Oproep tot aanvragen: Diversiteit in Media Al in februari 2015 concludeerde het NRC dat slechts 3% van de journalisten op de 9 grote nieuwsredacties in Nederland ten minste één ouder heeft die geboren is in Azië, Latijns-Amerika of Afrika.i Dit terwijl bijna 12% van de Nederlandse bevolking eenzelfde achtergrond heeft. In grote steden ligt het percentage van de bevolking uit de eerste en tweede generaties zelfs rond de 32%.1 Hoewel de realiteit complexer en genuanceerder ligt, refereren we in deze oproep aan deze personen als ‘mensen van kleur’. Uiterlijk is bij deze definitie van belang maar staat niet alleen: religieuze en culturele achtergrond spelen bijvoorbeeld ook een rol. Met witte mensen bedoelen we in dit document personen die qua uiterlijk en/of religieuze en/of culturele achtergrond behoren tot de dominante meerderheid in dit land. Juist omdat ze behoren tot die meerderheid, genieten zij vaak voordelen waar de meeste van hen zich niet bewust van zijn. Dit wordt ook wel ‘wit privilege’ genoemd. Een structureel voordeel dat deze mensen hebben, is dat vrijwel alle situaties in het dagelijks leven – van de pleister op je hand tot wie je op welke manier vertegenwoordigt in de Tweede Kamer – zijn ingericht op de normen en waarden van de witte dominante meerderheid. De structurele benadeling van mensen van kleur in deze inrichting van het dagelijks leven wordt aangeduid als institutioneel racisme. In de media zijn Nederlanders van kleur niet tot nauwelijks onderdeel van het ‘mainstream’ nieuwsproductieproces: niet als producent op de redacties van nieuwsorganisaties en niet als expert aan tafel bij de Nederlandse actualiteitenprogramma’s. Dit beperkt de mogelijkheden van redacties om nieuwsvoorziening en actualiteitenprogramma’s te laten aansluiten bij de realiteiten van onze gemengde samenleving.ii Stichting Democratie en Media vindt dit zorgelijk. Graag leggen we in dit document uit waarom en hoe we willen bijdragen aan verandering van deze situatie.
Waarom richten we ons op het doorbreken van de ‘witte blik’ in media? Wanneer een organisatie of bedrijf níet divers is, versmalt haar blik. Iedereen werkt binnen min of meer hetzelfde kader, vanuit dezelfde ervaringen, met dezelfde overtuigingen. Dit geldt ook voor media. Homogene nieuwsredacties vergroten de kans op eenzijdige inschattingen van wat wel of niet nieuwswaardig is. Hierdoor lopen ze een scala aan relevante onderwerpen en invalshoeken mis, terwijl dit de kwaliteit van hun verslaggeving, programma’s en reportages én het formaat van hun lezerspoel juist zou vergroten. Een gebrek aan mensen van kleur op redacties draagt daarnaast bij aan institutioneel racisme en mogelijke vooroordelen in het journalistieke verslaggevings- en beeldvormingsproces. Wanneer Nederlanders van kleur worden gevraagd als expert of gebeld om aan
1
De Nederlandse bevolkingssamenstelling is het meest gevarieerd in de Randstad. In Rotterdam maakten de eerste en tweede generaties 37% van de bevolking uit in 2014. Amsterdam en Den Haag nemen de tweede en derde plaats in, met 35%. Daarna volgen Almere (29%), Schiedam (27%), Diemen (27%), Utrecht (22%) en Capelle aan den IJssel (21%). Bron © Centraal Bureau voor de Statistiek, Den Haag/Heerlen 3-11-2015
te schuiven bij een actualiteitenprogramma, is dit vaak voor een bijdrage als ‘ervaringsdeskundige’ in discussies over racisme en discriminatie of als ‘vertegenwoordiger’ om bijvoorbeeld ‘namens de moslimgemeenschap’ de moorden op het kantoor van Charlie Hebdo te duiden.iiiiv Zelden hoor of zie je een Nederlander van kleur als expert praten over onderwerpen als de economie of gezondheidszorg. Dit beperkt de pluriformiteit aan perspectieven op onderwerpen die wél al in het nieuws zijn. Terwijl juist een sterk aanbod van uiteenlopende invalshoeken essentieel is voor kritische, geïnformeerde meningsvorming. Louter witte redacties vergroten daarnaast het risico op ongenuanceerde, stereotyperende of zelfs racistische redactionele tekst- en beeldkeuzes. Neem bijvoorbeeld de felle kritiek die het NRC onlangs oogstte van de Amerikaanse Washington Post bij een bespreking van boeken over racisme.v Of de reeks op vrouwen gerichte bladen die de afgelopen jaren in opspraak raakte over positief of grappig bedoelde maar stigmatiserende artikelen, zoals bijvoorbeeld Viva’s top-tien aan redenen om donkere mannen te daten.vi In de meeste gevallen wordt “etnische achtergrond” echter benoemd in relatie tot nieuws dat minder ‘positief’ bedoeld is, met name rond criminaliteitvii, werkeloosheid of vermeend misbruik van sociale voorzieningen.viii De Europese Commissie tegen Racisme en Intolerantie (ECRI) concludeerde in haar vierde rapportage over Nederland dat de Nederlandse media met dit soort berichtgeving bijdragen aan een vijandig, afwijzend klimaat jegens minderheidsgroeperingen, inclusief moslims, Oost-Europeanen en Roma.ix Een dergelijk mediaklimaat heeft impact op het beeld dat de samenleving heeft van Nederlanders van kleur. Maar minstens zo belangrijk zijn de psychologische effecten van (negatieve) beeldvorming voor het zelfbeeld van deze Nederlanders. Volkskrant-columniste Harriet Duurvoort legt uit: “Een wit publiek is gewend om zichzelf in elke denkbare rol verbeeld te zien in media, reclame en communicatie. (…) Een Marokkaanse jongen vinden we normaal in een reportage over probleemjeugd of radicalisering. We trekken onze wenkbrauwen op als we hem op tv als hipster zien. Dat zijn we niet gewend. En we vallen van onze stoel als hij in een reclamespotje deodorant aanprijst. Terwijl ook Marokkanen zweten. De psychologische effecten van beeldvorming, positief en negatief, zijn bij in de media ondervertegenwoordigde groepen sterker. Zeker als zij een zwakke maatschappelijke positie hebben.”x Het huidige gebrek aan diversiteit in de media is problematisch maar niet per se te wijten aan kwade intenties. Redacties nemen zich niet actief voor om de wereld louter door een ‘witte bril’ te beschouwen. En toch is dit min of meer wat er nu gebeurt. In het maatschappelijk debat in Nederland opent zich de laatste jaren meer ruimte voor discussie over de manier waarop deze bril de nieuwsomgeving bepaalt en onrechtvaardige werkelijkheden in stand houdt. Met deze oproep tot aanvragen beoogt Stichting Democratie en Media bij te dragen aan een meer pluriform Nederlands medialandschap, met een zichtbare en krachtigere rol voor Nederlanders van kleur. Door het bieden van projectfinanciering stimuleert zij een aanbod van inzichten en invalshoeken dat kritische perspectieven biedt op maatschappelijke debatten.
Inhoudelijke en procesmatige inrichting van de oproep tot aanvragen Budget Deze oproep tot aanvragen dient om projectaanvragen aan te moedigen; middels deze oproep wordt geen institutionele financiering verstrekt. SDM hanteert een maximum aanvraagbedrag van €30.000 per aanvraag.
Aangemoedigde projectvormen
Stichting Democratie en Media ondersteunt graag projecten die verder gaan dan het benoemen en bespreken van de problematiek van een ‘witte blik’ in media. Projecten die op een creatieve manier bijdragen aan, en verandering brengen in, het debat rond (een gebrek aan) diversiteit in de media hebben onze voorkeur. Hierbij valt te denken aan onderzoeken, (foto)documentaires, geschreven publicaties, trainingen, evenementen, theaterproducties, (audio)visuele projecten, stageprogramma’s of campagnes. Louter educatieve projecten vallen buiten de reikwijdte van deze oproep. Geografische prioriteit
Deze oproep tot aanvragen beperkt zich tot het Nederlandse medialandschap. De voorkeur gaat uit naar projecten met een landelijke uitstraling.
Aanvraagproces Conceptaanvraag – deadline: 31 december 2015 Aanvragers worden gevraagd om eerst een conceptaanvraag in te dienen. Een conceptaanvraag bestaat uit:
(1) Een narratieve omschrijving van het projectvoorstel van drie tot vijf pagina’s (2) Een budget en dekkingsplan Aanvragers ontvangen binnen een week na het indienen van de conceptaanvraag een ontvangstbevestiging. De deadline voor aanvragen is 31 december 2015. Aanvragers ontvangen uiterlijk op 29 februari 2016 bericht over de beoordeling van de conceptaanvraag. Volledige aanvraag – deadline: 31 maart 2016 Aanvragers van positief beoordeelde conceptaanvragen zullen worden uitgenodigd om een volledige projectaanvraag in te dienen. SDM levert hier te zijner tijd een standaard aanvraagformulier voor. De volledige aanvraag dient om meer inzicht te krijgen in de aanvragende partij, de doelstellingen, de geplande activiteiten, de verwachte impact en uitkomsten. Ook wordt er bij de volledige aanvraag een uitgebreider budget en dekkingsplan verwacht. De deadline voor het indienen van de volledige aanvraag is 31 maart 2016. Beoordelingsproces – uitslag: 31 mei 2016 Tijdens het beoordelingsproces van de volledige aanvraag kunnen aanvragers worden uitgenodigd voor een kennismakingsgesprek op het kantoor van SDM. Tevens kunnen externe experts en referenten worden geraadpleegd om te adviseren over de betreffende voorstellen. Het bureau van SDM zal op basis van alle input (de volledige aanvraag, eventueel het gesprek met de aanvrager en de feedback van geraadpleegde experts en referenten) een besluit nemen. Aanvragers ontvangen uiterlijk op 31 mei 2016 bericht over de beoordeling van de volledige aanvraag. Aanvragers dienen er dan ook rekening mee te houden dat een project pas na 1 juni 2016 van start zou kunnen gaan.
i
Wilfred Takken. “Nieuwsredacties zijn voor 3 procent niet-‐westers”. NRC Handelsblad. http://www.nrc.nl/nieuws/2015/02/03/nieuwsredacties-‐zijn-‐voor-‐3-‐procent-‐niet-‐westers/ ii
Hoewel de Stichting erkent dat het begrip diversiteit veel breder is dan huidskleur of culturele achtergrond alleen (bijvoorbeeld: gender, ii leeftijd, nationaliteit, sexualiteit, religie, lichamelijke gesteldheid) en bovendien intersectioneel , kiest deze oproep tot aanvragen hier toch te beperken tot dit onderwerp. Dit omdat er nog altijd veel weerstand bestaat tegen een discussie over (wit) privilege waarvan vele ii Nederlanders niet bewust beseffen dat het bestaat. Des te belangrijker is de zoektocht om (wit) privilege in de media te duiden, deconstrueren en transformeren. Voor projecten of initiatieven die diversiteit in de media anderszins aankaarten, kan op de gebruikelijke manier financiering worden aangevraagd. iii
Sinan Çankaya (2015). “‘Gekleurde’ experts in de media.” Zaman Vandaag. http://www.zamanvandaag.nl/nieuws/opinie/11325/gekleurde-‐ gekleurde-‐experts-‐de-‐mediaq iv
Afro Magazine (2015). “Quinsy Gario start televisieshow.” http://afromagazine.nl/nieuws/quinsy-‐gario-‐start-‐televisie-‐show
v
Karen Attiah (2015). “Dutch newspaper uses n-‐word in headline of review of Ta-‐Nehisi Coates’s new book.” Washington Post. http://www.washingtonpost.com/blogs/post-‐partisan/wp/2015/08/13/dutch-‐newspaper-‐uses-‐n-‐word-‐in-‐headline-‐of-‐review-‐of-‐ta-‐nehisi-‐ coatess-‐new-‐book/ vi
Mirjam van Zuidam (2015). “Viva excuseert voor lijst over redenen daten donkere man.” De Volkskrant. http://www.volkskrant.nl/media/viva-‐excuseert-‐voor-‐lijst-‐over-‐redenen-‐daten-‐donkere-‐man~a3958288/ vii
(2005) Berichtgeving over allochtonen en criminaliteit Onderzoek naar de mate waarin krantenartikelen uit het Algemeen Dagblad, NRC Handelsblad, De Telegraaf en de Volkskrant een representatief beeld geven van Antillianen, Marokkanen, Surinamers en Turken d ie in aanraking komen met criminaliteit in vergelijking met Nederlanders http://essay.utwente.nl/57784/1/scriptie_Sibon.pdf viii
Myrna Fraters (2015). “Journalisten stigmatiseren onbedoeld op afkomst”. Zaman Vandaag. http://www.zamanvandaag.nl/nieuws/opinie/11325/gekleurde-‐gekleurde-‐experts-‐de-‐mediaq ix
Europese Commissie tegen Racisme en Intolerantie (2013). ECRI rapport over Nederland (vierde monitoringscyclus). https://www.coe.int/t/dghl/monitoring/ecri/Country-‐by-‐country/Netherlands/NLD-‐CbC-‐IV-‐2013-‐039-‐NLD.pdf x
Harriet Duurvoort (2015). “In Nederlandse media ontbreekt het aan etnische diversiteit.” De Volkskrant. http://www.volkskrant.nl/opinie/in-‐nederlandse-‐media-‐onbreekt-‐het-‐aan-‐etnische-‐diversiteit~a4122392/
! !
!
! !
! !
Oproep tot aanvragen: Diversiteit & Media Template voor conceptaanvragen Informatie over de aanvrager1 Naam van de aanvrager
Volledige naam van de aanvrager.
Correspondentieadres aanvrager
Volledige postadres en telefoonnummer van de aanvrager.
Telefoonnummer aanvrager Website aanvrager KvK nummer Contactpersoon
Volledige naam van de contactpersoon, functie binnen de organisatie en contactgegevens (telefoonnummer en emailadres).
Omschrijving van de organisatie, het bedrijf of de aanvrager
Geef een korte beschrijving van de organisatie: de missie en doelstellingen en de affiniteit, kennis en ervaring van de organisatie met het thema van deze oproep tot aanvragen.
Informatie over het project Projectnaam Totale projectbudget Totale organisatiebudget
Het totale budget van de organisatie voor het huidige financiële jaar (indien van toepassing).
Aangevraagde subsidie
Het bedrag dat voor dit project wordt aangevraagd bij Stichting Democratie en Media
Eerdere steun van SDM
Indien uw organisatie eerder steun heeft ontvangen van SDM, graag hier de titel(s) van toegekende project(en), referentienummer(s) en toegekende bedrag(en) vermelden.
!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!! 1
Een aanvrager kan zowel een (non-profit) organisatie, een bedrijf of een persoon zijn.
! !
!
! !
! ! Partners
Tijdslijn van het project (start-/einddatum) Project omschrijving
Noem de namen van, en geef een korte toelichting op, de rol van de partners – zowel financiële partners als organisaties of personen met wie wordt samengewerkt – in de totstandkoming van dit project.
Geef een korte samenvatting van het beoogde project. Beschrijf wat het doel van het project is; hoe het project bijdraagt aan de oplossing van het probleem dat centraal staat in deze oproep tot aanvragen en met welke aanpak dit project dat probleem probeert aan te kaarten.
Doelgroep
Op welke doelgroep richt dit project zich? Waarom wordt juist voor deze doelgroep gekozenen en hoe wordt deze bereikt?
Originaliteit
Beschrijf hoe het voorgestelde initiatief zich verhoudt tot al bestaande initiatieven. Zijn er organisaties of initiatieven die hetzelfde probleem op eenzelfde wijze aankaarten? Als dat het geval is: hoe onderscheidt het voorgestelde project zich van deze bestaande initiatieven? En waarom is juist de voorgestelde aanpak van dit project een zinvolle voor het probleem?
! !
!
! !
! ! Activiteiten en tijdslijn
Resultaten en impact
Wat zijn de resultaten van het project, zowel abstract als concreet? En op welke termijn beoogt het project deze te bereiken? Hoe ziet het probleem dat centraal staat in deze oproep tot aanvragen eruit na het project?
Verspreiding van resultaten
Beschrijf hier welke activiteiten er zullen worden ondernomen om de resultaten van het project te verspreiden. Denk aan evenementen, (social) media strategie, communicatie, beïnvloedingsactiviteiten.
Duurzaamheid
Hoe worden de resultaten van het project geborgd of duurzaam beschikbaar gemaakt?
Evaluatie
Risico’s
!
Welke activiteiten worden er uitgevoerd binnen het kader van dit project? En binnen welke tijdslijn? (Indien overzichtelijker, voeg een stap-voor-stap planning toe in een bijlage.)
Wordt er tussentijds geëvalueerd? En zoja, op welke manier?
Beschrijf welke risico’s zijn er verbonden aan dit project en hoe er met deze risico’s wordt omgegaan.
Richtlijnen voorlopige begroting en dekkingsplan bij aanvraag Stichting Democratie en Media In de op te stellen voorlopige begroting en het voorlopige dekkingsplan zien wij graag de onderstaande posten gespecificeerd. U geeft hierbij alle bedragen inclusief BTW op. Het totaalbedrag van het dekkingsplan dient gelijk te zijn aan dat van de begroting. U mag uw begroting en dekkingsplan aanleveren in een excel, pdf of word bestand. Begroting 1. Personeelskosten Hieronder verstaan we de kosten voor projectleiding, verblijfskosten, reiskosten etc. Waar mogelijk gespecificeerd naar FTE en uurtarief 2. Organisatiekosten Hieronder verstaan we de kosten voor het huren van een bureaulocatie (incl. G/W/L, belastingen, verzekeringen etc.), faciliteiten zoals catering, accountantskosten, rechtsbijstand, IT etc. 3. Projectkosten Hieronder verstaan we de kosten voor het realiseren van de projectactiviteit waar subsidie voor wordt aangevraagd bijvoorbeeld het filmen, monteren en vertonen van een documentaire, onderzoek, vertalingen, drukwerk, website, materialen, apparatuur, locatiehuur etc. 4. Overige kosten Hieronder vallen indirecte kosten (overhead) en eventuele uitbestede werkzaamheden van tijdelijke medewerkers, adviseurs, experts etc. Als er nog andere kostengemaakt worden zien wij hier graag een beknopte omschrijving van als noot bij de bijlage. Dekkingsplan 1. Co–financiering Hieronder vallen alle verwachte bedragen van stichtingen, fondsen, vastgestelde donaties, crowdfunding, (overheids)subsidies en andere geldverstrekkers. 2. Verkoop/deelnemersgelden Hieronder vallen de verwachte opbrengsten van (kaart)verkoop, lidmaatschap. 3. Overige opbrengsten Hieronder vallen alle overige opbrengsten zoals renteopbrengsten
