Musculoskeletale problemen bij muzikanten Lina Van Brabander ASO Fysische geneeskunde en Revalidatie
15 november 2014, Antwerpen
Situering • Instrumentisten • Vnl. BL (78%) • Vnl. belang studenten en professionals •
Belangrijke impact op carrière en financiën
• Cfr topsport • MAAR: •
Weinig kennis bij medici en paramedici ⇒gevoel van onbegrip
• • •
Netwerk gespecialiseerde zorg minimaal en weinig voorhanden Taboe voor letsels onder hun peers (=incompetent) Weinig onderzoek specifieke populatie
Mechanisme • Ihb professionals en studenten: •
Uren oefenen repetitieve complexe motore bewegingen
⇒dynamische belasting • Gewicht instrument + niet-ergonomische houding ⇒statische belasting • Competitieve omgeving⇒stress+++
• ∑ Locomotore problemen
Prevalentie • 32% tot 87% (afh van de definitie en populatie) • Musculoskeletaal 64%
•
•
>> Pijn - en “overuse”-syndromen
• • •
1/3de specifieke tendinopathie, tenosynovitis of bursitis Schouder, pols, onderarm en hand Mond en lipproblemen bij hout -en koperblazers
Perifere neuropathie 20%
• Focal dystonia 8%
• Vrouwen>mannen uitz. focale dystonia
Risico • Soort letsel ~ manier waarop instrument w bespeeld • Type instrument: •
Violisten (hoge strijkinstrumenten) 30%
•
Pianisten (keyboardspelers) 20%
•
Cello (lage strijkers) en gitaar 53%
• Risicofactoren •
Verkeerde houding; moeilijk hanteerbare/zware instrumenten
•
∆Load (na vakantie, voor wedstrijd/optreden, ...)∆ repertoire,∆leerkracht,...
•
Slechte algemene conditie, ↓belastbaarheid specifieke taken
•
Intrinsiek in verhouding instrument: kleine handen, hypomobiel, laksiteit
• PIJN = eerste teken van OVERUSE
Musculoskeletaal • CWZ/ hypertone m.trapezius •
Slechte conditie algemeen
• •
Zware instrumenten Slechte houding: anterieur hoofd, protractie schouders, winging scapula; verkorte m.pectoralis Vioolspelers: rotatie van de CWZ schouder links en kaakgewricht kunnen klachten geven Pianospelers die in gebogen houding zitten en kijken naar de handen Secundair op problemen onderarm
• •
• • •
R/posturale controle met scapulasetting; stretching m.pectoralis; secundaire problemen Ergonomisch advies
Musculoskeletaal • Schouder: •
Impingement klachten vnl m.SSP
• • •
Vioolspelers; dwarsfluit (afgeleiden) Langdurige ABD - statische stress Langdurige ADD + squeeze RC in SA; protractie schouder ↓ SA
• •
R/ externe rotatoren trainen, scapulasetting Ergonomische aanpassingen a instrument
Musculoskeletaal • Elleboog en onderarm (minder frequent) •
•
Repetitieve bewegingen •
Flexoren sterker dan extensoren
•
Toetsen/snaren of greep
•
==> overuse flexoren of ep medialis
•
==> kracht flexoren ↑, verkortingen ⇒ overuse extensoren of ep lateralis
Hyperabductie digit V, bij akkoorden en octaven (piano) •
•
==> overuse extensoren
R/ klassiek; optrainen extensoren vooral uithouding; stretch flexoren
• Secundair zwakke proximale musculatuur of asymmetrie in posturale musculatuur (gitaar) •
R/ posturale controle met scapulasetting
Musculoskeletaal • Vingers en hand •
Hyperlaxiteit gecompenseerd door extensoren (zwakker) ==> pijnklachten extensoren vingers + handgewrichtjes zelf
• •
R/optrainen mm. ; silversplints Hyperabductie van digit IV & V(piano): valgusstress op radiale ligamenten PIP; hyperabductie digit I: De Quervain tenosynovitis R/klassieke therapie
•
Focale dystonia • Cfr schrijfkramp: ”musician cramp”
• Man>> vrouw • Bewegingen, snelheid en coordinatieproblemen in de hand • Spiervermoeidheid
• Geen pijn • Taakspecifiek! (specifiek instrument)
• Snaarspelers in linker hand onwillekeurige flexie digit IV en V • Koper -en houtblazers in temporomandibulair gewricht, mond • Klarinet onwillekeurige extensie digit III • R/ teleurstellend; techniek en houding; evt botox
Algemene therapeutische opties • Relatieve rust - imaginair oefenen - ijs • Algemene conditie; specifiek belastbaarheid en uithouding • Kine en Ergo! • Preventie!! •
Educatie
• • • • •
PIJN = Relatieve rust - pauze Ergonomie Warming up; cooling down Aeroob conditioneel
!!
Aandacht (para)medici • Aandacht voor de problematiek • De muzikant bevragen!! RF, repertoire, veranderingen, hoe wordt het instrument gespeeld, .... zoveel mogelijk om inzicht te krijgen in mechanisme • Foto’s met instrument of instrument meebrengen • Kine en ergo onontbeerlijk!!!
Referenties
Zaza 0C. and Farewell V.T.Musicians’ playing-realted musculoskeletal disorders: An examination of risk factors. Am J Ind Med 1997; 32:292-300. Zaza C., Charles C. and Muszynski A.The meaning of playing-related musculoskeletal disorders to classical musicians. Soc Sci Med 1998; 12:2013-23.
Paarup H., et al. Prevalence and consequences of musculoskeletal symptoms in symphony orchestra muscicians vary by gender: a crosssectional study. BMC Musculoskel dis 2011; 223 – 37. Lederman R. Neuromuscular and musculoskeletal problems in instrumental musicians. AAEM muscle nerve 2003; 27: 549-61. Brandfonbrener A. Musculoskeletal problems of instrumental musicians. Hand clin 2003; 19:231-39. Leaver R., Harris E.C. and Palmer K.T. Musculoskeletal pain in elite professional muscicians from British symphony orchestras. Occ med 2011; 61:549-55. Joubrel I., et al. Pathologies de l’appareil locomoteur du musician: etude épidémiologique. Ann réadaption méd phys 2001; 44:72-80. Dommerholt J.Performing arts medicine – Instrumentalist musicians, part 1 - General considirations. J Bodyw Mov Ther 2009; 13:311-19. Dommerholt J.Performing arts medicine – Instrumentalist musicians, part 2 - Examination. Bodyw Mov Ther 2010; 14:65-72. Dommerholt J.Performing arts medicine – Instrumentalist musicians, part 3: Case histories. Bodyw Mov Ther 2010; 14:127-38. Ignatiadis I.A., et al. Disorders of the muscicians’ hand.Eexot 2008; 59(3):176-79. Sakai N. Hand pain attributed to overuse among professional pianists: A study of 200 cases. Med probl perform ar 2002; 17:178-80. Warrington J. Hand therapy for the musician: instrument-focused rehabilitation. Hand clin 2003; 19:287-301. Chan C and Ackermann B. Evidence-informed physical therapy management of performance-related musculoskeletal disorders in musicians. Frontiersin 2014;5 - art 706. Rietveld ABM. Dancers’ and musicians’ injuries.Clin Rheumatol 2013; 32:425-434.
