Workshop overzicht Beurs Beter Begeleiden 17 april 2012
Naam workshop Geen grapjes over pesten Pesten blijft een probleem, ook al zijn veel scholen, leraren en ouders zich ervan bewust en wordt er veel aandacht besteed aan het terugdringen ervan. In deze workshop proberen we om te laten zien hoe je pesten en conflicten kunt voorkomen door de kern van het probleem aan te pakken. Een belangrijke taak van de school is kinderen leren hun weg te vinden in een steeds complexere (en gewelddadiger) wereld, door ze te helpen in hun omgang met allerlei soorten mensen, te laten zien hoe ze kunnen omgaan met verschillen en te leren respect te hebben voor anderen. Om je weg te vinden moet je inzien dat je met een respectvolle houding meer bereikt dan met een kwaadaardige instelling en ervoor kiezen om je gewetensvol te gedragen. Dat zijn de ideeën en attitudes die kinderen zich eigen moeten maken om pesten en ruzie (zoveel mogelijk) uit te bannen.
Weerbaarheid, liefde en seksualiteit Niet alleen ouders krijgen te maken met de seksuele ontwikkeling van kinderen. Ook leerkrachten op school krijgen te maken met die ontwikkeling. Onderwerpen als liefde, vriendschap, seksualiteit en weerbaarheid kunnen goed met kinderen besproken worden. De seksuele ontwikkeling van kinderen maakt deel uit van hun algemene ontwikkeling. Kinderen verkennen en ontdekken het terrein van liefde, relaties en seksualiteit in hun eigen tempo en wanneer zij daar zelf aan toe zijn. Uiteraard is het aan de school, de individuele leraar en/of ouders om te kiezen voor onderwerpen die wel of niet in een groep behandeld kunnen worden. Het is enerzijds belangrijk rekening te houden met culturele, levensbeschouwelijke en maatschappelijke overtuigingen, en anderzijds is een open, veilig en vertrouwd klimaat in de school nodig om onderwerpen rond liefde, relaties en seksualiteit te bespreken. In deze workshop gaan we dieper in op de (on)mogelijkheden aan de hand van voorbeelden.
Krachtig onderwijzen Dankzij moderne technieken is veel bekend over de werking van de hersenen. De toepassing van deze kennis kan u helpen door te dringen in het brein van leerlingen en het complexe leren te ondersteunen. In deze workshop maakt u kennis met het pedagogisch gedachtegoed van Eric Jensen. Vanuit de kennis van de werking van het brein weet de leraar met welke strategieën hij een positieve invloed heeft op bijvoorbeeld de betrokkenheid van de leerlingen. Jensen heeft zijn aanbevelingen voor breinvriendelijk onderwijs samengevat in een aantal kernprincipes of handelingsvaardigheden waarmee u leerlingen in een optimale staat van leren kunt brengen. Met
Workshophouder/ organisatie Jeroen Hoogerwerf (kwintessens)
Workshopronde
Jeroen Hoogerwerf (kwintessens)
1
Ab van den Bosch en Wouter Camps (Bazalt/HCO)
1
2
name het creëren van betrokkenheid en de werking van het geheugen staan hierbij centraal. Toepassing hiervan maakt van u een krachtige leraar.
Naar een beredeneerd onderwijsaanbod in de groepen 1-2 Je bereikt meer als je weet wat je wilt bereiken Steeds meer scholen gaan aan de slag met handelingsgericht werken en opstellen van leerdoelen voor hun leerlingen. Maar hoe doe je dat nou praktisch in een kleutergroep? En hoe behoud je de elementen die zo eigen zijn voor kleuters? In deze workshop maakt u kennis met een werkwijze waarbij leerlijnen en ontwikkelingsgericht werken geïntegreerd worden, eventueel ondersteund door KIJK! Vanuit het verzamelen en analyseren van gegevens, gaan we naar het opstellen van een kwalitatief goed, beredeneerd aanbod. U ontvangt tijdens deze workshops praktische tips voor observeren van leerlingen en waar u rekening mee moet houden bij het opstellen en uitvoeren van beredeneerd aanbod.
Gedragsmanagement vóór Opbrengstgericht werken Kunt u tijd en energie, die het kost om storend gedrag aan te pakken, besparen? Zodat u zich helemaal kunt richten op leeropbrengsten? Ja, door Gedragsmanagement op de beleidsagenda van u school te zetten. Het Traject Gedragsmanagement op school van Bazalt HCO leidt u snel stap voor stap naar de juiste actiestappen voor uw school. Elke school is uniek, daarom werkt een standaardprogramma vaak niet. Met de scan Gedragsmanagement kunt u echt duurzame veranderingen realiseren. In deze workshop maakt u kennis met de scan gedragsmanagement, een eenvoudig instrument, waarmee elke school in beeld krijgt hoe 10 samenhangende factoren een eigen uniek schoolprofiel geven. Een schoolprofiel dat inzicht en overzicht geeft tot het zetten van de juiste actiestap voor het werken aan een stevig fundament voor effectief lesgeven. Kerninhouden van de workshop: de scan gedragsmanagement, de vier pijlers van de aanpak een eenvoudig instrument, de stappen in het traject, mogelijke actiestappen.
Derde Groep Onderzoek Het Derde Groep Onderzoek (DGO) is een groepsgewijs onderzoek, dat elk jaar bij zo‟n 5000 leerlingen wordt afgenomen. Het DGO geeft u een breed inzicht in de onderwijsbehoeften van de individuele leerling. U kunt eventuele problemen vroegtijdig signaleren en de aanpak in de klas hierop afstemmen. Het DGO biedt de leerkracht en intern begeleider informatie voor het opstellen van groepsplannen en ondersteunt in handelings- en opbrengstgericht werken. Hierbij worden de principes van onderwijswetenschapper Marzano in acht genomen (o.a. 11 factoren van invloed op de prestaties en ontwikkeling van de leerling). Het DGO kan op twee manieren worden afgenomen: digitaal (webbased) of op papier. Bij de digitale versie neemt hoofdpersoon Jip de leerlingen mee door de test. Bij de
Maartje Weterings (Bazalt/HCO)
2
Loes Dreissen en Mies van den Hemel (Bazalt/HCO)
3
Fleur van Arkel en Roel Verdel (Bazalt/HCO)
4
papieren versie neemt de leerkracht het onderzoek zelf bij de gehele groep in één keer af. In deze workshop laten de ontwikkelaars van het u zien hoe het instrument werkt
Intervisiespel Het intervisiespel is geschikt voor iedereen die deelneemt aan intervisie of coaching. Voor beginners is het een hulpmiddel bij het formuleren van vragen. Voor gevorderden kan het een welkome aanvulling of afwisseling zijn.
Pieter de Wit (MHREdventure)
2
Greetje van Dijk (MHR- Edventure)
3
Henk van der Woude (MHR- Edventure)
4
Het intervisiespel: Structureert de intervisie: iedereen komt aan bod. Faciliteert het stellen van een vraag: iedereen stelt een vraag met behulp van een kaartje. Stimuleert je na te denken over het soort vraag dat je stelt. Iedereen kan denk- voel, doe- en oplossingsgerichte vragen stellen!
Het Dol-fijn excellent plan in uw school Van signalering tot bovenschoolse dolfijnnetwerken Het Dol-fijn excellent plan biedt een gefaseerde werkwijze waarmee scholen „dolfijn‟ onderwijs kunnen realiseren voor de doelgroep die OCW in het actieplan „basis voor beter presteren‟ in de schijnwerpers zet. • • • • •
Ontwerpfase: in gesprek met de „architect in leren‟ Voorbereidingsfase: nulmeting en ambities bepalen Fase Preventief: signaleren, voorbereiden doorgaande lijn verrijkingsonderwijs Fase Proactief: evaluatie en beoordeling, structurele begeleidingsaanpak Fase curatief: M&M benadering (Mentaal en Materieel) en dolfijnnetwerken.
Tijdens de workshop krijgt u een goed beeld van de mogelijkheden van deze duurzame benadering. De aanpak wordt binnen de structuur van het handelingsgericht werken en de 1-zorg route geplaatst. De mogelijkheden om samen zorg op maat te geven binnen deze structuur worden verkend, ook voor „particuliere RT-touch specialisten‟!
Werken met trendanalyses Leerlingvolgsystemen, zoals Parnassys en Cito, bieden prachtige grafieken en tabellen met toets gegevens. Wat kun jij als IB-er op groeps- en schoolniveau met deze gegevens? En hoe neem je je collega‟s hierin mee? In deze interactieve workshop gaan we heel praktisch aan de slag met de opbrengsten van een school. We analyseren de gegevens, plannen nader onderzoek en zoeken naar verbetermogelijkheden. Ook bereiden we een groepsbespreking tussen de IB-er en de leerkracht voor. Een praktische workshop op het snijvlak van opbrengstgericht en handelingsgericht werken!
Hoe verder met kinderen met ernstige enkelvoudige dyslexie die zijn uitbehandeld? Veel ernstig dyslectische kinderen zitten in een intensief langdurig zorgtraject. Wat gebeurt er met deze kinderen nadat
Herman Wieberdink en Geertje van de Kieft (Giralis Groep)
1 en 2
Bronja Versteeg (Giralis Groep)
1 en 2
Marianne van Kolck (Giralis Groep)
3
Marijke Theunissen (Schoolsupport)
1 en 2
zij zijn uitbehandeld? Is voortzetting van leestraining gewenst? In deze workshop licht Herman Wieberdink leesexpert van Giralis Groep toe wat een verantwoord vervolg is.
Het ERWD kompas; spiegel voor de zorg aan kinderen met reken en wiskunde problemen Het ERWD Kompas is een online webbased instrument met bouwstenen van goed reken- en wiskunde onderwijs. Het kompas brengt ondermeer de belangrijkste elementen voor zorg aan kinderen met ERWD in beeld. Bronja Versteeg, ontwikkelaar van het ERWD Kompas, ligt het instrument toe en focust in het kader van deze studiedag op het inrichten van de zorgstructuur voor kinderen met ernstige reken- en wiskundeproblemen en dyscalculie.
Dyscalculie, wanneer kunnen we de diagnose vaststellen? Wanneer krijgen kinderen met hardnekkige reken- en wiskundeproblemen de diagnose dyscalculie? De criteria zijn nog niet landelijk vastgesteld. Marianne van Kolck, gespecialiseerd onderzoekster naar dyscalculie, ligt toe op basis van langdurige ervaring met rekenzwakke kinderen, welke criteria Giralis Groep hanteert voor het vaststellen van dyscalculie. Zij maakt hierbij gebruik van de uitgangspunten van het ERWD protocol. Tevens vertelt zij hoe kinderen met dyscalculie worden begeleid op het gebied van een vaak ontwikkelde rekenfaalangst.
Automatiseren van basisvaardigheden voor rekenen tot 100, een sprint in rekenen 'Een goede kwaliteit van het automatiseren van basisbewerkingen geeft hogere tussen- en eindresultaten bij rekenen-wiskunde' (Inspectierapport 2011). Hoe zorg je als school voor een goede kwaliteit van automatiseren? Hoe combineer je dagelijks alle aspecten van de te automatiseren rekenvaardigheden in minder dan 15 minuten? Deze workshop geeft de deelnemers inzicht in de opbouw van het automatiseren en in de concrete mondelinge oefeningen die de leerkracht kan aanbieden. De automatiseringsprogramma's Rekensprint en Rekensprint Start bieden deze oefeningen kant en klaar voor leerlingen vanaf eind groep 2 tot en met groep 5-6. Voorbereiding is niet nodig, u kunt meteen aan de slag met de leerling(en). Ook ouders, stagiaires, klassenassistenten of leerlingen kunnen ingeschakeld worden bij de uitvoering. Een praktische aanpak om het automatiseren en daarmee de rekenresultaten snel en
aantoonbaar (!) te verbeteren! De workshop is bedoeld voor IB' ers, AB' ers, RT' ers en rekenspecialisten. Marijke Theunissen is in het dagelijkse leven ambulant begeleider bij De Onderwijsspecialisten (Arnhem e.o.).
Werken aan woordenschat en tekstbegrip tijdens verhalend en informatief lezen Vindt u ook dat woordenschatonderwijs en het kunnen hanteren van teksten van wezenlijk belang is? Verschillen bij kinderen zijn groot, dus aandacht voor taal is van groot belang. Kinderen leren al vroeg dat een verhaal iets anders is dan een tekst waarin wordt uitgelegd hoe je een pony verzorgt. Of hoe een windmolen werkt. Op school staan vaak verhalende boeken in de kast. Dan is het ook niet verwonderlijk dat veel kinderen moeite hebben met het lezen van informatieve teksten en begrijpend lezen. Met de Corona-boeken, Zinder, ABCDE... ik begrijp het!, Nieuws van de Week, Boffin Boy, Woorden Spreken en Bij wijze van spreken van Schoolsupport wordt (zelfstandige) taalontwikkeling uitdagend en effectief! De leermiddelen zijn bij uitstek geschikt om leerlingen beter te begeleiden. Werken op eigen niveau binnen de zelfstandig werktijd, ter differentiatie, binnen de RT, voor 'pluskinderen' en voor rugzakleerlingen. Tijdens deze workshop worden uw vragen door een onderwijskundige en een leesadviseur beantwoord en kunt u alle uitgaven zelf inzien.
Co-teaching teams, ook in jouw school? Toenemende diversiteit van leerlingen - zowel in samenwerkingsverband als in de school - brengt verrassende mogelijkheden mee voor leerkrachten en begeleiders. Bijvoorbeeld met twee leerkrachten voor de klas verantwoordelijk zijn voor alle leerlingen, inclusief die met beperkingen. Is dat mogelijk? In deze workshop wordt geschetst hoe dat mogelijk is, vervolgens ontdekken we met elkaar dat het begeleiden van coteaching teams om aanvullend beleid en aanvullende maatregelen vraagt, .... Kortom een workshop voor begeleiders die de toekomst van het omgaan met verschillen willen verkennen.
Dyscalculievolgdocument In elke klas zitten kinderen die moeite hebben met rekenen. Maar wanneer kun je nu spreken van dyscalculie? Volgens het protocol Rekenproblemen en Dyscalculie moeten er dan verschillende fases zijn doorlopen. Het dyscalculievolgdocument wil hierbij een hulpmiddel zijn. In een Excel bestand wordt voor elk kind de informatie verzameld, zowel over de toetsen als over de interventies. Kortom, een product waarmee u snel een overzichtelijk beeld krijgt van de vorderingen van een leerling met mogelijk dyscalculie. U weet zo zeker, dat u alle stappen hebt genomen en een goede beslissing kunt nemen om een extern onderzoek aan te vragen. In de workshop wordt het document uitgelegd en de gebruiksmogelijkheden ervan. Er wordt gezamenlijk een voorbeelddocument ingevuld. In uw school kunt u dan later
Femke Winkels (onderwijskundige) en Vrouwke Klapwijk (leesadviseur). (Schoolsupport)
3
Dian Fluijt (Seminarium voor Orthopedagogiek)
1
Martie de PaterSneep (Centraal Nederland SBD)
3
overleggen of dit voor u het middel is om kinderen met dyscalculie op een efficiënte manier te begeleiden.
Dyslexievolgdocument In elke klas zitten kinderen die moeite hebben met lezen en spelling en met toetsen gevolgd worden. Toch is altijd de vraag of er voldoende informatie is om onderzoek aan te vragen. Het Dyslexievolgdocument wil hierbij een hulpmiddel zijn. In een Excel bestand wordt voor elk kind de informatie verzameld, zowel over de toetsen als over de interventies. Kortom, een product waarmee u snel een overzichtelijk beeld krijgt van de vorderingen van een leerling met mogelijk dyslexie en waarmee u zeker weet dat u alle stappen hebt genomen om te komen tot een beslissing voor het aanvragen van een onderzoek. Zowel voor de zorg, als voor een aanvullend dyslexieonderzoek. In de workshop wordt het document uitgelegd en de gebruiksmogelijkheden ervan. Er wordt gezamenlijk een voorbeelddocument ingevuld. In uw school kunt u dan later overleggen of dit voor u het middel is om kinderen met dyslexie op een efficiënte manier te begeleiden.
Effectieve leerlingbespreking Voor sommige leerlingen is het complexer om de ondersteuningsbehoeften te benoemen. Gedrag is soms onvoorspelbaar. In de ene situatie zie je een optimaal functionerende leerling, maar het volgende moment herken je diezelfde leerling niet meer. Welke factoren spelen een in stand houdend of versterkende rol in het gedrag van de leerling? Positief en negatief. De doelstelling van de ELB is een beeld van de leerling te beschrijven waaruit kansen en mogelijkheden zichtbaar worden. Waarmee je op een snelle wijze plannen kunt maken in samenspraak met leerkracht, ouders en zo mogelijk ook de leerling. Door de ALB stap voor stap uit te voeren ontstaat voortschrijdend inzicht.
Karen PostmaSchakel (Centraal Nederland)
4
Jan van Veen (SONedutraining)
1 en 3
Frida Meints (SONedutraining)
2
In deze workshop wordt je geïnformeerd over effectieve leerling-bespreking zoals hypothese vorming en criteria voor aanname.
Communicatie met ouders Kinderen met specifieke onderwijsbehoeften kunnen niet zonder een goede begeleiding door de leraar en de ouders. Daarom is het zo belangrijk dat leraar en ouders vergelijkbare ideeën hebben over onderwijsbehoeften van het kind en de aanpak daarvan. Soms loopt deze communicatie moeizaam. Vaak is niet duidelijke wat de school verwacht van ouders. En zoals kinderen verschillend zijn, zijn ook ouders verschillend. Elke ouder vraagt mogelijk een andere benadering. In deze workshop gaan we in op de vraag hoe je als Interne begeleider op leerkracht- en schoolniveau dit proces transparant kunt maken en problemen (en leed) kunt voorkomen. We zoemen dan met name in op een heldere visie van de school over de rol van ouders, de organisatie van
de communicatie met ouders en in het ondersteunen en coachen van leerkrachten van de communicatie met ouders. Hoe kun je leerkrachten helpen in het omgaan met verschillen tussen ouders en hoe kun je er voor zorgen dat de school een eenduidige taal spreekt Visie, transparantie en vaardigheden zijn in dit proces de kern!
Van regeling naar praktijk ONL is één van de grootste landelijke aanbieders op het gebied van de dyslexiezorg. Deze zorg wordt vergoed volgens de regeling dyslexie in de zorgverzekeringswet (Zvw). Momenteel zijn 4000 kinderen in behandeling bij de 19 aangesloten ONLleden. In deze workshop brengen we u op de hoogte van de laatste ontwikkelingen op het gebied van dossiervorming door school, de vertaling van het protocol Blomert naar de praktijk, de werkwijze van ONL en de stand van zaken rond de regeling dyslexie.
De intern begeleider die stuurt op duurzame kwaliteitsontwikkeling van de school De intern begeleider is meer dan de coördinator van de zorg. De intern begeleider geeft mede leiding aan duurzame kwaliteitsontwikkeling van de school. Hij/ zij is op de hoogte van hoe kwalitatief onderwijs er uitziet, wat dat van het team vraagt en hoe je hier op kan sturen.
Dedicon Educatief: aangepaste schoolboeken Deze workshop geeft u een duidelijk beeld van de aangepaste schoolboeken ter ondersteuning van uw leerlingen met een leesbeperking en van de dienstverlening van Dedicon Educatief. Ook het belang van tijdig en passend ondersteunen komt aan bod.
Vera Naber (Onderwijszorg Nederland)
2
Liesbeth van der Weide (Centrum voor Nascholing)
4
Hans Beerens (Dedicon)
1
Hans Beerens (Dedicon)
2
Wat zijn de kenmerken van een gesproken schoolboek en DAISY? Welke schoolboeken voor dyslexiesoftware (zoals Kurzweil en Sprint) zijn er en wat kun je er mee? Welke andere aangepaste leesvormen zijn beschikbaar? En wat verstaan we onder een leesbeperking? Wie kunnen de aangepaste schoolboeken huren? Waaruit bestaat de collectie en wat zijn de kosten? En hoe kunt u de aangepaste schoolboeken bestellen?
Trainingen Dyslexie: compenserende hulpmiddelen Dedicon, KPC Groep en Expertisecentrum Nederlands, partijen die eerder samenwerkten in het Masterplan Dyslexie, verzorgen samen Trainingen Dyslexie voor professionals in het basis- en voortgezet onderwijs. In deze workshop maakt u kennis met één van deze trainingen: hulpmiddelen bij dyslexie. Uitgangspunt zijn de ondersteuningsbehoefte van de
dyslectische leerling en de ondersteunende functies in verschillende compenserende hulpmiddelen, niet de techniek en de producten. Voorbeelden van functies zijn het sturen van de aandacht naar de tekst tijdens het lezen en het voorspellen van woorden tijdens het schrijven. Middels een demonstratie van dergelijke functies krijgt u een duidelijk beeld van de mogelijkheden om dyslectische leerlingen te ondersteunen. Ook krijgt u handvatten om zelfstandig en weloverwogen een passend hulpmiddel te kiezen en het duurzaam gebruik van het hulpmiddel te evalueren. De basistraining over compenserende hulpmiddelen bij dyslexie biedt onafhankelijke, betrouwbare en actuele informatie.
De Schoolvaardigheidstoetsen; een compleet leerling volgsysteem Samen met Teije de Vos verkent u op interactieve wijze de mogelijkheden van de nieuwe reeks Schoolvaardigheidstoetsen. Deze hebben betrekking op de vaardigheden: Hoofdrekenen, Rekenen-Wiskunde, Technisch lezen en Begrijpend lezen en kunnen worden ingezet voor groep 3 tot en met 8 van het basisonderwijs. De Schoolvaardigheidstoetsen vormen samen een compleet leerlingvolgsysteem: een volwaardig alternatief.
Over dyscalculie Is het echt beter voor rekenzwakke leerlingen dat ze niet op de vingers mogen tellen? En hoe maak je de klim naar honderd gemakkelijker voor een leerling die moeite heeft met grote getallen? In haar nieuwe boek Dyscalculie en rekenproblemen: 20 obstakels en hoe ze te nemen behandelt Marisca Milikowski de moeilijkheden – obstakels – die zich verscholen houden in het elementaire rekenen: een praktisch boek voor docenten en ouders.
Teije de Vos (uitgeverij Boom)
1
Marisca Milikowski (uitgeverij Boom
2
Marisca Milikowski staat als psycholoog mede aan het hoofd van de Rekencentrale, een instituut voor rekenen en dyscalculie. Zij is docent bij de RINO in Amsterdam, en schrijft geregeld een column in Balans Magazine. Samen met Tom Braams publiceerde zij de bundel De gelukkige rekenklas. Op dit moment is ook de Nederlandse Dyscalculie Screener (NDS) in ontwikkeling, van auteurs Marisca Milikowski en Stephan Vermeire. Met de NDS kunt u leerlingen opsporen die een verhoogd risico op dyscalculie hebben. De uitslag kan aanleiding geven tot verder diagnostisch onderzoek. De NDS is bestemd voor groep 6, 7 en 8 van het basisonderwijs en klas 1 van het voortgezet onderwijs. De NDS verschijnt naar verwachting in het najaar van 2012.
De meerwaarde van de NIO
Ilse de Vos en Saskia
Met de verplichte eindtoets op komst is het de vraag of het nog wel nut heeft om de NIO intelligentietest af te nemen in groep 8. In deze workshop zal de waarde van de NIO worden besproken, zowel voor de basisschool als het voortgezet onderwijs. Aan de hand van verschillende uitslagen van echte leerlingen en overzichten van klassen zal het gebruik van de NIO worden toegelicht.
v.d. Burgt (Uitgeverij Boom)
3
Hulp aan zwakke lezers
Dick Loeve (Delubas)
4
Eleonoor van Gerven (Van Gorcum)
4
Machteld Schölvink en Leanne Jansen (CPS)
3
Hoe krijg je zwakke lezers aan het lezen? Hoe motiveer je ze? Hoe geef je ze goede instructie en extra begeleiding? En welke materialen gebruik je daarbij? Een heel praktische workshop waar je direct iets aan hebt in de praktijk. Voor Ib‟ers en RT'ers en leerkrachten van groep 3 t/m groep 8. Begaafd Begeleiden: inclusief onderwijs voor begaafde leerlingen In deze workshop bekijken wat er nodig is om op je eigen school begaafde leerlingen te kunnen begeleiden. We doen dat met behulp van een competentiematrix. Zo'n matrix helpt je om heel precies in kaart te brengen waar je al sterk in bent en wat nog verder ontwikkeld kan worden. We laten je zien hoe je zo‟n matrix functioneel kunt inzetten. We besteden aandacht aan de manier waarop je met je team belangrijke competenties kunt ontwikkelen die ruimte je helpen om inclusief onderwijs aan begaafde leerlingen in je eigen school stap voor stap mogelijk te maken. Dit proces dat je zowel met je collega‟s als met leerlingen kunt doorlopen, noemen we Functioneel Veranderingsgericht Werken. De workshop wordt verzorgd door Ilja Hoogenberg en Eleonoor van Gerven, beiden docent aan de opleiding Specialist begaafdheid SE/ZOO® en auteurs van het boek Begaafd Begeleiden.
Effectieve leerlingbespreking (ELB): op zoek naar wat wél werkt We willen het beste uit onze leerlingen halen. Bij het waarmaken van deze ambitie speelt de leraar een cruciale rol. Maar leerlingen verschillen en wat doe je als er sprake is van misinteractie. Hoe ga je om met leerlingen met leer- of gedragsproblemen? De oorzaak hiervan lijkt vaak buiten onze invloedsfeer te liggen. ELB maakt inzichtelijk dat we niet machteloos hoeven te staan: een belangrijke sleutel voor omgaan met problemen ligt in handen van de leraar. De interne begeleider kan hierbij helpen het inzicht te geven. Wat werkt bij het behalen van effectieve interactie met leerlingen, is vooral kijken naar wát er in een bepaalde situatie niet goed gaat en wat er nodig is om die situatie zó aan te passen dat het wél goed gaat.
In deze workshop bieden we een model waarmee leerkrachten en interne begeleiders samen deze misinteractie kunnen analyseren. Want als je weet waar het misgaat, dan is de oplossing dichterbij dan je denkt.
RTI: een prachtig instrument om zicht te krijgen op het effect van je instructie Responsiveness to Intervention (RTI) is een instrument dat de onderwijsbehoeften van de leerling in kaart brengt én leraren professionaliseert in het omgaan met verschillen tussen leerlingen. In de VS al jaren een effectieve manier om vast te stellen in hoeverre leerlingen profiteren van het onderwijsaanbod (lezen en rekenen).
Machteld Schölvink en Leanne Jansen (CPS)
4
Sylvia van Asperen (Semmie Sprekend Spel)
3
RTI beoogt drie belangrijke doelen: preventie, professionalisering en indicatie. Preventie omdat het oplopende leerachterstanden voorkomt. Professionalisering omdat het leraren vaardiger maakt in het omgaan met verschillen tussen leerlingen. En indicatie omdat het kan worden gebruikt om zorgbudgetten toe te wijzen. CPS heeft in pilots ervaring opgedaan met RTI, zowel voor lezen (PO) als voor rekenen (PO en VO) en vertelt u graag meer over: Wat is RTI, doel en aanleiding om RTI in Nederland uit te proberen? Waarmee verschilt het van Cito of een ander volgsysteem? Wat is de meerwaarde ten opzichte van andere vormen van datafeedback?
Spiegeltje Spiegelt je Wat als methoden wegvallen of niet toereikend zijn? Wat als alle hoofden zich naar jou draaien omdat men het van de IB-er verwacht? Wat als het digibord uitvalt? Wat als dat ene kind maar niet bereikt lijkt te worden? Wat als je terug gaat naar de basis van al het werk; JIJZELF. In de workshop "Spiegeltje spiegelt je..." kijk jij naar wat jou onvervangbaar maakt in je werk. Wat maakt het dat jij jouw functie zo uitvoert zoals niemand anders dat kan. Wat zijn je kwaliteiten, talenten en eigenaardigheden. Niet de organisatie, niet de kinderen, niet de methoden. Als jij je kwaliteiten goed weet in te zetten ben jij de draaiende motor in je eigen werk. Inclusief werkplezier en voldoening. Uiteraard doen we dit navelstaren op een manier die bij Semmie past; speels, praktisch, direct toepasbaar en met een aandenken. Geef jij het inzicht weer door aan de kinderen en jongeren waar
jij mee werkt?
Omgaan met verschillen, pedagogische differentiatie Het lijkt zo simpel en we doen het al jaren, omgaan met verschillende kinderen in een klas. We gunnen ieder kind zijn/haar eigenheid en persoonlijke leerstijl. Het betekent veel voor leerkrachten om te differentiëren op verschillende gebieden, binnen een volle groep. In toenemende mate vraagt het scala aan verschillen binnen je klas om differentiatie in de pedagogische benadering van leerlingen. Dit brengt leerkrachten soms in conflict met hun persoonlijke stijl van lesgeven, of met hun visie op groepshantering. In deze interactieve workshop kijken we met elkaar naar wat dit voor begeleiders in het onderwijs betekent; hoe coach je leerkrachten op dit punt? Hoe verhoudt pedagogische differentiatie zich tot de visie van de school op het omgaan met verschillen?
De IB'er of AB’er als veranderaar
Annerieke Verkerk (APS)
1
Ady Hoitink (APS)
2
Yolande Potjer (APS)
3
Elleke Verwaijen (APS)
4
Bij je werk als intern begeleider of als ambulant begeleider komt steeds meer leerkrachtcoaching én onderwijskundige en organisatorische advisering op schoolniveau kijken. Wat betekent dit voor het repertoire van de begeleider? En hoe hou je daarbij goed rekening met het type school waar je in werkt? Met welke inhouden en interventies wil jij je begeleidend of veranderkundig repertoire uitbreiden? Je denkt hier samen over na en maakt kennis met een aantal verschillende mogelijkheden. De workshop is extra interessant voor begeleiders die aan de slag willen in de ondersteuningsdienst van een samenwerkingsverband nieuwe stijl.
Emotionele veiligheid op de basisschool Bij veiligheid in het onderwijs wordt steeds vaker gedacht worden aan incidenten en protocollen. Belangrijk, maar in de klas gaat het heel ergens anders over. In de klas gaat het erom dat kinderen zich veilig voelen om te kunnen leren. Dat ze fouten durven maken, dat ze durven vertellen waar ze goed in zijn en dat ze stop durven zeggen als ze iets niet leuk vinden. De leerkracht heeft de belangrijke en soms lastige taak om van de klas een groep te maken, een groep waar leerlingen met en van elkaar kunnen leren. Hoe zorg je dat deze veiligheid bij jou op school ontstaat? Als begeleider kun je leerkrachten stimuleren om activiteiten op te zetten die de veiligheid in de klas vergroten. In deze workshop krijg je concrete voorbeelden en handvatten van activiteiten die de emotionele veiligheid in de klas en in de school vergroten door hier met elkaar aan te werken.
Didactisch en interactief gebruik van nieuwe media; ICT en Zorg versterken elkaar Je ziet het steeds meer: Onderwijszorg, ICT en Kwaliteitszorg worden verbonden. ICT-ers en andere onderwijskenniscoördinatoren versterken het
pedagogisch-didactisch handelen en repertoire van leerkrachten. Beide taken zijn niet vaak op elkaar afgestemd; kenniscoördinatoren zijn onvoldoende op de hoogte van de waarde die ICT voor hun werk kan hebben. Andersom is dat net zo: terwijl de ICT-er op een schat aan didactisch materiaal past, heeft die vaak geen idee hoe dat nu het beste kan worden aangeboden in het (remediërend) onderwijsproces. De workshop geeft inzicht in waar ICT (in het kader van passend onderwijs) zou kunnen en moeten aansluiten. Wat kan ICT toevoegen aan de lopende en/of gewenste (door)ontwikkeling van de zorg en het onderwijs? Hoe kunnen we de samenwerking optimaliseren. Hoe kunnen we efficiënt gebruik maken van ieders expertise? Welke eisen liggen er vanuit kwaliteitszorg?
Bosos; De complete zorg van groep 1 en 2 in beeld Door middel van goed observeren en op tijd signaleren kan de leerkracht de opbrengsten van de leerling zodanig in kaart brengen dat hij zijn leerstofaanbod aan kan passen aan de mogelijkheden van de leerlingen en aan die van de klas. Handig daarbij is een ontwikkelingsvolgmodel. Dat moet: - webbased zijn; - gemakkelijk en vlot werken; - duidelijk maken over welke kinderen je je (voorlopig) geen zorgen hoeft te maken, - ontwikkelingsproblemen bij kleuters tijdig aangeven; - een relatie hebben met screeningsonderzoeken(Cito); - inzicht geven in opbrengstgericht werken; - een relatie hebben met de tussendoelen geformuleerd door SLO; - een relatie hebben met het dyslexieprotocol; - aansluiten bij het werk in de peuterspeelzalen en kinderdagverblijven; - groepsoverzichten als basis voor het beredeneerd aanbod - aansluiting naar groep 3 toe - basis voor de begeleiding door de intern begeleiders.
Structurele aanpak kindermishandeling in de hele school Naar verwachting zal in 2012 de Wet Meldcode huiselijk geweld en kindermishandeling worden ingevoerd. De wet gaat ook voor onderwijsinstellingen gelden, waaronder leerkrachten en IBers. Het werken volgens een instellingscode is één van de verplichtingen voor instellingen die deze wet met zich meebrengt. Er komen een aantal verplichtingen voor instellingen, bijvoorbeeld het werken volgens een instellingscode. Maar hoe ziet zo‟n code er uit? Hoe moeten leerkrachten volgens deze code handelen? En voor welke situaties geldt deze code? En hoe krijg je het als school voor elkaar dat iedereen volgens deze code gaat werken. In deze workshop geven we een introductie in wat kindermishandeling en huiselijk geweld zijn en wat deze wet betekent voor leerkrachten en IBers. Aan de orde komen bijvoorbeeld de verschillende vormen van kindermishandeling en de basisstappen van de meldcode. We
Harry Janssens (Onderwijspraktijk Harry Janssens)
4
Marga Haagmans, The Next Page
1 en 2
doen dat aan de hand van twee online cursussen die The Next Page heeft ontwikkeld voor het onderwijs. In deze interactieve workshop krijgt u daarvan alvast een voorproefje te zien.
Auditieve en Visuele taalontwikkeling voor het jonge kind Hoe benader je kleuters met betrekking tot hun auditieve en visuele taalontwikkeling? Hoe herken je een kind dat auditief of visueel dominant is, of is het een gemengde denker? Hoe ga je hiermee om? In deze workshop besteden we aandacht aan:
Teresa Ferweda, Bubbeldebub
3
Jaap Verbeek, Stichting Ookjij.nl
2 en 3
Hester Kamsteeg, REC4.5
1
Cito
2
Cito
3
Het belang van auditieve en visuele taalontwikkeling. Taalontwikkeling vanuit de belevingswereld van het kind. Fases in de taalontwikkeling en toepassing van het leerlijnenschema Signaleren en observeren van taalontwikkeling. Praktische handvatten en succesvolle interventie en differentiatie. Maar vooral: praktisch en veel plezier tijdens de workshop.
TARA een toegankelijke en gebruiksvriendelijke ELO voor het speciaal onderwijs TARA is een online lesprogramma, dat de ontwikkeling van mensen met een verstandelijke beperking kan stimuleren. In de workshop maak je kennis met de mogelijkheden die TARA, een toegankelijke en gebruiksvriendelijke ELO, kan bieden voor het speciaal onderwijs.
GGIGA (Goed Gedrag in Groep Aanleren) GGIGA is een kortdurende groepsinterventie gericht op het aanleren van positief gewenst gedrag in een groep. De leerkracht en leerlingen worden gedurende vijf bijeenkomsten (1 keer per week) intensief en professioneel begeleid door coaches. Een bijeenkomst duurt ongeveer anderhalf uur. Er worden handvatten geboden aan de leerkrachten om positieve controle op de groep te krijgen, kinderen inzicht te geven in eigen handelen en in dat van zijn of haar omgeving. De interventie is praktisch en wordt door voorbeeldgedrag van de coaches overgebracht.
Van toetsscore tot inhoudelijke interpretatie Het afnemen van de toetsen van het Cito Volgsysteem primair onderwijs (LOVS) is gemeengoed in het basisonderwijs. Maar toetsen we om te toetsen of kun je „echt‟ wat met deze gegevens in de groep? In de workshop van toetsscore tot inhoudelijke interpretatie staat het interpreteren en analyseren van toetsgegevens van de toets op leerling- en groepsniveau centraal. We staan stil bij het werken met vaardigheidsscores, niveauscores (A t/m E én I t/m V) en functioneringsniveaus. Wat houden deze scores in en hoe kan je op basis van deze scores het aanbod voor een leerling of voor je groep bepalen? Tevens bespreken we een stappenplan zodat u morgen meer gegevens uit de toets kan halen.
Toetsen op maat Een leerling een te moeilijke toets voorleggen is niet fijn voor de leerling én is niet nodig. In deze workshop bespreken we hoe u
voor leerlingen met een forse achterstand of een voorsprong toch een toets kunt aanbieden die past bij hun niveau. Hierbij bespreken en oefenen we ook hoe u de leerling, ondanks dat hij een andere toets maakt, toch kunt vergelijken met leeftijdsgenoten.
Ontwikkelingsperspectief op basis van vaardigheidsscores
Cito
4
Wereldschool
3 en 4
Oefenweb.nl
4
Een ontwikkelingsperspectief bestaat uit een leerrendementsverwachting en een uitstroomperspectief. Toetsresultaten vormen een goede basis voor het opstellen van een leerrendementsverwachting. In deze workshop doorlopen we een stappenplan om aan de hand van vaardigheidsscores een leerrendementsverwachting vast te stellen. Uiteraard komt hierbij ook aan bod op welke wijze u beschermende en belemmerende factoren hierin mee kunt nemen.
Unieke leermethode Spaans voor (PLUS) leerlingen: Juan y Rosa Juan Y Rosa is een unieke leermethode Spaans voor het basisonderwijs. Het belangrijkste verschil met andere methodes is dat de individuele leerstijl van de leerling als uitgangspunt is genomen. In de workshop nemen wij u mee in het ontwikkelingsproces. De leermethode is (met name) bedoeld voor de leerling die meer uitdaging nodig heeft om leervaardigheden te ontwikkelen. School moet ook voor hem of haar prikkelend zijn, zodat ook deze leerling na hard werken kan zeggen: “Wauw, ik heb iets nieuws geleerd!” Op dat moment heeft de leerling even zijn leergrens bereikt en overschreden. Tijdens de interactieve workshop bespreken we de ontwikkeling van de methode en de toepassingsmogelijkheden, maar we gaan ook met de methode werken. Dit doen we op dezelfde manier als waarop een leerling op school zou beginnen. Op die manier zult u een goede indruk krijgen van de uiteenlopende oefeningen en opdrachten waarmee de kinderen zelfstandig het Spaans gaan leren. Zij kunnen op hun eigen niveau verder werken en toch ook blijven samenwerken met de andere leerlingen. De begeleiding van de leerling is in het boek zelf geïntegreerd. Van de groepsleerkracht wordt slechts beperkte begeleiding gevraagd en beheersing van de Spaanse taal is niet nodig. Het wordt een interactieve workshop en mocht u al nieuwsgierig zijn naar de lesmethode dan kunt u alvast de volgende sites bezoeken: www.juanyrosa.nl en www.juanyrosa.hyves.nl.
Rekentuin.nl – spelenderwijs oefenen en meten van rekenvaardigheid De Rekentuin is een adaptieve webapplicatie voor het oefenen en meten van rekenvaardigheden in het basis- en voortgezet onderwijs. In de Rekentuin oefenen kinderen het rekenen spelenderwijs op hun eigen niveau: elke leerling onderhoudt zijn eigen virtuele tuin door het spelen van rekenspelletjes. De spellen bevatten een grote variatie aan opgaven van verschillend niveau. Dankzij
een innovatieve adaptieve technologie, ontwikkeld aan de UvA, wordt de oefenstof precies afgestemd op het niveau van elke individuele leerling. Hierdoor maakt ieder kind, zowel zwakke als goede rekenaars, zo‟n 75% van de sommen goed. Daarnaast biedt de Rekentuin leerkrachten gedetailleerde informatie over de rekenontwikkeling van leerlingen en hun sterke en zwakke punten. Op basis van deze informatie kunnen leerkrachten hun instructie beter afstemmen op individueel en groepsniveau. In deze workshop demonstreren we de Rekentuin en leggen we uit hoe het programma op een effectieve manier kan worden ingezet in het onderwijs.
Met Sprongen Vooruit in groep 1 t/m 6 Uit onderzoek blijkt dat Met Sprongen Vooruit een uiterst succesvol rekenprogramma is waarmee kinderen niet alleen op een effectieve en efficiënte manier leren rekenen, maar er nog plezier in houden ook! Tijdens deze workshop maakt u kennis met de nascholing en het lesmateriaal van Met Sprongen Vooruit. U speelt een aantal 5-minutenspelletjes voor groep 1 & 2 die tezamen de leerlijn tellen-en-rekenen dekken. Ten aanzien van de rekenleerstof in groep 3 & 4 zoemen we in op het oefenonderdeel Springen naar getallen. Ten slotte besteden we aandacht aan de leerlijn in groep 5 & 6 voor wat betreft het vermenigvuldigen en delen. Ingegaan wordt op welke fouten u kunt verwachten en hoe u daarop het best kunt reageren. Begeleidt u leerkrachten in de groepen 1 tot en met 6? Dan is deze werkgroep iets voor u. Zie ook www.metsprongenvooruit.nl.
Wat passend onderwijs echt betekent Passend onderwijs – er is al bijna genoeg over geschreven, gesproken, gevreesd, geprotesteerd en bedacht. Nog voordat het echt begonnen is. Want nu gaat het pas echt beginnen. Wat gaat u daarvan merken, in de praktijk van alledag? In deze workshop verkent u de praktische gevolgen van de nieuwe manier van werken. Hoe vraag je straks extra ondersteuning aan voor leerlingen die dat nodig hebben? Hoe kom je van handelingsgericht werken naar handelingsgerichte diagnostiek? Hoe zit dat met de bekostiging? En mag u straks nog leerlingen verwijzen? Wanneer stelt u een ontwikkelingsperspectief op? Wat wordt verwacht van de samenwerking met Jeugdzorg? In deze workshop krijgt u een snel overzicht van wat passend onderwijs in uw praktijk gaat betekenen. De workshop is ontleend aan de serie Topcolleges passend onderwijs voor gecertificeerd intern begeleiders van de Inschool Academie.
The Transporters; Kinderen helpen bij het herkennen en begrijpen van emoties U leert wat de doelstellingen zijn van het werken met The Transporters en de wijze waarop u werkt met de opnames op de DVD en de lespakketten op de CD. Leraren, intern begeleiders, remedial teachers en overige
Dr. Julie Menne (Menne Insituut)
4
Ron Benjamins (Inschool)
1 en 2
Jitske Strikwerda (Ambelt)
1 en 2
medewerkers in het basisonderwijs en medewerkers vanuit jeugdzorginstellingen. The Transporters is ontwikkeld voor leerlingen met een stoornis in het autistisch spectrum, maar daarnaast ook breder inzetbaar voor leerlingen met een specifieke zorgbehoefte en/of taalachterstand. De materialen zijn speciaal gemaakt voor leerlingen van 4 tot en met 8 jaar die het moeilijk vinden om de oorzaken van emoties te begrijpen en de gezichtsuitdrukkingen te herkennen die hierbij horen. Daarnaast is het materiaal vaak ook bruikbaar voor wat oudere leerlingen die om diverse redenen een achterstand hebben op dit gebied. The Transporters is in Engeland ontwikkeld door Professor Simon Baron-Cohen in samenwerking met deskundigen van onder andere de BBC. Alle materialen zijn in opdracht van de Ambelt vertaald en het beeldmateriaal is in het Nederlands gesproken. Wij laten u tijdens de workshop de materialen zien, waardoor u kennis maakt met uniek lesmateriaal, waarvan uit onderzoek de effectiviteit is gebleken. Onder de deelnemers aan deze workshops, wordt 1 exemplaar e van The Transporters verloot. Na de 2 workshopronde, zal bij ons stand bekend zijn, wie de gelukkig is en diegene kan daar de DVD in ontvangst nemen. Tevens is tijdens deze beurs The Transporters aan te schaffen, tegen onze speciale beursprijs van € 90,00.
In het netwerk van begeleiding Met name voor ouders van een kind met een beperking is eenvoudige informatie en advies, zoals de school biedt, niet voldoende. Vaak zijn de ouders van kinderen met een beperking niet op de hoogte van de mogelijkheden die er zijn en weten ze niet waar ze onafhankelijke ondersteuning kunnen krijgen, die met hen bekijkt wat het beste is voor hun kind. Welke organisaties zijn voor een kind met een beperking en de ouders onmisbaar bij de keuze van de juiste school en het goed kunnen volgen van onderwijs? Welke rol kan MEE spelen, ook ter ondersteuning aan interne en ambulante begeleiders? Wat kan MEE betekenen voor een jongere bij ontstane problemen op school of thuis.? Deze en ander thema‟s worden op een praktische manier besproken, mede in het licht van Passend Onderwijs. In aanvulling op onderwijsconsulenten, de interne en ambulante begeleiders en de verschillende cliëntorganisaties die op deelgebieden actief zijn, biedt MEE een integrale en stelseloverstijgende benadering die aanvullend inzetbaar is.
Een positieve benadering van gedrag op school: Positive Behavior Support Gedragsproblemen op school zijn lastig op te lossen en zijn een grote belasting voor leerkrachten en docenten. Echter, de oplossing ligt in een andere en vooral positieve aanpak van gedrag. Een schoolbrede positieve aanpak- Positive Behavior Support- van gedrag is de oplossing! Wij bieden je een kijkje in
Peter Kuiper (MEE Zuidoost Brabant)
3 en 4
Berber Klein en Tirza Bosman (VU Onderwijs Centrum
3
de keuken van deze planmatige benadering, die zowel op de basisschool als in het VO kan worden uitgevoerd. We geven voorbeelden van good practice en laten je ook zelf oefenen met de uitgangspunten van PBS
Rekenproblemen; handelingsgerichte begeleidingsmogelijkheden Kinderen met rekenproblemen zitten in elke klas. Hoe kun je ze vroegtijdig herkennen, en op welke manier kun je ze begeleiden? Vanuit onze kennis en ervaring met de begeleiding van scholen met (veel) zwakke rekenaars en onze Master SEN opleiding, laten we je proeven aan mogelijke handelingsgerichte aanpakken. We zullen aan de hand van voorbeelden ingaan op onder andere het voeren van rekengesprekken, de rol van rekentaal en het gebruik van kladblaadjes
Remediërende en compenserende dyslexie-ICT hulpmiddelen. Tijdens deze workshop maakt u kennis met de praktische en didactische waarde van remediërende en compenserende dyslexie-ICT hulpmiddelen. Na een korte PowerPoint waarin de theoretische achtergronden van het inzetten van Dyslexie-ICT worden belicht krijgt u een demonstratie van verschillende hulpmiddelen. De volgende hulpmiddelen worden gedemonstreerd: de Readingpen, Daisy Spelers, de geavanceerde softwareprogramma‟s Sprint Plus en Kurzweil 3000 en de geavanceerde woordvoorspeller Wody. Tijdens de demonstatie zullen tips gegeven worden over hoe en wanneer de mogelijkheden van deze hulpmiddelen ingezet kunnen worden in de praktijk.
Sociaal vaardig, aandacht voor verschillen en overeenkomsten Als leerkracht zorgt u voor een veilige en uitdagende leeromgeving waarin iedereen zich prettig kan voelen en talenten optimaal benut worden. Het is het mooiste wanneer u de leerlingen zelf actief bij dit proces kunt betrekken. Hoe maakt u ze medeverantwoordelijk voor een goede sfeer? Hoe kunnen leerlingen een positief zelfbeeld ontwikkelen en respectvol omgaan met de soms grote verschillen die er in de groep zijn? De diversiteit liegt er niet om! De methode Leefstijl heeft zich in de praktijk bewezen als effectieve methode voor het aanleren van sociaal-emotionele vaardigheden. Leefstijl stimuleert kinderen en jongeren zich te ontwikkelen tot sociaal vaardige, betrokken en zelfstandige volwassenen. Maak tijdens deze workshop actief kennis met Leefstijl, want Leefstijl staat vooral voor “ervaren”. Sociale vaardigheden ontwikkel je immers door te doen!
Berber Klein en Tirza Bosman (VU Onderwijs Centrum
4
Annette Roetenberg (Lexima)
1 en 2
Heinnie Kieft (Edu’Actief)
3
