Questions & Answers Wat gaan Gasunie en Vopak precies doen? Gasunie en Vopak gaan een overslaginstallatie voor vloeibaar aardgas bouwen op de Maasvlakte, naast de al bestaande Gate terminal. Wat houdt het project in? We bouwen op een nieuwe kade drie laadpunten voor verschillende soorten schepen en twee laadstations voor tankwagens om kleinschalige distributie van vloeibaar aardgas over land en water mogelijk te maken. We beginnen in 2013 met de bouw en eind 2014 zal die afgerond zijn. Wat is LNG? LNG is een heldere, kleurloze vloeistof die ontstaat als aardgas tot minus 160°C wordt afgekoeld. LNG neemt daardoor aanzienlijk minder ruimte in dan aardgas (de benodigde opslagruimte is 600 keer kleiner!). Dat maakt het mogelijk LNG ook per schip of tankwagen te vervoeren. In vloeibare vorm neemt LNG ongeveer 3 tot 4 keer minder volume in dan CNG (compressed natural gas). Hierdoor heeft bijvoorbeeld een truck rijdend op LNG een actieradius van circa 1.200 kilometer. LNG is niet brandbaar of giftig en vervliegt bij verdamping meteen, omdat het lichter dan lucht is. Hoe wordt LNG gebruikt als transportbrandstof? Op dezelfde wijze als diesel en benzine; het verschil is dat LNG veel schoner is. Brandstofleveranciers zullen speciale vulpunten bouwen waar LNG kan worden getankt. Waarom wordt LNG in plaats van normaal aardgas toegepast? Omdat het volume van LNG zoveel kleiner is, kunnen schepen en vrachtwagens met een normaal formaat tank toch grote afstanden afleggen met deze schone brandstof. Wordt LNG in Nederland al gebruikt op dit moment? • Ja als brandstof. De ondernemingen Simon Loos, Van Gansewinkel en Vos Logistics gebruiken het als brandstof voor hun vrachtwagens en het innovatieve binnenvaartschip de Argonon van Deen Shipping vaart deels op LNG. • Voor energievoorziening. LNG wordt bij de Gate terminal binnengebracht. Vanaf daar kan het als aardgas via het landelijke transportnet naar de eindgebruikers worden vervoerd. Tevens kan LNG vanuit Gate worden geladen in schepen (backloading) • Noodreserve. Gasunie gebruikt al sinds 1974 LNG in de zogenaamde Peakshaver op de Maasvlakte. In de tanks op deze installatie is LNG opgeslagen die tijdens extreme kou gasvormig wordt gemaakt, waarna het in het gastransportnet wordt opgenomen. Zo blijft gas ook bij piekvragen beschikbaar. Op wiens initiatief wordt deze overslaginstallatie gebouwd? Gasunie en Vopak hebben het initiatief genomen om deze overslaginstallatie te bouwen. Waarom doen Gasunie en Vopak dit? Gasunie en Vopak hebben eerder als onafhankelijke aanbieders van infrastructuur het initiatief genomen om Gate terminal te bouwen. Ook de nieuwe overslaginstallatie past goed in de strategie van beide bedrijven, waarbij zij ervan uitgaan dat er een markt ontstaat voor schone, betaalbare transportbrandstof. Dit komt enerzijds door strengere emissiewetgeving en anderzijds doordat de olie- en gasprijzen uit elkaar lopen.
Pagina 1 van 5
Wie profiteren van de nieuwe terminal? Uiteindelijk profiteren we allemaal van het beschikbaar komen van schonere en betaalbare transportbrandstof. Niet alleen wij als initiatiefnemers en onze klanten, maar iedereen in Nederland: een lagere uitstoot van schadelijke stoffen als NOx, SOx, fijnstof en broeikasgassen zorgt voor een schoner milieu en is beter voor de volksgezondheid. Wie gaan de terminal gebruiken? Alle bedrijven die LNG willen leveren voor de transportsector kunnen een contract afsluiten om de overslaginstallatie te gebruiken. Het uitgangspunt van alle initiatieven die Gasunie en Vopak gezamenlijk ontplooien, is dat meerdere bedrijven de installaties kunnen gebruiken. De Rijksoverheid moedigt dit initiatief aan, zoals blijkt uit de Green Deal Wadden en Rijn dat in juli ondertekend is door minister Verhagen. LNG als transportbrandstof maakt transport schoner, wat past in de doelen op het gebied van milieu en volksgezondheid van de Rijksoverheid. Dit project vormt het startpunt voor het beschikbaar maken van deze schonere brandstof in onder andere het Waddengebied, in Rotterdam en langs de Rijn. Hoe zit het met het Slochterenveld? Is daar niet genoeg gas? Het Slochterenveld bevat nog genoeg gas, maar dit is niet vloeibaar. Het kan wel vloeibaar gemaakt worden door het af te koelen, maar als er al vloeibaar gas is, is het efficiënter om het Slochterengas via gasleidingen te vervoeren en het LNG uit Gate terminal voor transport te gebruiken. Waar komt het LNG vandaan? Dat hangt af van de leveranciers. Het kenmerk van LNG is dat het per schip wordt vervoerd. Nederland is dus in feite aangesloten op gasbronnen van over de hele wereld. In Gate terminal is tot nu toe LNG binnengekomen uit Qatar, Noorwegen, Algerije, Nigeria, Egypte en Trinidad. Moeten er nieuwe grote installaties gebouwd worden? De te bouwen overslaginstallatie is aanzienlijk kleiner dan Gate terminal; het gaat om enkele leidingen die het LNG aanvoeren, een kade voor transportschepen om aan te meren zodat het LNG geladen kan worden en laadstations voor tankwagens. Waar elders in de wereld wordt LNG al gebruikt voor transport? In België, Noorwegen, Spanje en Portugal worden al jaren tankwagens geladen met LNG. Ook in Noorwegen varen al veerdiensten op LNG en in de Oostzee varen meerdere schepen op deze brandstof. Verder weg, in Boston in de VS, worden jaarlijks duizenden vrachtwagens met LNG geladen, en ook in de Chinese zee varen al schepen op LNG. In Japan wordt LNG via het spoor vervoerd naar gebieden die niet op het gasnetwerk zijn aangesloten. Wordt LNG in Nederland ook al gebruikt voor transport? Ja, onder andere Simon Loos, Vos Logistics en Van Gansewinkel gebruiken het als brandstof in hun vrachtwagens. Hoe wordt LNG afgevoerd? Via de transportleiding komt het vanuit Gate terminal naar de overslaginstallatie, waarna het in tankwagens en schepen wordt afgevoerd. Hoe wordt het LNG nu aangevoerd? Bij Gate terminal brengen bulkschepen LNG binnen. Het maximale volume bedraagt ongeveer 265.000 m3. Een hoeveelheid die is te vergelijken met het jaarlijkse aardgasverbruik van 100.000 Nederlandse gezinnen.
Pagina 2 van 5
Hoe wordt het LNG nu afgevoerd? Door het vloeibare LNG op te warmen tot omgevingstemperatuur wordt het weer gasvormig. Vervolgens gaat het via het leidingennet van Gasunie naar eindgebruikers overal in Noordwest-Europa. Waarom is LNG als brandstof nodig? De milieueisen voor de transportsector worden steeds strenger. Zo gaan de gestelde normen voor het wegverkeer naar Euro VI. Motoren van vrachtauto’s moeten schoner, zuiniger en stiller zijn. Ze mogen minder uitlaatgassen en roetdeeltjes uitstoten en moeten minder geluid produceren. Ook voor de binnen en zeevaart worden de milieueisen de komende jaren strenger. De normen voor de binnenvaart gaan in 2016 naar CCR4, terwijl voor de zeevaart vanaf 2015 in bepaalde gebieden onder andere de Noordzee en de Oostzee scherpere eisen gelden. Dit zijn de zogenaamde SECA’s (Sulfer Emission Control Areas). Van de fossiele brandstoffen is aardgas de schoonste. Vloeibaar gas (LNG) zorgt voor een lagere uitstoot van schadelijke stoffen als NOx, SOx, fijnstof en broeikasgassen. Vergeleken met Euro 5-trucks op diesel is de CO2-emissie 30 procent en de uitstoot van fijnstof zelfs 85 procent lager. Hierdoor kan LNG een belangrijke bijdrage leveren aan het schoner maken van de transportsector. Daar komt bij dat het geluidsniveau van een LNG-truck de helft lager is dan dat van een Euro 5truck. Wat zijn de klimaatdoelen van de EU en van Nederland? De Europese doelstelling is om in 2020 de uitstoot van broeikasgassen met twintig procent te verminderen ten opzichte van 1990. Nederland moet daar ook aan voldoen. Hoe draagt LNG als transportbrandstof bij aan de Nederlandse klimaatdoelstellingen? In de toekomstvisie van een duurzame energievoorziening past het gebruik van LNG als transportbrandstof omdat aardgas de schoonste fossiele brandstof is. Op termijn kan fossiel LNG vervangen worden door LNG uit biomassa die afkomstig is van organische reststromen. In de tussentijd levert LNG als transportbrandstof een schoner en betaalbaar alternatief voor diesel en stookolie en kan het de transitie naar een volledig duurzame energievoorziening mogelijk maken. Maar minstens zo belangrijk is de directe winst voor volksgezondheid: aardgas, en dus ook LNG, levert bij verbranding geen fijnstof op en heeft een sterk verminderde geluidsproductie waardoor de geluidsoverlast van vrachtverkeer afneemt. Waarom hebben Vopak en Gasunie Rotterdam als locatie uitgekozen? Omdat LNG bij Gate terminal op de Maasvlakte Nederland binnenkomt, is het logisch om direct daarnaast de overslaginstallatie te bouwen. Wat levert de toepassing van LNG in transport Nederland op? • LNG maakt schoner en betaalbaar transport mogelijk en levert zo een bijdrage aan het beleid op het gebied van klimaat, milieu en volksgezondheid. • Emissiereductie. • Minder fijnstof voor binnensteden. • Lagere geluidsproductie van vrachtwagens. • Werkgelegenheid. Wat is de planning voor dit project? Het vooroverleg met overheden voor de vergunningaanvraag loopt nu; begin september zullen wij formeel een vergunningaanvraag indienen. Medio 2013 verwachten we te kunnen beginnen met bouwen en naar verwachting zal eind 2014 de eerste tankwagen geladen worden en de hele overslaginstallatie klaar is.
Pagina 3 van 5
Wat is de planning? De stappen zijn als volgt: • Indienen vergunningen-aanvragen in het kader van de Wet algemene bepalingen omgevingsrecht – Wabo en de Natuurbeschermingswet - NbW september 2012 • Publicatie ontwerpvergunningen Wabo november 2012 • Indienen van zienwijzen op ontwerpbesluiten november – december 2012 • Beschikkingen Wabo maart – april 2013 • Aanvang bouwactiviteiten medio 2013 • Ingebruikname LNG-break bulk eind 2014 Is LNG gevaarlijk? LNG is niet gevaarlijk als vloeistof. Het is niet giftig of corrosief en volledig geurloos. Het is zo koud dat het niet kan ontbranden. Sterker nog, je zou er een sigaret in uit kunnen maken zonder dat er brand ontstaat. Als het verdampt en weer gasvormig wordt, is het net als aardgas uit het gasfornuis: het kan alleen branden bij de goede luchtgasverhouding. Wat gebeurt er als er dan toch LNG vrij komt? LNG zal onmiddellijk verdampen omdat het door de omgeving opwarmt. Het mengt niet met water, blijft niet drijven en kan ook niet in de grond trekken. Voordat het kan branden, moet het eerst verdampen en met de verhouding LNG-lucht precies goed zijn: dat wil zeggen dat tussen de vijf en vijftien procent van het mengsel uit aardgas moet bestaan. Bij te veel of te weinig aardgas is het onbrandbaar. Of deze verhouding goed is, is onder meer afhankelijk van het weer: als het hard waait, vervliegt het aardgas en zal niet de goede verhouding ontstaan. Bovendien moet er ook een ontstekingsbron zijn. LNG zal nooit spontaan ontbranden. Hoe veilig is LNG-vervoer over de weg? In Noorwegen en de VS rijden vrachtwagens al jaren op LNG. Hier hebben zich nooit ernstige ongelukken voorgedaan. Bovendien worden er hoge eisen aan de trucks gesteld. Zo is de kans op een ernstige beschadiging van een truck bij een aanrijding minimaal. Deze eisen zijn er bijvoorbeeld om te zorgen dat bij een aanrijding van een LNG-truck de tank heel blijft. Zie verder de vraag hierboven. Hoe veilig is het vervoer van LNG per schip? • LNG wordt al sinds de jaren ‘60 vervoerd per schip en in die afgelopen vijftig jaar zijn er geen ernstige incidenten geweest waarbij slachtoffers zijn gevallen. Er zijn 2 kleine branden gerapporteerd die (in de tank) zijn ontstaan door blikseminslag. Hierdoor is damp bij een vent riser ontbrand. Dit is gewoon geblust omdat het niet naar binnen kan slaan bij gebrek aan zuurstof. Daarnaast zijn er 4 kleinere spill incidenten geweest in de jaren ’60 en ’70 waardoor staal van het dek gescheurd is. Ook de stranding van de “El Paso Paul Kayser” met hoge snelheid (17 knopen) op de rotsen bij Gibraltar is een vaak aangehaald incident. Ondanks enorme bodemschade is er geen druppel LNG vrijgekomen. Dit gebeurde in 1979. • In de haven gaan we de schepen laden in een aparte insteekhaven zodat de kans op aanvaringen met andere schepen zeer klein is. Het risico voor een aanvaring tijdens laden en lossen is daarmee minimaal volgens het ALARP principe (As low as reasonably practicable). • LNG schepen dienen zich 24 uur voor aankomst te melden bij de Havenmeester en zijn verplicht een loods aan boord te nemen. Dit geldt overigens voor alle zeeschepen die gevaarlijke stoffen vervoeren. Bij het aanmeren en ontmeren zal ook sleepbootassistentie worden verleend. •
Daarnaast schrijft onder meer het Havenreglement voor dat uitsluitend LNG-schepen het nieuwe LNG bassin in mogen varen. Andere schepen worden niet toegelaten. De schepen worden bovendien periodiek gekeurd om na te gaan of ze nog aan de strenge veiligheidsnormen voldoen. Zonder deze periodieke keuring mogen de schepen geen LNG laden bij onze overslaginstallatie.
Pagina 4 van 5
Hoe zit het met de vergunningen? Wij zullen in september starten met het vergunningprocedure en naar verwachting in april de beschikkingen ontvangen. Wat gebeurt er als er een tankauto met LNG verongelukt? De tank mag bij normale botsingen niet scheuren. De tanks zijn dubbelwandig en de tussenruimte tussen de tanks is zo goed als mogelijk vacuüm getrokken. Vergelijkbaar met de tussenruimte bij dubbelglas. Als er toch een gat in de tankwand komt zal het LNG verdampen en snel vervliegen. Zie verder de vraag hierboven: ‘Wat gebeurt er als er dan toch LNG vrijkomt?’. Hoe wordt de veiligheid gewaarborgd? De nieuwe LNG-haven is zo aangelegd dat hij met korte en eenvoudige manoeuvres te bereiken is en is afgescheiden van het doorgaande scheepvaartverkeer. Daarnaast beschikt de haven van Rotterdam over een modern Verkeersmanagement (VTS) en een hoog niveau van nautische dienstverlening (loodsen, sleepdiensten en roeiers). De haven is volledig ingericht op een professionele handhaving van de veiligheid op het hoogste niveau. De LNG-schepen en de laad- en losconstructies voldoen aan strikte veiligheidsnormen en er worden strenge veiligheidsprocedures toegepast. Ditzelfde geldt voor het vervoer van LNG over de weg. Net als aan vervoer van andere gevaarlijke stoffen, stelt de overheid ook strenge eisen aan het vervoer van LNG. Wie betaalt deze terminal? Gasunie en Vopak betalen elk voor de helft mee aan deze terminal. Betaalt de overheid ook mee? Nee, het is een investering door de twee bedrijven. Wel is het mogelijk dat er wat subsidie vanuit Brussel komt omdat het gaat om een project dat in het Europese beleidskader past. Kan ik jullie later nog vragen stellen? Ja natuurlijk; u kunt ons mailen en via de website houden u graag op de hoogte van de voortgang.
Pagina 5 van 5
