Overheidsinkoop als onderzoeksonderwerp. Public Procurement Research Centre

Overheidsinkoop als onderzoeksonderwerp Public Procurement Research Centre Een samenwerkingsverband van de Universiteit Utrecht en de Universiteit Twente

Prof. dr. J. Telgen

Public Procurement Research Centre (PPRC) – www.pprc.eu

AGENDA 2

Overheidsinkopen: waar hebben we het over?

Gemeenten en inkopen in het sociaal domein Voorbeelden van onderzoek: • Extra zekerheden inbouwen • Relatief beoordelen • Gunningsmethoden • Economic Tender Quantity

We weten nog heel veel niet ……

27-5-2013

Public Procurement Research Centre - www.pprc.eu

OVERHEIDSINKOPEN: WAAR HEBBEN WE HET OVER? 27-5-2013


WAAR HEBBEN WE HET OVER? 4

De omvang van de markt

Publieke sector markt wordt geraamd op: • IOO, 2009: cijfers over 2007 • OECD, 2011: cijfers over 2009

57 miljard 120 miljard

• Verschil zit hem in uitgaven voor AWBZ, ZVW en sociale voorzieningen:

OECD (2011), “Size of public procurement market”, in Government at a Glance 2011, OECD Publishing.

27-5-2013


WAT IS EEN TYPISCHE OVERHEIDSINKOOP? 5

De verdeling van de opdrachtwaarde

Bron: Onderzoek IOO, 2009

27-5-2013


ONDER EN BOVEN DE AANBESTEDINGSDREMPEL 6

Overheidsinkoop gaat voor 75% over inkopen onder de aanbestedingsdrempel Opdrachten boven de drempel zijn weliswaar groter, maar het zijn er veel minder: • Ca. 5.000 opdrachten boven de drempel jaarlijks (NL) • Ca. 300.000 opdrachten onder de drempel (NL)

27-5-2013


MEER LEVERINGEN EN DIENSTEN DAN WERKEN 7

27-5-2013


MISVERSTAND 8

Overheidsinkopen zijn niet alleen de HSL en de Betuweroute, maar juist ook de schoonmaak, de uitzendkrachten en de kleinere bouwopdrachten.

• Vooral onder de drempel • En vooral door decentrale overheden

27-5-2013


GEMEENTEN EN INKOPEN IN HET SOCIAAL DOMEIN 27-5-2013


GEMEENTEN KOPEN IN 10

Waar geven gemeenten geld aan uit? • Salarissen ambtenaren • Overdrachtsuitgaven (bijstandsuitkeringen, etc.) • Inkopen Gemeentelijke inkoop rond 2005 was ca. € 1000 per inwoner • Inclusief maatschappelijk werk, schuldhulpverlening, WVG

Met komst Wmo (2007) fors uitgebreid • Hulp bij het Huishouden

27-5-2013


11

GEMEENTEN MOETEN NU FORS MEER INKOPEN IN SOCIAAL DOMEIN Orde van grootte per 100.000 inwoners: WVG: Hulp bij het Huishouden: Begeleiding: participatiewet Jeugdzorg: Persoonlijke verzorging Gevolgen ZZP 3 en 4

€ € € € € € €

Totaal:

ca. € 100 miljoen

5 miljoen 10 miljoen 30 miljoen 15 miljoen (varieert sterk) 5 miljoen 10 miljoen ?

Ofwel wederom ca. € 1000 per inwoner

27-5-2013


DE GEVOLGEN VOOR DE GEMEENTEN 12

De gemeentelijke inkoop krijgt een heel ander karakter

27-5-2013


ENORME OPGAVE 13

Nieuwe ‘producten’ definiëren is noodzakelijk / gewenst Maar ook heel lastig • Geen ervaring mee: wat is het dan? • Noch bij vragers (gemeenten), noch bij aanbieders

En dat moet dus ontwikkeld worden, • terwijl er giga-contract boven de tafel zweven …… • En de totaal omzet stevig (ca. 20%) afneemt, en aanbieders dus moeten vechten om te overleven

27-5-2013


BELEIDSNOTA VAN GEMEENTEN BIEDT GEEN HOUVAST 14

Beleidskeuze zou moeten gaan over de keuze tussen zelf regie in handen houden (gemeenten) dan wel overlaten aan aanbieders (professionals): ontbreekt veelal. Evenals keuze tussen budget en kwaliteit: • Vast (maximaal) budget: dan hopen dat kwaliteit voldoende is • Vaste (minimale) kwaliteit: dan hopen dat budget voldoende is

De meeste beleidsvisies beloven: “vrede op aarde en in alle mensen een welbehagen”.

27-5-2013


MAAR GELUKKIG MOGEN WE ONDERHANDELEN ….. 15

Diensten in het sociaal domein zijn zogenaamde 2B diensten Daarvoor geldt een beperkt aanbestedingsregime • Alleen basisbeginselen – verder vormvrij • Dus we mogen ook “onderhandelen” • Voelt niet als een aanbesteding Opluchting ……. Of toch niet: • Hoe moeten we die onderhandeling vorm geven • Met tientallen aanbieders • Voor honderden verrichtingen / interventies / producten • En de gemeente is monopsonist !

27-5-2013


VOORBEELDEN VAN ONDERZOEK

27-5-2013


EXTRA ZEKERHEID LEVERT OMGEKEERD EFFECT 17

Gewicht prijs/kwaliteit op 40/60 en kwaliteit tenminste 7 uit 10 Minimum grens kwaliteit op 7 Acceptabele kwaliteit scores tussen 7-10. Het maximum verschil in kwaliteit is 3 Bij 60% gewicht is het maximum verschil in kwaliteitspunten 1,8 punten Prijs scores varieren van 0-10 Bij 40% gewicht op prijs is het maximale verschil in prijspunten 4 punten = meer dan twee keer zo veel als de punten voor kwaliteit

27-5-2013


RELATIEF BEOORDELEN 18

Uit een recente aanbesteding:

“De aanbiedingen worden gescoord op financiële aantrekkelijkheid. De aanbieding met de laagste prijs krijgt het maximum aantal punten. De andere aanbiedingen krijgen scores afgeleid van de beste score”: Score = Max punten x (beste prijs / deze prijs) Veel gebruikt: • Als men niet weet welke prijzen te verwachten …….?!? • Veel nadelen: • Rare grafiek • Rank reversal 27-5-2013


RARE GRAFIEK 19

Score = Max punten x (beste prijs / deze prijs) Score = 80 x (100 /prijs) scoring 90

80

70

60

score

50

40

30

20

10

0 1

101

201

301

401

501

601

price

27-5-2013


701

801

901

1001

RELATIEF SCOREN IN ACTIE 20

Voorbeeld: – Prijs en kwaliteit even belangrijk – Kwaliteit is al gescoord – Prijs score = 50 * (beste prijs/prijs)

Prijs in €

Kwaliteit

Supplier A

50

2

Supplier B

150

41

Supplier C

170

45

Supplier D

190

49

27-5-2013


RELATIEF SCOREN IN ACTIE (2) 21

De score formule toepassen voor prijs: – Prijs score = 50 * (50 / prijs)

Prijs score Kwaliteit score Totaal score

Supplier C

50 16.7 14.7

2 41 45

52 57.7 59.7

Supplier D

13.1

49

62.1

Supplier A Supplier B

27-5-2013



Maar dan: Supplier A (nota bene: niet de winnaar, maar de allerlaatste) mag niet meer meedoen of trekt zich terug

Supplier A Supplier B Supplier C

Supplier D

27-5-2013

Prijs in € Kwaliteit Niet geaccepteerd 150 41 170 45 190 49



Opnieuw de score formule voor prijs toepassen: – Prijs score = 50 * (150 / prijs)

Prijs score

Kwaliteit score

Totaal score

Supplier B

50

41

91

Supplier C

44.1

45

89.1

Supplier D

39.4

49

88.4

27-5-2013


RELATIEF BEOORDELEN 24

Conclusie

Relatief beoordelen leidt tot problemen: Maakt je afhankelijk van toeval Biedt altijd mogelijkheid tot rank reversal

Maar bovenal: is niet professioneel Verschil in scores tussen B en D is afhankelijk van wel of niet meedoen A (3 punten of 11 punten)

27-5-2013


WAAROM ALTIJD GEWOGEN FACTOR SCORE? 25

Er is meer …..

Weighted factor score; weighted product form; Canadian method; lowest acceptable bid; modifeid lowest acceptable bid; Electre I; Electre II; Electre Tri; other outranking variants; conjunctive screening A; conjunctive screening B; conjunctive screening C; (fuzzy) (dis)conjunctive screening variants; lexicographic screening; simple multi attribute rating technique (SMART) A; SMART B; multi attribute utility theory (MAUT); linear assignment; Analytical Hierarchy Process (AHP); maximin; cluster analysis; neural networks; data envelopment analysis (DEA); categoric analysis; interactive methods (e.g. STEM); lottery; least prices; maximum quality; decision tree; cost ratio; value for money; mathematical programming; technique for ordered preference by similarity to ideal solution (TOPSIS); fuzzy sets theory; et cetera

In de laatste jaren: Gunnen op Waarde, PIPS, BVM, etc

27-5-2013


EEN LEUK ALTERNATIEF 26

Verplicht in Canada (federaal) voor Highway Agency

Simpel • Leg alle offertes op een rijtje qua prijs (hoog naar laag) • Bepaal de middelste (= de mediaan) • Gooi alles weg wat duurder is • Vergeet de prijs verder • Kies het allerbeste voorstel Je kunt de burger uitleggen: • We zitten in de beste helft van de markt • En ik heb het allerbeste gekozen wat er was

27-5-2013


ECONOMIC TENDER QUANTITY 27

Hoeveel leveranciers uitnodigen om offerte in te dienen?

 Costs

Total costs

Tender evaluation costs

Expected minimum bid

0

27-5-2013

0

Number of invited suppliers 


ECONOMIC TENDER QUANTITY 28

Hoeveel leveranciers uitnodigen?

Optimaal aantal leveranciers hangt af van (verdeling van) verwachte biedingen • Is feitelijk onbekend • Maar goede aanbesteders kennen de markt Rekenen met een algemene verdelingsfunctie levert interessante informatie: Het is niet de verwachte waarde van de aanbiedingen, maar de spreiding daarin die bepalend is: Des te minder spreiding, des te minder offertes vragen

27-5-2013


WE WETEN NOG HEEL VEEL NIET

27-5-2013


ONDERZOEKSONDERWERPEN 30

Op niveau van de NL wet: • Wat levert de aanbestedingswet Nederland op? • Waarom staan we zo laag in de EU ranking? (zie plaatje) • Hoe gaat NL de EU richtlijnen implementeren? • Verwerken past performance • Social return voor kleinere aanbestedingen Op niveau van de uitvoering door een aanbestedende dienst: • Wanneer voorselectie (niet openbaar) en wanneer wel? • Wanner en hoe in percelen splitsen of toch maar niet? • Wanneer welke gunningsmethode? • Beperken administratieve lasten Wij staan er klaar voor !

27-5-2013


31

NALEVING VAN AANBESTEDINGSREGELS IN NEDERLAND

Bron: OECD, 2009

27-5-2013


Overheidsinkoop als onderzoeksonderwerp. Public Procurement Research Centre

Recommend Documents