Over grenzen kijken initiatiefvoorstel aan de Raad om een Euregloschool in Nijmegen te realiseren
Ingediend door: C.B.M. Lamers (D66) Nijmegen, 26-5-2015
reg.nr.: procesverantw.: INGEKOMEN 27 MEI 2015"
GEMU.:NTE NIJMEGEN class.nr.: 'I s \ afaeclann:
1. Inleiding De buurlanden Duitsland en Nederland zijn nauw met elkaar verbonden, niet alleen als belangrijke handelspartners, maar ook op cultureel en sociaal vlak. Dit komt goed tot uiting in de grensgebieden van ons land, waar Nijmegen ook toe behoort. Nederlanders en Duitsers trekken gemakkelijk over de grens, die dan ook op veel gebieden niet lijkt te bestaan. Juist dat gevoel van grenzeloosheid dient behouden te blijven voor vele generaties. Samenwerking met Duitsland op vele gebieden is van essentieel belang voor Nederland. Kennis van de Duitse cultuur, taal en omgangsvormen kan dan ook als basisvoorwaarde hiervoor worden gezien. Niet voor niets is er een toenemend pleidooi hoorbaar voor het geven van Duits aan basisschoolleerlingen in de grensstreek. Daarnaast zou er ook een meer educatief project gestart kunnen worden: een Euregioschool op Nijmeegse leest geschoeid. Dit is een breed Euregio-project waarbij bestaande scholen zich engageren voor Euregionale samenwerking: aankomende generaties kunnen er leren hoe ze zich in het multiculturele Europa kunnen bewegen. Europa groeit aan de grenzen, ook in de Euregio Rijn-Waal. De grenzen verdwijnen maar we hebben nog tijd nodig om elkaars gevoeligheden en eigenaardigheden te leren kennen, in onze omgangsvormen, in taalgebruik en in onze wijze van plannen en afspraken maken. Wanneer wij Duitsers leren kennen, leren zij ook onze manier van doen beter begrijpen. Misschien zijn we in hun ogen minder bot dan we vaak lijken en zien ze onze voortvarendheid als slagvaardigheid. Het idee voor een project Euregioschool zoals dat in Limburg werd ontwikkeld, vindt zijn oorsprong in de wens naar bevordering van het grensoverschrijdende samenwerken in de grensregio. In dit project wordt optimaal gebruik gemaakt van de nabijheid van de grens om de taal- en cultuurkennis reeds op jonge leeftijd te stimuleren. Gedurende het schooljaar vinden er contacten plaats met scholieren over de grens middels brieven, e-mails, posters maar ook tijdens uitstapjes naar de andere scholen. De leerlingen raken geïnteresseerd in elkaar en elkaars taal en cultuur en sluiten soms zelfs vriendschappen over de grens en overschrijden daarmee (taal)barrières. Naast deze aanraking met de Duitse taal en cultuur in de klas, vindt er ook tweemaal per jaar een uitwisseling plaats met een Duitse partnerschool. Zo kunnen de leerlingen de bijgebrachte kennis in de praktijk in een educatieve vorm aan leeftijdsgenoten over de grens tonen. De Euregioschool staat onder andere voor een aanpak die de samenwerking met een partnerschool in het buurland systematisch probeert te integreren in het taalonderwijs. Door het buurtaalonderwijs te combineren met een uitwisseling krijgt het buurtaalleren voor de leerlingen een dimensie die in het traditionele taalonderwijs vaak ontbreekt: authentieke, levensechte communicatie. Het uiteindelijke doel van de Euregioschool is het vormen van een doorlopend curriculum van de eerste groepen van de basisschool tot en met het middelbaar onderwijs met een vloeiende, soepele overgang van de basisschool naar het middelbaar onderwijs.
Over grenzen kijken — Initiatiefvoorstel Euregioschool
Pagina 2
Euregioschool zijn betekent:
de lessen in de buurtaal in het schoolprogramma op te nemen zodat leerlingen minimaal 4 jaar lang gedurende 45 minuten per week de mogelijkheid hebben om de buurtaal te leren de lessen in de buurtaal met een (reële of virtuele) uitwisseling zo te combineren dat de leerlingen de taal en cultuur van de buren ten minste 2 keer per jaar echt kunnen beleven, de continuïteit van het taalleren door de samenwerking met een school van het basis- resp. voortgezet onderwijs na te streven, de drie bovengenoemde voorwaarden schriftelijk of audiovisueel zo te documenteren dat belangstellenden zich een goed beeld van de realisering van de Euregioschool kunnen vormen.
Over grenzen kijken — Initiatiefvoorstel Euregioschool
Pagina 3
2. Waarom een Euregioschool in Nijmegen?
Verdere uitwerking van bestaand beleid De stad Nijmegen heeft in de kadernota Onbegrensd en Onbevangen duidelijk uitgesproken dat er veel kansen liggen op het vlak van grensoverschrijdende samenwerking. Betere samenwerking zorgt voor wederzijds begrip, maar creëert ook kansen op het gebied van economie, werkgelegenheid en wetenschap . Leerlingen vroeg in aanraking brengen met leeftijdgenoten over de grens, is een zeer concrete stap in het bevorderen van samenwerking. "Het is in het belang van Nijmegen en de (Eu)regio om de staatsgrens met behulp van de Europese Unie te laten vervagen en regionale samenwerking te bevorderen." In de Innovatie-agenda "Iedereen heeft talent' staan 4 speerpunten genoemd waar je e.e.a. kunt vastknopen. Er staat ook in dat RU, MBO en HBO in Nijmegen stevig ingezet hebben op de geografische ligging door programma's met Duitse partners op te zetten. Het is van belang om zo vroeg mogelijk met de internationale Europese oriëntatie van kinderen te beginnen, dus ook op de basisschool en in het voortgezet onderwijs. Ouders van basisschoolleerlingen begrijpen dat hun kinderen niet alle wereldtalen kunnen leren, maar ze weten uit ervaring hoe gemakkelijk kinderen zich in andere nabije culturen kunnen leren bewegen, spelenderwijs. Het gaat dus niet om het leren van vreemde talen, maar vooral om het stimuleren van een sociaal vermogen: met mensen van een andere cultuur en taal leren communiceren en samenwerken.
f Verstel king van
,,er.undon ondel ,vij,
(G6
.,111111211
Over grenzen kijken — Initiatiefvoorstel Euregioschool
Pagina 4
Aansluiting bij een succesvol project
Het project Euregioscholen is reeds breed uitgerold en is succesvol gebleken. Scholen die er aan deelnemen zijn zeer enthousiast. Sinds het uitrollen in de Euregio Maas-Rijn (de Euregio rondom Limburg, grenzend aan zowel België als Duitsland) hebben meer dan 50 scholen zich aangemeld.
Vergroting van Nijmeegse onderwijsinitiatieven
Het ROC Nijmegen is initiator van het project de Lerende Euregio. Een project dat grensoverschrijdende samenwerking voor scholen voor middelbaarberoepsonderwijs (mbo) stimuleert. De centrale doelstelling van deze samenwerking is het overdragen van Euregionale competenties aan jongeren in opleiding, zodat ze aan beide kanten van de grens kunnen werken. De Euregioschool in het basis- en middelbaar onderwijs zorgt voor een goed voortraject.
Over grenzen kijken — Initiatiefvoorstel Euregioschool
Pagina 5
3.
•
Doelstellingen van het initiatiefvoorstel
Nijmeegse scholen attenderen op en stimuleren om deel te nemen aan het project de Euregioschool
•
Nijmeegse leerlingen in contact brengen met de Duitse taal en cultuur.
•
Vergroten van de kansen die het Duitse achterland bied op het gebied van economie, werk, cultuur en onderwijs.
•
Binnen drie jaar minimaal één basisschool en één school voor voortgezet onderwijs in Nijmegen actief laten deelnemen aan het project Euregioschool
•
Aansluiting zoeken op het ROC-initiatief "De Lerende Euregio" en de ontwikkelingen binnen de studie Nederland-Duitsland-Studies van de Radboud Universiteit en de Westfasche Wilhelms-Universidt in ~ster
Rol van de gemeente
Als je ergens mag verwachten dat ontmoetingen plaatsvinden, dan is het in onderwijs en politiek. Dat valt in onze Euregio Rijn-Waal tegen. Terwijl in Limburg tientallen Euregioscholen zijn en kinderen Duits leren, houden wij het beperkt tot enkele initiatieven, waarbij onder meer de basisschool in Groesbeek en de Nijmeegse Scholengemeenschap pioniers durven zijn. Burgemeesters en raadsleden spreken elkaar wel eens in de Euregioraad. De intenties zijn er, zeker, maar nog veel te gefragmenteerd. Hoog tijd om te gaan werken aan échte intensieve samenwerking. De gemeente als regisseur bij grensoverschrijdende kansen. De wethouder onderwijs zit aan tafel bij alle onderwijsbestuurders in Nijmegen, deze rol kan ze gebruiken om de bewustwording van Nijmegen als stad dicht bij de grens te bevorderen. Het uitnodigen van zowel Duitse en Nederlandse schoolbesturen is een middel om d.m.v. dialoog op zoek te gaan naar samenwerkingsverbanden.
Over grenzen kijken — Initiatiefvoorstel Euregioschool
Pagina 6
4.
Financiën
De gemeente Nijmegen kan scholen helpen om in aanmerking te komen voor een opstartsubsidie die voortkomt uit het People II People programma. De Europese Unie ondersteunt samenwerkingsprojecten tussen buurlanden. Speciaal voor projecten waarbij de contacten tussen inwoners in het Nederlands-Duitse grensgebied centraal staan, is het programma "People II People" ontwikkeld. Met dit programma stimuleert de Euregio Rijn-Waal de grensoverschrijdende samenwerking tussen burgers en instellingen in haar werkgebied. Zowel projecten met een educatief, als met een sociaal-cultureel karakter worden door People II People ondersteund. Deze projecten vinden vooral plaats op het gebied van educatie, cultuur en bestuur. Ze stimuleren grensoverschrijdende samenwerking en staan dicht bij de burger. People II People-projecten duren gemiddeld anderhalf tot twee jaar. Onderwijsinstellingen, sociaal-culturele instellingen en nietcommerciële organisaties of verenigingen en lokale en regionale overheden kunnen daar ook gebruik van maken. Om de ambitie van dit initiatiefvoorstel uit te voeren is vooral inspanning vanuit het college van B&W nodig. Met name binnen de portefeuilles onderwijs en externe betrekkingen. Faciliteren zal met name van groot belang zijn. Verzocht wordt om zich in te spannen om het onderwijsveld te wijzen op de kansen van het project Euregioscholen.
Met weinig middelen veel steun en resultaten
De Euregio is een natuurlijke (investerings)partner in het opzetten van de Euregioscholen in Nijmegen. Naast de investering vanuit de Euregio kunnen scholen ook bijdragen door het zoeken van een partnerschool en het onderhouden van contacten. De grootste uitdaging van de Euregioscholen is dan ook niet financieel, maar in het creëren van een zo groot mogelijk en renderend netwerk. Er zijn legio voorbeelden die aantonen dat het goed kan werken.
Over grenzen kijken — Initiatiefvoorstel Euregioschool
Pagina 7
Raadsvergadering 8 juli 2015 Agendapunt 10 (debatstuk) Initiatiefvoorstel D66 (Mw. Lamers) "Over grenzen kijken"
GEWIJZIGDE BESLISPUNTEN 1. De ambitie uit te spreken onderwijs in Duitse taal en cultuur binnen primair en voorgezet onderwijs te bevorderen dmv lesprogramma en uitwisseling bv in de vorm van eurgioschool. 2. Actief scholen in primair en voortgezet onderwijs te benaderen, ze te wijzen op de kansen op het gebied van grensoverschrijdende samenwerking en advies te bieden bij het aanvragen van subsidie trajecten. 3. Contact op te nemen met de Euregio Rijn-Waal teneinde te kijken welke ondersteuning zij kunnen bieden voor Nijmeegse onderwijsinstellingen oa op het gebied van Interegg subsidies 4. De Raad in 2016 middels een brief te informeren over de vorderingen op het gebied van grensoverschrijdende samenwerking in het onderwijsveld.
