Opleiding Veranderbegeleider De tweejarige opleiding tot veranderbegeleider is gebaseerd op het gedachtegoed van Persoonlijk Ondernemerschap zoals beschreven in het boek ‘Tien stappen op weg naar Persoonlijk Ondernemerschap’ van Hans Heijnen. Als bedrijfskundige begeleidde Hans mensen en organisaties bij tal van veranderingstrajecten, binnen de Rabobankorganisatie én als zelfstandig adviseur. Hij onderzocht wat bij veranderingsprocessen de kritieke succesfactoren zijn. Wat maakt een veranderingsproces effectief en wat niet? Zijn belangrijkste conclusie: als de aandacht voor de mensen en hun betrokkenheid onvoldoende is, verlopen veranderingen moeizaam, gaan ze gepaard met veel energieverlies en valt men uiteindelijk terug in oude patronen van gedrag en houding. De afgelopen jaren werkte Hans samen met zijn collega’s bij ArcoVida aan een mensgerichte, verbindende, integrale manier om veranderingen bij mens en organisatie te begeleiden. De daarbij opgedane kennis, inzichten en ervaringen zijn verwerkt in deze opleiding tot veranderbegeleider. De kloof of disbalans die ontstaat als mensen het gevoel hebben niet gehoord of gezien te worden, leidt al snel tot destructief handelen, denken vanuit angst, een afwachtende houding en ongerustheid. Men ondergaat veranderingen in gelatenheid of verzet zich ertegen, direct of indirect. En in de huidige arbeidsmarkt kiezen mensen ervoor gewoon ergens anders te gaan werken. Zo wordt veel talent verspild en blijven capaciteiten onbenut. Leidinggevenden sturen vanuit resultaten en processen en hebben weinig oog voor de ontwikkeling van medewerkers. De belangen van leidinggevenden en medewerkers zijn niet op elkaar afgestemd en de onderlinge verhoudingen niet gelijkwaardig. Allerlei zaken, situaties en vooral gevoelens, gedrag en houding blijven onuitgesproken. Men luistert niet naar elkaar. Dit versterkt destructiviteit die zich als het ware ophoopt. De oplossing? Echt met elkaar in gesprek gaan, naar elkaar luisteren om van elkaar te leren, want dit biedt juist de opening naar ‘constructief zijn’. Het levert energie op en creëert de rust en ruimte om van binnenuit, vanuit je hart, zelf in beweging te komen. Natuurlijk is iedere situatie binnen organisaties en zijn de mensen die er werken anders. Het is niet zwart of wit, destructief of constructief, nu of nooit. De mix van allerlei factoren, omstandigheden en mensen bepaalt de mate waarin organisaties en mensen in staat zijn succesvol met veranderingen bezig te zijn. Anders gezegd; in welke mate ze op een constructieve manier vanuit zichzelf kunnen bewegen en stappen durven te zetten vanuit het inzicht dat dit bij jezelf begint en dat het door jou verandert. Jouw keuzes staan centraal! In het eerste jaar van de opleiding ligt het accent dan ook op de persoon van de toekomstig veranderbegeleider, op het zelf ervaren en vormgeven van Persoonlijk Ondernemerschap. Het tweede jaar richt zich op jou in de (natuurlijke) rol van veranderbegeleider voor mensen en organisaties, deels gericht op de dagelijkse praktijk en deels op het verhogen van kennis en competenties die passen bij jouw rol als veranderbegeleider. Tijdens de opleiding leer je mensen en organisaties vanuit verschillende perspectieven en natuurlijke rollen te begeleiden bij wezenlijke veranderingen gebaseerd op het gedachtegoed van Persoonlijk Ondernemerschap. Je leert: •
je inzichten, capaciteiten en ervaringen als persoonlijk ondernemer te gebruiken als voorbeeld voor anderen
•
je kwetsbaar op te stellen door open te zijn over je gevoel, je gedrag en je houding zonder verstrikt te raken in de mogelijke machtsstrijd of verborgen agenda’s van anderen
•
je eigen energie en constructieve houding in te zetten vanuit jouw natuurlijke rol
•
werkvormen, methoden en interventies om je rol als veranderbegeleider succesvol en authentiek in te vullen
•
intervisie met je collega deelnemers gericht op situaties bij jezelf en uit je eigen praktijk
Voor wie is de opleiding bedoeld? De opleiding Veranderbegeleider is bedoeld voor wie zich verder wil bekwamen in het begeleiden van mens en organisatie bij veranderingen of overweegt dit te gaan doen. Je hebt ervaring met het begeleiden/managen van veranderingen als leidinggevende of intern/zelfstandig adviseur of je hebt die veranderingen zelf ondergaan. Een belangrijk criterium is het besef dat het bij jezelf begint: jouw persoonlijk ondernemerschap vormt het fundament om veranderingen bij mens en organisatie vanuit je natuurlijke rol te begeleiden. Ter oriëntatie op deze opleiding is het handig het boek ‘Tien stappen op weg naar Persoonlijk Ondernemerschap’ te lezen. Opzet van de opleiding De opleiding bestaat uit de volgende onderdelen: • • •
•
Kennismakingssessie (5 aaneengesloten dagdelen) Jaar 1: Mijn persoonlijk ondernemerschap, 19 dagdelen (7 sessies van twee dagdelen en één afsluitende sessie van 5 aaneengesloten dagdelen) Jaar 2: Mijn rol als veranderbegeleider, 19 dagdelen (7 sessies van twee dagdelen en één afsluitende sessie van 5 aaneengesloten dagdelen) Jaar 3 is optioneel: verdieping, supervisie, intervisie, themawerksessies
Kennismakingssessie 1 sessie van 5 aaneengesloten dagdelen. Begeleiders: Hans Heijnen, Xandra Haas en gastbegeleider(s).
Het doel van deze sessie is elkaar beter te leren kennen. De deelnemers maken kennis met de begeleiders en hun manier van werken en de begeleiders kunnen contact maken met wie nog overweegt de opleiding te volgen. Zo kan iedereen vaststellen of deze opleiding een juiste keuze is. De centrale vragen bij de kennismakingsessie zijn: • Hoe ziet je rode (levens)draad eruit vanuit jouw ‘auw’ en ‘wauw’ momenten? • Welke invloed heeft deze rode draad op keuzes die je NU maakt (of niet maakt)? • Wat is het verband tussen je rode draad en je huidige gedrag en houding? • Welke invloed heeft je rode draad op je zelfbeeld, op het raken van je gevoelige snaar en de manier waarop je waarneemt? • Welke stap kun je het beste zetten? Aan de hand van gerichte oefeningen en opdrachten ga je hierover in groepjes van twee met elkaar in gesprek en vindt plenair reflectie plaats. Door naar elkaar te luisteren krijg je bewust of onbewust inzichten en herkenning over wie je bent en waar je staat. Het avondprogramma staat in het teken van ‘lichaamswerk’. Voelen met je lichaam is de graadmeter in het ‘hier en nu’. De kennismakingssessie heeft dezelfde werkvorm als de sessies in het eerste opleidingsjaar en is gericht op persoonlijke ontwikkeling vanuit het gedachtegoed van Persoonlijk Ondernemerschap. Ook als je na afloop mocht besluiten de opleiding niet te gaan volgen, is het zeker een leerzame en inspirerende sessie die je een stap verder brengt in je persoonlijke bewustwording. Tijd De kennismakingssessie begint de eerste dag om 09.00 uur en eindigt op de tweede dag om 16.00 uur. Investering De investering bedraagt € 975,- excl. BTW en inclusief lunch, diner, overnachting, ontbijt en afsluitende lunch. Maximaal 12 deelnemers. Leden van ArcoVida ontvangen een korting van 15% (informatie over het lidmaatschap vind je op www.arcovida.nl). Cursusdata 2011 • 17 en 18 mei • 6 en 7 oktober Locatie Regio Eindhoven: specifieke Informatie over de locatie volgt.
2
Jaar 1: Mijn persoonlijk ondernemerschap 7 sessies van 2 aaneengesloten dagdelen en 1 afsluitende sessie van 5 aaneengesloten dagdelen. Begeleiders: Hans Heijnen en Xandra Haas en gastbegeleiders(s) De intentie achter de opleiding is het beste en mooiste uit jezelf en anderen te halen. Het eerste jaar staat in het teken van het beste en mooiste uit jezelf halen als persoonlijk ondernemer. Het tweede jaar richt zich meer op het beste en mooiste uit anderen halen als veranderbegeleider. In 8 intensieve sessies doorloop je als deelnemer in dit eerste jaar de tien stappen op weg naar persoonlijk ondernemerschap. Via stappen terug, opzij en vooruit kom je weerstanden, obstakels, ambities, auw’s en wauw’s, je ‘ego’, etc. tegen die jou weerhouden en/of stimuleren om het beste uit jezelf te halen. Hiermee leg je de basis om je eigen destructieve en constructieve gedrag en houding te signaleren en in relatie te brengen met het gevoel dat er een laag dieper onder zit. Via deze natuurlijke manier van werken volg je als het ware je eigen ontdekkingstocht die je samen met je teamgenoten aflegt. Je leert destructief gedrag te erkennen en het effect ervan te doorgronden. Via deze inzichten werk je aan de brug om van destructief naar constructief te komen. Je gaat doorzien wat jezelf en anderen van constructief naar destructief brengt. Op deze manier leer je de PO-methode en PO-stappen (samen de PO-cyclus) kennen, die je in het tweede jaar gaat toepassen als veranderbegeleider. Tijdens de sessies worden koppelingen gemaakt met theorieën en inzichten die aanvullend of ondersteunend zijn voor Persoonlijk Ondernemerschap. De werkvorm voor het ochtendgedeelte is gelijk aan die van de kennismakingssessie. In groepjes van twee ga je in gesprek over de uitkomsten van jouw stellingen. Plenair vindt terugkoppeling en reflectie plaats. Het middaggedeelte heeft als werkvorm het karakter van ‘open space, blue ocean’. Eén van de belangrijkste kenmerken van Persoonlijk Ondernemerschap is het vanuit jezelf initiatieven nemen waar niet om gevraagd is, maar die wel waarde toevoegen. In het tweede gedeelte wordt dan ook een beroep gedaan op het ondernemerschap van de deelnemers om zelf met voorbeelden, praktijksituaties en werkvormen te komen. Elke sessie eindigt met een thuis-/werkopdracht die in ‘open space’ van de volgende sessie kan worden ingebracht. Als deelnemer merk je vaak al direct veranderingen in je omgeving, zowel op het werk als thuis. Doordat je anders naar jezelf gaat kijken, ga je ook anders signaleren en reageren. En dat valt anderen op en heeft weer invloed op anderen. Dit gebeurt in kleine stapjes, via kleine momenten en kleine veranderingen in gedrag en houding. Voor wie het wil zien wordt het zichtbaar. Je wordt het je gewaar en bewust. Anderzijds worden bij deelnemers ook diepere lagen geraakt. Situaties, mensen, gebeurtenissen uit het verleden die nog grote invloed hebben op beslissingen en handelen in het hier en nu. Voor deelnemers die hieraan willen werken of merken dat ‘het verleden’ echt in de weg zit, werken we voor gerichte begeleiding samen met een deskundige psychotherapeuten. Tijd De 7 sessies beginnen om 09.00 uur en eindigen om 19.00 uur. De afsluitende sessie begint op de eerste dag om 09.00 uur en eindigt op de tweede dag om 16.00 uur. PO-cockpit Voorafgaand aan de start van het eerste jaar vullen de deelnemers de PO-cockpit in. Hierbij vragen de deelnemers twee personen als feedbackgever. De uitkomsten worden gebruikt tijdens de sessies. Investering De investering bedraagt € 3.425,- excl. BTW, inclusief lunch voor de 7 sessies en inclusief lunch, diner, overnachting, ontbijt en lunch voor de afsluitende sessie. Maximaal 12 deelnemers. De investering in de PO-cockpit bedraagt € 195,- excl. BTW. Leden van ArcoVida ontvangen een korting van 15%. De mogelijkheid bestaat om de investering in drie termijnen te voldoen. Data 2011/12 • 9 juni, 23 juni, 29 sept, 27 okt, 24 nov, 15 dec, 19 jan, afsluitende sessie jaar één groep 1: 16, 17 feb 2012 • 8 nov, 7 dec, 31 jan, 28 feb, 27 mrt, 24 apr, 22 mei, afsluitende sessie jaar één groep 2: 19, 20 juni 2012
Locatie Zuid Nederland: specifieke informatie over de locatie volgt.
3
Virtuele locatie Binnen LinkedIn wordt een groep voor deze opleiding aangemaakt. Deelnemers en begeleiders gebruiken deze virtuele locatie om buiten de sessies om met elkaar in contact te treden en over opdrachten te discussiëren.
Jaar 2: Mijn rol als veranderbegeleider 7 sessies van 2 aaneengesloten dagdelen en 1 afsluitende sessie van 5 aaneengesloten dagdelen. Begeleiders: Hans Heijnen, Xandra Haas en gastbegeleider(s) Het eerste jaar stond in het teken van het beste en mooiste uit jezelf halen als persoonlijk ondernemer. Het tweede jaar richt zich meer op het beste en mooiste uit anderen halen als veranderbegeleider. In 8 intensieve sessies doorloop je de veranderkundige issues waarmee je in je rol als veranderbegeleider te maken krijgt. Wat maakt een veranderingsproces succesvol en effectief en wat niet? Succes in zijn simpelste vorm is dat je bereikt wat je je voorgenomen had te bereiken. Effectief wil zeggen dat je dit gedaan hebt vanuit de passende kwaliteit en met de volledige acceptatie van de betrokkenen (e=k*a). Als veranderbegeleider stuur je dus op het te bereiken resultaat en de effectiviteit van het proces. Sturing vindt kortcyclisch plaats door bijvoorbeeld de balanced score card of de PDCA-cyclus voor het te bereiken resultaat. Voor de effectiviteit vindt integrale mensgerichte sturing plaats via de PO-cyclus. Hierbij is acceptatie gekoppeld aan betrokkenheid en aandacht en is kwaliteit gekoppeld aan Persoonlijk Ondernemerschap. Eén van de belangrijkste randvoorwaarden voor succesvol begeleiden is dan ook de verbinding met de mensen waarmee je werkt, de klik met je opdrachtgever en je eigen authentieke, natuurlijke rol om mensen vanuit zichzelf in beweging te krijgen. Ofwel: de acceptatie als veranderbegeleider. Dit begint met een kwetsbare maar duidelijke opstelling van jou zelf. Hoewel leidinggevenden en eigenaren vaak snel resultaat willen zien en de verleiding dus groot is om hier in mee te gaan, geldt hier net als in de opleiding dat het begint bij de mens zelf: aandacht voor de mens. Het inzicht in hun eigen gedrag, hun eigen houding en hun eigen gevoel vormt het fundament om ‘echt’ met elkaar in gesprek te gaan en vanuit de thema’s die mens en organisatie raken aan de slag te gaan. Als rode draad door het veranderproces loopt de persoonlijke ontwikkeling (vormgeven van PO) van de mensen zelf. Overdracht en borging van je rol als veranderbegeleider vindt plaats doordat mensen in de organisatie zelf als (verander)begeleider gaan werken (afhankelijk van grootte van de organisatie). De werkvorm voor het ochtendgedeelte is gelijk aan die van het eerste jaar, maar met meer aandacht voor relevante theorieën en inzichten vanuit de veranderwetenschap en de veranderpraktijk. In groepjes van twee ga je in gesprek over je rol als veranderbegeleider in specifieke situaties en omstandigheden. Plenair vindt terugkoppeling en reflectie plaats. Het middaggedeelte heeft als werkvorm ook het karakter van ‘open space, blue ocean’. Vanuit 21e eeuwse verandertrends wordt in het tweede gedeelte een beroep gedaan op het ondernemerschap van de deelnemers om zelf met voorbeelden, praktijksituaties en werkvormen te komen. Als veranderbegeleider is je aanpak erop gericht dat de mensen zelf met PO aan de slag gaan en hen hierbij te begeleiden vanuit de PO-cyclus. Je begeleidt mensen om zelf persoonlijk ondernemer te worden. Dit doe je door mee te doen, voor te doen en het de mensen zelf te laten doen. Observeren en luisteren zijn hierbij kernvaardigheden. Elke sessie eindigt met een thuis/werkopdracht die in ‘open space’ van de volgende sessie kan worden ingebracht.
Tijd De 7 sessies beginnen om 09.00 uur en eindigen om 19.00 uur. De afsluitende sessie begint op de eerste dag om 09.00 uur en eindigt op de tweede dag om 16.00 uur. PO-cockpit Voorafgaand aan de start van het tweede jaar vullen de deelnemers hun PO-cockpit in. Hierbij vragen de deelnemers twee personen (andere dan in het eerste jaar) als feedbackgever. De uitkomsten worden gebruikt tijdens de sessies. Investering De investering bedraagt € 3.650,- excl. BTW, inclusief lunch voor de 7 sessies en diner, overnachting, ontbijt en lunch voor de afsluitende sessie. Maximaal 12 deelnemers. De investering voor de PO-
4
cockpit bedraagt € 195,- excl. BTW. Leden van ArcoVida ontvangen een korting van 15%. De mogelijkheid bestaat om de investering in drie termijnen te voldoen. Data 2012/13 • 12 apr, 10 mei, 7 jun, 27 sept, 25 okt, 22 nov, 13 dec afsluitende sessie jaar twee, groep 1: 17, 18 jan 2013 • 11 sept, 9 okt, 6 nov, 4 dec, 29 jan, 26 feb, 26 mrt afsluitende sessie jaar twee, groep 2: 23, 24 apr 2013 Locatie Zuid Nederland: specifieke informatie over de locatie volgt.
5
