OPLEIDING DUURZAAM GEBOUW: PASSIEF EN (ZEER) LAGE ENERGIE Dag 1.3 Evolutie van de energienorm

OPLEIDING DUURZAAM GEBOUW: PASSIEF EN (ZEER) LAGE ENERGIE Dag 1.3 Evolutie van de energienorm LENTE 2013

Stéphan Truong Beheerder van de opleiding voor rekening van Leefmilieu Brussel [email protected]

2 DOELSTELLING(EN) VAN DE PRESENTATIE ● De volgens de verschillende energienormen in acht te nemen criteria kunnen formuleren ● Op de hoogte zijn van de tools die voor het ontwerpen van performante gebouwen beschikbaar zijn

OPLEIDING « DUURZAAM GEBOUW : PASSIEF EN (ZEER) LAGE ENERGIE » - BIM - lente 2013

3 INHOUDSOPGAVE DEFINITIES EVOLUTIE VAN DE ENERGIENORM : VAN REGLEMENTAIR PROJECT TOT NULENERGIEPROJECT TOOLS BETER DAN DE NORM


4 DEFINITIES ENERGIENORMEN Lage-energiegebouw Zeer lage-energiegebouw Passiefgebouw


5 DEFINITIES – Energienormen – LE-gebouw

Criteria

Eenheid

Type gebouw

Woning

Tertiair

Netto-energiebehoefte voor verwarming

kWh/m².jaar

60

45

Netto-energiebehoefte voor koeling

kWh/m².jaar

-

-

[vol/h]

-

-

%

-

-

kWh/m².jaar

150

-

Luchtdichtheidtest (n50) Waarschijnlijkheid van oververhittingrisico (> 25 °C) Criterium primaire energie (PE) Uittreksel uit het VADE-MECUM 2012 du PHPP 2007 2.3




7 DEFINITIES – Energienormen – ZLE-gebouw

Criteria

Eenheid

Type gebouw

Woning

Tertiair


kWh/m².jaar

30

30


kWh/m².jaar

-

-

[vol/h]

-

%

-

-

kWh/m².jaar

95

-

Luchtdichtheidtest (n50) Waarschijnlijkheid van oververhittingrisico (> 25 °C) Criterium primaire energie (PE)

Uittreksel uit het VADE-MECUM 2012 du PHPP 2007 2.3




9 DEFINITIES – Energienormen – Passiefgebouw

Criteria

Eenheid


kWh/m².jaar


kWh/m².jaar


Type gebouw Woning

Tertiair

15 -

15 0.6

[vol/h] %

5

5*

kWh/m².jaar

45

90 – 2,5 * c

*Dynamische simulatie vereist (> 1000 m²) Uittreksel uit het VADE-MECUM 2012 van PHPP 2007 2.3


10 DEFINITIES – Energienormen – Passiefgebouw

Criteria

Eenheid


kWh/m².jaar


kWh/m².jaar


Type gebouw Woning

Tertiair 15

-

15 0.6

[vol/h]

%

5

5

kWh/m².jaar

120

90


11 DEFINITIES – Energienormen – Passiefgebouw ● Definitie N ‘Beeldend’ Een ‘passiefhuis’ is een gebouw dat zowel ‘s winters als ‘s zomers een aangenaam binnenkimaat heeft en dit zonder klassiek verwarming- of koelingsysteem. = integraal concept dat een uitbreiding vormt van wat een gebouw of huis met laag energieverbruik wordt genoemd.


12 DEFINITIES – Energienormen – Passiefgebouw ● Definitie N ‘Beeldend’ Bestaande gebouwen

SWW en verwarming; 10 kW

Passiefhuizen

Verwarmingsaanvulling; max. 1 kW


13 DEFINITIES – Energienormen – Passiefgebouw ● Definitie N ‘Beeldend’

Dit weekend wordt het werkelijk koud!

Kunnen we misschien vrienden uitnodigen om het huis te verwarmen?


14 INHOUDSOPGAVE DEFINITIES EVOLUTIE VAN DE ENERGIENORM: VAN REGLEMENTAIR PROJECT TOT NULENERGIEPROJECT TOOLS BETER DAN DE NORM


15 EVOLUTIE VAN DE ENERGIENORM

016



016



Energiebalans van het gebouw met 2 duplexen: Duplex 2 105 m² 016

Duplex 1 107 m²

● Basissituatie K45 ● Lage-energiegebouwschil en ventilatie van type C ● Lage-energiegebouwschil en ventilatie van type D ● Passieve gebouwschil ● Passiefgebouw en thermische zonnepanelen ● Niet-gemene muren ● Fotovoltaïsche panelen


18 EVOLUTIE VAN DE ENERGIENORM – K45, type C Gebouwschil K45 Dichtheid: 7,8 h-1 Ventilatie van type C BNE = 106 kWh/m²a

Energiebalans voor duplex 1 200 180

016

Ugem. = 0,63

160

140 120

Behoeften [kWh/m².jaar] 5 20 48

80 60

40

106

20 0

Electricité domestique ECS Chauffage

100

Ugemid. = 0,72

Electricité auxiliaire

K45


19 EVOLUTIE VAN DE ENERGIENORM – LE-gebouwschil, type C Gebouwschil K40 Dichtheid: 1,5 h-1 Ventilatie van type C BNE = 84 kWh/m²jaar


016

Ugemid. = 0,55

160 140 120

Behoeften [kWh/m²jaar] 5 20

Electricité auxiliaire Electricité domestique ECS 5 20

48 48

100 80

Ugemid. = 0,67

60

106

40

84

20 0

K45

K40 - type C


Chauffage

20 EVOLUTIE VAN DE ENERGIENORM – LE-gebouwschil, type D Gebouwschil K40 Dichtheid: 1,5 h-1 Ventilatie van type D BNE = 60 kWh/m²jaar


016

Ugemid. = 0,55

160 140 120

Behoeften [kWh/m²jaar] 5 20

5 20

48 48

100 60

106

40

84 60

20 0

5 20 48

80

Ugemid. = 0,67

Electricité auxiliaire Electricité domestique ECS Chauffage

K45

K40 - type C Basse énergie


21 EVOLUTIE VAN DE ENERGIENORM – Passieve gebouwschil Gebouwschil K17 Dichtheid: 0,6 h-1 Ventilatie van type D BNE = 15 kWh/m²jaar

Drievoudige beglazing en verbeterde isolatie Energiebalans voor duplex 1 200

180 016

Ugemid. = 0,21

160 140 120

Besoins [kWh/m²a] 5 20

Electricité auxiliaire Electricité domestique 5 20

48 48

100 60

106

40

5 20

84 60

20 0

Chauffage

48

80

Ugemid. = 0,35

ECS

4 20 48 15

K45

K40 - type C Basse énergie


Enveloppe passive

22 EVOLUTIE VAN DE ENERGIENORM – Passief + zonnecollector Gebouwschil K17 Dichtheid: 0,6 h-1 Ventilatie van type D BNE = 15 kWh/m²jaar

Toevoeging van thermische zonnepanelen Energiebalans voor duplex 1 200 180

016

Ugemid. = 0,21

160 140 120

Besoins [kWh/m²a] 5 20

5 20

48 48

100 60

106

40

84 60

20 0

5 20 48

80

Ugemid. = 0,35


K45

K40 - type C

Basse énergie


4 20 48

4 20 19

15

15

Enveloppe passive

Passif + ST

23 EVOLUTIE VAN DE ENERGIENORM – Niet-gemene muren Gebouwschil K17 Dichtheid: 0,6 h-1 Ventilatie van type D BNE = 22 kWh/m²jaar De volumieke compactheid gaat van 2,3 naar 1,2 016


Besoins [kWh/m²a]


160 140 120 100

Ugemid. = 0,35

80 60 40

4 20

20

19

0

4 20 19

15

22

Passif + ST

Murs non mitoyens


24 EVOLUTIE VAN DE ENERGIENORM – Passief + FV PE-behoeften voor passiefgebouwen met thermische zonnepanelen  bepaling van de oppervlakte van de fotovoltaïsche panelen ter compensatie. 25000

PE-behoeften [kWh/jaar] 95 m² de PV

20000 016

15000

72 m² de PV

10000

5000 Bron: 07-16 RUE LOOSSENS INFOFICHE_BATIMENT EXEMPLAIRE_FR2007.DOC - 02/02/2011

0

Chaudière pellets


Chaudière gaz à condensation



26 TOOLS PHPP-SOFTWARE DYNAMISCHE SIMULATIE


27 TOOLS - PHPP-software


28 TOOLS - PHPP-software ● PHPP XX Formulaire bâtiment passif

Photo ou dessin

Projet: Localité et zone climatique: Adresse: Code postal / localité: Pays: Type de bâtiment: Maître de l'ouvrage: Adresse: Code postal / localité: Architecte: Adresse: Code postal / localité: Bureau d'étude fluides / techniques spéciales: Adresse: Code postal / localité:

WILLEM-MASSOZ Vielsalm Rue du Vieux Marché 58 6690 VIELSALM Belgique Maison unifamiliale

St.-Hubert

pas de climat standard

Willem Pierre Rue Jean Bertholet 2b 6690 VIELSALM Willem Pierre La Chapelle 16 4990 LIERNEUX

Calcul besoin en électricité / apports internes

écoRce sprl Rue Sohet 9b 4000 LIEGE

Sources des apports internes

Année de construction:

1920

Nombre de logements:

1 691,9

Volume extérieur du bâtiment V e:

Type de bâtiment:

Usage: Habitation

20,0

Température intérieure: m3

2,1

Apports internes:

Valeurs de référence: Standard

°C W/m2

6,2

Nombre d'occupants:

Bâtiment résidentiel

Nombre d'occupants projetés:

5

Vérification des exigences Vérification des exigences

Valeurs rapportées à la surface de référence énergétique

218,1

Surface de référence énergétique A RE:

Méthode utilisée:

m2 Méthode annuelle

Besoin de chaleur de chauffage annuel:

27

kWh/(m2a)

Résultat du test d'infiltrométrie:

1,5

h-1

Besoin en énergie primaire

2

(eau chaude sanitaire, chauffage, électricité auxiliaire et dom estique):

kWh/(m a)

Besoin en énergie primaire

kWh/(m2a)

(eau chaude sanitaire, chauffage et électricité auxiliaire):

Besoin en énergie primaire Puissance de chauffage:

12

Surchauffe estivale:

0

Puissance de refroidissement:

Le soussigné déclare que les résultats ci-dessus ont été fournis et calculés suivant la méthode de calcul PHPP sur base des caractéristiques de l'immeuble.

Critères respectés ?

Vérification:

Méthode annuelle

Méthode annuelle

15 kWh/(m2a)

non

Besoin de chauffage: méthode annuelle

0,6 h-1

non

Besoin de chauffage: méthode mensuelle

120 kWh/(m 2 a)

kWh/(m2a)

économ isée par la production d'électricité photovoltaïque:

Besoin de refroidissement annuel:

Certification standard passif:

W/m2 % kWh/(m2a)

sup. à

25

°C

15 kWh/(m 2 a)

2

W/m

Rédigé à: Signature:


29 TOOLS - PHPP-software Vertrek Verificatie

Speciale technieken

Gebouw Weersgegevens

Ventilatie zomer

Lijst U-waarden

Uwaarden

Oppervlakten Vloer

Zomer

Schaduw zomer

Typevensters

SWW+ verdeling SWW op zonne-energie Elektriciteit

Vensters Schaduw Ventilatie

Verwarmingsbehoefte

Doorlatendheidstest Verwarmingsvermogen

ja Aan eis voldaan? nee

ja

Meerv. geïnt. systeem

Aanvullende elektriciteit

Verwarmingsketel

PEberekening

Stadsverwarming

Aan eis voldaan? ja

Certificaat OPLEIDING « DUURZAAM GEBOUW : PASSIEF EN (ZEER) LAGE ENERGIE » - BIM - lente 2013

nee

30 TOOLS – PHPP-software ● VADEMECUM XX Vade-Mecum (consolidé) 2011 - PHPP2007 (v.o. 1.4)

Effectuer chronologiquement un choix dans les menus déroulant ci-dessous:

Secteur

- Résidentiel

Niveau

- Primes en RBC

Standard

- Très basse énergie (30kWh/m².an)

Date de permis

- Après 30 juin 2009

Généralités Le présent VADE MECUM est applicable uniquement pour le secteur RESIDENTIEL (logement unifamilial et collectif). Il est en vigueur pour les demandes de certification en Belgique et, par extension, pour les demandes de primes.

Nous précisons également que cet outil est un outil complémentaire au manuel PHPP. Les régles définies dans le présent VADE MECUM prévalent sur celles reprises dans le manuel. Si certains points ne devaient pas être abordés ni dans le manuel, ni dans le VADE MECUM ou que ces derniers prêtent à confusion, l'encodeur prendra alors contact avec la Plate-forme Maison Passive a.s.b.l. ou la Passief Huis Platform v.z.w. La demande sera alors traitée par le Service Certification ; une réponse sera fournie dans les plus brefs délais.

Valeurs à prendre en compte La manuel est le premier outil de référence; à ce dernier, un complément d'informations est fourni via le présent VADE MECUM. De manière générale, si aucune justification n'est fournie, les valeurs par défaut sont d'application. Les protections présentes dans le logiciel PHPP ne peuvent être dévérouillées. Si un déverrouillage des cellules est effectué, il devra être clairement signalé et la Plate-forme Maison Passive devra en être informée avant le traitement de primes et/ou de certification.

Fenêtres, Fenêtres types, Ombrage, Ventilation, Besoins de chauffage, Méthode mensuelle, Eté, Ombrage été, Ventilation estivale, Données climatiques, Gains internes, Umitoyen et ponts thermiques dans PHPP2003.

Guidances Nous conseillons vivement au responsable de projet de venir en guidance. Cette réunion permettra de parcourir le projet et de s'assurer que les hypothèses de départ ainsi que les conditions techniques sont réunies pour mener le projet jusqu'à la certification ou l'octroi de la prime. Pour toutes informations complémentaires sur les guidances, rendez-vous sur notre site internet www.maisonpassive.be, rubrique "Nos services". Dans le doute ou pour toutes questions relatives aux critères, n'hésitez pas à contacter la PMP a.s.b.l. ou PHP v.z.w. Rappellons également que ces guidances sont gratuites.

Spécificités techniques


31 TOOLS – PHPP-software ● Gerelateerde tools: N Berekening zone x (Excel-rekenblad) Version 6/08/2010 v 3.0

pmp

asbl

Calcul du X

nbn 62-002 (2008)

v 3.0

EN CONTACT AVEC ESPACE CHAUFFE

Paroi

U

Surf

U.Surf

[W/m²K]

[m²]

[W/K]

APPORTS SOLAIRES DANS L'EANC Négligé Apports solaires

Σ U . surf

Pont thermique

Ψ

l

Ψ.l

[W/m²K]

[m²]

[W/K]

0 [W/K]

DEPERDITION PAR VENTILATION ENTRE EC et EANC Négligé Débit par ventilation entre EC et EANC

Σ Ψ.l

calculé

0 [W/K]

EN CONTACT AVEC EXTERIEUR Négligé calculé défaut

DEPERDITION PAR VENTILATION ENTRE EANC et Extérieur tableau

Paroi

U

Surf

[W/m²K]

[m²]

x

U.Surf Type 1

[W/K]

1 1 1 1 1 1 1 1 1

tableau n50

Type 1 Type 2 Type 3

n50

Σ U . surf

Type 4 Type 5

Pont thermique

Ψ

l

[W/m²K]

[m²]

x

0 [W/K]

Ψ.l [W/K]

1 1 1 1 1 1


32 TOOLS – PHPP-software ● Gerelateerde tools: N Be.ACV • Software voor de analyse van de levenscyclus • Tool voor de berekening van de globale energiebalans van een gebouw (grijze energie, gebruiksenergie,…) en van de bijbehorende broeikasgasemissies • Niet verplicht!


33 TOOLS PHPP-SOFTWARE DYNAMISCHE SIMULATIE


34 TOOLS – Dynamische simulatie ● Verplicht voor passiefgebouwen voor de tertiaire sector > 1000 m² ● Verschillende softwareprogramma’s N TRNSYS www.trnsys.com N CAPSOL www.physibel.be/capsol_ex.htm N Design Builder www.designbuilder.co.uk/ N Pleiade&Comfie www.izuba.fr/logiciel/pleiadescomfie N Ecotect www.autodesk.com N …




36 BETER DAN DE NORM Het bijna-energieneutraalconcept (nearly zero energy) Het energieneutraalconcept Het klimaatneutraalconcept Het energieplusgebouw Anders verwarmen


37 BETER DAN DE NORM – Het bijna-energieneutraalconcept ● Europese definitie voor toekomstige eisen (Richtlijn 2010/30/EU van 19 mei 2010) De dichtbij nul liggende of zeer lage hoeveelheid energie die is vereist, dient in zeer aanzienlijke mate te worden geleverd uit hernieuwbare bronnen, en dient energie die ter plaatse of dichtbij uit hernieuwbare bronnen wordt geproduceerd te bevatten ● Ingangsdata voor de toepassing van Richtlijn 2010/30/EU van 19 mei 2010 voor nieuwbouw N 2018 voor openbare gebouwen N 2020 voor de andere gebouwen ● Momenteel niets voorzien voor bestaande gebouwen




39 BETER DAN DE NORM – Het energieneutraalconcept ● Definitie volgens de Belgische federale wetgeving in het kader van belastingverminderingen Onder nulenergiewoning wordt verstaan een woning die gelegen is in een lidstaat van de Europese Economische Ruimte en N voldoet aan de voorwaarden van een passiefwoning N en waarin de resterende energievraag voor ruimteverwarming en koeling volledig wordt gecompenseerd door ter plaatse opgewekte hernieuwbare energie.

● Organisatie: PMP of PHP


40 BETER DAN DE NORM – Het energieneutraalconcept 031

● Voorbeeld: voorbeeldgebouwproject GLOBE N Verwarmingsbehoefte 14 kWh/m²jaar N Oppervlakte van 1.726 m² N Om volgens voornoemde Belgische ‘federale definitie’ als energieneutraal gebouw te gelden, is de volgende compensatie vereist: • Bij verwarming op aardgas (globaal rendement van 85 %): 28.400 kWh/jaar  110 m² fotovoltaïsche panelen • Bij verwarming op biomassa (globaal rendement van 70 %, PEomzettingsfactor = 0,32): 11 000 kWh/jaar  42 m² fotovoltaïsche panelen



● Voorbeeld : voorbeeldgebouwproject GLOBE N Om als absoluut energieneutraal gebouw te gelden, moet het volledige verbruik van het gebouw (elektriciteit, verwarming, SWW, gas om te koken, enz.) worden gecompenseerd. Als er een verwarmingsketel op aardgas voorzien is voor de verwarming en de SWW-productie: Jaarlijks primaire-energieverbruik kWh/jaar 110 m² PV Verwarming 28428

250 m² PV

Elektriciteit 66243 SWW 35713

135 m² PV

 Bijna 500 m² fotovoltaïsche panelen  Oplossing: gebruik maken van warmtekrachtkoppeling met biomassa; er worden 2 gevallen voorgesteld OPLEIDING « DUURZAAM GEBOUW : PASSIEF EN (ZEER) LAGE ENERGIE » - BIM - lente 2013


● Voorbeeld : voorbeeldgebouwproject GLOBE N Geval 1: warmtekrachtkoppeling met pellets, 150 m² PV, koken op aardgas

Bron : FHW, architectes Bron : FHW, architectes



● Voorbeeld : voorbeeldgebouwproject GLOBE N Geval 2 (huidige situatie): warmtekrachtkoppeling met plantaardige olie, 147 m² PV, koken op elektriciteit, aanvulling voor SWW en verwarming d.m.v. een verwarmingsketel op aardgas

Bron : FHW, architectes




45 BETER DAN DE NORM – Het klimaatneutraalconcept ● Geen ‘officiële’ definitie ● Bestaat strikt genomen niet! ● Voorbeeldgebouw 2012: uittreksel uit het reglement De energiedoelstellingen van het voorbeeldgebouw moeten gericht zijn op een ‘zero-CO2emissie’ gebouw. Een ‘zero-CO2emissie’ gebouw is een gebouw met heel hoge energieprestaties (…) waarvan het residueel energieverbruik gedekt wordt door een energieproductie op basis van hernieuwbare bronnen ter plaatse (zonne-energie of geothermie) of in de nabijheid. Het eventuele saldo dat niet ter plaatse of in de nabijheid wordt geproduceerd, kan elders worden geproduceerd zodat de CO2-balans in totaal nul bedraagt. (…) ● Volgens Wikipedia: In een klimaatneutraal huis is de netto-CO2-emissie van alle verbruikte energie in de woning nul of beter. Dit omvat het energieverbruik van verwarming/koeling en warmwatersystemen, ventilatie, alle binnenverlichting, koken en alle elektrische apparatuur. . OPLEIDING « DUURZAAM GEBOUW : PASSIEF EN (ZEER) LAGE ENERGIE » - BIM - lente 2013

46 BETER DAN DE NORM – Het klimaatneutraalconcept 031

● Voorbeeld : voorbeeldgebouwproject GLOBE N De omzettingsfactoren worden gebruikt om de CO2-balans te evalueren Brandstof

CO2-emissie [kg/kWh EindE]

Aardgas Biomassa Elektriciteit

0,202 0 0,375

N In de huidige situatie is het gebouw uitgerust met: • een warmtekrachtkoppelingsysteem met plantaardige olie (zero-CO2emissie) dat 4.500 kWh/jaar aan elektriciteit verbruikt voor zijn werking  1.700 kg CO2/jaar • een hulpverwarmingsketel op aardgas voor de verwarming en het SWW •  3.050 kg CO2/jaar • 150 m² fotovoltaïsche panelen waardoor er 7.200 kg CO2/jaar kan worden ‘bespaard

N Het gebouw heeft een negatieve CO2-balans (-2.450 kg CO2/jaar) OPLEIDING « DUURZAAM GEBOUW : PASSIEF EN (ZEER) LAGE ENERGIE » - BIM - lente 2013



48 BETER DAN DE NORM – Energieplusgebouw ● Geen ‘officiële’ definitie ● Volgens Wikipedia: Een gebouw dat meer energie (elektriciteit, warmte) produceert dan het voor zijn werking verbruikt. N Een kerncentrale … ?




50 BETER DAN DE NORM – Anders verwarmen ● De gebouwschil geniet prioriteit! ● Ingrijpen op het niveau van de systemen kan later nog zonder problemen

● Waarom elektriciteit gebruiken om te verwarmen?


51 BETER DAN DE NORM – Anders verwarmen ● Samen produceren volgens de gewenste schaal N Verscheidene mogelijkheden: • Warmtekrachtkoppeling (met hout of gas) voor een groep gebouwen Bron : gemeente Doornik (openbare gebouwen)

Luchtkwaliteit voor kleine installaties http://www.cogensud.be/acrobat/cogenPertinenceRBC-210306_FR%20COMP.pdf

• Warmtenet voor een hele wijk

Bron : Köln, ondergrondse stadsverwarming

• …

• Belang van een dicht netwerk • Economisch minder interessant voor passief wegens de vaste kosten


52 BETER DAN DE NORM – Anders verwarmen ● Innoveren N Terugwinning van warmte uit afvalwater • Terugwinning van warmte d.m.v. leidingen uitgerust met warmtewisselaars • Overdracht van de energie aan het gebouw d.m.v. een warmtepomp • Omkeerbaar systeem dat toelaat gebouwen in de zomer te koelen • Voor dichtbebouwde zones en een leidingdebiet van 15 l/s

Bron : Lyon, système de récupération de chaleur des eaux usées


53 OM TE ONTHOUDEN VAN DE PRESENTATIE ● Van de LE-norm tot de passiefnorm zijn de criteria duidelijk gedefinieerd en laten ze toe duidelijke doelen te stellen.


54 TOOLS EN REFERENTIES ● Nuttige hulpmiddellen, websites, enz. : N Site van het Passiefhuis-Platform (pmp): http://www.passiefhuisplatform.be ● Bronnen: N VADEMECUM PHPP


55 CONTACT Stéphan TRUONG écoRce sprl – Projectingenieur en opleidingcoördinator 

: 04/226.91.60



: [email protected]


56

? OPLEIDING « DUURZAAM GEBOUW : PASSIEF EN (ZEER) LAGE ENERGIE » - BIM - lente 2013

57

DANK U VOOR UW AANDACHT


OPLEIDING DUURZAAM GEBOUW: PASSIEF EN (ZEER) LAGE ENERGIE Dag 1.3 Evolutie van de energienorm

Recommend Documents