Met twee wandelroutes langs groen, wate rrijk en historisch Papendrecht
Papendrecht Wonen tussen water en groen
Papendrecht Wonen tussen water en groen Een groene, rustige maar dynamische omgeving. Dat is Papendrecht. Een gemeente op de grens van stedelijk gebied en de uitgestrekte natuur van de Alblasserwaard. Aan de oever van het unieke drierivierenpunt, waar Noord, BenedenMerwede en Oude Maas in elkaar samensmelten en het drukst bevaren punt voor scheepvaartverkeer in Europa vormen. Een prettige omgeving om te wonen, te werken en te recreëren. Oorsprong aan het water Papendrecht is van oorsprong een dijkdorp; deze karakteristieke eigenschap wordt gekoes terd en uit zich in de lintbebouwing langs de dijk. De ligging aan de rivier was gunstig voor handel en arbeid. Inwoners waren riettelers of werkten bijvoorbeeld op de scheepswerven. Tot de jaren vijftig van de vorige eeuw speelde het leven in Papendrecht zich vooral op en langs de rivier af. Daarna breidde het dorp zich verder uit en kreeg het langzamerhand zijn huidige vorm. Het huidige Papendrecht kent prachtige voorbeelden van moderne architectuur, maar ook plekken in de natuur waar het aangenaam vertoeven is, zoals de haven, parken en het centrum.
2
Wonen in het groen Wonen in Papendrecht is wonen in het groen. Ooit bepaalden vooral boerderijen en dijkwoningen het beeld. Vanaf de zestiger jaren werd in uiteenlo pende stijlen gebouwd. In die jaren was Papendrecht de snelst groeiende gemeente van Nederland; soms waren rond de 1500 woningen tegelijkertijd in aanbouw. De huidige wijken weerspiegelen de verschillende bouwstijlen. De gemeente heeft verder een unieke hoeveelheid groen. Zes parken, ruimte voor speeltuintjes en open plaatsen zorgen voor een natuurlijke en relaxte uitstraling. Gezonde economie In vroeger dagen leefden de Papendrechters vooral van visserij, landbouw, veeteelt, dijkwerk en de teelt van riet en rijsthout. Later zorgden scheepswerven voor inkomsten. Vele Papen drechters werkten vanaf 1927 jarenlang bij vliegtuigfabrikant Aviolanda (vanaf 1967 Fokker). Onder de vlag van Stork heeft het bedrijf nog steeds een vooraanstaande positie in de internationale luchtvaartwereldindustrie. Meer toonaangevende ondernemingen in Papendrecht, bekend tot ver buiten ons land, zijn Visser & Smit Hanab, IV-Groep, Van Sillevoldt en Royal Boskalis. In totaal bieden rond de 1150 bedrijven 10.000 mensen werk. Om voor de inwoners en het bedrijfsleven ook een aangename toekomst te waarborgen, werkt Papendrecht samen met de andere Drechtstedengemeenten.
Cultuur en recreatie Kunst- en cultuurliefhebbers zijn welkom bij de Kunstuitleen en in het museum van Stichting Dorpsbehoud. In het theater vinden jaarlijks tientallen voorstellingen plaats, van cabaret en musical tot muziekconcerten (zie ook www.theaterdewillem.nl). Elders in de gemeente zijn regelmatig festivals, braderieën en concerten te bezoeken. Sportstad Papendrecht Papendrecht heeft een sportgeschiedenis en is sport minded. Vooral de Papendrechtse Korf balclub PKC zette de gemeente op de interna tionale sportkaart. In 1977 was Papendrecht sportstad van Nederland. De komende jaren stimuleert de gemeente sportfaciliteiten, onder meer met een nieuw multifunctioneel sport centrum aan de Lange Tiendweg, waar twee sporthallen en een nieuw zwembad onderdak vinden.
Vrijwilligerswerk in trek Zonder enthousiaste bijdragen van Papen drechtse vrijwilligers, zou ‘sociaal Papendrecht’ er heel anders uitzien. Ouderen, kinderen, gehandicapten, sport- en culturele evenementen kunnen altijd rekenen op onmis bare steun van een leger vrijwilligers. Met hun werk binden vrijwilligers mensen onderling en geven zij kleur en sfeer aan de samenleving.
Papendrecht heeft ruim 31.000 inwoners, een stedelijk maar gemoedelijk karakter en voorzieningen, als een groot modern winkel centrum, theater, binnen- en buitenzwembad en een rijk verenigingsleven waaraan vele actieve inwoners enthousiast bijdragen.
3
Papendrecht Living among water and green Green, quiet but dynamic. That’s Papendrecht. It is a small town on the border of an urban area and the wide countryside of the Alblasserwaard. On the banks of a unique spot where three rivers meet. Where the rivers Noord, Beneden-Merwede and Oude Maas flow together and where they form the most crowded point in shipping traffic in Europe. It is a good area to live, to work and to recreate. Papendrecht has over 31.000 inhabitants and it has an urban but pleasant character. Papendrecht has beautiful examples of modern architecture. The different districts reflect the different building styles. Papendrecht has a wide range of facilities: a large and modern shopping centre, a theatre, an art library, a museum for the preservation of the original old village, indoor and outdoors swimming pools, six beautiful parks, a yacht basin, a wood (Alblasserbos) on the north-east and many clubs and societies in which a lot of residents participate enthusiastically. Many festivals, fairs and concerts are organised on a regular basis. Origin on a waterway Originally Papendrecht is a so-called dikevillage, a village on the dike of a river. This char acteristic quality is cherished and can be seen in the form of a long “ribbon” of houses along the dike. The position on the river used to have a favourable effect on commerce and labour. Residents used to be reed growers or shipyard 4
workers. Until the 1950s life in Papendrecht mainly took place on and along the river. After that the village expanded and gradually obtained its present form. Sound economy The inhabitants of Papendrecht used to live on fishery, agriculture, cattle breeding, dike labour and the growing of reeds and brush wood. Later shipyards supplied income for the people. From 1927 many Papendrecht labourers worked at the aircraft construction company Aviolanda (Fokker Aviation from 1967) for many years. Under the name of Stork the company still has a prominent position in the international world of aviation. Other prominent companies in Papendrecht that are renowned far beyond our country are Visser & Smit Hanab, IV-Group, Van Sillevoldt and Royal Boskalis. A total of 1150 companies supply work for 10.000 people. A walking tour through Papendrecht In this brochure some walking tours are provided that will lead you along the most interesting spot of Papendrecht. The highlights are not always visible right away but they are worth visiting. Of course you will come across many water ponds and ditches, you will walk right through green areas and along the most beautiful historical ánd modern buildings. To put it briefly: please choose a fine day and honour Papendrecht with you visit. You are so welcome!
Papendrecht Wohnen am Wasser und im Grünen Grün, ruhig und trotzdem voller Leben, so ist Papendrecht. Eine Gemeinde zwischen Stadtland schaft und der ausgedehnten Natur des Ablasserwaard. Am Ufer des einmaligen Zusammenflusses dreier Flüsse, dem Noord, der BenedenMerwede und der Alten Maas, die zum meist befahrenen Fluß Europas zusammenfließen. Eine angenehme Umgebung zum Wohnen, Arbeiten und Erholen. Papendrecht zählt gut 31.000 Einwohner und hat einen städtischen, jedoch gemütlichen Charakter. Das heutige Papendrecht weist wundervolle Beispiele moderner Architektur auf, die sich in den Baustilen der Stadtbezirke widerspiegeln. Papendrecht bietet ein breites Spektrum an Einrichtungen: ein großes moder nes Einkaufszentrum. Theater, Kunstverleih, Museum der Stiftung für Dorferhaltung, Hallen- und Freibad, sechs schöne Parkanlagen, einen Yachthafen und einen Wald (Ablasserbos) an der Nordostseite von Papendrecht. Darüber hinaus gibt es ein reges Vereinsleben, an dem viele Einwohner aktiv und mit Begeisterung teilhaben. Auch werden regelmäßig Festivals, Konzerte und Jahrmärkte veranstaltet. Ursprung am Wasser Papendrecht ist ursprünglich ein Deichdorf. Diese charakteristische Eigenschaft wird weiter hin gehegt und äußert sich in der Reihen bebaung längs des Deiches. Die Lage am Fluss war ideal für Handel und Arbeit. Die Einwohner 6
waren überwiegend Schilfanbauer oder arbeiteten in den Schiffswerften. Bis in die 50er Jahre des 20. Jahrhunderts spielte sich das Leben in Papendrecht vor allem auf und neben dem Fluss ab. Danach erst breitete sich das Dorf weiter bis zu seiner heutigen Form aus. Gesunde Ökonomie Früher lebten die Bewohner von Papendrecht überwiegend von der Fischerei, dem Landbau, der Viehzucht, der Arbeit am Deich und vom Anbau von Schilf und Reisig. Später sicherten Schiffswerften das Einkommen. Viele Einwohner von Papendrecht arbeiteten ab dem Jahre 1927 jahrelang für den Fluzeugfabri kanten Aviolanda (ab 1967 Fokker). Unter dem Namen Stork hat der Betrieb noch heute eine führende Marktposition in der internationalen Luftfahrtweltindustrie. Weitere federführende Betriebe in Papendrecht, die weit über unser Land hinaus bekannt geworden sind, sind Visser & Smit Hanab, IV-Group, Van Sillevoldt und Royal Boskalis. Insgesamt bieten rund 1150 Betriebe Arbeit für 10.000 Menschen. Wandern in Papendrecht In dieser Broschüre sind einige Wanderrouten eingetragen, die Sie zu den interessantesten Orten Papendrechts führen. Diese ‘Highlights‘ sind zwar nicht immer sofort erkennbar, aber auf jeden Fall eine Wanderung wert! Selbst verständlich werden sie auf ihrer Wanderung viel Wasser sehen, quer durchs Grüne und entlang beeindruckender historischer und moderner Gebäude laufen. Kurzum: Entscheiden Sie sich für einen schönen Tag und beehren Sie Papendrecht mit Ihrem Besuch. Sie sind herzlich willkommen!
Park Noordhoekse Wiel
DIJ
K
BURG. KEIJZERWEG
B ACH
TERD
EK
KASTA
PEILKADE
NJELA
AN
A NL
AN
3
E
M
BU
7
RG
WILGENDONK
EM
TER
KEI
N3 RW
EG
V RW
NO OR DH OE K
EG
S
W
VEE
T
A15
2
EES
JZE
AMB
ERDR
EEF
Sportpark Oostpolder
4
ELL
AA
5
1
NE
ND
TEIN
Kijk voor de beschrijving op pagina 11 en 12.
DY LAA
N
5
KEN
WES
VO
B
VEE RW EG
1
IDK ADE
OL
3
SCH E
Noord
IJK
HE
HO
RD
O NO
rbus Wate
Ondanks de aanwezigheid van alle denkbare stedelijke voorzieningen, heeft Papendrecht een groen karakter. Zes fraaie parken en het Alblasserbos aan de noordoostkant roepen de sfeer en rust op die inwoners, bezoekers fietsers en wandelaars weten te waarderen. Om hiervan te genieten hebben we twee wandelroutes samengesteld.
2
ASC
Wandelroutes
A
MA TEN
Groen Papendrecht
EN
N
OG
PLA TAN EN LAA
HO
D
N
C
TIENDWEGOOST
TLA
AN
P
MARKT
Q
IDI
NG
SLA
AN
J
VIS
M
DA
N
ER
X
O
VE
EIL AN
DS
TRA
K
R
BOSCH
KRA
eeg
6
AIH
OEK
I
KERKBUURT
H
F
G
UU
SB
R SE
M L
4
MA TEN
OOSTEIND
A
NA
VEE
OF
HE
Zalmst
D
HO
AT
Sportterreinen Slobbergors
IN
RW
EG TE
U
SC
AT NG NE
ES
AD NDAP
Park Noordhoekse Wiel Alblasserbos Wiel Tiendweg Oost Mariannehoeve Scheepswerfje Visschersbuurt Huys de Merwede Wiel onder de N3 Zalmsteeg Grote Kerk Weense Plein/Kinderboerderij Bosch Notariskantoor (voorheen gemeentehuis) Winkelcentrum De Meent Veerdam Jachthaven Veerweg Westeind Waterbushalte Veerplein Waterbushalte Westeind Theater De Willem Kunstuitleen Hotel Zwembad De Hooght Museum Stichting Dorpsbehoud
W
AVIOLA
8
A. B. C. D. E. F. G. H. I. J. K. L. M. N. O. P. Q. R. S. T. U. V. W. X.
PC
NE NG AT
NA
Legenda Kijk op pagina 10 voor een uitgebreide toelichting.
D
RT
Kooihaven
KETELWEG
E Ketelhaven Johannahaven
6
6
Merwede
Waterbus
• Hotel (V) • Winkelcentrum (M) • Theater De Willem (T) • Kunstuitleen (U) • Museum van de Stichting Dorpsbehoud (X) • Zwembad De Hooght (binnen en buiten) (W) • Jachthaven (O) • Bos (Alblasserbos) (B) • Waterbus (alleen voor fietsers en voetgangers) (R, S)
• Hotel (V) • Shopping centre (M) • Theatre De Willem (T) • Art library (U) • Museum for Preservation of the Original Old Village (X) • Swimming pool (indoor and outdoors) (W) • Yacht bassin (O) • Wood (Alblasserbos) (B) • Ferry for cyclists and pedestrians only (R, S)
• Hotel (V) • Einkaufszentrum (M) • Theater De Willem (T) • Kunstverleih (U) • Museum der Stiftung fúr Dorferhaltung (X) • Hallen- und Freibad De Hooght (W) • Yachthafen (O) • Wald (Alblasserbos) (B) • Wasserbuß für Radfahrer und Fußgänger (R, S)
9
4
Wandelroute
Legenda kaart pagina 8 en 9 A Noordhoekse Wiel: ontstaan bij de St. Elizabethsvloed van 1421. B Alblasserbos: waar u een gevoel van totale rust zult ontwaren. In het bos is naast een paalcamping het educatief streekcentrum Alblasserwaard van de Natuur- en Vogelwacht te vinden. C U bevindt zich nu in een authentiek stukje Papendrecht. Karakteristiek zijn de dijkwoningen en boerderijen. U volgt de dijk in westelijke richting en ziet aan uw rechterhand onderaan de dijk een wiel (C), ook wel waal genoemd, overblijfselen van enorme water massa’s die zich bij dijkdoorbraken een weg landinwaarts baanden. D Mariannehoeve (D), een oude gerestaureerde boerderij die nu fungeert als beautycentrum. E In de Visschersbuurt (genoemd naar de drijfnet vissers die hier vroeger woonden) waar nog een scheepswerfje (E) is voor kleine binnenschepen in bedrijf. F Verderop komt u langs Huys de Merwede (F), een complex met terrasflats op het terrein van een voormalige scheepswerf. Deze werf werd in 1913 opgericht en keek uit op het veertiende eeuwse slot Huis te Merwede aan de Dordtse kant van de rivier. De ruïnes van dit slot zijn nog te zien. G Onder de brug – die in 1967 werd geopend en die belangrijk was voor de verdere ontwikkeling van de gemeente - ligt een tweede wiel. H Meteen daarna ziet u de Zalmsteeg vanaf de dijk naar beneden lopen. Op één van de woningen herinnert de windwijzer in de vorm van een zalm aan de activiteiten van de vroege bewoners van deze buurt. I Nog steeds blijft u de dijk volgen en komt u vanzelf in de Kerkbuurt. Hier, in de toren van de Grote Kerk, bevindt een plaatselijk monument, namelijk de luidklok uit 1315. 10
J Niet direct langs de route, maar wel vermeldens waardig, ligt de Edelweisslaan die voert naar het Weense Plein met de acht houten woningen. De laan en de straat zijn een eerbetoon aan de Oostenrijkse regering, die de woningen na de watersnoodramp in 1953 aan de gemeente Papendrecht schonk. Naast het Weense Plein ligt kinderboerderij De Papenhoeve. K Via de Kerkbuurt komt u op het Bosch. Het Bosch kruist de Veerdam en de Brederode laan. De naam Brederode verwijst naar het geslacht dat van ongeveer 1000 tot 1421 de Heerlijkheid Papendrecht (de toenmalige bestuursvorm) bezat. L Op de hoek Bosch – Veerdam staat een in 1866 gebouwd wit pand dat vroeger dienst deed als gemeentehuis en huisvest nu een notariskantoor. M Winkelcentrum De Meent, rechtsaf de Brederodelaan in, is sinds 2007 het nieuwe winkelhart van Papendrecht. N De Veerdam werd in 1653 door Dordrecht aangelegd (was vroeger ook Dordts grondgebied) en heeft een belangrijke verbindingsfunctie. O De jachthaven. P De Veerweg is aangelegd in de Middeleeuwen en is daarmee één van de oudste verharde wegen uit de regio. Van oudsher heeft deze weg, die kilo meters de polder inloopt, een verbindingsfunctie tussen de Alblasserwaard en Dordrecht. Q Vanaf het Westeind zijn aan de rechterkant het gemeentehuis van Papendrecht, een kerkje en d’Oude School te zien. R Waterbushalte Veerplein S Waterbushalte Westeind. Fiets-/voetveer naar onder meer Dordrecht en Rotterdam met tussenstops in diverse andere plaatsen.
Om optimaal te kunnen genieten van de 160 hectare openbaar groen én de highlights van Papendrecht, wandelt u de groene of de rode route. Of allebei! U heeft twee opties: starten bij het busstation aan de Molenlaan (1) of starten bij de Parkweg (1), nabij tennispark en Wokplanet en The Bridge. Op beide plekken kunt u eventueel uw auto parkeren. De route heeft de vorm van een liggende 8 met de parkeerplaats aan de Parkweg als snijpunt. De letters tussen haakjes vindt u ook terug op het kaartje en verwijzen naar markante punten. Als startpunt heeft u twee opties.
Rode route (ca. 8 km.) 1 Start vanaf het busstation aan de Molenlaan en wandel in westelijke richting langs de Burgemeester Keijzerweg. U passeert twee verkeerslichten. Neem daarna de eerste afslag. U passeert een slagboom en komt dan in park Noordhoekse Wiel (A). 2 Loop door het park en verlaat het park via de Achterdijk die u volgt tot de rotonde. 3 Bij de rotonde gaat u rechtdoor (Kastanjelaan) en na de bocht ziet u park Wilgendonk. 4 Via de Amberdreef gaat u onder het tunneltje onder de N3 door en het volgende park (Oostpolder) dient zich aan. U kunt hier beslissen of u de hele route wilt lopen (volg dan vanaf hier de groene route, begin bij 1 groen) of een gedeelte (vervolg de route bij 5, op de kaart een rode stippellijn).
5 Ten zuiden van het park ligt de Burgemeester Keijzerweg. Loop deze in oostelijke richting, neem bij de rotonde de eerste afslag. U komt dan in het Nanengat en loopt op de dijk in westelijke richting. 6 Vanaf hier volgt u de hele dijk (Nanengat, Visschersbuurt, Kerkbuurt, Bosch, Oude Veer, Westeind). NB. U kunt hier een ‘extraatje’ (op het kaartje blauwe stippellijn) toevoegen aan uw wandeling: als u op de kruising Bosch/Brederodelaan/Oude Veer/Veerdam linksaf de Veerdam in gaat en aan het eind weer links, komt u uit op het Veerplein. Links ziet u de jachthaven (O) liggen, waar plaats is voor ruim 150 schepen en waar behalve inwoners van Papendrecht ook passanten voor één of twee nachten kunnen aanmeren. Recht voor u de aanlegplaats van de waterbus, een fiets-/voetgangersverbinding naar onder meer Dordrecht en Rotterdam. En aan uw rechterhand een horecagelegenheid met terras en zicht op de rivier. U loopt hier langs de rivier Beneden Merwede in westelijke richting (Aviolandapad) en heeft nu een prachtig uitzicht op Dordrecht. Bovendien passeert u hier de unieke rivierendriesprong (het drukst bevaren punt van Europa). Via het Aviolandapad (en een klein stukje Industrieweg) komt u dan uit op het Westeind en zit u weer op de dijkroute. 7 Het meest westelijke gedeelte van de dijk (Noordhoek) komt uit op de Burgemeester Keijzerweg. Als u rechtsaf slaat en oversteekt richting Molenlaan, komt u weer bij het busstation (1). Voor route 2 zie pag. 12
11
Lezen over Papendrecht
1 Start bij de parkeerplaats in park Oostpolder (Parkweg, nabij tenniscentrum, Partycentrum The Bridge/Wokplanet). 2 Loop in noordelijke richting door het park Oostpolder (of loop in westelijke richting tot aan de N3 en neem het fietspad dat parallel loopt aan de N3) 3 Het fietspad volgend steekt u de rijksweg A15 over, bij de rotonde gaat u rechtsaf en na 200 meter linksaf. Via het brede pad komt u nu in het Alblasserbos (B). 4 U volgt het pad, gaat rechtsaf (Peilkade, Matenasche Scheidkade), over de voetgangersbrug over de A15 en aan het eind rechtsaf (Tiendweg Oost). 5 Vanuit de Tiendweg Oost blijft u aan de noordkant van de Burgemeester Keijzerweg en loopt u weer richting het park Oostpolder. U komt nu weer bij de parkeerplaats/ tennispark/Partycentrum The Bridge/ Wokplanet (1).
> Papendrecht, dorp aan de rivier H.A. Visser (Den Haag, Voorhoeve 1964) > Papendrecht 1975 - 2000. Beeld van een dorp in ontwikkeling N. Knol en M.G.O. Sluijter (Papendrecht 2000) > De straat waarin wij wonen. Geschiedenis en verklaring van de straat namen in Papendrecht drs. H.A. Visser (Den Haag 1984)
Colofon Uitgave: gemeente Papendrecht, mei 2009 met dank aan Wandelsportvereniging Opweg, Papendrecht Fotografie: gemeente Papendrecht, Roy Borghouts, Adrie Hello
- advertentie -
Ook ooit de 4-daagse van Nijmegen willen lopen? Wandelsportvereniging OPWEG biedt u de kans. • Een in zwaarte oplopend trainings schema brengt u in de juiste conditie om de tocht te volbrengen. • Wij nemen deel aan officiële, door wandelverenigingen georganiseerde tochten. (Een onderkomen in Nijmegen is beschikbaar.) • Contributie: € 35,- p.j. • Meer informatie: B.M. Faasse (secr.), tel. 078 - 615 18 87
12
Gemeente Papendrecht Markt 22 Postbus 11, 3350 AA Papendrecht Tel. (078) 641 83 99 www.papendrecht.nl
Ontwerp & opmaak: SANKA design, Rotterdam | druk: Thieme Rotterdam
Groene route (ca. 6 km.)
