Nieuwsbrief 2 , juni 2004
NIEUWSBRIEF OUDERS EN DIVERSITEIT Nieuwsbrief voor deelnemers aan het project ‘Ouders en diversiteit’ en overige geïnteresseerden. Projectcoördinatie: Bureau MUTANT. Financiering: Bernard van Leer Foundation. Deelnemende instellingen: Alcides in Amsterdam Zuidoost, Kinderopvang DAK in Den Haag, Korein in Eindhoven, Kinderstad in Tilburg, Stichting Kinderopvang Humanitas met kindercentra in Leusden, voorschool ’t Vlindertje en basisschool de Vuurvlinder in Den Haag en steunfunctie K2 in Den Bosch.
Dit is de tweede nieuwsbrief van bureau MUTANT over het project ‘Ouders en diversiteit’. ‘Ouders en diversiteit’ is een project dat de pedagogische kwaliteit van kinderopvanginstellingen, VVE-voorzieningen en basisscholen wil verbeteren door de relatie tussen instellingen en ouders te versterken. Met deze nieuwsbrief wil MUTANT alle betrokkenen op de hoogte houden van de voortgang van het project ‘Ouders en diversiteit’, dat loopt van van januari 2003 tot december 2005.
Een leidster legt de werkwijze van het kindercentrum aan de hand van een fotoboek uit.
INHOUD VAN DEZE NIEUWSBRIEF: HOE STAAN WE ER VOOR? ERVARINGEN UIT HET PROJECT KINDEROPVANG IS WERKEN MET KINDEREN ÉN OUDERS EEN SNEEUWBAL LATEN ROLLEN… RESULTATEN IN KAART GEBRACHT
HOE STAAN WE ER VOOR? Begin 2003 is het project ‘Ouders en diversiteit’ gestart met vijf pilotorganisaties, bestaande uit in totaal acht kindercentra. Begin 2004 hebben zich nog eens twee organisaties met vier locaties als ‘tweede kring’ bij het project gevoegd. Dit zijn kindercentrum Fila Tekna en kindercentrum Kummeling uit Leusden van de landelijke Stichting Kinderopvang Humanitas en peuterspeelzaal ’t Vlindertje en basisschool de Vuurvlinder uit Den Haag. Met deze vier nieuwe locaties doen nu ook een school mee, nog een voorschool met het programma Startblokken en twee kindercentra uit een (groter) dorp (er deden alleen nog centra in grote steden mee) met vooral kinderen van autochtone ouders. Deze centra maken tevens deel uit van Brede Scholen. Op deze manier is de groep van deelnemende organisaties nog diverser geworden en zullen de resultaten straks overdraagbaar zijn naar een nog grotere groep kindercentra en scholen.
ERVARINGEN UIT HET PROJECT In het project ‘Ouders en diversiteit’ worden ieder jaar drie of vier workshops georganiseerd waaraan per locatie steeds enkele beroepskrachten en leidinggevenden deelnemen. Zij gaan na afloop terug naar hun teams en dragen het geleerde over aan hun collega’s. Hieronder een impressies van de eerste twee workshops van 2004. ‘Met open ogen’ Op 30 januari jl. vond de tweede workshop voor beroepskrachten plaats onder de titel ‘Met open ogen’. De leidsters blikten allereerst terug op de opdrachten die zij met hun teams de afgelopen tijd hadden gedaan: het bekijken van de video ‘Wiegelied voor Hamza’ en werken met het fotopakket Familie. Een reactie van een van de leidsters: ‘De video ‘Wiegelied voor Hamza’ heeft ons erg geïnspireerd. Wij hebben het idee van het bord bij de deur met daarop WELKOM in alle talen overgenomen. Ook zijn we begonnen met de familiemuur. Ouders hebben thuis foto’s gemaakt en meegenomen en deze hebben we op kindhoogte achter plexiglas opgehangen. Er zijn veel reacties, van kinderen, van ouders en van collega’s uit andere groepen.’
Nieuwsbrief 2 , juni 2004 analyseren, maar dat ze het achteraf zeer waarderen. ‘In dialoog’ In de workshop ‘In dialoog’ op 22 april jl. werd verder gewerkt aan de methodiek ‘Van botsingen kun je leren’. Deze keer werd een aanpak gehanteerd met ook lichaamswerk en theater. Twee bevlogen actrices, Greet Vos en Funda Müjde speelden enkele confrontaties tussen een leidster en een ouder. Hierbij was in eerste instantie het nodige aan te merken op het gedrag van de leidster. De deelnemers konden de situatie stilzetten, tips geven of zelf inspringen om zo het gesprek een andere wending geven. Ze deden dit met volle overgave en met veel plezier! Enkele tips die genoemd werden: Zorg dat je de naam van een ouder weet en dat je deze goed uitspreekt. Ga voor een ouder die tijdens een gesprek met haar (of zijn) problemen komt niet gelijk oplossingen bedenken of zeggen ‘dat het wel goed komt’. Laat de ander zijn of haar verhaal doen. Kom dan weer terug op de kern van het gesprek. Bedenk niet altijd zelf oplossingen voor een probleem maar vraag de ouder of hij of zij zelf een oplossing weet.
De video ‘Wiegelied voor Hamza’ toont beelden van respect voor diversiteit in kindercentra in vier landen. De video is verkrijgbaar bij het NIZW: www.nizw.nl In diezelfde workshop ‘Met open ogen’ werd vervolgens een begin gemaakt met de methodiek ‘Van botsingen kun je leren’, geïnspireerd door de Franse psychologe Margalit Cohen. Deze methodiek, waarbij een cultuurschok of botsing onder de loep wordt genomen bestaat uit een aantal stappen. Belangrijk is dat een professional leert kijken naar de eigen waarden en normen en zich daarna leert verplaatsen in de ander. In de workshop werd, na een inleiding van Fuusje de Graaff van MUTANT, die een uitgebreide training bij Cohen heeft gevolgd, in subgroepjes een aantal casussen onder de loep genomen. De leidsters gaven achteraf aan dat het hen in eerste instantie moeite kostte om een situatie zo uitgebreid te
Actrices Funda Müjde en Greet Vos als ouder en leidster in actie…
In de komende workshop in september zullen de leidsters onder andere verder werken aan het oefenen van gespreks- en communicatievaardigheden.
Nieuwsbrief 2 , juni 2004 Overdracht aan de teams Na iedere workshop gaan de deelnemers het geleerde aan hun teams overdragen. Ze organiseren bijvoorbeeld een presentatie tijdens een werkoverleg en doen met het team dezelfde of een vergelijkbare oefening als tijdens de workshop is gedaan. Sommige leidsters is zo’n taak op het lijf geschreven, voor anderen is het wennen, zeker als deze werkwijze van overdracht binnen het centrum geen gewoonte is. Sommige beroepskrachten vinden het dan ook prettig als een leidinggevende hierbij ondersteunt. Echter, voor wie wil, kunnen dergelijke begeleidende taken een interessante aanvulling op het werk als leidster of leerkracht zijn! Ervaringen vasthouden In het project besteden we veel aandacht aan het documenteren. Om te voorkomen dat de ervaringen uit het project tussen onze vingers doorglippen, vragen we de deelnemers om allerhande zaken vast te leggen. Dit betekent dat er veel verslagen worden geschreven, foto’s en video’s worden gemaakt en dat er bijvoorbeeld ook tekeningen en collages worden gemaakt. Medewerkers van MUTANT ondersteunen de pilots hierbij daar waar nodig. Onderstaande foto toont een deel van de documentatie die in de periode tussen de tweede en derde workshop gemaakt is.
Ervaringen gedocumenteerd op vele manieren
KINDEROPVANG IS WERKEN MET KINDEREN ÉN OUDERS! De meeste pilots van het project ‘Ouders en diversiteit’ hebben de afgelopen drie jaar ook meegedaan aan het Europese uitwisselingsproject ‘Grundtvig’. Begin mei jl. was van dit project het afsluitende seminar in Gent. Deelnemers waren niet alleen beroepskrachten, leidinggevenden en trainers maar ook ouders. Het motto voor de Nederlandse delegatie was ‘Kinderopvang is werken met kinderen EN ouders’. De deelnemers hebben door het uitwisselingsproject de rol en betekenis van ouders in relatie tot de kinderopvang veel helderder gekregen. Het rollenspel dat de trainers en begeleiders op woensdag 5 mei in Gent opvoerden voor hun Europese collega’s leverde rake opmerkingen op. Hierbij een selectie van enkele uitspraken. Wat heeft het uitwisselingsproject jullie aan inzichten opgeleverd? Een leidster: ‘Het heeft me veel alerter gemaakt. Ik informeer veel meer naar de achtergronden van ouders en ik zie elke ouder als een individu. En vooral trek ik geen voorbarige conclusies meer, ik vul niet meer in wat de ouder zou willen.’ Een ouder: ‘Ik voel me welkom in dit centrum. Er wordt geïnformeerd naar wat IK belangrijk vind in de opvoeding van mijn kind. Ze zeiden me dat ik de belangrijkste persoon ben in het leven van mijn kind.’ Wat merk je als effect van die nieuwe activiteiten op de kinderen? Een ouder: ‘Als ouder word je betrokken bij het zoeken naar manieren om je kind zich thuis te laten voelen. De familiemuur vind ik een goeie manier voor mijn kind om een lijntje met thuis te houden.’ Een leidster: ‘Er is sneller rust in de groep als er nieuwe kinderen komen. Ik denk dat dat komt omdat de ouders zich sneller thuis voelen door de manier waarop we nu werken. Die manier zorgt er voor dat ze hun kinderen met meer vertrouwen bij ons achterlaten.’
Nieuwsbrief 2 , juni 2004 maken van (het ontbreken van) de diverstiteit in de oudercommissies. De deelnemende centra van Alcides uit Amsterdam zijn er in geslaagd het thema Ouders organisatiebreed te verspreiden. Het management heeft zich actief achter het thema geschaard en start nu het project ‘Ouders en samen spel’ waarbij de belangen van ouders als klanten en ouders als samenwerkingspartners worden gecombineerd. Wereldkaart en welkom in alle talen
EEN SNEEUWBAL LATEN ROLLEN… De kindercentra van Korein, Alcides, Kinderstad, DAK en Stichting Kinderopvang Humanitas die meedoen aan het project maken allemaal deel uit van een grote koepelorganisatie waartoe een (zeer) groot aantal locaties behoort. De vraag daarbij is: Hoe zorg je er voor dat de resultaten van het project niet blijven hangen bij de deelnemende locaties, maar dat iedereen in de instelling er baat bij heeft? Kortom: hoe zorg je voor een zogeheten ‘sneeuwbaleffect’? Bij Kinderstad uit Tilburg is het project aanleiding geweest tot de keuze voor het jaarthema ‘Ouderbeleid’. De jaarlijkse studiedag komend najaar wordt hier aan gewijd. Ook worden er stukjes in het personeelsblad geschreven en elke keer breidt het aantal centra dat zich geïnspireerd voelt en ook met het thema aan de slag wil zich uit. ‘We willen dat ouderbetrokkenheid als een olievlek gaat werken’. Kinderopvang DAK uit Den Haag verspreidt de resultaten door het doorgeven van informatie en oefenen van vaardigheden op hoofdenoverleggen. Het deelnemende centrum Alexander houdt inspirerende presentaties met foto’s en powerpointpresentaties van de Europese bezoeken en van het werken in het team. Kindercentrum Sanne is een van de centra van DAK die intussen heeft aangehaakt. Verder levert de voorzitter van de centrale ouderraad een belangrijke bijdrage, door het zichtbaar
Bij Kinderopvang Korein uit Eindhoven volgen alle leidsters de cursus ‘Iedereen is OK, gebaseerd op de uitgangspunten van de MUTANT-training ‘Ik ben ik en jij bent jij. Opvoeden zonder vooroordelen’. De uitwerking van deze uitgangspunten wordt aan de kindercentra zelf overgelaten. Zoals de lokale projectleider het verwoordt: ‘Als je wilt dat iedereen met het thema diversteit gaat werken, dan past daar geen keurslijf bij waar iedereen ingeperst moet worden. Je moet de verschillende activiteiten afmeten aan respect: voelen alle betrokkenen zich op deze plek in de dingen die gebeuren gerespecteerd?’ De komende periode gaan de projectleiders in het project ‘Ouders en diversiteit’ door met het werken aan dit sneeuwbaleffect. Projectcoordinator MUTANT houdt zich vooral bezig met het sneeuwbaleffect buiten de pilots; met nieuwe kindercentra, koepelorganisaties en scholen dus.
Emmertjes om berichten aan de ouders in te doen.
RESULTATEN IN KAART GEBRACHT In de eerste nieuwsbrief van het project kondigden we het al aan: het project ‘Ouders en diversiteit’ wordt gevolgd door een wetenschappelijk onderzoek. Fuusje de Graaff heeft namens het onderzoeksinstituut NIVEL deze taak op zich genomen. Doelen van het onderzoek zijn: - een wetenschappelijke basis en verdieping geven aan het project - de methodische aanpak van het project ondersteunen - de effecten van de activiteiten binnen het project in kaart brengen - de implementatie van de projectresultaten te bevorderen.
Nieuwsbrief 2 , juni 2004 30 september 2004: vierde workshop voor beroepskrachten uit de ‘eerste kring’ (in 2003 gestart) 13 oktober 2004: netwerkbijeenkomst voor degenen die de train-de-trainers ‘Ik ben ik en jij bent jij’ hebben gevolgd. 8 december 2004: workshop waarin eerste en tweede kring worden samengevoegd Vooraankondiging: 31 januari 2005 Werkconferentie o.a. over het thema ‘Ouders en diversiteit’ in de opleidingen voor leidsters en leerkrachten.
PUBLICATIES Het onderzoek bestaat uit een literatuurstudie en een actieonderzoek. In dit kader worden op dit moment (juni 2004) interviews gehouden met leidsters en ouders op een aantal locaties die meedoen aan het project. Zij krijgen vragen over hun visie (wat versta jij/verstaat u onder ‘ouderbetrokkenheid’ of ‘respect voor diversiteit’?) en vragen over de aard en kwaliteit van de contacten tussen ouders en beroepskrachten (welke ervaringen heb je/ heeft u als het gaat om ouderbetrokkenheid in dit centrum?). Leidsters en ouders blijken erg graag mee te willen werken en te vertellen over hun ervaringen en visie. De resultaten van het project worden in 2006 naar buiten toe bekend gemaakt. De coördinatoren en projectleiders van het project krijgen echter wel al eerder tussentijdse resultaten te horen. Deze kunnen dan gebruikt worden om de activiteiten in het project tussentijds bij te stellen, wat de kwaliteit van het project kan vergroten.
Verslag 1e projectjaar ‘Ouders en diversiteit’. Te downloaden via www.mutant.nl (zie onder projecten)
AGENDA
PROJECTCOÖRDINATIE
24 juni 2004: Creatieve workshop ‘Samen denken/adviseren/beslissen’ 15 september 2004: eerste workshop voor beroepskrachten uit de ‘tweede kring’ (in 2004 gestart)
Verslagen workshops 31 januari en 22 april. Digitaal in pdf-formaat op te vragen bij
[email protected]. Eerste nieuwsbrief van het project ‘Ouders en diversiteit’ (november 2003), te downloaden via www.mutant.nl (zie onder projecten).
Vrolijke inrichting in een kindercentrum in Gent
Bureau MUTANT Wendy Doeleman en Anke van Keulen p/a D.B. Goerionstraat 30 3573 XN Utrecht 030-2762750
[email protected] www.mutant.nl
