OPLEIDING DUURZAAM GEBOUW: PASSIEF EN (ZEER) LAGE ENERGIE Dag 1.5 Globale aanpak
LENTE 2013
Stéphan Truong Beheerder van de opleiding voor rekening van Leefmilieu Brussel
[email protected]
2 DOELSTELLING(EN) VAN DE PRESENTATIE ● Belichting van het belang van een globale aanpak bij het ontwerpen van een duurzaam gebouw ● Presentatie van de mogelijke wisselwerkingen tussen de energie en de andere parameters van een gebouw ● Presentatie van de verschillende bestaande labels
OPLEIDING « DUURZAAM GEBOUW : PASSIEF EN (ZEER) LAGE ENERGIE » - BIM - lente 2013
3 INHOUDSOPGAVE DUURZAME AANPAK
Milieu Sociaal/economisch WISSELWERKINGEN BESTAANDE LABELS TOEKOMSTIG LABEL…
OPLEIDING « DUURZAAM GEBOUW : PASSIEF EN (ZEER) LAGE ENERGIE » - BIM - lente 2013
4 DUURZAME AANPAK
OPLEIDING « DUURZAAM GEBOUW : PASSIEF EN (ZEER) LAGE ENERGIE » - BIM - lente 2013
5 INHOUDSOPGAVE DUURZAME AANPAK
Milieu Sociaal/economisch WISSELWERKINGEN BESTAANDE LABELS TOEKOMSTIG LABEL…
OPLEIDING « DUURZAAM GEBOUW : PASSIEF EN (ZEER) LAGE ENERGIE » - BIM - lente 2013
6 DUURZAME AANPAK - Milieu ● Waarom? N Integratie van de globale milieu-impact van de bouw N Om van een ‘duurzaam gebouw’ te kunnen spreken, dienen tal van aspecten behandeld te worden: • • • • •
Ruimtelijke ordening en milieu Energie Water Materialen Comfort en gezondheid
Bron : ibgebim.be, Praktische handleiding duurzame bouw en renovatie van kleine gebouwen
http://app.bruxellesenvironnement.be/guide_batiment_durable/%28S%2 8jb2q2xfswzpksg55lzow1t45%29%29/guide.aspx?langtype=2060
OPLEIDING « DUURZAAM GEBOUW : PASSIEF EN (ZEER) LAGE ENERGIE » - BIM - lente 2013
7 DUURZAME AANPAK - Milieu RUIMTELIJKE ORDENING EN MILIEU
● Praktische handleiding duurzame bouw en renovatie – fiches TER00 N Sociaal verkeer N Zachte mobiliteit N Ecologische produceerbaarheid (tuinen,…) N Groendaken/groengevels
OPLEIDING « DUURZAAM GEBOUW : PASSIEF EN (ZEER) LAGE ENERGIE » - BIM - lente 2013
8 DUURZAME AANPAK - Milieu ENERGIE
● Directe link met opleiding ● Praktische handleiding duurzame bouw en renovatie – fiches ENE00 N Warmte-/koudestrategie N Isolatie N Compactheid N Inertie N Thermische bruggen N …
OPLEIDING « DUURZAAM GEBOUW : PASSIEF EN (ZEER) LAGE ENERGIE » - BIM - lente 2013
9 DUURZAME AANPAK - Milieu MATERIALEN
● Nauw verband met het aspect ‘energie’ ● Praktische handleiding duurzame bouw en renovatie – fiches MAT00 ● Met energierationalisatie, beperking van de milieu-impact van het gebouw door de juiste materiaalkeuze. Principes van de ecobouw.
OPLEIDING « DUURZAAM GEBOUW : PASSIEF EN (ZEER) LAGE ENERGIE » - BIM - lente 2013
10 DUURZAME AANPAK - Milieu WATER
● Praktische handleiding duurzame bouw en renovatie – fiches WAT00 N Beheer van het water op het perceel N Recuperatie van het regenwater N Recuperatie van het grijze water
OPLEIDING « DUURZAAM GEBOUW : PASSIEF EN (ZEER) LAGE ENERGIE » - BIM - lente 2013
11 DUURZAME AANPAK - Milieu COMFORT EN GEZONDHEID
● Praktische handleiding duurzame bouw en renovatie – fiches CSS00 N Toegankelijkheid N Akoestisch comfort N Natuurlijke verluchting N Verontreiniging van de binnenlucht N Thermisch comfort N ….
OPLEIDING « DUURZAAM GEBOUW : PASSIEF EN (ZEER) LAGE ENERGIE » - BIM - lente 2013
12 INHOUDSOPGAVE DUURZAME AANPAK
Milieu Sociaal/economisch WISSELWERKINGEN BESTAANDE LABELS TOEKOMSTIG LABEL…
OPLEIDING « DUURZAAM GEBOUW : PASSIEF EN (ZEER) LAGE ENERGIE » - BIM - lente 2013
13 DUURZAME AANPAK – Sociaal/economisch ● Waarom? N Voor een globale en geïntegreerde aanpak N Projectschaal (duurzame wijken en steden) ● Welke aspecten van het gebouw? N Gebruik (sociaal verkeer, sociale uitwisselingen tussen verschillende generaties, …) N Sociale impact (type in het gebouw geïntegreerde functies) N Beheer en onderhoud (gegenereerde banen, gemeenschapstuin,…)
OPLEIDING « DUURZAAM GEBOUW : PASSIEF EN (ZEER) LAGE ENERGIE » - BIM - lente 2013
14 INHOUDSOPGAVE DUURZAME AANPAK WISSELWERKINGEN BESTAANDE LABELS TOEKOMSTIG LABEL…
OPLEIDING « DUURZAAM GEBOUW : PASSIEF EN (ZEER) LAGE ENERGIE » - BIM - lente 2013
15 WISSELWERKINGEN ● Energie = een aspect van het gebouw ● Onvermijdelijke wisselwerkingen met andere parameters…
OPLEIDING « DUURZAAM GEBOUW : PASSIEF EN (ZEER) LAGE ENERGIE » - BIM - lente 2013
16 WISSELWERKINGEN ENERGIE
vs
STADSPLANNING
Optimale oriëntatie N/Z
Bestaande stadsstructuur Verkeerswegen Natuurlijke elementen
Beheer van de warmtetoevoer door zoninstraling (zonweringen, …)
Patrimonium (beschermde gevel, stijl van de wijk, …)
Maximale beperking van thermische bruggen (buitenisolatie)
Patrimonium (beschermde gevel, stijl van de wijk,…) Geveluitlijning
Compactheid
Bestaand gebouw, bebouwde oppervlakte
OPLEIDING « DUURZAAM GEBOUW : PASSIEF EN (ZEER) LAGE ENERGIE » - BIM - lente 2013
17 WISSELWERKINGEN ENERGIE
vs
VISUEEL COMFORT
Beheer van de openingen overeenkomstig de oriëntatie
Verdeling van de natuurlijke verlichting
Kleine openingen op het noorden (verliezen beperken)
Zicht naar buiten Autonomie van het daglicht (DLF) Constant licht
Grote openingen op het zuiden (gebruik maken van warmtetoevoer door zoninstraling)
Verblinding, contrasten, vermoeidheid
Zonweringen
Autonomie van het daglicht (DLF)
OPLEIDING « DUURZAAM GEBOUW : PASSIEF EN (ZEER) LAGE ENERGIE » - BIM - lente 2013
18 WISSELWERKINGEN ENERGIE
vs
CONFORT THERMIQUE
Winter: gebruik maken van gratis warmtetoevoer
Zorgen voor de vereiste comforttemperatuur voor de lucht
Zomer: warmtetoevoer door zoninstraling beperken (zonweringen)
Zorgen voor de vereiste comforttemperatuur voor de lucht
Minimale ventilatie (warmteverliezen beperken)
Eventuele nachtelijke koeling
Temperatuur van de wanden (correct geïsoleerde wanden
Bron : Matriciel
OPLEIDING « DUURZAAM GEBOUW : PASSIEF EN (ZEER) LAGE ENERGIE » - BIM - lente 2013
19 WISSELWERKINGEN ENERGIE Dikkere isolatie, raamwerk met grotere secties, composiet…
vs
MILIEU-IMPACT Beperking van de verbruikte hoeveelheid materialen (grijze energie) Beperking van de afvalstoffen
Bron : Matriciel
OPLEIDING « DUURZAAM GEBOUW : PASSIEF EN (ZEER) LAGE ENERGIE » - BIM - lente 2013
20 WISSELWERKINGEN ENERGIE
vs
VERONTREINIGING/GEZONDHEID
Goede isolatie met +/- performante materialen (PUR/EPS,XPS…)
Beperking van het gebruik van verontreinigende materialen (CFK, HCFK,…)
Minimale ventilatie (warmteverliezen beperken)
Binnenlucht verversen (goede luchtkwaliteit verzekeren)
Bron : http://airsoft-airconditioning.com
OPLEIDING « DUURZAAM GEBOUW : PASSIEF EN (ZEER) LAGE ENERGIE » - BIM - lente 2013
21 WISSELWERKINGEN ENERGIE
vs
BRAND
Goede isolatie met +/- performante materialen (PUR/EPS,XPS…)
Beperking van de stoffen die bij brand tot verontreiniging leiden
Hoge luchtdichtheid
(gangbare opvatting!) risico van flashover/backdraft
OPLEIDING « DUURZAAM GEBOUW : PASSIEF EN (ZEER) LAGE ENERGIE » - BIM - lente 2013
22 WISSELWERKINGEN ENERGIE
vs
Gebruik van extra materialen, GMV…
KOSTEN Directe (bouw)kosten beperken
Exploitatiekosten beperken
● Wat kan er best worden voorzien voor een budget van 800 €/appartement? N Regenwaterrecuperatietank? N 4 cm gevelisolatie extra? N HSB i.p.v. een zware structuur? N Specifiek type sanitair toestel?
Bron : Matriciel
OPLEIDING « DUURZAAM GEBOUW : PASSIEF EN (ZEER) LAGE ENERGIE » - BIM - lente 2013
23 WISSELWERKINGEN ENERGIE
vs
ADEMHALINGSCOMFORT
Geavanceerde luchtdichtheid
Minimumverversing van de binnenlucht
GMV
Kwaliteit van de ingeblazen lucht (onderhoud van de filters, doeltreffend materieel)
Minimumventilatie (warmteverliezen)
Verversing van de binnenlucht (goede luchtkwaliteit verzekeren)
ENERGIE Aanzienlijke isolatiedikte (met identieke grondinneming)
vs
SOCIALE IMPACT Gemaximaliseerde nettogebruiksoppervlakte
OPLEIDING « DUURZAAM GEBOUW : PASSIEF EN (ZEER) LAGE ENERGIE » - BIM - lente 2013
24 INHOUDSOPGAVE DUURZAME AANPAK WISSELWERKINGEN BESTAANDE LABELS TOEKOMSTIG LABEL…
OPLEIDING « DUURZAAM GEBOUW : PASSIEF EN (ZEER) LAGE ENERGIE » - BIM - lente 2013
25 BESTAANDE LABELS - Breeam ● BREEAM N Building Research Establishment Environnemental Assessment Method (de meest verspreide) N Engels N 1990 N 10 categorieën – nauwkeurige criteria / ‘credits’ • • • • • • • • • •
Management Gezondheid en comfort Energie Transport Water Afvalstoffen Verontreiniging Ruimtelijke ordening en ecologie Materialen Innovatie
N ‘Zwakke plek’ N http://breeam.org OPLEIDING « DUURZAAM GEBOUW : PASSIEF EN (ZEER) LAGE ENERGIE » - BIM - lente 2013
26 BESTAANDE LABELS - VALIDEO ● Valideo N Belgisch N 2009 N Beoordelingsschema volgens bestemming N www.valideo.org
OPLEIDING « DUURZAAM GEBOUW : PASSIEF EN (ZEER) LAGE ENERGIE » - BIM - lente 2013
27 INHOUDSOPGAVE DUURZAME AANPAK WISSELWERKINGEN BESTAANDE LABELS TOEKOMSTIG LABEL…
Waarom? Uitdagingen Haalbaarheidsstudie in het BHG
OPLEIDING « DUURZAAM GEBOUW : PASSIEF EN (ZEER) LAGE ENERGIE » - BIM - lente 2013
28 TOEKOMSTIG LABEL – Waarom? ● Talrijke ‘duurzame’ projecten N Ecobouw N Greenbuildings N Groene gebouwen N … ● Maar… N marketingargument >< echte overtuiging N soms aanspraak zonder referentie of technische validatie N vaak sterk variërende definities van wat duurzaam is N ‘groen’ >< ‘lichtgroen’ N beperkte reikwijdte ● Sinds 2007: voorbeeldgebouwen maar alleen in het BHG
OPLEIDING « DUURZAAM GEBOUW : PASSIEF EN (ZEER) LAGE ENERGIE » - BIM - lente 2013
29 TOEKOMSTIG LABEL - Uitdagingen ● Antwoord op een vraag van de sector ● Voor alle gebouwen ● Samenhang met het gewestelijke beleid: reglementeringen, planningen, premies, tools en vrijwillige acties, projectoproepen,… ● Objectief en geloofwaardig systeem: milieulogica (versus economische logica) ● Redelijke labelingkosten (ongeacht het projecttype) ● Federale reikwijdte gewenst (voor internationale erkenning) ● Label aangepast aan de Belgische reglementaire context en aan de Belgische goede praktijken van de bouwsector N Rekening houden met de bestaande tools ● Grote ambitie ● Compatibiliteit met internationaal label
OPLEIDING « DUURZAAM GEBOUW : PASSIEF EN (ZEER) LAGE ENERGIE » - BIM - lente 2013
30 TOEKOMSTIG LABEL – Haalbaarheidsstudie in BHG ● Geanalyseerde systemen, benaderingen en referentiesystemen
OPLEIDING « DUURZAAM GEBOUW : PASSIEF EN (ZEER) LAGE ENERGIE » - BIM - lente 2013
31 TOEKOMSTIG LABEL – Haalbaarheidsstudie in BHG ● Nader belichte systemen, benaderingen en referentiesystemen N Voorbeeldgebouw N Maatstaf N Breeam N Valideo N Waalse ambities
OPLEIDING « DUURZAAM GEBOUW : PASSIEF EN (ZEER) LAGE ENERGIE » - BIM - lente 2013
32 TOEKOMSTIG LABEL – Haalbaarheidsstudie in BHG ● Geselecteerde principes N Interventies van alle actoren op verschillende niveaus N Verschillende types • Certificatie (grote gebouwen) • Labeling (middelgrote gebouwen) • Zelfevaluatie (voorafgaande stap)
N Beheer via vzw • Organisatie – update - promotie • Via de Local Green Building Council • Verschillende ledenniveaus
● Wanneer? N Nadere informatie in de zomer van 2012
OPLEIDING « DUURZAAM GEBOUW : PASSIEF EN (ZEER) LAGE ENERGIE » - BIM - lente 2013
33 OM TE ONTHOUDEN VAN DE PRESENTATIE ● Het is belangrijk alle aspecten te integreren bij de realisatie van een duurzaam project ● De parameter energie is niet altijd afgestemd op de andere parameters van het gebouw
OPLEIDING « DUURZAAM GEBOUW : PASSIEF EN (ZEER) LAGE ENERGIE » - BIM - lente 2013
34 TOOLS EN REFERENTIES ● Nuttige hulpmiddellen, websites, enz. : N www.valideo.org N www.breeam.org ● Referentie Praktische handleiding voor de duurzame gebouw en andere bronnen : N Praktische handleiding voor de duurzame bouw en renovatie van kleine gebouwen : http://app.leefmilieubrussel.be/handleiding_duurzaam_gebouw
OPLEIDING « DUURZAAM GEBOUW : PASSIEF EN (ZEER) LAGE ENERGIE » - BIM - lente 2013
35 CONTACT Stéphan TRUONG écoRce sprl – Projectingenieur en opleidingcoördinator
: 04/226.91.60
:
[email protected]
OPLEIDING « DUURZAAM GEBOUW : PASSIEF EN (ZEER) LAGE ENERGIE » - BIM - lente 2013
36
? OPLEIDING « DUURZAAM GEBOUW : PASSIEF EN (ZEER) LAGE ENERGIE » - BIM - lente 2013
37
DANK U VOOR UW AANDACHT
OPLEIDING « DUURZAAM GEBOUW : PASSIEF EN (ZEER) LAGE ENERGIE » - BIM - lente 2013