Prijs pcr nnmaur: toot België 3 Mntiemon, roor dtn Vreemd» 5 cenlieme-j^
j V ' i a a p -- N> 2 5 Ï
Tr leioon t Redactie 247 - Administratie 2 8 4 5
Donderden 9 SEPTEMBER 1 9 1 5 ABONNEMENTSPRIJS BELGIË
Dntkster-Uitgeetster
Sem: Maatschappij HET LICHT bestuorder» P. DE VISCH. Leesberg-Gent . . REDACTIE . . ADM1N.STRATIE
HOOGPOORT. 29. GENT
Orgaan der Belgische Werkliedenfiartg — Verschijnende alle dagen.
Bekendmaking In de gemeente St-Goorix-Audenhove zijn de voorschriften van het Opperkommando des Legers, bekend gemaakt op 3-5-15, en betreffend het afleveren der duiven, in twee gevallen onvoldoende nageleefd. Zoo had de landbouwer De Smet op 3-8 zes levende duiven meegebracht en ze eerst op 6-8 gedood. In het ander geval had de landbouwer Van de Velde twee-en-veertig duiven tot na G-5 in den asschenbak van zijn oven weggestoken gehouden en de laatste ervan eerst op 8-5 gedood. In het eerste geval was de veldwachter der gemeente op de hoogte van het meebrengen der duiven. In het' tweede geval had men de duiven gedurende haar driemaandelijkse!' verblijf in den asschenbak moeten ontdekken als men het voorgeschreven onderzoek met voldoende oplettendheid gedaan had en zoo is de gemeente zelf schuldig aan hare straf. In aanmerking genomen dat de gemeenteoverheid zich volgens de verklaring van de Etappenkommandantuur anders steeds goed gedragen heeft, is de gemeente slechts gestraft tot het betalen van eene geldboete
van twee-honderd-vijftig mark. Dit wordt ter openbare kennis gebracht door den Overste van het burgerlijk beheer v. iïeudcll, Regeeringsraad.
Bekendmaking De uitvoer van lijnzaad en lijnschiilen uit het Etappengebied is verboden. Het transport van katoen, wol, vlas. jute, zijde en het daaruit vervaardigde garen en geweefsel, alsook de uitvoer uit het Etappen-gebied der 4 armee is verboden. , Transport en uitvoer is alleen met goedkeuring der Etappen-Inspektion der 4 armee veroorloofd. Forraularis tot voorstel van vrijgeving zijn verkrijgbaar bij Aehille Connehaye. Gent. Kortrijkschestenweg, 33, en moeten aan de Etappen-Inspektion 4 voor goedkeuring ingediend worden. Gent, den 5 September 1915. De Etappen-Kommandant, vop WICK.
Is nu het evangelisch geloof t'akII koo .1 met hen die den oorlog als eene Le Bien Public heeft ons het gedacht natuurlijke wet beschouwen, dan toont der gcdsgeleerden doen kennen en niet dat eenvoudig, dat het gelooi, nog worde minsten, want hij noemt de heiligen tel schiet in de barbaarschheid en niet Augustinus, Thomas en Suarez. is opgewassen, om de menschheid tot Wij bedanken hem ; hoe wreed die hare hoogste verheffing te voeren. theoriën ook zijn, zij hebben hun nut, Wij wisten het en Le Bien Publlo want zij werpen een licht over de zede- staaft onze overtuiging, door de aanleer der kerk en over hare innige gevoe- halingen zijner godsgeleerden. lens. * *# Wij vernamen nu dat de oorlog het Het begin is 't moeilijkste zegt men zekerste middel kan zijn om tot een wa- gewoonlijk. Dat moet wel waar wezen ren vrede te komen. want hoe verder de godsgeleeiden en ' t Is alsof men zou beweren dat eene Le Bien Public hunne redeneenng voort«ware ziekte het zekerste middel is om zetten, hoe wrèedejrjjnaar .hoe duide'ï?5t«ffë~war«: gezoncthèid'ïë~komeB. lijker zij worden. ' t ïs natuurlijk niet waar, want groótè Zoo leert de heilige Thomas ons, d a t ziekten laten altijd sporen en verzwak- wij persoonlijk niemand mogen dooden kingen na zich. uit eigen wil, want dan nemen wij het Zoo ook de oorlog. Hij kan tot vrede zwaard op. Wij mogen het wel doen, als leiden, maar hoe? Omdat hij eene natie het is, op bevel van een prins die zijn getot machteloosheid, tot zwakte, tot on- zag van God heeft. derwerping heeft gebracht. Dan nemen wij het zwaard niet op Het is de vrede van den overwonnene, maar wij maken gebruik van het zwaard de vrede van nagenoeg den dood. d a t ons toevertrouwd is en wij zijn-niet Wij kennen dien vrede die ons opvol- meer strafbaar. gentlijk aan Spanje overleverde, d a a r n a Wij verdedigen den moord niet van aaa Oostenrijk, om later te passeeren in persoon tegen persoon, verre zij van Frankrijk's handen eu ten slotte a a n daar. Holland gekoppeld te worden. Maar wij nemen, gelijk de tribunalen Die vrede was schier een martelaar- doen, soms verzachtende omstandigheschap van drie lange eeuwen. den aan, als de dader door beleediginSpreek van dien vrede aan het ver- gen, door onrecht, door laster, of door brokkelde Polen, aan het bestendig in een soortgelijk iets, tot woede, tot h a a t , opstand levende Ierland en men zal er u tot razernij of krankzinnigheid is gedrenieuws over vertellen. ven. Dat men tot den oorlog moet besluiMaar voor de massamoord bestaan die ten als hij onvermijdelijk geworden is, verzachtende omstandigheden niet, om'at wist ons grootje die ongeleerd was, d a t alle naties, andere middels kunnen toch ook. A 1'impossible nul n'est tenu, beproeven om een geschil bij te leggen, xegt de Franschman. dan zoo maar ineens naar de wapens te Maar dat is de kwestie niet. De vraag grijpen. _ ls deze : of men alles gedaan heeft wat En wij zijn zeker dat de zaken doormogelijk, wenschelijk en menschelijk g a a n s eene andere wending zouden newas, om die onvermijdelijkheid af te men werden de in geschil zijnde volkeweren. ren per referendum geraadpleegd. En het is zóó waar, dai zulks het Juist de stelling dat hei bevel van een hoofdpunt is, d a t alle betrokkene gou- prins, een tzaar bijvoorbeeld alleen volvermehten in de grauw-, grijs-, wit- en doende is om de slachting te beginnen, zwartboeken, die ze gewoonlijk lieten d a t is verkeerd en slecht. verschijnen, niets anders betrachten dan Heeft die prins zijn gezag van God, en om te bewijzen dat zij de schuld niet moet hij niet gestraft worden, dan pleit rijn dat de oorlog uitbrak. zulks tegen de Godheid ot tegen de Allen zijn dus onder den indruk dat de godsgeleerden die zijnen wil aldus uitoorlog iets spijtigs, iets afschuwelijks leggen. _•' is en zij trachten het onvermijdelijke En wij zeggen, dat men God wel in hunner deelname aan den krijg te plei- een slecht daglicht stelt, als men den ten. oorlogzuchtigen prins aanstelt, als den De oorlog is eene natuurlijke wet, zegt minister van God, gelast om zijne wraak Suarez en het evangelisch geloof wijkt te volbrengen. nooit af van het natuurlijk recht, daarDie woorden zijn wreed en weinig van om is de oorlog geoorloofd. aard om het geloof. in en den eerbied Juist alsof de beschaving geen eeu- voor God te doen stijgen, hij weze wigdurende strijd was tegen al de na- Boudha, Allah, Christus, katholiek, protuurlijke wetten die de menschheid hin- testantsch of joodsch getint, al om het deren i n hare stoffelijke, zedelijke en even. verstandelijke verheffing. God wil de oorlogskwalen niet, zegt De mensch van over duizende jaren Suarez, hij laat ze enkel toe, dus men was. veel barbaarscher nog, dan de mag afweren. mensch van heden, v/at toen als natuurDat is onzinnige prietpraat! wet kon gelden is vandaag eene misdaad Als men iets niet wil, omdat het slecht te-jen de menschheid. is, dan mag men het niet toelatei. ook, «-nop alle gebied is dit waar. De don- vooral ais men almachtig is. En in zulk derscherm, de regenscherm, de geschik- geval is het niet noodig van iets af t e te woningen, de vliegmachienen, de on- weren noch rechtvaardig noch onrechtderzeeërs enz., zijn allen zoovele uitvin- vaardig. aingen, van het klimmend verstand en Zij stellen God hier aan als ccn kwaad•genie der menschheid, die poogt de gril- willigen gamin en die godsgeleerden «n der natuur meester t e worden of zouden ons willen wijs maken dat de oare eigenschappen dienstbaar t e ma- kiekens hpoi eten,
E- H. • ' • * .
-
-
Uit de Hoofdstad
TONGEREN
Voor do geponsioenoerdon
Wanneer ik laatst over de vier steden van Limburg schreef, als over de Wer Heemskinderen, zonder over ben kwaad te spreken, had ik het meer over Hasselt. Toen mijn brief naar de redactie was, voelde ik er spijt over niet voornaamlijk te Tongeren te zijn gebleven. Tongeren is een oude, zeer oude geschiedenisstad, thans in de wereld onbekend, zelfs maar weinig buiten Limburg, omdat ze een kleine plaats is. Doch zij is voor de limburgsche socialisten wat Parijs is voor Frankrijk, wat Mekka is voor de Mahomedanen, Rome voor de kristenhoid. Tongeren is onze heilige stad. Daar rees. vóór enkele jaren reeds, een eerste in 'ing van socialisme, een kleine samenwerkende winkel van kruidenierswaren. Daarin en daarrond kiemde spoedig alles wat een socialistische arbeidersgemeente noodig heeft tot onderlingen steun, tot sterkte 'en versterking, tot groei, macht en gezag. Den feestdag van de inhuldiging van Ons Huis aldaar, kwamen uit heinde en ver onze geloovige scharen over als bedevaarders naar een zeer voorname plechtigheid. Muziekmaatschappijen van allen aard, zangvereenigingen, gansche bonden, afvaardigingen van ver verwijderde partijgenooten vormden, in optocht door de kleine stad, een ontzagwekkenden stoet, wiens roode vaandels, zooveel standaarden van onze zelfstandigheid, wapperden tot teeken van geloof, hoop en liefde, in het zomerlicht van onzen eersten hoogdag in Limburg. Onze onverbidlijke doodsvijanden hadden gezworen ; Zij komen er nu noch ooit en zoo ze er komen, maken we ze af. Er kwam zelfs geen uitdagend antwoord van onzentwege. Wij kwamen er als macht, niet om to overweldigen, wel om in Limburg's zonneschijn en op Limburg's grond de plaats ia te nemen waarop wij rech hebben, vooral om te Tongeren onze eerste vesting te bouwen, waaruit nooit iemand ons nog verdrijven zou. Do menigte, in de schaduw van Ambiorix' standbeeld, den oudsten vrrjheidskamper in do aloude stad, hoorde uit den mond onzer meest vereerde en bekwaamste leidèrt dé verkondiging eh "3ën "uitleg onzer heilige leer, de gröotsehhcid van óns ideaal, den onwrikbaron wil vóór ailes onzen hemel te stichten op aarde en door onverstoorde solidariteit de werkersmenigte op te voeren naar mooier^ vrijer, hooger leven. De menigte rondom ons keek voor de meerderheid verbaasd, voor zoover zo nog nooit met socialisten in betrekking was gekomen. Ze zag daar thans vóór zich de zoogenaamde bestormers en vernietigers van alles wat gewoonlijk doorgaat voor geijkte deugd, waarheid, recht en wet. Ze zag ze deftig van voorkomen, vredig in handel, beleefd cn beschaafd in gedrag en taal, ordelijk in het gelid, het, zeer net, achter de vaandels met goud geborduurd en met kunstig stikwerk. Aan dit alles dachten we voor enkele dagen terug. Tongeren, op twee plaatsen van iijn grondgebied, ook al door den oorlog geteisterd, werd ons liever dan ooit. Do gezellen, do vrienden aldaar, rezen in onzo verbeelding als zooveel apostelen op. We wendden ons tot twee van de voornaamste en verdienstelijkste voorkampers aldaar, onze zeer geachte gezellen Depuis en Pierre Diricken. Hun geloof is veel eerder versterkt dan om op 't even welk gebied verzwakt. Natuurlijk spreken ie ons eerst over eigen zaken. Beiden varen ze best, kunnen werken en hebben geen gebrek. De Samenwerking echter ligt hen nog meer aan het hart. Deze instelling bereikte in 1014, ondanks de moeilijkheid om zich waren aan te schaffen, een verkoopprijs van 86 duizend frank, tegen 81 duizend fr. in 1913, met een zuivere • winst van 10 duizend fr. Terwijl al de winkeliers der stad hun prijzen verhoogden, verkocht men bij de socialisten al de waren in magazijn tegen onveranderden prijs. Op 8 Augustus. 1915 telde de instelling 366 leden tegen 336 op 1 Januari van 't zelfde jaar, wat in 7 maanden oorlogstijd een verhooging uitmaakt van 30 leden in dezo moeilijke tijden. Op denzelfden 8 Augustus bedroeg reeds het verkoopcijfer 61,694 fr. 70, zoodat alles laat voorzien dat bij het einde van het jaar nogmaals een groei in den handel zal worden vastgesteld. In aanmerking dient genomen dat, sedert Augustus 1914, de verkoop op de dorpen is moeten gestaakt worden. Om de waren zoo goedkoop mogelijk aan de leden te kunnen bezorgen, heeft de instelling haar stcunkassen voor enkelen tijd gesloten, doch nooit maakt één noodlijdend lid te vergeefs aanspraak op hulp. Nu spreekt Diricken plechtig: « De coöperatief staat dus onwrikbaar vast en zal na den oorlog het grootste magazijn van Tongeren wezen, a Het grootste magazijn van Tongeren I Wonder is 't 1 Zij is de stichting van eenvoudige arbeiders, onder wie zclfB geen enkele middelbaar onderwij» heeft genoten. Ze hadden geen huis, geen geld. Ze hadden geen steun dan dezen dien allerhande boosheid en bijzonder haat bezorgen, wanneer ze dengene dien ze aanvallen, de verplichting opleggen zich te harnassen en te wa-
Aas. helt Goniraal-Coiniteit F. H. schrijft in « Vooruit » een pleidooi ten voordeele der gepensioeneerden. Allen zullen hom daarvoor dankbaar zijn. F. H. zegt dat als men iets k a n vinden om een oplossing te krijgen, bfj' er zieh met genoegen zal bij aansluiten en helpen zooveel als hij kan. Hartelijk dank, geachte F. H. Ziehier nu *en onfeilbaar middel om voldoening te bekomen. '; .. In al de openbare administraties van het bezette deel van België ziju er vele ambtenaars en bedienden iie al sedert maanden moesten gepensionneerd zijn. Zij hebben den vereischten ouderdom, om op pensioen gesteld te worden, bereizt. Zij werden niet gepensionneerd. Zulks is een schreeuwende onrechtvaardige daad. Zij krijgen alle maanden dus zoovele honderden te veel. Zij genieten dus een voorrecht, iets wat onrecht is. Welnu, de hoofden der ministeries hebben voor plicht al die mannen te doen pensionneeren. Zulks is heel zeker wel de meenïng van 't Belgisch gouvernement en waarom de bestuurders der ministeries zulks niet doen is en blijft onverklaarbaar. Met het geld dat nu te veel betaald wordt aan diegenen dis al lang moesten' gepensionneerd zijn, zou men aan velen die nu vragen : Hoe staat het met ons pensioen ? een schoon stuiverke kunnen betalen. Welaan dat het Centraal Comiteit de zaak in handen neme Dat het Comiteit zich tot de Bestuurders der Ministeries wende en 't zal en 't moet wel gaan want er bestaan geene redenen om nict te Rensionneeren. Mich. V. B.
Een antwoord ap de triif es i.«Makj8 van diiv.*taij£stBTangsi!i Mijnheer Alfred Buyle, Ik vind uw artikel van heden ïooi, het is prachtig uiteengezet en wel zoo, dat het de snaar van het ongevoeligst hart zal weten te treffen. Maar zeker hebt gij, ten volle oezig met de gedachten Jen mensch tot goedhartigheid en mildheid aan te sporen, geen flauw vermoeden gehad dat gij bezig waart met vele harten te doen bloedon. Hetgeen gij bewijst in uw artikel is ongelukkig genoeg niets meer dan waarheid; maar waarrom dit alles zoo klaar en uitdrukkelijk getoond 1 Wie niet tot geven gestemd is, zal het daardoor ook niet doen en wie onze jongens oprecht genegen is en hun lot aantrekt geeft zoo. Vergeef mij de tegenwerpingen die ik hier maak; mijn doel is geenszins u te kwetsen, maar wel u zoo goed het verkeerde als het goede van uwe handelwijze te doen inzien. Ik laat het geheel en al aan u over om te oordeelen v/elk uitwerksel uw schrijven bij ous teweeg bracht; en gelijk wij , zijn er heden duizende menschen en meer: Wij missen ook twee onzer jongens, den troost en de opgeruimdheid van het gezin, onnoodig te zeggen dat wij.
•
- ~
•'
•-...**** WKS» *.:.*. «0.
LM*.
*«a'
•
•
Drie maanden. . . , . fr. 3.23 Zes maanden • . a • « 'r. 6.50 Cen j a a r . . . a . . . tr. 12.50 Men abonneert zich op alle postbaretlt» | DEN VREEMDE Drie maanden (dagelijks verzonden). . . . ' . ' . It. 6.73
penen. Hun eerste winkeltje werd reeds vóór geruimen tijd vergroot. Ze zullen eigenaars worden van een prachtig gebouw. 't Zijn socialisten I STEVEN BOERSEN.
ii
Ll©f ês
99
In den huidigen oorlogstijd nog veel meer dan vroeger kan men geen dagblad openen zonder den naam van Loyds aan te treffen en op duizend menschen buiten Kngeland zijn er geene tien die weten wat die naam beteekent. Het is dan ook daarom dat wij eens da geschiedenis van dien naam zijn gaan opzoeken : Op het einde der 17e en in het begin der 18e eeuwen werden er in Londen hier en daar eenige «taveernen» geopend waar aan den gaanden en den komenden man openbaarlijk cauphy ofte koffie verkocht werd. Karel II maakte zich over die «koffiehuizen:» ongerust, deed een onderzoek instellen over «hunnen handel en wandel» en kwam tot het krachtdadig besluit van ze t e doen sluiten omdat zij dienden als «gevaarlijke verzamelplaatsen voor de lieden die niet tevreden waren over zijn manier van regeeren, lkden die zich daar gingen opzoeken om allerhande praatjes te verkoopen en door hun gebabbel de openbare orde in gevaar te brengen.» Eene dezer «gevaarlijke» plaatsen, gelegen in de Towerstreet, dus niet ver van dei groote dokken, was inderdaad de verzamelplaats geworden van handelaars, reeders en zeekapiteins, dio er elkander gingen opzoeken om te spreken over het koopen, verkoopen en vervoeren van hunne' waren. De waard van dit koffiehuis heette Edward Lloyd en was ©en uitgeslapen vent, want reeds in 1692, als hij pas een paar maanden geopend had, was hij op het gedacht gekomen om eiken avond, op eene in het oog springende plaat-s van zijn lokaal eene «revue» op te hangen waarop hfrj eigenhandig, in schoonsehrift, melding maakte van alles wat er aan' de dokken belangrijks gebeurde. Maar als de heer Lloyd he.t door den duur zoover dreef van in zijne revue te spreken over de zittingen der Êórdskamer eh de besluiten «üe daar genomen waren — iets da» ten dien tijde streng verboden was, was het het den koning t e veel en werd zijn huis eenvoudig gesloten, werd zijne deur eenvoudig vernageld, omdat het lokaal «een voor den Staat gevaarlijk lokaal» was! Lloyd zegde dat bij daardoor «de keel niet af was» en hij ging elders zijne revue uitgeven en er veel geld mee winnen, maar daar kwam de koning er zich weer mee bemoeien en hij verbood hem ook nog één nummer van zijne «staatsgevaarlijke» revue uit te geven! Eerst twintig jaren later, in 1724, waagde Lloyd het om een grooter koffiehuiu te openen en zijne revue opnieuw uit te geven onder den titel van Lloyds Lists, maar nu gedrukt, en wel op een duizendtal exemplaren die alle dagen op een omzien uitverkocht waren. , «Om den koning en zijne handlangers van zijn lijf te houden» ging de uitgeslapen Lloyd zich nu wegsteken achter de.«. wet en van zijne kalanten en van zijne lezers maakte hij eene wettelijk erkende naamlooze maatschappij die voor doel had verzekeringen te sluiten voor de zeeschepen en ds waren die zij vervoerden ! De maatschappij en de revue mochten zich weldra in een ongehoorden bijval verheugen en naarmate dat hij rijker en machtiger werd, werd Lloyd «wijzer en verstandiger» zoodat zelfs de koning hem ontving en hem maar liet doen. Eenige jaren later was de revue een groot dagblad geworden en de maatschappij had zulke uitbreiding genomen dat zij in 1771 het reusachtig gebouw der Royal Exchange kon aankoopen waar zij nu nog hare bureeien heeft — die van jaar tot jaar moesten vergroot worden. De maastchappij heet thans eenvoudig Lloyds en na op een en ander gebied eenige veranderingen ondergaan te hebben telt zij thans als leden de zes honderd grootste handelaars en makelaars van Engeland, «die zorgvuldig hunne kleine concurrenten op af. stand houden, om ze dan met haar en huid op te slokken. Wat eene engelsche zonderlingheid kan genoemd worden, dat is dat de oppermachtige Lloyds nog steeds op de aartsvaderlijke wijze fabelachtige verzekeringen voor schepen en waren sluit zonder zich bezig te houden met ongemakgevende formaliteiten en zelfs zonder gebruik te maken van de zoogenaamde notarieele akten. Om lid te kunnen worden van Lloyds moet men voorgesteld worden door de zes oudste leden van de maatschappij en als eerste borg 6.000 pond — 125.000 frank afdokken. Wordt men aangenomen dan moet men een tweede waarborg storten van 400 pond — 10.000 frank en verder ia men.er van af met eene jaarlijksche bijdrage van 90 pond — 100 frank rond. In vredestijd bedroegen de door de leden van Lloyds gesloten verzekeringen van eeh kwart tot een half percent van de waarde der schepen en der ladingen, maar nn is dit percent geklommen tot vijf, zes en zeven oercent ven die waarde.
•-.
" BW
«n»i«-«*«BT«a»
DoTidardas 9 ««ptembw 19ft*.
•Msöséa^ïesEffii
en Rownow toestand onveranderd. Uit Sereth is nog goen beslissende slag gemeld.
|
IBpMBam',wiw*WaW
* *
*
in den Kaukasus Wt Russlsoho bron
IR Wsst-Vlaanderen «9» ia
•t Noordan wan Frankrijk Otflclssla tslegrammen: Uit Buiteohe bron Groot Hoofdkwartier, 7 .September 1015. Westelijk oorlogstcrrein: Bij eenen gunstigen mijnenaaaval tegen ••ne vijandelijke mijn noordelijk van Diksmuiden, werden eenige Belgen gevangen genomen en een machiengeweer buit gemaakt. Noordelijk van fciouchez werd eeu krwakke vijandelijke handgranatenaanval -sffewesen. Ecn Fransche aanval bij Sondernach, in de Vogezen, mislukte. *# Levendige vuurgevechten ontwikkelden jrc'i in Champagne en tusachen Maas eu Moezel. Bij eenen vijandeliiken vliegersanval op Liihtervélde (noordelijk van Roeselaers, in Wefft-Vlaanderen^.werden zeven Belgische 'inwoner» gedood, drie zwaar gewond. Duittéhe strijdvliegers brachten oen vijandelijk ' vliegtuig boven Cappel (zuidoostelijk van fSi-Avold), tot vallen. De inzittenden zijn '«rood. Oostelijk oorlogsterrein: Legergroen ven generaalTeldmaarscfcalk ron Hindenburg. .. Ds gisteren op Daudsewas (zuidoostelijk yan Friedriohstadt) aanvallende kavallerie bracht 790 Russische gevangenen eu 6 maehiengeweren in. "Oostelijk en zuidoostelijk van Grodno hee't «ie vijand van Skidel tot Wolkowysk «front gemaakt. In hardnekkige gevechten ERJU onze troepen aan bet vooruitdringesi ever de gebieden van Tyra en Kotra. • Tusschen den Njemen en Wolkowysk won het leger van generaal von Gallwitz op •i-iele punten door nachtelijke overvallen e!en dostelijken oever van het Rozanage«tjed. Er zijn meer dan 1000 gevangenen ge.loman. •. Lescfgrwp van eeneraalveldmaarsciiall Prins Leopold van Beieren. Ook zuidoostelijk van Wolkowysk tot het woudgebied zuidelijk van Grotana (40 ki lometers zuidwestelijk van Slonin) neemt de vijsnd öpnienw den strijd on. De aanval v-der.iegergroep is aan het V<sort*«ctorrjdeiV ' Legergroep 'reit generaal veldmaarschalk Ifttófr von Maokcnsea. -'Ds vijand is nit zijne stellingen bij Ohornsk en Dohiczyn geworpen;, Zuidoostelijk oorlog terrein: De strijd in het Serethgebied duurt •voort. Opperste LcgerbestBur.
(Noce); tusschen Serravalle en Marco, in hot Etseh da] en in de omstreken van Ouna Cista in Val Sugana. Overal werd de vijand tot terugtrekken genoopt. Op den mg van den Redival hebben wij een verschansing vernield. Een onzer batterijen slaagde er door haar vuur in, een stellage in brand te schieten, welke de vijand bezig was op te bouwen voor de herstelling van de koepels van het fort Dess Sems op het plateau van Folgaria. Op de Karstvlakte zijn wij gisteren op verschillende punten van onze linies vooruitgekomen v.n hebben wij eenige vijandelijke loopgraven bezet. \ ooral zijn wij
* * *
Oe strijd om de Dsrdanellen Wt Tarfescho bron
IEU
U i t ©OBt«Rsr3|&&eSï8 b r o n WEENEN, 7 September 1918. — Het leger van generaal v. Bohm-Ermolli versloeg gisteren den vijand bij Podkamien en Radziwilow, viel hem in het gansche 40 km. breede en sterk verschanste front aan em ontnam hem in heftige tct handgemeen voerende strijden het slot Podkamien, de stokwerkvormig bevestigde hoogte Makutra zuidwestelijk van Brody, de stellingen bij Radziwilow en andere taai verdedigde steunpunten. De slag duurde op enkels punten tot in de huidige morgenuren. De vijand werd overal aehteruitgeworpen en ruimde positiegewijze vluchtig do Walstatt. Onze troepen vervolgen. Het getal der tot gisteren ingebrachte gevangenen overtrof 3000. In Oost-Galicië had het leger van generaal graaf Bothmer sterke aanvallen van den vijand af te weron. Daarentegen hebben do Russische aanvallen op hot front van generaal baron v. Pflanzer-Baltin opgehouden. Aan de Eessarabische grens trok de vijand zich terug in zijne tamelijk ver afgelegen stellingen. Bij Nowo Sielica beschoot eeno Russische batterij een op Roemcnische bodem staande boerenhoeve. In Wolhynie verliep de dag verhoudingsmatig rustig. Aon de Jasiolda -behaalden • onze troepen nogmaals plaatselijke uitöüscn. "."'
W i föuaOadohe) b r o n
PETROGRADE, 7 September. (P. T. A.) Officieele medodeoling van den gosiertltto stof: Aan den ingang van de golf van Riga zijn op S en 4 dezer verkenningswatervhegtuigen van den vijand herhaaldelijk boven de straat van Irben verEohenen. Zij wierpen S).t Ft3*&asoh9 b r o n hommen naar onze torpedobooten. Deze PABUS, 7 September. (Have*.) Officieel hebben ze met kanonvuur verdreven. bericht van gister middag • Aan den linkeroever van de Duna hebben . In den afgeloopen nacht zijn ten noorden de Duitschers versterkingen aangevoerd en en tesn zuiden van Atrecht, in de streek van hun voornaamste pogingen aangewend tot Sloelincourt en Bretencourt artillerie-ge- het forceeren van den rivierovergang in de vecht er. met geeohut van stilerlei kaliber buurt van Friedrichstadt. Wegens de ongegsteverd, lijkheid tusschen de strijdkrachten aan . - In Argonne mrjngBvechteB bij . Courte weerszijden moesten onze troepen, die bij Cfcs*us»ée. linden naar den linkeroever overgestoken j Fransche vliegers hebben Biet-se ea Mor- waren, na een hardnekkigen strijd op den •ehange gebombardeerd. 8 dezer weer naar den rechteroever terug_ Ke artilleriestrijd duurt op 't gansehe gaan. Jfront voort. Ten N. van Arras veroorzaakUit nadere verslagen blijkt, da* het teten on-ie batterijen schade aan de loopgra- rugwijken der Russen bij het gevecht op ven. dienzelfden dag bij Friedrichstadt naar den •In 't gebied van Roy e, in Champagne, anderen kant van de rivier zijn oorzaak had • aan Perthes-Beauséjour, in Apremontwoud in het in brand geraken van de bruggen 'en ten N. van Oirey was de artillerie hevig over de Duna door het kanonvuur' van den 'Mn 't werk. vijand. In de Vogezen aan Hartraacsweilerkopf Aan den kant van Riga en Jacobstadt bestrijd met groote bommen, Op 1 September paalde de Tijand »r zieh toe, onzen opbombardeerden duiteehs vliegeniers Luné- marsch te belemmeren. .ville, ajs vergeldingsmaatregel bombardeerIn de richting van Wilna hielden wij den den onze vliegtuigen Saarbrucken. Een vijand in zijn oude stellingen. 'duiteeh vliegtuig werd te Kales gedwongen In de streek van het vlek Orany verdreneer te komen, vijandelijke vliegeniers wier- ven onze troepen de Duitschers op 8 deeer pen bommen op St-Dié. uit het dorp Smalniki. ' Aan den benedenloop van de Meretsjanka moesten wij op den 3n onder moeilijke omstandigheden den aanval van den vijand het hoofd bieden, die door zijn opmarsch aan onze troepen in de buurt van Grodno den terugweg dreigde af te snijden. Aan het Njemen-front stroomopwtvart» van Grodno tot aan de rivier Jasiolda bij Bereza-Kartuska hebben onze troepen in verschillende sectoren in den nacht van 3 op 4 dezer en ook op ds volgenden dag verBJÏt ©as •tonrljksoho bron scheidene aanvallen afgeslagen. Niettemin WEENEN, 7 September 1915. — De door slaagde de vijand erin ons in de richting «snt verraelrte onderneming van den vijand van Wolkowysk te dringen. Tussch on de rivieren Goryn en Styr ging iii dé streek van den Kruisbergkam bleef de vijand die tegen den avond van den 4n «iet nit. Gisteren vroeg zetten ongeveer vijf feitaillom van verscheidene Italiaansche aanmerkelijk versterkt was, voort zijn ofVrigaden, tot den aanval aan op onze berg- fensief langs de wegen van Dnbno en Rowet-efiingen tnsschen Burgatall en de Pfann- no te ontwikkelen. Aan den rechteroever vao de Styr ten spitse: Des» aanval werd overal bloedig afNoorden ran Jarding en Dnbno zijn de géwexen. Ds vijand rerloor minstetts 1000 man. eerste gevechten begonnen. In Galicië is de vijand aan de rivier 8eOrerigens had in 't lïroolsch grensgebied nr.mjhjk aan het Dolomietenfront en in 't reth, aan beide oevers van den Dnieatr, «gebied Lavarons-Folgaria de gewone ge. hardnekkig in de weer geweest. Bij Tlnste schutstrijd plaats. Dikwjls zijn ds Alpen- werden de aanvallen vaa den vijand door vernsni-ringshrttsn de üitger-oehte doelen onze (•.rtülerifi so onze tegenaanvallen sider v-fond «lijke artillerie. Aan deze bedrij. geslagen. D» gevechten duren voert. Aan 't frent Riga-DunaburB niet» bijzonvJ^Ksd viel süfteren ook ds Madronhut in 't Adamellogsbisd «et otter. Aan het Karin- ders. Tusschen Swenla en Wilya. eü taathis'.ie en kustiaadieft front niete nieuws. sehen Wift-ra en Njemen teestand dezelfde. Aan de Njemen timehen Merecz en Peski poogden de dnitseher» eene offensieve. Ds Wt Italiaaneehe bron strijd dtiurt voort. Te» Z. van den Njemen ROME, 7 «september (Offieieel): Ontmos- tot aan Pripet behouden onze troepen hun«tingen fcuticben kleine troepen-afdeelingen ne sWHirigwn. Al de pogingen van den vij'hebben platste gehad ten Zuiden van den and in 't gebied van Wolkowiscki werden ng ***£& Jsai»tfe«aiaJal Sttipa-ifej verijdeld,. 1« 't gebied vafi Ln.fS^i,.
ioorlogtussciienltalii 9 Oost8Rri[k-Hongarij8
PETROGRADE, 6 September. (P. T. A.) Ambtelijke mededeeling van den goneralen staf van het Eaukasische leger van den 3den September: • Aan de kust heelt een van onze motorvaartuigen twee Turksche zeilschepen buitgemaakt. In de richting van Oltisj vond af en toe eenig schieten plaats. In de streek van Melazgert haddon onze verkenners een treffen met de Turksche ruiterij bij de dbrpen Alkhisa en Ohoelika. In het kustgebied kanonvuur. De Turken hebben onze stellingen beschoten. In de richting van Olty en Tewa schermutselingen tusschen petroeljes. In de streek van Wan geslaagde verkenningen. Op 't overig front niet» veranderd.
KONSTANTINOPEL, « September 1915. — Aan het Dardanellenfront niots van beteekenis. De vijand beschoot met tusschenpoozen vergeefs met zijn land- en schoepsartillerie onze stellingen bij Anaforta en Seddil Bahr. Onze artillerie veroorzaakte eenen brand in de loopgraven en in artilleriestellingen des vijands bij Anaforta. Anders niets meldenswaard.
* * * 4Tik WSt
lL«PS*5
"SÊ S ^ BB*
mm IKS a-m
KSolroo Erafjelsob® krulsor gotorpodoord Daltsoho duikboot verZoron BERLIJN, 8 SentembeT. (Wolff.) De marine-staf meldt officieel: Blijkens cen bericht van een onzer duikbooten, die op zee de « U 27 a heeft ontmoet, heeft laatstgenoemde duikboot den lOen AuguBtns, ten westen van de Hebriden, een ouden kleinen Engelschen kruiser in den grond geboord. De «U 27 » is zelf niet teruggekeerd. Daar zij aanmerkelijk over tijd is, moet zij als verloren worden beschouwd.
Qozonken
LONDEN;" 6 v'8ep«lïöber. peuter.) Blijkens een Lloyd's bericht is het Engelsche stoomschip « Mimosa» g^önJfiBB,; de bemanning is gered. (De « Mimosa », in 1905 gebouwd, mat 3466 ton bruto en bohoorde aOCk de gelijknaGtig» readerij te Londen.) LONDEN, « Soptember. (Reuter.) Naar Lloyds meldt, is sedert de schipbreuk van hot (getorpedeerde) Engelsche s.s. «Roumanie » bericht ontvangen, dat toen het schip het laatst is gezien, het in brand stond en op het punt was te "'«•««••IB LONDEN, 6 Soptember. (Reuter.) Het Engelsche stoomschip « Cymbeline » is in den grond geboord. Er zijn 31 man van de bemanning aan wal gebracht. Er zijn zee gewonden en zes dooden. (De « Cymbeline» was een stalen schroefstoomsehip van «tBOB ton bruto.
De torpesSoerlnp van do «Hesporlan » LONDEN, 8 September. (Reuter.) De «Hesperian» is vanochtend om dertien minuten voor zevenen gezonken. LONDEN, « September. (Reuter.) De geheele bemanning van de «Qpsperian» is gered. WASHINGTON, 6 September. (Reuter.) President Wilson en minister Lansing hebben tioor middel van een perstelegram het' bericht aangaande de torpedeering van ds «Hesperian» ontvangen. Geen van beiden liet er zich over uit. Alvorensver een besluit wordt genomen, wacht men andere berichten af, of er Amerikanen aan boord waren en of het schip van te voren gewaarschuwd was. LONDEN, 8 September. (Part.) Uit een levendige beschrijving van een geredden Canadees in de «Daily Chronicle» wordt het volgende aangetrroffen; De «Hesperian», van de Allan-lijn, een schip van 9599 ton, op weg van Liverpool naar Montreal, werd Zaterdagavond om 8 uur SO ten Zuidwesten van Fastnet' getorpedeerd. De passagiers zeggen, dat er geen waarschuwing gegeven werd. Het was bijna donker, toen het schip plotseling van den voor- tot den aohtersteven trilde en het een groote massa water over kreeg, die ds menschen aan dek doorweekte. Ken torpedo had ds «Hesperian» bij den boeg getroffen. De schade was van dien aard, dat de twee voorste ruimen van de boot spoedig vol water waren. Dit was echter niet voldoende om het schip tot zinken te brengen. Aan boord van het schip bevonden zich ongeveer 350 passagiers en een bemanning van 280 tot 800. Het geheele aantal geredden, dat gisteren te Queenstown geland was, bedroeg 613, namelijk 333 passagiers en ISO koopen v u de bsmanning. Enkel* anderen zijn aan boord gebleven, reaar hoeveel dit er waren, it niet bekend. Ongelukkig sloegen bij het neerlaten drie booten om. Uit een boot «althans vielen «illen die erin zetten, in eee.
**9» >Êiw.s-k jamjsm M*tims*.*!3s>!i.
sa*
•
•
"
.
-
•
!ffl
aan den zenuwschok en kwetsuren, nadat zij gered was, en ook oen andere dame bezweek na haar redding. Men vroost, dat er nor* meer xijn omgekomen. Twintig passagiers, die geland zijn, hebben ten gevolge van de ontploffing van de torpedo en in den stortvloed van water en metaal, die op het dek neerkwam, kwetsuren gekregen. Passagiers en vele leden ran de bemaonin«r vielen hoopsgewijs over elkaar heen in hun angst om het onheil te ontkomen, dat hen een oogenblik scheen te bedreigen. Eenigen lieten zich, sonder naar de booten om te zien, langs lijnen neerglijden of doken in het water. Velen van hen hadden zelfs geen reddinggordels aan. Om de verwarring te vermeerderen kwamen de lijnen waaraan de overvolle vierde en de vijfde boot neergelaten werden ongelijk te hangen wat ten gevolge had dat zij met het achtersteven bijna recht naar boven neergelaten werden en de menschen die erin zaten, te water vielen. Mannen, vrouwen en kinderen spartelden in het water. Enkelen klampten zioh aan banken en touwen vast en hielden zich daaraan hardnekkig vast, tot ztij gered waren. Anderen vlogen in een van de andere booten, die al neergelaten en gevaarlijk vol waren. Het was een onvergetelijk tafereel van verschrikking toen twee bootsladingen menschelijke wezens in zee vielen, waarin zich het licht van de sterren weerkaatste. Ds laatste boot verliet de «Hesperian» kort na negenen, binnen drie kwartier nadat het schip getroffen was. De kapitein, de eerste en de derde offioier, de eerste machinist en de timmerman verkozen aan boord te blijven. Gelukkig was het weer mooi en de zee kalm, want ofschoon de marconist dadelijk het sein S. O. S. (Save our souls) had uitgezonden, was het mogelijk dat er geruimen tijd zou verloopen, voor er hulp opdaagde. Over het water hoorde men zwak het geluid van plassende riemen, roepende mannen en vrouwen, jammerende hulpkreten. De reddingsbooten zwaaiden langzaam en haalden nog enkele menschen uit het water. Een van hen was een bejaard heer, die bijna een uur in het water had gelegen. Gaandeweg stierven echter de noodkreten weg en gingen de menschen in de booten aan het roeien, getroost door de zekerheid dat eerder of iater hulp zon opdagen. Op dat oogenblik bestond echler gevaar dat een of twee booten zouden zinken. Petten van mannen, kousen van vrouwen en andere kloedingstukken werden opgevorderd om lekken te stoppen, soldatenpetten werden als hoosvaten gebruikt es zoo belette men met groote inspanning het verdere binnenstroomen van het water. In een geval was het gevaar van te zinken vermeerderd doordat de boot overvol was. Wel zestig vrouwen en kinderen zaten op elkaar gedrongen in een ruimte voor veertig. De boot was met minder menschen van boord gestoken, maar toen zij wegging waren er passagiers van een van de andere booten die neergelaten werden, in gesprongen of geslingerd en bovendien had men nog etfn' aan tel men schen ui t' hst wster gehaald. > LONDEN, 6 Sewtember. xPart.) De «Dairy News» meldt, dat de eenige man aan lioord van de «Hesperian» die de duikboot gezien heeft, de man was die de wacht had. Hij kreeg de duikboot op eenigen afstand in het oog en waarschuwde dem kapitein. Aan boord bevonden zich ook ongeveer 50 gewonde Canadeesche officieren en manschappen in verschillende stadia van beterschap. Enkelen van kon waren geheel invalide.'EERLIJN, 6 September. (Wolff.) Naar aanleiding van het bericht over het torpedeeren van de psssagiersboot «Hesperian» verneemt Wolffs bureau: Men zal goed doen voorloopig uitvoeriger berichten nf te wachten, waaruit zal kusnen blijken of het schip wel en, soo ja, onder welke orastandi-rheden het getorpedeerd is. LONDEN, 7 September. (Reuter.) In strijd met. ds eerste berichten gelooft men dat verscheidene personen bij de torpedeering van de «Hesperian» het leven hebben verloren. Het lijk van mejuffrouw Carberry van New-Foundland, een eerst-klasse passagiers, is uit zee opgehaald. «Tuiste oijfers zullen p«.» te geven zijn wanneer de kapitein te Liverpool aankomt. LONDEN, t September. (Reuter.) Het aantel varmisten van de «Hesperian» bedraagt blijkens de laatste berichten 13 passagiers en 7 leden der bemanning. Hst postbestuur deelt mede dat er 3545 mailzakken aan boord waren, waarvan verscheidene bestemd waren voor de Vereenigde Staten en sommige uit onzijdige landen afkomstig waren.
In do töiddeEandsche Zoo BERLIJN, « September. (Wolff. Part.) De «Corriere della Sera», die te Milaan verschijnt, meldt dat zeer strenge verordeningen zijn uitgevaardigd voor de scheepvaart en de visscherij in de Golf van Tarente, wijl daar Italiaansche troepéntransporten vertrokken naar het oostelijk bekken van de Middellandsche Zee.
kommissaris M. Engels, dio juist aldaar 0] rondo was, toegeloopen, sprong op dei tram en wilde den ontvanger ter hulp snel len. Ongelukkiglijk sprong cen der bandie ten op den kommissaris en bracht hem eeu geweldigen steek toe, waarop haal de bcnd1 op de vlucht sloeg. De gekwetste, wiens wonde niet gevaae lijk is, word huiswaarte gevoerd, na de zorgen van een geneesheer te hebben genoten Het onderzoek werd ingericht door deu heer onderkommissaris Boesemans. Reedi eergisteren morgend werden door hem twe» bandieten aangehouden, oud-veroordeelden, zekere V... en H..., te Molenbeek wonende, wier kamp gewoonlijk remd de slachthuizen van Brussel schijnt t e i S n . Zij werden opi gesloten en ter bcechilKag van het parkei gesteld. "! *
——•—•
Stoutmoedige hnlbten te Wetteren-QüatrecH AANHOUDING EENER DIEVENBENDï Den nacht van Maandag en Dinsdag werd de Brusselsche baan, te Quatrecht, in opschudding gebracht door een stout' moedige diefstal welke gelukkiglijk tot di ontdekking leidde eener gansene weEngei richte dievenbende. Sedert geruimen tijd werden herhaalde' lijk voermanswagens geplunderd op dt Brusselsoheboan, — wagens welke regelma' tig den vervoerdienst doen tusschen Gent en Brussel. Maandag avond om 10 ure wiss zulks weet het geval. Een voerman bestatigde te Oordegem, aan do afspanning «De Zwaan», dal zijn wagetn bijna de helft leeggeplunderd was; dit was reeds de derde maal op korten tijd. Bijna op het selfde uur kwam een zeker* boer Verschaffel, van Wetteren, ook afgereden van Aalst en verklaarde ook aange. rand te zijn en met een revolver bedreigd! Maar na onderzoek van zijn wagen, Eet men hem gaan, daar hij geene lading 0| had. Intusschen was een «derde voerman, welki ook naar Aalst moest, te Quatrecht afgestapt' en verklaarde aan de Duitsche wachten welke aan de barreel stonden, niet ver-j der te durven rijden, daar hij ook meerm&i [ len al aangerand en bestolen was. De wachten verzochten hem voort te rij. • den en volgden hem. Wat voorzien was gebeurde: aan de wijlt «Kruisen» kwamen verscheidene bandieten te voorschijn en wilden op den wagen klimmen. Doch de wachten ziende namen zij dezen voor aardappelwachters en schoten in hunne richting. Daarop vuurden de Duitsche wachten terug en konden drie kerels aanhouden waarna er dinsdag nog twee aangehouden werden en naar Wetteren gebracht. Na eon naarstig onderzoek door den heel politiecommissaris en den agent Braum, kwam men tot de ontdekking van eene gan- I sché lading gestolen koopwaren""*" uudü andere twee zakken tarwe gedorsóhèn eb niet gedorschen, verscheidene kouponi stoffen, drie hespen, vele bollen kaai, boter, dertig flesschen wijn en likeuren, Verders vond men allerhande meubelwerk,' onder andere vijf prachtige eiken salonstoe. len enz. Men had drie voertuigen noodig om alles te vervoeren. De dieven hadden hunna depots in de kelders en gemakken der afgebrande huizen welke verlaten waren. Er waren kelders welke vol koopwaren «-teken. Eene huiszoeking bij de aangehoudenen leidde tot meerdere ontdekking van koopwaren. . Andere kerels zijn voortvluchtig en mg! f verwacht nog andere aanhoudingen.
*************+ic****1 DENKT STEEDS AAN HET WINNB VAN NIEUWE LEZERS VOOR HET BLAD « VOORUIT »
*****************-¥$
i
Oe gezondkeSdstoGstand van generaai Leman Er hebben onlangs geruchten geloopel omtrent den seer ernstigen gezondheids toestand van generaal Leman, den «rerdedi* ger van Luik. Men is zelf» zoojsgs- geflktan te1 beweren dat hij in het gev-BS gMtOF7--0 wast « L'Hollando-Belge» was in «ta gelegenheid om uit de beste bronnt» «nohtiDSM te bekomen omtrent den toestand Tan des gevangene. Men meldt heden per telegram dat gene-' raal Leman sich in de beste gezon
bevindt.. _
Een tram afgevallen t e J e t t e (Brabant)
EHevpouw Carton de Wiart
Een bandietenstreek, waarvan men zich waarlijk met moeite een gedocht, kan vormen, werd voor een paar dagen met buitengewone stoutmoedigheid uitgevoerd. Toen de laatste tram naar de Beurs de Gemsenteplaate ts Jette verliet, sprongen twee vrouwen öp hst voorste plafcforrfl, terwijl twee mannen ep het achterste plaats namen. Zender achterdocht, natuurlijk, vertrok men, doeh in de St-atieïtrsst gekomen, sprongen de tws» kerels op den ontvanger en ontnamen hem rijns geidtsseh, welke ongeveer JO0 fr. bevatte; intusschen beletten ds twee vrouwen den .watt-man rijn makker ser hulp ee J-nellen.
De Belgische minister Tan Justitie, & heer Carton de Wiart, i» Zaterdag nssr Zwitserland vertrokken om zijne echtgenoote tegemoet te reizen, die uit de gevangen» te Berlijn is ontslagen. Mevrouw Carton de Wiart had den strs»* tijd, haar door het Duitsch gerecht opf* legd, nog niet volbracht, doch zrj is in vW h«d gesteld ingevolge etappen, dooi^• o» koning van Spanje rechtstreeks bij de. BSJ? »ehe regeering gedaan. _ Het Ml, zegt ds berichtgever te Leij»* vre van « D» Tijd », aan welk het bon» staande i» ontleend, mevrouw Carton *" Wiart verboden zijn nog in België te jer blijven, «oolang hsilaod . flnde^RHa»»***
.*.^-^fma»,ss^>JjsmJ*.x$i*^
JagsöaatuWirtt.
^^^^
L
**•
Belgische volk; het zijn ikzuchtigen, schaHoe dit kwam? cheraars, die nu weer op zoek zijn om Wel, er waren andere rantsoenbons in hunne granen aan fabelaóhtige prijzen t e druk en de oude waren maar geldig tot PU) HEBELS VERANDEREN NOOIT! verkoopen aan de speculateurs. 's vrijdags, inbegrepen. Er waren bakkers, die van 's woensdags Vaderlandsliefde is eene schoone deugd, Men spreekt opnieuw van dien of genen sis d' werklieden er alles vcor opofferen boer die zijne tarwe heeft verkocht aan 00, meel in huis hadden, en niet meer bakten, en de klerikalen don baas over de centen 70, 80 fr. den zak eo men i*egt — om dien vtïor de nieuwe bons in voege waren. en het geweten mogen spelen. prijs nog op te jagen — dat ze binnen weiAnderen hadden geen brood met oude bons, maar wel met nieuwe 1 Er zijn menschen die gehoopt hadden dat nige weken boven de 100 fr. zal gelden. Waar gaan wij naartoe! Zoodus, al wie nog oude bons had on nog de toekomst van België wat gunstiger voor Aan dien toestand hebben sommige plaat- geene nieuwe had ontvangen, kon geen de werklieden zou zijn dan het verleden, onder de klerikale overheeraching mot de selijke voedingsc-omiteiten eene grooto, brood koopen en een onderzoek heeft beweeene allergrootste schuld. sne, dat er op 85 bakkers er maar 17 waren daaraan gepaard gaande onderdrukking. Zij verkochten dozen zomer de Ameri- die op eerlijke wijze brood afleverden. Wij hebben dat nooit geloofd en de feiten die zich tijdens den oorlog, — dat wil zeg- kaansche bloem zoowel aan de boeren als Het spreekt van zelf dat er hierover aan de burgers en werklieden. Daardoor klachten met de vleet zijn gedaan geworden W B m den tijd dat het belgiech leger uit Mgen-tiende samengesteld is uit werkjon- hebben zij nu geen voorraad meer en moe- en vele menschen vroegen om met hun bons gens, — in ons land voordoen, sterken ons ten ze de armo lieden met 1 kgr. meel pur in plaats van brood, meel te mogen kooweek en per hoofd wandelen zenden. ^ d e z e gedachten. pen. En bij dien treurigen toestand blijven Overal waar de klerikalen de kans zien, Het is wat nu wordt ingevoerd. vernederen ze de werklieden, knoeien dat de plaatselijke comiteiten onverschillig. Vroeger was men verplicht zich met zijn Waarom verplichten zij sommige boeren het een lust hoeft en trachten met de vuilrantsoenbons brood aan te schaffen bij den ste middelen de demokratische elementen niet eene zekere hoeveelheid graan te be- oen of anderen bakker, o«f in deso of gene zorgen om dat mager rantsoen aan t e vul- coöperatief. nit de Hulpkomiteiten te werken. Zij worden in hun handelwijze gesteund len ? Als bekrachtiging van dien mt-aaAregol Thans sal men zich brood of meel kunuen door een ir-enheer, die als toonaangevend zou het Comiteit geen voederstoffen n«x4i koopen, om in dit laatste geval zelf t e baklandvetton meer bezorgen aan al de boeren liberaal er van droomt in de toekomst aan ken of het bij den bakker te dragen om het hoofd eener nationaal militaire partij welke geen graan leveren. Een dergelijke voor u persoonlijk te bakken. maatregel is genomen door het plaatselijk te staan. Het spreekt van zelf dat zulki voel naZiehier weer een geval voor een kadortje: comiteit van Gavero etn hij geeft den besten deel zal berokkenen aan de bakkers, maar Ir. Deurne hebben de klerikalen ecD boe- nitelag. zulks zal toch beletten dnt zij in 't vervolg .renbond gesticht. Eenige leden van dien Kortom, er moeten in sommige gemeen- nog zullen kunnen handelen zooals ze verbond zijn plotseling koopmans in veevoeder ten dringende maatregelen genomen WDC- leden week hebben gedaan, 't is te zeggen geworden. den om de verdeeling van het meei-r&nr,- het meerendeel der bevolking zouder broed Deze bond heeft op zich genomen om de soen op voldoende wijze t e schikken. Het stellen. verdeeüng va.-, het veevoeder te doen. mag niet blijven duren dat de kinderen de1* Het is jammer dat de gaedtui hoc u«ut de Niettegenstaande er wekelijks 4200 kilos werklieden t e vergeefs een boterham — of kwaden moeten bekoopeo, maar het is de veevoeder van het Provinciaal Komiteit liever een stuk droog brood, want boter cf ahuld d a t het Voedingscomiteit, na het naar Deurne gezonden worden, is er door vet is er in de meeste huisgerinnen *ii»t verslag van don heer Bestuurder hierover «Jegsnen die dat vooder voor de beesten meer t e vinden — aan hunne moedor af- gehoord te hebben, eenparig dien maatrenoodig hebben, zoo goed als niets bij dat smeeken, terwijl de schuren der boeren pro- gel heeft genomen. Komiteit van klerikale boerenbonders te pensvol zitten en de geldkoffers der speenHier komt het spreekwoord dea v*a «feit*:. krijgen... doch bij de nieuwbakken veevoe- latours zich meer en meer vullen. Dat men 'Al te slim vangt niet/ der-kooplieden is wel voeder, — doch aan niet vergete dat hongerige magen geene VOOR DE WEBKLQQZBN stevige prijzen te bekomen. ooren hebben. En moesten er hier of daar Over 4 weken lagen er weer 4300 kil. vee- opstootjes voorvallen, dan zouden de verHet is nu reeds soo lang dat ons StedeTOfder in den molen van M. Ebehnfrs te antwoordelijken te zoeken zijn onder hen lijk Werkloozenfonds enkel maar 50 centieMerxem, die bestemd waren voor Deurne. welke niet alleen onverschillig bleven bij men per kop en per week aan de werkeiooIn Deurne zelf was niets te krijgen, doch den honger van het volk, maar medehiel- zengezinnen kan betalen, met een- kleinen pen om door de speculatie-prijzen dien op een schoonen dag werd het veevoeder bijleg voor de groote familiën, zoodat we honger nog t e verergeren. isa&r Antwerpen door de wagenaarsnatie het een verhougend nieuws mogen noemen Dergelijke anti-vaderlanders zullen later dat er van deze week af etn frank per kop Ter.oerd en op de stadswaag verkocht. aan tien schandpaal gespijkerd en voor Ml uitbetaald worden, in afwachting dat Dit geschiedde terwijl de boeren zonder eeuwig als uithongeraars vaa het Belgische de onderstand door het Nationaal Comiteit voeder zitten. Eene klacht is over deze zaak ingediend volk gebrandmerkt worden. bepaald zal kunnen toegekend worden, m de demokratische elementen die in het hetgeen, we verhopen het ten zeerste, nog * * * finlpkomiteit zetelen, hebben allen hun deze maand zal geschieden. ontslag aangeboden, omdat ze weigeren nog De provinciale controleurs zijn bezig met langer met menschen te zetelen die meer op het onderioek der fichen, iets wat n a reeds hnn eigen porte-monnaie denken dan aan ver afgewerkt is. Hoe eer, hoe beter! den nood der werklieden. * * * God zegent de werklieden als ze door klerikalen moeten geholpen worden. Dit werk, gevestigd in de inrichting van * * * den Stedelijken Beinigheidsdienst, en met 1 moeite eenige dagen aan gang, mag zich in een goed onthaal verheugen. H e t begin van brand in de inrichting Zaterdag vóór acht dagen ontstaan, heeft slechts een CHRISTELIJKE VERDRAAGZAAMHEID Het is van geen belang ontbloot ie verneDe beslissing van hot Provintiaal Comi- drietal dagen werkverlet berokkend en nu men op welke manier onxe pastoor beizg ig teit, waardoor er sedert 27 Oogst slechts is alles weerom volop -aan gang. zich alhier beroemd te maken. Nochtans, zooals het bijna met elk nieuw T5 grammen bloem per hoofd worde geszonEen klerikale gemeentebe«arnbte, waarIon heeft in soinmige gemeenten een treu- work het geval is, is er een zeker mistrouwen bij een deel van het volk. Ook met het schijnlijk behoefte lurfjhende aan wat gerigen toestond te weeg gebracht. ^ekorlijk, yoor .he-t grootste' deed der lan- c Werk der Aardappelschil»•• is - d i t zoo. zonde lootuiu-, kocht-'pün blad
. delijke gemeenten — waar vele landbou- Sommige menschen meenen het rechtzinnig Maar hij had zonder den waard gerekend. • Hij d i e bij de- komst'*der • Duitschers, tien wers zijn en waar meest al de werklieden' of vertellen het met kwaad in zicht, dat de. en kleine burgers een hoekje tarwe of rogge aardappelschillen dienen voor bloem van brui gaf om het priesterkleed, eo met stok, hooge hoed en pit-en-lair « en route > ging, te malen om brood mede te bakken. Kn, dit hebben ingeoogst — is dit rantsoen voorbad de « atochuwelijke daad > bemerkt. Hq is bepaald onwaar! loopig voldoende. De aandappelschillen worden gedroogd schoot sis een kof hondje op den lejror t o e : Maar er zijn, ongelukkiglijk, zekere ge— Leest gij ook die slechte gazet? 'k Zal meenten in Zuid-Vlaanderen waar vele en tot bloem gemalen, maar dient ©nkelijk eens bij u te huis komen om n wist rottigwerklieden en vooral vele kleine burgers en alleen als veevoeder. Het « Werk der Aardappelschil » dient heid te geven, zulle! geen korreltje graan inoogsten en geen cloor elkeen te worden gesteund, en wij Zoo gezegd, zoo gedaan'.- de moed schoot voorraad meer hebben) doen dan ook een beroep op de bevolking hem nu niet t e kort 1 In die gemeenten krogen die menschen en inzonderlijk op de huismoeders, om hare Maar ondanks hij dreigde, beambte'» deze week met moeite > een küogr. meel per hoofd voor zeven degen. Wat wilt ge dat se aardappelschillen te bewaren en ze aan de c slechte daad » aan de katholieke familie personen te geven die er om komen en van bekend te maken, kreeg nij de buitenwacht. daarmee «aanvangen', Ge zoudt zeggen, niet waar, lezers, wat Het provinciaal comiteit zal ze voorzeker eene speciale kaart, door het beheer van in zijne gedachten versonden hebben tot den Reinigheidsdienst afgeleverd,»ijn voor- mag ons*e « Vooruit » dit heerschap hebben misdaan! hunne medeburgers, de boeren, om dat zien. Dusdoende steunt men zonder kosten of rantsoen aan te vullen! ' t Ia juist of het een doorn in zijn voet moeilijkheden, een zeer nuttig werk. Maar ma-g men tegenwoordig op de ware. groote boeren rekenen ? Zou het niet beter zijn, dat hij en al zijn.. * * * Er zijn zekerlijk loffelijke uitzonderingen collegae, begonnen met hand in hand m e t M zoo kunnen wij een menschlievenden < Vooruit > samen te werken, om zoodoende hoer noemen die aan al zijne geburen en 'de thans heerschende misbruiken t e bekam»»n al zijne werklieden tarwe heeft bepen 1 Weet die dienaar Gods dan niet dat M T KOMT EK VAH zorgd verre beneden den maximumprijs Het overgrootflte deel der bevolking aat zijn meester, tie zachte Nazareër, den ooor de overheid vastgesteld. vriend was aller armen, en dat hij, inteverleden week zonder brood!... Maar de grootste hoop tellen wij niet Zonder brood ", Ja, en nochtans er waa gendeel, door zijne afkeurenswaardige hanmeer mede onder de me>iebnrgers van het geen meel te kort! delwijze, ' t dagelijksch brood aan een arme
Te Antwerpen
TE GENT
Het werk der a
m OOST-VLAAIBDEREN Treurige toestand!
TE UCNDERBCLLE
Te Aalst
FEUILLETON VAN «VOORUIT. ( 1 2 3
— Ah, ah, lachte een ambachtsman, het is nu maanden lang dat de Dekens de zaak onder banden hebben; de Wevers meenen dat zij met verachting op alle andere poorters mogen nederzien : zij spuwen ons dagelijks den hoon in het DOOR aangezicht en zweren dat ze niets zullen toestaan, al wilden al de overige Ambachten hen dwingen. Maar wij zullen zien of die vervloekte paar zal veel voordeel van komen, op Wevers ons zullen blijven versmachten WIJD woord 1 En gij, meester Abelyn, gij, onder hunnen hoogmoed. gewoonlijk zoo rijp in oordeel en in raad, —jKort spel mede maken I schreeuwde 6'J ajt nu insgelijks van gedaehte dat er een ander gezel. In de Leije drijven en bloed moet vergoten worden? Ik versta ze verdrinken 1 net waarlijk niet. — Ik zie wel dat er geene salf aan te — Kn van wal gedachte zijt gij dan 1 strijken is, zeide Lieven Comyne ontmoeVr °eg een gezel spottend. digd. Gaat dan maar voort in uwe — Ik ben van gedachte, antwoordde dwaasheid. Laat de eene helft der stad weven Comyne, dat men de stad niet in de andere helft vermoorden ; laat Gent vuur en vlam zetten moet omdat de Vol- zijn geluk en zijn voorspoed slachtoffe*" s het in hun hoofd gekregen hebben ren, zich uitputten en aan Vlaanderen [ier Grooten meer voor elk stuk gevold het voorbeeld van tweespalt en burger'«en te eischen. Zoo zou het wel alle oorlog geven ; maar let op, de Franschiort n * )eroer tö kunnen zijn, indien het man staat met de roede achter de deur 1 eaer Ambacht vrij stond zijn eigen dagAls wij onder vreemden dwang- zullen '°on met geweld te doen verhoogen. staan, zender handel, zonder arbeid en "~(Maar Lieven, zeide de Deken, gij zonder brood, dan zullen wij op onze «litB?at d e T-a&'k n i e t w e l * Meent gij dan vingeren bijten en met schaamte betreu<-« de vraag der Vollers ongegrond zij ? ren wat wij hebben gedaan. Maar dan . r- Dat zeg ik niet, Mher Abelyn; ik zal het te faat geklaagd zijn. "e.Ken integendeel dat zij niet genoeg ' ---Nu, nu, wij weten wel waar gij die ™;*-nen; maar vier Grooten is veel. In schoone redenen geleerd hebt, bemerkte n l l ^ , * 1 ' h e t i s «-o niet dat men over een gezel: Het is alsof de Opperhoofdman u betaalde om hem na te klappen ; maar nterV^e z a k e n beslissen moet. *,«* • D e J k e n s en Vinders zijn daar om het liedêken van dientweezak is lang afÏÏS m , d ö l minne over de geschillen tus- gezongen in Gent I — Lomperd 1 antwoordde Lieven met «qgB Ambachten te verstaan. Wat hongramschap, wat, gij durft weder met oneerbisdigdheid van Mher Jacob spreken?
Jast. van Artevelde Rena>!k Gensofenee
.
--
'-- v
•
rr-
•
•wMmmm
IfonfJei-Öag 9 September l«3f$
Gij, die nauwelijks verstand genoeg hebt om uwe rechterhand uit uw linker te kennen 1 Ah, ik dank God, dat gij mij verwijten moogt dat de gedachte des Opperhoofdmans ook de mijne is.' Ik heb meer recht om mij daarover te verhoogmoedigen dan gij allen die hier als kinderen te razen staat en niet gevoelt dat gij "verblind zijt door opstokerij, door aanhitsing van de vijanden «ws vaderlands en uwer weiVaart. Ken gemor van woede ontstond onder de Blauwververs, en velen dreigden Lieven met de vuist ; doch de struische jongeling stroopte de mouwen van zijner kolder omhoog en wirle op niMfHrendp-i toon : — Ja, dreigt, makkere gij kent Lieven Comyne : de armen staan hem ook niet verkeerd aan het lijf. Beproeft rtp» m«nr eens! Meester Abelyn sprong er tusschen en bracht de gezellen tot bedaren. Lieven Comyne was moeilijker dan de anderen te stillen en zeide eindelijk tot Z^JM makkers : —- Welnn, doet wat gij wilt, ik bemoei er mij niet meer mede ; maar dat er nog iemand een woord tegen den Opperhoofdman durve spreken... ik leg hem aanstonds mijne vijf vingeren op het voorhoofd dat hij de sterren bij vollen dag zal zien I . Waarschijnlijk zou deze twist toch op een gevecht uitgeloopen zijn ; maar nu kwam de Ribauden-honing met zijne mannen daar aangeste.pt en riep schertsend tot de Blauwververs: - * Sa. geaellen, niti gevochten, of ,wij
stumper (de d^blad-veoter) bracht te ontrukken 7 De daad van den man Gods moet een prikkel wezen om met meer krachten dan voorheen te strijden en propaganda t e maken voor het blad Vooruit, het eenigste blad dat de belangen der arme verdrukte werkers ten huidigen dage nog verdedigt. Ondtuiks de vervolgingen, van hen die voor princiep hebben ons volk dom te houden, rullen wij aan de kaak stellen wie ' t verdient, en niet loslaten, hoe ze ook spartelen niogon. Dus fier over ons werk, en overtuigd t o t het einde onzen plicht t e zullen volbrengen, zien wij vol hoop de toekomst t e gemoet ' Een Denderling.
TE Sf-ftlLLIS
ovorti'eMing der afval matchen. Om 3 uur (Belfortuur)' S. S. A'. Alliance. F. 0 . Union Gantoise. Om 4 l/i uur (Belfort) i'. O. Eendracht (Muide) — Etoile de Gand 5". O. Ingangprijzen: ©,11, 0,30 en 0,50 fr., waarvan een deel voor poede weTkep. Ter herinnering: Maandag 13 Septemhei om 6 1/2 uur (Belfort) bijeenkomst der afgevaardigden van al de ingeschreven clubs ih Hotel Colombophjle. De volgorde der matchen voor ' t ksmipioenschap zal .vastgesteld worden.
I;«-
-KEN ONDERZOEK, A. U. n . Het Provintiaal Komiteit diende alhier een onderzoek in t e steüen oTer de uitdeelingen van kleederen van het Nationaal Komiteit astn de beproefde gesinnen wier woning vernield is in den oorlog. Do eerste uitdeoling gebeurde onder toezicht van het oud bestuur van het plaatselijk komiteit. H e t deelde 's avonds omdat, bij donker, niet aou gezien worden wie met de beste beetjes doorging. Onnoodig te zeggen dat het voor de kennissen en vriendjes was; alsook aan de kalanten van de bestuurders-brouwers, die hunne knechten bevoordaeiigden. Zelfs jongmans die niete geleden hadden en clie dagelijks hun werk hadden, genoten ervan. Nu dat er een nieuw bestuur ia voo het Plaatselijk Komiteit, en gezien er onreohtveerdig gehandeld wae tegenover «ie «afgobrandon» werd eene som van 1500 fr. gestemd. Drie of vier afgevaardigden werden gelast deze verdeeling te doen. Wat gebeurde er nu? Die heeren afgevaardigden, in plaats van ieder te ondervragen of te takseeren volgens het gezin, hebben ook niets beters gevonden dao da verdeeling t e doen aan hunne vriendjes en kalanten en van de 168 cafgebrandea gezinnen zijn er maar CO die iets genoten bebben. Moeten de andere lieden, die niets meer bejritten, en die ongeluküglilk van de kliek dier heeren niet zijn, de -re-ratootelingeo zijn? Kunnen of mogen die niete bekomen van die giften t Het plaatselijk Komiteit schijnt wstn zulke, meening te zijn. Wat denkt het provintiaoJ komiteit er over? J. V 0 0 B DE KRIJGSGEVANGENEN Het bestuur van de rnaatechappij «De Gewezen Soldaten >, gevestigd in « De Otter», heoft besloten eene kantien te sturen aan hunne krijgsgevangenen in Duitechlond. * * *
Te St-Lievens-Essche
WIE VOOR ZICH ZELF ZORGT, ZORGT VOOR EENEN GOEDEN VRIEND 1
St-Iievene-Esche is eene kleine gemeente en «ie heeren die er het Voedingskomiteit uitmaken, zijn daar verzekerd dat er van . hunne goede handelwijze niet veel aan het 'dügiicht zBl'kbmèA?''-" [•'r----'r-- •>.> ni •--.i Dat'is nu wel eens mJÉ want' « Vooruit » is t r van op de hoogte gekomen d*»v er-enlangs S0 zakken tarwemeel toekwamen om te verdeelen onder al de inwoners. Welnu, dio 90 zakken hebben binnen weg gevonden, eenigen naar de pastorij, anderen naar het klooster en nog anderen ten huize van den burgemeester. E e t gevolg? De menschen die op 1 l/S kilo bloem" per kop en per 14 dagen gerantsoeneerd zijn, 'nebben dan niets gehad I Bene andere bijionderheid: St-LievenEssche is eene der rare gemeenten waar geen steun van het Nationaal Werkl<x>zenfonds wordt verstrekt. « Natuurlijk bestaat het komiteit alleen uit zuivere en onbevlekte klerikalen, wat alles zegt! tJkwMkWfkwÈÊÊmÊmBiÈÊmm i i ' I I I I J B H —
SPORTS Voetbal KemploeusehRp van Gent 191B Zondag IS September, op ' t Ëportplein *r»n Racing Club, t e Gentbrugge Noord,
© E N TKuEïstlkr«Biaiik
Tweede opvoering van « DE OPGAANDE ZON » door den Mustatuli-kriug, in onzen Volk». «eheuwburg, St-PIetersnieuwstraat, Gent» Zondag 5 September. Met veel genoegen kon ik bestatigen dat' de tweede opvoering beduidend tegenover^ de première gewonnen had. Het spel was .ifgeronder, fijner in de details en vollediger. Met de nauwgezetheid, welke onze' Multatuliërs kenmerkt.hadden zij van wenken, opmerldngen en eigen ervaring een goed gebruik gemaakt, zoodat ik oprecht kan zoggen d a t de « Opgaande Zon g voortaan luisterrijk op het repertoire van den Mnltatuli-kring zal schijnen. Jammer dat het bezoek t e wenschen overliet; eenigsindB begrijpelijk, daar er slechte 14 dagen na de eerste voorstelling vau h e t stuk verloopen waren. Men had beter gedaan deze drie-serie met « Ghetto» t e beginnen en de «s Opgaande Zon > voor het' laatst te bewaren. Enfin, ik hoop zeker d a t volgenden Zondag met «t Allerzielen », het' soo interessante boeiende stuk, de pe-, trouwe tooneeivrienden niet zullen achter blijven. Laat ons, als socialisten, niet vergeten: Heyermans' kunst is klasse-buust, absoluut kaast voor het volk. En ik zou hier nog eens willen herhalen wat Heyermans zelve, in een interview metl een kritieker van een burgersblad, daar-" yan seide: c Voor mij kan ik niet anders zeggen.dan dat i k als theatorschrijrer zeer gelukkig ben als ik de massa bereik en een zekeren kansel heb, waar ik voor mijne overtuiging kan pleiten. Ik had een tooneelstuk ge«i schreven met overtuiging en toen merkta ik dat ik daarmede een zeer groote menigtes menschen kan bereiken. Romans en novellen t e schrijven is zeer goed, maar dia kunnen alleen hetzelfde effect hebben als je ze kunt verspreiden in boekjes van 10 ol 15 «-ent, omdat ze dan in het bereik van iejder komen. De meeste menschen zijn geneigd het theater te bezoaken, maar slechts, IMeon klein deel is geneigd of in slaat boekent è koöpeh. ... ... ... '.'..'..':..;.. ... ;.. ... . . . . . . » Wij kunnen, het volk alleen bereiken door eenvoud on overtuiging. Ik twijfel ei* aan of ik de begaafdheid heb om als woord» voerder op te treden, maar aan den anderen kant treed ik toch als woordvoerder op door te produceeren in zoo groot mogelijke] eenvoud en met zoo eerlijk mogelijke over» tuiging. » . En op de vraag van den interviewer i, c Dus evenals de barden verkondigt n wab er in het volk omgaat? U verkondigt dus de overtuiging van de massa J > antwoord' de onze partijgenoot: < Ja, als u zoo wilt noemen de overtui-i ging van de klasse, die voor mij het besto deel van de menschheid vertegenw«X)rdigtf de klasse die de toekomst voor rich beeft. De fout van enkele socialistische schrijven, is, dat zij met zevenmijlslaarzen n a a r dis toekomst heengaan en dat zij daardoor da hand denken te reiken aan het zooveelstej geslacht na ons, terwijl mijne overtuiging is dat je niet anders moet zijn dan eea kind van je tijd. » Als je de gevoolens van je tijd uitdruk* kend, ook aanraking krijgt met een yoU
zullen in het Du ivelsteen onze handen schap in zijne oogen had gBvoeld ; hij gaan wassohea I hoorde nog de zegeliederen der vervoerde — Het ware beter gedaan, antwoordde menigte, zijnen naam, die als een heileen gezel, dat gij uwe Ribeuden naar de kreet ten hemel werd gezonden, en de" Gulden Zwaan leiddet en hun wat te eeden vah broederliefde tot elkander ei( drinken gavet; want zij schijnen schrik- van eindelooze trouw aan het vaderland! kelijk van de zon uitgedroogd en gapen die in luide galmen van uit den school gelijk visschen in eenen ledigen vijver 1 der Gentenaren tot God opklommen ; hij — Eh, Muggelyn I riep een ander, zeg. zag nog liet bonte gewemel der opgeons eens met wie gij aanspannen unit*/ smukte vrouwen en kinderen, de omhel' zingen der vervoerde ambacntsgezellenr A'oor wie zijt gij T — Ik ? Ik ben voor den baas uit "Hét het dansen, het drinken, het zingen..: Hert, onder het Belfroot, antwoordde de Verleidend droomtooneel van vorigeii Hibauden-koning met gemaakten ernst, roem en grootheid I die iedereen,zelfs Lieven Gomyne, lachen Nu blaakte de haat in rille boezems; deed. nu vergat ditzelfde volk het gevaar des* — Ja maar, aoo meen Ik het niet, her- vaderlands om een bloedbad te bereiden;' nam de gezel, ik wilde vragen met welk nu was de stem van Jacob Van Artevelde? Ambacht gij het houdt, met de Wevers machteloos; zijn naam was een brand-3 of met de Vollers ? stok tusschen zijne broederen geworderi — Dit is toch reeds lang geweten; riep en hij, in de volheid zijner krachten eri Muggelyn, met zijne mannen verder de zijns heldenmoeds, moest nu den onder-» markt opstappende, ik verander nooit gang van Gent en misschien van Vlaen-5 van gedachte en houd het gelijk voortijda deren te gemoet zien, met de armen op de, met het Ambacht der Wijn meters I borst gevouwen als een radelooze dwerg! Niet lang echter bevond hij zich alleen*; Terwijl de driften op de Markt door onderlinge aanhitsing immermeer in op de zaal van het Hooghuis. Welhaast gloed toenamen, stond Artevelde achter kwam de Voorschepen Maes van Vaerne^ het venster der vergaderzaal van het wyck hem vervoegen en groette hem mes Hooghuis en staarde met treurigen blik eene uitdrukking van angst op het gelaat,*' hem zeggende : op de woelige ambachtsgezellen. Zijn boezem was verengd, zijne wan—- God behoede het ongelukkige Gent ft gen bleek, zijn oogslag traag. Een diep Weet gij wat er omgaat, OpperhoofdmanTi verdriet, een vaderlijk medelijden voor — Ik zie het maar al te wed, vriend zijne gansch verdwaalde broeders stond Maes ; indjen wij straks niet in tiebemid-. op zijn göluat geprent. deling gelukken, kan deze dag een bloe-' De Wijze Man herinnerde zich met dig bal in de geschiedenis der volksdwa*. wanhoop dat hij in gelukkiger dagen ook lingen worden. eens van ach-ter dit venster op hrt volk bad geaobouwd. ea tranen -min KUirt-. I .(Wmdi-'*>oMac'zeï.ï
wmmmmmmmmmmm Donderdag 30 September 191S F e u i l l e t o n «an i, V o o r u i t a
(g-j
VAN
Hetstor H A L O T Wtvttudddoor GBRA&D
KEbLER
— Er zou misschien een twist uit ontrtaan, en twisten mogen wij niet; ik zal U dus zeggen, waarom Remi en Carrory het brood zouden gehad hebben. Niet ik heb dat zoo bepaald, m<*iar de wet. De wet heeft gezegd, dat wanneer bij eene algemeene ramp verscheidene personen omkomen, de oudste beneden de zestig jaren geacht zal worden, «ie anderen te hebben overleefd», waarin opgesloten ligt, dat Remi en Carrory, uit hoofde van hun jeugd, minder weerstand aan den dood zullen bieden dan Pages en Compayrou. — Gij zijt ioch ook ouder dan zestig jaar. — Dus zou het brood, ais ik het gehad had, toch' voor mij wezen ? vroes* Carrory. — Voor u en Remi. — Als ik het niet had willen geven ? — Dan zou men het u hebben afgenomen ; gij hebt gezworen te gehoorzamen. Hij zweeg geruimen tijd ; eensklaps faalde hij iets uit zijn muts te voorschijn. — Daar hebt gij een stuk. Die muts van Carrory was onuitputtelijk. een 1" Schoumka van F. Borowski op zulke gevoelvolle iiijze aau de gewaarwordingen van den toondichter uitdrukking gegeven werd. Iu eene « Tarantelle > hnd do heer Loockx de gelegenheid gehad zieh ala even bekwaam schrijver tt. doen kennen, zoodoende alle hoedanigheden in zieh vereenigende onontbeerlijk aan eeue alzijdige ontwikkeling op welk gebied ook. Wij gingen een t r e u r z a n g vergeten voor viool (J. Janssens) en orkest, van den heer J . Lefebure, en onder zijue leiding. Een tweezang inderdaad, mee een treurige uitvoering en even treurige begeleiding als treurige leiding: Ik t r e u r , wij t r e u r e n , zij t r e u r e n . Zij gezegd zonder in het minst aan de verdiensten van den toondichter en den solist t e kort te doen... Zoo eindigt- eene welgevulde en eervolle periode voor de leden van den Gentschen Symfonische Kunstkring. Zij geven er zich. geheel zeker rekening van, d a t de uitvoeringen voor verbetering v a t b a a r zijn en aldus van de verder Concerten grooter verwachtingen nog mogen gekoesterd worden. E. H .
**
*
l*\ den NéSerl&naschsn Schouwburg < Vorstenschool», « Do Zoon van Coralie », « J l a r g a r e t h a Gauthier» en «Muurblocmpjes» Ziedaar een gansch afwissend p r o g r a m m a in eene tijdsruimte van veertien dagen op t e voeren. Heden Donderdag avond, 30 September, om 7 ure (Duitsche tijd), hebben wij \ de tweede vertolking van Multatuli'3 «Vorstenschool, dewelke door £tils tooneelliefhebbers en fijnproevers zou moeten gezien worden. De kleine gapingen die men onvermijdelijk bij eene eerste opvoering vaststelt, zullen nu voorzeker van de plank lijn. Zondag 3 October, om 7 ure (D. t.) eerste opvoering van het Fransche werk van Alb e r t Del pit : « De Zoon van Coralie », door den heer Arie Van den Heuvel vertaald. H e t is een tooneeïspel in vier bedrijven, d a t zeer veel roerende tooneelen bevat en *»an stijl bepaald « Fransch r> is. Ons gezelschap zal er denkelijk wel een suecesstuk van weten te maken. Donderdag 7 October, om 8 u u r (Duitsche tijd), tweede opvoering van « D e Zoon van Coralie :>. Op Zondag 10 October, om 7 uur (D. t . ) , bebben wij eene eerste heropvoering van « J l a r g a r e t h a G a u t h i e r » , h e t d r a m a van A. Dumas, zoon, dat als mengelwerk in « Vooruit » verscheen en tijdens het verloopen seizoen in ouzeu Schouwburg zooveol succes bekwam. Dondendag 14 October, oru 8 uur (Duitsche tijd), eerste wederopvoering van het knappe blijspel « Muurbloempjes «, dat door elkeen met genot zal worden weergezien. Men ziet dus d a t h e t een belangrijk en afwisselend programma is. Onze kunsten a a r s zijn er volop mede aan het studeeren en wij zijn d a n ook verzekerd dat het telkens vollen bak zijn zal. Wij roepen de bijzondere aandacht 1 nzer lezers op de aanvangsuren d e r yertooningen : Deze van den Zondag beginnen telkens om 7 u u r (Duitsche tijd); deze van den Donderdag beginnen, vau af Donderdag 7 October, om 8 uur (Duitsche tijd). De vertooning van heden Donderdag voor «Vorstenschools, neemt dus noe cm 7 u u r (Duitsohe tijdi —•.*•—"
*************%***%%*
Voordrachten IM VOORSJ-*"*3"
Op Donderdag 31) September, o n 3 1/2 u. (D. T.) in de kleino Kinemazaal van het Feestlokaal, za! de !- or B . Malsehaert spreken over X.-STRALET' een zeer interessant onderwerp d a t zal verduidelijkt worden door eenige merkwaardige proefnemingen. We hebben allemaal reeds gehoord van die beroemde X-stra!en, maar wisten er het tfjjna niet van. Met die voordracht van den H e e r Malsehaert zullen we er op de hoogte van gebracht worden.
C a r r o r y s p a n d d alle k r a c h t e n in o m zijn m u t s te «behouden, m a a r hij m o e s t voor de o v e r m a c h t wijken en de m u i s werd aan den meester overhandigd. Deze verzocht om de l a m p en w i e r p toen een blik t u s s c h e n de voering vun U.I h o o f d d e k s e l . Hoewel wij niet in een zeer vroolijken toestand w a r e n , w e r d d i t onderzoek m e t v r e t i g d e g e j n i c h b e g r o e t . De m u t s b e v a t t e : een pijp t a b a k , een s l e u t e l , een s t u k j e w o r s t , een p e r z i k p i t w a a r v a n een fluitje w a s g e m a a k t , afgekloven sehnpecoteletten, d r i e v e r s c h e noten en een u i . Zij w a s d u s provisiek a s t en k l e e d i n g s t u k t e v e n s . — Het b r o o d en de w o r s t zullen w e t u s s c h e n R e m i en u v e r d e e l e n . — M a a r ik heli n u r e e d s n o n g e r , hern a m C a r r o r y op s m e e k e n d e n toon. — V a n a v o n d z u l t gij nog m e e r honger h e b b e n . — Hoe j a m m e r d a t hij geen h o r l o g e ook in zijn pet h e e f t ! W i j z o u d e n n u w e t e n hoe l a a t h e t w a s ; h e t mijne s t a a t stil. — Het mijne ook. De g e d a c h t e a a n een h o r l o g e bracht ons tot de w e r k e l i j k h e i d t e r u g . Hoe l a a t w a s h e t ? Hoe l a n g b e v o n d e n wij o n s in de g a n g ? W i j w i s s e l d e n d a a r o v e r v a n gedachten, m a a r konden het niet eens w o r d e n . De een m e e n J e , d a t h e t t w a a l f u u r in d e n m o r g e n w a s ; de a n d e r , d a t h e t zes u u r 's a v o n d s w a s . Hiermede bedoelde deze, d a t wij reeds tien u r e n en d e a n d e r e n , d a t wij p a s vijf u r e n w a ren opgesloten. Dit w a s het eerste verschil v a n gevoelen, d a t zicli o p e n b a a r d e , een v e r s c h i l , d a t ook l a t e r bij h e r h a l i n g bleek en een groote verwijdering teweegbracht. Wij
w a r e n n i e t in een s t e m m i n g om te sprek e n , alleen o m iets te z e g g e n . Toen d e g e d a c h t e w i s s e l i n g over d e n tijd geëind i g d w a s , z w e g e n allen en ieder s c h e e n zich a a n zijn eigen m i j m e r i n g e n over te geven. W a a r o v e r liepen de m i j m e r i n g e n v a n m i j n k a m e r a d e n ? ik w e e t het niet; m a a r als ik ze beoordeel n a a r de. m i j n e , d a n w a r e n ze v e r r e v a n o p b e u r e n d . O n d a n k s den b e s l i s s e n d e n invloed van d e n meest e r , w a s ik nog volstrekt zco .icker niet. dat, w e gered z o u d e n w o r d e n . Ik w a s b a n g voor het w a t e r , b a n g voor de duist e r n i s , b a n g voor d e n doorl. Die stilte d r u k t e mij l o o d z w a a r ; die d o n k e r e w a n den van du g a n g s c h e n e n mij toe met al h u n z w a a r t e op mijn l i c h a a m te r u s t e n . Zou ik d a n nooit Lize terugzien noch M a r t h a , noch Alexis, n o c h B e n j a m i n ? W i e zou ze bij e l k a n d e r h o u d e n , w a n neer ik er niet m e e r zou wezen? Zou ik d a n A r t h u r niet m e e r w e e r z i e n , noch mevrouw l i l l i g a n , noch Mattia? Zou m e n ooit a a n Lize k u n n e n doen begrijp e n , d a t ik dood voor h a a r w a s ? En moeder Barberin, arme moeder Barberinl Mijn g e d a c h t e n w e r d e n hoe l a n g e r hoe t r e u r i g e r ; en w a n n e e r ik tot eenige afleid i n g een b l i k w i e r p o p mijn m a k k e r s , zag ik d a t zij even d r o e v i g g e s t e m d waren als ik, en gaf ik mij w e d e r a a n nujn z w a a r m o e d i g g e p e i n s over. Zij e c h t e r w a r e n a a n h e t leven in de mijn g e w e n d en d a a r d o o r gevoelden zij m i n d e r behoefte a a n versche l u c h t , licht en zonneschijn; de a a r d e w o o g h u n niet zoo zwaar. P l o t s e l i n g m a a k t e de stom v a n oom G a s p a r d een einde a a n deze stilte. — Ik d e n k , d a t m e n niets voor o n z e
(fleiaaEbswerkepsbond Wij herinneren dat da onvolledige werklooze leden, o. a. de mannen van het werkhuis Vandonkerkkove, La Lys, enz., nu zelf eene fiche moeten invullen, die tegen zaterdag, 2 October, moet ingebracht worden. Deze fichen zijn te verkrijgen ten bureele van den Metaalbewerkersbond, in t Ons Huis *>. Geene achterblijvers!
Stadsnieuws —— B E R I C H T . — De familieleden van de soldaten Boogaert, n. 55304, en Vercautere Frans-Albert, n. 58I9G, worden verzocht zich ten spoedigste t e wenden ten stadhnizo 1 Bureel van Huwelijken ». F E E S T . — Zondag gaven do Volkskinderen «Moedig Vooruit» (Ple2-ante Vest) in hun lokaal le Mei, Beukstraat, een puik' zang en tooneelfeest. Alle nummers werden ten beste uitgevoerd en velen werden gebisseerd.. Onnoodig dan de lof van. den groep t e maken. Iedereen weet met welk© schoone feesten die kleinen ons verleden winter v e r r a s t hebben. De zaal was «vol, wat ook bewijs geeft d a t niemand de krijgsgevangenen vergeet ook dit doet ons veel genoegen on met nieuwen moed ge*»en zij zondag 3e «j*ktob&r in h e t lokaal Cosmoraraa, R i e t s t r a a t , een feest ten voordeele der kr gsgevangenen. Partijgenooten voorziet u intijds van k a a r t e n . Ingangprijs • 15 centiemen.
Pathé Schouwburg, Ysïdstraat, Gent Van den le t o t den 7e October a. s. buitengewoon p r o g r a m m a : «WERK» Groot Sociaal d r a m a in drie deelen « H E T ZWART K A S T E E L » Drie deelen van Conan Doyle 2e serie van de « H o n d van Baskerville». CHAUCUTEIUE VOORUIT. — Aankomst van eene groote hoeveelheid gerookt en gezouten varkenvleesch zooals: buikvleesch en hesp. Aile dagen voorhanden van smout, holiandsche plockworBt», hespenworst, tongeworst, verscha bloedpens en bloedworsten, lo kwaliteit rundvleesch.
Aan Vaderland. — Voor wat ons oordeel betreft, wij kunnen u geen on*relii«t zeven Em. R., Gent. — Wees gerust, uw roerend verhaal zal gaan, van ï o o d r a we plaatsruimte hebben. Als «:fond*> is het niet geschikt, en daar het ineens verschijnen moet is er «plek» noodig in ons supplement. HBMSSH
M. August Baert, zijue kinderen, schoonkinderen en klein kinderonj de familie V e r c a u t e r 0 " de familie Baert, melden u met droefheid het smartelijk verlies dat zij komen te ondergaan door het afsterven van hunne teergeliefde echtgenoote, moeder, schoonmoeder, grootmoeder, zuster en mn**! MEVROL VV',
-&mma Vercauteren Echtgenoote vau August B a e r t geboren te Gent, den 17 J a n u a r i 1847 en overleden te Ledeberg den 28 September 1915 n a eene langdurige en pijnlijke ziekte, voorzien van ai de rechten van onze Moeder de Heilige Kerk. De absouten, gevolgd van de begraving, lullen gelezen worden, Donderdag 30 September in de parochiale kerk van Ledeberg om 4 1/2 ure (D. T.). Vergadering ten sterfhuize K e r k s t r a a t 94 om 4 ure (D. T.) Gezien de huidige omstandigheden zullen er geene rouwbrieven gezonden worden eu gelieven de familieleden, vrienden, kennissen dit bericht als uitnoodiging te aanzien. Wees haar indachtig.
Monsieur et Madame Leon Petyt-Deprez et lpurs e n f a n t s ; Los families Alloncius-Meyer et Deprez; ont la profonde douleur de vous faire p a r t do la mort do MADAME V E U V E
«JULIEg PEPSFüEa? r.ée Joséphine Yan Hvjfr'len leur mère, bellc-mere, aïeule et parento bien aimée, née a Gand et y décédée a 1'age de 54 ans. L'enterrement a eu lieu dans 1© caveau do familie it Ledeberft. duns la plus stricte intimi té. Vu les eireonstances actuelles, il n ' a pas êté envoyf! de lettres de faire p a r t . Les amis et connaissanecs voudront bien oousidéVcr le présent avis comme en tenant lieu.
Burgerstand van Gent GEBOORTEN van 27 September 1915. — Albert Dewulf, Koornbloemstraat, 22. — Emma De Decker, Land van Waesstraat, 8. — Ciovis de Keyser, H e r d e r s t r a a t , 35. — Albert Van Hoorde, Nijverheidskaai, 54. — Yvonne Kielmoes, S e r p e n t s t r a a t , 22. — Alb e r t Caphaert, K e r k s t r a a t , 308. — Gustave Van Marcke, Nijverheidslaan, 218.— Gustave Bettenof, Rietstraat, 89. — Elisabeth Neyt, Bijlokevest, 14. — Clarisse Da Meester, Akkergemlr.an, 119. — René De Geyter, Oude Voetweg, 53. O V E R L I J D E N S van 27 September 1915. — Clémentine Van Haeelten, 18 m., Zwjjnaardsche steenweg, 119, Augustin De Cuyper, encadr., 64 jaar, Loostraat, 74. — J o séphine Vanbnffelen, z. b., 54 j a a r , wed. DeDrez, Raveschootstraat. 2. O V E R L I J D E N S van 28 September 1915. — Louis E o g a r r t . z. b-, 79 jaar, Spanjaards t r a a t , 43. — Paul Inghels. vleesenh., 59 j . , Salvatorstraat, 462. — Triphon RoeIen3 z. b . , 86 jaar, Heirnislaan, 27. — J a n Vercaut e r e , i'. b . , 73 jaar, Blindeke, 21. s——wjMa*t*a*agg*a*a*B|
•Hg r e d d i n g beproeft. — W a a r o m d e n k t gij dat? — W i j h o o r e n niets. — Het is w a a r , wij hooren niets. M a a r k u n n e n wij h i e r h o o r e n ? W i e wectt ÓM, , ik niet. Kn zoo wij al k o n d e n ntrtrren «sn d a a r d o o r een blijk k r e g e n , d a t m e n niet w e r k t e , is d a t d a n nog een b e w i j s , d a t m e n o u s a a n o n s lot o v e r l a a t ? W e t e n wij d e o o r z a a k v a n deze r a m p ? Als het een a a r d b e v i n g is, d a n moeten zij, die d a a r a a n o n t s n a p t zijn, de stad e e r s t help e n . Als het slechts een o v e r s t r o o m i n g is, zooals ik o n d e r s t e l , m o e t m e n eerst weten in w e l k een t o e s t a n d de s c h a c h t e n zieh b e v i n d e n . Misschien zijn zij ineengezakt. De p l a a t s , w a a r de l a m p e n bew a a r d w o r d e n , is misschien i n g e s t o r t . Het. kan rlus l a n g d u r e n eer m e n iets tot onze r e d d i n g k a n a a n b r e n g e n . Ik zeg niet, d a t wij g e r e d z u l l e n w o r d e n , m a a r ik ben e r v a n v e r z e k e r d , d a t m e n iets tot onze r e d d i n g in h e t w e r k stelt. Hij zeide d i t met z u l k een n a d r u k , «Int het de ongeloovigsten moest, o v e r t u i g e n . B e r g o u n h o u x echter h e r n a m : — En als m e n m e e n t , d a t wij allen dood zijn ? — Dan w e r k t m e n toch ; m a a r als gij d a a r v o o r b a n g zijt, l a a t o n s h u n d a n epn b e w i j s geven, d a t w e nog leven ; laten w e zoo h a r d mogelijk tegen d e n w a n d slaan ; gij w e e t hoe het g e l u i d zich voortp l a n t d o o r de a a r d e ; a l s m e n ons hoort, d a n w e e t m e n , dat m e n zich h a a s t e n moet-, en onze g e l u i d e n zullen h e n o p h e t spoor b r e n g e n bij w e l k p u n t zij h u n onderzoek moeten a a n v a n g e n . (Wordt
n E G E L I R A T f e E AANKOMST van C.rbld, Zeap. Zaoppcailcr /\Jlumct«on Sarcllanan', Santos extra koffie (ruw en gebrand!, Kaaraan • Elios - , Cacao in vatext, Poetsgoed voor scha. nar er koper ..
87, f r è r a - ü r b a n l a a n 87, BENT
U Wij hebbeu altijd h 2 5 0 0 0 p a k k e n c l i o c o l s d e Sj alsook 1000 doozen Crème ran alle merken beashikbaar. Onze merken bestaan uit de beste kwaliteit; merl.cn i
DM, ?t3ÏAE7, C£SJfi. BERSBORl» Men verkoopt ook
E
iVi.3, 6?agie3. Goaiitttfl, Bc 3^öüit.
voortgezet.') beste 7.ceppoeder, «lan^enomea
Feesten eo Vermskeülkhedsii N E D E R L A N D S C H TOONEEL, Kunstleider A. Van dan Heuvel. — Zondag, 3 October, om 7 ure (D. T . ) : «Do Zoon van Coralie», tooneeïspel in 4 be-drijveu, vau A. Delpit. Kring KUNST EN L I E F D A D I G H E I D . — Zaterdag 2 Oktober, om 7 ure (D. T.), Groot liefdadig Kunstfeest, ten voordeele der behoeftige belgische krijgsgevangenen in Duituchland.
alle «jroote wass-^heriien, SÖDfME *• door hospitalen en andere gestichten. Verrangt bruine zesp. O.-^O fr. de kilo. l^-tron* dero priizen vo»r winkeliers eü voort verkooper-*-. AigtMtia ticpot ia:*- Bul ei --r:! £:;j-a.c, 51 KufOail, Gut
te plaaböcn op eerste hy-
-«..cringe intrest. I00.008.fr, potheek, Mfntthys,Zanitberg,8>Gent
IIHüiCflIlISY
van V d kassen CITROENEN, aan 20 fr. de kas van 3(11) stuks, "-ierïio klas Citrocnca — Verders Pi'toa MAATJES HAKINft — en VOLLE H A R I N G . STEUKDAfilNG cn OAÜMBAS ((«.«naden) GEROOKTE 31« KREELS TE VERKOOPEN 180 CANADAS aan 17 t r . de kas van 100 s(::ks (8.5(1 fr. fflc maiidjoa van 50 sinksi Zioh te wenden tot Jules Poppc, Ganzendries, Heusden. H O V E N I E R S ' ! R A A T , 84, LEDEBERG -BEBBSS&£BS£SSS££5SBBËÊB*Ë*ËÊ5BBS£B£SBS& I fBffB^^maa^xg^^^^rimmu^p^^mirTmKmmHgmA H E R O P E N I N G VAN KEN MOSSEL^ KAPITALEN op hypotheek, zeer voorn i ' I S . Alla d't^-en vevsche Hosselen eü deeiigen intrest.Schrijven blad letters A.ij. Friten. « C A F É M O B I E L » , Eocde ï o r e n . s t r a a t . . IS, Gent. ,. . VERLANG TERSTOND TE K O O P E N : BvrrtsmEKr&^eerxAJïxiar&grizzgxzrMznr^jj1 ,_• wi -rrnèj een aambeeld voor Btnis in goeden staat. 20.0110 " K I L O S " EMBALI«EERKOORDES Aanbiedingen te zenden naar de Begijnhofbeschikbaar. Firma A. Buylc-Van Kerchlaan, 38 Gent. h o r e . Bureel rSt Margcüritcstraat, 2, Gent ar»™ïWïWTO«-*[OTi Hraeï*ï«
MEN VERLANGT TE U U R E N , _ aau voordeelige voorwaarden, een magazijn of stapelgrond, met zooveel mogelijk achterhuis of kleine woonst. Adres bureel van het blad. MEN VRAAGT ongehuwd man rond de 45 t o t 50 jaren, kunnende binnenwerk verrichten en hovenieren ; bij voorkeur oude ordonnauce vaa officier een weinig fransch kennende. Schrijven aan M. Foquet te Nimes (Provincie Namen). EENE VROUW, fransch kunnende vraagt plaats voor allo werk, binnendienst of wel voor alle dagen. Zich te wenden bureel des blads. y"3*g•rii-t*\rar?*lxi*r3?2u^axvrziu,u4jjeMi ,v « « « « a w
TE K O O P : een duizendtal bundels sparrenhout. Zich te wenden te Meirelbeke, Ukkeigem-Viila, Had. Tiberghien, den den maan-, donder- eu ' terdag namiddag.
!aon':j|k c-r-eotbaneie! v a n
'|
«S-KOFFIE- GHOCOLAÜEl I LE©?<3 SEQ&«*Ei«iT | Vasttsfraat, 13-15-17, bent (Doek) g y j j « . B-'-jwa.' «g-ara
'nvrmaznaHsx ' j m m m z n
DE OORLOG is geene reden om uwe rechten niet te docï gelden in erfenis, echtscheiding, slechte btv talora, huispaoht, werkongevallen ; zijt gij gestraft; v.iltgij geoa-de.
D0NE5.sRD.-lG H A R M 0 K 1 E VOORUIT. — Om 6 ure, solfège voor beginnelingen; om 6 ure, repetitie voor tamboers en clairons F A N F A R E « D e Volksvrienden», - r Om 8 ure, instrumentale les der beginnelingen. VRIJDAG HARMONIE VOORUIT. — Om 6 ure, instrumentaio soliègeles; om 8 ure, algemeene repetitie. F A N F A R E « Dc Volksvrienden ». — Om 6 ure, solfegelea; om 7 ure, repetitie voor c l a i r o n s ; om 7 1/2, ure repetitie der muzikanten. — Bugel en Clairons ter beschikking van nieuwe leden. M A R X K R I N G . — Vrijdag avond, otn 7 ure (Belfort) aleemp-ne repetitie voor Klaas en Klaartje.
~S7A1TLU.K L E E N I N G VAN 50.000.000 FRAN-. (1905) 62" trekking. — 15 September 5915 13 seriën, totaal 325 obligatien, uitbet a a l b a a r te rekenen van 1 J u n i 1916. De volgende nummers zijn uitsrekomeo met premiën : S. 136D7 n. 24 uitkeerbaar met 20.000 fr S 4710 n. 16 met 500 tr. ; S. 239 n. 4 met 250 fr.; S. 5091 n. 23 en S. 67-10 n. 20 elk met 200 fr.; S. 5296 o. 14 en S. 14673 n. 9 elk met 150 fr. Worden betaald met 125 f r . : 1193 12 1193 8 1193 5 642 12 5091 20 5091 18 4710 18 4109 23 6647 24 6741 10 6740 10 5296 16 9243 26 9243 24 6847 -21 6S47 11 13657 14
14673
4
Behalve de hierbovenstaanden ummers, zijn de volgende seriën uitkeerbaar met eene premie van 10 fr., zij 110 fr. : 239 642 1492 4109 4710 5091 52P3 6740 6741 6847 9243 13657 14673
B R U I N E Z E E P . prima kwaliteit, in «lisse'! van 25 kilos. Geraffineerd zout en geniali«n zont aan zeer voordeelige piijzsn. Zieh ie. wonden aan LA P E B S Ê V Ê B A N C E , Blaehthuislaan, 16, Gent. T E KOOP. — Eene groote partij gazbuizen van alle afmetingen, in den N. M. Texas, Vogelenzangkaai, n «25. Gent. TE KOOP. — Per occasie een klein wit geëmailleerd vuur. Adros: Bureel blad. t^^B^a^ciis^-rir^ja^impfT^^Jlrr^arit^sjiM^ASBa^a
TE K O O F : E c h t e SOLAKLANTAARNEN aan 13.50 fr. Vermindering voor voorlverkoopers. Botermarkt, S, Gent. r«?--*-'.OTr«w»*--a«»K-^TO: : ranf'**^
iiHIIIIIIMililMIIn'lilMIIIIWIIilllllllllllMWnilllllirr
P| sa« m a j | fm g
sr
££ "••' "- P
n a a r de LANTAREN F A B R I E K IIOOGPOORT, S, TE GEKT Verkoopt in 't groot alle modellen v*u) carbure lampen, gén^ratenra en lichtwerk pers. Ook de Z W I T S E R S C n E L'ARBUBfi, welke 20 % meer gaz inhoud dan alle nad e r e ; voor de huislampen, iu 't groot en tn ' t klein. bij J U L E S J O O I t l S , Hoospoort, 3, Gen*. •ggggggBBSBI'
sen
ALLERBESTE ZEEPPOEDER
^.T_,<3-E-ivr3Bisr D B P O T Eiisabeth-aracht, 82, Sent
I
— PRIJZKN MUITEN aLLE CÜNCURRENOTE — M Ttrlj jriiir: tallij, SsariH. lllIIHttEI, CoifliirH.
eerste k n M aan 1 »S5 f s * . d e k i i o ïermintloring per grooti hoeteeiheid
Goede reizigers worden gevraagd f|?{ »«fljw ji««g*«s'«?«n*wa''«'«M.')*sa?**«W'
ffA-Tt^i*^
txBasÊmaBeatvamasÊB&R
I AOEÏÏLE£»S immi
Sunlight zeep. — Stuivers. — Boldo«jt. •** Zeeppoeder: Waschvrouw, «laschmeïa^i Edclweiss.— Bougies stearine.— Sardienwa, — Chocolade eu confituren der beate tt»*^ ken. — Wekelijksche aaukomst var. grooW atoks a-llumetteii. in ' t groot CA GA O BEN8DORP in ' t We*
V.ms L E F E Ü ¥ ^ g Gent. LANGE VIOLETTENSTRAAf, (bij St-Anuakerk)
ROUVROY (nlootriciem
Electriek
bouwkundige
(r!'ST, Catalopeatraat, 7 (BELFOKTJ
Electrieke installaties jjy. a rsg&imUhix*sns3S?3zd
».*
iiaiTiiiiiiiïinu TaiMJiiMHi
De mvalsciiing der S8?eosmiddelen DOOS
IV A J. 3. VANDEVELDE, (Achtste vervolg) HOOFDSTUK V
Suikergoed en su3ke«rho«dende producten Zooals wij het reeds gezegd hebben is de suiker een adembalingsvoedsel, dat een bron van warmte en arbeidsvermogen (energie) voor ons lichaam is. Worden suikergoed of suikerhoudende producten vervalscht, dan is de misdaad van den vervalseher niet alleen een diefstal van energie, maar eveneens van geld. Men vindt in den handel verscheidene sui. kersoorten: 1' rietsuiker of saccharose, uit suikerriet en beetwortels, onder den vorm van wit suiker, kandijsuiker, meelsuiker, melado, enz. 2° glucose of diuivensuiker, door de wering van zuren op zetmeel bereid, onder den vorm van stroop, aardappelstroop, en ook in vasten toestand onder de benaming van glucose massé. 8» invertsuiker, mengsel van glucose en baotose of vTttchtensurker, door koken van rietsuiker met een weinig zuur bekomen, en gewoonlijk in den toestand van een blanke stroop. 4» moltose of moutsuiker, of suiker van de gekiemde gerst of gerstmout, waaruit in de brouwerij door de gisting alcohol ontstaat. 5° melksuiker of laj-tose, de aan de melk eigen sniker, die in de zuivelÉtrolcen, vooral in Zwitserland, uit metkwei wordt getrokken. Al de suikersoorten moeten in het water volledig oplosbaar zijn,onoplosbare bestanddeelen zijn of zetmeel of meel, ofwel minerale poeders bestaande uit eene of andere der volgende stoffen : krijt, kaoline, zand, bargymsulfaat of carbonaat, enz. Door het ioopsn van suiker in poeder, kan men gemakkelijker bedrogen worden als met suiierilonten; ook in de verschillende sia-oopea. die volgens üa&duidingen uit zuiver rietsuiker zouden moeten bestaan, vindt inen niet zelden andere suiker-soorten, nanelijk glucose en invertsuiker. Wit suiker Fordt soms witter gemaakt door het gebruik ran kleine hoeveelheden ultramarijn en pruissisch blauw. Door het gebruik vam zuren bij het bereiden van glucose uit zetmeel en van inverfcfuiker uit rietsuiker, kunnen, wanneer die zuren, gewoonlijk zwavelzuur, niet zuiver rijn, giftige verbindingen, zooals deze van koper, arseniek, lood, zink, in de suiker medebrengen. Onder den naam van suersjnine, cristallose, en anderen, treft men saccharine, dulane en hunnen cterivaten aan; deze scheitónclrge rorbïnttingen hebben een versuikeiend vermogen 300 tot 500 maal «sterker den ïe gewone suiker; als voedingsstof hebben zij totaal geen waarde en zij schijnen van rerjaftigead vesmogen niet gansoh vrij te rijn. De Belgische wetgeving* eischt dat gewoon «iriker,onder den vorm van wit suiker, meelen kandijsuiker, melado verkocht, uitsluitclijk uit rietsuiker van suikerrieten, suikerketsten of soortgelijke planten bestaat. Worden mengsels van suiker met glucose of andefe snikersoorte-a ten koop gesteld, dan moeten de bijgevoegde producten vermeld worden. Het is verboden producten te verkoopen die in 100 deelen van dè droge stof roeei dan 0,2 deelen mitreraile stoffen inhouden in het geval van wit suiker, meer dan 3.6 in geval van meelsuiker (cassemade), meer dan 0.8 deelen in geval van glucose. Slechts sporen vrije zuren worden in de stropen toegelaten. In den handel w-orden sioker-tooTten met giftige metalen, zooals lood, ank, arseniek,bar «rarem bijgevoegd, dan moet ook eeh der tenamnigen glueosehoudend, kunetiaaa-fcigi gekleurd, gearomatiseerd, aatigeauurd, enz. 0 P^de etiketten gevoegd worden. Men kan °°k dte benamingen «fantaisie» voor glucosanondende stropen, en voor «'open met wijnsteenzuur gebruiken, en aldttt zeggen; jenever3troop fantaisie, han"elsjeneverstroop, enz. "> eeen geval mogen vruchtenstroop of JIanm bederfwerende stoffen zooals sahoyl- U', borax, benzoëiuur, enz., bevatten, H u 0 S^'S 8 kleurstoffen zooals *-o»e? klenrstoffen en verscheidene organische OTjaaragen zooals piorinezuur, ooraïline, >«*>Bai{eelF amlrneoranje, lïa**ti-i«!*rjeel, HOOFDSTUK VI
t-Heofc-sIJische dranken 1 (j,??18 ?.lianen als volgt gerangschikt wor.„• v ,-". wijn, cider of appelwijn, azijn, 'P'ritualen. • . ^ B -vordt bereid uit zettnéelhóudende rten nanle tiist t °°g e e n' 'ijk gerat, maïs, tarwe, aet' °^ 8eretmont of gekiemde gorst, l ZanvVei?!I^,toev<><-S*I-B vtM- no P. <* biergist. ™»^mkwvjls worden ook fróiW, invertVo7' *rUCOS9> looistof benuttigd. •M.Mïeivi«itj.djgj-.e..van'wji«-l, dienen
m IJontteriteg 9 SeptemberiM»' ai
mm* de druiven, waaraan men, indien deze niet zoet genoeg aijn, suiker toegeyoegd.De wijngisting wordt door een bijzondere natuurgist ene zioh aan de oppervlakte der druiven bevindt, veroorzaakt, de wijngist of Saccfaaromyces elïipsoïdeus. Appelwijn of cider is het gistingsproduct van appelsap dooi* de cidergist of Saccharomyces apiculatus. Zuur geworden bier en wijn noemt men bier- en wijnazijn, de adoohol dezer alcoholische dranken wordt gedeelte-tijk door het sjzijnzuurferment (azijnmoer, Mycoderrca aceti) in azijnzuur overgebraeht; de tusschenkomst vsn de zuurstof van de lucht is tot dit proces ortontbeerlijk.Ook wordt azijn door verdunning met water vao kunst-natdg azijnzuur, verkregen door het droog' stoken van hout, bereid. Onder spiritualen verstaat men dranken zooals brandewijn, (rhum, cognac, enz.), en zoete likeuren. Deze worden bereid uit aethylaloohol (spiritus) en suikersoorter*, versoheidene welriekende kruiden, wortels en zaden, en onschadelijke klearetoHen.zooals bladgroen, sandelhout, eoohemtte, Karmijn, caramel (gebrand suiker.) In tabel I geven wij de scheikundige samenstelling van 1 liter bier (uitzet van Gent), rooden Bordeauxwijn; zoeten Calvadosr-ider, wijnazijn en gewone anisette; men nternt extrakt het gedeelte dat na volle uitdamping van het water en den «alcohol als vaste rest overblijft. TABHL I Normale gecilddulde saüieiusteHiug van 1 liter
lf
Graden water aet&yialcohel exbraot stikstofverbindingen suiker, enz. wijnsteenzuur wijnsteen azijnzuur me>lkzuur appelzuur glycerine essentieën asch
jl £
a 9S2,2 26.5 80.6 3.0 91.S
-
*°
**3!E» ft.**"*
d
f 5 •5 'S
fp O !t < SQ0,0 980.0 940.0 400.0 74.6 23.9 — 333.6 33.4 88.9 15.6 348.0 9.18 — 1.1 40.H 5.89 — 3.07 —
1.2 — — 344.0 0.8 — 1.* — 68.4 —
— — as — — 1.8 — — — — T.0 — — — — 8.5
6.88
—
— —
1.60
2.17
—
8.75
2.80 — — 1.00 2.50 0.40
Graden alcohol 3,21% 9.4% 3.0%' — 42.0% (in volumen) Het is niet zonder belang de vergttlnkki'; tusschen bier en wijn te maken, cameiijk om de handelswaarde der oaiorieën te bepalen die uit deze twee dranken kunnen g-strekken worden; stellig wordt onze vergelijking beperkt tot het gewoon enkel uitzet en den g wonen rooden wijn; sterk bier. bijzondere wijnen, zoet, schuimend, enz. zijn luxe artikelen en bijgevolg geen voedings, enkel genotmiddelen.. In de berekening der calorieën gebruiken wijdde volgende waarden : i gr. stikstofverbindingen geven praktisch 4.1. oaiorieën,. 1. gr. suiker ook 4,1 ealorieÉta, en 2 gr. aethylalcohol 6.4 calorieën. De vergelijking wordt in tabel II gedaan. TABEL H Vargelfking tusschen bier en wijn 1 liter 1 liter Gentsche roode wijn uitzet (Bordeaux) tj*x. etiksDefverbindingen 3,0 gr. suiker, enz. 25.0 gr. aethylaloohol 23,6 Calorieën 278 Gemiddelde waarde in centiemen 18 Gemiddelde waarde van 1000 calorieën 43
0,12 1,10 74,60 482,31 I» 859,8
Üit de «retalltn 43 centiemen voor bier, en 259 centiemen voor wijn, blijkt dus dat als alcoholhoudende voedingsmitWel, het bier 6 maal goedkooper is als wijn. Eindelijk geven wij een 3" tabel om de gemiddelde samenstelling van eenige Belgische biersoorten, per liter te geven, wel te verstaan in vredetijd. TA.BEL III SameBst^Hmg v«n e«ifise BsSpwhe MerMwrrte», per Bter om' om' gr. water alcohol extract ünfcel oJtaet van ösnt 958 38.1 30^6 Dubbel yam Gent 942 37.8 38.8 Driedraad van Gent 930 «18.0 -13.0 Bruin, Sottegeto 937 44.8 36.6 Bruin, Oudenaarde 935 41.4 44.2 Wit, Leuven 962 88.7 27.* Laic-biek. Brussel 898 80.0 78.5 Faro, Brussel 906 46.* 80.4 Saison van Luik 968 18.5 22.2 Gerst van Antwerpen 956 31.8 29.9 In het bier worden scens vr«sem|d» stoffen toegevoegd, en namelijk antiseptaekon nooals iwavelig zuur, sulfieten en bisulfiefcen, fluorverbindingen, salicylzuur, beMOözuur, zoetmakende producten zooals saocht*i>rxne en dulcine. Al deze stoffen zijn door de wet verboden; alleen sporen vam z-waveligzuur worden toegelaten, omdat de vaten door het verbranden vao zwavel worden ontsmet. De ziekten van het bier worden door wilée gisten en bacteriën vefoomaakt; Baccllus visoosus TasttJkt hot bier draderig, Baoilltts vit-cosus Bruxéileniris veroorzaakt den twee; schijn; azijnzure en melkzure baclertën verzuren het bier 2>eer gemakkelijk. In den wijn, aliroewel het verboden is, vindt men dezelfde SnÜrrapti noha stoffen al* in het bier; evenajis voor bier. is alleen eene kleine hoeveelheid swaveligs-*uur toegelaten'; in zoeten witten wijn wordt niet zelden een overdreven •rwavwligpuurgehalte geyondeu. -, Onder de roode kleuiretoffen die aan rooden wijn worden bijgevoegd kan men noemen : fuchsine, poncean, Bordeaux-rood, oochenille, oampeche-hout, enz. Kunstmatig gekleurde wijnen tüeaen als zood.anig verkooJit te worden; het ie gevaarlijk anilinekleuren te ben'itkgen. daar «leze giftige
i.
er door jde »olrla*«n relf dikwijts unxsieg als moeilrjke menscheo, ala indringers dia de gewoonten det soldaten komen etorenJ 11. Maacimy aohreec hieromtrent ook be««ingrijie bladzijden, waar onder meer het) volgende voorkomt. Be rest-rvisten worden bi) hunne Wnnenroeping gebruikt aan wer. ken die niete militairs bevatten, Sr is daar eene verspilling van macht die aas niemand kan ontsnappen. Het ontsnapt in alla gevalle-a niei aan de manaem dia opswirepen werden. Bete mannen, bereid em bli>« geesti e eene nuttige opofierfatc te doen. gereed om met goeden geest de genietbare vermoeienissen vaa de nationale verdediging te verdragen, stellen mot ontmoeui. gkig vast dat zü om niets gestoord z«ja geworden. II. Meesimv neemt dit veer zijne reke-i In spiritualen wordt soms op or*vol«Jo*e«ide ning in 1S0S, maar hij neemt gMne bestuitu wijste gestookte alcohol benuttigd, en ielf» delen, geeft geene oplosBing. Welk naddelj meer dan eens werd «foarin houtgeest aanstelt hij voort Zonder, twijfel waa het voor getroffen. De meeste essentieën zijn verhet in werking treden vaa 4e wet der vareel C a , «üe soms 1O0 maal en.nog meer gifjaren; maar in wat kam deze wat de k-raaij zijn aie de gewone a«sth*,'laioohc«l of genezen dia hij heeft ontsluierd'3 spiritus. Het is streng verb-sdèn brandeHet eenige middel om de moeilijkheden w$n eh jenever met1 ttvbak, Reper, ene. te op te kissen eo de j-reyaren te vermijden, verrsteAen; prufehloh zu-rr da* in briekhet eenige middel om aan bet land vooi zijne verdediging de meest mtgebreidg, de nicsst aanhoudende, de diepste militaire' opvoeding ta geven, is ai te rlen van heb bijgeloof van den kazerhdienst, is van indexen dienst niets te zien dan eene school! van rekruten ia eenige maanden aan denl (Tweede vervolg) BJohzelf ein aan teen onbekende. De weer- soldaat noodzakelijke elementen gevende,! spiegelingen van beroep voldoen niet om en ernstig in het land zelf organieke vechts-i II eenheden organiaeerende, kompagnieèn inj i bet w«aoderwe«at te vojbreaige-i. eff ekiief die op tijdstippen kunnen opIn dit verhevene en uïtziunige slaapwan- volle geroepen worden op het grondgebied zelfi delen der bii e-llsen stap en «jnweerstaan- waar de burgers wonen die er deel van raa.-! baar voortrukkeude ontvolkte kolom, — in- ken, en dapper, medegefiléept wórden door) üen er nog wa* van hefroadte wezen werkt (Vervolg.) energieke en afdoende oefeningen. 1 op het nienrwe w«3e*n, — is het niet de meEen der noodlottige uitwerksels van het Om welke redenen dus dit stelsel, dat! fea<**isci«e gedachte der heldendaden van gislangducriae kazezneleven i» san het land de begoocheling te geveu dat daarin de weze-a- teren of aetgisteren. Nee» I Indien iets van. nutteloos zooveel jonge en levende krachlijke maMtaire opleiding is, en het aif te lei- het veïledeno den zoo aikeerige mensch ten aan de natie ontrukt en die waarlijk-j. den, het af té keeren van de mannelijke en steunt en bezielt, is het het prachtige voor- noch de opvoeding der soldaten noch dei b>sstendi*ge krachtinspanning «£e het hoog- beeld van moed door de officieren gegeven onderrichting der naders dienen, maar dieli ste peil van defensieve maóht standvastig die hij nog in deze soort van door bliksem- ze benadeelt en die hindernis pleegt op dat' en ncermaal moet verzefeertm. Ook is het Btralen aoclrbraohte nadht herkend en aan vorming van af den tijd van vrede vam Prwisohe s-rstecm zelf verplicht, zoo mag ik dewelke de l"ioverm*renschelijke grootheid levendige gevechiseenheden, hoe dus enj zeggen, de toereikendheid v«uj het Zwitser- hunner rol van naedeslepen toelaat gewe- door welk bijgeloof heeft dït stelsel zieh tot! sehe systeem *te bekennen. Wamt het is in tensvol daSsn te volvoeren die niet anders heden kunnen benouden« Het is vooreera» mogelijk schijnea dan door bijna onbewuste het gevolg der gewoonte. Sinds geslachten) vijf m*b»nM worden? Al wat bedriegen zieh. Het uur m komen waarop in dn oaw-ftcBse -rerscheitienbeid en in bet tic m«i-»ch op voorbaat! voor den oorlog kan bot land zioh zal overtuigen dat de te langonvoorziene van het geve<-*ht. Dat hij zijne aanleeren, dat aan allen hst onvoorziene durige verbintenissen gevaarlijk -rijn,dat dei wapens, geweer of bajonnet, gemakkelijk voorbsjbpudt is niet door de eentonige, in bet verledene gedane toegevingen de: en ais baj instinct weet te behandelen, dat en me«uusebe oefeningen dat bij het zal ontwikkeling van hét nieuwe princiep ver-i i is goed: maar dit soort van zekerheid m de leemttn, maar door Wendt mr.nceuvers op lamt. eenvoudigste b«3weg-ki»jen bekomt n\en ge- afwiseelende grond, die in bem «ie vlugheid Het is tifd het ware leger ter hnlp te kourak-k-elijk m eenige maarjden; en indien van den blik, der beslissing en der bewemen aijn tijd niet in een huige kaaeme- ging zuilen ontwikkelen. Bern Wende ma- men, dat gevaat- loopt te verkwijnen door die-ast hj-aft verspfiid, de goed» wil, ik ra4 rKBUvatre, kan hij bij t*us**cheoi**uirrii-en *t*e wcokeiWade vottnen gestikt. Op gebied volgaarne zeggen de mi.hta.ire toewijding vervullen tijdens zijn waar^jfee aktieve van de verdediging mag men beden zeg*. der natie, dan mag men het verv-olgens, leven, zonder het noodzaeel^ fs ham ge- gen, door de ondeugd der utilitaire inateU' met snelle iai«eh»*riTuimten, de opoffering da rende twee jaren in eau dikwijls stil- ling, dat' er slechts de helft van ïrantrijlf aie hecaa-ja-i->aTe-a-Baoht meer overbluft. van eenige dagen vragen voor oefeningen staand ka.z*riieie.ven reeproos ts maken. en manceuvers, wat deze eerste gewoonte, ('renrolgt.) Op twknnch gebied dus en voor dë evorreeds in de school der rekruten gevormd, bevestigt an verdiept. Vvat de maoceuve-a min-p van dan aoidaat, zajn de twee of* drie der «-ompagnie aangaat, 't is te zeggen van maanden door het «BwireeaacBa leger ged« wezoalijkre en waarüjk «>i-ganieiL-e een- vraagd, in alle gevallen de vijf maanden heid, i's het de mee ning van aile specialist «an door het J'**a.nj-ch» leger asaa da eerste opdat zij zoo eenvoudig mogelijk zijn mc-etea woediag vee de lelrrui-e-a gebKaia-i, vot> en zich -lamentrekken in eenige klane ge- doend». «Taciitea, gemakkelijk vatbarw voor hot ver& kwn ée kwestie der eadeie bier niet leharfdgliirgiaii ettermtiB woedsn Brat-sitlktr' stand dor mannen, omdat zij beantwoorden in da diepte behandelen. & duid leer «4behoort tot de talrijke rmtfujele-a. aan de klare noo«-k-aketijk'i->e»-fen ven dan taanlijk aam dat bet onmogelijk ia te bewe- rue,Suiker op grond van de ervaringen dié men; *o€>de*fnen oorfog. ren dfbt, indien men de soldaten twee jaeen jn det-an -^iéttoebt beeft opgedaan, aanbeIk heb de hoedt-amghaid niet pa-tij te kie- noudt, het inderdaad is om de vorming der volen worden tot behandeling van hevig zen tuBschen de vereohillencte tak-cïBche CAde-M toe te latten. Het v-oorbeeid van etterende wonden. De wond werdt daar-soholen en dat is toer bet oogenblik van ZwitsarlaiKi bew5|6t dat bet problema door zeer ?*•<•' g«esuivard en er ontwikkelt geen betang. Maar al do thaoriekefa sijn «ndesa kan «-«ptpaloet worden.: en er tijn, zich c~n gezonde koiot' Jr.f;)-- ~. t'akkoord om in de opvoetlk%- vau tien sol- zelfs buiten de schikkingen door ZwitaerIn de »Münchener Medicinièche Wocbendaat een schraal formalisme en eene sobool- tarad genomen, andere oplossingen mo- schiifai doet dr. Frckenhekn rnededeehng meestoracritige verwikkeling te veroorii»-»»*»- gelijk den dag dat Frank rijk, in platttz van. over de nit steken de uitslagen dit .bij ia het' 1 en. Allen vragen zij eenvoudige manoeU-. nare poging in den boventolIi gen langduri- reservehospitaal te Kassei '»**W t ^ I»*-*V»«R( vers aan het juiste doel bvianiwtooniend. gen. kn£ai'ne*-heu*!t te ve^btreddeien, bet dige middel heefl bereikt. Allen stellen zij terzeivertijd vsaet dat het W e a der reserven ernstig zal opnemen, In dit hospftsal werd bij Bevig veron**1 onrftogeijjk ia pp ik weet niet welk mektv \ is to zeggen bet waarlijke aktieve leger, rernigde en etterende wonden behalve da: nistr«e te nekanen can dt» kwefiaass vac leven dan dag dat zy voor de oyveedfaij harer gebrtriirelijke ontsmettende mfddelen fn dei of dood op te lossen dat hat afwisnnlaad rokwrves an voor de fnstoiimg raa hunne helft der gerallen gewone kristalsuiker g e di-asna van bet gervetht noadar ophouden fcadecs am ornetige poging ml willen doen, bruikt. De wond werd met euii-er ingepoe-1 aan d'e stnider* z*l steUen. Het ia op hun tij ge*rni-«&Irel$k zal inzien dat het Biet nood- derd, met steriel gaas gaffeainjwneerd en ontwaakt verstand, 't ia op hunnen v<erne- zakelijk ia om de opvoeding ee de genaren- met esjstof bsdebt. Om den anderen dag< ven wil dot beroep moet worden gedaan. de twee jaren in eenfeunnfenraSfjen onge- werd hat verband v«rm«er»w*d. Dè ufieiag! Indien het moet, bet o-arjM«*-aijke v*ilr tnot- naakbaar midden verlatene ovei-séen utt te was verrassend. Binnen « a d dagen waren l •jeorend, onder ae bui der kogels onder dn biozeti, de soldaten der natie te vormen. wonden volkomen ge-t-nive-t-d eb óofc bfjre«g«n der obussen, altijd -vooj-oit, vooruit Zelfs volgens aanhalingen van generaal groote beschadigingen van weeke deelen ; ondanks all-es; ioriisn bet moet, op voor- Lang-tols die zieh missprak door den twee- «pad aoor «sen gezonde, krachtige korreltjes-', hand een •(root krediet aan den dood heb- jarigen dienstpiieht te willen verdedigen, vorming een vohntwakte genezing in. De suibend geepend, getpoogd met de ziwoJrke most men tot een nieuw ste!sel voor bet ker werd ook in diepe «tierige kanalen in' overblijfsels van eens door cle projektielen opvoeden van den soldaat overgaan. den vorm van suibe-4iotteerde suikei-ofiltreeqig tbefia-: het garniBoon-manceuveH Het kan inder- bracht ; de rest komt hem ais eene ijdele past en ten slotte werd zelfs brj infecties-, daad gebenren dat er, op «fit oogenblik, in pbohtpiegiaig voor. H. Bersot zegde : «fn yan gebroken beenderen de su-Sberbehande-ï de aldus buiten de grens medegesleept» Franbrijk doet men ztyne eerste kommunie ling toegepast. «Steeds was hat erw-ees voor-* men-tohelijk» wezens van de menschelijke om met ket geloof te eindigen! men neemt, treffelijk. natuur een soort auéooiatia-nie ontstaat. Het 'iqn taooataareaat (laagste aeadei-nis-che Volgens dokter Faekeniieim Hggen 'de'' kan wel zijn dat, indien 't vrije spel hunner graad of waardigheid, sinds de 12e eeuw geesteskrachten nog volledig bestond, de be- verleend aan de hoogeschool te Parijs) om voordaekn van de -aiikerbehandeling ten' sliste stap naar de bijna zekere dood on- met de studies te eindigen. Hij zou sr moe- enste in een snelle rtdrering yan de wond, mogelijk werd; en 'fris wel in het mensche- ten aan toevoegen hebben: Erf MES BOOT ten tweede in een kraebtig aanTangende' ranalatiea ten darde in een sterken prikV lijke wezen, een oogenblik afkeeiïg van zich ZIJN DIENST OM MET DEN MEUTA1. el voor de epltheliseering en ten vierde fb! telt, dat eea nieuw wezen ontetaat, een B£N HLÏCHT 6BDAAÜ TE HAKEN. nieuwe persoon, bleek van afschuw an «ttn Wanneer de raaervicten terag in het rvfri- de goedkoopte en reukeloosheid van de be-' handeling. In geen enkel geval beeft men stout-moedigheid, bijna zoo vreemd nen medebrengen. Dc gewone vurvalsehing van den wijn IB het veranengen met water en mat alcohol; wordt aan den wijn alcohol gl suiker toegevoegd, dan moet dit duidelijk bij het verkoopen vermeld worden. Veile w^jnziekten worden door bacterie» •reroiM^aakt; de beroemde Fransohe geleerde Basteur heeft over deze ziekten aeer belangrijke onderzoekingen gedaan. Azijn wordt zeer veel vervalscnt; in België moet azijn tusschen 3 en 8 graden «urijnzuur per liter inhouden. Met water worden verdunde producten *in den handel bereid die aan zuur zeer arm zijn. Het gebeurt aat minerale zuren, zooals zwavelzuur, als surrogaat het azijnzuur vervangen. Kohadelijke metalen zooals lood, koper, zink, dienen met de meeste zorgen vermeden ta
Hb-eru* «o noyau altijd aa«n-w«-«% is mag een gehalte van 0.1 gr. per liter niet o-c-ersóhrijden.. Daae hoofd-stuk sluiten wij mat het opgeven der gewichten essatrrfciën die me» 100 gr. Hiiver s-piritws (aptb-ylalooriöl) evenwiohtig zijn, ftet*g*een be*öekent cmt dt zelfde giftiae werkins; op het levend organisme w«ktdt uitgeoeiend door de eeno of de andere der volgende hoe-t-eelheden,; LD0 gr. «eAytaJooho! 6.80 gr. ar.aüae83senl*ie 1.57 gr. alsemessentie 8.21 gr. anijs essen tie 16-01 gr. oogna<*«s6«!entie 0.25 gr. kaneele«sentie 1.80 gr. bitter amandeiolie 1.41 gr. muscaatnootolie 0.1*7 gr. kruidnagelolie 1.91 gr. murrtesgerirtóe. Nog_ eene te meer komt dua het aeva-tr voor ojize «*fez«**-»*t«-nieid, van het g e b r u l *W alcoholiseh» apiritmalen, t e ó n i als deze zulke schadelijke stoffen inhouden. (Wordt voovtgeaet met Hoofdstuk VU, vleeschproducten, groenten en coneerven).
iCiSiiBg©!9
Het actieve en het i*esepvelegep
Ê
f
j«mk-)mm.xm.]mB»,M„êrmu *M ?»-
1 FEÜlLLKfON VAN «VOORUIT» ( t g
keer, mijnheer de pastoor, ln October, stel ik mij voor als candidaat... Altijd heb ik geweigerd —• maar nu zal ik het doen!... Dat spel moet hier gedaan zijn ! JL JLJ JL JESkm Men zou zeggen dat de man kwaad is. — Koekeloerelou !... Koekeloerelou !... DOOR Daar rijdt, op de straat, de wagen mot lo. TEIRLIMOK den haan van Geuens voorbij. !•.» sa Nog eenigen tijd spreken de drij volks— .ir ll: .' ~* vrienden met elkander. — Ze laten mij nlet gerust... GelukEerst vertrekt de meester; hij uit eene kig dat ik zelf geene,kinderen heb... laatste bedanking *, de man is zichtbaar maar ik heb eene vrouw... en we moe- gerustgesteld. ten toch leven, we moeten toch eten, Daarna verlaat de pastoor de vriendeNelle en ik I lijke woning met de woorden : En tranen liggen in den toon der — Mijnheer Lowie, morgen is het kerstem van den onderwijzer. mis ; ik zal op mijnen preekstoel klim— Hebben ze uwe wedde verminderd 1 men en aan de hartelooze rijken der gemeente de waarheid niet verzwijgen. vraagt Lowie. — Neen, maar sedert saven maan- Slaap wel. den... sedert Januari bebben ze mij nog De goede man zal morgen wel over iets geen cent gegeven... ze hadden niets, anders spreken-, doch hij kan het ijsezeggen ze... geen geld in kas... ik moei lijke niet voorzien. wachten — wachten, zeggen ze... We — Slaap wel, Mijnheer de pastoor... hadden eenige honderden frank geIn gedachten verzonken, blijft Lowie «paard... alles, alles fs opt... Ze willen door het venster starenmij en mijne vrouw uithongeren! Bello, de meid, steekt het hoofd binÉn de man valt op eenen stoel en vaagt nen. met de.hand heimelijk eenen traan weg. — Mijnheer Lowie, het avondeten — En ge komt aan Mijnheer Lowie stest lang gereed... Komt gij niet eten ?... geld ter leening vragen T zegt de herder, De meid spreekt zacht. En als Lowie terwijl hij de hand op den schouder van aan iets ernstigs denkt, hoort hij niet... den schoolmeester legt. Mijnheer Lowie, Bello nadert en klopt stillekens op den schouder van den denker. ge moet dien man helpen I Maar Mijnheer Lowie is reeds weg in — Mijnheer, komt ge niet eten? hereen nevenkamertje. Daar komt hij terug haalt ze. en hij reikt aan den onderwijzer een Zwijgend beziet haar Lowie. En na paar bankbriefje». eenige seconden: — Meester, ge weet mij wonen, niet — Neen, Bello neen !••• ik heb nog geewaar 1 Kom maar kloppen, als ge 't van nen hooger! •dc-en hebt... Ha, ze betalen u niet?... — Nog geenen honger? Maar, Mijn'Er is geen geld?... We zullen dat zien... heer, ge hebt sedert dezen middag niets zeker zullen we dat zien!... Den naasten gegeten I
OT
i
T .T
A
- 17 -
huisje der Geuens! En Lowie's verdenking valt weer op den zoon van het Lindenhof, op Vifal Geuens... Ja, ja, het is een geheime gluiperd... Zou hij niet de bedrieger zijn? Lowie komt onder den grooten notelaar. Een oogenblik staat hij stil: de alleraardigst trillende stem van Melia klinkt ir zijne ooren: • - - Dododijne, mijn kindje lief, dodo... dodorido... doderidijne dodo! Dia stem treft Lowie. Waarom zit Melia daar in dit huisje te singen? Is Mandus, is Cilia weg? Iets ergs zal gebeurd zijn! Hij treedt binnen: de deur staat nóg imn»«I>.'Op6R« rit v-i -\\>-'-".-. " '.'"'-' ;•>'.: Zachtekens glimt de sterrenschemering in de keuken.. Er is niemand 1 In de nevenkamer neurt Melia haar wiegelied — altijd met dezelfde gebroken, trillende stem. Lowie stapt naar Gilia's slaapplaats. Hier is het gaaaKh donker. Het luchtgat alleen schijnt als eene vierkante, witte vlek. Toch bemerkt de man onduidelijk, in den hoek, het bed, waar Cilia, .in bezwijming nog, uitgestrekt ligt, en er vóór, op de knieën, de arme, zingende srinneloQze. Waarschijnlijk heeft deze Lowie gehoord : Ze schiet wild recht, grijpt zijnen erm en roept woeist: , — Nacht — nacht en donker l... En de wind — huilen, huilen 1... En het kindje — huilen, huilen!... Oei... oei... oei! " Het laatste geleek het geloei van den stormwind. — Nog een geheim! denkt Lowie.
«#»:>*-
18 schoenmaker 3en goeden man. — Ik?... Ik heb niets gedaan... niets!... Maar toch is hij dood 1... Hij heeft mijne Cecilia bedrogen... en hij ia dood I Hij ligt hier in de Doolstraat — eenige stappen verder — vermoord... Een steek in den buik!... God is goedl... — Ongelukkige Mandus l — Ik niet, zeg ik u, mijnheer Lowie. Ik heb hem niet vermoord I En woester: — Maar ik ging hem vermoorden... ja, ik ging hem vermoorden 1... En, bij mijne ziel, ik zou het gedaan hebben — of hij moest er mee trouwen !... Trouwen —• met mijne Cecilia... met mijne arme Cecilia. En da oude zwoeger weent. Doch na een oogenblik vaagt hij met zijne eeltige hand zijne tranen weg en weer spreekt hij : — Maar hij zou er niet mee getrouwd zijn! Trouwt een rijke boer met eene sohoenmakersdochter?... Neen, mijnheer Lowie, hij zou er niet mee getrouwd zijn I Dus, moest hij sterven 1 Lowie antwoordt niet; maar zijn hart lijdt made. En Mandus vaart voort, maar met meer kracht: — Ja, hij moest sterven!... En ik liep naar.het hot — langs den korteten weg... langs de Doolstraat!— En daar stoot ik tegen een lijk— en ik val over dat lijk!... Over het zijne! En hij is dood... gesto. ken in den buik!... Maar ik... ik heb het toch niet gedaan, mijnheer Lowie... ik nietl... Maar ik zou het gedaan hebI
PÜ
imtë^9^tiais\fö~ivn''
— Seffens misschien, Bello... Eerst moet ik nog eens nit I En hij gaat heen. Door het venster staart hem 'de meid verwonderd aohterna. Zou hij wel degelijk vertrekken? Ja ja, daar draait hij het hek open en verdwijnt hij achter de tuinhaag. Enkel zijn hoofd komt boven het spaanschhout uit. Bello kan schier hare oogen niet gelooven. Het is reeds avond — en des avonds gaat Mijnheer nooit uit. En nu doet hij het 7 Er moet iets buitengewoons gebeurd zijn! Ze neemt de schoenen, onderzoekt ze zorgvuldig bij het flauwe avondlicht, dat nog door de ruiten dringt, en trekt, in heur eigen mompelend, ter keuken! VIII De goede man ging naar het huisje onder den grooten notelaar. In den Anker heeft hij gezien, hoe de arme schoenmaker bij het hooren van de schande zijner eenige dochter geduizeld heeft, hoe hij als verpletterd uit de herberg strompelde. Lowie voorziet een smarttooneel in de schamele hut. Het erge ongeluk kan een nog erger doen gebeuren ; en wie weet, wat er in het hart van Mandus omging, wat zijn zwakke geest besloten heeft! In allen gevalle Lowie wilde balsem leggen op de wonde en troosten. Het is donker; enkel de sterren beginnen te schemeren. Haastig trekt Lowie het dorpje over, volgt eene wijl de kassei. Op de dorpsplaats staat de paardekensmolen, half voor morgen opgetimmerd. De jongens en guiten zijn er niet meer: de kleinste
Stil duwt hij Melia weg met de woor— Van waar — van waar dat bloed ? den: herhaalt hij ruwer. — Zwijg, Melia, zwijg! Dooh daar Melia geen verder antwoord Zeker is het, dat Melia Mijnheer Lo- geeft en hem verwonderd aanstaart, gaat wie's stem kent; want ze wordt weder hij tot het bed. bedaard. Duidelijk ontwaart hij het wasbleeke gelaat, langs de eene zijde gansch be— Is dat Cilia ? vraagt Lowiebloed. Melia knikt: — Ja, ja, Cilia... slapen! voegt ze er — Hij heeft ze willen vermoorden 1 fluisterend bij, als vreest zij het meisje besluit hij. En na het feit is hij weggewakker te maken ; « slapen I » vlucht 1 En weer gaat ze vóór het bed zingen Hij wrijft op het voorhoofd van het en weer trilt door het kamertje: meisje, legt de hand op hare borst. — Dododijne, mijn kindje lief, dodo... Zou ze dood zijn? dodorido.- doderidijne dodo) Neenl — Waar 13 Mandus ? vraagt Lowie zich Daar laat Cilia eenen langen zucht, af— Sedert twee uren is hij uit het Anker steekt de oogen open, blikt angstig rond. vertrokken!... Hij moest hier al zijn I — Vader?... Waar is vader? roept ze. Heeft Melia begrepen? Hij trekt terug naar de keuken... gaat in het hofje rond... niemand I... Hij komt — Weg 1 zegt ze eo ze wijst de deur. weer in de keuken, zoekVin.;«ie1,sc.houw Nu eerst geeft Cilia. acht op dèn goenaar Jucifers, vindt er,, wrijft er een in den man. Ze zet zicn recht, tjteekt bidbrand, ontsteekt een klein hanglampje,, dend de handen naar hem uit, snikt en werpt eenen oogslag in het andere slaap- huilt: kamertje... niemand! Dat is ten minste — Ach, mijnheer Lowie!... Mijnheer zeer bevreemdend: Cilia, in bezwijming, Lowie, hij zal hem vermoorden... hij zal alleen met Melia — en geen Mandus l... hem vermoorden 1 Gewis, hier zal iets schrikkelijks gebeurd — Vermoorden, kind?... Wie... wie? zijn I vraagt Lowie schielijk. — Hem... Vital— Vital van het LinLowie begeeft zich bij de twee vrouwen : bii de flauwe klaarte van zijn licht den hof I ontwaart hij Cilia — eener doode gelijk 1 Roept die naam bij de krankzinnige Melia zingt immer en houdt haar hoofd eene alles overheerachende herinnering over dat van het meisje. op? Ze toont het luchtgat en krijscht dof Hij kijkt rond, met aandacht. Op den vloer blinkt de breede bloedplek. Snel en wild: hangt hij het lampje aan eenen nagel — Nacht —» nacht en donker!— En de van den wand, vat de krankzinnige bij wind — huilen, huilen I... En het kindje den arm en vraagt gejaagd: — huilen, huilen... oei... oei... oei! — Wat... wat is hier gebeurd?... Dat Doch Lowie luistert naar Melia niet. bloed... dat bloed?... Hij vraagt: « — Vital?... Vital Geuens?... — Ja ja... bloed... veel bloed! ant— Ja... ja... mijnheer Lowie, hij zal woordt Melia.
ben... ja zekert... Maar de lieve God heeft dut niet gewild... niet gewild, dat ik mijn arm kind zou wreken... dat Mandus de schoenmaker een moordenaar zou zijn I... O Cecilia, Cecilia! En nn snikt hij luide, als dreigde het verdriet zijne stramme borst te breken. Hij verlaat Lowie en struikelt verder. — Spreekt hij waarheid?... Of wordt de arme man zinneloos? denkt Lowie. Stap voor stap, voorzichtig vervolgt hij zijnen weg- Hij is niet bang, en toch, van tijd tot tijd, loopt eene rilling door stijn lichaam. Hier ligt immers een lijk I — Daar... daar tegen den barm I zegt hij en hij stapt naar eene vormlooze massa. Hij ziet goed toe. Ja, 't is Vital 1 Wat hoeft er gedaan te worden? Hij aarzelt niet lang. — Naar de hoeve! besluit hij in eens; naar de hoeve! IX.
schen en gewand ter markt gebracht en in klinkende schijven veranderd worden 1 En dat moest heden gevierd worden — en juist door hen, dio geene enkele der schijven onder de oogen krijgen zouden! Reeds van op dent.akker was men lustig en uitgelaten geweest. Menige zang werd er uit de keel met vollen galm gejaagd, menige flesch jenever werd er in die keel met volle teug gegoten. En hoe meer jenever er in vloeide, hoe wilder en woester de zang werd, welke er uit stormde ! Jenever legt glans in het oog, gloed op de wang, vuur in het hart, bedwelming in het verstand! Brandewijn — juist gekozen is uw naam: gij ontsteekt brand in al de deelen van het lichaam! En vooral ook zong men het machtige lied van den «Jenni», dat is hèt lied van den jenevergod... een der weinige Vlaamsohe liederen, welke onze landwerkman gedeeltelijk nog kent.Krachtig an luid, dooh valsch en krassend J "".f het over liet wijde veld :
Naar de hoeve t <Jenni, van waar komt de gijt Hat men viert er feest op de hoeve 1 Jenni, van waar komt de gijl De «haan » was binnen — en goed en droog, kraakdroog binnen! Het laatste En ik kom er, voer met zware tarwe — struis van stam En ik kom er, en dik van aar! — stond veilig in de Uit het land van Tobi-Tob, schuur! Geuens' oogst — rijke oogst dit Uit het land van melody !> jaar — geteeld door den akker, besproeid door des armen werkmans zweet, rustte En telkenmale werd de flesch, waarin onder dak. Nu mocht de storm komen «Jenni» shool, in de hoogte geheven en en water gieten — het koren te velde zou de drager schonk er uit, tierende: niet meer voorbarig schieten, en dezen winter zal het meel en brood gevenlWat «Es tr il nog olie, olie, olie in! » zeg ik?... Meel en brood — voor de Geuens' ? Ooh neen! deze hadden het in En als er geene «olie » meer in was, overvloed —maar dat koren zou gedor- werd ze opnieuw met « olie » gevuld, in
aAmri
MJIIÉJ
slapen alreeds en de grootste Hebben, den haan van Geuens gevolgd en roepen en kraaien om het meest. Lowie bereikt den wcgcl, waar een paar uren vroeger zotte Melia zatZijn geest en zijn hart houden zich met Mandus en met Cilia bezig. Cilia!... Helaas! Ook al een van die meisjes, die voor niets meer goed zijn... Hoeveel kent hij er zoo niet — op zijn klein, nietig dorpje van nauwelijks twee duizend inwoners — en op de omliggende gemeenten?... Te veel!... En de pastoor heeft gelijk: ieder jaar neemt de zedeloosheid toe... ieder jaar worden er meer slachtoffers gemaakt!... De oorzaken ? Lowie kent er twee, de voornaamste — fanatismus en armoede I... Fanatismus —• schijnheilig fanatismus — vervalschte, dwepende godsdienstzin!... Alles wat een hoofd der bezittende klasse', der « bewarende >• beweging doet, is wèl gedaan... wordt niet gehekeld door de leeraren der leer Christi. Het mag laf en laag zijn, antichristelijk in den haogsten graad' het gaat er echter als onberispelijk door. Zeker, hier en daar vindt men nog een waren herder, een echten apostel — zooals de oude pastoor van Lowie's dorp — die spreken durft, de waarheid niet onder het vat verbergt — maar het blijft eene uitzondering. En wat kan éen verrichten tegen allen? Eén is onmachtig!... Voor enkelen — uitverkoren ! — blijft de godsdienst de zoete band, welke den Schepper met het schepsel verbindt en de schepselen onder elkaar doet liefhebben ; — voor meest allen wordt de godsdienst een middel om macht en invloed te verkrijgen, om rijkdommen te verzamelen, om tot de hoogste bedieningen te geraken, om neven en kozijntjes te plaatsen I
iM*M*kUM*M.iimuiit ii— liHi •
« Bemint en helpt elkander, » 'dat ti tend woord van den goddelijken Zi raaker wordt; « Benijdt en verdrukt «£ ander I » Heilig altruismus wordt laag egolsmus! De godsdienst wordt tot man;1 tels gesneden — dekmantels voor au, snoodheid en bedorvenheid! Armoede, ellende — immer groots wordende ellende!!... Kan in VlaandaJ ren, op de buitendorpen, nog een werfe, bestaan ? Misschien een goede ambachts. man — een smid, een wagenmaker, etn timmerman, een metser — allen men. schen, welke de landbouwer niet mis. sen kan, en die stielen uitoefenen, waar. voor eene zekere vaardigheid, ja, eens mato kunst vereischt worden ; — maif de ellendige wroeter in akker en land moet de streek verlaten of van honger vergaan!... Het bewijs?... De bevolking der vroeger bloeiende dorpen is seden een dertigtal jaar, op de helft of het det, de verminderd. En waar zijn ze naartoe/ die ongelukkigen?... In de hoofdstad, i» het walenland of in Frankrijk, — I Brussel, te Gilly of Charleroy, te Rijsel! Dweepzucht en armoede werpen argelooze meisjes in de armen der wulpschaardsl... Deze voldoen huna driften — straffeloos!... En waar & maag spreekt, zwijgt het eergevoel mag al te dikwijls !••• En wat kan er aan veranderd worden?— Wie honger heeft, moet eten,... en wie thuis in de schapr geen brood vindt, moet het vragen die, welke er te veel hebben... En dl drijven woekerhandel met dat brood eischen van de hongerigen de eer hi ner dochters... en betalen met brood met schande I... — En hoe is Cilia gevallen? vra&jt zich Lowie af. Mandus is altijd arm gt weest... is nog doodarm... woont in h«
hem vermoorden... ik heb het gehoord: hij heeft een schoenmakersmes genomen... hij is naar het Lindenhof geloopen I Lowie schijnt nog niet goed te begï-ij-
En liefderijk legt hij ze neder. — Rust een weinig... alles zal zoo 1 niet gaan... alles zal misschien nog bek ren ! Zij weent ln haar kussen en snikt: £.i-n. — Och... nog beteren t Hij toont de bloedplek op den vloer Kan het nog beteren ? en het bloed op haar gelaat! Lowie snelt buiten. En hier enkel onl — En da,t, zegt hij, dat bloed op den valt riet hem: grond... dat bloed op uwen slaap?... — Als ik maar niet te laat kornet Heeft uw vader dat ook gedaan ? Hij ijlt den wegel op... recht naardi Een hevig rood — schaamterood! — Lindenhoeve... loopt bijna! verjaagt vluchtig de bleekheid van haar Hij komt in de Doolstraat, aangezicht. Ze murmelt: Een oogenblik blijft hij in bewoqtf» — Neen, neen, mijnheer Lowie... ik... ring staan. ik heb het gedaan!... Vader — niet! Nog immer glimmen de warmpjes ia En met den vinger wijst ze de deur- het gras, nog immer schieten de licht klink. kevers in de lucht rond, nog immer stn — Daar... daar... met mijnen neus- len de sterren boven 1 doek 1— Ik wilde sterven ! — Heerlijk!, ontenapt het 'Ze buigt het hoo/d en vervolgrt: SjeJiV • Doch eenen stqnti later: ,'*"'•.". — Maar ik ben... ben gevallen 1-.. Ge— Vooruit 1 zegt hij en hij loopt Üj] vallen op 'nen tichel... met mijn hoofd!.-. der. Gebloed t Daar stuit hij tegen Mandus, die Nu wordt alles klaar voor Lowie : diep gebogen hoofd, als vernietigd, Gedurende het afwezen van Mandus zijn hutje strompelt. heeft Cilia zich willen ophangen... het Lowie grijpt den armen sukkeltur| heeft niet gelukt!... Mandus is binnen vast en vraagt met ontsteltenis: gekomen... en Cilia heeft hèm alles be— Mandus ? kend... hem Vital genoemd ! De vader is De schoenmaker schijnt uit den verleider gaan straffen. droom te «ontwaken. Op de zonderli O t zijn vermoeden heeft hem dus niet wijze blikt hij Lowie aan, en zegt bedrogen!... En hij heeft goed gedaan de en plechtig: inspraak van zijn hart te volgen en naar — Hij is doodt het hutje te komen! — Dood, Mandus-jongen ? In eens recht Cilia weder het hoofd en — Ja, dood !— Zeker, mijnheer Lo' ze huilt luider: hij is dood I — Maar hem... hem zal hij vermoorDood! den! Hij heeft het gezeid!... Och, MijnLowie komt dus te laat!— Droef KB heer Lowie, loop hem toch achterna... hij u i t : Het zal misschien nog niet te laat zijn 1 — Och, Mandus, arme Mandus,I — Zij gerust, Cilia, en wees bedaard... hebt gij nu gedaan? ik ga.zien I Met stijgende verwondering besielï
de naastgelegen herberg, het Ekstersnest. Want boer Vital had gezeid, dat men vandaag niet nauw moest zien en dat er maar ferm moest «gebuisd» worden. En men buisde ferm 1 Tegen den avond kwamen de grootste kinderen van den omtrek den « haan « helpen inhalen. Ze bevonden zich — minstens met twintig, die eerst met uiterste nieuwsgierigheid het oprechten van den paardekensmolen of het werk van den vertinner hadden gadegeslagen — op het naakte korenveld, juist teen de schooven, vooraf in hoopen gelegd, met de vork omhoog gesmeten, door Sander, die op den wagen stond, behendig opgevangen en regelmatig, met de aren naar binnen, in lagen geschikt werden. Voor de dorpsjeugd is het eene groote vreugd, op den wagen te zitten, uit volle borst « koekeloereloerelou I » te roepen en, als belooning, op de hoeve lekkere oogstwafels te kunnen eten! De laatste schoof werd toegeworpen en het koren door den reep en den woelstok vastgewoeld. Al het werkvolk, vrouwen en mannen, en al de kinderen werden opgeheschen. — Sander, ge doet mij zeer I zei eene flinke veldmeid, die misschien wat te ruw door den paardenleider werd vastgegrepen en omhooggestoken. — G'hebt ferme beenen, Mie I was Sanders antwoord en hij lachte zijnen mond wijd open. En allen vonden plaats op den breed geladen wagen. Vooraan zat de koeienwachter Binus. Tusschen zijpe beenen hield hij den « haan > — een soort van grooten vogel met bek en lijf, zonder pooien — van glanzend wit stroo gemaakt an met eenen
meirozenruiker voor kam — gansch 1 sierd met dahlias en rozen en anttett zomerhofbloemen : — witte, roode, g* blauwe, bloemen van alle kleuren I toi dien bonten «haan » kringde zich M tonhoepel, insgelijks met bloemen orewonden. Alles stond op eenen dild* staak, welke met een reusachtig groeten tuil eindigde. Ja, Binus zat er fier* trotsch I Nevens hem bevonden zich twee kloeö werklieden — elk met eene roode dn». neerbuis, welke den dienst van hot»' vervullen moest. Het waren de twen W renblazers 1 Achter hen zaten de ander; zwoegers en de vrouwen, in het middsj de kinderen. Welk prachtig landelijk beeld -met kostbare schooven geladen wi met dien bloemrijken «haan» en du menschentuil t Op den grijzen sterken ruin — lievelingsdier — wipte zich 'de paari leider Sander : het harnas der vier «rij dieren was insgelijks met daWiatrosse» versierd ; zelfs zijne lange zweep pn)»**i met rozen en roode martagonsleliên I • Daar sprak hij « hu I » en derierP»*! den trokken en de wagen zette zich in j * weging, langzaam, zeer langzaam, en m liet diepe voren in de stoppels achteren een oorverdoovend geschreeuw sW* ten hemel : geroep, gehuil, gezang, P joel, gelach', geblaas op de drsinw*" buizen, gerol van den wagen I . j — Koekeloerelou! koekeloerelouI . Dat schoot echter boven alles uit. _ (Wordt voortfff^j Jiï-*K*J|V**************^
LEEST EN VERSPREIDT « VOORÜIi" ******************" •
:
'
:
"
"
