Uitgebreide toelichting rail, water, groen en exploitatieberekening Geachte heer/mevrouw, Als nadere toelichting bij de sheets geef ik nog een wat langere uiteenzetting bij hetgeen er in de raadscommissie ter tafel is gekomen. Randvoorwaarden voor vestiging Bosch Beton De Rondweg doorkruist de beoogde vestigingslocatie van Bosch Beton. Als het nodig mocht zijn om een tijdelijke weg te realiseren als omleiding voor de periode dat de tunnel Baron van Nagellstraat wordt aangelegd, dan vormt dat allerminst een probleem. Echter door de Rondweg blijft hierdoor onvoldoende grondoppervlak beschikbaar voor de verplaatsing van Bosch Beton. Zoals u bekend wordt er voor de Driehoek ook een zogenaamde geluidzone vastgesteld. Dit vanwege het feit dat Bosch Beton een productiecapaciteit heeft van meer dan 100 ton per uur en omdat in de Driehoek weer mechanische verdichting zal worden toegepast. In de zin van het bestemmingsplan zal Bosch Beton een categorie 5.2 bedrijf zijn. Echter in het ontwerp bestemmingsplan wordt absoluut onvoldoende grondoppervlak aangewezen waar deze bedrijvigheid zal zijn toegestaan. Wat de gemeente dus met de ene hand toekent in de vorm van de geluidzone, dreigt bij nader inzien dus zinledig te worden. Keerwanden vormen een van de belangrijkste producten die Bosch Beton levert. Deze keerwanden worden omgekeerd geproduceerd, maar rechtstandig opgeslagen. Bosch Beton levert nu keerwanden tot een hoogte van 8 meter, maar in de toekomst zal sprake zijn van hoogten tot 12 meter. De bedoeling is om deze keerwanden te verplaatsen middels portaalkranen welke kunnen doorrijden tot in de productieloodsen zelf. Het ligt voor de hand dat hierbij op het opslagterrein ook producten over elkaar heen moeten worden getild met voldoende veiligheidsmarge. Daarnaast moet rekening worden gehouden met overhoogte onder de haak voor de hijsconstructie zelf. Al met al leidt dit tot een minimale hoogte onder de haak van 25 meter. De portaalkranen zelf zullen dan circa 30 meter hoog worden. Het ontwerp bestemmingsplan beperkt de opslaghoogte tot 6 meter. Dit betekent dat opslag van de veel keerwanden niet mogelijk zal zijn. Verder gaat het ontwerp uit van een bouwhoogte tot 10 meter en bij uitzondering tot 20 meter. Dit is volstrekt onvoldoende. Dat de opslag- bouwhoogte beperkt zou moeten worden vanuit oogpunt van landschap en stedenbouw doet ook wat scheef aan, nu aan de overzijde van het spoor storthoogten tot 40 meter worden toegelaten (zie bijlage 2). Dus zelfs als bouwhoogten van 30 meter worden toegelaten, zullen deze tegen de achtergrond van de storthoop wegvallen. Rail Voorafgaand aan de eerste vaststelling van het bestemmingsplan Harselaar-Driehoek in 2005 is al nagegaan of het mogelijk was om een railterminal te vestigen in de Driehoek. De plannen op dit punt zijn in 2004 met het college besproken. Echter het bleek toen (rail)verkeerstechnisch niet mogelijk om een railoverslag te maken in de Driehoek. Vanwege de ondertunneling van de Baron van Nagellstraat is realisering van een railterminal in de Driehoek nu wel mogelijk. Sterker nog: de Driehoek is de enige plek in Barneveld waar realisering op afzienbare termijn mogelijk is en ook tegen de geringste kosten. Verder is de financiële haalbaarheid van de onderneming al per direct verzekerd doordat Bosch Beton haar grondstoffen (zand, grind, cement en eventueel wapeningsstaal) kan laten aanvoeren over het
spoor. Verschillende andere bedrijven in Barneveld hebben ook grote interesse. Naarmate de vraag naar container/railoverslag zal stijgen is er in de Driehoek voldoende ruimte om de railterminal verder uit te breiden met sporen zodat ook andere bedrijven kunnen worden geaccommodeerd. Het betreft hier allerminst vage of vrijblijvende plannen. De mogelijkheden en onmogelijkheden op dit punt zijn uitgewerkt door Logitech, een bedrijf dat gespecialiseerd is in railinfra en daaraan gerelateerde vraagstukken. Van belang hierbij is om te vermelden dat Logitech deze en ook andere varianten heeft afgestemd met railbeheerder ProRail alvorens de keuze is gemaakt om de hier gepresenteerde varianten uit te werken: de door Logitech uitgewerkte varianten betreffen die varianten welke in railtechnische zin het best haalbaar zijn en die ook in principe de instemming van ProRail hebben. In technische zin doen zich kortom geen beperkingen voor. De rapportages van Logitech zijn al eerder aan het college voorgelegd. In bijlage 1 treft u de conclusies van Logitech aan. Door het college wordt aangegeven dat het laten vervallen van de verkeersbestemming langs het spoor lichtzinnig zou zijn. Verder wordt aangegeven dat hoog opgestapelde containers langs het spoor onwenselijk zouden zijn. Echter hoe dan ook zal het nieuwe bestemmingsplan gebouwen toelaten tot een hoogte van 23 meter. Tegen die achtergrond zullen de containers dus al nauwelijks zichtbaar zijn vanaf de snelweg. Aan de andere kant van het spoor is de stortplaats al beeldbepalend. De beoogde eindhoogte van de vuilstort bedraagt zoals gezegd 40 meter (zie het stortplan in bijlage 2). Als deze storthoogte is bereikt, dan valt de containeroverslag daarbij in het niet. De containers zullen dan vanaf de zuidzijde helemaal aan het oog worden onttrokken. Vanuit landschappelijke inpassing ligt een railterminal in de Driehoek in ieder geval veel meer voor de hand dan bijvoorbeeld een vestiging midden in het landelijk gebied, zoals ten oosten van de stortplaats langs de Plaggenweg. In de eerdere plannen voor de Driehoek zou de hier te vestigen bedrijvigheid worden ontsloten via de Wesselseweg en de Oostvenerweg. Een extra ontsluiting via de Mercuriusweg en een nieuwe weg over het spoor was niet aan de orde. Dit was een beslissing welke onderbouwd was met verkeerskundig onderzoek. Deze plannen hebben geen doorgang gevonden, maar niet omdat deze ontsluitingswijze onvoldoende zijn. Sindsdien hebben zich ook geen nieuwe ontwikkelingen voorgedaan die een extra ontsluitingsweg voor de Driehoek noodzakelijk maken. Overigens is ook al onderzocht dat de Driehoek zelfs geen extra ontsluitingsweg nodig heeft als hier inderdaad een railterminal zou komen. Logitech heeft in zijn analyse alleen de bouwkosten van de railterminal berekend. De variant in de Driehoek komt daarbij als goedkoopste uit de bus. Van belang is dat Logitech nog geen rekening heeft gehouden met kosten in de vorm van de aanleg van extra toeleidende wegen en onteigeningskosten v.w.b. woningen en andere functies welke zullen moeten wijken voor een railterminal (bijvoorbeeld als de terminal in Harselaar Zuid-West of ten oosten van de stortplaats zou komen). Als ook nog rekening zou worden gehouden met deze kosten, dan wordt het financiële plaatje voor de Driehoek alleen maar gunstiger. In de Driehoek beschikt Barneveld over het grootste aantal ondoorsneden meters aan een recht stuk spoor. Dit is van belang, ook naar de toekomst toe, omdat een terminal hier dus ook de langste treinen kan accepteren.
De Rondweg frustreert kortom niet alleen de verplaatsing van Bosch Beton, maar zal ook de mogelijkheid van een railterminal voor Barneveld uitsluiten. Alles in de beschouwing betrekkend is het zelfs de vraag of Barneveld binnen nu en 20 jaar de beschikking zal kunnen krijgen over een railterminal als deze niet in de Driehoek zal worden gerealiseerd. De problematiek van de verplaatsing van Bosch Beton, de ontsluiting van de gemeentelijke grondpositie op Harselaar Zuid en het streven om de mogelijkheid voor een railterminal in Barneveld open te houden verdienen een integrale en afgewogen benadering. Er zijn goede mogelijkheden om Harselaar-Zuid vanaf het westen te ontsluiten en ook vanaf het westen in ontwikkeling te brengen. Aangezien ontwikkeling vanaf deze zijde als voordeel heeft dat wordt aangesloten aan bestaand bebouwd gebied, kan de ontwikkeling hier ook plaatsvinden aan bestaande infrastructuur. De noodzaak om initieel miljoenen te investeren in infrastructuur vooraleer de eerste m2 bedrijfsterrein kan worden gerealiseerd is hier niet aanwezig. Deze omkering van de fasering van Harselaar Zuid is niet in het belang van de gemeente als grondeigenaar. Echter dit is wel in het belang van de gemeente in zijn geheel dat sneller industrieterrein kan worden ontwikkeld dan via de uitgiftestrategie en fasering die het college voorstelt. Ook de stortplaats zal voldoende ontsluitingsmogelijkheden behouden, zeker nadat HarselaarZuid in ontwikking is gebracht. Bovendien kan een bedrijf als Vink ook gebruik maken van de mogelijkheden die een railterminal biedt, zowel voor wat betreft de aanvoer als voor wat betreft de afvoer van afvalstoffen in bulk via een ondergronds transportbanden-systeem. Water Compenserend oppervlaktewater aanleggen in de Driehoek zelf gaat ten koste van de investeringen die hier worden gedaan in infrastructuur: een ontsluitingsweg biedt immers geen meerwaarde aan het oppervlaktewater dat langs deze weg aanwezig is. Aanleg van compenserend oppervlaktewater in Zeumeren biedt wel aanzienlijke meerwaarde. Immers extra water daar kan recreatief worden gebruikt en het draagt daar ook bij aan de natuurwaarden. Al in 2004 zijn de plannen voor compensatiewater in Zeumeren doorgerekend door het Waterschap en akkoord bevonden (zie hiervoor bijlage 3). Rijkswaterstaat heeft
aangegeven dat het realiseren van de benodigde onderdoorgang onder de snelweg t.b.v. de waterverbinding toelaatbaar is (zie bijlage 4). Verder is met de exploitant van de recreatieplas reeds een intentieovereenkomst afgesloten (zie bijlage 5). In tegenstelling tot wat er wordt aangegeven in de zienswijzennota is de correspondentie hierover bij het college bekend. Door het college wordt aangegeven dat alle compensatie in het projectgebied zelf dient plaats te vinden. Dat is pertinent onjuist. Ook andere gemeenten kiezen uitdrukkelijk voor compensatie elders als dit meerwaarde heeft. De Raad van State stemt hier mee in op voorwaarde dat realisatie van het compensatiewater planologisch kan worden afgedwongen: alleen een kwestie van het goed regelen in het bestemmingsplan dus. Uiteraard staat het uw raad vrij om op dit punt afwijkend beleid voor Barneveld vast te stellen, maar voor wat betreft Harselaar Zuid wordt ook gekozen voor aanleg van compensatiewater buiten het projectgebied. Zie hiervoor onderstaande afbeelding 4.2 uit het (geactualiseerde) Waterstructuurplan voor Harselaar Zuid.
Bovendien blijft dan onduidelijk waarom compensatiegroen wel buiten de Driehoek zou mogen worden aangelegd en compensatiewater niet. Als er desalniettemin zou worden vastgehouden aan de eis dat in de Driehoek zelf compensatiewater wordt aangelegd, dan kan dat onder een railterminal worden gerealiseerd. Immers bij een railterminal is de benodigde vloerbelasting bekend en in de meeste gevallen dient toch al bodemverbetering plaats te vinden. De meerkosten om de wateropvang onder de terminal te realiseren billikken ruimschoots de ruimte die bespaard kan worden. Dat is beter dan het alternatief dat het college voorstaat, zeker als bedacht wordt dat met de railterminal een terugverdienmogelijkheid wordt geschapen en met enkelvoudig oppervlaktewater niet.
Opvang onder een terminal heeft verder het voordeel dat op deze locatie geen gebouwen aanwezig zullen zijn zodat de wateropvang relatief eenvoudig bereikbaar blijft in geval van calamiteiten en/of voor onderhoud. Groen Bosch Beton beschikt over de mogelijkheid om natuurcompensatie te laten plaatsvinden aansluitend aan het Schaffelaarsebos. Dit heeft als voordeel dat natuurwaarden worden toegevoegd aan gebied dat al natuurwaarde heeft. Het uitbreiden van het Schaffelaarsebos komt geheel Barneveld ten goede en betreft niet alleen maar compensatie omwille van compensatie. Ook het Gelders Landschap is positief over deze plannen, zie bijlage 6. Zowel ten aanzien van het oppervlaktewater als ten aanzien van het compensatiegroen geldt dat een gemeente zichzelf in het kader van de Grondexploitatiewet niet mag bevoordelen ten opzichte van andere grondeigenaren bij de keuze voor (de locatie van) water- en natuurcompensatie. Exploitatieplan Ook het u voorgelegde Exploitatieplan houdt een zeer groot risico in dat de door u gewenste verplaatsing van Bosch Beton voor lange tijd zal worden gefrustreerd. Door de gemeente wordt gekozen voor een zo duur mogelijk oplossing voor de Driehoek als het gaat om natuurcompensatie en watercompensatie. Immers ook de eis om water in het plangebied te situeren betekent aanzienlijk minder opbrengsten voor de grondeigenaren. En, even los van het grote belang van Bosch Beton, ook de weg door de Driehoek kost uitgeefbaar terrein. Zoals aangegeven zijn er rapporten voorhanden waaruit blijkt dat de Driehoek de Rondweg niet nodig heeft voor ontsluiting. Desondanks wordt deze weg door de Driehoek gepland en bovendien zou de Driehoek ook nog het leeuwendeel van de aanlegkosten moeten dragen. De bedrijvigheid in de Driehoek, met een oppervlakte van netto uitgeefbaar 13 hectare, zou minimaal 6.580 verkeersbewegingen per etmaal genereren. Dat zijn maar liefst 442 verkeersbewegingen per hectare. Tegelijkertijd zou Harselaar-Zuid, met een oppervlak van netto 67 hectare, 10.614 verkeersbewegingen veroorzaken. Dat betreft slechts 157 verkeersbewegingen per hectare. In 2004 heeft Bosch Beton de gemeente al aangegeven dat haar totale bedrijf maximaal 218 (zware) vrachtwagenbewegingen genereren en 192 middelzware en lichte verkeersbewegingen (omgerekend 55 verkeersbewegingen per ha.), dus aan Bosch Beton kan dit grote verschil ook niet liggen. Echter op basis van deze overtrokken verdeelsleutel zou straks wel het leeuwendeel van de aanlegkosten op de Driehoek afgewenteld. Alle grondeigenaren hebben zienswijzen ingediend over het Exploitatieplan over onder meer het ontbreken van nut/noodzaak van de Rondweg voor de ontsluiting van De Driehoek en de ook los daarvan volstrekt onevenredige kostentoerekening van die weg aan De Driehoek. Verder zijn zienswijzen ingediend over het feit dat die weg en de watercompensatie ten koste gaat van onnodig veel uitgeefbare grond. Tot slot zijn er zienswijzen ingediend over de veel te dure water- en groencompensatie en veel te hoge geschatte uitgifteprijzen. U kunt zich dus voorstellen dat alle grondeigenaren hiertegen beroep bij de Raad van State zullen aantekenen. Dat is alleen anders als u richting het college aangeeft dat zij hier nogmaals naar moet kijken. Worden de plannen ongewijzigd doorgezet, dan heeft dat als gevolg dat het voorlopig niet onherroepelijk wordt, waardoor alle aanvragen voor een omgevingsvergunning om te bouwen
verplicht door het college moeten worden aangehouden. Het moment waarop er dan wel een exploitatieplan onherroepelijk zal worden zal nog erg lang gaan duren. Dat deze aanhouding bij wijze van uitzondering zal worden doorbroken voor Bosch Beton is gelet op de omstandigheden vrijwel uitgesloten. Het zonder meer goedkeuren van het exploitatieplan zonder het niet alsnog sluiten van een akkoord met de grondeigenaren vertraagt dus opnieuw het verhuisplan van Bosch Beton naar De Driehoek. Die vertraging kan qua tijd verder oplopen als u besluit dat de grondeigenaren het beroep maar moeten doorzetten en de Raad van State dit exploitatieplan dus vernietigt. Logischerwijs loopt de verhuizing van Bosch Beton ook meer vertraging op. Evenals bij de jarenlange procedurele vertragingen bij de totstandkoming van de MER, is dit alleen aan de gemeente te verwijten. Los van dit alles rust op u de verantwoordelijkheid om ook zelf kritisch te kijken naar de inhoud van het exploitatieplan en naar aanleiding van de bezwaren van de grondeigenaren opheldering te vragen van het college. Tot slot Gelet op dit alles verzoek ik u om het plan niet vast te stellen en het college op te dragen de aangedragen punten nader te onderzoeken cq. hierover in overleg te treden met betrokkenen. Ik besef dat mijn verzoek voor verdere vertraging zal zorgen, maar deze vertraging valt uiteraard in het niet als het onderhavige bestemmingsplan straks wordt vernietigd door de Raad van State en/of dat de gemeente aansprakelijk wordt gehouden voor het niet nakomen van de overeenkomst met Bosch Beton. Op dit moment stelt het college zich op het standpunt dat Bosch Beton zich maar moet schikken naar de eisen en randvoorwaarden van het bestemmingsplan. Echter Bosch Beton kan zich eenvoudigweg niet vestigen binnen de randvoorwaarden van dit plan. Door het college is ook nog steeds niet aangegeven hoe het zelf de situering van Bosch Beton voorstelt. Het lijkt mij niet teveel gevraagd dat het college dit aangeeft en kan aangeven, mede omdat hierdoor kan worden aangetoond dat het college bij deze vraag heeft stil gestaan. Het uitgangspunt dient te zijn dat de verhuizing van Bosch Beton naar de Driehoek mogelijk moet zijn en uw raad heeft het in zijn macht om het bestemmingsplan, het exploitatieplan en het beeldkwaliteitsplan zo te laten aanpassen dat Bosch Beton naar de Driehoek kan verplaatsen.
Bijlagen bij deze notitie: 1) (Financiële) uitwerking van de plannen voor de railterminal door Logitech 2) Stortplan Vink 3) Watercompensatieberekening en studie haalbaarheid Zeumerse plas van het Waterschap 4) Beoordeling onderdoorgang door Rijkswaterstaat 5) Intentieovereenkomst RGV 6) Gesprekverslag overleg Gelders Landschap
