OPLEIDING DUURZAAM GEBOUW : PASSIEF EN (ZEER) LAGE ENERGIE

OPLEIDING DUURZAAM GEBOUW : PASSIEF EN (ZEER) LAGE ENERGIE Dag 1.7 Isolatie

LENTE 2013

Kristien ACHTEN [email protected]

2 DOELSTELLING(EN) VAN DE PRESENTATIE ● Basisbegrippen met betrekking tot warmte en vocht ● Kennismaking met verschillende isolatiematerialen en hun specifieke eigenschappen

● Kennismaking met verschillende constructiemethodes ● Aandachtspunten bij de uitvoering ● Uitwerking van aantal berekeningsvoorbeelden

OPLEIDING « DUURZAAM GEBOUW : PASSIEF EN (ZEER) LAGE ENERGIE » - BIM - lente 2013

3 INHOUDSTAFEL DEFINITIES HOE ISOLEREN? BEREKENINGSVOORBEELDEN OM TE ONTHOUDEN VAN DE PRESENTATIE


4 DEFINITIES WARMTE VOCHT


5 DEFINITIES - WARMTE ● λ : warmtegeleidingscoëfficiënt van een materiaal – (W/mK) ● R : warmteweerstand van een isolatielaag – (m²K/W) R = d / λ (voor een homogene laag)

● RT : totale warmteweerstand van een schildeel – (m²K/W) RT = Rse + ∑Ri + Rsi N ∑Ri : som van de warmteweerstand van de isolatielagen N Rse, Rsi : oppervlakteovergangsweerstanden ● U : thermische transmissiecoëfficiënt – (W/m²K) U = 1 / RT

Bron: Opleiding energieadviseur Module 3, de Stadswinkel


6 DEFINITIES - WARMTE - Thermische transmissiecoëfficiënt Umax

EPB Brussel

(W/m²K)

Streefwaarde

Streefwaarde

Lage-energie

Passiefhuis

Daken en plafonds

0,30

0,20

0,15

Muren (bovengronds)

0,40

0,30

0,15

Vloeren (op volle grond, of boven (kruip)kelder)

0,40

0,30

0,15

Vloeren (in contact met de buitenomgeving)

0,60

0,30

0,15

Scheidingsmuren

1,0

1,0

1,0

Ramen

2,5

1,6

0,8

Beglazing

1,6

1,1

0,8

Bron: Handleiding Passiefhuizen , Stad Gent, 2010 Bron: Besluit van 21 decmber 2007 tot vaststelling van de eisen op het vlak van de energieprestatie en het binnenklimaat van gebouwen, Bijlage V


7 DEFINITIES WARMTE VOCHT


8 DEFINITIES - VOCHT ● µ : dampdiffusieweerstandsgetal – (-) ● µd : dampdiffusieweerstand van een laag – (m) µd = µ x d (voor een homogene laag)

● µdT : dampdiffusieweerstand van een schildeel (µdT) – (m) µdT = µdsi + ∑ µdi + µdse N ∑µdi : som van de dampdiffusieweerstand van de isolatielagen N µdsi, µdse : oppervlakteovergangsweerstanden


9 DEFINITIES - VOCHT ● Condensatie N Warme lucht kan meer waterdamp bevatten dan koude lucht

N Wanneer warme lucht afkoelt neemt de relatieve luchtvochtigheid toe N Bij overschrijding van de dauwpunttemperatuur, condenseert de waterdamp

dauwpunttemperatuur


10 DEFINITIES - VOCHT ● Oppervlaktecondensatie N Condensatie van waterdamp tegen een koud oppervlak N Afhankelijk van de ogenblikkelijke relatieve vochtigheid ter plaatse van een binnenoppervlak (RVsi < 100%) ● Temperatuurfactor > 0,7

f = ( Tsi – Te ) / ( Ti – Te ) ● Belangrijk bij bouwknopen Bron: Inleiding in de bouwtechnieken, UGent


11 DEFINITIES - VOCHT ● Schimmelvorming N Afhankelijk van de maandgemiddelde relatieve vochtigheid ter plaatse van een binnenoppervlak (RVsi < 80%) ● Temperatuurfactor > 0,7 f = ( Tsi – Te ) / ( Ti – Te )

● Belangrijk bij bouwknopen Bron: Infoham, Janssens, 2010


12 DEFINITIES - VOCHT ● Inwendige condensatie N Condensatie van waterdamp in de constructie • Door dampdiffusie via de lagen waaruit de constructie is opgebouwd • Door stroming van binnenlucht via naden, kieren of onvoldoende afgedichte doorvoeren • Door aanwezigheid van bouwvocht

-- Temperatuur

fysiek onmogelijk

condensatie

-- Verzadigingsdampdruk -- Dampdruk

-- Verzadigingsdampdruk -- Dampdruk

Bron: Moduel 3 – Opleiding EPB-adviseur IBGE-BIM


13 DEFINITIES - VOCHT ● Inwendige condensatie N Problematisch wanneer vochtaccumulatie een kritische waarde overschrijdt N Belang van damprem en luchtdichtheid (ononderbroken) • Sterkst isolerende en meest dampopen laag aan de koude zijde gebouwschil • Minst isolerende en meest dampdichte laag aan warme zijde gebouwschil

dampdichte laag OPLEIDING « DUURZAAM GEBOUW : PASSIEF EN (ZEER) LAGE ENERGIE » - BIM - lente 2013

14 INHOUDSTAFEL DEFINTIES HOE ISOLEREN? BEREKENINGSVOORBEELDEN OM TE ONTHOUDEN VAN DE PRESENTATIE


15 HOE ISOLEREN? OPAKE DELEN Thermische prestaties Milieuclassificatie Materialen TRANSPARANTE DELEN CONSTRUCTIEMETHODE UITVOERING


16 HOE? - OPAKE DELEN - Thermische prestaties MAT05

● Warmtegeleidingscoëfficiënt (λ)- (W/mK) N Materiaalconstante die aangeeft hoe goed het materiaal warmte geleidt N ATG, ETA N www.epbd.be N Certificaat van de fabrikant N NBN B62-002:2008 (EPB: Transmissiereferentiedocument) ● Dampdiffusieweerstandsgetal (µ) - (-) N Materiaalconstante die aangeeft hoemoeilijker waterdamp door het betreffende materiaal kan diffunderen ● Specifieke warmtecapaciteit (c) - (J/kgK) N Materiaalconstante die de capaciteit van het materiaal om warmte op te slaan en vertraagd weer af te geven uitdrukt


17 HOE? - OPAKE DELEN - Thermische prestaties


18 HOE? - OPAKE DELEN - Milieuclassificatie ● Verschillende methodes om milieubelasting van materialen te vergelijken N Rekening houden met verschillende milieu-effecten: • • • •

Emissies (broeikasgassen, verzurende gassen, …) Uitputting van grondstoffen Landgebruik Hinder (ten gevolge van stank, geluid, licht, …)

N Rekening houden met de volledige levenscyclus (LCA) • • • • •

Grondstoffenwinning Productie Vervoer Uitvoering Afbraak en recyclage


19 HOE? - OPAKE DELEN - Milieuclassificatie MAT05

● Milieuclassificatie N Vb. NIBE-classificatie (NIBE Nederlands Instituut voor Bouwbiologie en Ecologie)

• 1a (beste keuze) tot 7c (onaanvaardbaar)

● Milieucertificeringen N Europese Ecolabel N Blaue Engel N Natureplus N …


20 HOE? - OPAKE DELEN - Materialen ● Synthetische producten N Op basis van petrochemische materialen (voornamelijk afgeleide aardolieproducten) ● Minerale producten N Op basis van minerale grondstoffen • Ruim voorradige grondstoffen (zand, klei, leem, andere aardestoffen...) • Beperkt voorradige grondstoffen.

● Nagroeibare producten N Op basis van nagroeibare grondstoffen (afkomstig uit land- en bosbouw)


21 HOE? - OPAKE DELEN - Synthetische producten λd

µ

c

(W/mK)

(-)

(J/kgK)

Wand

Hellend dak

Plat dak

Vloer

Geëxpandeerd polystyreen (EPS)

0,034-0,040

20-220

1470

2B

2C

2B

4C

Geëxtrudeerd polystyreen (XPS)

0,036-0,040

80-250

1470

Polyurethaan (PUR)

0,023-0,028

50-100

1470

4C

5A

4B

7A

Polyisocianuraat (PIR)

0,023-0,028

50-100

1200

4C

5A

4B

Fenol (PF)

0,021-0,025

110

1470

1C

2B

1B

NIBE

Bron: Handleiding Passiefhuizen , Stad Gent, 2010


4A

22 HOE? - OPAKE DELEN - Synthetische producten Geëxpandeerde polystyreen (EPS)

Polyurethaan (PUR)

Geëxtrudeerde polystyreen (XPS)


23 HOE? - OPAKE DELEN - Minerale producten λd

µ

c

(W/mK)

(-)

(J/kgK)

Wand

Hellend dak

Glaswol

0,032-0,041

1-1,2

840

1B

1C

Rotswol

0,034-0,041

1-1,3

840

2B

2C

Cellenglas

0,040-0,048

∞

840

3A

Perliet

0,046-0,058

5-7

800

NIBE



Plat dak

Vloer

3C

3C 2C

4C

24 HOE? - OPAKE DELEN - Minerale producten Rotswol

Glaswol

Perliet

Cellenglas


25 HOE? - OPAKE DELEN - Nagroeibare producten λd

µ

c

(W/mK)

(-)

(J/kgK)

Cellulose

0,037-0,039

1-1,3

2000

Houtvezel

0,038-0,055

1-5

2100

Vlas

0,038-0,041

1-2

1150

Hennep

0,040-0,041

1-10

2520

Schapenwol

0,035-0,045

1-2

1720

Verenisolatie

0,040-0,050

1-2

-

Geëxpandeerde kurk

0,033-0,050

5-30

1670

NIBE Wand

1B

Hellend dak

Plat dak

Vloer

1A

3C

1C

3C

1A

3A

2A



1A

3C

26 HOE? - OPAKE DELEN - Nagroeibare producten Vlas Houtvezelisolatie

Kurk Hennep

Cellulose


27 HOE? - OPAKE DELEN - Overzicht Milieubalans

Thermische prestatie

Gezondheid

Kost en beschikbaarheid

Gemak van de uitvoering

Synthetische materialen





*





Minerale materialen





 **





Nagroeibare materialen



?

?





Bron: Infofiche MAT05 IBGE BIM

*: Uitgezonderd bij brand ** Met voorzorgsmaatregelen bij de uitvoering


28 HOE ISOLEREN? OPAKE DELEN TRANSPARANTE DELEN Thermische prestaties Milieuclassificatie Materialen CONSTRUCTIEMETHODE UITVOERING


29 HOE? - TRANSPARANTE DELEN - Thermische prestaties ● Thermische transmissiecoëfficiënt (Uw) – (W/m²K) N Berekend voor het geheel • • • • •

Beglazing Ug Raamprofiel Uf Afstandshouder ψg (Ventilatierooster Ur) (Opake panelen Up)

Uw = ( Uf x Af + Ug x Ag + ψg x l ) / ( Af + Ag) N Afhankelijk van glasdikte, spouwdikte, spouwvulling (lucht, argon, krypton, …), aanwezigheid en positie van een reflecterende laag N Certificaat fabrikant Ug cfr NBN EN 673 N Certificaat fabrikant Up cfr NBN EN ISO 10077-1, NBN EN ISO 10077-2 OPLEIDING « DUURZAAM GEBOUW : PASSIEF EN (ZEER) LAGE ENERGIE » - BIM - lente 2013

30 HOE? - TRANSPARANTE DELEN - Thermische prestaties ● Zonnetoetredingsfactor (g) – (-) N Vermogen van de beglazing om zonnewinsten door te laten N Invloed van zonwering N Certificaat fabrikant g cfr EN410 ● Lichttransmissiecoëfficiënt (LTA) – (-) N Percentage zichtbaar (zon)licht dat van buiten naar binnen door het glas wordt doorgelaten N Hoe lager de waarde hoe minder licht er wordt doorgelaten ● …


31 HOE? - TRANSPARANTE DELEN - Milieuclassificatie ● Analoog aan opake deel N Vb. NIBE-classificatie (NIBE - Nederlands Instituut voor Bouwbiologie en Ecologie)

Bron: Duurzaam en Gezond bouwen, juni 2005


32 HOE? - TRANSPARANTE DELEN - Beglazing U

LTA

g

(W/m²K)

(%)

(%)

Enkele beglazing

5,8

90

86

Dubbele beglazing

2,8

81

75

Low-e dubbele beglazing (eL<0,05)

1,6

70

55

Low-e dubbele beglazing met gasvulling

1,0-1,3

70

55

Low-e driedubbele beglazing

0,6-0,8

69

53

Bron: Guide pratique IBGE


33 HOE? - TRANSPARANTE DELEN - Raamprofiel U

NIBE

(W/m²K)

Levensduur (jaar)

Onbehandeld tropisch hardhout uit een duurzaam beheerd bos

1,6-1,8

1A

40-60

Europees behandeld zachthout uit een duurzaam beheerd bos

1,6-1,8

1B

40-50

Europees behandeld zachthout niet uit een duurzaam beheerd bos

1,6-1,8

2A

40-50

PVC

1,5-3

3A

40-50

Aluminium

3,5-4,2

5A

>60

Behandeld of onbehandeld tropisch hout, niet uit een duuzaam bos

1,6-1,8

6B

40-60

Bron: Infofiche MAT04 – IBGE BIM


34 HOE? - TRANSPARANTE DELEN - Raamprofiel


35 HOE? - TRANSPARANTE DELEN


36 HOE ISOLEREN? OPAKE DELEN TRANSPARANTE DELEN CONSTRUCTIEMETHODE UITVOERING


37 HOE? - CONSTRUCTIEMETHODE

Bron: Theaterfoyer, Gent

Bron: Havenbedrijf Gent

Bron: Woning, Lokeren

Bron: Massiefpassief hotel, Heusden-Zolder


38 HOE? - CONSTRUCTIEMETHODE Houtskeletbouw

Massiefbouw

Dikte van de muren

Opvullen van skelet leidt tot kleinere dikte, rekening houden met houtsecties

Traditionele en dus gekende bouwwijze, keuze van de isolatie bepalend voor dikte

Thermische massa

Lichte constructie, thermische massa van de vloer benutten, extra aandacht voor zonnewinsten

Zware constructie, echter opletten met bereikbaarheid van de thermische massa

Milieu

Hout is een natuurlijk product en daarom minder milieubelastend

De keuze van het isolatiemateriaal (dikte vs. geleidbaarheid) bepaalt in grote mate de milieubelasting

Kostprijs

Grotere materiaalkost, maar meer prefabricatie mogelijk, kleinere funderingskosten door lichtgewicht

Traditionele bouwmaterialen, opletten met standaardafmetingen

Luchtdichtheid

Meer aandacht nodig, maar makkelijker tussentijdse evaluatie

Pleisterlaag als luchtdichting, details zijn meestal eenvoudiger


39 HOE? - CONSTRUCTIEMETHODE - Houtskeletbouw Platform-methode

Balloon-methode


40 HOE? - CONSTRUCTIEMETHODE - Houtskeletbouw Platform-methode

Balloon-methode

Continuïteit van de buitenwanden wordt systematisch onderbroken door de structuur van de vloeren

Continuïteit van de buitenwanden wordt niet onderbroken

Plaatsen van het skelet is makkelijker door kleinere elementen

Structurele elementen zijn groter, de afmeting is slechts beperkt door de lengte van de stijlen

Luchtdichtingsmembranen moeten op de werf geplaatst worden tijden de montage van het skelet

Bijkomende luchtdichtingsmembranen zijn niet nodig als de OSB-plaat ononderbroken geplaatst wordt

Systematische controle van het condensatierisico, de luchtdichtheid en de waarde van de koudebrug

Knooppunt is koudebrugvrij en de damphuishouding verschilt niet veel van de situatie in de wand

Bron: Be Passive 02


41 HOE? - CONSTRUCTIEMETHODE - Houtskeletbouw

Bron: Be Passive 02


42 HOE? - CONSTRUCTIEMETHODE - Massiefbouw ● Verschillende soorten massiefbouw N Cellenbeton N Kalkzandsteen N Snelbouwsteen N Betonelementen Bron: Cellenbeton, Gert Broeckx

Bron: Snelbouwsteen, Heusden-Zolder

Bron: Kalkzandsteen, Leuven, EVR-architecten


43 HOE ISOLEREN? OPAKE DELEN TRANSPARANTE DELEN CONSTRUCTIEMETHODE UITVOERING


44 HOE? - UITVOERING ● Basisregel N Sterkst isolerende en meest dampopen laag aan de koude zijde gebouwschil N Minst isolerende en meest dampdichte laag aan warme zijde gebouwschil

● Bouwtechnische beperkingen N Na-isoleren langs de binnenzijde N Compacte platte daken


45 HOE? - UITVOERING - Binnenisolatie ● Invloed op constructie N Verlies van thermische massa N Grotere thermisch schommelingen in de constructie • Verhoogd risico op vorstschade • Verhoogd risico op scheurvorming

Bron: Guide pratique pour les architectes, Minissterie van het Waalse Gewest


46 HOE? - UITVOERING - Binnenisolatie ● Invloed op warmteverlies N Hoe groter isolatiedikte, hoe groter de invloed van de koudebruggen

Bron: Infoham, A. Janssens


47 HOE? - UITVOERING - Binnenisolatie ● Invloed op vochtproblemen N Hoe groter de dikte van de binnenisolatie, hoe lager de binnentemperatuur van de wand waardoor de verzadigingsdruk sneller overschreden wordt en dus meer risico op inwendige condensatie ontstaat


48 HOE? - UITVOERING - Binnenisolatie ● Invloed op vochtproblemen N Inwendige condensatie verminderen door correct gebruik dampscherm of dampremmende isolatie

Bron: Infoham, Janssens, 2009


49 HOE? - UITVOERING - Binnenisolatie ● Oplosbare koudebruggen vermijden door aangepaste detaillering



50 HOE? - UITVOERING - Binnenisolatie ● Onoplosbare koudebruggen (vloeren, binnenmuren, fundering) beperken door aangepaste detaillering



51 HOE? - UITVOERING - Compacte platte daken ● Isolatie over de volledige ruimte tussen roosteringsbalken, dakvloer en damprem

Bron: Isoproc


52 HOE? - UITVOERING - Compacte platte daken ● Dampdichte laag (waterdichting) aan koude zijde geeft aanleiding tot inwendige condensatie µ = 300 d

T<

T>

Damptransport naar buitenzijde

Damptransport naar binnenzijde T>

T<

Bron: Isoproc

Dampdichte laag

µd = 50 Zomerse uitdroging

Inwendige condensatie Vochtaccumulatie ?


53 HOE? - UITVOERING - Compacte platte daken ● Vochtindringing in de constructie beperken

Bron: Passiefhuisplatform.be


54 HOE? - UITVOERING - Compacte platte daken ● Uitdrogingsmogelijkheden verhogen N Effectiever aangezien vochtindringing in de praktijk moeilijk te vermijden is N Hoe hoger de drogingsreserve van een constructie, hoe hoger de niet te plannen vochtbelasting mag zijn waarbij de constructie gevrijwaard zal blijven van bouwschade N Oppervlaktetemperatuur dak verhogen N Gebruik van intelligente damprem


55 HOE? - UITVOERING - Compacte platte daken ● Intelligente damprem (diffusieweerstand afhankelijk van RV) N Hoge diffusieweerstand in de winter • Beschermen van de constructie tegen inwendige condensatie

N Lage diffusieweerstand in de zomer • Mogelijkheden tot uitdrogen van het vocht dat zich in de constructie bevindt naar binnen toe T<

T>

Gemiddelde RV in omgeving van de damprem: 40%

Gemiddelde RV in omgeving van de damprem: 80% T>

T< Bron: Isoproc


56 HOE? - UITVOERING - Compacte platte daken ● Intelligente damprem (diffusieweerstand afhankelijk van RV) N Hoge diffusieweerstand in de winter • Beschermen van de constructie tegen inwendige condensatie

N Lage diffusieweerstand in de zomer • Mogelijkheden tot uitdrogen van het vocht dat zich in de constructie bevindt naar binnen toe


57 HOE? - UITVOERING - Compacte platte daken ● Oppervlakte temperatuur dak zo groot mogelijk N Donkere dakafdichting met een absorptiecoëfficiënt voor kortgolvige straling αshort van minimaal 80% N Volledige bezonning dak nastreven N Opletten met groendaken en daken met ballast vanwege tragere opwarming




59 BEREKENINGSVOORBEELDEN OPAKE DELEN TRANSPARANTE DELEN


60 BEREKENING - OPAKE DELEN - Voorbeeld 1 ● ● ● ●

R1 : metselwerk snelbouw R2 : isolatie minerale wol Ra : luchtlaag R3 : gevelmetselwerk


61 BEREKENING - OPAKE DELEN - Voorbeeld 1 ● Tabblad U-waarden 1

voorbeeld 1

Bouw deel nr. bouw deel beschrijving w armteovergangsw eerstand [m²K/W]

binnen RSI :

0.13

buiten RSE :

0.13 totale breedte

deelvlak 1

l [W/(mK)]

deelvlak 2 (optioneel)

l [W/(mK)]

l [W/(mK)]


dikte [mm]

1. 2. 3. 4. 5. 6. 7. 8. Opp. aandeel deelvlak 2

Opp.aandeel deelvlak 3

totaal cm

U-waarde:


W/(m²K)

62 BEREKENING - OPAKE DELEN - Voorbeeld 1 ● Rsi en Rse : oppervlakteovergangsweerstanden RT = Rse + ∑Ri + Rsi N Warmteoverdracht van de omgevingslucht naar de wand verloopt deels via straling en deels via convectie

binnen

buiten

Bron: Opleiding energieadviseur Module 3, de Stadswinkel


63 BEREKENING - OPAKE DELEN - Voorbeeld 1 ● Rsi en Rse : oppervlakteovergangsweerstanden RT = Rse + ∑Ri + Rsi N Afhankelijk van de richting van de warmtestroom N Afhankelijk van binnen/buiten

Rsi

Rse

Opwaarts

0,10

0,04 0,04

Horizontaal

(<= 30°)

Neerwaarts

0,13

0,04

0,17

0,04

0,13

0,13


0,17

Warmte stroom

● ● ● ●

R1 : metselwerk snelbouw R2 : isolatie minerale wol Ra : luchtlaag R3 : gevelmetselwerk

binnen RSI :

0.13

buiten RSE :

0.13

Buitenafmetingen

Buitenafmetingen

K/W]

64 BEREKENING - OPAKE DELEN - Voorbeeld 1



voorbeeld 1


binnen RSI :

0.13

buiten RSE :

0.13 totale breedte

deelvlak 1

l [W/(mK)]


l [W/(mK)]

l [W/(mK)]


1. metselwerk 2. isolatie

dikte [mm]

140 120

3. 4. 5. 6. 7. 8. Opp. aandeel deelvlak 2


totaal

26.0 U-waarde:

W/(m²K)


cm

66 BEREKENING - OPAKE DELEN - Voorbeeld 1 ● R2 : isolatie minerale wol R = d / λ (voor een homogene laag) N λD : gedeclareerde lambda-waarde

• Gemeten onder genormaliseerde omstandigheden voor temperatuur en relatieve vochtigheid (EN ISO 10456)

N λUi - λUe : nuttige lambda-waarde

• Berekeningswaarde voor specifieke gebruiksomstandigheden

N N N N

ATG, ETA www.epbd.be Certificaat van de fabrikant NBN B62-002:2008 (EPB: Transmissiereferentiedocument)



voorbeeld 1


binnen RSI :

0.13

buiten RSE :

0.13 totale breedte

deelvlak 1


l [W/(mK)]


l [W/(mK)]

l [W/(mK)]


dikte [mm]

140 0.045

120



totaal

26.0 U-waarde:

W/(m²K)


cm

68 BEREKENING - OPAKE DELEN - Voorbeeld 1 ● R1 : metselwerk snelbouw N NBN B 62-002


69 BEREKENING - OPAKE DELEN - Voorbeeld 1 ● R1 : metselwerk snelbouw N Defaultwaarden



voorbeeld 1


binnen RSI :

0.13

buiten RSE :

0.13 totale breedte

deelvlak 1


l [W/(mK)]


l [W/(mK)]

0.260

cementmortel

1.000

l [W/(mK)]


dikte [mm]

140

0.045

120



16.0%

U-waarde:

totaal

26.0 0.299

W/(m²K)


cm

71 BEREKENING - OPAKE DELEN - Voorbeeld 2 ● ● ● ● ● ● ●

R1 : gipskartonplaat Ra : luchtlaag R2 : OSB plaat R3 : cellulose + houtskelet R4 : houtvezelplaat Ra : luchtlaag R5 : gevelmetselwerk


72 BEREKENING - OPAKE DELEN - Voorbeeld 2 ● R3 : cellulose + houtskelet N NBN B 62-002 + 1%

N Defaultwaarden


73 BEREKENING - OPAKE DELEN - Voorbeeld 2 ● R3 : cellulose + houtskelet N PHPP



voorbeeld 2


binnen RSI :

0.13

buiten RSE :

0.13

0,130 (W/mK) x 2,2 totale breedte

deelvlak 1

l [W/(mK)]

1. gipskartonplaat 2. lucht

0.250

3. OSB plaat 4. cellulose

0.130

5. houtvezelplaat

0.055


l [W/(mK)]

l [W/(mK)]


dikte [mm]

0 0

0.039

18 OSB

0.286

300 18

6. 7. 8. Opp. aandeel deelvlak 2


2.6%

10 (mm) / 600 (mm) + 1%

U-waarde:

Totaal

33.6 0.133

W/(m²K)


cm


R1 : groendak R2 : dakdichting R3 : isolatie R4 : welfsels


76 BEREKENING - OPAKE DELEN - Voorbeeld 3 ● R4 : welfsels R = RUi , Rue (niet-homogene laag) λUi = d / RUi N RD : gedeclareerde warmteweerstand

• Gemeten onder genormaliseerde omstandigheden voor temperatuur en relatieve vochtigheid (EN ISO 10456)

N RUi - RUe : nuttige warmteweerstand

• Berekeningswaarde voor specifieke gebruiksomstandigheden



voorbeeld 3


binnen RSI :

0.10

buiten RSE :

0.04 totale breedte

l [W/(mK)]

deelvlak 1

1. welfsels 2. isolatie


l [W/(mK)]

l [W/(mK)]


dikte [mm]

0.750

200

0.023

250



Totaal

45.0

0,15 (m²K/W) / 0,200 (m)

U-waarde:

0.089

W/(m²K)


cm


R1 : groendak R2 : dakdichting R3 : isolatie (variabele dikte) R4 : welfsels



Voorbeeld 4


binnen RSI :

0.10

buiten RSE :

0.04

A Bouwdelen met constante dikte

totale breedte l [W/(mK)] deelvlak 2 (optioneel)

Deelvlak 1

1. Welfsel 2. Isolatie

l [W/(mK)]


l [W/(mK)]

dikte d0 [mm]

0.750

200

0.023

100



totaal

30.0 U0:

0.210

W/(m²K)

R0:

4.754

(m²K)/W

cm

B Bouwdelen met variabele dikte Deelvlak 1

l [W/(mK)] deelvlak 2 (optioneel)

Isolatie

0.023

l [W/(mK)]


l [W/(mK)]

dikte d1 [mm]

150

Opp. aandeel deelvlak 2


dikte d1 [cm]

15.0 OPLEIDING « DUURZAAM GEBOUW : PASSIEF EN (ZEER) LAGE ENERGIE » - BIM - lente 2013

U1:

0.153

W/(m²K)

cm



80 BEREKENING - OPAKE DELEN - Voorbeeld 4 ● Tabblad U-waarden

totaal

30.0

U0:

0.210

W/(m²K)

R0:

4.754

(m²K)/W

cm

B Bouwdelen met variabele dikte Deelvlak 1

l [W/(mK)] deelvlak 2 (optioneel)

Isolatie

0.023

l [W/(mK)]


l [W/(mK)]

dikte d1 [mm]

150

Opp. aandeel deelvlak 2


dikte d1 [cm]

15.0 U1: R1: U-waarde voor een rechthoekige grondoppervlak: U-waarde van driehoekige grondoppervlak met het dikste punt bij de apex: U-waarde van driehoekige grondoppervlak met het dunste punt bij de apex:

0.153 6.522

W/(m²K)

0.132 0.151 0.114

W/(m²K)

(m²K)/W

W/(m²K) W/(m²K)


cm


R1 : vloer R2 : chape R3 : isolatie (gespoten pur) R4 : betonplaat


82 BEREKENING - OPAKE DELEN - Voorbeeld 5 ● R3 : isolatie (gespoten pur) N NBN B 62-002 RPUR = a x (dPUR/ λui, PUR) N Daktoepassing: a = 0,85 N Vloertoepassing: a = 0,925



voorbeeld 5


binnen RSI : buiten RSE :

0.17 0.00 totale breedte

l [W/(mK)]

deelvlak 1


l [W/(mK)]

l [W/(mK)]


dikte [mm]

1. vloer 2. chape

0.930

12

1.300

80

3. isolatie (gespoten) 4. betonplaat

0.024

200

1.700

200

5. 6. 7. 8. Opp. aandeel deelvlak 2


Totaal

49.2

0,026 (W/mK) * 0,925 (-)

U-waarde:

0.115


W/(m²K)

cm

84 BEREKENING - OPAKE DELEN ● Tabblad U-lijst TYPE Constructie Nr.

1 2 3 4 5 6 7 8 9 10

Beschrijving constructie

voorbeeld voorbeeld voorbeeld voorbeeld voorbeeld

1 2 3 4 5


Totale dikte

U-waarde

m

W/(m2K)

0.260 0.336 0.450 0.450 0.492

0.26 0.14 0.09 0.13 0.12

85 BEREKENING - OPAKE DELEN ● Tabblad Oppervlaktes Overzicht Groep Nr.

Oppervlaktegroep

Temper atuurzo ne

1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14

Gecond. vloeroppervlakte Vensters noord Vensters oost Vensters zuid Vensters west Vensters horizontaal Buitendeur Buitenwand contact buitenlucht Buitenwand contact bodem Dak/Plafond contact buitenlucht Bodemplaat Bodemplaat 2

15 16 17

Koudebruggen contact buitenluchtA Koudebruggen perimeter P Koudebruggen bodemplaat B

18

Scheidingswand buren

A A A A A A A B A B B X

Oppervlakte

Gemiddelde Uwaarde [W/(m²K)]

Bouwdeel overzicht

EenOpmerkingen heid

403.08 0.00 0.00 0.00 0.00 0.00 0.00 558.42 0.00 250.80 241.45 0.00 0.00 0.00

m² m² m² m² m² m² m² m² m² m² m² m² m² m²

Leefoppervlak te van de geconditioneerde vloeroppervlak te

0.00 0.00 0.00

m m m

Eenheden in m Eenheden in m; temperatuurzone "P" staat voor de rand (zie werk blad Bodem). Eenheden in m

Koudebruggen contact buitenlucht

0.00

m²

Geen warmteverliezen, alleen beschouwd voor de verwarmingsvermogenberek ening.

Scheidingswand buren

1050.67

m²

Vensters noord Vensters oost Resultaten komen van het werkblad Vensters. Vensters zuid Vensters west Vensters horizontaal Trek de oppervlak te van de deur van het desbetreffende bouwdeel Buitendeur Oppervlak tes van vensters worden automatisch afgetrok k en volgens de specificaties in het werk blad "Vensters". Buitenwand contact buitenlucht 0.089 Temperatuurzone "A" staat voor buitenlucht. Buitenwand contact bodem Temperatuurzone "B" staat voor de bodem. Dak/Plafond contact buitenlucht 0.132 0.261 Bodemplaat Temperatuurzones "A", "B","P" en "X" mogen gebruik t worden. "I" NIET Bodemplaat 2 Temperatuurzones "A", "B","P" en "X" mogen gebruik t worden. "I" NIET Factor voor X Temperatuurzone "X": Vul een zelf bepaalde reductiefactor in ( 0 < ft < 1): 95% Y [W/(m K)]

Overzicht koudebruggen

I

Totaal beschermd volume

Koudebruggen perimeter Koudebruggen bodemplaat

Gemiddelde beschermd volume 0.139

Oppervlakte invoer Oppervlakte Nr.

Beschrijving bouwdeel

Groep Nr.

1

Geconditioneerde vloeroppervlakte Vensters noord Vensters oost Vensters zuid Vensters west Vensters horizontaal Buitendeur klaslokaal 1

1 2 3 4 5 6 7 1

Gecond. vloeroppervlakte Vensters noord Vensters oost Vensters zuid Vensters west Vensters horizontaal Buitendeur Gecond. vloeroppervlakte

2

klaslokaal 2

1

3

berging 1

4

Toegekend aan groep

Aant x( al

x(

a [m]

x

b

+

[m] x

Eigen berekening [m²]

+

-

Aftrok [m²]

-

Aftrok Vensters [m²]

-

)=

)=

Vervolledig alleen in het werkblad Vensters a.u.b.!

Oppervlakte [m²]

0.0 0.0 0.0 0.0 0.0 0.0

Selectie van het overeenkomstige constructie-bouwdeel

Nr.

U-waarde [W/(m²K)]

0.000 0.000 0.000 0.000 0.000

Waarde uit werkblad Vensters Waarde uit werkblad Vensters Waarde uit werkblad Vensters Waarde uit werkblad Vensters Waarde uit werkblad Vensters U-waarde Buitendeur

1

x( x(

x x

+ +

32.64

-

))-

0.0

= =

32.6

1

0.261

Gecond. vloeroppervlakte

1

x(

x

+

31.72

-

)-

0.0

=

31.7

2

0.139

1


1

x(

x

+

7.30

-

)-

0.0

=

7.3

3

0.089

lavabo

1


1

x(

x

+

4.32

-

)-

0.0

=

4.3

4

0.132

5

wc

1


1

x(

x

+

1.40

-

)-

0.0

=

1.4

5

0.115

6

wc

1


1

x(

x

+

9.02

-

)-

0.0

=

9.0

0

7

wc

1


1

x(

x

+

1.16

-

)-

0.0

=

1.2

0


86 BEREKENINGSVOORBEELDEN OPAKE DELEN TRANSPARANTE DELEN


87 BEREKENING - TRANSPARANTE DELEN ● Tabblad Venstertypes (beglazing) Type Assembly nr.

Beglazing

g-waarde

Ug -waarde W/(m2K)

1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17

Voorbeeld 1

Enkele beglazing Dubbele beglazing Dubbele beglazing Dubbele beglazing Dubbele beglazing Dubbele beglazing

4/12mm 4/16mm 4/20mm 4/25mm 4/30mm

Lucht/4 Lucht/4 Lucht/4 Lucht/4 Lucht/4

0.500

0.600

0.87 0.77 0.77 0.77 0.77 0.77

5.80 2.90 2.70 2.80 2.80 2.80

N Certificaat fabrikant Ug cfr NBN EN 673 N Certificaat fabrikant g cfr NBN EN 410 OPLEIDING « DUURZAAM GEBOUW : PASSIEF EN (ZEER) LAGE ENERGIE » - BIM - lente 2013

88 BEREKENING - TRANSPARANTE DELEN R AAMPR OF I EL T YPE

VOLGENS

CERTIFICATIE

● Tabblad Venstertypes (raamprofielen) voor beglazing, ga naar row: 2

Assembly nr.

Type

Uf-waarde

Ramen

Ramen 2

1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 25

Raamafmetingen Breedte Links

Breedte Rechts

Breedte onder

Breedte boven

Koudebrug

Koudebrug

Y glasrand

Y inbouw

W/(m K)

m

m

m

m

W/(mK)

W/(mK)

Voorbeeld 1

0.65

0.138

0.138

0.138

0.138

0.030

0.040

Passief Huis ramen, medium thermisch kwaliteit Passiefhuis ramen, goede thermische kwaliteit

0.75 0.72

0.140 0.140

0.140 0.140

0.140 0.140

0.140 0.140

0.040 0.035

0.040 0.040

houten ramen 45 mm houten ramen 68 mm Kunststof goed Kunststof until 98 Kunststof until 72 Metaal met thermische onderbreking Metaal zonder thermische onderbreking Metaal zonder thermische onderbreking, paint

2.50 1.60 1.60 1.80 2.20 2.40 4.50 5.50

0.120 0.140 0.140 0.140 0.140 0.140 0.140 0.140

0.140 0.140 0.140 0.140 0.140 0.140 0.140 0.140

0.120 0.140 0.140 0.140 0.140 0.140 0.140 0.140

0.140 0.140 0.140 0.140 0.140 0.140 0.140 0.140

0.050 0.040 0.040 0.050 0.050 0.040 0.030 0.030

0.040 0.040 0.040 0.040 0.040 0.040 0.040 0.040

Bruckner - Variotherm Holz-Aluminium-Fenster - mit Abstandhalter 0.74 0.148 'Thermix' 0.148 Buck - VÖRDE-Passivhausfenster - mit Abstandhalter 'Thermix' 0.72 0.125 0.125

0.148 0.120

0.148 0.125

0.035 0.034

0.040 0.040

● Certificaat fabrikant Up cfr NBN EN ISO 10077-1, NBN EN ISO 10077-2 OPLEIDING « DUURZAAM GEBOUW : PASSIEF EN (ZEER) LAGE ENERGIE » - BIM - lente 2013

89 BEREKENING - TRANSPARANTE DELEN ● Tabblad Vensters Oriëntatie venster oppervlakken

Globale instraling (Hoofdrichtingen)

Schaduw

Vervuiling

Nietloodrechte zoninstraling

maximum:

kWh/(m²a)

0.75

0.95

0.85

145 202 309 204 285

0.75 0.75 0.75 0.75 0.75

0.95

0.85

0.95

0.85

0.95

0.85

0.95

0.85

0.95

0.85

Noord Oost Zuid West horizontaal

Aandeel glas

0.593 0.000 0.000 0.000 0.000

Som resp. gemiddelde waarde over alle vensters

Buitenmaat raamprofiel Aantal

4

Beschrijving

Venster 1

Afwijking t.o.v. noordrichting

Hoek t.o.v. de horizontale

Graden

Graden

20

90

Oriëntatie

Breedte

Hoogte

m

m

Noord

1.200

1.200

g-waarde

Reductiefactor voor zoninstraling

Venster oppervlakte

Venster U-waarde

Glas oppervlakte

Gem. globale instraling

m2

W/(m 2K)

m2

kWh/(m 2a)

147 202 309 204 285

0.50 0.00 0.00 0.00 0.00

0.36 0.00 0.00 0.00 0.00

5.76 0.00 0.00 0.00 0.00

0.76 0.00 0.00 0.00 0.00

3.4 0.0 0.0 0.0 0.0

0.50

0.36

5.76

0.76

3.4

Ingebouwd

Beglazing

In vlak van het werkblad Nr. Oppervlaktes Selecteer:

Selecteer beglazing via het werkblad Venstertype Selecteer:

Ramen

Nr.

g-waarde

Selecteer een Loodvenster via Nr. rechte werkblad instraling Venstertype Selecteer: -

1

1

1

0

0

0

0

0

0

0

0

0


0.50

U-waarde

R

Breedte - B Links

Beglazing

Ramen

W/(m2K)

W/(m2K)

m

0.60

0.65

0.14



91 OM TE ONTHOUDEN VAN DE PRESENTATIE ● De kwaliteit van de gebouwschil bepaalt het energieverbruik, maar ook het comfort ● Bij de keuze van het isolatiemateriaal moet rekening gehouden worden met verschillende criteria: thermische prestaties – milieu – gezondheid – kosten ● Gebruik systemen en/of isolatie met een technische goedkeuring (ATG, ETA, …) en bij voorkeur een milieulabel

● Zorgvuldige en doordachte keuze van de constructiemethode


92 OM TE ONTHOUDEN VAN DE PRESENTATIE ● Aandacht besteden aan toepassen basisregel! N Sterkst isolerende en meest dampopen laag aan de koude zijde gebouwschil N Minst isolerende en meest dampdichte laag aan warme zijde gebouwschil


93 TOOLS EN REFERENTIES ● Nuttige hulpmiddellen, websites, enz. : N Transmissiereferentiedocument (NBN B62-002:2008) N Handleidingen laag energie en passief bouwen voor woningbouw , Stad Gent, 2010 N Tertiaire gebouwen in passiefbouw, Stad Gent, 2010 N www.passiefhuisplatform.be N www.maisonpassive.be N www.bepassive.be N www.nibe.org

● Referentie Praktische handleiding voor de duurzame gebouw en andere bronnen : N Praktische handleiding voor de duurzame bouw en renovatie van kleine gebouwen : http://app.leefmilieubrussel.be/handleiding_duurzaam_gebouw • Infofiche MAT 04 – IBGE BIM • Infofiche MAT 05 – IBGE BIM OPLEIDING « DUURZAAM GEBOUW : PASSIEF EN (ZEER) LAGE ENERGIE » - BIM - lente 2013

94 CONTACT Kristien ACHTEN Energie-adviseur 

: [email protected]


95

? OPLEIDING « DUURZAAM GEBOUW : PASSIEF EN (ZEER) LAGE ENERGIE » - BIM - lente 2013

96

BEDANKT VOOR UW AANDACHT


OPLEIDING DUURZAAM GEBOUW : PASSIEF EN (ZEER) LAGE ENERGIE

Recommend Documents