Overdracht integrale aanpak valpreventie 13 december 2012
Kathleen Daniels, manager expertisecentrum ZZG Zorggroep Nancy Albertz, projectleider Preventiekracht Dicht bij Huis
Programma 9.00-11.15
A)
KENNIS & ERVARING
11.30-11.50
B)
PRODUCTEN
11.55-12.15
C)
ONDERSTEUNING VANUIT ZZG/GGD
Pauze
Wat is een integrale aanpak • Een probleem kent meerdere risicofactoren (bij valpreventie zowel patiënt als omgeving); • Te beïnvloeden door diverse partijen; • Continuüm: universele -> selectieve -> geïndiceerde -> zorggerichte preventie • Parallelle doelgroepen en interventies
A. Kennis & Ervaring
Preventie indeling Collectieve preventie
Individuele preventie
Universele preventie
Selectieve Preventie
Geïndiceerde preventie
Zorggerichte preventie
Richt zich op de algemene populatie ongeacht risicostatus of klachten
Richt zich op mensen met bepaalde kwetsbaarheden
Richt zich op mensen met (beginnende) klachten., symptomen.
Als onderdeel van zorg/behandeling, als er al sprake is van een probleem/ ziekte/diagnose.
MBvO, dans, seniorensport, algemene PR & voorlichting
Fit, veilig & valbreken, Geriatrie fitness, rollatoractiviteiten
Vallen Verleden tijd, In Balans
Fysiotherapie, beleid intramuraal, Valpoli UMC St. Radboud, Cursus Geriatrie UMC
Succesfactoren bij het opzetten van een integrale aanpak valpreventie Doel/resultaat • Formuleer realistische, gedragen doelen die bijdragen aan preventie van valincidenten. • Maak een jaarlijks werkplan, verdeel taken. • Een ervaren, neutrale kartrekker/coördinator. Professionals • Gevoel van urgentie, bereidheid om mee te doen (niet trekken aan een dood paard, waar zit de energie?); • Samenwerken i.p.v. concurrentie, zoek naar ieders aanvullende rol • voor particuliere praktijken: bereidheid om dingen ‘in eigen tijd’ te doen • competenties: buiten de kaders kijken, daadkracht, verbinding, organisatie, affiniteit en misschien wel bij meerdere deelnemers. • inhoudelijke kennis over (risico’s) vallen en valpreventie (bij fysiotherapeut) • kennis van een wijk om snel zaken op te kunnen pakken of regelen. Bereik van de doelgroep, inleven in de doelgroep • Deelname ouderenorganisatie(s) aan projectgroep Activiteiten • Een mix van activiteiten, voor alle groepen uit het preventiecontinuüm. Financiering van activiteiten • Betrek gemeente/zorgverzekeraar. Past dit in hun beleid? A. Kennis & Ervaring
Meerwaarde van een lokale werkgroep • Het aanbod kan door lokale partijen uitgevoerd worden; • men kent relevante kanalen, ontwikkelingen om bij aan te sluiten; • ieder kan hierin zijn eigen rol nemen. • Resultaten borgen door bijv. toeleiding naar sportaanbod in de buurt Voorwaarde: een kartrekker
opdracht in subgroepen • welke partijen zou je willen betrekken in een lokale werkgroep valpreventie? • En waarom? m.a.w. welke functie/rol kunnen zij vervullen?
Samenwerking, mogelijke partijen (afhankelijk van doel/doelgroep) • • • • • • • • •
Ouderenorganisaties Stichting Welzijn ouderen, Fysiotherapeut(en) Ergotherapeut(en) Geriater Ziekenhuis Woningbouw Wijkbeheerder Gemeente: zorg/welzijn & bouw/wonen/openbare ruimte
• • • • • • • •
A. Kennis & Ervaring
Huisarts Apotheker GDD Thuiszorgorganisatie(s) Seniorensport beweegactiviteiten (t’ai chi, MBvO, zumba gold) VVN ROS (regionale ondersteuningsstructuur)
Aanvullende rollen •
casefinding, signalering, screening: huisarts, apotheker, fysiotherapeut, ouderenadviseur, wijkverpleegkundige, gezondheidsmakelaar
•
informeren/toeleiden/motiveren: lokale media, KBO, thuiszorgmedewerkers, vrijwilligers, welzijn ouderen, professionals onderling
•
professioneel aanbod: fysiotherapeuten (VVT/In Balans),ergotherapeuten, geriaters, RSR/Welzorg, docenten sport & beweging. Wellicht kunnen voorlichtingen ook door bijv. wijkverpleging, OA gegeven worden na scholing?
Samen vorm je een keten Vindplaats senioren
casefinding/ motiveren
Screening
Preventief Verwijzing aanbod/1e lijn naar 2e lijn
KBO Activiteiten voor senioren (bingo, MBvO, koffie drinken in het woonzorgcent rum)
Thuiszorgmedewerker, OA, Sportdocent
Fysio, h.a., apotheker, ergo
Beweeg/sport - groep, fysio, ergo, h.a., apotheker
Valpoli, geriater
Methodieken t.b.v. screening/ casefinding valgevaarlijke ouderen Voordat ouderen valgevaarlijk worden is het belangrijk dat ze aan universele valpreventie gaan doen: of te wel in beweging komen en/of blijven. Vooral bewustwording en gedragsverandering is hier belangrijk: • • • • • • •
voorlichtingscampagnes landelijk, gemeente, wijkniveau landelijke prikkels tot gedragsverandering laagdrempelig, aantrekkelijk beweegaanbod in de buurt gebruik maken van de juiste media/communicatiekanalen zo nodig financiële tegemoetkoming Toeleiding door sportcoaches, gezondheidsmakelaars, ouderenadviseurs ? Mogelijkheden om mensen met elkaar in contact te brengen; samen wandelen , lopen, fietsen A. Kennis & Ervaring
Voorbeelden beweegaanbod regio
• • • • •
oud fit Wijchen, Old Socks Heumen MBvO (sportservice, MEER Welzijn Wijchen) Sport 55+ universitair sportcentrum Dansschool Vermeulen Tai chi A. Kennis & Ervaring
Casefinding van de doelgroep waarbij al wel sprake is van risicofactoren maar nog geen valrisico (selectieve valpreventie)
• Toeleiding vanuit het beweegaanbod • Toeleiding vanuit SWON ouderenadviseurs, sportcoaches e.d. • Huisarts/POH • Organiseren van voorlichtingsbijeenkomsten op plaatsen waar deze ouderen bij elkaar komen: seniorenmarkt, bingo, clubs of i.c.m een thema zoals valpreventiemaand.
A. Kennis & Ervaring
Aanbod in deze regio •
De voorlichtingsbijeenkomsten valpreventie door fysiotherapeut, ergotherapeut, wijkverpleegkundige ( men moet ook vragen kunnen beantwoorden) Er is ook een voorlichting beschikbaar voor professionals: thuiszorgteam, woningbouw, ouderenadviseurs
•
Geriatrie fitness Fysiotherapeut
•
Fit, veilig en valbreken van de judobond Hierin veel aandacht voor loop en balansvaardigheid en opbouwen van goede val/roltechniek www.youtube.com : Fit, Veilig en Valbreken A. Kennis & Ervaring
casefinding van ouderen met een valrisico, maar deze ouderen behoren niet tot de kwetsbare groep ( frail) (geindiceerde valpreventie)
-toeleiding vanuit wijkverpleging, gezondheidsmakelaars, -toeleiding vanuit Huisarts/POH -toeleiding vanuit de voorlichtingsbijeenkomsten -toeleiding vanuit fysiotherapeut/ergotherapeut -toeleiding vanuit aanbod selectieve preventie
A. Kennis & Ervaring
Aanbod in deze regio Geriatrie fitness fysiotherapeut
Rollatortraining Fysiotherapeut/ergotherapeut
Rollator keuring Leverancier zoals RSR, Welzorg, TD verpleeghuis , ( fietsenmaker ?)
Vallen Verleden tijd Geschoolde fysiotherapeut
Deze interventie is bewezen effectief beoordeeld door RIVM Cursus “in Balans” Geschoolde fysiotherapeut/NISB docent
. Interventie is erkend als theoretisch goed onderbouwd RIVM
A. Kennis & Ervaring
Vallen verleden tijd • • .
Deze doelgroep kan nog 15 minuten buiten lopen, liefst zonder hulpmiddel geschikt voor de nog redelijk actieve oudere van 65 + Geen osteoporose , ernstige neurologische problemen of beperkingen qua inspanning opgelegd door een specialist
.Het is een redelijk intensief programma . Er wordt aandacht besteed aan de juiste manier van valbreken. . Er wordt met een hindernisbaan gewerkt waarin training balans, coördinatie en loopvaardigheid worden getraind. . Sport en spel ( bewegen in ruimte met anderen) . 10 x 1,5 uur
Valincidentie vermindert met 46 % . 69 % van de deelnemers geeft minder valangst aan.
Cursus in Balans • Voor ouderen ouder dan (70)- 75 jaar met al enige mobiliteitsproblemen of valhistorie • Gebaseerd op balanstechnieken uit Tai Chi • Programma is bewust niet te zwaar gemaakt zodat deze doelgroep principes kan inpassen in dagelijks leven . 4 x 2 uur, uitbreiding tot 16 weken . Bij 16 weken programma 61% valreductie aangetoond.
Mogelijk ander aanbod
• Halt u Valt • Zicht op Evenwicht
Kwetsbaar ?
Uit onderzoek is gebleken dat indien kwetsbare mensen deelnemen aan ‘In balans’ de valincidenten juist toenemen. Juiste toeleiding is dus heel belangrijk
• Screening via TOS ( easy care) • Tilburg Frailty Indicator • Groningen Frailty Indicator
In Balans gebruikt 3 vragen om onderscheid te maken: 1. Doet u matig/ intensief huishoudelijk werk ( ramen lappen, bed verschonen, stofzuigen, dweilen) 2. Kunt u opstaan uit een stoel zonder armleuningen ( knieën 90 graden) 3. Wandelt u weleens? (functioneel: boodschappen doen, op bezoek gaan)
Zorggerichte valpreventie • Deze activiteiten zijn individueel gericht en op maat • Deze activiteiten zijn vaak onderdeel van de zorg die mensen al ontvangen • Toeleiding vooral via huisarts/specialist
• • • •
fysiotherapeutische behandeling Valpreventiebeleid intramuraal Valpoli UMC St. Radboud Cursus valpreventie Geriatrie St. Radboud
Valpreventie Geriatrie- UMC Radboud
• Cursus wordt momenteel geëvalueerd, resultaten worden begin 2013 verwacht. • Richt zich op kwetsbare ouderen die gevallen zijn evt. met licht cognitieve problemen • Deelname door de oudere samen met mantelzorger wordt sterk aanbevolen • Leren opstaan na val • Hindernisbaan is onderdeel van deze cursus • Leren wat de grenzen zijn en wanneer hulp te vragen
Valpreventie Geriatrie- UMC Radboud
Deze cursus wordt gegeven door een fysiotherapeut en een psycholoog. Deze laatst houdt zich bezig met component angst en gedrag. De cursus bestaat uit 10 bijeenkomsten van 2 uur en na 6 weken een vervolgbijeenkomst
www.youtube.com : valpreventie geriatrie – UMC st Radboud
Op de hoogte zijn van elkaars aanbod
– Universele valpreventie
– Selectieve valpreventie
– Geïndiceerde valpreventie
– Zorggerichte valpreventie
Oudere kan van doelgroep switchen, naar beide kanten
Toekomstige Financiering ?
• Rol voor Gemeente bij Universele en selectieve preventie ? - algemene bekostiging - persoonsvolgend • Rol voor Zorgverzekeraar bij geïndiceerde en zorggerichte preventie? • Daarnaast kan gedacht worden aan: -eigen bijdrage -bijdrage van bijvoorbeeld een KBO - bijdrage patientenvereniging - sponsoring van lokale partners zoals winkeliers, fietsenmakers, welzorg/RSR/Emcart e.d.
Integrale aanpak Wijk/wijkanalyse
Kartrekkers
oudere
groep
PR/werving
toeleiders
financiering
Aanbod valpreventie
Effectieve wervingsstrategieën om de doelgroep te bereiken Uit onderzoek m. gruijters (student HAN) en uit ervaring: • • • • • • • •
op loopafstand (dus in de eigen buurt!); in of nabij een lokatie waar senioren sowieso al vaak komen; PR (krant, huis-aan-huis blad, artikel, interview radio) i.c.m. onmisbare persoonlijke benadering!; combi van ‘leuke’ en nuttige activiteiten. ‘leuk’ = testjes, keuringen, dansworkshops; (bijna) gratis; maak gebruik van de kanalen van de lokale KBO (eigen nieuwsbrief) en/of organiseer de activiteit samen met hen; zij kunnen ook ‘op naam’ uitnodigen; hetzelfde geldt vaak voor de gemeente; de autoriteit van de arts : ‘het is goed voor u als u daar heen gaat’; A. Kennis & Ervaring
Effectieve wervingsstrategieën, vervolg • het weer (in de zomer is men minder gemotiveerd; maar als het sneeuwt/regent/glad is komt men al helemaal niet); • maak gebruik van bestaande groepen (mozes en de berg). Bijv. rollatorkeuring tijdens de bingo, valtechnieken tijdens de countrydansles. • ‘motivational interviewing’? • het herhaaldelijk informeren van belangrijke sleutelfiguren zoals wijkverpleegkundigen, verzorgenden, (vrijwilliger) ouderenadviseurs, fysiotherapeuten, ergotherapeuten etc. • gebruik maken van screeningstrajecten (bijv. TOS, selectie o.b.v. medicatie) • Boodschap beklijft bij herhaling, ze moeten het vaker zien, horen, herkenbaar door banaan , laagdrempelig. Boodschap: meer de nadruk op in balans blijven als op voorkomen van vallen. A. Kennis & Ervaring
Kracht van combi
A. Kennis & Ervaring
PR Valpreventiemaand
‘Producten’ landelijk beschikbaar Vanuit PDH • • • • •
Huisstijl: logo plus slogan; Voorlichtingsbijeenkomst (powerpoint) voor senioren; Folders c.q. posters ‘in balans’, VVT, rollatorkeuring- en training Ansichtkaart Signaleringskaart/beslisboom
Het idee is dat dit alles op een website wordt geplaatst (veiligheid.nl of zzgzorggroep.nl) waar vandaan eenieder de gewenste materialen kan afhalen. Men kan dan zélf data & logo’s toevoegen, aantal gewenste exemplaren printen. B. Producten
‘Producten’ landelijk beschikbaar Vanuit www.veiligheid.nl (veelal gratis te downloaden) diverse producten: • brochures ‘zorg dat u thuis niet valt’ en ‘een goede conditie helpt vallen voorkomen’ • powerpoint rollatortraining • spel ‘huisje weltevree’ • veiligheidskaarten vallen en rollator • handboek ‘halt u valt’ B. Producten
‘producten’ landelijk beschikbaar
www.kennisnetwerkvalpreventie.nl : databank/literatuur, bijeenkomsten gratis lidmaatschap www.linkedin.com: landelijk en regionaal netwerk valpreventie B. Producten
Ondersteuning vanuit PDH Regionale coördinatie: • ‘vlekkenplan’ over de hele regio en valpreventiemaand; • Indien gewenst (tijdelijke) ondersteuning lokale werkgroep; • Afstemming & uitwisseling (intervisie, nieuwsbrief); • Lobby voor financiering; • Bevorderen kwaliteit integrale aanpak. C. Ondersteuning vanuit ZZG en GGD
Ondersteuning vanuit PDH Ondersteuning rondom communicatie/uitvoer activiteiten: • Vormgeving PR materiaal ; • Website ZZG (vermelding van activiteiten plus data); • Verwerken van aanmeldingen, evt. samenvoegen van groepen; • Uitleen materialen vanuit GGD en ZZG; C. Ondersteuning vanuit ZZG en GGD
Hoe nu verder? • screeningsmethodiek o.b.v. medicatie-> draaiboek i.o. oplevering eind 2013; • valpreventiemaand 2013?
Werkgroepen valpreventie 2011:
Wijchen, Dukenburg, Heumen, Nijmegen Oost
2012:
Groesbeek, lindenholt/Neerbosch Oost (i.o), Millingen (i.o.)
2013:
Ooij, Beek/Ubbergen, Beuningen, Druten, Hatert, ????
