voelen, uitgedaagd voelen en daarnaast rust en gezellighied uitstralen. De hoeken worden van elkaar afgeschermd, zodat kinderen langer met elkaar spelen, elkaar minder storen en een beter sociaal contact hebben. De volgende hoeken worden onderscheiden: autohoek, kunsthoek, leeshoek, huishoek en de themahoek. De themahoek veranderd per thema, dit geeft de peuters elke keer weer een nieuwe uitdaging. Thematafel Per thema wordt de thematafel opnieuw ingericht. Op deze tafels worden verschillende materialen verzameld die te maken hebben met het (nieuwe) thema. De thematafel wordt ingericht door de pedagogisch medewerkers samen met de kinderen. Hiervoor wordt de “thema-kist” gebruikt. Deze thema’s komen jaarlijks terug binnen de Piramide methode en in afstemming met ODBS Het Stroink. Materiaal Ook het spelmateriaal dat gebruikt wordt is aanbevolen door de Priamide methode. Bij de aanschaf van materiaal voor de kinderen wordt rekening gehouden met hun leeftijd, interesse en belevingswereld, ontwikkelingsniveau en spelniveau. Alle ontwikkelingsgebieden moeten worden aangesproken, het materiaal moet uitdagend, stimuleren en veilig zijn en het materiaal moet cultureel divers zijn. Aan het begin van het dagdeel wordt op elke tafel afwisselend verschillend spelmateriaal gelegd. Op één tafel liggen standaard puzzels aansluitend op het thema. Daarnaast liggen er bakjes met verschillende kleuren en een aantal olifantjes, waar de nadruk ligt op tellen en kleuren. Daarnaast wordt gebruik gemaakt van een CD-speler, waarop cd’s van Piramide worden afgespeeld met verschillende liedjes, melodietjes en geluidjes. Deze cd’s worden dagelijks gebruikt als ondersteuning van de activiteiten. De TV wordt gebruikt voor DVD’s die aansluiten op het thema of om te kijken naar “Het Zandkasteel”. Soms nemen peuters speelgoed van thuis mee. Vanuit de peuteropvang wordt gestimuleerd zoveel mogelijk speelgoed van peuters thuis te laten, tenzij het juist gevraagd wordt voor bijvoorbeeld thema’s. Peuters die hun speelgoed toch meenemen mogen dit in de kring laten zien, waarna het op de kast wordt gelegd, zodat ze het aan het eind van het dagdeel weer heel mee naar huis kunnen nemen. Peuters mogen wel een knuffel van huis uit meenemen, als dit voor hen een gevoel van veiligheid kan geven.
Pagina 14 van 22
Pedagogisch werkplan Peuteropvang De Kabouters 4.4 Openingstijden / personele inzet Peuteropvang de Kabouters is het hele jaar geopend met uitzondering van schoolvakanties en officiele feestdagen. Peuters zijn ingedeeld in vaste groepen op vaste dagdelen, dit betekent twee dagdelen per groep. ’s Ochtends is de groep geopend van 8.45 uur tot 11.45 uur en ’s middags is de groep geopend van 12.30 uur tot 14.30 uur. In het schema hieronder is te zien hoe de groepen zijn ingedeeld over de week en welke pedagogisch medewerkers op de groep staan: Dagdeel Basisgroepen Dinsdag 8.45-11.45 uur Donderdag 12.30-14.30 uur Dinsdag 12.30-14.30 uur Donderdag 8.45-11.45 uur VVE groepen Maandag 8.45-11.45 uur Woensdag 12.30-14.30 uur Maandag 12.30-14.30 uur Woensdag 8.45-11.45 uur
Pedagogisch medewerkers Marleen, Hanna Marleen, Hanna Marleen, Liesbeth Hanna, Liesbeth Marleen, Hanna Marleen, Hanna Hanna, Liesbeth Hanna, Marleen
Per groep werken twee vaste pedagogisch medewerkers met maximaal veertien kinderen. Bij afwezigheid door vakantie en/of ziekte worden zij zoveel mogelijk vervangen door collega’s of bekende invalkrachten. Naast onze vaste pedagogisch medewerkers hebben wij beroepskrachten in opleiding (stagiaires). Wij bieden beroepskrachten in opleiding graag de mogelijkheid om beroepservaring op te doen. Stagiaires staan altijd boventallig op de groep.
4.5 Intake en gewenning Ouders kunnen hun kind aanmelden via een inschrijfformulier op papier of via internet. Kinderen die aangemeld zijn voor de peuteropvang krijgen, wanneer er plaats is in een groep, een uitnodiging voor plaatsing. Voorafgaand aan de eerste dag worden ouders uigenodigs voor een intakegesprek. Hierin wordt verteld wat de gang van zake is binnen de Peuteropvang en wat de ouders moeten meegeven aan het kind. Hierbij kan worden gedacht aan reservekleding, 1 a 2 luiers, een jas en rugzak voorzien van naam en voor de ochtend een trommeltje met schoongemaakt fruit. Daarnaast wordt het intakeformulier, met alle benodigde informatie over het kind, ingevuld voor de pedagogisch medewerker. Voor het wennen en het afscheid nemen, nemen we de nodige tijd. Op die manier kan niet alleen het individuele kind, maar ook de groep worden voorbereid. Dit geeft de kinderen duidelijkheid en daarmee een gevoel van veiligheid. Tevens stimuleren we hiermee het groepsproces doordat de kinderen bij elkaar betrokken worden. Voor het welbevinden en de ontwikkeling van het kind en de groep is het van belang goed en snel te wennen. De eerste keer komen kind en ouders een kwartiertje of halfuurtje later dan de andere kinderen, zodat de pedagogisch medewerker alle tijd heeft voor de ouders met hun kind. Het nieuwe kind wordt geïntroduceerd bij de andere kinderen via het kringgesprek. De ouders mogen de eerste keer wat langer blijven, als het kind op zijn gemak lijkt nemen de ouders duidelijk afscheid. Ouders mogen na een half uur, drie kwartier even bellen naar de groep, zodat ook zij gerust zijn. Ook na het afscheid nemen van de ouder reageert elk kind op een andere manier. Sommige kinderen hebben wat extra aandacht nodig, waar de pedagogisch medewerker alle tijd voor neemt. Het kind wordt even apart genomen en de pedagogisch medewerker bedenkt een activiteit al naar gelang de interesse van het kind. Sommige kinderen kunnen juist heel driftig worden. De pedagogisch medewerker zal langzaam maar zeker toenadering zoeken om in contact te komen met het kind. Het spel komt dan vanzelf. Bovenal moet een kind zich eerst veilig voelen en vertrouwd.
Pagina 15 van 22
Pedagogisch werkplan Peuteropvang De Kabouters Als het kind erge moeite heeft met wennen zullen de eerste keren op bovenstaande manier herhaald worden. Eventueel zullen de dagdelen iets korter zijn, zodat het kind sneller het vertrouwen krijgt dat het weer wordt opgehaald. Dit zal worden opgebouwd totdat het kind gewend is aan een heel dagdeel. Soms mag de ouder blijven, zodat het kind zich sneller vertrouwd gaat voelen bij de pedagogisch medewerkers. Wanneer een peuter na enkele weken blijft huilen worden de ouders soms geadviseerd tijdelijk te stoppen met de peuteropvang voor hun kind. Kinderen die bij aanmelding een VVE verwijzing hebben zullen op de VVE groep worden geplaatst, zodra ze gewend zijn op de basisgroep. Vanaf het moment van plaatsing wordt voor elk kind een kinddossier aangemaakt. Hierin wordt alle informatie met betrekking tot het kind verzameld, zoals het intakeformulier, de observatie- en toetsingsformulieren en andere gegevens die van belang zijn. De kindossiers zijn verzameld in een af te sluiten archiefkast.
4.6 Dagprogramma We zorgen voor een min of meer vaste dagindeling, dit geeft de kinderen houvast en stimuleert zelfstandigheid. De dagindeling is voor peuters inzichtelijk gemaakt door middel van dagritmekaarten. Het ochtendprogramma ziet er als volgt uit: 08.45-09.00 uur: de inloop 09.00-09.15 uur: tutoren (kleine kring) 09.15-10.00 uur: vrij spelen, toetsen en werkjes 10.00-10.10 uur: opruimen 10.10-10.30 uur: eten en drinken 10.30-11.00 uur: grote kring (thema activiteiten) 11.00-11.35 uur: naar de wc, de jassen aan en naar buiten/bewegingspel binnen 11.35-11.45 uur: in de grote kring liedjes zingen De middagplanning ziet er als volgt uit: 12.30-12.45 uur: de inloop 12.45-13.30 uur: vrij spel en werkjes 13.30-14.00 uur: opruimen, drinken en grote kring (boek voorlezen) 14.00-14.25 uur: naar de wc, jassen aan en naar buiten 14.25-14.30 uur: in de grote kring liedjes zingen In de dagindeling is rekening gehouden met een goede afwisseling tussen gezamenlijke en individuele activiteiten, tussen binnen en buiten, tussen actie en rust.
4.7 Brengen en halen Brengen Ouders kunnen hun kind brengen tussen 8.45 uur en 9.00 uur of tussen 12.30 uur en 12.45 uur. Als ouders op tijd zijn mogen zij nog even spelen met hun kind. Bij binnenkomst moeten de kinderen aan de tafels spelen. Zodra ze weg gaan is het belangrijk om duidelijk afscheid te nemen van het kind. Bij binnenkomst worden de kinderen aangekruist op de presentielijst. Zo is het voor de pedagogisch medewerkers inzichtelijk wie er wel en wie er niet is. Zo is het voor de pedagogisch medewerkers bijvoorbeeld bij brand duidelijk hoeveel peuters ze hebben. Het wordt op prijs gesteld als ouders hun kind afmelden, als ze deze niet brengen naar de peuteropvang.
Pagina 16 van 22
Pedagogisch werkplan Peuteropvang De Kabouters Halen Ouders mogen binnenkomen op het moment dat voor hun de deur wordt open gedaan. Tijdens het brengen hebben ouders de gelegenheid om te vertellen of iemand anders het kind komt halen aan het eind van het dagdeel. Het is erg belangrijk dat dit wordt doorgegeven, omdat pedagogisch medewerkers het kind niet meegeven aan onbekende mensen als dit niet is afgesproken. In het intake formulier is het ophaal protocol opgenomen waarin ouders kunnen aangeven welke andere mensen het kind ook (geregeld) kunnen komen halen. Tevens kan daar in aangegeven worden welke mensen het kind juist niet mogen halen. Als het structureel voorkomt dat andere mensen het kind halen wordt het op prijs gesteld als dit formulier wordt ingevuld. Als de ouder het kind plotseling niet kan halen, en dus iemand anders het kind komt halen, wordt het op prijs gesteld als dit telefonisch wordt doorgegeven.
4.8 Kinderen met een beperking Alle kinderen zijn welkom binnen Peuteropvang de Kabouters, dus ook kinderen met een lichamelijke of geestelijke beperking. Ook voor deze kinderen wordt getracht een liefdevolle omgeving te creëren waarin het kind zich kan ontplooien en ontwikkelen. Binnen Peuteropvang de Kijkdoos wordt gezocht naar een goede opvang binnen de bestaande mogelijkheden. De toelating van kinderen met een beperking gebeurt in nauw overleg met de ouders en hulpverlenende instanties. Daarbij wordt gelet op de volgende punten: Kan Peuteropvang de Kabouters het kind bieden wat het nodig heeft? Hebben de pedagogisch medewerkers voldoende expertise en mogelijkheden om een goede en veilige opvang te bieden aan het kind? Past het kind in één van de groepen? Zijn er speciale voorzieningen nodig? Ook als het kind geplaatst is, is het van belang dat er regelmatig overleg met de ouders en eventuele betrokken instanties plaatsvindt, zodat de pedagogisch medewerker zich zo goed mogelijk kan afstemmen op het kind. Het belang van het kind blijft voor op staan. Daarnaast kan het voorkomen dat een kind een trauma meemaakt, zoals een ongeluk of ziekte, waardoor het kind lichamelijk of geestelijk beperkt wordt. Als het kind dit meemaakt gedurende de opvangperiode, wordt het kind het liefst niet overgeplaatst naar een andere opvang. Het trauma zorgt voor veel veranderingen. Peuteropvang de Kijkdoos wil een stabiele factor voor alle kinderen zijn en blijven, dus ook voor kinderen met een trauma. De opvang wordt zo goed mogelijk aangepast, waarbij wordt gekeken naar bovenstaande punten.
4.9 Verzorging 4.9.1 Eten en drinken Tijdens het ochtenddagdeel nemen kinderen zelf een trommeltje met schoongemaakt fruit mee. De kinderen krijgen zowel in het ochtend- als middagprogramma roosvice. ’s Middags krijgen de kinderen bij de limonade een koekje. Als een kind vanwege gezondheidsredenen of culturele en/of religieuze redenen eventuele diëten volgt, wordt hier een aantekening van gemaakt in het intake formulier, zodat pedagogisch medewerkers hier rekening mee kunnen houden. Bij nieuwe kinderen staat dit tevens een tijdje op het bord, zodat pedagogisch medewerkers hier aan worden herinnerd. De kinderen eten en drinken zoveel mogelijk zelfstandig. Het fruit wordt, als dit nodig is, gesneden door de pedagogisch medewerker. Tijdens het fruit eten zitten de kinderen aan tafel. Hierbij moeten de kinderen blijven zitten totdat iedereen klaar is. Drinken gebeurt in de kring.
Pagina 17 van 22
Pedagogisch werkplan Peuteropvang De Kabouters 4.9.2 Verschonen en toiletgebruik Binnen Peuteropvang de Kabouters bevindt zich de ‘natte ruimte’. Hier kunnen kinderen worden verschoond op de verschoontafel, of zelfstandig naar het toilet. De verschoontafel is in hoogte verstelbaar en voorzien van een wastafel met warm en koud stromend water. Het aankleedkussen wordt na elk gebruik gereinigd. Luiers gaan in de luieremmer. Voor de kinderen die zelfstandig naar het toilet kunnen is er een wastafel op peuterhoogte. Kinderen moeten na elk toiletbezoek hun handen wassen. Op het toilet hangen plaatjes waarop de volgorde staat van plassen en handen wassen. Daarnaast is de regeling omtrent toiletgebruik dat er niet meer dan twee kinderen naar het toilet mogen. De kinderen doen een ketting om als ze naar het toilet gaan, zodat het voor de andere kinderen duidelijk is als het toilet bezet is. Met de leeftijd van 2,5 á 3 jaar beginnen de meeste kinderen met zindelijk worden. Voor die tijd is een kind fysiek meestal nog niet in staat om zindelijk te worden omdat de sluitspier nog niet volledig ontwikkeld is. Wel kunnen sommige kinderen al interesse tonen in het ‘naar het toilet gaan’. Deze kinderen worden begeleid bij de toiletgang. De zindelijkheidstraining gebeurt in overleg met de ouders. Er wordt gevraagd of de ouders het kind een broekluier aan kunnen doen, zodat de pedagogisch medewerkers met het kind naar de toilet gaan om te oefenen. Hierbij kan gebruik worden gemaakt van ‘beloningsstickers’. Jongens wordt gestimuleerd zittend naar het toilet te gaan. Dit is niet alleen vanwege hygiënische redenen, maar het is ook bewezen dat zittend plassen beter is voor de zindelijkheidstraining en ze plassen hierdoor beter uit, doordat het kind zich beter kan ontspannen. De natte ruimte wordt dagelijks schoongemaakt door een extern schoonmaakbedrijf.
4.9.3 Hygiëne De groepsruimte wordt dagelijks schoongemaakt door een extern schoonmaakbedrijf. Vuilnisbakken en de luieremmer worden geleegd door de pedagogisch medewerkers. Per week nemen de pedagogisch medewerkers de was mee. Zie hiervoor ons protocol gezondheid en veiligheid.
4.10 Activiteiten 4.10.1 Activiteiten binnen Gedurende de dag worden er verschillende activiteiten aangeboden en kunnen de kinderen door het aanbod van verschillende materialen zich ontwikkelen. Hierbij wordt rekening gehouden met de opvoedingsdoelen. De activiteiten verlopen volgens een vast dagprogramma, zoals in hoofdstuk 4.6 is beschreven. Naast het dagprogramma wordt gebruik gemaakt van een weekplanning, maandplanning en jaarplanning. Deze zijn allemaal opgesteld naar de Piramide methode. Gedurende het jaar wordt gewerkt met elf thema’s van Piramide. Deze thema’s duren elk drie weken en worden voorbereid door de pedagogisch medewerkers. Tijdens de thema’s worden de woorden en activiteiten aangepast aan het thema. Het doel van de thema’s is om onder andere de woordenschat van peuters te vergroten.
Pagina 18 van 22
Pedagogisch werkplan Peuteropvang De Kabouters 4.10.2 Buitenspelen De kinderen trekken hun jas aan en lopen rustig door de achterdeur naar buiten. Als de kinderen een fiets of auto willen, moeten ze bij het hek wachten totdat alles uit de schuur is gehaald en ze van de pedagogisch medewerker iets mogen kiezen. Daarna mogen ze spelen en moeten ze af en toe hun fiets aan een ander afstaan, zodat iedereen aan de beurt kan komen. Daarnaast moet het zand in de zandbak blijven en moet het materiaal worden gebruikt waarvoor het bedoeld is.
4.10.3 Uitstapjes Peuteropvang de Kabouters heeft een aantal jaarlijkse activiteiten: Schoolreisje: bijvoorbeeld met de huifkar naar de kinderboerderij Kabouterfeest in het herfstbos Voorleesdagen bij de bibliotheek: hierbij wordt gebruik gemaakt van de stadsbus Tijdens het thema “wonen” gaan de kinderen naar het huis van juf Hanna om deze van binnen en buiten te bekijken Patatjes eten in de laatste week voor de zomervakantie Bij de activiteiten buiten de deur, de uitstapjes, wordt hulp gevraagd van de ouders. Zo kan gebruik worden gemaakt van een paar extra handen en ogen om de activiteit nog leuker te maken.
4.10.4 vieringen en traktaties Binnen Peuteropvang de Kabouters worden de volgende feesten gevierd: Pasen: een paasontbijt, waarbij eieren worden gezocht in het bos Kerst: een kerstbuffet gemaakt door de ouders Carnaval: het verkleedfeest Sinterklaas: met Sinterklaas en Zwarte Piet Daarnaast worden de verjaardagen van de kinderen gevierd. De jarige peuter krijgt een zelfgemaakte verjaardagsmuts en mag op de verjaardagsstoel zitten. Het laatste kwartier van het dagdeel mogen de ouders van de jarige peuter komen om foto’s te maken. Het liedje “lang zal hij leven” wordt gezongen, waarna het kind de kaarsjes mag uitblazen. Alle kinderen moeten het jarige kind feliciteren en dan mag het kind trakteren. Zodra iedereen een traktatie heeft gekregen wordt het liedje “dank je wel” gezongen en mag iedereen zijn traktatie op eten. Gelijk met de vierde verjaardag wordt een afscheidsfeestje gegeven voor de peuter omdat het tijd is om naar de basisschool te gaan. Hierbij krijgt het kind een voorleesboek met daarin een afdruk van de hand van het kind en afdrukjes van de vingers van de rest van de groep. De VVE kinderen krijgen hun diploma. Als ouders het aangeven mogen de kinderen een kleurplaat maken voor de verjaardag van ouders of grootouders.
4.11 Regels en rituelen De regels die worden gehanteerd hebben een functie voor de veiligheid, geborgenheid of het samenzijn van de groep. De regels moeten consequent worden nageleefd. Door het handhaven maar vooral ook door het voortleven en de uitleg van de regels worden waarden en normen op het kind overgedragen. Vaste rituelen bij activiteiten en dagindeling geven een kind houvast en kunnen heel leuk zijn. Hierbij wordt er op gelet dat er niet teveel rituelen en vaste zaken zijn, het zijn middelen en geen doelen.
Pagina 19 van 22
Pedagogisch werkplan Peuteropvang De Kabouters 4.11.1 Regels over omgang met elkaar De pedagogisch medewerkers vormen een meerwaarde in het overdragen van regels en rituelen door: Het goede voorbeeld te zijn (zorgzaamheid, betrouwbaarheid, eerlijkheid, respectvol en behulpzaam); Spelenderwijs de huisregels over te brengen en te handhaven; Consequent te zijn; Te letten op eigen taalgebruik (kinderen bij naam noemen, kinderen aankijken tijdens het praten) Er is een aantal beschreven regels waardoor iedereen weet waar hij aan toe is: Elkaar respecteren; Op elkaars beurt wachten; Samen spelen samen delen; Geen gevaarlijke dingen doen; Naar elkaar luisteren; Elkaar geen pijn doen; Aan tafel blijven zitten totdat iedereen klaar is; Geen onderscheid maken; Respect hebben voor materiaal.
4.11.2 Beloningen en correcties Sociale problemen Binnen Peuteropvang de Kabouters worden kinderen gestimuleerd zelf hun sociale problemen op te lossen. Als er een conflict ontstaat tussen twee kinderen speelt de pedagogisch medewerker hier rustig op in wanneer dat nodig is. Hierbij laat de pedagogisch medewerker beide kinderen in hun waarde. Belangrijk bij een probleem is dat de pedagogisch medewerker duidelijk laat merken dat zij het gedrag van het kind afkeurt en niet het kind zelf. Een minder weerbaar kind wordt door de pedagogisch medewerker gemotiveerd om voor zichzelf op te komen en complimenteert het kind wanneer dit lukt. Ongewenst gedrag Binnen Peuteropvang de Kabouters ligt de nadruk op het benoemen van positief gedrag. Goed gedrag wordt door pedagogisch medewerkers gestimuleerd door het geven van complimentjes en door middel van non verbale communicatie. Sommige kinderen moeten afgeremd worden in hun gedrag, ook dit gebeurt met een positieve inslag. De pedagogisch medewerker geeft een waarschuwing waarbij de situatie wordt besproken. Er wordt aangegeven welk gedrag niet gewenst is en waarom dit niet gewenst is. De regels en grenzen die gesteld zijn in het belang van de veiligheid en leefbaarheid, worden hierbij ook benoemd. Tot slot wordt aangegeven welk gedrag wel gewenst is. Als het ongewenste gedrag van het kind herhaald wordt volgt nog een waarschuwing waarbij een consequentie in het vooruitzicht wordt gesteld. Dit kan bijvoorbeeld zijn dat het kind op de strafstoel moet zitten, waardoor hij uit de situatie wordt gehaald en kan afkoelen. Bij de derde keer wordt de consequentie ook daadwerkelijk uitgevoerd. De pedagogisch medewerker die het kind op de stoel heeft gezet, lost het ook altijd weer met hem op en betrekt het kind weer bij de groepssituatie. Het kind krijgt een compliment als het zich na de correctie op een juiste manier gedraagd. Als het kind een ander kind onrecht heeft aangedaan, moet er excuses worden aangeboden. Op deze manier wordt een kind actief aangeleerd hoe ze hun ongewenste gedrag kunnen ombouwen tot ander, efficiënter en sociaal wel geaccepteerd gedrag.
Pagina 20 van 22
Pedagogisch werkplan Peuteropvang De Kabouters Hoofdstuk 5. VVE en de Piramide methode VVE Voor- en Vroegschoolse Educatie (VVE) is de uitvoering van een programma dat bestemd is voor jonge kinderen met (kans op) een achterstand. Via speciale ontwikkelingsprogramma’s worden deze kinderen in de ontwikkeling gestimuleerd om een slechte start op de basisschool te voorkomen. Binnen Peuteropvang de Kijkdoos wordt gewerkt met een erkende VVE methode. Dit houdt in dat het een integraal programma is, gericht op meerdere ontwikkelingsgebieden, namelijk: taalontwikkeling en ontluikende geletterdheid; denkontwikkeling en ontluikend rekenen; motorische en creatieve ontwikkeling; persoonlijke en sociaal-emotionele ontwikkeling. Kinderen die in aanmerking komen voor VVE krijgen doorgaans een VVE verwijzing via het consultatiebureau. Criteria voor een VVE verwijzing kunnen zijn dat het kind afkomstig is uit een anderstalige thuissituatie of dat er bij het kind aantoonbare redenen zijn waardoor ze worden bedreigd in hun taalontwikkeling. Zodra een kind wordt aangemeld met een VVE verwijzing, wordt deze zo snel mogelijk in een VVE groep geplaatst. Deelname aan de VVE is gratis, voor de basisgroep betalen de ouders een ouderbijdrage, waarvan de hoogte afhankelijk is van het gezinsinkomen. Het VVE-programma is in eerste instantie voor de kinderen, maar ook van de ouders wordt het nodige gevraagd om ervoor te zorgen dat het VVE-programma effectief is. Van de ouders wordt verwacht dat ze: Het kind ten minste één jaar ononderbroken laten deelnemen, dit betekent per week minimaal twee dagdelen op de basisgroep en twee dagdelen op de VVE groep. Wanneer het kind van een andere organisatie bij de Kijkdoos binnenkomt, loopt de VVE-periode door tot er in totaal minimaal 1 jaar VVE gevolgd is. Een basisschool kiezen waar het kind in het VVE-programma geplaatst kan worden. Dit wordt bij de evaluatie van drie jaar besproken. Deelnemen aan de ouderactiviteiten Instemmen met de overdracht van gegevens naar de gekozen basisschool De Piramide Methode Peuteropvang de Kabouters werkt met de VVE methode Piramide. Zowel in het basisprogramma voor alle kinderen, als in het VVE programma voor de VVE kinderen. Hierbij bestaat een doorlopende lijn tussen het basisprogramma en het VVE programma. Aan de hand van de toetsgegevens wordt per kind bekeken waar extra aandacht aan besteed moet worden. Piramide is een VVE-programma ontwikkeld door Cito. Het is een totaalprogramma, waarbij wordt gestreefd naar de ontwikkeling op sociaal-emotioneel terrein, redzaamheid, persoonlijkheid, motoriek, creativiteit, taal en lezen, denken en rekenen, ruimte en tijd. Hierdoor voldoet piramide aan de behandeling van de vier ontwikkelingsdomeinen. Piramide is ontwikkelt voor kindcentra, peuterspeelzalen en groep 1 en 2 van de basisschool, gericht op de brede ontwikkeling van kinderen van 0-7 jaar. Hierdoor is er een uitstekende overlap tussen vroeg- en voorschool en basisschool. Naast het algemene programma, die voor alle kinderen geschikt is, is Piramide ook gericht op kinderen die extra aandacht nodig hebben in de vorm van extra ondersteuning of extra uitdaging. Daarnaast biedt Piramide voorzieningen voor anderstalige kinderen.
Piramide werkt met speelse, educatieve en uitdagende activiteiten vanuit een veilige omgeving die zorgen voor grip op de wereld. Rituelen en regels spelen een belangrijke rol binnen Piramide. Piramide is opgebouwd rondom projecten; twaalf verschillende thema’s die jaarlijks terugkomen op het niveau dat passend is bij de leeftijd en ontwikkeling van jonge kinderen. Deze projecten vormen een jaarplanning. Daarnaast is er een weekplanning, waarbij de activiteiten zijn opgebouwd in oriënteren, demonstreren, verbreden en verdiepen. De activiteiten worden tenslotte in een vast
Pagina 21 van 22
Pedagogisch werkplan Peuteropvang De Kabouters dagschema aangeboden, waarbij ook ruimte is voor vrij spel met begeleiding. De thema’s van Piramide zijn: Welkom op de peuterspeelzaal/ kinderdagverblijf Kleding: dat wil ik aan! Eten en drinken: mmm, lekker eten! Ziek en gezond: kusje… beter Mensen: ik en jij Herfst: ritsel, ritsel herfstblad Lente: holletje, bolletje, lente! Zomertijd: zomerkriebels Kunst: kunst natuurlijk Feest: vier je mee? Verkeer: broem tingeling! Wonen: wie komt er in mijn huisje? Per thema is een woordenlijst opgenomen. Met deze woorden gaan de pedagogisch medewerkers en kinderen aan de slag om de taalontwikkeling te vergroten. Deze woordenlijsten zijn vertaald in het Turks, Marokkaans-Arabisch, Berber (tamazight), Pools en Engels, zodat ook de ouders met de kinderen de woorden kunnen oefenen.
Pagina 22 van 22
