Opbrengstgericht werken bij andere vakken •Martine Amsing, Marijke Bertu, Marleen de Haan
Doel Leerkrachten kunnen een les tekenen of geschiedenis ontwerpen volgens de uitgangspunten van OGW die ze direct kunnen uitvoeren in de groep Succescriteria • Leerkrachten kennen het belang van opbrengstgericht werken • Leerkrachten kennen de uitgangspunten van OGW • Leerkrachten hebben zicht op vaardigheden voor OGW
Agenda • Voorkennis ophalen • Kennis maken met de cyclus van OGW • Een blik in de praktijk – filmfragmenten (met kijkwijzer) • Stap voor stap m.b.v. de cyclus en handreikingen een les tekenen of geschiedenis uitwerken die je binnenkort gaat geven
• Evaluatie (terugblik op deze bijeenkomst en terugblik op de doelen van vandaag)
Wat weet je over OGW?
Wat zijn voor jou de belangrijkste kenmerken van opbrengstgericht werken (OGW)? Stap 1: Beantwoord deze vraag eerst individueel. Noteer kernwoorden op de placemat. (5 minuten) Stap 2: Bespreek met elkaar jullie antwoorden en noteer maximaal vijf hoofdkenmerken in het midden van de placemat. (10 minuten) Groepjes van maximaal 4 personen
Cyclus Opbrengstgericht werken
Bakx, Ros en Teune
OGW in andere vakken in de praktijk Doel: eerste kennismaking met OGW in andere vakken in de praktijk We bekijken twee filmfragmenten • Gebruik de kijkwijzer en leg vast wat jou aanspreekt /opvalt en waar je vragen over hebt.
OGW bij tekenen en geschiedenis Wat wil je bereiken met je leerlingen met betrekking tot tekenen en geschiedenis? • Noteer op de post-its jouw antwoord(en) • Op elke post-it een woord/kreet (je mag meer post-its gebruiken)
• Gele post-its voor tekenen, blauwe post-its voor geschiedenis
Stap 1 - Doelen vaststellen
Enkele stellingen: eens of oneens? • Doelen zijn er voor methodemakers en verder hoef ik me er niet druk over te maken. • Ik schrijf het doel van de les steeds op zodat leerlingen dat kunnen lezen. • Eigenlijk gaat het erom of de leerlingen de opdrachten kunnen maken en moeten ze niet wakker liggen van doelen. • Ik vind het belangrijk goed inzicht te hebben in de doelen van het hele jaar en niet slechts van de les.
Activiteitgericht - Opbrengstgericht Activiteitgericht onderwijs
Opbrengstgericht onderwijs
Startfase
Wat vinden leerlingen leuk? Wat is belangrijk dat leerlingen leren?
Focus
Zijn leerlingen betrokken bij de activiteit?
Focus
Zijn ze lekker bezig? Hoe voeren de leerlingen Worden de activiteiten goed de activiteit uit? uitgevoerd? Leiden de activiteiten tot beoogde resultaten?
Evaluatie Hebben de leerlingen goed gewerkt?
Zijn leerlingen met de juiste inhoud en onderwijsleeractiviteiten bezig?
Zijn de beoogde doelen gerealiseerd?
Waarom zijn lesdoelen belangrijk? • Leerlingen: - zijn meer gemotiveerd. - zijn meer op de taak gericht. - nemen betere beslissingen om taken aan te pakken. • Marzano: - Het verschil tussen een effectieve leraar en een minder effectieve leraar. - Dit heeft effect op de leerresultaten van de leerlingen.
Noteer een doel uit een recente les geschiedenis of tekenen
Overleg in tweetallen: 1. hoe je dit in je les hebt gecommuniceerd? 2. hoe je je leeractiviteit hierbij hebt gekozen?
Goed om te weten over doelen • Stel doelen die net iets hoger liggen dan het eigen kunnen van leerlingen, maar die wel haalbaar zijn: dus doelen in de zone van de naaste ontwikkeling.
• Doelen hangen samen met elkaar waardoor ze een leerlijn vormen. • Doelen worden geconcretiseerd in leeractiviteiten, deze leeractiviteiten dienen opgebouwd te worden van concreet naar abstract. • Doelen komen voort uit je visie op tekenonderwijs of geschiedenisonderwijs: waar gaat het ons om?
Opdracht - Hoe ziet jouw volgende les tekenen/geschiedenis eruit? Met de placemat aan de slag Je gaat stap 1 uitwerken: • Doel vaststellen • Bedenk de wijze waarop je gaat communiceren • Bedenk op welke wijze je gaat differentiëren • Welke succescriteria kun je formuleren?
Stap 2 - Leeractiviteiten ontwerpen en organiseren
Wat is een leeractiviteit? Bij het ontwerpen heb je keuze uit werkvormen 1. Aanbiedende werkvormen (denk aan instructie, kijken van film) 2. Gespreksvormen (luisteren naar medeleerlingen, leergesprek tussen leerling en leerkracht) 3. Werkvormen gericht op zelfstandig werken (vaardigheden oefenen, presentatie maken, toepassen geleerde in nieuwe situatie, kaartjes op volgorde leggen) Je keuze moet aansluiten bij je doel!
Belangrijk voor de effectiviteit van een leeractiviteit 1. De leeractiviteit is afgestemd op de aard van de beoogde kennis, passend bij het leerdoel 2. De leeractiviteit sluit aan bij voorkennis en behoeften van kinderen zodat ze zich gemotiveerd en uitgedaagd voelen
Doelen en leeractiviteiten Soort leerdoel
Leeractiviteit
Inzichten en conceptuele kennis
Ontdekken, ervaren, spelen, reflecteren, analyseren
Feiten
Studeren, navragen, redeneren, oefenen om te onthouden, maar steeds in betekenisvolle context
Vaardigheden
Doen, nadoen, toepassen, trainen
Attitudes
Inslijpen, onderdeel van dagelijkse routine
Opdracht • Vul de lesvoorbereiding/placemat met de volgende stap. Bedenk een leeractiviteit die aansluit bij de doelen die je bij stap 1 hebt verwoord. • Denk aan (aantal criteria noemen): -
Differentiëren Rijke leeractiviteit Betekenisvolle context
Stap 3: Begeleiden van leeractiviteiten
3. Begeleiden van leeractiviteiten • Wanneer kreeg jij goede feedback? Waarom was dat goede feedback? • Waar onderscheidt feedback zich van evaluatie? • Waar geeft feedback antwoord op? • Wanneer kun je feedback inzetten in het leerproces? Rondlopen en zoek iemand die…
Hattie: Effecten op leerprestaties Effect op taal/rekenprestaties • Feedback geven • Metacognitieve vaardigheden aanleren • Strategieën aanleren • Directe instructie • Sociaal economische status kind • Doelstellingen expliciteren • Hoge verwachtingen leraar • Samenwerkend leren • Schoolleider • Huiswerk • Klassengrootte
.73 .69 .60 .59 .57 .56 .43 .41 .36 .29 .21
De waarde van goede feedback bij OGW Feedback en de kwaliteit van feedback is een belangrijke voorspeller van leerprestaties van leerlingen Goede feedback geeft antwoord op : 1 Waar staat de leerling nu? 2 Hoe ver is de leerling van het leerdoel verwijderd? 3 Welke stappen zijn nodig voor de leerling om het leerdoel te behalen?
Even voor jezelf Lees de hand-out • Waar zou je voor jezelf op willen letten bij het geven van feedback tijdens de les die je voorbereid? • Noteer dit op de placemat • Scherp het aan met een maatje -
Maak het zo concreet mogelijk
Stap 4: Evalueren
• • • •
Hoe evalueer je en hoe betrek je de leerlingen bij het evalueren? Hoe interpreteer je de informatie die je verzamelt door middel van evalueren? Hoe zet je dit om in (gedifferentieerde) lesdoelen en activiteiten? Hoe zet je dit om in het geven van feedback?
Opdracht • Zet dit in een mindmap waarbij dit de hoofdvragen zijn van de takken. Doe dit per bouw.
Evalueren Doel • Wat er geleerd is en nog geleerd moet worden (product) • Hoe er geleerd is en nog geleerd moet worden (proces) Functie • Evaluatie geeft zowel de leerling als de leraar informatie • Type informatie hangt af van de functie van evalueren: summatief of formatief Evaluatie en OGW in de klas • Evaluatie is meest effectief als het direct gebeurt • Evaluatie is altijd gebaseerd op de les en leerdoelen
Inbreng van de leerling bij evalueren • Over de evaluatievorm • Mate waarin ze geactiveerd worden • De mate waarin ze uitgenodigd worden een eigen oordeel te geven over zichzelf of een medeleerling • Meedenken/praten vanuit het eigen perspectief of het perspectief van de leraar • Zelfevaluatie • Peer-assesment
Opdracht • Vul de placemat aan. • Bedenk een evaluatievorm die past bij de doelen van je les. • Op welke manier betrek je leerlingen?
Doel • Leerkrachten kunnen een les tekenen of geschiedenis ontwerpen volgens de werkende principes van OGW die ze direct kunnen uitvoeren in de groep Succescriteria • • •
Leerkrachten kennen het belang van opbrengstgericht werken Leerkrachten kennen de werkende principes van OGW Leerkrachten hebben zicht op vaardigheden voor OGW
Evaluatie – opbrengst vaststellen • • • •
Hebben we de doelen voor vandaag bereikt? Wat is voor jezelf de opbrengst van vandaag? Hoe heb je deze bijeenkomst ervaren? Welke wensen zijn er voor vervolgstappen?
