Pedagogisch Profiel van proeftuinvoorziening de Leemwinning

Pedagogisch Profiel van proeftuinvoorziening de Leemwinning April 2015

Inhoud 1. 2. 3. 4. 5.

Missie en visie Doelstelling Doelgroep Actieradius Concept 5.1. Centrale werkingsprincipes en methodieken 5.2. Fasering van het begeleidingstraject 5.3. Begeleidingsduur en voorziene aantal trajecten 6. Organisatievorm 6.1. Situering in de organisatie 6.2. Accommodatie 6.3. Personeelsformatie 7. Samenwerkingsverbanden 7.1 Intern 7.2 Extern 8. Bronnen

Pedagogisch profiel de Leemwinning

Jeugdzorg Emmaüs • Regio Mechelen

1.

Pedagogisch profiel proeftuinvoorziening

Missie en Visie

-

In de proeftuin richten we ons specifiek en exclusief op hulpverlening aan jongeren die delicten plegen of ernstig normoverschrijdend gedrag stellen met als doel dat de kans op herval verkleint en dat de jongeren weer op een positieve manier deel gaat uitmaken van de samenleving .

-

Het proeftuinconcept houdt voor ons in dat we voortdurend op zoek blijven naar de meest gepaste en efficiënte hulpverlening voor deze doelgroep. We hechten bijgevolg bijzonder belang aan het voortdurend monitoren van het verloop en het effect van de begeleidingen.

-

Conform onze algemene hulpverleningsvisie ligt belangrijke nadruk op het vergroten van ieders krachten en vaardigheden, op het stimuleren van eigen inbreng en verantwoordelijkheid en op het bevorderen van participatie.

-

Specifiek in deze werking stemmen we de hulpverlening af op de risicofactoren en beschermende factoren in verband met antisociaal en delinquent gedrag zoals die uit wetenschappelijk onderzoek naar voor komen. Recente wetenschappelijke ontwikkelingen op vlak van desistance en sociaal kapitaal nemen hier een prominente plaats in.

-

Het concept verbondenheid neemt een centrale plaats in. Deze vertrekt vanuit de vaststelling dat elk delict en respectloos gedrag kan verklaard worden als een reactie op het ontbreken of verbreken van een band tussen dader en slachtoffer of benadeelde omgeving. Het herstellen of ontwikkelen van verbondenheid met die omgeving is bijgevolg cruciaal als preventie van en antwoord op delinquent gedrag. ( Deklerck – Depuydt 2001) De begeleiding richt zich bijgevolg niet alleen op de jongere maar ook uitdrukkelijk op zowel de ouders als ook op het brede sociale netwerk van de jongere. Aansluitend hierbij wordt de benadering van Nieuwe Autoriteit en Geweldloos Verzet als essentieel basiskader gehanteerd in alle aspecten van de werking. Om opnieuw aansluiting te vinden bij de samenleving is ook een duidelijk herstelgerichte aanpak, waarbij inspanningen worden geleverd om schade te naar slachtoffer of benadeelde samenleving te vereffenen, van groot belang. Dit gebeurt door een nauwe samenwerking met de dienst voor herstelgerichte en constructieve afhandeling (HCABIC)

-

Als organisatie hechten we bijzonder belang aan een intensieve en structureel uitgebouwde samenwerking met andere diensten en instanties uit de regio die met deze doelgroep werken. Het gaat om scholen, buurtwerkingen, hulpverleningsdiensten, politie … waarmee we een algemeen ondersteunend netwerk voor jongeren en gezinnen kunnen realiseren.

Pedagogisch Profiel de Leemwinning

pagina 2 van 19


2.


Doelstelling

Het doel is het voorkomen van herval in probleemgedrag en vermijden dat jongeren verglijden in een delinquente levensstijl en het zorgen dat jongeren op een positieve manier aansluiting vinden in hun leefomgeving en de samenleving

3.

Doelgroep

De hulpverlening in de proeftuin omvat steeds zowel de begeleiding van de jongere als de begeleiding van de ouders (of opvoedingsverantwoordelijken). Indicaties jongere: Jongens - tussen 12j - 18j - die een delict hebben gepleegd of ernstig normoverschrijdend gedrag stellen en bij wie een hoog risico op herval aanwezig is - die problemen hebben in verschillende levensdomeinen: ( school, vrienden, middelengebruik, opvoedingsvaardigheden ouders, agressie,… ) - die verwezen worden door de Jeugdrechter - die een residentiële setting nodig hebben in de beginfase - die het vooruitzicht hebben nadien terug in hun gezin of zelfstandig te gaan wonen - die voldoende Nederlands spreken - die een (minstens minimale) bereidheid tonen tot medewerking Indicaties ouders (of opvoedingsverantwoordelijken) - er is communicatie mogelijk via een gemeenschappelijke taal of er is iemand permanent beschikbaar om de rol van tolk op te nemen. - woonachtig in de regio Tegenindicaties jongere: - IQ lager dan 70 - Ernstig veiligheidsrisico voor zichzelf of anderen zodat een gesloten setting vereist is. - Ernstige drugverslaving, die verblijf in een gespecialiseerde voorziening vraagt - Suïcidaal gedrag of psychose waarvoor behandeling in een psychiatrische setting noodzakelijk is

4.

Actieradius

Aangezien de werkwijze een nauwe samenwerking met de context inhoudt en steeds een uitgebreid en intensief mobiel begeleidingsluik omvat is de vlotte bereikbaarheid een essentiële voorwaarde. Op basis hiervan omschrijven we de actieradius van de proeftuinvoorziening. Hierbij ligt de nadruk op het volledige arrondissement Mechelen, op het zuidelijke deel van de provincie Antwerpen en bedienen we ook de noordelijke rand van de provincie VlaamsBrabant.


pagina 3 van 19



5.

Concept

5.1.

Centrale werkingsprincipes en methodieken

Om doelstelling te realiseren staan in elk traject de volgende domeinen centraal: Jongere-individueel

Gedrag Vaardigheden Zelf-controle

Denken Cognities Empathie

Jongere en context

Verbondenheid Ouders - gezin Sociaal netwerk

Verantwoordelijkheid Geweldloos Verzet Herstel

Begeleiding jongere individueel: delicten herstelgericht met het oog op de integratie in de samenleving o o

Vaardigheden en impulscontrole Denken ( automatische gedachten, empathie, mentaliseren,. ..)

Begeleiding context en netwerk

(netwerk= gezin/peers/ formeel en informeel)

o

Werken aan wederzijdse verbondenheid (integratie , …) Gezin Werken aan communicatie Gezinsklimaat Sociaal netwerk Netwerk uitbreiden en activeren Netwerkberaden inbouwen

o

Stimuleren tot het opnemen van verantwoordelijkheid Gezin : Geweldloze communicatie - geweldloos verzet Netwerk – samenleving: Herstelgerichte acties

Algemene begeleidingsprincipes en begeleidershouding die in alle onderdelen van belang zijn: - Basishouding (zie JEM) - Motivatieverhogend werken - Geweldloos verzet


pagina 4 van 19

5.2. Fasering van het begeleidingstraject Gefaseerd begeleidingsprogramma van ± 1 jaar: -

Volledig residentieel verblijf met contextbegeleiding

-

Deels residentieel verblijf en deels verblijf in context met contextbegeleiding

-

Verblijf in context en intensieve contextbegeleiding aan huis

Fasering: -

Op maat, flexibel, rekening houden met diversiteit van de doelgroep

-

Rekening houdend met modules

Fase 1 : Intake en opstart:

residentieel

Fase 2 : Analyse en stappenplan:

residentieel

Fase 3 : Verbinding en perspectief :

semi-residentieel

Fase 4 : Re-integratie:

mobiel aan huis of zelfstandig (kamertraining/CBAW)

Fase 5 : Afronding:

mobiel aan huis of zelfstandig

Pedagogisch profiel de Leemwinning



Fase 1: Doelen

Acties

Intake en opstart richtduur:

Kennismaking met jongere, ouders en netwerk

2 weken

setting: residentieel / intern

Begeleiding Jongere Intake IN de Leemwinning

Installeren positieve samenwerking (werkalliantie) - met jongere

Vaste dagstructuur: regelmaat en rust – dagelijkse routine -

Dagprogramma met individuele opdrachten Aanbod van sport

- met ouders Eerste aanzet tot stappenplan (doelen, verwachtingen, perspectief)

aanpak jo: individueel in residentie Bieden rust en veiligheid

Contextbegeleiding ouders/netwerk: in de Leemwinning

Ouders Motiveren en engageren van jongere, ouders en netwerk

Intake IN de Leemwinning

Betrekken vanaf dag 1 Oudergesprekken in de Leemwinning

Eerste aanzet tot stappenplan (doelen, verwachtingen, perspectief)


pagina 6 van 19



Netwerk Netwerk in kaart brengen

Orthopedagogisch kader – Begeleidershouding Positieve verbinding – welkom Samenwerkingsrelatie opbouwen Veiligheid en voorspelbaarheid bieden

Overgang fase 2

Doelen behaald

Evaluatie jongere – ouders - begeleiding

Opmerkingen: Met ouders bedoelen we ook andere opvoedingsfiguren.


pagina 7 van 19


Fase 2: Analyse en stappenplan richtduur: 1 – 3 md

setting:


Doelen Blijvend engageren van jongere, ouders en netwerk

jo: in residentie individueel en in groep

Begeleiding jongere Doelen en perspectief vastleggen Stappenplan samen met ouders en (in)formeel netwerk

Analyseren van normoverschrijdend gedrag

residentieel/ intern extern onderwijs aanpak

Acties

1e Netwerkoverleg = HP-bespreking IN de Leemwinning

Analyse: delictketens opstellen - denkpatronen - risicotaxatie Voorbereiden van activiteiten in de context (weekend – vrije tijd)

Voorbereiden op herstelacties Training in groep: sociale vaardigheden, Rots en Water, ervaringsleren

Finaliseren handelingsplan: doelen en stappenplan met jongere, ouders en netwerk

ouders/netwerk: in Leemwinning afgewisseld met huisbezoeken

Deelname aan bewonersvergadering

Voorbereiden/ starten met extern onderwijs Volgen extern onderwijs

Contextbegeleiding Ouders Doelen en perspectief vastleggen Stappenplan samen met jongere en (in)formeel netwerk 1e Netwerkoverleg = HP-bespreking IN de Leemwinning

Gezinsklimaat in kaart brengen Pedagogisch Profiel de Leemwinning

pagina 8 van 19



Werken aan communicatie ouders-jongere Trainen in geweldloos verzet Start oudergroepen: thema’s bv ouderlijke verantwoordelijkheid opnemen

Netwerk Verder verkennen en engageren netwerk Doelen en perspectief vastleggen Stappenplan samen met jongere en ouders 1e Netwerkoverleg = HP-bespreking IN de Leemwinning

Orthopedagogisch kader – Begeleidershouding Opbouwen samenwerkingsrelatie Veiligheid en voorspelbaarheid Motiverende gespreksvoering Overgang fase 3

Doelen behaald

-

Evaluatie doelen fase 2 Voorbereiding op regelmatig verblijf in context

Opmerkingen: Met netwerk bedoelen we steeds (in)formeel netwerk EN Indien doelen in een fases niet behaald worden, niet terugkeer naar fase 1.


pagina 9 van 19


Fase 3: Verbinding en perspectief richtduur: 2 – 4 md


Doelen

Werken aan de uitvoering van het stappenplan

acties

Begeleiding jongere Training in groep: sociale vaardigheden, Rots en Water, ervaringsleren

Perspectief is concreet Transfer naar context:

setting: semi-residentieel intern/ extern

aanpak

Integratie in context opbouwen

Uitbreiden van verblijf in thuismilieu Deelnemen aan sociale activiteiten (vrijetijd, sport, …) extern: = van toezicht naar eigen verantwoordelijkheid

Actief engageren van jongere met ouders en netwerk

Actief uitbreiden sociaal netwerk: ‘samen met jongere naar’

jo: in residentie/context individueel en in groep Herstelacties uitvoeren ouders/netwerk: huisbezoeken

Contextbegeleiding Ouders Gezinsgesprekken: voorbereiding op terugkeer naar huis Coachen adhv Geweldloos verzet: escalatie vermijden, communicatie-oefenen Verantwoordelijkheid nemen over contacten met school, werk …. Deelname oudergroepen


pagina 10 van 19



Netwerk Netwerkondersteuning ((in)formeel): gezamenlijk steun en toezicht organiseren (Geweldloos verzet) Netwerk jongere uitbreiden met prosociale peers

Orthopedagogisch kader – Begeleidershouding Motiverende gespreksvoering Verantwoordelijkheid stimuleren Overgang fase 4

e

2 Netwerkoverleg IN context met 2 mogelijkheden: 1. 2. -

Begeleiding verder zetten Evaluatie doelen fase 3 Voorbereiding op verblijf in context Omschakelen naar CBAW/TCK/andere residentie Afronden begeleiding Voorbereiden op omschakeling naar andere voorziening

Opmerkingen: Met netwerk bedoelen we steeds (in)formeel netwerk EN Indien doelen in een fases niet behaald worden, niet terugkeer naar fase 1.


pagina 11 van 19



Doelen

Fase 4: Re-integratie richtduur:

Uitvoeren stappenplan

2 – 4 md

Begeleiding jongere Individueel begeleiden:

Integratie in context realiseren setting:

Acties

-

Actief inschakelen steunfiguren School opvolgen

mobiel

-

Motiverende gespreksvoering Coachen in verantwoordelijkheid nemen Omgaan met vrijetijd/ meer vrijheid Zelfcontrole – omgaan met groepsdruk Leren “hoe met terugval omgaan”

Hervalplan hebben Opvolgen en ondersteuning van aanpak: jongere/ouders/netwerk:

School – dagbesteding Omgang peers Contextbegeleiding Ouders

huisbezoeken: individueel - gezamenlijk

Gezinsgesprekken: -

Communicatievaardigheden trainen: overleggen en onderhandelen

-

Huisregels opvolgen

-

Coachen in feedback geven op gedrag en toezicht houden

-

Deelname oudergroepen

Netwerk Activeren professioneel netwerk Ondersteunen steunfiguren uit informele netwerk jongere/ gezin Pedagogisch Profiel de Leemwinning

pagina 12 van 19



Opstellen van terugvalplan met (in)formeel netwerk

Begeleidershouding Ondersteunen (krachtgericht) Bemiddelen jongere – ouders – netwerk Autonomie geven (van sturen -> coachen -> delegeren) Overgang fase 5

Doelen behaald

Evaluatie doelen fase 4 Voorbereiding op afronden


pagina 13 van 19


Fase 5: Afrondingsfase richtduur: 2 weken


doelen

Begeleiding afronden

acties

e

Afsluitend Netwerkoverleg IN context ( = 3 Netwerkoverleg) -

Bespreking eindverslag Ondersteuningsafspraken Hervalplan

setting: mobiel

aanpak: netwerkoverleg


pagina 14 van 19


5.3.


Begeleidingsduur en voorziene aantal trajecten

Schematisch:

1 jaar 1 Start 2 Analyse en plan 3 Verbinding en perspectief 4 Re-integratie

5 Eind

Zowel de duur van de verschillende fases als de duur van het volledige traject wordt telkens op maat van elke individuele jongere bepaald. De richtduren die in het overzicht van de fasering zijn opgenomen zijn bijgevolg indicatief. Voor de begeleidingen die het volledige traject in de Leemwinning doorlopen, richten we ons op een gemiddelde begeleidingsduur van één jaar. Op elk moment in de tijd zullen de lopende begeleidingen zich in verschillende fases bevinden (een aantal residentieel, een aantal mobiel, …). We gaan ervan uit dat er zodoende tot 12 begeleidingstrajecten tegelijkertijd lopende kunnen zijn. We voorzien bijgevolg een instroom van 15 jongeren per jaar.


pagina 15 van 19


6.

Organisatievorm

6.1.

Situering in de organisatie



pagina 16 van 19


6.2.


Accommodatie

De nieuwbouw aan de Jubellaan zal drie diensten huisvesten: de bestaande diensten Herstelgerichte en Constructieve Afhandelingen (HCA-BIC) en Multi Systeem Therapie (MST), én de nieuwe voorziening ‘De Leemwinning’ die effectief opstart bij ingebruikname van de nieuwbouw. Het bureau noA architecten ontwierp een woon- en werkomgeving voor jongeren en de begeleiding. Het gebouw beslaat een grondoppervlakte van 580m² en bestaat uit bureelruimten en uit accommodatie voor de jongeren die in begeleiding zijn, m.n. leefruimte, sportaccommodatie, gesprekslokalen en een atelierruimte.

6.3.

Personeelsformatie

- Voor deze proeftuinvoorziening zullen we over volgende modules met bijhorende personele beschikken gesubsidieerd vanuit de Vlaamse Gemeenschap. Aantal 10 10 1

Module

Corresponderend Aantal VTE aantal VTE/module personeelsleden Verblijf (V) 0,48 4,8 Contextbegeleiding intensief (C3) 0,72 7,2 Ondersteuning 0,8 0,8 Totaal 12,8

- Daarnaast worden ook bijkomende personele middelen (1 VTE) voorzien door de Stad Mechelen. Pedagogisch Profiel de Leemwinning

pagina 17 van 19


7.


Samenwerkingsverbanden 7.1. Intern 7.1.1.

Samenwerking tussen de zorgtrajecten

De twee zorgtrajecten, proeftuinvoorziening en MST, werken met dezelfde doelgroep met elk hun eigen accenten, maar vanuit eenzelfde visie. Samenwerking tussen de verschillende werkingen is dan ook nodig op vlak van inhoudelijke werkprincipes.

7.1.2.

Samenwerking met de HCA-dienst

Om de herstel- en delictgerichte werkingsprincipes in de proeftuinvoorziening waar te maken, wordt er gebruik gemaakt van de expertise en samenwerking met HCA-BIC.

7.2. Extern 7.2.1.

Samenwerking met regionale stakeholders

De werkgroep die begin 2010 werd opgericht met de belangrijkste betrokken actoren uit het werkveld om een voorstel uit te werken voor een specifieke voorziening en andere zorgtrajecten voor deze doelgroep in Mechelen, blijft verder bestaan als “adviesgroep zorgtrajecten minderjarige delictplegers” De werkgroep bestaat uit afgevaardigden van de jeugdrechters, de jeugdmagistraten, de lokale politie, het stadsbestuur, de Vlaamse Overheid, de jeugdadvocatuur en hulpverleners van het Centrum Geestelijke Gezondheidszorg en de bijzondere jeugdzorg. 7.2.2.

Samenwerking met Vlaamse overheid en stad Mechelen

De Vlaamse overheid, de stad Mechelen als lokale overheid en de vzw Emmaüs sloegen de handen in elkaar om de zorgtrajecten op te zetten. Dit mondde uit in een overeenkomst tussen deze drie partners voor de uitwerking van een aanbod voor minderjarigen met een ernstige antisociale en delictuele problematiek. Het beheer en de realisatie van de zorgtrajecten is in handen van de vzw Emmaüs. De Vlaamse overheid subsidieert de bouw, werkingsmiddelen en personeel. De stad Mechelen draagt tevens bij aan de personeelskosten, financiert de beveiliging van het gebouw en stelt een grond ter beschikking voor de nieuwbouw via erfpacht.

7.2.3. Samenwerking met de verwijzende instanties Naast de samenwerking in de adviesgroep is er ook nauwe samenwerking en overleg met jeugdrechters en sociale dienst jeugdrechtbank van Mechelen. 7.2.4.

Samenwerking met de proeftuinen

Vanuit Jeugdzorg Emmaüs is er de intentie om met de 3 bestaande proeftuinen op regelmatige basis samen te komen om afstemming en samenwerking te stimuleren en optimaliseren.


pagina 18 van 19


8.


Bronnen HEEMSKERK, I. (2011) Een delictvrije toekomst: Methode voor het begeleiden van delinquente jongeren. AH Bussum: Coutinho. HERMANS, J. (2009). Nieuwe wegen in het terugdringen van recidive? Proces 3, 88. SPORTEL, R. en WIRKEL, S. (2010). De rol van vriendschappen en interventies in desistance [masterthesis]. Utrecht: Universiteit Utrecht. VAN GEFFEN, W. (2005) Multisysteemtherapie, Psychotherapeutisch centrum De Viersprong, Halsteren. BOENDERMAKER, L. , (2008) Wat werkt bij jeugdigen met gedragsstoornissen? “Nederlands Jeugdinstituut, Utrecht, 2008. BOENDERMAKER, L. en INCE,D., Effectieve interventies tegen jeugddelinquentie, Jeugd en Co, 2008, afl. 4, 33. BOL, M.W. (2012), Jeugdcriminaliteit over de grens. Wetenschappelijk onderzoek- en documentatiecentrum, ministerie van justitie Den Haag, 2002. VAN DER LAAN,P. en SLOTBOOM, A.M.(2008), “Wat werkt?”, in WEIJERS, I. (ed.), Justitiële interventies voor jeugdige daders en risicojongeren, Den Haag, Boom Juridische Uitgevers, 2008, 117-120. DEPUYDT, A.,DEKLERCK, J. & DEBOUTTE, G. (2001) 'Verbondenheid' als antwoord op ' de-link- wentie'. Preventie op een nieuw spoor. Leuven: Uitgeverij Acco. PEETERS, J. (2004). Anti-sociale adolescenten. Leuven/Apeldoorn: Garant. RICHTER, H. et alii ( 2011) Wegwijzer voor toepassing van MDFT in jeugdzorgplus en residentiële jeugdzorg met aansluitende ambulante zorg. MDFT Academie . VAN DER HELM,P. en HANRATH,J. (2011) Wat werkt in de gesloten jeugdzorg?’, Amsterdam,SWP,2011. BRUGMAN,D. et alii (2007) Kunnen delinquente jongeren elkaar helpen in hun sociale ontwikkeling?, Tijdschrift voor criminologie (49)2, p. 153-169. OMER, H. (2011). The New Authority. Cambridge: Cambridge University Press SINGH, E. (2009). De rol van ouders in het stopproces. [masterthesis]. Utrecht: Universiteit Utrecht. OMER, H. (2007). Geweldloos verzet in gezinnen. Houten: Bohn Stafleu van Loghum.


pagina 19 van 19

Pedagogisch Profiel van proeftuinvoorziening de Leemwinning

Recommend Documents