Paula Van De Velde 100 jaar

Paula Van De Velde 100 jaar

Uitgave ter gelegenheid van de honderdste verjaardag van Paula Van De Velde, WZC Hof ten Kouter, 7 september 2013. Vruchten van het platteland, 30. 1

Colofon. Concept “vruchten van het platteland”: Dirk Clerick. Samenstelling: André Van De Sompel, in naam van de Vereniging voor Lokale Geschiedenis van Kalken en Laarne en in opdracht van de dienst Feestelijkheden gemeente Laarne. Auteurs: André Van De Sompel, Luc De Ruyver en Stefanie Van Laere. Verwerken materiaal en drukwerk: André Van De Sompel en Nevelland. Wettelijk depot: D/2013/9436/3. Verantwoordelijke uitgever: College van burgemeester en schepenen Gemeente Laarne, Dorpstraat 2, 9270 Laarne.

Inhoud. Voorwoord. Ten geleide. Levensschets van Paula Van De Velde. 1. De familie waarin Paula geboren werd. 2. Paula Van De Velde of beter: Paula Katoen. 3. Paula’s kinder- en jeugdjaren. 4. Verliefd, verloofd, getrouwd. 5. Werken voor de kost tijdens de eerste huwelijksjaren. 6. Werken na WO II. 7. Regelmatig verhuizen. 8. Amusement. 9. Haar auto, haar vrijheid. 10. Familie en kennissen. 11. Nawoord. 12. Kwartierstaat van Paula Van De Velde. Bronnen. Honderdjarigen gevierd in Kalken en Laarne tijdens de 20ste en de 21ste eeuw. Honderdjarigen geboren in Kalken en Laarne, of er een tijdlang woonachtig, maar elders gevierd, tijdens de periode eind 20ste eeuw – begin 21ste eeuw. Eerder verschenen nummers van Vruchten van het Platteland. 2

Voorwoord. Beste Paula, Vandaag is een speciale dag, het is jouw dag. Dat er iemand van onze inwoners honderd jaar wordt, gebeurt niet zo frequent. Ik ben dan ook zeer blij dat jij al één eeuw ofwel meer dan 1200 maanden ofwel meer dan 5000 weken ofwel bijna 37.000 dagen ofwel bijna 880.000 uren ofwel bijna 53 miljoen minuten ofwel bijna 3 miljard seconden in ons midden bent. Het behalen van een dergelijk mijlpaal in een mensenleven is slechts aan weinigen gegeven, het is enkel weggelegd voor de allersterksten… Er wordt dikwijls gezegd, “de eerste 100 jaar is het altijd iets”! Wel, Paula, jij bent nu die eerste honderd jaar voorbij en het is inderdaad ook altijd wel iets geweest. Zoals verder in uw levensgeschiedenis te lezen valt, is het bij U ook niet anders geweest dan als bij een ander: zowel momenten van oppergeluk als ook die van triest ongeluk hebben jouw levenspad doorkruist. De combinatie van dit alles heeft je echter tot die prachtige vrouw gemaakt die je de dag van vandaag nog steeds bent. Kalkenkermis, en voor jou ook misschien wel in het bijzonder Fortunekermis, waren destijds de hoogdagen voor de Kalkenaren. Iedereen keek er het ganse jaar naar uit om tijdens het derde weekend van september en tijdens het Fortunekermisweekend in oktober eens ferm de bloemetjes buiten te zetten. Wel Paula, dit jaar zetten we de bloemetjes al een week vroeger buiten want jij wordt de week voorafgaand aan Kalkenkermis honderd jaar en dat wilden we niet zomaar laten voorbijgaan. Beste Paula, ik wil u dan ook, in naam van het voltallige gemeentebestuur, van ganser harte een gelukkige verjaardag toewensen, ik wens u nog vele mooie jaren toe hier in ons woonzorgcentrum en daarbij uiteraard ook een zeer goede gezondheid. Geniet ten volle van jouw kermisdag!! Beste Paula, er zijn veel mensen die de kaap van 100 jaar willen halen, laat dus maar aan iedereen zien dat zo’n unieke, speciale dag jou doet stralen! Van harte, Filip De Landtsheer, Schepen van Feestelijkheden. 3

4

Ten geleide. Stefanie Van Laere De keren dat het woonzorgcentrum Hof ten Kouter, het voormalige ‘rusthuis/klooster’ te Kalken een honderdjarige kon vieren, zijn uiteraard zeldzaam. Het is aan weinigen gegund om een eeuw oud te worden. Dit jaar, in 2013, zijn we dan ook blij dat we de honderdste verjaardag van Paula Van De Velde mogen vieren.

Sinds 2006 verblijft Paula in het ‘rusthuis’ te Kalken, het huidige WZC Hof ten Kouter. Ze was 93 jaar, verzamelde zelf haar spullen in dozen en reed op de dag van haar verhuis met haar auto naar het rusthuis. Dit is uiteraard weinig gezien in de geschiedenis van het woonzorgcentrum en het typeert bovendien meteen Paula: een sterke, kranige vrouw die weet wat ze wil. Paula’s gezondheid heeft haar weliswaar recent meerdere keren parten gespeeld, maar telkens wist ze er bovenop te komen. Ze is graag aanwezig bij de activiteiten in het woonzorgcentrum en geniet van de maaltijden die haar worden geserveerd. De sterke levenskracht van Paula zit misschien in 5

de genen, want in oktober 2012 mocht het woonzorgcentrum Hof ten Kouter ook Paula’s zus Rachel verwelkomen: zij wordt in september 2013 94 jaar. Paula werd geboren op 7 september 1913 en bijgevolg heeft zij een groot deel van haar leven in de twintigste eeuw doorgebracht, een woelige eeuw waarin vele veranderingen hebben plaatsgevonden. Bovendien heeft zij zo goed als haar hele leven in Kalken gewoond. Paula kan hierover nog uitgebreid vertellen en met veel plezier antwoordde ze dan ook op alle vragen die André Van De Sompel op haar afvuurde. Wij wensen Paula dan ook hartelijk te bedanken voor haar medewerking en het fotomateriaal dat zij ons bezorgde. Hartelijk dank ook aan Mireille Bontinck voor haar medewerking aan deze bijdrage over haar ‘tante Pauli’.

Paula en vriendin Madeleine Van Achter.

6

Levensschets van Paula Van De Velde. André Van De Sompel1 Luc De Ruyver 1. De familie waarin Paula geboren werd. De ouders en de grootouders van Paula Marguerita Van De Velde behoorden tot landbouwersfamilies die zonder uitzondering het gebied bewoonden dat in 1921 afgesplitst werd van Kalken, Destelbergen, Laarne, Heusden en Lokeren om de gemeente Beervelde te vormen. Van de Velde Josephus

Bracke Antonia

Schamphelaere Camillus

De Kegel Maria Emilia

°Wetteren (ten°Kalken, Ede), 27 oktober 1830 02 maart 1820 †Destelbergen † Beervelde, 31 (Beervelde), 04 december 1884 mei 1920 x Kalken, 26 april 1854

°Kalken, °Kalken, 10 oktober 1855 25 oktober 1858 †Kalken †Beervelde, (Beervelde), 16 augustus 1917 maart 1925 x Beervelde, 04 mei 1882

Van de Velde Basilius Henricus

Schamphelaere Valeria Maria

°Kalken (Hanselaarstraat), °Kalken (Eethoek), 25 mei 1875 29 oktober 1882 †Beervelde, 04 januari 1925 †Beervelde, 19 januari 1957 x Beervelde 08 juli 1910 Van de Velde Paula Marguerita °Kalken, 07/09/1913 x Beervelde, 01/05/1937 De Rycke François °Kalken 23/09/1914 - †Kalken 12/10/1975 Tabel 1. Overzicht van de ouders en de grootouders van Paula Van De Velde. Opmaak gegevens: Luc De Ruyver. 1

Gegevens vooral bekomen tijdens vier aangename en verrassende babbelmomenten met de honderdjarige in spe, namelijk op 25 juli 2013, 9 augustus 2013, 15 augustus 2013 en 18 augustus 2013. Met dank aan Stefanie Van Laere voor de medewerking.

7

Paula werd op 7 september 1913 geboren in het landbouwersgezin Basiel Henri Van De Velde – Valeria Marie Schamphelaere in de Kalkense Brugstraat, op de rand van de wijk Kalken-Beervelde. Het gezin huurde in de Heidestraat, een zijstraatje van de Brugstraat, op huidig Kalkens grondgebied, een huisje van een Gentenaar. Die niet bij naam genoemde Gentenaar had die woning gekocht als buitenverblijf, maar volgens Paula zag hij op tegen het feit dat hij zich telkens te voet naar het station van Beervelde diende te begeven om met de trein naar Gent te gaan… Basiel en zijn gezin verhuisden in 1920, de jongste dochter Rachel was zes maand oud, naar een hofstede even verder in de Brugstraat2, maar dan op grondgebied van een nieuwe gemeente in wording, Beervelde. Basiel had die woning aangekocht. De woning die ze verlaten hadden, werd aangekocht door Petrus Van De Velde (1884-1956)3, gehuwd met Marie Elodie Marien De Bruycker (1887-1955).

Illustratie 1. Geboorteakte van Paula Van De Velde, 7 september 1913, ondertekend door Basiel Van De Velde, veldwachter Oscar Onselaere, gemeentebediende Oscar Uyttersprot en burgemeester Francie Luyckx. Uittreksel Register Burgerlijke Stand Kalken, september 1913, nr. 107. 2

Dat deel van de straat werd na de vorming van Beervelde met de benamig Hanselaarstraat benoemd. Na de aanleg van de E3/E17 kreeg dat deel van de Hanselaarstraat opnieuw de benaming Brugstraat, maar dan Brugstraat in Beervelde/Lochristi. 3 Petrus Van De Velde was niet direct een familielid.

8

In het gezin Van De Velde – Schamphelaere werden nog drie andere kinderen geboren, allemaal meisjes: - Elza Maria, °Kalken, 1 april 1911, zij huwde te Beervelde op 22 november 1928 met Maurice Vital Bracke. - Julia Maria, °Kalken, 26 maart 1912, zij huwde te Beervelde op 03 november 1934 met Alphonsus Bonne (°Wetteren, 29 maart 1907) en overleed in 1949. - Rachel, °Kalken, 12 september 1919, zij huwde te Beervelde op 13 april 1944 met Sylvanus Gerard Bontinck.

Illustratie 2 (boven). De site van de toenmalige herberg De Fortuin op de grens KalkenBeervelde/Lochristi, ongeveer onveranderd: aan de straatkant de stallingen en achteraan de sindsdien verbouwde woning/herberg. De stalling vertoont details van vakbouwwerk. Brugstraat 34, Kalken. Situering: nr. 4 op illustratie 4. Foto André Van De Sompel, 11 augustus 2013.

Illustratie 3 (links). Situering van herberg De Fortuin op de kaart van Kalken. Kadastersectie A is het afgestane gebied voor de vorming van Beervelde (1921). 9

2.

4.

1.

3.

Illustratie 4. De omgeving van herberg De Fortuin in het noord-westen van Kalken, gelegen op de hoek van de Brugstraat en de Heistraat. Uittreksel Kaart van Popp, Kalken, ca. 1860. 1. Aanduiding van het geboortehuis van Paula Van De Velde (periode 1913-ca. 1920). 2. Plaats van de opvolgende woning van het gezin Van De Velde – Schamphelaere, nog niet gebouwd ca. 1860 (periode ca. 1920-1937). 3. Woning betrokken door het jonge echtpaar Paula Van De Velde – François De Rycke (periode 1937-1946). 4. Herberg De Fortuin.

10

Illustratie 5. De site met de woning waar Paula honderd jaar geleden geboren werd. Waarschijnlijk beperkt verbouwd sindsdien. Brugstraat 36, Kalken/Laarne. Situering: nr. 1 op illustratie 2. Foto André Van De Sompel, 11 augustus 2013.

Illustraties 6 en 7. Links: gemeentebord ten noorden van de vroegere herberg De Fortuin. Rechts: Volledig verbouwde woning even verder op, op de plaats waar Paula haar jeugdjaren doorbracht (vanaf omstreeks 1920). Moeder Valeria Schamphelaere bleef er wonen tot aan haar overlijden in 1957. Nu Brugstraat 7, Beervelde/Lochristi. Foto André Van De Sompel, 11 augustus 2013. 11

Paula’s vader, Basiel Henri (°Kalken, 25 mei 1875), werd geboren als jongste kind in het zeer kinderrijke gezin van Joseph Van de Velde (Wetteren-ten-Ede, 1820-Beervelde, 1884) en Antonia Bracke (Kalken, 1830-Beervelde, 1920). Hij had niet minder dan zeven zussen en zes broers. De dopen van de oudst geborenen werden ingeschreven in de parochieregisters van Kalken. Vanaf Maria Melania werden de dopen ingeschreven in de parochieregisters van Beervelde. - Camiel (Kalken, 4 mei 1855-17 dec 1926), gehuwd met Maria Ludovica Van de Velde. - Mathilde (Kalken, 5 april 1856-Beervelde, 28 januari 1937), gehuwd met Ludovicus Lammens. - Eulalie (Kalken, 4 april 1857-24 november 1944), gehuwd met Oscar Bracke. - Alphonse (Kalken, 11 februari 1859-Beervelde 16 november 1937), gehuwd met Emma Bracke. - Petrus, °Kalken, 9 april 1861. - Lodewijk, °Kalken, 21 december 1862. - Marie Melania (Kalken, 6 mei 1864-Beervelde 3 oktober 1945), gehuwd met August Pieters. - Marie Elodie, °Kalken, 18 januari 1866, gehuwd met Seraphien Piens. - Theofiel (Kalken, 26 februari 1867-12 juni 1943), gehuwd met Alicia Rassaert. - Franciscus (Kalken, 5 juni 1869-Gent 12 oktober 1946). - Marie Leontine (°Kalken, 30 juli 1870). - Clementina (Kalken, 22 december 1871-22 maart 1946), gehuwd met Emilius D’Hondt. - Justina Philomena (Kalken, 25 januari 1873-Beervelde 14 november 1945), gehuwd met Camiel Heirman4.

4

Camiel Heirman werd als honderdjarige gevierd te Kalken in 1969. Zie overzichtslijst achterin dit nummer.

12

Illustratie 8. De weduwe (vooraan midden) en de kinderen van Joseph Katoen Van De Velde. Vlnr. boven: Basiel Henri, Clementine Manse, Theofiel, Justina Philomena en Franciscus. Vlnr. midden: Marie Leontine, Petrus, Marie Elodie, Lodewijk en Marie Melania. Vlnr. vooraan: Mathilde, Alfons, Antonia Bracke, Camiel en Eulalie. Verzameling Paula Van De Velde. In het tienjaarlijkse bevolkingsregister van 1871-1880 stond Antonia Bracke genoteerd als winkelierster. Een aantal van haar dochters beoefende, voor zover dat in de daaropvolgende tienjaarlijkse bevolkingstellingsregisters werd vermeld, enkele beroepsactiviteiten die gewoonlijk het gezinsinkomen konden aanvullen, namelijk het beroep van kleermaakster/naaister en bloemwerkster. Er was tevens een meid aan het werk. Het kroostrijke gezin woonde toen ook in de Brugstraat: tijdens de periode 1871-1890 in huis nr. 50 en in de periode 1891-1920 in huis nr. 44. 13

In de kieslijst van 1912 voor Kalken stonden volgende kinderen van Antonia Bracke en Josephus Van De Velde genoteerd met vermelding van het aantal gerechtigde stemmen: - Van de Velde Basiel Henri, landbouwer, Brugstraat 44, met 1 stem voor de wetgevende verkiezingen en 1 stem voor de gemeenteraadsverkiezingen. - Van de Velde Camiel, koopman in vee, Brugstraat 44, met 3 stemmen voor de wetgevende verkiezingen en 4 stemmen voor de gemeenteraadsverkiezingen. - Van de Velde Francies, landbouwer, Brugstraat 44, met 1 stem voor de wetgevende verkiezingen en 1 stem voor de gemeenteraadsverkiezingen. - Van de Velde Petrus, landbouwer, Schriekstraat 20, met 2 stemmen voor de wetgevende verkiezingen en 2 stemmen voor de gemeenteraadsverkiezingen. - Van de Velde Theofiel, landbouwer, Vaartstraat 46, 2 stemmen voor de wetgevende verkiezingen en 1 voor de gemeenteraadsverkiezingen. 2. Paula Van De Velde of beter: Paula Katoen. De familienaam Van De Velde is ruim verspreid in Kalken en omgeving. Om de leden van een aantal families uit elkaar te kunnen houden, werden die personen met een bijnaam bedacht. We onderscheiden in Kalken minstens volgende “stammen”, die niet (zo direct) familiaal met elkaar te verbinden zijn: - de Woestes - de Ve(e)res - de Koten, de Koots - de Puylaerts - de Mexico’s - de Katoens Paula behoorde tot de stam van de Katoens. Ze gaat er prat op dat ze liever aangesproken met Paula Katoen dan met Paula Van De Velde. Volgens Paula vindt die voor haar “stam” bepalende bijnaam een oorzaak in de (bij)beroepsactiviteit van haar grootvader Joseph die thuis katoen weefde. Doordat een minder begaafd buurmeisje uit de familie Van Rijsselberghe hem steevast aanriep als Tsje(e)f Katoen, raakte die familie Van De Velde algemeen bekend als de Katoens. 14

Over de manier waarop de andere families Van De Velde aan hun onderscheidelijke herkenningsnamen raakten, gaan we in deze bijdrage niet verder in. In verschillende bronnen worden twee schrijfwijzen van haar familienaam door elkaar gebruikt, namelijk Van De Velde of Van de Velde. Volgens Paula Katoen werd haar familienaam geschreven met “De”. Verder in deze bijdrage wordt dan ook die schrijfwijze gebruikt. 3. Paula’s kinder- en jeugdjaren. Uit de oorlogsjaren 1914-1918 bleven Paula een aantal gebeurtenissen bij. Zo logeerden een tijdlang drie Duitse militairen in hun huis en elke avond kwam een Duitse officier controle op hun aanwezigheid uitvoeren. Haar vader smokkelde allerlei waren naar de stad. Een lokale belleman kwam de bevelen van de Duitse bezetter uitbellen, onder andere dat iedere landbouwer een hoeveelheid melk aan de bezetter diende te leveren. Haar vader weigerde echter met de redenering: “’k Heb maar één koe, maar drie kinderen en die gaan voor.” Basiel Henri werd voor die houding gestraft door inbeslagname van hun tweede dier, een mutten5. Dat dier werd openbaar verkocht op de markt van Wetteren. Basiel Henri woonde die verkoop bij, samen met een bevriende landbouwer-buur. Die laatste kocht de mutten voor Basiel en samen brachten ze het dier terug naar de stal. Een andere anekdote rond datzelfde dier is de volgende. Landbouwer Basiel Henri verbouwde bagge6 in de plaats van gewone voederbieten omdat dat voedergewas voedzamer was. Op een gegeven moment had de mutten teveel bagge gegeten, met een dikke buik tot gevolg, dat een van de logerende Duitse soldaten uitriep: “Die stier heeft kalf in”.

5

Een mutten is een jonge stier of vaars van een tot twee jaar oud. Bagge moet zowat een “verkalkensing” van het vreemde woord Rutabaga zijn. Rutabaga of (gele) koolraap was inderdaad in slechte tijden in veel landen de oplossing voor het hongerprobleem. Rutabaga is een wintergroente die niet te verwarren is met koolrabi of keukenraap. Koolraap vormt gedeeltelijk ondergronds een verdikte vlezige wortel. Alhoewel gelijkend op rapen, is het grote verschil dat koolraap meer vorst verdraagt. Koolrapen worden ook groter en hebben geel, stevig vruchtvlees binnenin. De bovenste buitenkant (wat boven de grond groeit) van de knol is roodpaars. 6

15

Illustratie 9. Voorgevel van Eugenia s’ School of de School van Mevrouw, gelegen tussen de Rivierstraat en de Kasteelstraat te Beervelde. Foto André Van De Sompel, 2 maart 2013. School liep ze, zoals haar zusters, in Beervelde. Kort voor de sluiting van de School van Mevrouw7, volgde ze er nog een jaar les. Ze leerde er wat Frans.

7

De liberale graaf Charles de Kerchove de Denterghem richtte in 1875, enkele jaren vóór het uitbreken van de Schoolstrijd (1878-1884), de Franstalige, neutrale Kostelooze Meisjesschool de Kerchove de Denterghem op, de zogenaamde "Eugenia s’ school". Charles de Kerchove de Denterghem (1819-1882) huwde in 1843 Eugénie de Limon de Steenbrugghe (1824-1899). De school werd dus genoemd naar de echtgenote van de graaf. De school werd ook de School van Mevrouw of de Mevrouwschool genoemd.

16

Maar dat was niet het enige voordeel. De kinderen kregen tijdense voormiddagpauze chocolademelk en ’s middags soep. De School van Mevrouw sloot volgens Paula in 1919 ten gevolge van een conflict tussen graaf de Kerchove de Denterghem en de pastoor van Beervelde De andere schooljaren volgde ze in de parochiale of gemeentelijke lagere school van Beervelde. Haar tienerjaren werden ongetwijfeld overschaduwd door de dood van haar vader. Hij werd door jachtopziener Jozef Platinck, op ronde in de velden van de heer Velghe uit Gent, tijdens een stropersactiviteit op het nabijgelegen domein Raveschoot doodgeschoten tijdens de nacht van 4 op 5 januari 1925. Pensen of stropen was een wijdverspreide activiteit in het gebied. Het was bijna de enige mogelijkheid om regelmatig een stuk vlees op het bord te krijgen. Over de dood van Basiel Henri Van De Velde liet dochter Rachel jaren geleden hiernavolgende gegevens optekenen. Haar vader werd neergeschoten door de garde, iemand die hij veel geholpen had. Omdat haar zuster leed aan een zeldzame bloedziekte, werd gesteld dat hazenvlees eten hielp om die aandoening te verhelpen. Op een avond met baumesweer trok haar vader er op uit om niet meer levend terug te keren8. Moeder Valeria Schamphelaere bleef achter met vier tienermeisjes op de boerderij met enkele dieren en enkele te bewerken akkers. Als tienermeisjes dienden de kinderen de drie koeien die ze dan op de boerderij hadden regelmatig te gaan wachten. Dat deden ze meestal aan de houtkanten van de akkers waarlangs in een spoor gras groeide. De koeien werden in ’t zeel gehouden. Met een koord rond de horens moesten de koeien inderdaad geleid grazen, zonder de akkervruchten aan te raken. In 1926 trouwde Valeria Schamphelaere voor een tweede keer met Edmond Bracke (1897-1970), oudere broer van Maurice Vital Bracke die later met Paula’s zus Elza zou trouwen. Dochter Rachel vertelde jaren geleden dat haar moeder hertrouwde met een goede man. Er diende nochtans heel wat water in de wijn gedaan te worden zodat haar moeder volgend gezegde gebruikte: Herbakken, herkarnen en hertrouwen is een ei op een balk9. In familiekring werd Valeria Schamphelaere “meetje Tune” genoemd, naar haar woonplaats, De Fortune. Valeria was de Franse taal goed machtig, dat dankte ze aan het feit dat ze in haar jeugd negen jaar in het Brusselse “diende” en ook omdat ze school liep in de reeds vermelde School van Mevrouw in Beervelde. 8

Gesprek met Rachel Van De Velde, in het kader van een onderzoek naar de geschiedenis van het wielrennen in Kalken, 3 november 2006. 9 Gesprek met Rachel Van De Velde, 3 november 2006.

17

Illustratie 10. Moeder Valeria Maria Schamphelaere met drie van de vier dochters: vlnr. Elza, Paula en Julia. Moeder Valeria Maria is op het ogenblik van de foto zwanger van Rachel. De foto is dus te dateren in 1919. Fotograaf van dienst was ongetwijfeld Kalkenaar Oscar Uyttersprot, getuige het voor zijn familieportretten karakteristieke doek met zuil als achtergrond en wit zitmeubeltje en pied-de-stal als attributen. Verzameling Paula Van De Velde. 18

Illustratie 11. Krantenartikel uit De Volksstem, 7 januari 1925. Ook in de editie van 8 januari 1925 werd aandacht aan het drama besteed, met evenwel dezelfde inhoud. Bron: Krantenviewer Pictura. 19

4. Verliefd, verloofd, getrouwd. Uitgaan deed Paula in het Feestpaleis van Beervelde10. Ze trok er te voet naar toe. Een fiets had ze wel, maar die mocht enkel gebruikt worden om te gaan werken. Aan het einde van zowat elke uitgangsdag was het lopen om tijdig thuis te geraken. In het Feestpaleis leerde ze haar toekomstige man, Frans De Rycke kennen. Frans was de zoon van Isidoor (1871-1948) en Marie Sidonie Rogiers (1879-1947). Zijn ouders hielden herberg op de Kalkense Meerschkant, in de laatste woning van de Uitbergestraat en naast herberg In Blankenberge11. De herberg, die eigendom was van de brouwersfamilie Cremers, stak uit: Meerszicht. Illustratie 12. Frans De Rycke als soldaat. Frans deed zijn dienst in Elsene. Die dienst duurde slechts acht maanden omdat zijn twee oudere broers ook aan hun dienstplicht voldaan hadden. Verzameling Paula Van De Velde.

10

Met de bouw van Het Feestpaleis in de Toleindestraat te Beervelde werd gestart in 1924. In 1927 opende de zaak haar deuren onder de huidige naam Het Feestpaleis. 11 Volgens de Kalkense kiezerslijst 1933-1935 woning Uitbergsestraat 18.

20

Illustratie 13. Huwelijksfoto van Frans en Paula, 1 mei 1937. Verzameling Paula Van De Velde. 21

François en Paula huwden in de kerk van Beervelde op 1 mei 1937, tijdens een plechtigheid om 8 uur ’s morgens. Na de huwelijksmis werd koffie gedronken bij familieleden. Het middagmaal werd gegeten bij beenhouwer De Veirman uit Beervelde Dorp. ’s Namiddags trok men op herbergbezoek om dan ’s avonds thuis te komen. Op de vraag welke dranken er zoal tijdens de herbergrondgang werden gedronken, antwoordde Paula dat op een gelegendheid eerder voor jenever geopteerd werd. Paula en Frans werden op hun trouwdag gevoerd door Maurits De Backer uit Kalken. Hij had een huurhouderij met paard en koets. Voor hun trouwdag was een koets met twee paarden besteld. Dat kostte wel wat meer dan vervoer met een koets met maar een paard: 120 frank in de plaats van maar 80 frank.

Illustratie 14. Zicht op woning en stallingen van Vientje Van Laere in de Brugstraat. De stallingen langs de straatkant zijn ondertussen verdwenen. Bij Livinus Vientje Van Laere (1892-1977), gehuwd met Madeleine Van Doorselaer (1904-1998), was er toen een tweewoonst met de voorzijde van de woningen naar het zuiden gericht. Vientje had als landbouwer twee tot drie koeien. Vientje en Madeleine woonden in de woonruimte dichtst bij de straat, Paula en Frans in de woning verst van de straat gelegen. In 1941 was dit huis nr. 43, anno 2013 is dit huis nr. 67. Laarne, GAK, Bouwvergunningen vóór 1975, Brugstraat. 22

5. Werken voor de kost tijdens de eerste huwelijksjaren. Frans De Rycke werkte ten tijde van zijn huwelijk op de melkerij van Alfred De Lausnay in de Boombos12. Daar zou hij blijven werken tot de melkerij op bevel van de Duitse bezetter tijdens WO II moest sluiten.

Illustratie 15. De melkerij van de familie Alfred De Lausnay – Derde in de Boombosstraat, in werking tijdens de periode 1928-1941.

12

BOGAERT E., VAN DE SOMPEL A., Kalken, van de Franse Revolutie tot de gemeentefusie met Laarne, Bijdragen tot het historisch onderzoek, Kalken, 1997, p. 218-219. Op 28 mei 1928 begonnen in de Boombosstraat Alfred De Lausnay en Florentina Derde hn eigen melkerij. Door met de hand aangedreven toestellen werd 3000 liter melk per dag verwerkt. Na drie jaar schakelden ze over op met stoom aangedreven toestellen en er werd tot 5000 liter melk per dag verwerkt. Het hoofddoel van de melkerij was boter maken, die verkocht werd in Brusselse winkels en op de Brusselse veiling. De andere melkproducten gingen terug naar de landbouwers. De boeren kregen voor dertig liter geleverde melk uiteindelijk 25 liter bewerkt product terug. Voor karnemelk betaalden ze dertig centiem per liter. Melkleveringen aan particulieren of plaatselijke winkels gebeurden niet. (…) Op 15 april 1941 werd de melkerij op bevel van de Duitse overheid gesloten omdat de coöperatieve melkerij in Overmere belangrijker geacht werd en omdat er nieuwe investeringen nodig waren om de melkerij winstgevend te houden. Na de oorlog waren er plannen om opnieuw te beginnen, maar uiteindelijk werd de ketel verkocht aan een wasserij in Sint-Niklaas. De kapotte stoommachine was enkel nog goed voor het schroot.

23

Paula werkte sinds haar vijftiende in de textielfabriek ’t Ververijtje in Destelbergen-Eenbeekeinde13. Ze bediende er de spinmolens. Ze verdiende er op een bepaald moment voor een werkweek van 49 uur welgeteld de som van 105,5 frank. De fabriek kwam stil te liggen tijdens WO II.

Illustratie 16. De huidige toegang van het bedrijventerrein van het vroegere Ververijtje, Nijverheidstraat 2 te Destelbergen. Inzet: logo van T.A.E. in de raamtralies van de tien vensters die uitgeven op de Nijverheidstraat. Foto André Van De Sompel, 16 augustus 2013. WO II kondigde zich onder andere aan door twee algemene mobilisatieperiodes, namelijk eind september 1938 en in de periode augustus-november 1939. Ook Frans werd tweemaal opgeroepen. Paula 13

‘t Ververijtje in Destelbergen-Eenbeekeinde, Nijverheidstraat 2, voormalige textielververij S.A. Teintures et Apprêts de l'Escaut (T.A.E.), sinds ca. 1970 opgenomen in de UCO-textielgroep. Bedrijf volgens archiefgegevens opgericht ca. 1907 op een stuk wetland tussen de huidige Nijverheidsstraat en Scheldekant. Oorspronkelijke fabriek door verscheidene latere uitbreidingen van het bedrijf geïncorporeerd in het huidige industriecomplex palend aan de Schelde-oever en zich W.-waarts uitstrekkend tot aan de Dendermondsesteenweg. https://inventaris.onroerendgoed.be/dibe/relict/35709.

24

herinnerde zich dat voor die mobilisatieperiodes de opgeroepenen een soldij van tien frank kregen. Daar hadden ze niet veel aan, want wanneer de opgeroepene in verlof kwam, werd er eens goed gegeten en het geld was op… Illustratie 17. Foto van Frans De Rycke als krijgsgevangene op een Duitse krijgsgevangenen-inlichtingenfiche. Frans was ingedeeld bij de artillerie. Evere, Ministerie van Defensie, HRA-E/N/Arch, Militiedossier Frans De Rycke.

Ook bij het uitbreken van WO II werd Frans opgeroepen. Op 11 mei 1940 werd soldaat De Rycke krijgsgevangen gemaakt. Hij verbleef van 23 mei 1940 tot 22 augustus 1940 in het krijgsgevangenenkamp STALAG XI-B in het noord-westen van Duitsland. Hij keerde volgens Paula op een vrijdag terug, dat zou dan vrijdag 23 augustus 1940 kunnen geweest zijn. De maandag daarop werd hij gehospitaliseerd in de “Toevlucht van Maria”, misschien beter gekend als de Refuge op de Coupure te Gent. Pas na zes weken werd hij uit het hospitaal ontslagen. Ondertussen was de Achttiendaagse Veldtocht beëindigd (28 mei 1940) en trokken de gedemobiliseerde Belgische eenheden naar huis 14 . De familie 14

http://users.skynet.be/kkrol/Belang/175jaar ABL.html#43 Maar liefst 225.000 Belgische militairen zouden in krijgsgevangenschap naar Duitsland vertrekken, wat impliceert dat een meerderheid naar huis kon met een "Entlassungsschein" of gewoon op eigen houtje naar huis trok. Iets meer dan 105.000 Vlaamse militairen uit de reserve werden reeds voor april 1941 gerepatrieerd, een gunst die niet verleend werd aan de minder Germaanse Franstalige Belgen (hoewel een mondje Vlaams spreken ook voor hen soms wonderen deed).

25

Van De Velde diende tijdens die terugtrekkingsperiode een drietal Franstalige Belgische militairen enkele dagen onderdak te verlenen. Ook in andere huizen van de (Kalkense) Brugstraat werden Belgische militairen gelogeerd. Paula herinnerde zich dat een aalmoezenier die de militairen vergezelde, dagelijks de mis in hun huis opdroeg. Het feit dat Paula’s moeder een aardig mondje Frans kon spreken, droeg bij tot een relatief goede verstandhouding met die terugkerende Belgische militairen. Tijdens WO II kwamen Frans en Paula vooral aan de kost door bij de boeren in de onmiddellijke omgeving te gaan werken. Frans ging achtereenvolgens werken bij de Kinderen De Bruycker op de wijk Vijfhoek en daarna bij Leo Vervaet in Beervelde. Paula werkte vooral bij Remi Calle in het Callestraatje in Laarne. Ze verdienden er niet veel meer dan “de kost”, maar ’t was voldoende om te overleven. 6. Werken na WO II. Na de beëindiging van WO II kon Frans opnieuw aan de slag in de melkerij van de familie De Lausnay-Derde, maar dat duurde welgeteld één dag, waarschijnlijk omdat men vaststelde dat een heropstarting met de middelen die er toen waren onmogelijk was. Frans zou dan een tijdlang “aan de baan werken” en kwam uiteindelijk aan de kost als metserdiender bij de Kalkense metselaar Petrus Ost15. Paula had niet zo direct werk gevonden na WO II. Ze hielden wel enkele koeien die ze dan moest wachten op de gronden gelegen achter de herberg van Kerel Bracke in de Zomerstraat. Paula en Frans hielden kort na WO II immers die herberg enkele jaren open.

15

In de kiezerslijsten van Kalken voor de periodes 1969-1971 en 1970-1972 was Frans De Rycke respectievelijk ingeschreven als slachtersgast-tuinbouwer en als grondwerker.

26

Illustratie 18. De woning en de stal van de vroegere herberg De Blauwe Duif, gehouden door Kerel Bracke. De herberg kreeg van de nieuwe herbergiers, Paula en Frans, een nieuwe benaming, namelijk In’t Schuttershof. Links vóór de stal liep een wegeltje dat leidde naar de Hogendries. De voormalige herberg en stalling werden ondertussen afgebroken en er werd een nieuw huis gebouwd, nu Zomerstraat nr. 56. Foto André Van De Sompel, 31 december 2010. Zo beleefden ze er ook enkele jaren Fortunekermis van dichtbij. De kermisactiviteiten in hun herberg waren beperkt tot kaartingen. Dat in tegenstelling tot de herbergen met grotere verbruiksruimtes waar een of meerdere muzikanten ten dans speelden16. Paula’s zus, Elza, hield samen

16

Fortunekermis ontstond zonder twijfel rond herberg De Fortuin in de Brugstraat. Het tijdstip van de kermis is gelinkt aan de Kalkense Sint-Denijskermis (9 oktober of de zondag erna). Fortunekermis valt de zondag volgend op de Sint-Denijskermis. Het was de laatste Kalkense kermis van het jaar. Al het werk op de boerderij was gedaan, het loof was gewied, men had wat geld opzij gelegd. Voldoende redenen om kermis te vieren… Typisch voor een kermis in een landbouwgemeenschap is de aan de kermis gekoppelde jaarmarkt voor hoornvee en varkens. De jaarmarkttraditie wordt nog steeds verdergezet, maar sinds omstreeks 1995 is de jaarmarkt voorbehouden voor paarden. Ook de lokatie van de kermis veranderde door de jaren heen. Dat had vooral te maken met het verdwijnen van het merendeel van de herbergen in het gebied Brugstraat – Hogendries – Zomerstraat. Het zwaartepunt van de kermis verhuisde van herberg De Fortuin (tot omstreeks de eeuwwisseling negentiend-twintigste eeuw) via estaminet In den Bouw en de aangrenzende

27

met haar man Maurice Bracke, eveneens herberg in de Zomerstraat 17. Ze hadden de beschikking over een zaaltje waar tijdens de kermis volop gedanst werd. Af en toe waren er ook andere activiteiten dan Fortunekermis. Zo herinnerde Paula zich een karnavalviering in de Zomerstraat. Volgens Mireille Bontinck ging Paula er verkleed als Hollandse boerin. Ze kweekten er ook massa’s aardbeien, zoals trouwens heel wat bewoners van de wijk. Een deel van de geoogste vruchten werden door opkopers meegenomen, met het andere deel trok men naar de aardbeienmarkt van Beervelde18. Gezien de hobby of passie van Frans, namelijk het boogschieten, moet het ons niet verwonderen dat de herberg een nieuw uithangbord kreeg: In ’t Schuttershof. De herbergruimte was beperkt: er was enkel plaats voor drie herbergtafels. “Gelukkig” kon af en toe het schoon achterhuis gebruikt worden om meer volk te zetten. Er werd vooral gekaart. Jaarlijks werden een drietal schietingen op de liggende wip georganiseerd. Omdat de ruimte voor de herberg te klein was voor de organisatie van een schieting, werd de schieting in open lucht gehouden aan de overkant van de weg, in een toegangsweg naar een weide rechtover de herberg, nu de toegangsweg tot woning nummer 57. Enkele jaren na WO II kwam Paula aan de kost in de katoenspinnerij van de Verenigde Spinnerijen en Weverijen Aktiëngezelschap, een textielfabriek van Vooruit, zoals Paula die fabriek noemde, in de Vliegtuiglaan te Gent19. Ze zou er hetzelfde werk verrichten als vroeger in ’t Ververijtje, maar dan wel in een ploegensysteem.

herbergen (bijna de ganse twintigste eeuw) naar café De Schorpioen, gelegen langs de Heirweg, rechtover de Zomerstraat (begin eenentwintigste eeuw). 17 Nu Zomerstraat nr. 53. 18 Sinds eind negentiende eeuw staat Beervelde bekend om zijn aardbeienteelt. Van mei tot juni kan je elke dag verse aardbeien kopen op de aardbeienmarkt. 19 In de voormalige katoenspinnerij van Vooruit aan de Vliegtuiglaan te Gent is vandaag een meubelbedrijf gevestigd (Weba-Gent).

28

Illustratie 19. Straatzijde van de fabrieksruimte van de Nouveau Tissage Vanham in de Nerenweg, jaren 1950-1960. Omdat het werk in de textielfabrieken van De Vooruit verslapte, en omdat ze gehoord had dat men in de Nouveau Tissage Vanham in Kalken werkvolk vroeg, ging ze er in ploeg werken 20 . Ze moest er de geweven stukken op onzuiverheden en ruwheden nazien. Paula zou er werken tot aan haar zestigste, haar pensioenleeftijd, dus tot in 1973. De laatste jaren van zijn leven ging Frans de nacht doen in de weverij Hanus in Laarne. Hij werd ziek en zou in 1975 overlijden.

20

De voormalige textielfabriek "NouveauTissage Vanham" was gelegen op de hoek van de Bieststraat met de Nerenweg. De gebroeders Charles, Pierre en Vincent Vanham kochten in 1930 die terreinen. Het moederbedrijf van de weverij was gevestigd in Eigenbrakel. Aanvankelijk werd er vooral katoen voor lakens, luiers, flanel en hemdengoed popeline geweven. Na WO II weefde men er kunstvezels. In de periode 1974-1975 werd de productie stopgezet. In 1972 was Tissage Vanham goed voor werkgelegenheid voor 77 mannelijke en 54 voruwelijke arbeiders en voor 3 mannelijke en 3 vrouwelijke bedienden.

29

7. Regelmatig verhuizen. Paula zou in haar leven heel wat keren verhuizen. Zowat een derde van haar leven woonde ze in de Brugstraat: van 1913-ca. 1920 in haar geboortehuis, van ca. 1920 tot aan haar huwelijk in 1937 in een woning even verder in de straat maar dan op Beervelds grondgebied en van 1937 tot 1946 opnieuw op Kalkens grondgebied in een woning op een boogscheut van de twee vorige woonplaatsen (zie illustratie 2). Omstreeks 1947 trok het gezin naar de Zomerstraat. Daar zouden François en Paula, zoals reeds vermeld, enkele jaren herberg houden. Omdat de huur van de relatief kleine herberg 21 , eigendom van de brouwersfamilie Verstraeten, na verloop van tijd onbetaalbaar werd, verhuisden Paula en Frans opnieuw. Ze kwamen terecht in een huisje ongeveer halfweg de Brugstraat, een huisje dat de ongehuwde Vientje Van Overmeire kort voordien verkocht had aan Laarnenaar Jozef Troch22. Volgens de Kalkense kiezerslijsten uit de periode 1965-1972 bewoonden ze er toen huis nummer 20. Ook daar kweekten ze aardbeien, maar ook bijvoorbeeld augurken. Omdat de woning nagenoeg onbewoonbaar werd, diende opnieuw uitgekeken te worden naar een nieuwe woonplaats. Exacte data van de verhuizingen ontbreken, maar dat is misschien van minder belang. Wat wel van relatief belang is, is het feit dat Paula en Frans bleven wonen in het gebied dat we als wijk De Fortune benoemen. Een volgende woning die betrokken werd, was en is nog steeds woning nummer 9 in de Apostelhuizen, naast het toenmalige kruidenierswinkeltje van de familie Strobbe, op de scheiding als het ware tussen wijk De Fortune en wijk Hussevelde. Ze woonden er op twee huizen van Paula’s zus Rachel die getrouwd was met landbouwer-schaapherder Sylvanus Gerard Bontinck (Apostelhuizen 13). In 1975 kwam Frans te overlijden en Paula bleef nog enkele jaren in het huis in de Apostelhuizen wonen. Doordat de zoon van de eigenaar trouwde en die woning wilde betrekken, diende ze te verhuizen. Tijdens een periode van bijna twintig jaar, volgens de kieslijsten van 1985 tot 1999 althans, woonde Paula in een woning van de maatschappij Eigen Dak in de Nerenweg te Kalken, meer bepaald in woning nummer 146.

21

Volgens Paula maakte de brouwersfamilie Verstraeten er nogal gemakkelijk aan hen verplichte herbergen bij: tussen twee kleine ruimtes werd een dubbele deur gestoken en meteen was de ruimte groot genoeg om als gelagzaal dienst te doen. 22 Nu te situeren rechtover huis Brugstraat nummer 55.

30

Omstreeks de eeuwwisseling 20ste – 21ste eeuw nam ze haar intrek in een appartement van Serviceflats Schuttershof te Wichelen. Ze kon er ook over een garage voor haar auto beschikken. Sinds 2006 verblijft Paula in het OCMW-rusthuis/Woonzorgcentrum Hof ten Kouter in de Kouterstraat te Kalken. 8. Amusement. Frans trok heel regelmatig met de fiets, gewapend met pijl en boog, naar schietingen op de liggende wip. Maar eenmaal de schieting afgelopen, kwam hij altijd recht naar huis, vertelde Paula. Blijven hangen, dat zat er niet in. Frans en Paula trokken er regelmatig op uit en maakten graag plezier.

Illustratie 20. Paula op café tijdens Beerveldekermis (Pasen) met een goed glas bier. Vlnr: zoon Marcel De Smet, Paula Van De Velde, Marcel De Smet en Frans De Rycke. Verzameling Paula Van De Velde.

31

Illustratie 21. Frans De Rycke als boogschutter, winnaar van de titel “Kampioen van Kalken”, 1957. Verzameling Paula Van De Velde.

32

Illustratie 22. Met vriendin Martha Arens in Lourdes (Frankrijk) tijdens de jaren 1980. Verzameling Paula Van De Velde.

Illustratie 23. Paula op uitstap in Amsterdam. Verzameling Paula Van De Velde.

33

9. Haar auto, haar vrijheid. Paula leerde autorijden op haar vijftigste. Haar eerste auto was er een van het merk Renault. Haar man, Frans, zou zo goed als niet met de auto rijden. Haar auto was haar vrijheid…

Illustratie 24. Chauffeur Paula Van De Velde met de echtgenoot van een vriendin uit Heusden in haar Daihatsu. Verzameling Paula Van De Velde. Toen ze in Wichelen woonde, was haar auto, nog meer dan vroeger, haar vrijheid. Boodschappen doen en op doktersbezoek komen in Kalken, waren regelmatige uitstappen. Met haar laatste auto, een Daihatsu, reed ze 21 jaar lang rond. Ze deed de verhuis van haar serviceflat in Wichelen naar WZC Hof ten Kouter in 2006 trouwens met haar autootje. Een jaar later gaf haar wagentje er de brui aan. 34

10. Familie en kennissen. Paula heeft een goede band met de kinderen van Mireille Bontinck, de dochter van haar zus Rachel. Met Veronique en Alain Geens trok ze regelmatig naar een speeltuin of op uitstap naar binnen- of buitenlandse bestemmingen. Ze noemden haar Tante Pauli.

Illustratie 25. Samen met zusters Elza en Rachel in de voortuin van de woning van Elza, Brugstraat 38. De stalling en de woning op de achtergrond behoren tot de site waarop Elza, Paula en Rachel geboren werden. Verzameling Paula Van De Velde.

35

Illustratie 26. Feestmoment in WZC Hof ten Kouter met Helena Wijnant (linksboven), Mireille Bontinck (rechtsboven) en Veronique Geens aan de zijde van Paula. Verzameling Paula Van De Velde. 11. Nawoord. Tot slot van het laatste gesprek op 15 augustus 2013 liet Paula zich nog twee typerende zinnetjes ontvallen, namelijk “Honderd, ’t ès è nog rap gepasseerd jong” en “Voilà, ’t es gezeid”. Ik bedank Paula van harte voor het feit dat ik tijdens enkele plezante uren mocht snuffelen in de geschiedenis van haar rijkgevuld leven. Paula Katoen, hou je nog lang goed!

36

12. Kwartierstaat van Paula Van De Velde. Tot slot van deze bijdrage geven we in de tabellen op de volgende twee bladzijden het vervolg van de kwartierstaat van Paula Van De Velde. De eerste twee generaties werden hernomen in tabel 1. Luc De Ruyver zorgde voor dat overzicht. 32

33

34

35 36

37

38

39 40

41

42

43 44

45

46

47

Van de Velde

De Caluwe

Bracke

Baetens Adrianus

Joannes Franciscus

Josephus

Petrus Jacobus

Franciscus

°Wetteren

°,

°Laarne

°Melle

18 juli 1758

10 augustus 1735

†

†Heusden

ca. 1750

5

†Serskamp,

†Lede

12 feb 1829

01 mei 1797

x

x

25 oktober 1812 xHeusden

xHeusden

26 juni 1786

7 juni 1781

Bayens

Standaert

De Bruycker

Strobbe

Judoca

Joanna

Livina Maria

Adriana Maria

=Wichelen

°

°Heusden

°Heusden

27 april 1760

30 april 1752

†

†Heusden

23 maart 1757 †

†Serskamp 18 april 1821 16

17 18

19 20

21 22

Van de Velde Judocus

De Caluwe

Bracke

Baetens

Regina

Joannes

Catharina

=Schellebelle

°Wetteren

°Laarne

°Heusden

16 mei 1786

12 januari 1785

14 januari 1789

21 juni 1792

†Wetteren

†Heusden

†Kalken

†Kalken

14 september 1862

06 januari 1826

28 februari 1859

7 juni 1871

4

x Wetteren, 25 april 1811 8

3

23

x 9 10

11

Van de Velde Josephus

Bracke Antonia

°Wetteren, 02 maart 1820

°Kalken, 27 oktober 1830

†Beervelde, 31 december 1884

†Destelbergen (Beervelde), 04 mei 1920

x Kalken, 26 april 1854

37

48

49

50

51 52

53

54

55 56

57

58

59 60

61

62

63

Schamphelaere

De Smet

De Kegel

Van de Velde

Livinus

Jacobus

Felix

Judocus

°Laarne

°Lochristi

°Kalken

°Schellebelle

31 maart 1753

07 augustus 1780

10 februari 1782

1786

†Kalken (Beervelde)

†Destelbergen

†Kalken

†Wetteren

08 september 1823

07 augustus 1861

25 oktober 1866

14 september 1862

x

xLaarne

x

xWetteren

30 april 1805

25 april 1811

Pieters

Bracke

Van Heirzele

De Caluwe

Coleta

Coleta

Joanna Maria

Regina

°Kalken

°Laarne

°Evergem

°Wetteren

22 mei 1776

26 april 1782

08 januari 1790

12 januari 1785

†Kalken (Beervelde)

†Destelbergen

†Kalken

†Heusden

30 november 1847

25 maart 1856

17 april 1861

06 januari 1826

24

25 26

27 28

29 30

31

Schamphelaere

De Smet

De Kegel

Van de Velde

Seraphinus

Jacoba

Petrus

Sophia Eugenia

°Kalken

°Destelbergen

°Kalken

°Wetteren (Ten Ede)

05 mei 1813

27 sept 1820

26 oktober 1811

14 februari 1813

†Kalken

†

†Kalken

†Kalken

12 januari 1886

15 april 1888

04 mei 1870 x

x Wetteren, 28 september 1843

12

13 14

15

Schamphelaere Camillus

De Kegel Maria Emilia

°Kalken, 10 oktober 1855

°Kalken, 25 oktober 1858

†Kalken (Beervelde), 16 maart 1925

†Beervelde, augustus 1917

xBeervelde, 04 mei 1882

38

Bronnen. Onuitgegeven bronnen. Kalken,  Verzameling Petrus De Wilde,  Kiezerslijsten Kalken, 1912-1913, 1936, 1965, 1977, 1982, 1987, 1994, 1999 en 2000.  Bidprentjes.  Verzameling Luc De Ruyver,  Kiezerslijsten Kalken 1966, 1975 en 1985.  Gedigitaliseerde parochieregisters Kalken en Beervelde.  Verzameling André Van De Sompel,  Kiezerslijsten Kalken, 1933-1935, 1969-1971 en 1970-1972. Laarne, Gemeentehuis, Gemeentearchief Kalken,  Registers van de tienjaarlijkse bevolksingstellingen, 1871-1947.  Bouwvergunningen, vóór 1975. Evere,  Ministerie van Defensie, HRG-A/N/Arch, Militiedossier Frans De Rycke.

Interviews of gesprekken van André Van De Sompel met: Rachel Van De Velde (03 november 2006), Mireille Bontinck en Etienne Rogiers (22 juli 2013 en 18 augustus 2013), Mark Van De Velde (22 juli 2013), Paula Van De Velde (25 juli 2013, 09 augustus 2013, 15 augustus 2013 en 18 augustus 2013), René Van Trappen (09 augustus 2013) en Anna Van Trappen (09 augustus 2013).

Literatuur.    

BOGAERT E., VAN DE SOMPEL A., Kalken, van de Franse Revolutie tot de gemeentefusie met Laarne, Bijdragen tot het historisch onderzoek, Kalken, 1997. https://inventaris.onroerendgoed.be/dibe/relict/35709. http://aalst.courant. nu, voor gegevens uit de krant De Volksstem. http://users.skynet.be/kkrol/Belang/175jaar ABL.html#43 .

39

Honderdjarigen gevierd in Kalken en Laarne tijdens de 20ste en de 21ste eeuw. In de loop van de vorige en de huidige eeuw werden in Laarne vier en in Kalken tien honderdjarigen gevierd. Een overzicht. DE COCK ANGELINA dochter van Joannes Franciscus en Van Hyfte Coleta weduwe van De Vijlder Jozef († 28 maart 1895, 84 jaar) woonde bij feestviering (11 juni 1914) in de Koffiestraat °Evergem, 11 juni 1814 †Kalken, 7 januari 1915 DE KEGEL FRANCIES zoon van Felix en Van Herzele Joanna Marie weduwnaar van Van Overmeire Maria Barbara woonde bij feestviering (9 september 1923) in de Achterstraat (nu nr. 31, naast café Het Fonteintje) °Kalken, 2 september 1823 †Laarne, 6 december 1924 D'HAEMER PIUS zoon van Ludovicus en Tollenaer(e) Antonia weduwnaar van Vermeulen Clemence († 11 december 1893, 35 jaar) en van De Vos Julie Marie (19 september 1871-25 januari 1957) woonde bij feestviering in de toenmalige Molenstraat °Kalken, 21 december 1859 †Kalken, 21 maart 1960 EVERAERT MARIE ELODIE dochter van Felicianus en Van Overmeire Maria Rosalie weduwe van Roels Jozef (27 maart 1863-19 april 1931) woonde bij feestviering (17 oktober 1965) in de Zomerstraat °Kalken, 8 oktober 1865 †Kalken, 17 januari 1967

40

HEIRMAN CAMIEL zoon van Pieter en Loufs Isabelle Livin weduwnaar van Van de Velde Justine (25 januari 1873-14 november 1945) woonde bij feestviering in de Provinciebaan °Kalken, 9 juli 1868 †Kalken, 25 januari 1969 BRACKE MARIE dochter van Petrus en Van Overstraeten Stephanie weduwe van Van Trappen Livin (13 december 1871-25 maart 1955) woonde bij feestviering in de Schriekstraat °Kalken, 1 augustus 1881 †Kalken, 9 september 1981 VAN DER MEIRSCH LIA dochter van Henri en Verbrugghen Annais weduwe van Luyckx Achiel (8 september 1881-11 juni 1960) woonde bij feestviering in de Nerenweg °Kalken, 23 maart 1883 †Kalken, 18 juni 1984 BLANCQUAERT HILAIRE zoon van Raymond en Roels Sophie Leonie weduwnaar van Verhoeven Maria (28 oktober 1889-5 april 1963) woonde bij feestviering in de Vaartstraat °Kalken, 24 oktober 1888 †Kalken, 27 januari 1990 BYL VICTOR zoon van Hendrik en Clementine Wieme weduwnaar van Van Hecke Maria woonde bij feestviering in de Bontinkstraat °Lovendegem, 28 februari 1892 †Kalken, 30 oktober 1993

41

ROELS ROSA dochter van Theofiel en Van Den Eeckhoute Maria Melania weduwe van De Coene Medard Serafien (20 januari 1902-17 augustus 1987) woonde bij feestviering in OCMW-rusthuis Laarne, site Kalken °Kalken, 20 oktober 1903 †Kalken, 2 juli 2005 VAN DE VELDE CLEMENCIA dochter van Petrus en Philomena De Buck weduwe van Van Kerckhove Basiel (20 december 1908-25 november 1967) woonde bij feestviering in OCMW-rusthuis Laarne, site Kalken °Zele, 21 januari 1907 †Kalken, 8 januari 2008 SMESMAN MARIA MARGUERITE dochter van Joseph en van Maria Leopoldine Vermeulen weduwe van Michel Gustaaf De Visscher woonde bij de feestviering in bij dochter Liliane De Visscher en schoonzoon Antoine Vervaet in de Dorpsstraat 10 te Laarne. °Melle, 20 april 1908 Nog in leven, wonende te Melle VAN MOSSEVELDE GEORGINA dochter van Henricus Joannes en Maria Cordula Van Damme weduwe van Blanquaert Georges Antonius woonde bij de feestviering in de Lepelstraat °Laarne, 2 september 1909 Nog in leven, wonende te Wetteren VAN PUYENBROECK VIRGINIA CLARA dochter van Petrus Antonius en Camilla Braeckman weduwe van De Bruycker Jozef (24 november 1911-20 juli 1997) woonde bij de feestviering in de Oostremstraat °Laarne, 8 november 1911 Nog in leven Met dank voor de gegevens aan André Van De Sompel, Petrus De Wilde, Eric Balthau, Antoon Afschrift, Luc De Ruyver en de dienst Burgerlijke Stand gemeente Laarne. 42

Honderdjarigen geboren in Kalken en Laarne, of er een tijdlang woonachtig, maar elders gevierd, tijdens de periode eind 20ste eeuw – begin 21ste eeuw. In de loop van de vorige en de huidige eeuw vierden ook enkele personen, geboren in Laarne en in Kalken, of er een tijd woonachtig, hun honderdste verjaardag in een andere gemeente dan waar ze geboren werden of verbleven hebben. Een verre van volledig overzicht. VAN DE VELDE FRANS (Frank) zoon van Jan Frans en Van Heesvelde Augusta weduwnaar van Van De Velde Valentine (meisjesnaam onbekend, x 27 maart 1920) viering in Illinois (USA) °Laarne, 28 april 1889 †Illinois (USA), 1991 DE KEGEL MARIE weduwe van De Veirman Emiel (Kalken, 2 maart 1905-2 oktober 1973) woonde heel lang in de Boombosstraat gevierd in WZC De Vliet in Zele °Kalken, 4 april 1906 †Zele, 19 januari 2007 DE PAUW CLARA dochter van Philemon en Fiers Maria Auguste weduwe van Remi De Coninck (°Eine, 9 juli 1903-†49 jaar oud) gevierd in WZC de Lichtervelde in Eke. °Kalken, 22 mei 1906 TARAGOLA POL weduwnaar van Geiregat Clara viering in WZC Kouterhof te Heusden op 19 juli 2008 °Kalken, 16 juli 1908 †Heusden, 7 augustus 2010 43

VANLEDE MARIE LOU weduwe van Onselaere Jules (Kalken, 15 februari 1920–Gent, 24 november 1992) woonde heel lang in Kalken, in de Vromondstraat. viering in WZC De Vliet in Zele. °Harelbeke, 8 maart 2011 †Zele, 3 maart 2013 VERRAES JEANNE weduwe van Van Dieren Jozef woonde enkele decennia in Kalken, in de Uitbergsestraat °Antwerpen, 10 september 1912 †Gent (WZC Ramen en Poel), 31 mei 2013 Met dank voor de gegevens aan Petrus De Wilde André Van De Sompel Luc De Ruyver en Gerard Taragola

44

Eerder verschenen nummers van Vruchten van het Platteland. 1. Dichters uit Laarne-Kalken aan het woord. 2. OMD 2002 – Symbolen. 3. Dichter bij de mensen – poëzieavond Laarnse dichters. 4. Masterplan dorpskern Laarne. 5. OMD 2003 – Steen. 6. Rosa Roels: 100 jaar. 7. De hoorgrens nabij – poëzie van Laarnse dichters. 8. OMD 2004 – De Kalkense Meersen. 9. Licht in de duisternis – poëzie uit Laarne en Kalken. 10. OMD 2005 – Hout. 11. Gala in Skala – poëzievoorstelling. 12. OMD 2006 – Import//export. 13. Mensen-kinderen – poëzie uit Laarne & Kalken. 14. Clemencia Van De Velde: 100 jaar. 15. Kinderen schrijven heksenverhalen en gedichten. 16. De kermistraditie voorbij: 100 jaar wielersportbeleving in Kalken. 17. OMD 2007: Wonen. 18. Marguerite Smesman: 100 jaar. 19. Vernieuwde bibliotheek in Laarne. 20. OMD 2008: Schoolgebouw in de kijker, vrije basisschool SintMacharius Laarne. 21. Georgina Van Mossevelde: 100 jaar. 22. OMD 2009: OCMW Rusthuis Laarne: van godshuis tot rusthuis met dienstencentrum. 23. OMD 2010: Maalderij Bontinckstraat; Molens in Laarne & Kalken: een overzicht; Kalken doorkliefd door de E17: een terugblik naar hoe het vroeger was. 45

24. De Kalkense Reuzen Stien en Lies Vijftig Jaar (1960-2010): een terugblik op een halve eeuw Kalkens volksleven. 25. OMD 2011: Brouwershuis Familie De Visscher: Conflict doorheen de Eeuwen in Laarne en Kalken. 26. Virginia Clara Van Puyenbroeck: 100 jaar. 27. OMD 2012: Openstelling pastorij Kalken. 28. Erfgoeddag 2013: Privéverzameling van Norbert Vanhooren voorgesteld… Telefoontoestellen uit de twintigste eeuw en de inburgering van het telefoongebruik in een lokale landelijke gemeenschap. 29. OMD 2013: Dorpswandeling Laarne.

46