PATIËNTENINFO
Nekbrochure Rugschool
Fysische geneeskunde - Ergotherapie
Beste patiënt Welkom op de dienst fysische geneeskunde van het Universitair Ziekenhuis Antwerpen. In deze brochure vindt u enkele nuttige tips voor een goede rugschool.
Algemene principes •• •• •• •• ••
Bewaar de natuurlijke rugkrommingen. Maak geen (rug)draaibewegingen. Hou uw hoofd zoveel mogelijk rechtop. Probeer zijwaarts draaien te beperken. Ontspan uw schouders zoveel mogelijk door de bovenarmen ontspannen te laten hangen. •• Laat uw onderarmen op armleggers steunen. •• Zet het materiaal dat u dagelijks gebruikt binnen handbereik zodat u zich niet overbodig hoeft te bukken of rekken.
Houding Liggen •• Een geschikte bedbodem en matras zijn vereist voor een goede nachtrust. Hou vooral rekening met de matrashardheid. Een te zachte matras biedt onvoldoende ondersteuning waardoor de natuurlijke rugkrommingen niet behouden blijven. Een harde matras vlakt de rug af waardoor de rugkrommingen eveneens niet in stand gehouden worden. Verder is de bedbodembeweeglijkheid van belang. Bedbodem en matras moeten op elkaar afgestemd zijn. •• Maak gebruik van een hoofdkussen dat de nek extra ondersteunt. Let erop dat uw schouders niet op het hoofdkussen liggen. •• Wanneer u voor zijlig kiest, moeten uw beide benen opgetrokken zijn. Plaats eventueel een kussen tussen uw knieën of strek uw onderste been. Uw bovenste been is dan meer gebogen en moet op een kussen rusten. •• Buiklig wordt afgeraden; indien u toch op uw buik wilt liggen, plaats dan een klein kussentje onder uw buik zodat er geen overdreven rugkromming ontstaat. In buiklig ligt uw hoofd steeds gedraaid wat dient vermeden te worden.
Zitten Wanneer u met ‘de twee gouden zitregels’ rekening houdt, zult u al heel wat problemen vermijden: •• Ga dynamisch zitten; regelmatig van houding veranderen is noodzakelijk, met andere woorden zitten is verzitten. •• Zit met een open hoek (zie afbeelding), zorg ervoor dat de heuphoek groter is dan 90°.
Aanpassing werkpost Langdurig in een onnatuurlijke houding werken vormt een extra belasting voor gewrichten, spieren en pezen en remt de doorbloeding. Deze houding kan zelfs RSI (Repetitive Strain Injury; werk met voortdurend dezelfde kortdurende handelingen kan leiden tot nek-, schouder-, arm- en handklachten) veroorzaken. Om rugklachten te beperken, opteert u best voor een ergonomische opstelling van uw werkpost. Een goede zithouding is hierbij van belang. Voorwaarden waaraan een ergonomische werkstoel moet voldoen:
Zithoogte- en diepte •• Instelbare zithoogte, aanpasbaar aan het werkblad. •• De hoek ter hoogte van uw heupen dient groter dan of gelijk aan 90° te zijn. •• Uw voeten moeten goed ondersteund worden; indien nodig dient u een voetenplank te gebruiken. •• Instelbare zitdiepte zodat 2/3 van de bovenbenen ondersteund worden. •• Uw knieholte moet vrijblijven om afklemmen van zenuwen en bloedvaten te vermijden. •• Inclinatie kan nuttig zijn bij het optimaal instellen van de juiste bekkenkanteling.
Rugleuning •• Instelbare rugleuninghoogte zodat de lumbaalsteun de natuurlijke lumbale lordose (binnenwaartse kromming van de ruggengraat) voldoende ondersteunt. •• De rugleuning dient tot net onder de schouders te komen zodat uw armen vrij beweegbaar zijn.
Armsteunen •• Instelbare armsteunen in breedte en hoogte. •• De breedte moet zodanig ingesteld worden zodat de ellebogen dicht bij uw lichaam gehouden kunnen worden zonder dat uw ellebogen steunen. •• Bij het instellen van de hoogte moeten uw ellebogen 90° kunnen buigen. De armsteunen komen dan in het werkbladverlengde zodat uw armen kunnen rusten op de armsteunen en het werkblad.
Accessoires •• Minimum vijf draaiwieltjes om romprotatie te voorkomen. •• Eenvoudig bedienbare knoppen en hendels. Niet alleen een goede zithouding, maar ook de volledige werkpost dient correct opgesteld te worden: •• Voorzie voldoende been- en voetenruimte onder het bureau. •• Het beeldscherm en toetsenbord moeten in rechte lijn ten opzichte van elkaar staan. •• Plaats uw bureaustoel aan een recht bureaugedeelte en schuif uw stoel goed aan. •• Als u voor u kijkt, moet u midden in de bovenste helft van het scherm kijken, afhankelijk van de monitorgrootte komt dit neer op vijf tot tien cm onder de bovenrand van het scherm. •• Plaats het beeldscherm haaks op het raam, scherm het daglicht eventueel af met behulp van een screen of gordijn. •• Gebruik een documenthouder en plaats deze liefst voor of anders naast het beeldscherm. •• Voor het toetsenbord wordt een ruimte van ongeveer zeven cm vrij gelaten. •• De muis moet bediend worden door uw volledige onderarm heen en weer te bewegen.
•• De muismat moet voldoende vastliggen. •• Voorkom een gespannen houding door de cursor- en dubbelkliksnelheid niet maximaal in te stellen; precieze positionering vergt tijd. •• Onderbreek regelmatig het werk en wissel regelmatig van houding. •• Indien u langer dan twee uur aan een laptop werkt, is uitbreiding met een los toetsenbord of een losse muis gewenst. •• Als u leest, kan het handig zijn om het werkblad 45° te inclineren.
Rusthouding Het is van belang dat de gehele rug en schoudergordel ondersteund worden. Eventueel kunt u gebruik maken van een neksteun.
Nog vragen? U kunt ons steeds contacteren op tel. 03 821 35 88 van de dienst fysische geneeskunde - ergotherapie.
Therapeuten Cook Clara De Vos Kristin Meese Mirjam Verbiest Hilde Verhaeghe Lies
Waarnemend diensthoofd Prof. dr. G. Stassijns
© Universitair Ziekenhuis Antwerpen, aug. 2008. Niets uit deze brochure mag worden overgenomen zonder uitdrukkelijke toestemming.
