Ouders en school Duidelijke grenzen of een fijne lijn? Medilex 12 januari 2011 Mr. M.M. Janssen
1
Inhoud • Toelatingsprocedure - wat zijn de eisen voor toelating? - hoe een zorgvuldige toelatingsprocedure op te zetten? - wat zijn de risico’s van de school bij uitsluiting? - wat vindt de rechter?
• Schorsing en verwijdering - welke omstandigheden rechtvaardigen dit? • Informeren (gescheiden) ouders - hoe en waarover? • Ouders en/in het bestuur - wat is de positie ten opzichte van de school?
2
Toelatingsprocedure • Primair- en voortgezet onderwijs – Openbaar onderwijs – Bijzonder onderwijs – (Speciaal onderwijs)
3
Toelatingsprocedure Wat zijn de eisen voor toelating? (i) Primair onderwijs: • Voor iedereen toegankelijk • Art. 39 Wpo: het kind mag pas onderwijs volgen vanaf 4 jaar • Inschrijving - plaatsing Voortgezet onderwijs: • Eisen o.g.v. Inrichtingsbesluit WVO • Bevoegd gezag van een school neemt beslissing over toelating
4
Toelatingsprocedure Wat zijn de eisen voor toelating? (ii) Openbaar onderwijs • •
•
•
Algemeen toegankelijk voor alle kinderen zonder onderscheid van godsdienst of levensbeschouwing (art. 46 lid 3 Wpo) Toelatingsbeslissing is een besluit in de zin van (art. 1:3 Awb) - besluit moet deugdelijk worden gemotiveerd (art. 3:49 lid 1 jo 3:46 Awb) - hoorplicht (art. 4:7 Awb) Beslissing tot toelating ligt bij bevoegd gezag (art. 40 Wpo en art 27 WVO jo. art. 2 lid 1 Inrichtingenbesluit WVO) en heeft daarbij discretionaire bevoegdheid mits: - geen direct onderscheid wordt gemaakt - geen indirect onderscheid zonder objectieve rechtvaardigheidsgrond Weigering mag bijvoorbeeld indien: - Toelating impliceert overschrijding opname capaciteit school - Leerling wordt geacht risico te zijn voor de rust en veiligheid op school - School is niet in staat voor leerling de vereiste zorg te leveren - Leerling beantwoordt niet aan het pedagogisch profiel van de school
5
Toelatingsprocedure Wat zijn de eisen voor toelating? (iii) Bijzonder onderwijs Toelatingsbeslissing is een privaatrechtelijke rechtshandeling: – wel motivatieplicht, geen hoorplicht (art. 63 lid 2 Wpo) Overeenkomst van onderwijs berust op: – Vrijheid van richting – Vrijheid van onderwijs → bevoegd gezag kan leerlingen op grond van levensbeschouwelijke richting weigeren Maar beperking: plaatsvervangende algemene toegankelijkheid als onvoldoende openbaar onderwijs in regio aanwezig is (art. 58 Wpo) Weigeringsgronden vergelijkbaar met openbaar onderwijs • Vrijheid van bevoegd gezag te toetsen aan ‘redelijkheid en billijkheid en zorgvuldigheid die in het maatschappelijk verkeer betamelijk is’
6
Toelatingsprocedure Wat zijn de risico’s van de school bij uitsluiting? (i) • Openbaar onderwijs: - bezwaar binnen 6 weken (art. 6:7 Awb) - beslistermijn 4 weken (art. 40 lid 6 Wpo en 15 lid 3 Inrichtingbesluit WVO) - beroep bij bestuursrechter • Bijzonder onderwijs: - bezwaar binnen 6 weken (art. 63 lid 3 Wpo) - beslistermijn 4 weken (art. 63 lid 3 Wpo) - beroep bij burgerlijke rechter
7
Toelatingsprocedure Wat zijn de risico’s van de school bij uitsluiting? (ii) • Openbare school: - onrechtmatige overheidsdaad - altijd voor rekening school • Bijzonder onderwijs: - onrechtmatige daad - toerekenbaar? • JA 2010/38
8
Toelatingsprocedure Wat vindt de rechter? (i) •
Beleid consistent toepassen in bijzonder onderwijs: Hof Amsterdam, 24-07-2007 (RAV 2007/36) Vrijheid van richting prevaleert boven vrijheid van schoolkeuze. Toelatingseisen op grond van religie zoals het hebben van een televisie, het hebben van een zusje die soms een broek draagt en het hebben van een open internetverbinding zijn toegestaan maar moeten wel consistent worden toegepast.
•
Loting niet onaanvaardbaar: Rb Haarlem, 03-06-2008 (LJN BD2997)
•
Selecteren op basis van loting niet in strijd met toelating op basis van geschiktheid uit art. 4 lid 1 Inrichtingenbesluit Selectie op geboortedag: Raad van State, 29-04-2008 (LJN: BD0780) Kinderen mogen toegelaten worden in de volgorde waarin zij in een maand jarig zijn, dat is niet discriminatoir in de zin van art. 26 IVBPR
9
Toelatingsprocedure Wat vindt de rechter? (ii) • Een aan autisme verwante stoornis: Rechtbank ‘s-Hertogenbosch, 03-09-2010 (LJN BN7161) Weigering toelating door volle klassen van tafel geveegd, school doet gebruikelijke wijze onderwijs aan te bieden.
• Onderzoeksplicht: CGB, 12-08-2010 (2010-124) Weigering o.b.v. een handicap of chronische ziekte is discriminatoir nu school geen onderzoek heeft gedaan naar mogelijkheden voor leerling
• Gerechtshof Arnhem, 19-10-2010 (LJN BO0450)
10
Wetsvoorstel over acceptatieplicht • Minister OCW Van Bijsterveldt in oktober 2010: ‘Een acceptatieplicht verhoudt zich niet met de onderwijsvrijheid’
11
Schorsing en verwijdering • Schorsing (art. 13 Inrichtingbesluit WVO) - schriftelijk, met opgave van redenen, max. 1 week
• Verwijdering (art. 40 en 63 Wpo en art. 27 WVO jo. 14 en 15 Inrichtingenbesluit WVO)
- hoorplicht, overleg Inspectie, alternatief onderwijs - schriftelijk, met opgave van redenen, optie bezwaar
12
Discretionaire bevoegdheid school Leerling overgeleverd aan willekeur? • Criteria voor opleggen ordemaatregel: - Leerling was bekend met of behoorde onjuistheid gedrag te kennen - Leerling heeft enige mate van schuld - School toetst aan evenredigheid (geschikt, proportioneel en subsidiariteit) - School houdt zich aan uitgevaardigde regels - Orde maatregel wordt zorgvuldig opgelegd - Geen sprake van détournement de pouvoir
13
Onrechtvaardige omstandigheden • Het afsteken van een bootfakkel in de school: Rechtbank Haarlem, 25-11-2009 (JA 2010/38) School moet rekening houden met ernstige gevolgen van de maatregel
• Overmatige alcoholconsumptie, agressieve reactie en te laat terug zijn tijdens studiereis Spanje: Rechtbank Zwolle, 20-01-2006 (LJN: AV4857) Verwijdering na wangedrag te zwaar nu niet eerder sprake was van ernstige misdragingen
• Hack-actie waardoor schoolcomputersysteem een dag niet kon functioneren: Rechtbank Breda, 07-032008 (LJN: BD0015) Sanctie niet proportioneel en geen redelijk alternatief geboden
14
Rechtvaardige omstandigheden (1) • Vechtpartij met letsel: Rechtbank ‘s-Gravenhage, 11-082010 (NJF 2010/380) Pesterijen en discriminatie die aanleiding gaven tot de vechtpartij doen niet af aan de ernst van het incident
• Ruzie over snoep door broer medeleerling ‘lesje te laten leren’, Rechtbank Amsterdam, 02-12-2008 (LJN BG6526) Veiligheid op school is op het spel gezet door dreigend fysiek geweld en door de uitlating ‘Jij gaat dood’
• Ongewild betasten borsten, billen en kruis van medeleerlingen, Rechtbank Arnhem, 18-11-2009 (Prg. 2010/47) Gedrag niet speels of onschuldig maar zorgelijk en bedreigend, dus groter belang aan veiligheid op school dan voortzetting van onderwijs voor leerling
15
Rechtvaardige omstandigheden (2) • Wangedrag ouders: Rechtbank Haarlem, 05-08-2005 (NJF 2005/315) Het niet horen van ouders na besluit tot verwijdering staat daaraan niet in de weg gezien reeks incidenten tussen moeder en school
• Tot ontploffing brengen nitraatbom in centrale hal aan het eind van de tweede pauze: Rechtbank Arnhem, 17-11-2004 (LJN AS2614) Feit is ernstig genoeg voor definitieve verwijdering
16
Informatie aan (gescheiden) ouders • Aan wie? - De met het gezag belaste ouder - De niet met het gezag belaste ouder wanneer deze daarom heeft gevraagd • Wanneer? Altijd, tenzij… - zwaarwegende belangen van het kind zich ertegen verzetten (art. 1:377c BW) • Hoe? - ouderavonden, inzien leerlingendossiers • Waarover? - functioneren kind op school (art. 11 en 13 Wpo en 23 b WVO) vb. slechte resultaten - relevante zaken betreffende de schoolorganisatie
17
Ouders en het bestuur • In loco parentis (in plaats van de ouders) theorie: ouders dragen deel opvoedkundige taak over aan school
• Recht op participatie - ondersteunende werkzaamheden (art. 45 lid 1 Wpo) - lidmaatschap schoolbestuur - medezeggenschapsraad - ouderraad 18
Ouders in het bestuur • Medezeggenschapsraad is verplicht en bestaat deels uit ouders die geen deel uitmaken van het bevoegd gezag (art. 3 WMS) - Informatieplicht bevoegd gezag art. 8 WMS - Instemmingsbevoegdheid art. 10 WMS - Adviesbevoegdheid art. 11
19
Wet ‘goed onderwijs, goed bestuur’ • Code Goed Bestuur in het primair onderwijs (PO-raad) • Code Goed Onderwijsbestuur in het voortgezet onderwijs (VO-raad)
20
VRAGEN?
21
Contactgegevens Marg Janssen Advocaat-partner
T +31 (0)20 6789 253 F +31 (0)20 7954 253
[email protected]
22
Jachthavenweg 121 1081 KM Amsterdam Postbus 75265 1070 AG Amsterdam
