Opdrachten lesbrief GeoGids november 2012 Curaçao: een tropisch eiland.
[introfoto, JH Bulthuis]
Ooit gehoord van het eilandje Kòrsou? Misschien gaat dat binnenkort wel gebeuren. Er zijn verkiezingen geweest en de winnende partijen willen onafhankelijkheid. Let op: onafhankelijk van Nederland! Je hebt het vast al geraden. Het gaat om Curaçao. Wat voor eiland is dat eigenlijk? Hoeveel mensen wonen er en waarvan leven ze? Hoe komt het dat er in Nederland zoveel Antillianen wonen? In deze lesbrief zoek je antwoorden op deze vragen. Je zult er ongeveer een uur mee bezig zijn. Zo nu en dan heb je de atlas nodig: GB 54e druk: kaartblad 209 of de Basis Bosatlas kaartblad 102. De 53e druk (kaartblad 187) geeft jammer genoeg wat minder informatie dan de nieuwste 54e druk.
Voorpaginanieuws Curaçao was de laatste maanden voorpaginanieuws in de Nederlandse kranten en op tv. De politiek op het eiland stond op zijn kop en het woord „staatsgreep‟ viel zelfs. Uiteindelijk viel het allemaal nogal mee. Er is geen schot gevallen en het hele gedoe liep met een sisser af. Toch blijven veel mensen op Curaçao ontevreden. Sommigen vinden dat Nederland een te dikke vinger in de pap heeft op het eiland. Binnenkort mogen alle bewoners hun mening geven of Curaçao een onafhankelijke staat moet worden, helemaal los van het koloniale moederland. Zo‟n volksraadpleging wordt referendum genoemd. De uitslag is onzeker, want er zijn nogal wat mensen die het prima vinden om bij het Koninkrijk der Nederlanden te blijven horen.
Bron 1 Kentekenplaat
Bron 2 Oplopend begrotingstekort. Als jij een nieuwe fiets wilt kopen en je vindt dat je ook hard toe bent aan een smartphone en een laptop en eigenlijk ook wel dat gave horloge wilt hebben dat je op internet zag langskomen, dan zal je toch echt eerst je geld moeten tellen. Je kunt, met andere woorden, beter eerst een begroting opstellen voordat jij je bankrekening plundert en merkt dat je diep in het rood staat. Een land stelt ook een begroting op. Daarin staan alle verwachte inkomsten en uitgaven op een rijtje. Als zo‟n land meer denkt uit te geven dan te ontvangen is er een serieus begrotingstekort. Als dat tekort groter wordt, heeft dat land een probleem. Het moet steeds meer geld lenen om de gemaakte schulden terug te betalen. En zoals je weet: lenen kost geld. Over geleend geld moet rente worden betaald en al met al kan dat fiks oplopen. Een land wordt dan steeds armer.
Bron 3 Ruzie over de begroting Nederland en Curaçao hadden een tijdje geleden ruzie over de financiële situatie van het eiland. De Curaçaose begroting laat een enorm tekort zien. En dat terwijl Nederland twee jaar geleden al een schuld van maar liefst 2 miljard euro overnam van Curaçao. De afspraak is dat Nederland bij een nieuw tekort moet ingrijpen. Maar de premier van Curaçao, Gerrit Schotte, was daar fel op tegen. “We kunnen onze eigen boontjes wel doppen” vond Schotte. De Nederlandse regering had daar absoluut geen vertrouwen in en benoemde meneer Stanley Betrian om de zaak onder controle te houden. Bron 4
[bron: JH Bulthuis]
Opdrachten Opdracht 1 Oude banden De foto van bron 4 is genomen in Fort Amsterdam, waar de Curaçaose regering zetelt. De kentekenplaat (bron 1) geeft ook een oude band met Nederland aan. Dat is te zien aan het wapen met de drie kruisjes. Van welke Stad is dat wapen, denk je?
Opdracht 2 Invloed van Nederland Lees bron 2 en 3 door en bekijk op internet een verslagje op RTLNieuws. Klik op de volgende link: http://www.rtl.nl/components/actueel/rtlnieuws/2012/07_juli/13/binnenland/nederland-grijpt-inop-begroting-curacao.xml Noteer twee acties waaruit de Nederlandse invloed op de politiek in Curaçao blijkt.
Een aardrijkskundig beeld van Curaçao Het wordt tijd om een aardrijkskundig beeld te vormen van Curaçao. Een goed beeld heb je als je meer weet over de mensen in een land en over de omgeving waarin ze leven en wonen. Dat klinkt nog een beetje vaag, maar aan de volgende opdrachten merk je wel wat de bedoeling is. De eerste stap in de aardrijkskundige beeldvorming is een idee te hebben van de ligging: de topografie.
Opdracht 3 De ligging in de omgeving: met atlas en Google Earth naar Curaçao. Curaçao is ongeveer zo groot als de Noordoost Polder. Het is maar weinig meer dan een stipje in de Caribische Zee. Gebruik de kaartbladen Midden-Amerika in de atlas en vlieg via Google Earth naar Curaçao. a. Geef op kaart 1 Curaçao aan met dezelfde kleur als de sinaasappels in het wapen van het eiland (bron 1) .
Kaart 1 Het oostelijk Caribisch gebied
Bewerkt naar: http://www.dailykos.com/story/2009/04/14/719822/-Obama-heads-to-the-Caribbean
b. Neem de letters op het kaartje in alfabetische volgorde onder elkaar over op je antwoordblad en maak de naam van het land of eiland compleet.
Opdracht 4 De ligging van plaatsen a. Vul de cirkeltjes op kaart 2 met rood op. Schrijf daarna de namen van de plaatsen in de kaart. b. Teken een palmboompje op de plekken waar de stranden liggen. Wat valt je op aan de verspreiding van de stranden op het eiland? c. Teken een vliegtuigje op de plaats van de luchthaven van Curaçao en schrijf de naam erbij op de kaart. d. Teken de ligging van hoogste berg in op kaart 2 en schrijf er bij hoe hoog deze berg is.
Kaart 2 Topografie van Curaçao
Opdracht 5 Afstand en bereikbaarheid a. Reken met behulp van kaart 2 uit wat de absolute afstand tussen Westpunt en Nieuwpoort is. b. Je maakt met je ouders plannen om een fly drive vakantie door te brengen op Curaçao. Jullie willen het hele eiland bekijken en ook een paar stranden bezoeken, zoals bij de Sint Janbaai. Op het reisbureau wordt je verteld dat op de kaart van het eiland Curaçao in de Bosatlas alleen de grotere autowegen staan getekend. Waarom mag je aannemen dat er op het eiland ook kleinere wegen zijn waarover je goed met een auto kunt rijden?
Opdracht 6 De Nederlandse nationaliteit Op Curaçao zelf woonden in 2011 149.679 mensen. De meeste daarvan hebben de Nederlandse nationaliteit en dus ook een Nederlands paspoort. De totale bevolking telt echter ongeveer 300.000 Curaçaoënaars. Waar denk je dat de groep woont die niet op het eiland leeft?
Opdracht 7 Geschiedenis en cultuur Lees bron 5 Bron 5 Een beetje geschiedenis Curaçao werd in 1499 op 26 juli "ontdekt" door de Spanjaard Alonso de Ojeda. Er woonden op dat moment een paar duizend eilanders. De Spanjaarden maakten korte metten met de paar duizend inboorlingen. Ze werden bijna allemaal als slaven weggevoerd naar Hispaniola. (zie kaart 1) In 1634 veroverde de Nederlandse West-Indische Compagnie (WIC) het eiland Curaçao. De handelsonderneming wilde het eiland namelijk gebruiken als uitvalsbasis voor handel en de kaapvaart: de „legale‟ zeeroverij. Curaçao lag gunstig ten opzichte van de Spaanse koloniën in Zuid-Amerika en had een diepe en beschutte haven. De slaven werden aangevoerd uit West-Afrika en werden vervolgens op Curaçao verscheept om te werken op plantages in Midden-Amerika en Zuid-Amerika. Een klein deel van de aangekomen Afrikanen bleef achter op Curaçao. De meerderheid van de bevolking is Creool. Dat zijn mensen van gemengde Afrikaanse en Europese afkomst. a. Leg uit hoe het komt dat er veel Creolen op Curaçao wonen.
Gebruik bron 5 en bron 6 en het kaartblad Nederlandse Antillen in de atlas. Bron 6 Twee talen Curaçao kent sinds 2007 twee officiële talen. Ten eerste is dat de bestuurstaal, het Nederlands. Ten tweede is dat de volkstaal Papiamentu. Deze taal werd vroeger door de slaven gebruikt, zonder dat de slavenhouders konden verstaan wat er gezegd werd.
b. Voor hoeveel procent van de Curaçaose bevolking is het Papiamento de voertaal? c. Papiamentu is een mengsel van vooral Portugese, Spaanse, Nederlandse en Engelse woorden en grammatica. Leg uit waarom de slaven wel veel woorden uit de talen van de overheersende koloniale machten moèsten gebruiken. d. Op de kentekenplaten in Curaçao (bron 1) staat eigenlijk „welkom‟. Vertaal het woord welkom in het Papiamentu.
Opdracht 8 Bevolkingsaantallen Curaçao telt een bevolking van ongeveer 150.000 inwoners. In 2010 werden op het eiland 2.032 baby‟s geboren. In het zelfde jaar overleden 1.246 inwoners. a. Bereken de natuurlijke bevolkingsgroei. b. In 2010 vestigden zich 4.910 mensen op Curaçao, terwijl er in dat jaar 4.644 inwoners vertrokken. Bereken het migratiesaldo. c. Was er in 2010 sprake van een vestigingsoverschot of van een vertrekoverschot?
Opdracht 8 Bevolkingsaantallen Aan de leeftijdsopbouw van de bevolking kun je ongeveer zien hoeveel het ene land ten opzichte van het andere kwijt is aan onderwijs en aan ouderenzorg. Je kunt er ook min of meer uit aflezen hoe groot het aandeel werkenden in de samenleving is ten opzichte van de niet werkenden. Gebruik bron 7. Bron 7 Leeftijdsopbouw in procenten van de totale bevolking in 2011 Leeftijdsgroep
Curaçao
Nederland
0-14 jaar
21,1%
17,2%
15-64 jaar
66,7%
66,2%
65 jaar en ouder
12,2%
16,6%
Bron: CIA world Factbook 2012
a. Breng de gegevens van bron 5 in een kolomdiagram. In zo‟n diagram kun je een grafische voorstelling van „droge cijfers‟ geven. Het helpt je om sneller en beter te vergelijken. Kleur de kolommen voor Curaçao blauw, die voor Nederland rood.
Diagram 1 Kolomdiagram van de leeftijdsopbouw in Curaçao en Nederland 80%
70%
60%
50%
40%
= Curaçao
30%
= Nederland
20%
10%
0%
0-14 j
15-64 j
≥ 65 j
b. Zal Curaçao een hoger of een lager geboortecijfer hebben dan Nederland? c. In welk van de twee landen is de vergrijzing het sterkst?
Opdracht 10 De economie: waar leven de mensen van?
Bron 8 De verdeling van de beroepsbevolking in Curaçao (2011) Beroepssector
Aandeel werkzaam van de totale beroepsbevolking
Landbouw en visserij
1.2%
Industrie en mijnbouw
16.9%
Diensten
81.8%
Bron: CI A World Factbook 2012
Gebruik bron 8. Diagram 2 is een cirkeldiagram. Geef de drie beroepssectoren in diagram 2 elk een eigen kleur. Noteer in elk segment het percentage. Vergeet de legenda niet! Diagram 2 Cirkeldiagram van de Curaçaose beroepsbevolking naar sector
De verdeling van de beroepsbevolking in Curaçao lijkt veel op die in Nederland. Maar binnen de dienstensector is er toch een enorm verschil. Dat zit in het aantal mensen dat in het toerisme zijn geld verdient. Kijk maar naar de bronnen 9 t/m 12.
Opdracht 11 Toerisme als geldmachine
Bron 9 Verblijfstoerisme in Curaçao van 2007 – 2011 Jaar Totaal aantal verblijfstoeristen*)
2007
2008
2009
2010
2011
299.730
408.844
366.703
341.822
390.288
V.S. en Canada
47.101
44.525
36.716
49.487
62.874
Zuid- en MiddenAmerika
81.333
172.820
131.195
75.263
96.712
(w.v. Venezuela)
60.966
148.890
105.635
44.347
61.481
Caribisch gebied
38.929
40.309
35.780
38.574
41.069
Europa
121.383
136.747
149.275
163.827
168.351
(w.v Nederland)
100.384
113.696
126.952
140.171
140.855
Waarvan uit:
*)tenminste 1 overnachting Bron: CuraçaoTourist Board
Bron 10 Aantal overnachtingen van toeristen op Curaçao
Bron: CuraçaoTourist Board
Bron 11 Een cruiseschip ligt aangemeerd in Willemstad
[Bron: JH Bulthuis]
Bron 12 Megapretschepen In 2011 deden 246 cruiseschepen de haven van Willemstad aan, die samen meer dan 400.000 passagiers afzetten voor een bezoek aan het eiland. Voor cruiseboten is Curaçao een paradijselijke plek om aan te leggen. Het eiland ligt in de tropen, is exotisch en kent een redelijke welvaart. a. Waardoor is het eiland Curaçao juist voor Nederlanders een aantrekkelijke vakantiebestemming ondanks de grote afstand? b. Het toerisme is een tamelijk kwetsbare bron van inkomsten en van werkgelegenheid op Curaçao. Waaraan kun je dat zien in bron 9 en bron 10? c. Noteer een reden waarom het toerisme een kwetsbare bron van werk en inkomsten is. Ex-premier Schotte had het een tijdje geleden over een staatsgreep op het eiland. De toeristische sector reageerde woedend op zijn uitspraak. d. Leg uit waarom de hotelhouders en horecaondernemers zo boos werden op Schotte.
Opdracht 12 Een diepe haven Gebruik bronnen 13 t/m 15 en de kaart van Curaçao in de atlas. Voor de ontwikkeling van Willemstad was het grote en diepe Schottegat erg belangrijk. Deze grote inham ligt beschut tegen stormen en kon prima worden verdedigd tegen een vijandelijke vloot of tegen piraten. Bron 13 Een groot containerschip vaart door de Sint Annabaai naar zee.
Bron: JH Bulthuis
Bron 14 Aardolieraffinaderij aan het Schottegat.
Bron: JH Bulthuis
Bron 15 De Handelskade in Willemstad
[bron: JH Bulthuis]
Bron 16 Centrum van Willemstad
[bron JH Bulthuis]
a. Via welke vaarweg kan een schip in het Schottegat komen? b. Waar leggen volgens de atlaskaart van Curaçao de megacruiseschepen aan? c. Noteer een reden waarom het voor de cruiseschepen niet erg aantrekkelijk is om af te meren in het Schottegat.
Opdracht 13 Een cadeautje van de natuur Ook toeristen vormen zich een beeld van Curaçao voordat ze besluiten om het eiland te bezoeken. Reisbureaus en VVV‟s doen hun uiterste best om een goede indruk te geven van het eiland. Dat noem je çity marketing‟.Er wordt immers heel veel geld verdiend aan de bezoekers! Het antwoord op de vraag waarom Curaçao zo aantrekkelijk is voor toeristen kun je voor een deel vinden in de natuur. a. Wat is jouw beeld van de natuur op Curaçao? Schrijf vijf dingen op. De natuurlijke plantengroei op het eiland bestaat uit soorten cactussen, laag struikgewas en lage bomen, zoals de scheef gewaaide dividiviboom. b. Bij welk soort klimaat passen deze planten het best? Kies uit: A. een toendraklimaat B. een woestijnklimaat C. een steppeklimaat D. een tropisch regenwoudklimaat
Het probleem op Curaçao is niet dat het nooit regent, maar dat het water heel snel de grond inzakt. Dat komt omdat de grond vooral uit kalk bestaat. Dat verklaart de speciale plantengroei op het eiland. In kalkbodems ontstaan makkelijk onderaardse rivieren en diepe grotten. Kijk maar eens naar bron 17. Bron 17 Onderaards gangenstelsel
[bron JH Bulthuis]
Bron 18 Duiken en snorkelen in de buurt van een scheepswrak
[bron: JH Bulthuis]
Opdracht 14 Zon en regen
Bron 19 Klimaatgegevens van Curaçao
Weergemiddelden voor Curaçao
Maand
gemiddeld maximum (°C)
gemiddeld minimum (°C)
neerslag (mm)
jan feb mrt apr mei jun
jul aug sep okt nov dec
Jaar
29,
30,
30,
31,
31,
32,
31,
32,
32,
31,
31,
30,
7
0
5
1
6
0
9
4
6
9
1
1
24,
24,
24,
25,
26,
26,
26,
26,
26,
26,
25,
24,
3
4
8
5
3
4
1
3
5
2
6
8
44,
25,
14,
19,
19,
19,
40,
41,
48,
83,
96,
99,
553,
7
5
2
6
6
3
2
5
6
7
7
8
4
31,2
25,6
Bron: Meteorological service of Netherlands Antilles and Aruba (1971-2000)
a. Vul met behulp van de gegevens in bron 19 de klimaatgrafiek van Curaçao in zoals je dat in de aardrijkskundeles hebt geleerd.
Klimaatgrafiek van Curaçao.
b. Stel, je houdt van zon en strand, zwemmen, snorkelen en duiken. In welke schoolvakantie zou jij het liefst als toerist naar Curaçao willen gaan? Kies uit: A. Kerstvakantie B. Voorjaarsvakantie C. Zomervakantie D. Herfstvakantie.
c. Licht je antwoord toe. d. Vergelijk de klimaatgrafiek van Curaçao met die van Nederland (bron 20).
Bron 20 klimaatgrafiek van Nederland (De Bildt)
Bron: KNMI
Als beginnend toerist wil je weten wat voor kleren je mee moet nemen naar Curaçao. Waarom is de door jou getekende klimaatgrafiek handiger dan die van Nederland. e. Waarom heeft het KNMI in De Bildt er toch voor gekozen om met maar één temperatuurlijn te werken, denk je? (Tip: denk aan de ligging aan zee).
Opdracht 15 Antillianen in Nederland Curaçao heeft de laatste jaren een vestigingsoverschot. Er immigreren meer mensen dan er vertrekken naar het buitenland. Toch zijn er veel eilanders die kiezen voor een langer of korter verblijf in Nederland. Die hebben daar goede redenen voor.
Bron 21 Curaçao en Nederland vergeleken Kenmerk
Curaçao
Nederland
Buitenlandse migratie
+ 1,3 / 1000 inwoners
+ 2,0 / 1000 inwoners
Werkloosheid (2011)
10,2%
4,5%
Inkomen per hoofd
15.000 $/persoon
42.700 $/persoon
Universiteiten
1 (alleen rechtenstudie)
13
a. Gebruik bron 21 om deze redenen te vinden en noteer je antwoord. b. Kun je met wat je hebt gelezen in deze lesbrief nog meer redenen bedenken waarom Curaçaoënaars zich in Nederland zouden willen vestigen?
Als mensen met een goed stel hersens en een hogere opleiding gaan emigreren, wordt dat „brain drain‟ genoemd, het weglekken van denkkracht zou je kunnen zeggen. Ook Curaçao heeft daarmee te maken. c. Waarom is een sterke brain drain vanuit Curaçao heel slecht, vooral wanneer het eiland een onafhankelijke staat zou worden?
Opdracht 16 Slotvraag Aan het eind van deze lesbrief is je aardrijkskundige beeld van Curaçao wellicht wat bijgesteld. Misschien wist je vrijwel niks over het eiland of had je er alleen een heel oppervlakkig idee van. a. Welke onderdelen die nodig zijn voor een goed aardrijkskundig beeld zijn (meer of minder) aan de orde geweest? Kruis ze aan in de rechterkolom van de tabel.
Tabel: Hoe vorm je een aardrijkskundig beeld? De ligging
Afstanden Bereikbaarheid Topografie
De mensen
Aantal mensen Verspreiding van de bevolking Bevolkingsdichtheid Groei of afname Economie Cultuur Politiek
De natuur
Klimaat Bodem Water Plantengroei Delfstoffen
Wat heb je geleerd in deze lesbrief?
Hoe vorm ik me een aardrijkskundig beeld van een gebied
Kennismaking met een aantal begrippen > koloniaal moederland, begroting, begrotingstekort, referendum, nationaliteit > brain drain, city marketing > leeftijdsopbouw, natuurlijke bevolkingsgroei, migratiesaldo, vestigingsoverschot, Vertrekoverschot
Werken met diagrammen: een kolomdiagram en een cirkeldiagram
Een beter beeld gekregen van Curaçao
