Parkwijk
Groen en gezond! Wijkvisie voor Parkwijk in 2025
November 2013
Wijkvisies A-Z Wijkvisies A-Z Het doel van de wijkvisie Parkwijk is te komen tot een beeld van de wijk over tien jaar. Het wijkvisietraject bestaat uit vier onderdelen: • Kijk op de wijk • Wijkvisie • Programma • Projectenagenda 1. Kijk op de wijk De kijk op de wijk is het uitgangspunt voor de wijkvisie. Het beschrijft de huidige situatie van de wijk. 2. Visie De visie vloeit voort uit de Kijk op de Wijk en beschrijft hoe de wijk er over tien jaar uit zou kunnen zien. 3. Programma Het programma beschrijft welke opgaven er zijn om de visie te realiseren. Bijvoorbeeld het verbeteren van de kwaliteit en kwantiteit van de woningvoorraad of aanpassingen in de openbare ruimte. 4. Projecten agenda In de projectenagenda staat welke acties/projecten wanneer gedaan worden. Verschillende organisaties kunnen projecteigenaar zijn. Elk jaar wordt een nieuwe projectenagenda voor het komende jaar opgesteld. Integrale wijkevaluatie Bij een integrale wijkevaluatie wordt de voortgang van de uitvoering van projecten besproken en kunnen nieuwe situaties ingebracht worden. Dit kan aanleiding zijn voor nieuwe projecten of voor bijstelling van visie en/of programma.
Gebruikte bronnen o.a. • • • • • • • •
Evaluatierapport uitvoering Wijkplan Parkwijk Stadskanaal Reactie tussenevaluatie Wijkplan Parkwijk door wijkraad Bijdrage Welstad voor vernieuwde Sociale Paragraaf 2012 Groninger Gemeente Monitor ‘Rapportage werkgroep Trekschuit’ ivm sluiting Trekschuit Collegebezoek Parkwijk ‘Toekomstvisie’ door Wijkraad Parkwijk Quick Scan Parkwijk, De staat van de Wijk
28-04-2008 27-05-2008 12-01-2010 13-12-2010 15-03-2011 24-05-2012 12-06-2012 1-06-2013
Voorwoord Parkwijk was de afgelopen 10 jaar flink in beweging. Er zijn nieuwe woningen gekomen in verschillende straten in het zuidelijk gedeelte van de wijk en de monumentale woningen aan Oranjestraat en ’t Hofje hebben hun karakter behouden door een renovatie. Het verzorgingshuis Parkheem is verbouwd tot verpleeghuis en het gebied Molenwijk/ Hoofdkade ging in ontwikkeling. Al deze ontwikkelingen komen voort uit het wijkplan Parkwijk dat vanaf 2002 is uitgevoerd. Verspreid in de wijk zien we prachtige resultaten. Toch ligt er nu een nieuwe wijkvisie voor: “Parkwijk 2025; groen en gezond”. Waarom is dat? Wij doen dit omdat wij vooruit willen blijven kijken. De nog niet uitgevoerde fysieke maatregelen uit het wijkplan 2002 zijn door de economische ontwikkelingen en de krimp in een ander daglicht komen te staan. Daarnaast willen we inspelen op de signalen en ideeën van de wijkraad en van organisaties om met elkaar op sociaal gebied aan de slag te gaan. De visie geeft aan waar we ons de komende jaren voor in gaan zetten. De titel: “Parkwijk in 2025: Groen en Gezond” is gekozen omdat Parkwijk in 2025 nog steeds een groene wijk is waar het goed wonen is met een prachtig (gerenoveerd) park. En gezond omdat het belangrijk is dat alle mensen zo lang mogelijk gezond en met oog voor elkaar kunnen samenleven. Het accent van deze wijkvisie ligt op het onderdeel “mensen en de voorzieningen”. We spelen in op de verschillende dynamiek in de verschillende buurten en de initiatieven die daaruit voortkomen. Zo gaan de bewoners van bijzondere woonvormen met hun activiteiten integreren in de wijk. En gaan organisaties samenwerken in de aanpak van problemen en in het versterken van de zelfredzaamheid van bewoners. Kind en gezin krijgen daarbij extra aandacht. Ook willen we de sociale samenhang in de wijk versterken. Ik nodig wijkbewoners daarom uit om met initiatieven te komen die de leefbaarheid kunnen versterken. De visie is tot stand gekomen in samenspraak met de wijkraad en diverse organisaties uit de wijk. Bij de uitvoering van de visie reken ik op uw medewerking. Samen maken we de wijk ! Jan Bessembinders, Wethouder wijkgericht werken
Aanleiding en proces Parkwijk is in 2012, na de afronding van de visies voor Alteveer, Stadskanaal Noord en Musselkanaal, aangewezen als visiewijk. Eerst zijn in de wijk verkennende gesprekken gevoerd met betrokken organisaties en de Wijkraad Parkwijk. Ook heeft het College van B&W een bezoek gebracht aan de wijk. De uitkomsten dienden, samen met documenten die in de loop der jaren over de wijk zijn verzameld, als input voor diverse vervolggesprekken en een werkconferentie op 17 april 2013. Daar waren de belangrijkste partners uit de wijk bij aanwezig. Partijen konden de verzamelde informatie over de wijk met elkaar doorspreken en aanvullen. De gesprekken, de werkconferentie en alle documenten hebben geleid tot deze Kijk op de Wijk. De Kijk Op de Wijk maakte de weg vrij voor het schrijven van de Visie en een Programma voor de wijk medio 2013. De wijkraad en organisaties zijn daarbij betrokken. Op basis van de visie en het programma stellen wij samen met de wijkraad en organisaties begin 2014 een Projectenagenda op; daarin staan de (uitvoerings)afspraken voor de komende jaren voor Parkwijk. Eind 2014 vindt de eerste integrale wijkevaluatie plaats.
Parkwijk
Kijk op de Wijk
Algemeen beeld
Sociaal
Parkwijk is een langgerekte wijk die gelegen is tussen het Stadskanaal en de gemeentegrens. De wijk heeft in totaal 2672 inwoners en 1273 woningen. De wijk is grofweg op te delen in drie woonbuurten met verschillende sfeerbeelden. De eerste buurt beslaat het gebied Brugkade tot en met de Meijerstraat en heeft verhoudingsgewijs veel sociale woningbouw. In deze buurt zijn de volgende voorzieningen: de voetbalvelden, het gebouw van de operettevereniging, een BSO en een (natuur)ijsbaan.
In de wijk wonen verschillende mensen voor wat betreft woonsituatie, inkomen, opleidingsniveau en betrokkenheid met de buurt of wijk. De sociale cohesie is in sommige delen van de wijk goed en in sommige delen beperkt. Men spreekt elkaar dan niet meer aan bij overlast of ongewenst gedrag en zet zich niet meer in voor elkaar of de buurt. Daarentegen is er wel een actieve wijkraad die zich inzet voor de wijk en die bewoners bij de wijk en hun directe woonomgeving betrekt. De buurtvereniging `t Streekje is in 2013 gestopt. Vanuit de 2 basisscholen is er actieve betrokkenheid bij de gezinnen en de woonomgeving. De professionele organisaties en de twee basisscholen werken samen om kwetsbare kinderen en gezinnen de nodige zorg te bieden. De Combinatiefunctionaris richt zich op gezondheid en zet zich in om jongeren aan het bewegen te krijgen. Er is in de wijk een groep bewoners die qua leefstijl aandacht verdient. Door de samenwerkende organisaties zijn deze situaties in beeld. Er zijn signalen van toenemende inkomensproblematiek.
De tweede buurt (van Meijerstraat tot Drouwenerstraat) heeft zowel huur- als koopwoningen en herbergt het monumentale Julianapark. De buurt heeft twee basisscholen, inclusief een onderkomen voor de wijk(raad), een school voor voortgezet onderwijs, een verpleeghuis (Parkheem) met revalidatievoorzieningen en mogelijkheden voor wonen met zorg en/of begeleiding. Er is een aantal begeleide woonvormen voor jongeren. In het Rijksmonument ’t Hofje is begeleid wonen voor mensen met GGZ-problematiek gerealiseerd. Tenslotte wonen in de Drouwenerhof, een gemengd wooncomplex, ook mensen met een verstandelijke beperking. De derde buurt beslaat de Drouwenerkade tot aan het Vrijdomstreekje en bestaat voornamelijk uit koopwoningen. In deze wijk staat een woonvorm voor mensen met een verstandelijke beperking. Verscholen in het groen heeft deze buurt nog een camping. Sinds het wijkplan van 2002 is er in de wijk fysiek het nodige gebeurd. De flats aan de Brugkade zijn gesloopt, de woningen aan de Emmastraat zijn vervangen door nieuwbouwwoningen. Het buurthuis ‘de Trekschuit’ is gesloopt en er zijn nieuwe woningen gebouwd aan de Beatrixstraat, Oranjestraat, Julianastraat en de Irenelaan. Ook zijn er woningen gerenoveerd of in het kader van een klusproject verkocht en is de woonomgeving opgeknapt een aangepast aan de maatregelen.
Woningen Meer dan de helft van de woningen zijn huurwoningen. Het grotendeels uitgevoerde wijkontwikkelingsplan heeft geleid tot nieuwe huurwoningen die levensloopbestendig zijn. Er is gestart met particuliere bouw aan Molenwijk/ Hoofdkade en er is een visie ontwikkeld over de herinvulling van de Brugkadezone. Voor de locatie Groenwegeschool is nog geen plan. De ontwikkelingen stagneren door de (financiële) woningmarktsituatie. De sloopopgave aan de Prins Hendriklaan is nog niet uitgevoerd vanwege een heroverweging van Lefier. De particuliere woningen zijn overwegend vrijstaand. Het beeldbepalende pand van de Berkenschool krijgt een invulling voor wonen/werken.
Openbare ruimte Parkwijk is een groene wijk en dankt haar naam aan het Rijksmonument het Julianapark. Het onderhoud van het openbaar groen laat nog wel eens wat te wensen over. Vanuit de wijkraad is er een werkgroep ‘Groen’, die zich inzet voor het onderhoud en het behouden van het groen in de wijk. Deze werkgroep heeft actief geparticipeerd in de planontwikkeling voor het park. De wijk biedt veel mogelijkheden om te spelen. Zowel in de openbare ruimte als op de terreintjes waar speeltoestellen zijn geplaatst. Aan de rand van het Julianapark bij het Verpleeghuis Parkheem, is een dierenweide die mede wordt beheerd door cliënten van NOVO.
Parkwijk Sterkten / Zwakten / Kansen / Bedreigingen Sociaal
Openbare ruimte
Woningen
Sterkten • Diversiteit in populatie bewoners • Ruim aanbod van onderwijs en voorzieningen • Een actieve wijkraad • Nieuwe plek voor inloop, informatie en ontmoeting • Organisaties werken samen bij aanpak sociale problematiek
Sterkten • Rustige mooie, groene wijk, nabij het centrum • Ruimte om te spelen en voor activiteiten • Mooie aantrekkelijke entrées van de wijk met uitzondering van Buinerweg • Julianapark • Dierenweide • Karakteristieke oude gebouwen • Goede voorzieningen in en om de wijk
Sterkten • Gevarieerd aanbod van huur- en koopwoningen • Mooie vrijstaande woningen • Sfeerbepalende oude woningen, • Rijksmonument ‘t Hofje • Nieuwe huurwoningen levensloopbestendig • Volksbuurtkarakter door type woningen bewaard gebleven. • Woningen met veel ruimte om het perceel
Zwakten • Staat van onderhoud Julianapark • Onderhoud van groenvoorzieningen • Onveiligheidsgevoel door verdwijnen fietspad Julianastraat • Oneigenlijk en weinig gebruik speelvoorzieningen in de Oranjestraat
Zwakten • Toekomstbestendigheid Lyceumflats • Verpaupering Prins Hendrikstraat / Meijerstraat • Tuinonderhoud in zuidelijk deel soms onder de maat
Kansen • Door actieve bewoners en samenwerkende professionals toename van welzijn van bewoners en versterking sociale cohesie. • Je kunt in de wijk oud worden • Ruimte en ideeën voor actieve leefstijl voor jong en oud • Doelgroepen willen graag iets doen in de wijk / betekenen voor de wijk.
Kansen • Het Julianapark biedt ruimte voor bijzondere activiteiten • Renovatie Julianapark • Er is voldoende fysieke ruimte in de wijk voor een actieve gezonde leefstijl • Organisaties willen dagbesteding in de wijk organiseren
Kansen • De wijk is aantrekkelijk voor verschillende doelgroepen • Ontwikkeling gebied Buinerweg • Isoleren van woningen verlaagt de woonlasten
Bedreigingen • Frictie van leefstijlen oude-nieuwe bewoners • Gevolgen van (dreigende) werkloosheid: terugval in financiën, andere dagbesteding, negatieve spiraal • Toenemende individualisering en onverschilligheid • Particuliere initiatieven begeleid wonen niet altijd bekend. • Eenzaamheid bij ouderen • Alcohol- en drugsgebruik en drugsverkoop
Bedreigingen • Budgetten onder druk
Bedreigingen • Renovatiebehoefte oudere woningen (o.a. Lyceumlaanflats, J.F. Meijerstraat, Julianastraat en koopwoningen) • Stagnatie van de woningmarkt
Zwakten • Aantal gezinnen met laag onderwijsniveau • Leefstijl (o.a. roken, drugs, alcohol, minder bewegen) in deel van de wijk • Inkomensproblematiek • Buurtbetrokkenheid zwak in een deel van de wijk • Gezinnen die te maken hebben met meerdere problemen
Stadskanaal Parkwijk
Bijzondere woonvormen
Parkwijk
Visie: Parkwijk In 2025 “Groen en Gezond!”
Algemeen De voorzieningen, de diversiteit aan woningen, het monumentale park en het volksbuurtachtige zuidelijke deel van de wijk maakt dat Parkwijk ook in 2025 een wijk is voor iedereen. Duurzame investeringen in mensen, in de samenwerking tussen instellingen, in de woningen en in het park hebben een aantrekkelijke, rustige en gezonde leef- en woonomgeving opgeleverd. Parkwijk doet in 2025 zijn naam eer aan!
Mensen & Voorzieningen
conflicten met de buurt zijn afspraken gemaakt met de woningcorporatie, politie en wijkraad over de voorwaarden die zijn verbonden aan het wonen in de wijk. Drugsverkoop, overlastgevend alcohol- en drugsgebruik en woonoverlast worden niet getolereerd. Door goede afspraken met wijkraad, politie, scholen, en andere organisaties hoe hier mee om te gaan, zijn de zorgen over deze groepen afgenomen Kind en Gezin De jeugd- en opvoedproblematiek in Parkwijk is in 2025
Zorg voor jezelf, zorg voor elkaar, zorg voor de wijk Bewoners nemen verantwoordelijkheid voor hun eigen gezondheid en die van hun kinderen. Investeren in gezondheid en in persoonlijk welzijn is immers investeren in een toekomst waarin je zo lang mogelijk zelfstandig kunt blijven wonen. We zien deze bewustwording terug in een goede deelname aan activiteiten van onder andere de buurtsportcoach en de (sport)verenigingen die gericht zijn op een gezonde en actieve leefstijl. Door de vergrijzing en omdat mensen met een zorgvraag zo lang mogelijk thuis blijven wonen is het aantal zelfstandig wonende ouderen in de wijk toegenomen. Dit gaat goed omdat buurtbewoners elkaar kennen en helpen als het nodig is. Naast de inzet van familie, kennissen en buurtgenoten gebruiken bewoners zonodig algemene voorzieningen of diensten van diverse organisaties. De verenigingen en instellingen in de wijk beschikken over faciliteiten die open staan voor de wijkbewoners. Zo zijn er diensten ontwikkeld die zowel de zelfredzaamheid van de cliënten van instellingen versterken als die van de wijkbewoners. Op deze wijze ontstaan er verbindingen tussen mensen in de wijk en kan iedereen meedoen. Voor mensen met een laag inkomen is het belangrijk dat de vaste lasten niet een te groot deel van hun budget opslokken. Zij weten waar ze terecht kunnen als er financiële problemen dreigen. Dit geldt ook voor mensen die hun budgetbeheer niet op orde hebben. Voor mensen met een leefstijl die kan leiden tot
in verhouding niet groter dan in de andere wijken en dorpen van Stadskanaal. De gemeente heeft haar nieuwe rol sinds de invoering van de Wet op de Jeugdzorg goed opgepakt. Kinderen uit gezinnen met problemen zijn in beeld en uitwassen accepteren we niet. Alle voorzieningen rond kind en gezin werken samen om ouders te versterken in hun opvoedkundige taken. De jongste kinderen van Parkwijk maken gebruik van peuterspeelzaal of de crèche. Deze organisaties zijn er op gericht kinderen te stimuleren in hun ontwikkeling en vroegtijdig problemen te signaleren en aan te pakken. Zij zorgen er ook voor dat de overdracht naar de basisschool goed verloopt. De kinderen hoeven zich na schooltijd niet te vervelen. Buitenspelen en de activiteiten voor de jeugd zijn populair. De speeltuinen in de wijk worden door hen intensief gebruikt. Jongeren zijn geïnformeerd over zaken waar zij tegenaan lopen en zij weten waar ze met hun ideeën en vragen terecht kunnen. In het centrum voor jeugd, gezin en veiligheid staan professionals klaar als de weg naar volwassenheid niet zo gemakkelijk verloopt. Jongeren zijn in beeld en er wordt snel hulp geboden als ontsporing dreigt. Huurders In 2025 zijn de woonlasten voor bewoners van huurwoningen meer in verhouding met het inkomen.
Bijzondere woonvormen en bewoners met beperkingen: De aanwezigheid van diverse zorgorganisaties maakt het mogelijk dat er naast gezinnen en alleenstaanden op diverse plekken in de wijk mensen kunnen wonen met een zorgvraag. Zij hebben een verstandelijke, lichamelijke en/of psychische beperking. Deze mensen voelen zich helemaal thuis in de wijk. Dit komt aan de ene kant door de woning en woonomgeving, maar ook omdat hun inzet in en voor de wijk ertoe doet. Zij die dat kunnen zijn met hun werkzaamheden en activiteiten zichtbaar in de wijk aanwezig. Hun inzet wordt gewaardeerd. Daar waar nodig zorgen samenwerkende zorgorganisaties voor de begeleiding. We zien in 2015 dat er nieuwe concepten zijn ontstaan rond de zorg en ondersteuning. Door al deze activiteiten in de wijk is er een nieuwe dynamiek in de wijk gecreëerd, waar iedereen blij mee is. De wijkraad Een actieve wijkraad heeft haar eigen onderkomen bij de Anne de Vriesschool ontwikkeld tot hét centrum van de bewonersparticipatie in de wijk waar veel bewoners actief zijn. De wijkraad weet wat er gaande is in de wijk en stimuleert bewoners om actief te zijn in en voor de eigen woonomgeving. Als er goede ideeën zijn voor de wijk of als er signalen zijn dan weet de wijkraad de juiste wegen te bewandelen.
Groen en Grijs Openbare ruimte Het onderhoud van de openbare ruimte is op orde, mede door inzet en betrokkenheid van bewoners. Parkwijk dankt zijn naam aan het centraal in de wijk gelegen park. Door een renovatie heeft het park haar oude allure terug gekregen van een Engelse landschapsstijl. Het park ligt er piekfijn bij. Enthousiaste bewoners (ook van de bijzondere woonvormen), scholen en diverse organisaties uit de wijk organiseren rondleidingen, (beweeg) activiteiten of helpen mee in het onderhoud. In en bij de
muziekkoepel vinden regelmatig evenementen plaats. De vaarrecreanten uit het centrum en inwoners van Stadskanaal en omgeving bezoeken de activiteiten of maken er graag een wandeling en genieten van de rust en de schoonheid van het park. Met dit alles is de sociale en toeristische functie van het park versterkt. De uitstraling van de zuidelijke toegang van de wijk is verbeterd omdat partijen in overleg met omwonenden en wijkraad een goede invulling hebben gevonden voor het Brugkade-gebied. In de wijk is er voldoende openbare ruimte om te spelen, te bewegen, te recreëren. Vervoer en verkeer De treinverbinding Stadskanaal-Veendam is in 2025 de manier voor scholieren, studenten en werkenden om zonder files naar Groningen te reizen. Het station is goed te bereiken met de auto, bus en fiets. Veilige fietsroutes naar het treinstation stimuleren het gebruik van de fiets.
Wonen Woningen In 2025 daalt het aantal inwoners van de gemeente Stadskanaal nog steeds. De vraag naar woningen is in 2025 aanzienlijk afgenomen. De opgave om minder woningen terug te bouwen dan er worden of zijn gesloopt, heeft consequenties gehad voor alle wijken, ook voor de Parkwijk. Zo zijn er onder andere langs de Brugkade en op de locatie van de Groenewegenschool minder woningen teruggebouwd, dan in de oorspronkelijke plannen was opgenomen. Het kan betekenen dat een locatie een andere invulling heeft gekregen zonder woningbouw. Zowel in de huur- als in de particuliere woningvoorraad hebben investeringen in onderhoud en renovatie geleid tot duurzame en energiezuinige woningen.
Parkwijk
Programma
Parkwijk
Programma
Programma
Programma
mensen en voorzieningen
openbare ruimte
woningen
Zelfstandigheid en zelfredzaamheid van inwoners van Parkwijk bevorderen door:
De openbare ruimte versterken door:
• Versterken sociale samenhang door het ondersteunen en faciliteren van vrijwilligers bij het organiseren van activiteiten • Bestrijden en voorkomen van jeugd- en gezinsproblematiek, financiële problemen door vroegtijdige signalering en samenwerkende organisaties • Het integreren van bijzondere doelgroepen bij activiteiten en werkzaamheden in de wijk • Het voorkomen van eenzaamheid • Bevorderen van een gezonde leefstijl • Versterken van mogelijkheden om zo lang mogelijk gezond en veilig thuis te kunnen blijven wonen
•
Investeren in een schone, leefbare en veilige wijk door: • Initiatieven van bewoners, scholen en organisaties om verantwoorde- lijkheid te nemen voor hun woon- en leefomgeving ondersteunen en faciliteren • Bestrijden en voorkomen van storend woongedrag • Bestrijden en voorkomen drugs- en alcoholgebruik en verkoop.
•
•
•
De kwaliteit van het park te verbeteren. De ruimtelijke en beeldkwaliteit aan de zuidzijde van de wijk te verbeteren (Brugkadegebied) Een invulling voor de braakliggende ruimte voormalige Groenewegeschool Inventariseren veilige fietsroutes
(Kwaliteit van) de woningvoorraad in Parkwijk verbeteren door:
• Woonlasten meer in overeenstemming te brengen met het inkomen door te investeren in het energiezuiniger maken van de bestaande particuliere en huurwoningen • Te investeren in onderhoud • Woningvoorraad afstemmen op krimp
