Opdrachten Hoofdstuk 5

Wieger van Dalen http://www.ethiekdebasis.noordhoff.nl

ISBN: 9789001795542 © 2013 Noordhoff Uitgevers bv

Opdrachten Hoofdstuk 5 5.1

Lees het krantenbericht over het caféverbod goed door en beantwoord de vragen.

Een levenslang caféverbod Gemeenten en horeca nemen steeds drastischere maatregelen tegen overlast gevende jongeren. Zo wil het Friese Balk een levenslang caféverbod opleggen aan negen herrieschoppers. Minister Remkes van Binnenlandse Zaken werkt aan maatregelen om jongeren die veel overlast bezorgen, aan te pakken. Op last van de burgemeester kan een avondklok worden ingesteld. Ook kan een jongere een verbod krijgen voor een bepaalde tijd in een bepaald gebied te komen. Veel gemeenten en horeca gaat het voorstel nog niet ver genoeg. In Balk (gemeente Gaasterlân-Sleat) wil de horeca negen notoire lastpakken een levenslang caféverbod opleggen. Dat wordt gesteund door burgemeester Thea de Roos en de lokale politie. Horecaondernemer J. Betsema: 'Als het wettelijk niet mogelijk mocht blijken levenslang deze onruststokers te weren uit onze zaak, dan spannen we een proefproces aan.' Ondertussen kunnen de gewraakte jongeren aangepakt worden met kortere gebiedsverboden. Aanleiding tot deze uitzonderlijke maatregel is de zware mishandeling van een 34jarige man uit Balk, die drie weken geleden in elkaar werd geslagen. De man wordt al weken kunstmatig in coma gehouden. De dader, een 21-jarige man uit Oudemirdum, heeft bekend. Betsema: 'Dit staat niet op zichzelf. Dit gaat al jaren zo. Bij die negen houdt het niet op. De politie weet wie al jaren ons uitgaansleven verpesten.' In Terneuzen (Z) heeft het gemeentebestuur vier geweldplegers een binnenstadverbod opgelegd. De 'verblijfsontzegging' geldt voor zes weekeinden. De gemeente is bezig een convenant met de horeca te sluiten. De cafés wordt gevraagd de bestrafte jongeren niet toe te laten en de politie te waarschuwen als ze zich in de binnenstad vertonen. Remkes' voorstel dient ertoe de overlast van jongeren overal terug te brengen. Het gaat zegt Remkes om 'jongeren die zich geregeld schuldig maken aan bijvoorbeeld vernieling van auto's, bushokjes en ander straatmeubilair, baldadigheid, het ingooien van ruiten, het spuiten van graffiti, het hinderlijk rondhangen in portieken, wildplassen, openlijk drankgebruik of openbare dronkenschap en samenscholing'. De maatregelen zijn ook bedoeld om niet-strafbaar gedrag aan te pakken dat wel veel overlast bezorgt. Bron: Trouw, 12 augustus 2006 a

Welke morele vraag rijst op als je dit artikel leest? (Tip: laat je niet verleiden tot moraliserende praat over hoe slecht die jongeren wel niet zijn. Daar zijn weinig vragen over te stellen die echt beantwoord moeten worden.)

b

Welke morele uitgangspunten (normen, waarden en deugden) kunnen een rol spelen bij het beantwoorden van deze morele vraag?

Ethiek: de basis |

1



c

Formuleer van alle betrokkenen welke vrijheden op het spel staan.

d

Geef een voorbeeld van 'niet-strafbaar gedrag dat wel veel overlast veroorzaakt'. Vind je het een goede zaak dat dit gedrag door middel van gebiedsverboden wordt tegengegaan?

e

Zijn maatregelen om niet-strafbaar gedrag aan te pakken in strijd met artikel 16 van deze grondwet?

5.2

Lees het volgende krantenartikel aandachtig door en beantwoord de vragen.

Wietkwekende MS-patiënt voor hof 'Medicinale marihuana van apotheker gaf alleen maar hoofdpijn' Wim Moorlag (50) uit Bovensmilde heeft multiple sclerose, een ernstige aandoening aan het centrale zenuwstelsel. Zijn zelfgekweekte wiet verlicht de pijn. Maar de Opiumwet geldt ook voor hem, vindt justitie. Vandaag dient zijn hoger beroep voor het gerechtshof in Leeuwarden. Mei vorig jaar veroordeelde de politierechter in Assen hem en zijn vrouw tot een voorwaardelijke geldboete van 250 euro, wegens het bezit van hennepplanten. Moorlag wil desnoods tot aan de Hoge Raad doorprocederen, om zijn gelijk te halen. Hij vindt dat aan ernstig zieken niet het recht kan worden ontzegd op bescheiden schaal wiet te telen, voor eigen gebruik, ook al verbiedt de wet dat. 'Het wordt een hele dobber', verwacht zijn advocaat Wim Anker. Moorlag kweekte zijn eigen wiet op een zolderkamertje omdat hij hoofdpijn kreeg van de medicinale wiet die door apotheken wordt afgeleverd. Hij kreeg echter problemen met de politie nadat zijn buren hadden geklaagd over stankoverlast. Tot twee keer toe nam de politie planten in beslag, maar Moorlag weigerde een schikking te betalen. Volgens voorzitter Ger de Zwaan van de Stichting Patiëntenbelangen Medicinale Marihuana hebben veel meer hiv-aids- en MS-patiënten problemen met de kwaliteit van de officiële 'mediwiet'. De Zwaan schat het aantal medicinale zelftelers op 'enkele honderden'. Teelt door patiënten voor eigen gebruik wordt vaak gedoogd door de politie. De Zwaan wijst erop dat de apothekerswiet duur is, doordat het met gammastralen wordt behandeld om het te steriliseren. 'Het kost daardoor 9,50 euro per gram in plaats van 6 euro per gram.' Volgens Anker heeft zijn cliënt ook geprobeerd zijn wiet te betrekken van coffeeshops. 'Maar de producten die daar worden geleverd, zijn zeer wisselend van kwaliteit en ook vrij duur. Hij reageert erg goed op de planten die hij zelf kweekt.' Anker wil voor het hof juridische argumenten aanvoeren voor straffeloosheid van Moorlag. 'Dit is natuurlijk niet het soort zaak waar de wetgever aan gedacht heeft bij de strafbaarheidsstelling in de Opiumwet. 'De weg naar een politieke oplossing is moeilijk begaanbaar', zegt Anker. 'De politiek heeft zich tot dusver op dit punt niet laten gelden. Dan resteert het strafrecht. We willen proberen binnen de grenzen van het strafrecht tot een oplossing te komen.' Moorlag zal vandaag getuigedeskundigen, onder meer een farmacoloog en een arts, oproepen ter verdediging van zijn visie. Bron: Trouw, 3 oktober 2006

Ethiek: de basis |

2



a

Welke rechten botsen in deze kwestie?

b

Wat voor soort rechten zijn dit?

c

Wat is jouw oordeel? Welk recht moet het zwaarst wegen in dit geval?

5.3

Lees het interview door en beantwoord de vragen.

'Schandalig. Ik zal nooit meer een klacht indienen' Fietsers die vallen door slecht wegdek krijgen vaak geen genoegdoening van de gemeente. Patricia van Duyn (37) uit Den Haag ging onderuit en liet het er niet bij zitten. Hoe kwam het dat u van uw fiets viel? 'Afgelopen augustus viel ik al bijna van mijn fiets op het Kerkplein in Den Haag. Ik kwam met mijn wiel in een groef tussen de keien. Ik stuurde een brief naar de gemeente met mijn klacht over het wegdek, maar daar werd niets mee gedaan. In oktober kwam ik op hetzelfde plein ten val, wederom door een brede groef. Ik woon tegenover het plein en het ligt op de weg naar mijn werk bij het Ministerie van Volkshuisvesting, Ruimtelijke Ordening en Milieubeheer.' Bent u bij uw val gewond geraakt? 'Ik had een scheur in het bot van mijn enkel en opgerekte enkelbanden. Ik heb een week thuisgezeten voordat mijn werkgever vervoer voor me regelde. Verder ben ik een fervent hardloopster, dus deze hobby heb ik een poosje niet kunnen uitoefenen. Zelfs nu nog merk ik dat de breuk een zwakke plek is. Ik loop daarom kortere afstanden dan voor het ongeluk.' En toen heeft de gemeente u schadeloos gesteld? 'Ik heb weer een brief gestuurd. Ik werd doorverwezen naar het Bureau Risicomanagement van de gemeente. Op advies van de fietsersbond heb ik ook om smartengeld gevraagd. Het bureau vond echter dat er geen sprake was van een gevaarlijke situatie. Ze weigerden ook ter plekke te gaan kijken. Pas toen ik dreigde de publiciteit te zoeken, kwam er iemand. Ze gaven toe dat de plek niet 'de schoonheidsprijs verdiende' en dat de voegen tussen de keien te snel slijten. Toch was ook het laatste bericht dat ik nergens recht op had. Ik zou een coördinatie- of stuurfout hebben gemaakt.' Bent u boos, verdrietig of teleurgesteld? 'Het is schandalig. Ik zal nooit meer een klacht indienen. Ik ben totaal ontevreden over de afhandeling. Uiteindelijk heb ik het maar laten zitten, omdat ik anders een advocaat had moeten nemen. Dat is het niet waard. Bovendien heb ik daar het geld niet voor. Ik ben iemand die haar klauwen echt ergens inslaat en ik weet de wegen van de klachtenafhandeling goed te bewandelen. Maar zelfs dan bereik je niets. Dit is dus de manier waarop Den Haag met betrokken burgers omgaat. Van tevoren waarschuwde de fietsersbond mij al dat de gemeente hier niet goed met klachten van fietsers omgaat. Dat blijkt dus.'

Ethiek: de basis |

3



En het plein? 'Dat ligt er nog hetzelfde bij. Het verbaast me niets als er meer ongelukken gebeuren, vooral mindervaliden met een stok en mensen in een rolstoel lopen gevaar. Op een artikel over mijn verhaal in de krant kwamen veel reacties van mensen die het plein ook onveilig vinden of er zelf zijn gevallen. Ik hoop dat het nieuwe college in Den Haag alsnog iets aan de wegsituatie doet. Zelf fiets ik niet meer over het plein; ik neem een omweg.' Bron: Trouw, 30 mei 2006 a

Mevrouw Van Duyn probeert een recht op fatsoenlijke klachtafhandeling op te eisen. Wat voor soort recht is dit?

b

Op advies van de fietsersbond eist ze ook smartengeld. Wat voor soort recht is het recht op smartengeld?

c

De gemeente geeft toe dat de plek 'niet de schoonheidsprijs' verdient. Wat voor soort recht is het recht van een burger op een eerlijk antwoord door de gemeente?

5.4

Lees het krantenbericht goed door en beantwoord de vragen.

'Dan moet u maar oordopjes indoen', oordeelt de rechter AMSTERDAM - Doodziek werd hij ervan. Het lawaai van transistorradio's op zijn werk werd hem uiteindelijk te veel. Het ging niet om één radiootje, maar iedere collega had wel zijn 'eigen' radiostation opstaan, het liefst met de volumeknop stevig open. 'Door al dat lawaai moest je steeds harder tegen je collega's schreeuwen. Daardoor kon ik me niet meer behoorlijk op mijn werk concentreren.' De 39-jarige A. te Lindert uit Groenlo werd 'ziek van de muziek'. Via de kantonrechter probeerde hij een algemeen verbod te krijgen op 'de aanwezigheid van particuliere radio's op het werk'. Maandag werd zijn vordering afgewezen. 'Als u last van radiolawaai op het werk heeft, moet u maar oordopjes indoen', oordeelde de rechter. 'Ik moet mijn gezondheid opofferen ten gerieve van anderen', klaagt Te Lindert. Hij begon in mei 1988 hij Stork RSM in Lichtenvoorde. Aanvankelijk als uitzendkracht, later in vaste dienst als materiaalbeheerder. Zijn chefs waren zeer tevreden over hem. Over de te luide muziek op het werk klaagde hij diverse keren, soms werd er even iets aan gedaan, maar de roep om de radio van zijn collega's overwon elke keer. Tot twee keer toe nam Te Lindert ontslag, maar dat werd niet aanvaard, omdat het bedrijf hem niet kwijt wilde. Hij toog weer aan het werk tot eind 1995, toen het radiolawaai 'opnieuw door de keet knalde'. Hij meldde zich ziek. Twee keer kreeg hij bezoek van een bedrijfsarts die hem in het gelijk stelde. 'Van dat radiolawaai zou ik ook gek worden', zei de arts. Maar bij de kantonrechter D. Buijs ving hij gisteren bot. De rechtbank vindt weliswaar dat 'de werkgever alles in het werk dient te stellen ziekmakende factoren als het toestaan van particuliere radio's die geluidsoverlast veroorzaken, te weren van de werkplek'. Maar de rechter verwierp de eis tot invoering van een ringleiding van radiomuziek met draadloze ontvangers. 'Dat is een brug te ver.'

Ethiek: de basis |

4



Het bedrijf is gehouden zich in te zetten voor het welzijn van al zijn werknemers, maar 'dit betekent nog niet dat per definitie het welzijn van één werknemer onder meer zou nopen tot aanpassing van de arbeidsomstandigheden van diens collega's', zei de kantonrechter. L. Verhaar, voorzitter van de stichting Bestrijding Akoestische Milieuvervuiling (BAM), vindt de uitspraak schokkend. 'Er zijn tientallen gevallen als dit in Nederland. Maar veel mensen hebben de moed niet tegen hun werkgever in het geweer te komen.' Het gaat de stichting niet alleen om de radio's op de werkplek, maar ook om de opgedrongen muziek in supermarkten. Verhaar noemt voorbeelden van winkelcentra waar op de visafdeling de Zuiderzeeballade is te horen en op de groenteafdeling de Bananaboat-song. Volgens Verhaar is de affaire-Te Lindert 'het topje van de ijsberg'. 'Er zijn tientallen mensen die gek worden van het radiolawaai op het werk, maar er nauwelijks over durven praten omdat ze bang zijn door collega's in de hoek te worden gezet.' De stichting kent voorbeelden van winkelbedienden in supermarkten die zich bij voorbaat ziek melden in december omdat ze het 'bombardement van sinterklaasliedjes en kerstliederen' geestelijk niet meer aankunnen. 'Voor veel werknemers wordt de werkplek op die manier een hel', weet Verhaar. Dit vonnis betekent voor ons dat het verzet tegen opgedrongen muziek opgevoerd moet worden.' Bron: Volkskrant, 15 april 1997 a

Welke morele vraag komt bij je op als je dit artikel leest?

b

Welke normen, welke waarden en welke deugden kunnen een rol spelen bij het beantwoorden van deze vraag?

c

Wie is de hoofdverantwoordelijke voor een moreel verantwoorde keuze in de door jullie geformuleerde vraag?

d

Wat houdt die verantwoordelijkheid in? Omschrijf heel precies de verantwoordelijkheid.

e

Geef bij alle betrokkenen aan welke vrijheden ze hebben. Omschrijf de vrijheden heel precies.

f

Beargumenteer of de hiervoor genoemde vrijheden ook rechten zijn. Waarom wel of waarom niet? Gebruik ook de indeling van rechten uit het voorafgaande hoofdstuk.

g

Geef aan welke vrijheden en/of rechten botsen en welke volgens jullie het zwaarst moeten wegen.

Ethiek: de basis |

5

Opdrachten Hoofdstuk 5

Recommend Documents