pa r k H e i l u s t Kerkrade Ruimtelijke herstructurering werkt als sociale katalysator
1 .
P L A N O P B O U W
Aan de hand van onderstaande reeks wordt het plan op hoofdlijnen stapsgewijs uitgelegd.
1. Sloop - Vanwege demografische krimp in combinatie met verouderde en op termijn incourante woningen is sloop van een aantal flats, portieketageflats en rijwoningen noodzakelijk. totaal zullen in het plangebied Aan de handInvan onderstaande reeks wordt hetca. plan485 op woningen gesloopt worden. Een deel daarvan is reeds hoofdlijnen stapsgewijs uitgelegd. gesloopt. 1. Sloop - Vanwege demografische krimp in combinatie 2.met Park - Heilust isenvan een sterk verstedelijkt verouderde opoorsprong termijn incourante woningen is gebied. De krimp biedt kansen voor een kwaliteitsimpuls sloop van een aantal flats, portieketageflats en rijwoningen van de openbare Door deinsloop ontstaat meer noodzakelijk. In ruimte. totaal zullen het plangebied ca.lucht 485 inwoningen de wijk engesloopt is er plaats voor een datdaarvan voldoende worden. Eenpark deel is maat reeds plan op heeft voor verschillende activiteiten. gesloopt.
1 .
P L A N O P B O U W
B O U W
binatie gen is ningen a. 485 reeds
edelijkt simpuls er lucht e maat
3.2. Groene Loperis- van Parkoorsprong Heilust vormt eenverstedelijkt stapsteen Park - Heilust een sterk tussen en gebied.twee De grote krimplandschapsparken, biedt kansen voor Park een Gravenrode kwaliteitsimpuls het Pferdelandpark. De Groene Loper verbindt deze twee van de openbare ruimte. Door de sloop ontstaat meer lucht parken en wordt vormgegeven als een en herkenbaar in de wijk en is er plaats voor een parkbreed dat voldoende maat pad met eenverschillende recreatieve functie. heeft voor activiteiten. Op lager schaalniveau leggen twee oost-westroutes de A Romgeving. KHeilust G R A vormt VDeE Nroutes Reen O Dliggen E op 3. Groenemet Loper -P Park stapsteen verbinding de directe tussen twee landschapsparken, Park Gravenrode en de tracés vangrote bestaande wegen, die omgevormd worden het Pferdelandpark. De Groene Loper verbindt deze twee tot langzaamverkeersverbindingen. parken en wordt vormgegeven als een breed en herkenbaar met een 4.pad Parkbos enrecreatieve De Tuinen functie. - Het park bestaat uit twee delen. Op lager schaalniveau leggen twee de oost-westroutes de In het noordelijk deel, waar momenteel witte flats staan, verbinding met de directe omgeving. De routes liggen op staan veel volwassen bomen in een parkachtige setting. de tracés van bestaande wegen, die omgevormd worden Dankzij sikkelvormige heuveltjes in het landschap heeft het tot langzaamverkeersverbindingen. gebied een natuurlijk en beschut karakter. Dit deel noemen reeds gesloopt te slopen 1. Sloop wij het Parkbos. Het zuidelijk deel is vlak en na sloop van 4. Parkbos De Tuinen - Het park bestaatwij uitDe twee delen. de woningenen vooral leeg. Dit deel noemen Tuinen, In het noordelijk waar momenteel de witte flats staan, omdat het gebieddeel, ruimte biedt voor diverse invullingen en staan veel volwassen bomen in een parkachtige setting. daarmee een proeftuin kan worden van initiatieven vanuit Dankzij de buurt.sikkelvormige heuveltjes in het landschap heeft het gebied een natuurlijk en beschut karakter. Dit deel noemen GROENE LOPER wij het Parkbos. Het zuidelijk deel is vlak en na sloop van de woningen vooral leeg. Dit deel noemen wij De Tuinen, omdat het gebied ruimte biedt voor diverse invullingen en 6 Definitief Ontwerp Stedebouwkundig Landschappelijk Plan daarmee een proeftuin kan worden van initiatieven vanuit de buurt. HEILUST
*
reeds gesloopt
te slopen
1. Sloop
Te slopen bebouwing
reeds gesloopt
te slopen
1. Sloop
*
B O U W
worden ent als psteen arnaast ode en ijke rol e twee ng met enbaar rdt een
tes de gen op Heilust worden oorraad
afische bonden eningen delen. staan, nzijdige setting. en zijn eeft het endige oemen wee vrij op van cholen Tuinen, ebed in gen en vanuit ark zal e MFA wijk. Bij kening ngeren lijk uinPlan zal de wijk.
2. Park Heilust Omvang plangebied
3. De Groene Loper PARKBOS Park Heilust - Kerkrade
DE TUINEN 3. De Groene Loper
5. Hagenstructuur 6
estemd kruimte porten. K che en alleen als eenaugustus 2012 .
augustus
6. Woningbouw
Definitief Ontwerp Stedebouwkundig Landschappelijk Plan
Park Heilust - Kerkrade Twee parkdelen
4. Het Parkbos en de Tuinen
3. De Groene Loper
Park Heilust - Kerkrade
augustus 2012
PARKBOS
Buro Lubbers ‘s-Hertogenbosch TUINIEREN SPORT /SPEL
MFA+ SPEELTUIN
A MF UIN T EL E SP
PFERDELANDPARK Buro Lubbers ‘s-Hertogenbosch
Programma
augustu
Park Heilust Ruimtelijke herstructurering werkt als sociale katalysator Park Heilust geeft zijn bewoners een nieuw toekomstperspec-
Ruimtelijk kader voor eigen invullingen
tief door positieve plannen te ontwikkelen in de krimpwijk.
Een belangrijk doel van het nieuwe park is de aansluiting op
Samen met bewoners en organisaties uit de buurt is een park
de omgeving. In de toekomst functioneert het park als verbin-
ontworpen, dat zowel hun woonomgeving als sociale leven een
dende stapsteen tussen Park Gravenrode en het Pferdeland-
kwaliteitsimpuls geeft. Krimp als kans.
park. Daarmee versterkt Park Heilust de relaties met de omliggende natuur en het landschap en draagt het bij aan het
Eerst mijnbouw, nu sloop
verduurzamen van het stadsdeel.
Heilust in Kerkrade-West is een parochiewijk uit de wederopbouwperiode van de jaren 50. Sinds het sluiten van de mijnen
Het park is gebaseerd op een robuust landschappelijk raam-
in 1965 loopt de werkgelegenheid in Kerkrade terug en krimpt
werk, dat ruimtelijke samenhang en identiteit creëert en tegeli-
het aantal inwoners. Het gevolg is dat woningen leeg staan
jkertijd voldoende ruimte biedt aan de bewoners voor eigen
en de leefbaarheid van de openbare ruimte onder druk staat.
invullingen. Binnen het ruimtelijk kader met een collectieve
Sloop van circa 500 woningen in de wijk Heilust is één van
identiteit kunnen verschillende individuele wensen en behoe-
de vele samenhangende maatregelen om deze problemen het
ften een eigen plek krijgen.
hoofd te bieden. Een deel van de woningen is reeds gesloopt, een ander deel moet nog gesloopt worden. Een rondwande-
Park Heilust bestaat uit twee delen: het Parkbos en de Tuinen.
ling door Heilust toont dichtgespijkerde ramen, verpaupering,
Het Parkbos, met veel bestaande bomen en veel hoogtever-
gaten in de bebouwing, huizen die al lang te koop staan en in
schil, is een rustig gebied waar nieuwe levensloopbestendige
waarde dalen.
woningen een plek vinden. In het vlakke, lege deel de Tuinen bevindt zich de Groene Loper, een route die Park Heilust doo-
Krimp heeft ook een sociale impact. Verschillende mensen
radert en met zijn omgeving verbindt. Dwars op deze Groene
zijn in de problemen door werkloosheid of staan sociaal buiten
Loper is een lineaire structuur geplaatst van gemengde Lim-
spel. Vroeger zorgden de Staatsmijnen goed voor zijn werkne-
burgse hagen. De hagen zorgen voor een krachtig en herk-
mers, er was een rijk verenigingsleven en ook de kerk verbond
enbaar beeld, maar bovenal zijn de ruimtes tussen de hagen
de mensen. Alles was geregeld, van de wieg tot het graf. Zelf
geschikt voor divers gebruik. In dit deel van het park krijgt ook
initiatief ontplooien was binnen de hechte, warme gemeen-
een aantal nieuwe functies een plek, zoals een beperkt aantal
schap amper nodig. Deze ietwat afwachtende houding herk-
woningen, een Multifunctionele Accommodatie (MFA) en een
ennen we ook vandaag de dag nog bij de bewoners. Daarbij
speeltuin. Bestaande functies als het woonzorgcomplex Lu-
komt dat 15% van de bevolking in Kerkrade laaggeletterd is
pinehof worden zorgvuldig ingepast.
en dat lang niet elk huishouden beschikt over internet. Tegen deze achtergrond wil de gemeente Kerkrade Heilust niet al-
Binnen deze ruimtelijke structuur zijn verschillende gebieden
leen ruimtelijk herontwikkelen, maar de buurt ook een sociaal-
en onderdelen aangewezen waarover de bewoners mee
maatschappelijke impuls geven. De ruimtelijke opgave bestaat
konden denken: de invulling van de ruimtes tussen de hagen,
uit het realiseren van een collectief park op de plek die vrijkomt
de speeltuin bij de MFA, de ruimte rondom de Lupinehof, de
door de sloop van de huizen.
Groene Loper en de open plekken in het rustiger Parkbos.
“Ik ga toch zeker niet meedenken over een park waarvoor mijn huis wordt gesloopt!” ontwerp 2011-2012 | uitvoering n.t.b. | omvang 12ha | locatie Kerkrade-West publicatie Nieuw eigenaarschap in een krimpwijk (www.burolubbers.nl)
“Jullie slopen de beste friettent van Heilust!”
|
opdrachtgever Gemeente Kerkrade, Hestiagroep |
Lupinehof voor
Lupinehof na
MFA en speeltuin voor
MFA en speeltuin na
Parkbos voor
Parkbos na
Park Heilust Ruimtelijke herstructurering werkt als sociale katalysator
Huurdersraad Kerkrade-West VV Kerkrade-West
Stakeholders en moodboards De bewoners zijn stapsgewijs betrokken bij het uitwerken van hun park. Stakeholders van het gebied hebben via hun instan-
Meander Groep
tie of vereniging hun achterban geënthousiasmeerd en gemobiliseerd om mee te denken over de inrichting van het park tijdens speciale bijeenkomsten. Moodboards toonden voor-
Ouderen Sociëteit Heilust Hestia Groep
Welzijnsorganisatie Impuls
Bewonersgroep Lupinehof en Spireahof
beelden van functies en activiteiten die een plek zouden kunnen krijgen in het park. Met rode en groene stickers konden de bewoners hun voorkeuren aangeven evenals eigen ideeën of adviezen aandragen. Uiteindelijk zijn meer dan honderd voorstellen aangeleverd. De bruikbare ideeën zijn verwerkt in het parkontwerp. Soms vielen de wensen van de bewoners als puzzelstukjes prachtig in elkaar, zoals bij de locatie van de MFA. Vanuit het MFA kan goed toezicht worden gehouden op de Cruijffcourt en de speeltuin en in de MFA is een mooie plek beschikbaar voor een snackpunt voor de jeugd. Op sommige plekken, zoals bij de Groene Loper, zijn meerdere uitwerkingen mogelijk: een ontmoetingsplek kan ingevuld worden als zitmeubel voor jong en oud of in de vorm van een muziekkiosk die tevens als hangplek gebruikt kan worden.
Krimpvijfgangendiner
De tuinen tussen de hagen hebben een flexibele bestemming. Een fruitboomgaard of een moestuin, behoren tot de mogelijkheden, evenals vlindertuinen. Ook wanneer de tuinen niet worden ingevuld door de bewoners, ziet het park er ook goed uit. Het ruimtelijk raamwerk is krachtig genoeg om verschillende functies en verschillende hoeveelheden in zich op te nemen. Het kan zich aanpassen aan de behoeften van de tijd en meegroeien met de wensen van de bewoners. Sinds het ruimtelijk kader voor het park gepresenteerd is, hebben verschillende activiteiten plaatsgevonden over, voor en in Park Heilust waarin de bewoners een actieve rol spelen, zoals
Stikkeren op moodboards
het inrichten van een tijdelijk voetbalveld, een theatervoorstelling, een krimplezing en krimpvijfgangendiner. Een groep bewoners heeft zich inmiddels gemeld bij de gemeente om ideeën voor het park verder uit te werken. Samen smeden ze met andere instanties nieuwe allianties om samen het park vorm te geven. Precies hierin schuilt de kracht van het nieuwe Park Heilust. Niet alleen creëert het een landschappelijke verbinding en een prettige groene verblijfsplek, het verbindt boven alles de mensen in een nieuw toekomstperspectief.
Heilust - Krimp: 1 - 0
De Tuinen ná, zonder invulling
De Tuinen ná, fruitboomgaard
De Tuinen ná, moestuinen
Park Heilust Ruimtelijke herstructurering werkt als sociale katalysator
Reutsedijk 13 | 5264 PC | Vught | Nederland +31 (0)73 6149321 |
[email protected] | www.burolubbers.nl
