Viermaandelijks
P-MOMENT April 2015
In deze editie o.a.
10 verjaardagkaarsjes voor de afdeling Revalidatie Stilstaan met hoofdverpleegkundige Operatiekwartier Hubert Schwarzer Pediater dr. Meyns: bezieler van het Guali-project
2
dynamisch ziekenhuis “Dat ik als voorzitter van de Medische Raad de kans krijg om het voorwoord van ons ziekenhuismagazine te schrijven, is het mooiste bewijs van de dynamiek die er heerst in het AZ Jan Portaels. Niemand kan er nog om heen: ons ziekenhuis doet het goed! Elk kwartaal starten wel een aantal nieuwe artsen of disciplines, de activiteit kent een voorzichtige stijging, financieel behoren we tot de ziekenhuizen die performant bezig zijn, … En dit alles is het resultaat van de dynamiek waarbij Raad van Bestuur, directie en Medische Raad nauw samenwerken in een setting waar iedereen zijn eigenheid en doelstellingen voor ogen houdt én tegelijkertijd aan dezelfde kar trekt om zo beslissingen te durven nemen die de toekomst van ons ziekenhuis vormgeven. Een dynamiek waarbij de medewerkers het gezicht zijn van de goede naam van het ziekenhuis en een klimaat waarin de kloof tussen artsen en bestuur veel minder groot is dan vroeger. Dit maakt dat het als arts zo veel leuker is geworden om hier te werken en ook dit straalt af op onze patiënten. Het is nooit mijn doelstelling geweest om voorzitter van de Medische Raad te worden, maar ik geniet van de vernieuwende
en inspirerende gloed die overal in ons ziekenhuis hangt. Wat niet wegneemt dat het voor de Medische Raad niet altijd makkelijk is om bepaalde beslissingen te nemen. Maar het doel is dat we vooruit willen en dat we verder kunnen bouwen aan de positieve weg die we met z’n allen zijn ingeslagen. Ook in dit nummer van het P-moment proberen we u opnieuw in te lichten over een aantal nieuwe projecten: warmtemanagement in het Operatiekwartier, de Hubs van het eHealth-platform, de nieuwe huisstijl, enzovoort … En we blikken tevens terug op een stukje geschiedenis door het interview met Hubert Schwarzer, hoofdverpleegkundige van het Operatiekwartier. Wat heel vaak naar boven komt in de artikels - en dat doet mij deugd - is de menselijkheid van onze organisatie. We mogen allemaal fier zijn deel te mogen uitmaken van zo’n sterke ploeg. Dr. Inge Wouters Voorzitter Medische Raad”
P-MOMENT I April 2015
3
4
Inhoud Dynamisch ziekenhuis 2 “Vanaf het eerste moment een identificatiebandje om” 4 AZJP-huisstijl anno 2015 4 Symposium | opleiding in beeld 5 Dagpsychiatrie Vilvoorde opent de deuren! 6 De gezichten achter de medische registratie 6 Het redactieteam volgt het AZJP-afval 7 Afdeling in beeld 8 Een dag uit het leven van de medewerkers op de afdeling Revalidatie 11 AZJP digitaal 13 Vilvoordse pediater dr. Meyns bezieler van het Guali-project 14 Maart was handhygiënemaand 16 Kunstcommissie 16 Opkikker 16 AZJP column 17 Stilstaan met hoofdverpleegkundige Operatiekwartier Hubert Schwarzer 19 Accreditatie / Kwaliteit 20 Week van de patiëntveiligheid 21 Nieuwe artsen 22 Geriatrisch artsenkorps in het AZJP 23 AZJP in de pers 23 Rookstopprogramma – Rookstopbegeleiding 24 AZ Jan Portaels referentieziekenhuis op het gebied van SPECT CT 25 Verhuizen, verhuizen, verhuizen, … 26 Oproep 26 Coming up 27 Onbekende plek 27 Warmtemanagement Operatiekwartier27 Medewerkersnieuws 28
Colofon Redactieteam voor deze editie: Claus Véronique | jurist Cloet Els | directiesecretaresse algemene directie Dr. Coenye Kenneth | hoofdarts Hönig Olivia | hoofdverpleegkundige PAAZ Janssens Greet | pastor Mommaerts Christel | directiesecretaresse zorgdirectie Van Aken Annemie | pijnverpleegkundige Verhelst Kathleen | moreel consulent Winnelinckx Tine | communicatieverantwoordelijke Verantwoordelijke uitgever: Communicatiedienst AZ Jan Portaels, Gendarmeriestraat 65, 1800 Vilvoorde
“Vanaf het eerste moment een identificatie Coverstory bandje om” Het dragen van een identiteits(pols)-bandje tijdens een ziekenhuisopname is cruciaal voor de veiligheid van elke patiënt, ook voor kinderen en pasgeborenen. Voor (zorg)medewerkers is de aanwezigheid van een identificatiebandje een prioriteit. Onze aandacht moet steeds op scherp staan, zodat ook onze allerkleinsten in alle omstandigheden een bandje dragen. En soms worden ze ook wel eens doorgeknipt in het kader van een specifieke behandeling, onderzoek of operatie en wordt achteraf vergeten ze terug om te doen. Daarom werd een ziekenhuisbrede affichecampagne opgestart voor de patiënten. Daarin vragen wij hen steeds het zorgteam te waarschuwen wanneer zij of hun kind geen identificatiebandje om hebben.
AZJP-huisstijl anno 2015 Net als alle gebruiksgoederen heeft ook een ziekenhuishuisstijl van tijd tot tijd een “opfrisbeurt” nodig. De vorige versie van het ziekenhuislogo en de bijhorende huisstijl gingen al mee sinds 2002 en pasten niet meer helemaal bij het ziekenhuis dat wij vandaag zijn. Daarom namen we een grafisch bureau onder de arm, vertrokken we samen van de basis en hertekenden het logo met rondere vormen en inspireerden ons wat kleur- en vormgebruik betreft op het ziekenhuis zoals wij dat vandaag kennen. In tegenstelling tot voorheen worden nu vooral groen en de complementaire kleuren gebruikt, de kleurfacetten zijn transparant en ook de vier AZJP-blokken komen vloeiend, transparant en complementair voor in de achtergrondpaletten. Deze huisstijl zal vanaf nu stelselmatig worden geïntegreerd in alle huisstijl gerelateerde uitingen van het AZ Jan Portaels.
P-MOMENT I April 2015
Symposium | opleiding in Beeld
Update Portaelia Pediatrie Op 12 maart organiseerden de pediaters het huisartsensymposium “Update Portaelia Pediatrie”. Ze brachten er voor de genodigden enkele onderwerpen naar voor waar zij regelmatig mee geconfronteerd worden. Aangezien deze topics uit het dagelijkse leven gegrepen zijn en ook voor jou als ouder, grootouder of tante interessant kunnen zijn, willen we ze jou zeker niet onthouden.
Aanpak van wheezing bij kinderen Bronchiolitis, infectieus astma, luchtweginfectie met wheezing, astmatiforme of spastische bronchitis, astma,… zijn termen die vaak door elkaar worden gebruikt bij een kind met wheezing (piepend ademhalen). Deze termen correct gebruiken is belangrijk omdat de behandeling vaak anders is: een jong kind met een eerste episode van piepen, een tweejarige of een kind van acht met recidiverende wheezing episodes worden niet op dezelfde manier behandeld. Bij jonge kinderen is wheezing vaak onschuldig en veel kinderen “groeien er uit”. Piepen op jonge leeftijd kan echter ook een voorbode zijn van astma. Er werd veel onderzoek uitgevoerd om de juiste behandeling te bepalen voor de aanpak van wheezing. In vergelijking met de behandeling van astma bij kinderen, zijn de resultaten van de onderzoeken bij het jongere kind veel meer uiteenlopend. Trials worden vaak bemoeilijkt door de heterogeniteit van de bestudeerde kinderen en de onmogelijkheid om te voorspellen op jonge leeftijd wie piept door astma en wie “er uit zal groeien”.
Overgewicht en obesitas bij kinderen Voorkomen is beter dan genezen. Preventieve geneeskunde is een belangrijke taak van elke arts. Vandaag de dag lopen veel kinderen reeds op jonge leeftijd risico op problemen die ook op latere leeftijd consequenties zullen hebben. Het probleem van overgewicht en obesitas bij volwassenen is immens. In België lijdt 33% van de volwassenen aan overgewicht en 14% is obees, bij kinderen is dit respectievelijk 18% en 5%. Het is dan ook hoog tijd dit aan te pakken. Vaak is er een genetische aanleg, maar nog vaker zijn slechte voedingsgewoonten en een onevenwicht tussen voedselinname en verbruik de oorzaak.
Optimalisatie van de samenwerking tussen huisartsen en kinderartsen in het AZJP Anderhalf jaar geleden startten we met een nieuwe ploeg kinderartsen met de uitdaging om de afdeling Pediatrie nieuw leven in te blazen. De afdeling heeft gekozen om dit als team te verwezenlijken en zich ook naar de patiënten toe als dusdanig te profileren. Ze
durven te stellen dat ze inmiddels geslaagd zijn in hun opzet om de afdeling Pediatrie van het AZJP terug op de kaart te zetten. Er kan echter nog heel wat verbeterd worden aan de werking. Zo willen ze diezelfde samenwerking die ze intern zo belangrijk vinden, nu ook naar de huisartsen toe beter uitbouwen. Tijdens een interactieve sessie tijdens het Portaelia werd samen met de huisartsen de reikwijdte en beperkingen van de bestaande samenwerking in kaart gebracht. Het doel was om, ontstaan uit een open dialoog met de betrokken actoren, een plan te destilleren om dit samenwerkingsproces te optimaliseren.
Antibiotica bij kinderen In de ambulante praktijk wordt een antibioticavoorschrift meegegeven bij meer dan een op vijf consultaties. In studies betreffende pediatrische patiënten gaat 44% van de consultaties over een verkoudheid, 75% over bronchitis. Men heeft een schatting gemaakt van 40-50% onverantwoord antibioticagebruik. Dit leidt tot verhoogde resistentie, verhoogde morbiditeit en verhoogde kost voor de maatschappij. Tijdens het Portaelia belichtten de Vilvoordse pediaters de richtlijnen voor het juiste antibioticum bij een bepaalde patiënt met een specifieke aandoening, en de correcte dosis teneinde een antibiotische Armageddon te vermijden.
5
6
Weetjes
Dagpsychiatrie Vilvoorde opent de deuren! In navolging van de tendens tot desinstitutionalisering van de zorg en om in het AZJP een ruimer aanbod te kunnen creëren, werd beslist om in mei 2015 van start te gaan met een psychiatrisch daghospitaal.
2e verdieping) en werkt multidisciplinair (ergotherapeuten, bewegingstherapeut, psychologen, artsen). Patiënten kunnen er terecht tussen 09:00 - 16:00. Intakegesprekken vinden plaats bij de psychologe en een toegewezen arts.
In de regio Halle-Vilvoorde ontbreekt tot nu een gelijkaardig initiatief. Door de laagdrempelige werking van het daghospitaal (met als minimumhulpvraag een vraag naar structuur) en mogelijkheid tot kortdurende begeleiding (minimum drie weken, maximum acht) proberen wij een meerwaarde te bieden in het verlengde van een opname of deze in bepaalde gevallen zelfs te voorkomen. Het Psychiatrisch Daghospitaal, voor zes à acht patiënten per week, bevindt zich naast de PAAZ, inkom 2 Vaartstraat (L-blok,
De gezichten achter de medische registratie … de afdeling Medische Registratie - Zorgdata staat in voor de wettelijk verplichte rapportering aan de overheid van het pathologieprofiel en de medische activiteit van ons ziekenhuis. Abstracte termen? Voorbeelden van medische activiteit zijn zorg voor kankerpatiënten en plaatsen van knie- en heupprotheses en voorbeelden van een pathologie zijn suikerziekte en een bevalling. Maar er is nog veel meer dat je mogelijk niet weet over medische registratie.
Wist je bijvoorbeeld dat… ... deze verplichte rapportering inhoudt dat er jaarlijks een gestructureerde samenvatting wordt gemaakt van ongeveer 10.000 klassieke hospitalisaties en 20.000 daghospitalisaties?
... deze rapportering door de overheid gebruikt wordt voor bijsturing van het Budget Financiële Middelen i.f.v. de zorgbehoeftes van het AZ Jan Portaels? Dit betekent dat op basis van deze gegevens de subsidies voor ons ziekenhuis worden bepaald. ... vanaf januari 2015 de FOD Volksgezondheid de overgang vraagt naar een nieuwe gestructureerde taal voor deze rapportering als nieuwe basis/metriek voor de financiering, de International Classification of Diseases (ICD-10-BE)? ... dit een overstap is van 18.000 naar liefst 150.000 diagnoseen procedurecodes? Voorbeeld van zo’n code is S72.342 voor ‘Displaced spiral fracture of shaft of left femur, initial encounter for open fracture type I or II’ ... dit impact zal hebben op de informatiebehoefte uit het medisch dossier? Nu worden er immers meer data gevraagd. Bvb. is de fractuur verplaatst, is het de eerste opname, is het links of rechts, … ... de afdeling Medische Registratie nog steeds op zoek is naar een nieuwe kandidaat om hun team bij te treden in deze nieuwe registratie. Je leest er meer over op onze website!
P-MOMENT I April 2015
Het redactieteam volgt
het AZJP-AFvAL Van vuil verband over labostalen tot kapotte operatielamp. Waar hard gewerkt wordt, is er afval in het spel. “Met zo veel volk in huis is de afvalproductie uiteraard navenant. Toch proberen wij deze tot het hoogstnoodzakelijke te beperken. Daar zit een financieel en een ecologisch verhaal achter”, verduidelijkt Daniël de Jaeger, preventieadviseur en milieucoördinator. Hij volgt de relevante wetgeving op, schrijft het beleid uit en waakt over de vlotte gang van zaken. Afvalverwerking is een hot item en wordt jaarlijks efficiënter en duurzamer. Het AZJP volgt die maatschappelijke trend. De afvalnormen worden per patiënt per ligdag bepaald. “Vergeleken met andere Belgische ziekenhuizen zitten wij min of meer rond het gemiddelde”, aldus Daniël. Hoewel we soms vertekende jaarcijfers krijgen door eenmalige opruimacties. Zo werden bij de verhuis van de Technische Dienst grote aantallen gevaarlijke stoffen weggebracht.
elk product heeft zijn eigen bestemming. De sterke mannen van de goederenlogistiek lopen af en aan om die bonte verzameling naar de verschillende containers aan het milieulokaal te brengen. En daar wordt het door de verwerkingsbedrijven opgehaald en weggevoerd naar de recyclageparken of verbrandingsovens. Van begin tot einde een goed geolied doorstroomtraject.
Dagelijks sorteert elke medewerker afval in de daartoe bestemde gele vaten, blauwe zakken, plastiek bakken en dozen. Medisch afval, keukenresten, papier, labo-afval, lampen, batterijen, glas:
Enkele cijfers: ■
In 2014 verzamelden we 408.499 kg afval in totaal, waarvan 219.090 kg medisch afval (zowel risicohoudend als niet-risicohoudend)
■
We hebben ongeveer 25 afvalsoorten in het AZJP
■
In 2005 kostte het totale afvalplaatje 164.189,64 euro
■
In 2014 was dat nog ‘slechts’ 118.768,17 euro
7
8
afdeling in beeld 10 verjaardagkaarsjes voor de afdeling Revalidatie!
Dit jaar bestaat de afdeling Revalidatie 10 jaar, daarom trokken we naar hoofdverpleegkundige Petra Laenens met vijf vragen in de hoop zo de afdeling, haar medewerkers en patiënten beter te leren kennen.
Hoe lang blijven patiënten gemiddeld op de afdeling? Gemiddeld een 30-tal dagen, maar de exacte hospitalisatieduur hangt af van de soort ingreep of pathologie waarvoor de patiënten initieel werden opgenomen. Zo blijven patiënten na een amputatie gemiddeld 52 dagen en hebben sommige revalidatiepatiënten een steunverbod van minstens zes weken, waardoor de échte revalidatie pas nadien begint en dit trekt de gemiddelde hospitalisatieduur uiteraard omhoog. De duur van het verblijf op de afdeling hangt ook samen met de ontslagrichting van de patiënt. Gaat hij hierna naar huis of naar een rusthuis? Niettemin, streven wij bij elke patiënt naar zo veel mogelijk zelfredzaamheid bij ontslag.
Zou je een “patiëntenprofiel” kunnen opmaken voor de patiënten op jullie afdeling? Onze grootste ‘leverancier’ is de afdeling Orthopedie :-). Uiteraard is in groepjes verdelen niet onze opzet. Elke patiënt is uniek en elke revalidatie is individueel en dit is steeds ons uitgangspunt. Wel kan je op het gebied van verblijfsreden drie grote ‘groepen’ onderscheiden: de locomotorische, de traumatologische en de neurologische revalidatiepatiënt. Elk van deze revalidaties kent een specifieke aanpak. De eerste groep betreft vooral de revalidatiebehandeling
na een geplande ingreep, bvb. na een totale heup- of knieoperatie. Traumatologische revalidatie is er vooral na osteosyntheses voor fracturen. Neurologische revalidatie betreft het herstelparcours dat patiënten afleggen na bvb. een CVA, hersenbloeding, … Je zou kunnen stellen dat je bij ons eerder een geriatrisch profiel hebt, maar er zijn altijd “uitschieters” in leeftijd. Voorbeelden zijn jonge patiënten met schouder- en beenfracturen na bvb. sport- of verkeersongevallen.
Elke patiënt is uniek en elke revalidatie is individueel en dit is steeds ons uitgangspunt.
Waarin verschilt jullie afdeling van een andere verpleegafdeling? Het algemene doel is anders bij ons. Hier streven wij naar een zo groot mogelijke zelfredzaamheid waar op andere verpleegafdelingen het curatieve het hoofddoel is. Dit maakt dat de aanpak en de sfeer bij ons ook verschillend kunnen zijn. Voorbeelden daarvan zijn het dragen van dagkledij, het eten in de dagzaal, de groepsactiviteiten. Zo kunnen patiënten naast hun dagelijkse kine, ook deelnemen aan de groepskine en in de ergotherapie is er op regelmatige basis een (therapeutische)
P-MOMENT I April 2015
kookactiviteit, een evenwichtsgroep en een Wii-activiteit. Patiënten komen hier met beperkingen, wij kunnen deze meestal niet volledig wegnemen maar we streven er wel naar de patiënt zo goed mogelijk te lanceren om zijn dagelijkse leven terug op te nemen. Ook dient een revalidatieverpleegkundige over specifieke vaardigheden te beschikken m.b.t. educatie (het aangeleerde
‘doorleren’, begeleiden, ondersteunen, motiveren, coördineren, …). Ook het sociaal vangnet (familie en vrienden van de patiënt) is een belangrijke factor in het revalidatieproces. Soms organiseren wij ronde tafelgesprekken met het multidisciplinair team, de huisarts en/of de familieleden van de patiënt om deze laatste zo goed mogelijk op weg te kunnen zetten.
9
10
Uit welke medewerkers bestaat het team? Ons team bestaat uit een groep van zeventien verpleegkundigen en zorgkundigen. Wij werken dagelijks samen met: ■■
de revalidatiearts dr. Tielliu, de geriaters voor de dagelijkse internistische opvolging en de doorverwijzende artsen
■■
de ergotherapeuten (o.a. voor handfunctie, adviezen over hulpmiddelen, huisbezoeken met de patiënt, …)
■■
de kinesitherapeuten (o.a. voor kracht en mobiliteit, transferten in en uit bed, evenwichtstraining)
■■
de sociale dienst (o.a. voor begeleiding bij het regelen van terugkeer naar de thuissituatie, het regelen van thuishulp, …)
■■
de psycholoog (o.a. voor verwerking van verlies, ondersteuning, …). Soms biedt de psycholoog ook ondersteuning aan het zorgteam, bvb. wanneer zij te maken krijgen met patiënten die gedragsverandering ondergaan (na bvb. een hersenbloeding, …)
■■
de dienst Levensbeschouwelijke Zorg (o.a. ondersteuning bij lange opname, rouwmomenten, waken over het ethisch correcte verloop van teamoverleg en behandeling)
■■
de logopedist (taal-, slik- en spraakoefeningen, gebruik van hulpmiddelen, …)
Elke week houden wij een multidisciplinair overleg waar wij elke patiënt met het hele team bespreken. Door deze multidisciplinaire benadering en samenwerking kunnen we onze patiënten een zo persoonlijk mogelijke behandeling bieden.
Het aanbod van de ambulante nazorg is de laatste jaren fel toegenomen in ons ziekenhuis.
Wat is er de laatste tijd veranderd op het gebied van algemene revalidatie?
Het aanbod van de ambulante nazorg is de laatste jaren fel toegenomen in ons ziekenhuis. Hierdoor kunnen patiënten die thuis zijn toch nog genieten van een intensieve begeleiding (kinesitherapie, ergotherapie, logopedie). In dit kader werd naast de fysiozaal in het AZJP een specifiek ergotherapie/ logopedielokaal ingericht. Zo kunnen we terugval voorkomen door patiënten ook na hun ontslag verder intensief en pluridisciplinair te begeleiden in een setting waar verder wordt gewerkt op dezelfde manier en waar patiënten zich comfortabel en gekend voelen. Wij merken dat dit enorm geapprecieerd wordt.
Een dag uit het leven van de 06.45 - 07.00
06:45 Briefing van nacht naar dag
verderzetting ochtendzorg Individuele of groepskinesitherapie, kooktherapie of andere groepsactiviteiten, ergotherapiesessies voor bvb. fijne motoriek, …
09.00 - 11.30
P-MOMENT I April 2015 11
medewerkers op de afdeling Revalidatie Opdienen ontbijt en controle van medicatie inname
08.00 - 09.00
07.00 - 08.00 start ochtendzorg
7:00 Nazicht medicatie en dis tributie door verpleegkundige n, parametercontrole waar nod ig, eventueel verbanden ind ien deze beter in bed gebeuren en het toilet niet tot na het ontbijt kan wachten, glycemiecontrole, …
11.30 - 13.00
Multidisciplinair teamoverleg elke donderdag
12
Ondertussen: 12.30 - 13.30
Afruimen en patiëntenzorg (mictietraining, transferten -in en uit bed, …)
11.30 - 12.00 13.30 - 13.45 briefing
nazicht medicatie, glycemiecontrole Opdienen middagmaal, medicatiedistributie en toedienen insuline
14.00
Medicatienazicht
0
1
15.0 0 0 4.
, … rvoer plannenbvb. fijne motoriek, …. ve en en k boe s voor afspraken herapiesessie erapie, ergot nesith Individuele ki
15.00 - 15.15 15.15 - 16.00 16.00 16.45
Briefing
17.00 - 18.00
Zorg patiënten (mictietraining, transferten -in en uit bed, …), …
18.00 - 19.00
Nazicht medicatie
Glycemiecontrole, distributie medicatie, insulinetoediening, …
Avondmaal Eerste verzorgingstoer, nazicht avondmedicatie, …
19.30
Start verzorgingstoer
21.15
Briefing van dag naar nacht
P-MOMENT I April 2015 13
AZJP digitaal Uitwisselingssysteem voor medische gegevens tussen zorgverleners
Hubs & Metahub
De medische gegevens van patiënten raken steeds meer verspreid over een grote waaier van zorgverleners en zorginstellingen. Dit kan in cruciale of minder cruciale gevallen een groot voordeel betekenen voor de patiënt. Daarom is ons ziekenhuis ingestapt in het Hubs & Metahubssysteem.
Patiënten via sms herinneren aan hun afspraak Op 31 maart schakelden wij ziekenhuisbreed over naar een andere dienstenleverancier voor de telefooncentrale. In het dagelijks gebruik van de centrale telefonie zal er weinig veranderen, maar er zijn wel uitbreidingen voorzien die een meerwaarde zullen betekenen, zo ook voor onze patiënten. Zo kunnen we hen binnenkort via sms herinneren aan hun afspraak in het ziekenhuis. Hierover later meer.
De bedoeling van het systeem, ondersteund door de FOD Volksgezondheid (het nationale ehealthproject), is om elke Belgische zorgverlener toe te laten de beschikbare elektronische medische documenten betreffende een bepaalde patiënt te raadplegen, ongeacht waar ze zijn opgeslagen. Belangrijk is uiteraard dat het zo wordt opgesteld dat de bescherming van de persoonlijke levenssfeer van de patiënt te allen tijde wordt gerespecteerd, en dat de gezondheidsgegevens volgens de regels worden uitgewisseld (geïnformeerde toestemming, therapeutische relatie, …). De uitwisseling gebeurt zonder centralisering van de gegevens wat dus een goede samenwerking tussen de hubs en het ehealth-platform vereist. Door de invoering van een “verwijzingsrepertorium” kan men steeds achterhalen waar een document zich bevindt. De zorgverleners en zorginstellingen hebben toegang tot het systeem via een van de vijf hubs: Réseau Santé Wallon (RSW), Collaboratief Zorgplatform (CoZo), Vlaams Ziekenhuisnetwerk KU Leuven (VznKUL), het Brussels gezondheidsnetwerk (Abrumet) en de Antwerpse Regionale Hub (ARH). De ziekenhuizen kiezen één Hub, de andere zorgverleners kunnen kiezen voor één of meerdere Hubs. Voor de ziekenhuizen is de aansluiting sinds 2009 een absolute financieringsvoorwaarde. Elke Hub verspreidt folders om de patiënt te informeren over welke gegevens worden uitgewisseld en de manier waarop (enkel behandelende zorgverlener, mogelijkheid tot uitsluiting van bepaalde zorgverleners, recht tot verbetering van persoonsgegevens, …) en elke patiënt dient vooraf zijn schriftelijke toestemming te geven voor de uitwisseling. Hij kan die ook op elk moment intrekken.
14
Vilvoordse pediater dr. Meyns bezieler van het Guali-project Dr. Meyns is pediater in het AZJP, maar daarnaast ook bezieler van het project GUALI. Het woord “guali” betekent “kind” in de taal van de Taïnos, de oorspronkelijke bewoners van het eiland Hispaniola waar de staten Haïti en de Dominicaanse Republiek zijn gevestigd. Redactielid Annemie Van Aken had een interessant en inspirerend gesprek met dr. Meyns.
Vanwaar dit idee? Dr. Meyns werd getroffen door de grote nood aan gezondheidszorg voor kinderen, in de bergdorpen van Hispaniola toen zij daar op negentienjarige leeftijd als vrijwilliger ging werken. Ze leerde daar haar man kennen en, na haar opleiding tot kinderarts, kwam de beslissing om daar te gaan wonen. Zij werkte eerst een tijdje in een ziekenhuis in de hoofdstad en ook daar werd ze geconfronteerd met de zieke kinderen van de bergdorpen. Deze kinderen konden soms niet meer gered worden omdat ze te laat aankwamen in het ziekenhuis. Gezondheidszorg moest gestart worden in de bergdorpen zelf. En zo werd het project GUALI geboren. Samen met haar echtgenoot bouwde ze een project uit om gezondheidszorg te brengen naar verafgelegen streken waar geen enkele medische post aanwezig is.
Hoe hebben zij dat georganiseerd? Dr. Meyns vestigde zich samen met haar man in die streek. Ze werden gesponsord door vrienden en kennissen in België, kochten een tweedehands jeep en een stevige medicijnenkoffer en trokken naar de bergdorpen. Daar werden consultaties gehouden: onder een mangoboom, in iemands huis, in het plaatselijk kerkje. Mensen kwamen van heinde en ver, met de muilezel of uren te voet. Het project groeide. Dr. Meyns en haar echtgenoot deden meer dan
diagnoses stellen en medicijnen uitdelen. Guali wou ook helpen ziekte te voorkomen. Dr. Meyns’ echtgenoot gaf vormingen, voedseladvies. Lokale gezondheidswerkers werden opgeleid. Dr. Meyns woonde er zes jaar. De familie verhuisde terug naar België, aldus dr. Meyns, voor het onderwijs van hun oudste zoon. Maar intussen is er een lokaal team van twee artsen, een verpleegkundige, een logistiek medewerker en een coördinator. Zij zetten het werk verder. Dr. Meyns en haar man hebben bijna dagelijks contact met het plaatselijk team. Via e-mail en Skype is er overleg en supervisie. De echtgenoot van dr. Meyns is sociaal assistent en reist regelmatig terug naar de Dominicaanse Republiek als teamcoördinator.
Noord en zuid, twee werelden? Met het initiatief Guali wordt vorm gegeven aan een alternatief samenwerkingsverband tussen noord en zuid. Guali wil kinderen en hun families in de grensstreek tussen Haïti en de Dominicaanse Republiek ondersteunen. Dat kan alleen maar met hulp van mensen in het noorden. Ze wensen te werken in een klimaat van wederzijds vertrouwen. Wat begon als een initiatief van twee bevlogen mensen, is uitgegroeid tot een project van een multidisciplinaire groep die op een efficiënte, doelgerichte, eerlijke en transparante wijze hulp wil bieden aan de
P-MOMENT I April 2015 15
arme en zeer arme gezinnen in die grensstreek. Ze proberen dat te doen door het coördineren en kanaliseren van vrijwilligerswerk en materiële hulp uit het noorden. Daarmee willen ze deze gezinnen steunen en hun vaardigheden versterken, zodat zij toegang krijgen tot een waardiger bestaan, zowel op materieel als spiritueel vlak. Vrijwilligers uit het noorden doen in het zuiden ervaringen op die beklijven en verrijken. Zo ontstaat een symbiotische samenwerking tussen noord en zuid.
Hoe werkt dit lokaal team concreet? Er is een mobiele raadpleging in vijf dorpen. De kinderen worden onderzocht door de arts, labo-onderzoeken gebeuren in de stad, radiografie is moeilijk, medicatie wordt verkregen door schenkingen. Alle tussenkomsten van het team zijn gratis. Als de kinderen toch naar het ziekenhuis moeten, wordt dit betaald door een fonds dat hiervoor speciaal werd opgericht: het Viktorfonds. Kinderen moeten soms vervoerd worden naar een medisch centrum of ziekenhuis in een grote stad om levensreddende ingrepen of gespecialiseerd onderzoek te ondergaan. De logistiek en verblijfkosten voor kind en ouder/begeleider zijn duur en de arme gezinnen kunnen deze onmogelijk dragen. Guali probeert ook hierbij te helpen. De families in de dorpen zijn meestal analfabeet en krijgen te maken met ondervoeding. Daarom werden 40 melkkoeien aangekocht, groentetuinen aangelegd en worden lokaal bereide voedingssupplementen aangereikt.
Enkel voor kinderen? Zien jullie dan ook zieke volwassenen? Uiteraard zien we ook zieke volwassenen. Wij zijn immers de enige mobiele raadpleging in de streek, vertelt dr. Meyns. Onze artsen zijn
huisartsen en kunnen ook volwassenen behandelen. Maar voor hen hebben we geen medicatie ter beschikking. Regelmatig organiseren we ook een mobiele raadpleging met gynaecologen en tandartsen in de dorpen.
Waar halen jullie “de centen” vandaan? Door een fondsenwerking, subsidies en individuele schenkers, geeft dr. Meyns aan. Er is een continue inbreng van financiën nodig voor het mobiele team. Maar er is meer. Er wordt niet alleen gewerkt aan gezondheidszorg maar ook aan andere noden in de dorpen: infrastructuur, watervoorziening, hulp aan een Haïtiaans weeshuis en hulp na de aardbeving (2010), educatie en sensibilisering bij bvb. cholera-epidemies … Na zeven jaar werking is de gezondheid van de kinderen heel wat verbeterd en zijn er nu vier dorpen extra die kunnen rekenen op de mobiele raadpleging. Bij bezoeken in die nieuwe bergdorpen werd vastgesteld dat de meeste huizen geen verharde vloeren hebben, alleen aangestampte aarde. Dit komt de hygiëne en levenskwaliteit zeker niet ten goede. Een nieuwe nood en vraag dient zich hier aan: een cementvloer. Wie mee wil zorgen voor nieuwe vloeren in de huisjes van de dorpen of het project algemeen wil steunen, kan zijn bijdrage storten op het rekeningnummer van Guali VZW. Alle informatie vind je terug via www.guali.be Wij wensen dr. Meyns nog heel veel succes bij dit prachtige initiatief!
16
Opkikker Maart was handhygiënemaand … Dit jaar staat de handhygiënecampagne in het teken van patiënt empowerment: de patiënt als partner betrekken en een actieve rol laten spelen bij het handhygiënegebeuren. Naast de postercampagne, geeft de AZJP-medewerker aan de hand van een speciaal ontworpen badge aan dat hij kan aangesproken worden door patiënten of bezoekers, over handhygiëne. Aan de informatiestand in de centrale inkomhal, konden geïnteresseerden ook terecht voor meer gedetailleerde vragen over de werking en het nut van handhygiëne, en kon er zelfs getest worden op de eigen hygiëne van de handen. Daarnaast organiseert het team ziekenhuishygiëne doelgerichte opleidingsessies voor het personeel rond het correct toepassen van handhygiëne. Een erg succesvol project en dat is maar goed ook. Handhygiëne is immers de meest belangrijke preventieve maatregel in de strijd tegen zorggerelateerde infecties.
Iemand noemde het ‘een opkikker’, de warme woorden van een dankbare patiënt. En dat was nu net de bedoeling van zijn brief. Iemand die het de moeite waard vindt in zijn pen te kruipen om het “verplegend- en onderhoudspersoneel tot vrijwilligers toe” uitgebreid te bedanken voor “de goede, vriendelijke en accurate behandeling” maakt inderdaad dat we opfleuren, opleven en ons opgemonterd voelen. Het werkt verkwikkend, telkens opnieuw. Het verveelt niet en het zal nooit vervelen. Dat is ook de beweegreden waarom we deze brieven met impact graag met jullie willen delen via het P-moment. Dit keer waren de erkentelijke woorden gericht aan de afdelingen Heelkunde 2 en Revalidatie, inclusief het poetsteam en vrijwilligers, dokter Jespers en Geert Van Hove, kinesist. Een spreekwoordelijke opkikker die kan tellen!
Een blik op de activiteiten van de KunstCommissie In 2012 startten wij met “Kunst in het ziekenhuis” en werden enkele kunsttentoonstellingen georganiseerd. Na een periode van stilte werd de draad weer opgenomen om opnieuw een aantal tentoonstellingen per jaar te organiseren. Voor 2015 ging men opnieuw op zoek naar kandidaten die in het AZJP willen exposeren, alle disciplines zijn welkom: schilderen, aquarel, textiel, gedichten, assemblages, foto, video, beeldhouwwerk, … Elke twee maanden worden nieuwe kunstenaars aangetrokken om tentoon te stellen in de glazen hal. De eerste twee maanden was het de beurt aan de “Viewfinders” en sinds 11 maart stelt Natascha Dimovska met haar leerlingen van de Portaelsschool tentoon. Andere kandidaten die zich al hebben aangemeld zijn Meindert Gerckens, Jan Wellens (hij maakt schilderijen, etsen, pentekeningen en zal tentoonstellen in juli
en augustus), AZJP-medewerkster Katrien Vercruysse, Sandra Buyck en Anne Wittevrongel. En, er mogen zich nog steeds kandidaten melden!
P-MOMENT I April 2015 17
AZJP ColumN
.. Wat hebben Syrie en U-Place met het AZ Jan Portaels gemeen? In mijn laatste column had ik het over de figuur Jan Portaels. Ik kom erop terug naar aanleiding van de tentoonstelling in het Museum voor Schone Kunsten in Brussel “Portaels en de roep van de Oriënt.” Jan Portaels kreeg in 1842 (24 jaar oud) de prijs van Rome en een beurs van 2400 Belgische franken om zich gedurende vier jaar in Rome te vervolmaken in de schilderkunst. Al vóór zijn vertrek zou Jan Portaels de toelating gevraagd hebben aan de leden van de jury om na twee jaar zijn reis verder te zetten naar het oosten van het Middellandse Zeegebied. Hij ging in die tijd, wat zeker niet evident was, verre oorden opzoeken. Ook zijn ouders waren ongerust toen hij o.a. naar Syrië trok, niet als strijder, maar vermoedelijk wel de eerste Vilvoordenaar in Syrië, toen nog zonder IS. Ik wil van deze gelegenheid gebruik maken een bezoek aan deze intimistische tentoonstelling ten zeerste aan te bevelen. Ik had het genoegen rondgeleid te worden door de curator van de tentoonstelling, de heer David Depelchin. Ik kon nadien verwijlen in de aanpalende museumzalen van de “Fin-de-siècle kunstenaars”, waarvan er heel wat leerling zijn geweest van Portaels, in de 19de eeuw toch een Europese autoriteit.
Vilvoorde kwam onlangs nog in de media met U-place en het al-dan-niet gunnen van dit project door de Vlaamse Regering, die via het Brownfieldconvenant verlaten bedrijvencentra een herontwikkeling wil geven. U-place zou onze buur kunnen worden, als de Vlaamse regering haar convenant naleeft. Onze toekomst is nog niet zeker als ik dit door een AZJP-bril gadesla. Laat ons vooruitblikken op de toekomst. Ik doe dit na een “vondst” in een labo-uitslag van ons ziekenhuis. Ik zocht een resultaat op van een patiënt, ik noem hem Jan Portaels, en botste op een wel zeer bijzonder resultaat met als datum 30-04-2020. Ik telefoneerde bioloog Roger Mannaerts hierover op en hij antwoordde ironisch “dat het labo zijn tijd vooruit was”, waarmee ik afsluit, en de toekomst positief tegemoet zie, want het spreekwoord zegt: “wie achteruit kijkt heeft met de toekomst als tegenwind te kampen, dus kijk vooruit, liefst door onze AZJP-bril.” Dr. J. Deroover
18
1973 … … ik startte in het Operatiekwartier van de toenmalige St. Jozefkliniek, ik was 21 jaar en het was mijn eerste job. Volledig groen was ik niet, ik had er reeds drie jaar stage gedaan. Van het verre Limburg naar Vilvoorde. Ik begon als waarnemend diensthoofd onder een zuster, maar toen zij ziek werd, nam ik al vrij snel de dagelijkse werking volledig over. Het OK bestond toen uit vier operatiezalen én een brede gang. Deze gang deed dienst als een soort recovery (“plaats voor alle bedden”), Consultatieruimte, Spoedafdeling én Gipsruimte. Daarnaast was er ook de sterilisatie. De verpleegkundigen van alle verdiepingen brachten er hun vuile materialen en kwamen er hun propere goederen ophalen. Het is het tijdperk dat de handschoenen nog gewassen, gedroogd, gepoederd en gesteriliseerd werden.
“UIT HET OK IS HEEL VEEL ONTSTAAN” Op 14 februari 1977 ontstond de Centrale Sterilisatie op OK en eind jaren ’70 werd ook Spoed op een andere plek gehuisvest (in totaal Hubert Schwarzer
P-MOMENT I April 2015 19
Stilstaan
met hoofdverpleegkundige Operatiekwartier Hubert Schwarzer is Spoed nog 4 à 5 keer verhuisd) en werden de Consultaties en de Gipskamer gedecentraliseerd. Later ontstond ook de afdeling (Pre) Intensieve Zorgen (toen POZ). Voordien gingen patiënten na een zware operatie gewoon naar de hospitalisatieafdeling. Dit was niet alleen bij ons zo, het waren de mogelijkheden van toen. Ook werd er eind jaren ’70 stilletjes aan begonnen met endoscopie. Begin jaren ’80 deed specifieke pijngeneeskunde zijn intrede. Vaak werd dan bij de start van de “nieuwe afdelingen” de vraag gesteld: “Hubert, kan jij dit ook weer wat in de gaten houden?”. Het fijne van zo’n periode is dat je veel uit de grond kan stampen en mee aan het begin kan staan van heel veel.
WAT IS ER VERANDERD? Ongelofelijk veel, zoals ik net vertelde. Ook structurele dingen, bijvoorbeeld op personeelsgebied: vroeger hadden we een aantal verpleegkundigen op OK, maar het merendeel waren hulpverpleegkundigen (sanitair helpsters, kinderverzorgsters, familiale helpsters, …). Ook de technologie was helemaal anders, geringer. Nu kan men zich op zo veel meer (radiologisch) onderzoek en pathologie baseren, daardoor is de manier van werken natuurlijk niet meer te vergelijken. Ook qua medische specialisaties is er heel wat veranderd. Vroeger had je algemene chirurgen, ORL-specialisten, oftalmologen en gynaecologen (maar dat waren vaak ook algemene chirurgen). Nu zijn er tientallen specialisaties. En dan zijn er uiteraard ook nog de evoluties in operatietechnieken (laparoscopie, arthroscopie, robotchirurgie, …), de veranderingen op het gebied van hygiënevoorschriften, het verschil in cultuur, de organisatorische werking, … Anno 2015 gaat men overal steeds meer naar een digitaal OK toe. Ik heb gedurende de tijd dat ik hier ben zo veel zien evolueren en ik ben nog steeds enthousiast over de vorderingen die wij, mensen, maken. Het interesseert mij nog steeds even veel. Maar kan ik zeggen dat de kwaliteit vroeger slechter was? Nee, met de mogelijkheden die er waren was de kwaliteit er vroeger ook.
WAT IS ER NOOIT VERANDERD? In een operatiekwartier heeft iedereen elkaar nodig. De artsen, verpleegkundigen, hulpverpleegkundigen, logistiek medewerkers,
poetshulpen, … Wanneer een schakel ontbreekt, kan de machine niet verder. Iedereen moet samenwerken. Ook het fundament is steeds hetzelfde gebleven, namelijk het welzijn van de patiënt. En zeker niet onbelangrijk én onveranderd, is dat tikkeltje ‘roeping’ dat elke OK-medewerker moet hebben. Ik heb daar een soort zintuig voor, het heeft mij zelden in de steek gelaten bij aanwervingen.
1 DECEMBER 2016 … … dan ga ik met pensioen en stop ik met alles wat werkgerelateerd is. Dat heb ik mijzelf voorgenomen. Ik ben ervan geschrokken dat het zo snel is gegaan. Mijn job is altijd erg belangrijk geweest in mijn leven, een onlosmakelijk deel van mijzelf. Gelukkig heeft mijn gezin dit altijd aanvaard en heeft dit nooit een gelukkig gezinsleven in de weg gestaan, ik ben er mijn echtgenote en dochter dankbaar voor. Ik ben blij voor het enthousiasme dat ik elke dag gekend heb en ook voor het feit dat ik er steeds in geslaagd ben om mensen te kunnen stimuleren.
WAT HEEFT JE DAARBIJ GEHOLPEN? Geduld zonder twijfel en ook het feit dat ik steeds het goede zie in de mensen. Ik heb hier ook steeds op willen verder bouwen en ben van mening dat je zo het verst komt. Ik ben mij daarnaast ook altijd erg bewust geweest van de voorbeeldfunctie die ik als diensthoofd heb.
20
cultuur / Kwaliteit in het AZ Jan Portaels AZJP Cultuur Algemeen directeur en zorgdirecteur bezoeken wekelijks een zorgafdeling Naar aanleiding van een suggestie tijdens een van de interne 10x10 werkgroepvergaderingen in het kader van de AZJP-cultuur (zie vorig P-moment) zijn zorgdirecteur Sabine Van de Pol en algemeen directeur dr. Guy Buyens gestart met informele bezoeken te brengen aan de zorgafdelingen. Onderwerpen die aan bod komen zijn zeer divers: problemen met materiaal op de afdeling, aandachtspunten rond Infohos, werkbelasting, nood aan communicatie, … “Het is opvallend dat de bezochte afdelingen niet alleen pijnpunten aanhalen maar dat er ook nagedacht wordt over mogelijke verbeteringen en dat zelfs heel concrete suggesties geformuleerd worden” zegt dr. Guy Buyens. De huidige bezoeken vallen in een periode van hoge bedbezetting maar ondanks de hoge werkdruk blijft de sfeer op de verschillende afdelingen positief. “Het is trouwens dankzij de teamsfeer dat onze medewerkers het hoofd boven water kunnen houden op momenten dat het extreem druk is” zegt Sabine Van de Pol. Naast het gesprek met het team praten Sabine Van de Pol en dr. Guy Buyens ook steeds met een of twee patiënten op de afdeling. Hoewel heel wat onderwerpen aan bod komen (van maaltijden tot therapiecode) is de rode draad toch een algemene tevredenheid over
het ziekenhuis en de positieve bejegening op de afdeling. De bedoeling is om dit jaar alle verpleegeenheden aan te doen maar parallel worden ook bezoeken gepland aan medisch-technische diensten en ondersteunende diensten. Het is nog wat vroeg om ziekenhuisbrede verbeteringsacties te formuleren, maar naar aanleiding van de eerste bezoeken werden al heel wat “quick-wins” geïdentificeerd waar we alvast mee aan de slag kunnen.
Accreditatie/kwaliteit Projectleider ziekenhuisaccreditatie en kwaliteit AZJP Véronique Vande Gucht spreekt op Niaz Netwerkdag Op de Niaz-netwerkdag die onlangs georganiseerd werd voor alle deelnemende ziekenhuizen werd onze projectleider ziekenhuisaccreditatie en kwaliteit Véronique Vande Gucht gevraagd, naast sprekers als Jan Ennekens, algemeen directeur AZ Sint Maarten Mechelen en Bart Van Daele, psychiater en algemeen Véronique Vande Gucht directeur AZ Sint-Maria in Halle, een voordracht te geven over de manier waarop wij onze Raad van Bestuur (RvB) betrokken hebben bij de kwaliteitswerking in het AZ Jan Portaels. “Het begon met de accreditatiebeslissing waar de Raad van Bestuur bij betrokken werd. Daarna greep men het positief resultaat voor het chirurgisch zorgtraject aan voor de organisatie van een persconferentie met de RvB en de minister Jo Vandeurzen en volgde de interne kwaliteitsdag in het ziekenhuis met sessies specifiek voor de leden van de RvB. De leden van de RvB namen deel aan een specifieke vragenlijst over governance in het kader van het accreditatietraject. Het resultaat … een Raad van Bestuur die vragende partij is naar resultaten over kwaliteitsindicatoren, jaarverslag en beleidsplan.” vult Véronique Vande Gucht verder aan.
P-MOMENT I April 2015 21
Een redactielid geeft in elke editie van het P-moment in eigen woorden enkele kwaliteitstermen weer. VIP² Het VIP² (spreek uit: VIP kwadraat), of het Vlaams Indicatoren project voor Patiënten en Professionals, is ontstaan uit een samenwerking tussen o.a. de Vlaamse vereniging van hoofdartsen en de Vlaamse Overheid in 2012 met als doel Vlaamse ziekenhuizen een structuur aan te reiken waarin zij aan de patiënt concrete informatie en cijfers kunnen aanbieden. Via een centrale website, in ontwikkelingsfase, wordt de informatie van de deelnemende ziekenhuizen gebundeld. Ondanks dat de medewerking niet verplicht is, nemen de meeste Vlaamse ziekenhuizen hieraan deel. De aangereikte informatie wordt zowel intern als extern op een gecontroleerde manier verzameld zodat de objectiviteit gegarandeerd kan worden. Ook de patiënten worden bij een aantal indicatoren (maatstaven) actief betrokken en bevraagd.
Verzoeken Tot Verbetering (VTV’s) Verzoeken Tot Verbetering (VTV’s) zijn stilaan een begrip geworden in het AZJP. VTV’s zijn geboren uit een aantal kwaliteitsinitiatieven: interne audit*, veiligheidsrondes, Quality Street en naar aanleiding van het eisenkader van het Internistisch Zorgtraject*. De medisch diensthoofden en hoofdverpleegkundigen werken als een tandem om deze VTV’s voor hun afdeling te bepalen, op te volgen en te blijven evalueren. Het gaat in eerste instantie om zaken die relatief snel verbeterd kunnen worden en een meerwaarde bieden. Deze VTV’s vormen mee de basis van een continu verbeteringsproces en worden gestructureerd opgevolgd in samenwerking met de Cel Kwaliteit en de betrokken directeur. Het is een manier om niet te blijven stilstaan, wat achteruitgaan betekent, onszelf en onze werkwijze in vraag te durven stellen en bewustwording te creëren om veilig en kwaliteitsvol te blijven werken.
Geneeskunde 1
Week van de .. patientveiligheid ikv
“Luisteren naar de patiënt” De week van de patiëntveiligheid stond eind vorig jaar in het teken van luisteren naar de patiënt. Een week lang konden onze medewerkers aan de hand van een vragenlijst testen of zij dit correct deden. Daarnaast toonden we filmpjes van hoe het alvast niet moet (met dank aan enkele Little Britain-sketches)! Hilariteit alom natuurlijk, maar het onderwerp zelf is uiteraard niet “om mee te lachen”. Onze medewerkers toonden zich erg geëngageerd en geïnteresseerd. De winnende afdelingen Inwendige Geneeskunde 1 en 2 vulden de meeste enquêtes in. Zij sleepten elk een cheque t.w.v. 250 euro voor een afdelingsactiviteit in de wacht!
* zie vorig P-moment Geneeskunde 2
22
nieuwe artsen
AZ Jan Portaels
Dr. Jurgen Spaenjers Dr. Jurgen Spaenjers, geboren in Antwerpen, voltooide zijn opleiding geneeskunde aan de Universiteit van Antwerpen. In 2007 startte hij de opleiding urgentiegeneeskunde die hij in 2013 voltooide. Dr. Spaenjers houdt van actie en variatie en is vooral geïnteresseerd in reanimatie, echografie op Spoed en traumatologie. In 2014 heeft hij gedurende een jaar een fellowship gedaan op Spoed in West-Australië (Bunbury) om zijn kennis en vaardigheden verder uit te breiden en internationale ervaring op te doen. Graag zou hij in de toekomst enkele internationale missies ondernemen met Artsen Zonder Grenzen of B-Fast. De dienst Spoedgevallen in het AZJP is volgens hem een dynamische spoed met een interessant MUG-gebied (dichtbij de nationale luchthaven) wat hem heeft aangesproken.
Dr. Lauranne Pierret Dr. Lauranne Pierret heeft haar opleiding tot arts en dermatoloog voltooid aan de Vrije Universiteit Brussel – UZ Brussel. Als student geneeskunde liep ze buitenlandse stages algemene geneeskunde in Plettenberg Bay, ZuidAfrika en een stage radiologie aan de Universiteit van Ann Arbor, Michigan, USA. Ze studeerde af als arts in 2009 met de grootste onderscheiding en is auteur en co-auteur van meerdere nationale en internationale publicaties aangaande immunotherapie bij melanoom en allergie. Na haar specialisatie behaalde zij het bijkomende interuniversitaire diploma “Vigilance des actes en dermatologie esthétique” aan de universiteit van Versailles in Frankrijk. Actueel oefent zij algemene dermatologie uit in het AZJP maar met speciale interesse voor dermato-oncologie, dermatochirurgie, flebologie en allergologie.
Dr. Jelke Verwimp Dr. Jelke Verwimp, geboren in Mol, haalde haar diploma geneeskunde aan de KU Leuven. Via enkele omzwervingen in de tropische en huisartsgeneeskunde, heeft ze zich uiteindelijk aan de UZ Leuven gespecialiseerd in pneumologie. Ze blijft ook een brede interesse behouden voor de algemene interne pathologie. Dr. Jelke Verwimp vervoegt sinds januari 2015 het team van pneumologen in het AZJP.
P-MOMENT I April 2015 23
Geriatrisch artsenkorps in het AZJP Een stralende lentezon, een energieboost, een nieuw begin … Na enkele moeilijke maanden op de Geriatrieafdelingen door een acuut tekort aan artsen in het geriatrisch team, zijn we verheugd het vernieuwd team voor te kunnen stellen. De geriaters zijn jullie uiteraard al langer gekend: dr. Evi Moonen, dr. Jan Noyen en dr. Gwen Verbeke. De interniste, dr. Nelly Numbi, is opnieuw paraat na haar zwangerschapsrust.
In het begin van dit jaar verwelkomden we een nieuwe zaalarts: dr. Rock-Ange Iranyeza die in Utrecht studeerde en zich volop aan het inwerken is, ook in de Vlaamse tongval … Met het vernieuwde geriatrisch team willen we nu verder werken aan de uitbouw van de geriatrische activiteit in Vilvoorde.
AZJP in de pers Overheidssubsidies voor ziekenhuizen ■■ “UZ Jette wacht nog op 130 miljoen euro, AZJP op 78 miljoen” | Het Laatste Nieuws (27 maart 2015) ■■ “AZJP wacht op 78 miljoen” | Het Nieuwsblad (27 maart 2015) ■■ “Ziekenhuissubsidies” | Nieuws Ring TV (28 maart 2015) Muziek in de operatiezaal Een Brits onderzoek ging op zoek naar het aantal chirurgen dat opereert met muziek. Wat blijkt? 9 op de 10 chirurgen zetten wel vaker hun favoriete deuntjes op. En het heeft zo z’n voordelen. Het zou positief zijn voor de concentratie van de chirurg, het geeft energie én de patiënt blijft er kalmer door. Ook in het AZ Jan Portaels zijn er chirurgen die met muziek opereren, zo ook dr. Ilan Baron. “Luister altijd naar muziek tijdens het opereren” | Het Laatste Nieuws (22 jan 2015)
Erg drukke periode voor ziekenhuizen ■■ “Ziekenhuis moet patiënten weigeren” | Het Laatste Nieuws (7 jan 2015) ■■ “Opnamestop in het AZJP” | Ring TV (6 januari 2015) AZ Jan Portaels opent nieuwe Diabeteskliniek ■■ “Nieuw Diabetescentrum AZJP” | Ring TV (27 nov 2014) ■■ “Nieuwe Diabeteskliniek AZJP” | Radio 2 Vl Brabant (27 november 2014) ■■ “Vernieuwde diabeteskliniek verdubbelt capaciteit” | Het Nieuwsblad (28 november 2014) ■■ “Diabeteskliniek AZJP kan 50 patiënten per dag begeleiden” | Het Laatste Nieuws (28 november 2014)
24
Dr. Verwimp en dr. Du Four fighting the cigarette! Rookstopprogramma – Rookstopbegeleiding in het AZ Jan Portaels “Stoppen met roken is voor de meesten moeilijk en herval komt vaak voor. De slaagkansen worden verhoogd als patiënten beroep doen op een professionele begeleiding door een longarts of erkend tabacoloog. Hiervoor kunnen zij ook terecht in het AZ Jan Portaels.”
Ontwenningsverschijnselen en aangeleerd gedrag Wat stoppen met roken extra moeilijk maakt, is het feit dat de roker de ontwenningsverschijnselen ten gevolge van de nicotineafhankelijkheid van nature uit steeds probeert te voorkomen of weg te nemen. Farmacologische hulpmiddelen kunnen deze ontwenningsverschijnselen verminderen. In het AZ Jan Portaels staan dr. Du Four en het nieuwste lid van het artsenkorps pneumologie dr. Verwimp, in voor een specifieke vorm van rookstopbegeleiding.
Hoe gaat het in zijn werk? “Eerst vindt een uitgebreid gesprek plaats over de redenen om te stoppen met roken. Tijdens de eerste afspraak wordt de patiënt ook
algemeen medisch nagekeken. Daarnaast worden de longen geëvalueerd aan de hand van een longfunctietest en een radiografie. De motivatie van de patiënt om te stoppen en diens nicotineafhankelijkheid worden geëvalueerd” zegt dr. Verwimp. “Wij gaan na of nicotinesubstitutie zoals kauwgom, pleisters, … of rookstopmedicijnen aangewezen zijn. Daarnaast wordt ingezoomd op mogelijke ontwenningsverschijnselen en krijgt de patiënt informatie over hoe hij deze kan opvangen. Daarna wordt aan de hand van de verwachtingen, rook(stop)geschiedenis en het
De roker probeert de ontwenningsverschijnselen van nature uit steeds te voorkomen of weg te nemen.
P-MOMENT I April 2015 25
huidige rookgedrag van de patiënt een planning opgemaakt voor rookstop, al dan niet met behulp van medicatie.” Nadien worden een zes- tot achttal consultaties gepland in de komende rookstopmaanden, ongeveer om de twee tot drie weken. Er worden tips meegegeven om vol te houden en gedragswijzigingen worden besproken. “Ook wanneer een ex-roker met succes gestopt is, maar het moeilijk vindt om vol te houden en begeleiding wenst, kan hij terecht bij het rookstopprogramma van het AZ Jan Portaels” vult dr. Du Four aan.
Terugbetaling Vanaf 1 oktober 2009 voorziet het RIZIV een gedeeltelijke
terugbetaling voor een rookstopbegeleiding. Deze omvat een terugbetaling van 30 euro voor de eerste raadpleging en 20 euro voor de volgende zeven raadplegingen. “Voor een rokende vrouw die zwanger is, bieden we (al dan niet samen met haar partner) een rookstopbegeleiding aan. Deze verloopt ongeveer identiek aan hetgene hierboven vermeldt. Voor de zwangere vrouw voorziet het RIZIV een terugbetaling van 30 euro voor de acht raadplegingen. De partner valt onder de bovenvermelde regeling van 30 euro voor de eerste raadpleging en 20 euro voor de volgende zeven raadplegingen” sluit de dokter af. Daarnaast kunnen patiënten ook steeds op afspraak – los van dit specifieke programma - terecht voor rookstopbegeleiding bij dr. Du Four.
AZ Jan Portaels referentieziekenhuis op het gebied van SPECT CT Afdeling Nucleaire Geneeskunde & Moleculaire Beeldvorming Samen met het Brusselse Sint-Jan Ziekenhuis is het AZ Jan Portaels een referentieziekenhuis op het gebied van werking met de SPECT CT (een driedimensionale diagnostische techniek waarbij gebruik wordt gemaakt van radioactief gelabelde stoffen). Zo hadden wij onlangs een Sloveense arts en technoloog op bezoek die zich enkele dagen onderdompelden in deze specifieke
techniek in ons ziekenhuis. Leuk voor de medewerkers op dienst en voor de bezoekers in kwestie, die erg van de (opleidings)trip hebben genoten. In de toekomst mogen we wellicht nog meerdere internationale bezoekers op deze afdeling verwachten. Of hoe technologie het AZ Jan Portaels Vilvoorde op de kaart zet in Ljubljana, Slovenië. Medisch diensthoofd Dr. Declerck met de sloveense bezoekers
26
Verhuizen, verhuizen, verhuizen, …. We dachten dat onze oplossing finaal was, maar toch dienen we hoogstwaarschijnlijk terug een verhuisbeweging te maken. In de periode 2007-2013 heeft het ziekenhuis enorme inspanningen geleverd om de kwaliteit van de zorg te verbeteren. Niet enkel de infrastructuur werd aangepakt, maar ook alle processen werden herbekeken. In parallel werd een reorganisatie uitgevoerd en werden de artsen meer betrokken bij het beleid van het ziekenhuis. Het ziekenhuis is er in geslaagd om de exploitatie financieel gezond te maken en de activiteit neemt toe. Tevens werden tal van nieuwe initiatieven opgestart. We werken aan de uitbouw van een nieuwe Stroke Unit en aan de verdere ontplooiing van de diensten Inwendige Geneeskunde, Geriatrie en Heelkunde. Hierdoor is het huidige beddenhuis (dit is het geheel van de verschillende verpleegdiensten) niet meer optimaal georganiseerd om op een efficiënte manier, kwalitatieve zorg aan te bieden. Wachten op het nieuwe ziekenhuis is geen optie. Daarom zullen we op de huidige site nog enkele belangrijke verbouwingen uitvoeren. Deze werken zullen gerealiseerd zijn in september 2016. Het ongemak van deze verhuisbewegingen voor onze medewerkers is spijtig genoeg de tol die we moeten betalen om onze groei en ambitie voor de toekomst veilig te stellen. Vanuit de directie willen wij hen van harte bedanken voor hun medewerking!
oproep Oktober lijkt nog veraf, maar zoals iedereen weet vliegt de tijd… In kader van de maand van de spiritualiteit wil de dienst Levensbeschouwelijke Zorg in het AZJP de eigenheid van existentiële zorg in de kijker zetten. Een onderdeel daarvan is een uitnodiging aan het personeel om een gedicht, originele tekst, creatie,… te maken die hun antwoord uitdrukt op de volgende soort vragen: ‘Wat drijft je? Wat inspireert je? Waar haal je zin uit? Waar doe je het allemaal voor? Hoe geef jij je eigen kleur aan je leven? Enz enz …. Hierbij onze creatieve personeelsoproep! Heb jij inspiratie? Mail het naar
[email protected] en
[email protected], klop even aan bij de dienst Levensbeschouwelijke Zorg (F-blok) of post jouw inzending in hun brievenbus. We sluiten af op 30 juni.
P-MOMENT I April 2015 27
Coming up Werelddag tegen taba k in AZ Jan Portaels | vrijd ag 29.05 Gynaecologisch plat form | huisartsensymposiu m| zaterdag 27.06
Onbekende plek
Weet je... waar deze foto genomen is? Jouw antwoord mag je e-mailen naar
[email protected] De leden van de Mobiele Nachtequipe wisten de vorige foto thuis te brengen. Zij mogen hun prijs komen ophalen bij Tine Winnelinckx | 2D
Warmtemanagement
Operatiekwartier De lichaamstemperatuur van de patiënt voor, tijdens en na een chirurgische ingreep is een belangrijk element bij de preventie van postoperatieve wondinfecties. Een daling van de lichaamstemperatuur leidt tot een vernauwing van de bloedvaten, minder zuurstoftransport naar de wonde en een vertraagde wondheling. Dit alles brengt een verhoogd risico op postoperatieve wondinfecties met zich mee, zeker bij langdurige ingrepen. Bovendien ervaart de patiënt het als zeer oncomfortabel om in de pre- en postoperatieve fase blootgesteld te worden aan te koude omgevingstemperaturen. Om postoperatieve wondinfecties en bijkomende schade te voorkomen zou de lichaamstemperatuur van de patiënt in elke operatieve fase boven de 36°C moeten blijven. Daarom is het belangrijk om op verschillende momenten de lichaamstemperatuur te meten. In het AZ Jan Portaels wordt steeds meer aandacht besteed aan de normo thermie, dit is de normale lichaamstemperatuur van de patiënt. In 2014 werd er een ziekenhuisoverschrijdend overleg georganiseerd met o.a. anesthesisten, OK-medewerkers, aankopers, … waarbij materialen die een normothermie verzekeren werden geëvalueerd.
Factoren die tot hypothermie (te lage lichaamstemperatuur) kunnen leiden: ■ ■ ■ ■ ■
De leeftijd van de patiënt (hoe ouder, hoe sneller de daling van de lichaamstemperatuur). Anesthetica Te lage omgevingstemperatuur Toediening van koude infuusvloeistoffen Kleding (patiënten dragen slechts een operatieschort)
Wat kan er gedaan worden om de normothermie te behouden? ■ ■ ■ ■
Opwarmen van infuusvloeistoffen alvorens toediening. Omgevingstemperatuur van de operatiezaal op minstens 18°C houden. Vermijden dat de patiënt afkoelt tijdens transport van en naar het Operatiekwartier. Actieve opwarming van de patiënt voor, tijdens en na de operatie middels een warmtedeken.
Er is al heel wat geïnvesteerd in warmtemanagement de afgelopen jaren, maar er is nog steeds werk aan de winkel! We zien dit alvast als een belangrijk actiepunt.
28
Medewerkers nieuws
Geboortes die ons werden gemeld: 1/12/2014
Sébastien (M) Charlotte DUFLOU
Operatiekwartier
6/12/2014
Finka (M) Veneranda VAN SPAENDONK GST
8/12/2015
Brent (M) Veerle NOERENS
Materniteit
Mathias (M) Liesbet SERVRANCKX
Financiële Dienst
Jana (V) Nancy VERRIJDT
Radiologie
Renée (V) An VAN DER HASSELT
Heelkunde 1
Remi (M) Dr. Mieke SMETS
Radiologie
Amélie (V) Lore HUMBEECK
Mobiele nachtequipe
Odin (M) Dr. Kenneth COENYE
Hoofdarts
14/01/2015 15/01/2015 16/01/2015 5/02/2015 19/02/2015 05/03/2015
Verantwoordelijke uitgever: Communicatiedienst AZJP Gendarmeriestraat 65 - 1800 Vilvoorde
