Op weg naar werkelijkheid
2
Inhoud Voorwoord
5
Kaart Middengebied
6
Het concept Ton van Rijnberk - Wethouder Noordwijk
7 8-9
Jan de mooy - Directeur Vastgoed
10-11
Ashok Bhalotra - Stedenbouwkundige en hoofdarchitect
12-15
Hein Struben - Projectleider Gemeente Noordwijk
16-17
Jelle van Dijk - Voorzitter Natuurvereniging
17-18
Roy Gelders - Architect zwembad en fitness- en wellness center
19-23
Wouter Bolsius - Architect van de woningen
24-27
Leven aan zee
3
Structuurvisie Middengebied 4
Voorwoord ‘Noordwijk in balans’ is het thema van het coalitieakkoord voor de komende jaren (2006 - 2010). Balans speelt ook een belangrijke rol in de duurzame plannen voor het Middengebied Centraal park 1e fase. Het terrein van het huidige Bollenbad, waar nieuwbouw wordt gerealiseerd krijgt de naam ‘Bloemenzee’. De gemeente wil het natuurlijke, open karakter van het middengebied behouden door de aanleg van een
Locatie van het project Bloemenzee
landschapspark inclusief een speeleiland voor kinderen. Daarnaast krijgt Noordwijk door de realisatie van een nieuw zwembad en een wellnesscenter ook een economische impuls. Deze recreatieve voorzieningen zorgen ervoor dat Noordwijk, ook bij mindere weersomstandigheden, voldoende mogelijkheden biedt om zich het gehele jaar door beter te kunnen profileren als internationale badplaats. De realisatie van de recreatieve voorzieningen in het plan Bloemenzee wordt mogelijk gemaakt door kwalitatief hoogwaardige woningbouw in het gebied. De inspirerende Jugendstil architectuur van de circa 200 woningen geeft het geheel een bijzondere en elegante uitstraling, die goed aansluit bij het landschapspark en de natuurlijke omgeving. De plannen voor Bloemenzee worden nu steeds concreter. Met dit boekje geven we u een impressie van hoe het gebied er uit komt te zien en wat de achterliggende ideeën zijn. Verschillende mensen vertellen hun visie op Bloemenzee. Ik wens u veel kijk- en leesplezier toe! Ton van Rijnberk Wethouder ruimtelijke ontwikkeling Noordwijk
Leven aan zee
5
Kaart Noordwijk
Northgodree
f
Qua
rles
lel ral Pa
ard lev
van U
fford
B
ou
stra
Zonn
at
ekan
t
Van Panh u
Ni
ysstr aat
eu
Noordwijk aan Zee
we
Van de M
ortelstraat
Ze
Goo weg
M
Kaart iddengebied
Bloemenzee maakt onderdeel uit van de herinrichting van het Middengebied.
ew eg
ad
mp
Do
Ou
bran
Ze
ew eg
dtwe
Zeew eg
Nieuw e Offe
g
Oude
mweg
de
Rem
eg erw Dennenweg
aavew eg
Be
Middengebied
ek
laa
n
>>
N4
51
6
Herenw eg
Boerh
Het concept
Woningen/appartementen Wellness, fitness en horecavoorzieningen
Zwembadvoorziening
Het park
Speeleiland
vogelvluchtimpressie Bloemenzee
Leven aan zee
7
Interview
Ton van Rijnberk Wethouder Noordwijk
B ehoud van landschap Wethouder Ton van Rijnberk heeft onder andere ruimtelijke ordening in zijn portefeuille. Vanuit die positie is hij namens de gemeente Noordwijk op bestuurlijk niveau verantwoordelijk voor het project Middengebied. “Het Middengebied tussen Noordwijk aan Zee en Noordwijk Binnen is vanuit cultuurhistorisch oogpunt erg waardevol. Eeuwenlang zijn er bollen geteeld en die landbouwcultuur zorgde voor het karakteristieke en open landschap tussen de twee woonkernen van Noordwijk. Maar de laatste decennia loopt de bollenteelt terug. Door de schaalvergroting worden kleine percelen als deze steeds minder interessant. In het Middengebied kwamen daardoor steeds meer volkstuintjes, paardenweitjes en sportvoorzieningen met parkeerplaatsen, hekken, lichtmasten en kleedruimten: het gebied slibt dicht en dreigt te verrommelen.”
8
Open karakter
Cultuurlandschap
“De gemeente Noordwijk wil het historische open karakter van het Middengebied
“Het speeleiland voor kinderen wordt echt bijzonder, een absolute aanwinst
absoluut behouden. Daarom heeft de gemeenteraad in 2005 besloten het in
voor de Noordwijkers zelf. De precieze inrichting is nog niet uitgewerkt, maar
te gaan richten als landschapspark. De cultuurhistorische waarde blijft daar-
in de plannen is een substantieel deel van het nieuwe landschapspark hiervoor
mee ook voor onze kleinkinderen behouden. Tegelijkertijd komt er een nieuw
gereserveerd. Verder blijft aan de oostelijke rand van het Middengebied vijf
zwembad, als vervanging van het oude Bollenbad dat in het Middengebied ligt.
hectares land beschikbaar voor bollenteelt, als onderdeel van het landschaps-
Voor de aanleg van het landschapspark en de bouw van het zwembad, moet
park. We willen ook het zicht op de natuurlijke overgang tussen het hoger
er wel extra geld bij. De gemeente heeft daarom projectontwikkelaars gevraagd
gelegen Noordwijk aan Zee en het lager liggende Noordwijk Binnen behouden.
onze wensen en ambities om te zetten in een concreet, kostendekkend plan. De
Veel mensen vinden die landschappelijke overgang in het duingebied mooi om
winnaar van die wedstrijd is Proper-Stok Ontwikkelaars, in nauwe samenwerking
te zien. Het is daarom belangrijk dat het historisch open cultuurlandschap van
met Heijmans Vastgoed, uit Rotterdam. Hun plannen voorzien ook in nieuwe
deze streek niet verloren gaat. Een gedachte is om in een latere fase wellicht
woningbouw binnen het gebied. Met de verkoop van die woningen wordt het
een landschapsmuseum in het park te maken. Maar hoe het ook zij, ik weet
landschapspark en het zwembad gefinancierd.”
zeker dat heel Noordwijk er met deze plannen voor het Middengebied in de toekomst flink op vooruit kan gaan.”
‘Het gebied slibt dicht en dreigt te verrommelen.’
Wellness, fitness en horecavoorzieningen
Woningen/appartementen
Zwembadvoorziening
Zwembad “Het meest benieuwd ben ik naar de uitwerking van het nieuwe zwembad. De ambitie is om er ruimtes voor fitness- en wellnessvoorzieningen bij te maken. Zo krijgt Noordwijk een moderne voorziening erbij, die ook aantrekkelijk is voor toeristen. Als het geen strandweer is, kunnen bijvoorbeeld hotelgasten een bezoekje aan het wellnesscentrum prima combineren met een wandeling
Het park
over de boulevard en een uurtje winkelen in het dorp. Tegelijkertijd krijgen de Speeleiland
Noordwijkers de beschikking over een modern zwembad. Het oude Bollenbad wordt door hen veel gebruikt en ook het nieuwe zwembad moet betaalbaar zijn voor mensen die ‘gewoon’ baantjes willen trekken. De gemeente wil daarom van het nieuwe bad geen overdadig zwemparadijs maken. Kinderen moeten er zwemles kunnen krijgen en bijvoorbeeld de waterpolo- en duikvereniging krijgen er hun onderkomen.”
vogelvluchtimpressie Bloemenzee
Leven aan zee
9
Interview
Geen zwembadloze periode Bloemenzee is Proper-Stok Ontwikkelaars op het lijf geschreven. Proper-
En voor de bewoners van de ruim tweehonderd woningen is het een unieke
Stok is een projectontwikkelaar die unieke en duurzame gebieden
gelegenheid om wonen te combineren met alles op het gebied van gezondheid.
ontwikkelt, waar het aangenaam wonen, werken en recreëren is. Voor
Wat het project ook onderscheidend maakt, is de door Jugendstil geïnspireerde
dit project werkt Proper-Stok Ontwikkelaars nauw samen met Heijmans
architectuur. Zo hoeft het Middengebied niet te concurreren met Noordwijk aan
Vastgoed. Directeur Jan de Mooy benadrukt dat elk project onderschei-
Zee of Noordwijk Binnen. Het gebied krijgt een eigen signatuur en een eigen
dend moet zijn. Wat Bloemenzee betreft zit dat vooral in de verrassende
uitstraling, waarbij het belangrijk is dat het open karakter van het landschap
combinatie van wonen met alles op het gebied van het thema gezondheid.
behouden blijft.”
“Wij zijn sterk vertegenwoordigd in de Duin- en Bollenstreek en de Leidse regio,
Kostendekkend
zoals ons werk in de gemeenten Leiderdorp, Katwijk, Oegstgeest, Leiden en
“In het plan zijn, naast de realisatie van een nieuw zwembad met drie baden,
Rijnwoude laat zien. Daarnaast heeft Proper-Stok Ontwikkelaars een zwak voor
onder andere ook alle kosten opgenomen voor de hele herinrichting van het
badplaatsen. Langs de hele kustlijn kom je ons tegen als ontwikkelaar. Waarom?
Middengebied, Centraal 1. Bovendien is de gemeente Noordwijk de komende
Omdat kustplaatsen altijd iets eigenzinnigs hebben, iets vernieuwends. Ze willen
twintig jaar gedekt voor de exploitatiekosten van het zwembad. Het geld dat
zich graag onderscheiden door de kwaliteiten van hun specifieke ligging langs
straks jaarlijks tekort komt stoppen we nu al in een depot. Mensen vinden het
de kust en de duinen. De woonkwaliteit is er aantrekkelijk omdat het dichtbij het
altijd heel normaal dat zulke voorzieningen er zijn en komen, maar realiseren zich
strand is. Daarom zijn we zeer
onvoldoende hoeveel kosten eraan verbonden zijn. De politiek heeft zich ook hard
verheugd dat ook de gemeen-
gemaakt om dit zwembad te realiseren.”
te Noordwijk de keus op ons heeft laten vallen.”
Garanties “Het nieuwe zwembad moet in 2010 gereed zijn. Tot die tijd blijft het huidige
Onderscheidend
Bollenbad gewoon open. Althans, het binnenbad, want de vier buitenbaden
“Bloemenzee, met het zwem-
zijn al gesloten. Wij garanderen dus dat er geen zwembadloze periode zal zijn.
bad en een fitness- en well-
Hetzelfde geldt voor de tennisclub TC Bollenpark. Deze wordt naar de overkant
ness center, is een prachtige
van de weg verplaatst. Maar de verhuizing vindt pas plaats wanneer het nieuwe
‘slecht weer accommodatie’
centercourt, de vier tennisbanen en het nieuwe clubhuis klaar zijn.”
voor de badplaats Noordwijk.
10
vogelvluchtperspectief Bloemenzee
Jan de Mooy Recreëren
Directeur Vastgoed
Het wellness center moet een plek worden waar ze zich kunnen ontspannen en waar ze bewust worden van een rustiger levensstijl. We leven immers in een gejaagde samenleving, met veel werk- en relatiedruk. Ik kan me voorstellen dat het center o.a. straks sauna’s, stoombaden, whirlpools en kruidenbaden biedt en een grote buitenruimte met een terras. Wellicht komen er ook een beautyafdeling en een horecavoorziening, waar gerechten worden geserveerd die passen bij een gezonde levensstijl. Het wellness center wordt de eerste ‘slechtweervoorziening’ in Noordwijk. Dat is een unieke kans, niet alleen voor de bewoners van het Middengebied, maar voor het hele dorp. Het center kan een nationaal en internationaal publiek trekken. In Noordwijk valt er straks ook prima te recreëren als het regent.”
Het gebied krijgt een eigen signatuur en een eigen uitstraling, waarbij het belangrijk is dat het open karakter van het landschap behouden blijft. Proactief “Bij alles wat we tot nu toe gedaan hebben, zijn de omwonenden en geïnteresseerden heel actief betrokken. Die proactieve aanpak is typerend voor ons. Met informatierondes, een open atelier en maquettes hebben de mensen kunnen de mensen ruim kennis nemen van de ambities en onze plannen. Deze intensieve uitwisseling vinden we erg belangrijk. Want als de voorbereiding goed is, en in het vooroverleg al duidelijk is wat er speelt, komt dat het vervolg van het project alleen maar ten goede.”
Leven aan zee
11
Interview
12
Ashok Bhalotra Stedenbouwkundige en hoofdarchitect, supervisor van het project
D urf te dromen Ashok Bhalotra, directeur van KuiperCompagnons, is als
“Wie niet durft te dromen is geen realist, want dromen zijn de voorbode van de
stedenbouwkundige en hoofdarchitect van de woningen be-
werkelijkheid. De opgave die wij van de gemeente Noordwijk kregen, was moeilijk:
trokken bij alle facetten van de ontwikkeling van het Midden-
maak naast die prachtige duinen iets anders, iets wat er nog niet is. Ik denk dat we
gebied: van het open landschapspark tot de architectuur van
daar met ons ontwerp in geslaagd zijn. In de komende twintig jaar ontwikkelt het
Bloemenzee. Met Kattenbroek in Amersfoort verwierf hij grote
Middengebied zich tot een open landschapspark, waar natuur en cultuur elkaar aan-
bekendheid. Dit succes verwacht hij in Noodwijk te evenaren.
vullen. Net als yin en yang. Lange lijnen, eilanden, meditatieve gedeelten, zoals een verzonken tuin, én plekken waar kinderen mogen rennen en gillen kenmerken straks het gebied.” Water “Water is in mijn werk een belangrijk element. Het Nederlands is de enige taal waar je met één letter, de ‘s’, twee belangrijke dimensies van water onder woorden kunt brengen: ‘waternood’ en ‘watersnood’. Aan de ene kant een tekort aan water, aan de andere kant teveel. In het Middengebied speelt nog iets anders. Daar ontmoeten zoet en zout water elkaar. Voor mij staat zoet gelijk aan ‘kraan’ en ‘ratio’. Zout daarentegen verbind ik met ‘traan’ en ‘emotie’. In mijn denken en werk probeer ik ratio en emotie te combineren. Ook kinderen wil ik bewust maken van het belang van water. Daarom maken we in het landschapspark een kindereiland dat één grote waterspeelplaats wordt.”
Leven aan zee
13
Leeg “Het Middengebied is nu een beetje verrommeld: bosjes, gebouwtjes, schuurtjes. Als je dat leeg denkt, krijg je een schitterend effect. De openheid van het gebied wordt straks nog versterkt doordat we het eind van de duinenrand zichtbaar gaan maken. Een steile rand met een val van zo’n drie tot acht meter, die nu verscholen is achter bebouwing en begroeiing. De Bloemenzeewoningen komen hier net onder, zodat het lijkt alsof de duinen er overheen komen. Een prachtige belevenis. De parkeervoorzieningen zullen we zodanig bouwen, dat auto’s van zowel bewoners als van bezoekers buiten het zicht staan.” Milieu “Bij alles wat wij bedenken, denken we ook aan het milieu. Dat is onze verantwoordelijkheid. Ik schrik van wat we de aardbol aandoen. Het is niet vijf voor twaalf, maar vijf over twaalf! Ik ben me hiervan constant bewust. Daarom zoeken we altijd naar de nieuwste alternatieve technologieën. Een zwembad gebruikt enorm veel energie, maar wij maken er toch een milieuvriendelijk geheel van. De restwarmte van het zwembad gebruiken we bijvoorbeeld om de woningen in Bloemenzee te verwarmen.”
Cresent appartementen 14
Beleving “De architectuur van de Bloemenzeewoningen wordt op z’n zachts gezegd een bezienswaardigheid. We hebben ons laten inspireren door de Jugendstil, een bijzondere beweging die helaas door zakelijkere architectuurstromingen is ingehaald. Leidend zijn de lijnen en de vormen van de natuur, waarmee je beweging kunt brengen in je ontwerp. Dat geeft zowel de toeschouwer als de gebruiker net een ander gevoel. Ik noem dat de perceptie van de beleving. Ik heb al wel eens gekscherend opgemerkt dat de gemeente bij de nieuwe woningen vast rekening moet houden met twee extra parkeerplaatsen voor touringcars. Want met Bloemenzee krijgt Noordwijk er een attractie bij.”
In de komende twintig jaar ontwikkelt het Middengebied zich tot een open landschapspark, waar natuur en cultuur elkaar aanvullen.
Leven aan zee
15
Interview
G ebied in balans Hein Struben begeleidt Bloemenzee vanuit de gemeente Noordwijk. Als
Proper-Stok Ontwikkelaars
projectleider voor de ontwikkeling van het Middengebied bewaakt hij
“Uit een groep van zestien projectontwikkelaars is uiteindelijk Proper-Stok Ont-
de gang van zaken vanuit de afspraken die in de Structuurvisie Midden-
wikkelaars gekozen. Hun plan voldeed het beste: een kwalitatief hoogwaardig
gebied zijn vastgelegd. Via deze visie doet de gemeente uitspraken over
project waarbij kosten en opbrengsten in evenwicht zijn. Ze presenteerden
de gewenste ruimtelijke ontwikkeling van het gebied.
ook een aansprekende invulling van het gebied. Een belangrijk uitgangspunt is natuurlijk dat het open karakter van het Middengebied behouden blijft. Hun
“De ontwikkeling van het Middengebied kreeg vorm in 2005. In de gemeente-
plan voorziet verder in een modern zwembad, met fitness- en wellnessruimtes,
lijke Structuurvisie Middengebied stelde Noordwijk dat het het landschap open
aantrekkelijk voor zowel toeristen als de Noordwijkers zelf. Kwalitatieve groei
moest blijven. Maar de aanwezige bollenteelt had daar geen toekomst vanwege
die goed past bij de uitstraling van Noordwijk als moderne badplaats. Verder
de versnipperde percelen en de slechte kwaliteit van de grond. Wat kon er dan
komen er uitgebreide speelvoorzieningen voor kinderen en uitgebreide lang-
voor in de plaats komen om het gebied op lange termijn open te houden?”
zaam verkeersroutes die dwars door het gebied lopen, in noord-zuidrichting. In diezelfde richting wordt de ecologische verbindingszone tussen de noordelijk en
Zwembad
de zuidelijk gelegen duinen aangelegd. In het kader van de Structuurvisie blijft
“Na veel discussie vonden we de oplossing in een integrale aanpak van het ge-
een gebied van vijf hectare gereserveerd voor bloembollenteelt.”
bied: de aanleg van een hoogwaardig landschapspark. Maar dit plan kostte veel geld, zeker in combinatie met de aanleg en exploitatie van een nieuw zwembad. Dat was namelijk nóg een uitdaging. Het onderhoud van het Bollenbad, het oude zwembad dat in het Middengebied ligt, was zo duur geworden dat het buitenbad inmiddels is gesloten. De gemeenteraad wil echter graag een binnenzwembad in Noordwijk behouden. Daarom is besloten tot de bouw en verkoop van hoogwaardige woningen en appartementen in het gebied. Hiermee kwam het financiële plaatje in balans. Met deze plannen ging de gemeente vervolgens op zoek naar een projectontwikkelaar die haar wensen zou kunnen realiseren.”
16
Een van die voorwaarden is dat het nieuwe zwembad zo snel mogelijk klaar is, terwijl ondertussen het oude Bollenbad openblijft.
Hein Struben Projectleider Middengebied
Bloemenzee “Een belangrijk element van het nieuwe Middengebied is natuurlijk de woningbouw van Bloemenzee. De woningen komen achter het huidige zwembad. Dat leek ons de beste keuze: een beetje verstopt achter een bomenrij. Er komen relatief veel appartementen zodat zo min mogelijk van het gebied wordt bebouwd. De groenbestemming die deze grond in het streekplan heeft, wordt gecompenseerd door het parkgedeelte groter te maken.” Afspraken “De afspraken met de projectontwikkelaar zijn in stappen gemaakt, zoals gebruikelijk met dit soort projecten. Proper-Stok Ontwikkelaars maakte eerst een voorlopig ontwerp, dat vervolgens is getoetst aan financiële eisen en voorwaarden. Een van die voorwaarden is dat het nieuwe zwembad zo snel mogelijk klaar is, terwijl ondertussen het oude Bollenbad openblijft. Na het doorberekenen van de plannen is nu een werkovereenkomst afgesloten. Pas hierna komt de realiseringsovereenkomst tussen de gemeente Noordwijk en Proper-Stok Ontwikkelaars tot stand. Dan is ook volledig duidelijk waar de verantwoordelijkheden van beide partijen liggen.”
Leven aan zee
17
Interview
Kwelwater onder een groene corridor De Vereniging voor Natuur- en Vogelbescherming Noordwijk telt ruim vijfhonderd leden. Als voorzitter van de vereniging gaf Jelle van Dijk gevraagd en ongevraagd advies over de natuurwaarden van het Middengebied.
18
Jelle van Dijk Voorzitter Vereniging voor Natuuren Vogelbescherming Noordwijk
H
et middengebied ontwikkelt zich tot een hoogwaardig landschapspark “Het Middengebied is natuurlijk geen echt natuurgebied, zoals bijvoorbeeld de
Groene corridor
duinen rond Noordwijk zelf. Maar je vindt er wel belangrijke natuurwaarden:
“De begroeide steile duinrand langs het Middengebied is een belangrijke scha-
kwelwater uit de duinen en een steile, beboste duinrand met veel planten en
kel in de beoogde ecologische verbindingszone die langs de binnenduinrand
dieren. Gelukkig zie ik die natuurwaarden terugkomen in de nieuwe plannen.
van de Coepelduynen naar de Noordduinen loopt. Door de klimaatverandering
In het open landschapspark bijvoorbeeld loopt het kwelwater door sloten met
trekken steeds meer dieren naar het noorden en ook planten breiden zich in
natuurlijke oevers en in de duinrand wordt niet gebouwd. Dat laatste is belang-
die richting uit. In het westen van Nederland is de duinstrook door de over-
rijk voor de totstandkoming van een ecologische verbindingszone langs de
heid aangewezen als een soort groene corridor, als onderdeel van de landelijke
binnenduinrand van Noordwijk.”
ecologische hoofdstructuur die de komende jaren tot stand wordt gebracht. Dieren kunnen via de groene verbindingzones veilig naar andere gebieden trek-
Kwelwater
ken. Noordwijk is een van de bottlenecks in deze verbindingszone, vanwege de
“Het kwelwater hier is afkomstig uit het hoger gelegen duingebied. Het re-
smalle duinstrook en de bebouwing dicht aan zee. De steile en dichtbegroeide
genwater zakt door de zandbodem naar beneden. Rond de voet van het duin
duinrand loopt langs de geplande woonwijk achter het zwembad en wordt
komt het zuivere en kalkrijke water weer tevoorschijn. Omdat het stroomt,
gelukkig met rust gelaten. Wel moet ten noorden van Bloemenzee nog het een
bevriest het kwelwater niet in de winter. Wanneer de rest van de sloten en
en ander aangepast worden om de ecologische verbindingszone tot aan de
plassen bevroren is, komen er veel vogels drinken. Daar zitten soms bijzondere
Noordduinen door te kunnen trekken.”
soorten bij, die zich anders niet zo makkelijk laten zien, zoals watersnippen en bokjes. Veel van het kwelwater loopt door de sloten van het Middengebied. Ik
Natuurwaarden
heb geadviseerd om daar in het landschapspark gebruik van te maken. Door
“Het nieuwe Middengebied had wat mij betreft een nóg opener karakter mogen
ondiepe sloten met glooiende oevers aan te leggen, kun je er bijzondere planten
hebben. Ik vind dat er toch teveel bebouwing in de plannen staat. Maar ik ben
en dieren verwachten. Kikkers en padden kruipen ’s winters weg in de houtwal
positief over de kansen voor de natuurwaarden in het gebied. De natuurvereniging
van de duinrand en zoeken in het voorjaar en de zomer het ondiepe kwelwater
vindt het behoud van de duinrand en het inpassen van het kwelwater in het
op om zich voort te planten. In droge tijden kunnen de sloten soms bijna droog-
landschapspark belangrijk. In de voorlopige plannen en schetsen is daar gelukkig
vallen. Maar dat levert weer gunstige omstandigheden op voor het kiemen van
genoeg plaats voor.”
bijzondere planten. Zompvergeet-mij-nietje, groot moerasscherm, beekpunge en de zeldzame blauwe waterereprijs kunnen hier zeker gaan groeien.” Leven aan zee
19
Interview
Architectuur die past bij de omgeving Roy Gelders Architect van zwembad en fitness- en wellness center
Roy Gelders, de architect van het zwembad en het fitness- en wellness
Weelderig
center, is als architectonisch stedenbouwkundige afgestudeerd. In 1987
“Ik wil de warmte van Jugendstil terugbrengen in het ontwerp. Een stijl als Ju-
startte hij zijn eigen bureau. Bij Roy Gelders Architecten werken acht per-
gendstil één op één vertalen naar de huidige tijd is onmogelijk. Al was het maar
sonen, die zich bezighouden met architectuur, stedenbouw en interieur.
omdat bepaalde zaken niet meer gemaakt kunnen worden. Het is wel mogelijk
Het bureau heeft een gevarieerd opdrachtenpakket: van woningbouw
om afgeleide vertalingen te maken. Zo komt glas in lood terug in de vorm van
in alle varianten, tot sportgebouwen en zwembaden. In 1994 won Roy
gekleurd of geëtst glas. De vrije vormen van de Jugendstilmotieven pas ik toe
Gelders een prijsvraag met het Sloterparkbad Amsterdam. Via een
in deuren, ramen en kozijnen. Mijn insteek voor het zwembad is de architectuur
Europese aanbesteding raakte het bureau betrokken bij Bloemenzee.
die Alphonse Balat, een Brussels architect, heeft gebruikt voor het tuinkassencomplex van het Koninklijk paleis te Laken bij Brussel. Dit zie je bijvoorbeeld
“Wij zijn nu een klein jaar bezig met deze opdracht. Bijzonder aan Bloemenzee
terug in glasarchitectuur met geabstraheerde weelderige bloemmotieven. Voor
is dat er een architectuurthema is bepaald, in de vorm van Jugendstil. Dat geeft
het fitness- en wellness center was het complexer om een Jugendstilvertaling te
het project een meerwaarde. Jugendstil beleefde zijn bloeiperiode tussen 1890
maken, omdat het karakter van de voorzieningen een bepalende rol speelt. Een
en 1915. Deze periode gaat hand in hand met de opkomst van de Nederlandse
zwembad is extrovert, daar kun je spelen met het naar binnenvallende licht. De
strandcultuur, en daarmee de opkomst van Noordwijk als badplaats. Jugend-
sauna daarentegen is een introverte, naar binnen gekeerde activiteit.”
stil was een korte, maar hevige gevoelstroming. Architecten wilden het echte handwerk een groter aandeel geven in de architectuur. Het gevoel moest weer de boventoon krijgen. Om dit te bereiken werden florale, natuurlijke motieven geïntroduceerd, weelderig en rijk van vorm, warm van kleur.”
20
Bijzonder aan Bloemenzee is dat er een architectuurthema is bepaald, in de vorm van Jugendstil.
Leven aan zee
21
'Noordwijkers beschikken straks over een grandioos nieuw zwembad'
22
Kleuren “Ik veranker mijn ontwerpen in de locatie. Zo krijgen de gebouwen een verwijzing naar hun natuurlijke omgeving en de openheid van het Middengebied. Het natuurlijke landschap van Noordwijk speelt uiteraard een grote rol in mijn ontwerp voor het Bloemenzee. Noordwijk wordt gekenmerkt door duinlandschap, waar het helmgras, de wingerd en de zandhaver belangrijke planten zijn. Motieven hiervan komen in de gevel terug. Ook het cultuurlandschap, in de vorm van grote bloemen- en bollenvelden is een belangrijk kenmerk van Noordwijk. Deze kleuren heb ik uiteindelijk op een rationele manier verwerkt, in de vorm van banen gekleurd glas.” Meebewegen “Ik ben een architect die afstand neemt van handtekeningen. In mijn ontwerp neem ik gas terug als de locatie hierom vraagt. Ik wil niet dat mensen zien ‘dit is een Roy Gelders’. Architectuur gaat voor mij hand in hand met de omgeving. Dat is het uitgangspunt bij het ontwerp. Een gebouw moet in het landschap passen. Het mag zich onderscheiden, maar nooit een conflict aangaan. Het is als judo: je moet meebewegen, wil je komen tot een goede prestatie.”
Een gebouw moet in het landschap passen. Het mag zich onderscheiden, maar nooit een conflict aangaan.
Leven aan zee
23
Interview
“Omdat KuiperCompagnons een multidisciplinair kantoor is, lukt het ons een integraal plan
Wouter Bolsius
te maken. Vaak gebeurt het dat een stedenbouwkundige een plan maakt. De architect
Architect van de woningen
neemt dat plan over, en de landschapsarchitect heeft weer een eigen visie. Zo krijg je een idee van een idee van een idee. Dat kan heel vruchtbaar zijn, maar het kan ook contraproductief werken. KuiperCompagnons neemt zowel het stedenbouwkundig plan, als de architectuur als de landschapsarchitectuur voor haar rekening bij Bloemenzee. Daarom
V an grote L ijnen
tot deurknop
kunnen we integraal werken. Juist bij dit project, waar Jugendstil als architectuurthema aan de basis ligt, is dit belangrijk.” Theelepeltjes “We leggen de grote lijnen vast, bepalen de indeling van de woningen, en gaan zo verder tot de deurknop aan toe. Jugendstil had een korte, maar hevige bloeiperiode, van 1880 tot 1915. Het is de stijl van het detail, die haar oorsprong vindt in florale, natuurlijke motieven. Maar Jugendstil kent ook een integrale benadering. Destijds hield men niet op bij de buitenkant van de woning, maar werd het ontwerp doorgetrokken tot in de theelepeltjes. Dit sluit nauw aan bij de aanpak van KuiperCompagnons. Onze ontwerpen zijn niet zozeer te herkennen aan een bepaalde stijl, als wel aan de aanpak. Onze aanpak versterkt het idee. Hierdoor wordt de doorwerking van het thema tastbaar in het project. Van de grote lijnen tot de deurknop dus.”
Wouter Bolsius, werkzaam bij KuiperCompagnons,
Diversiteit
is samen met Arie-Jan Bakker de ontwerper van de
“Jugendstil als architectuurthema is bijzonder geschikt voor dit project, omdat het prachtig
woningen van Bloemenzee. Sinds twintig jaar werkt
past bij het negentiende-eeuwse badverleden van Noordwijk. Het woningencomplex ligt in
Bolsius als architect, waarvan achttien bij Kuiper-
een fantastische omgeving, enerzijds duin en strand, anderzijds bomen en open ruimtes.
Compagnons. Dit bureau heeft meerdere disciplines
Die openheid van het gebeid blijft intact. Wij hebben voor het complex zes typen wonin-
in huis: architectuur, stedenbouw, en landschaps-
gen ontworpen. Deze diversiteit is heel belangrijk. Na Jugendstil kwam de Amsterdamse
architectuur. Dat maakt KuiperCompagnons bij
school, daarna kregen we het functionalisme. Functionalisme ging hand in hand met de
uitstek geschikt voor een integrale benadering.
industrialisering van de bouw. Er werd een ontwerp voor een bouwsteen gemaakt, en als het
Bolsius was mede de ontwerper van de woontoren
goed was werd het eindeloos herhaald. Met diversiteit gaan we terug naar Jugendstil, toen er
‘het Oosterbaken’, die recent door Koningin Beatrix
nog ruimte was voor creativiteit en fantasie. Architecten probeerden destijds zoveel mogelijk
in Rotterdam is geopend.
verschillen aan woningen te geven, om zo de identiteit van de bewoners tot uitdrukking te brengen. Dat deden ze bijvoorbeeld door rijkelijk te detailleren.”
24
Het woningencomplex ligt in een fantastische omgeving, enerzijds duin en strand, anderzijds bomen en open ruimtes.
Leven aan zee
25
Voorlopig ontwerp Poort appartementen
Voorlopig ontwerp Wintertuin appartementen
Helmgras “De typen woningen die wij hebben ontworpen zien er dus allemaal anders uit, en toch zijn ze familie van elkaar. In de vormentaal verwijzen we naar de florale en andere aan de natuur ontleende motieven van Jugendstil. Mensen die hier komen wonen houden van zee, ze zoeken een sfeer van buiten en duinen. Dit proberen we in de woningen terug te laten komen met behulp van motieven van helmgras, schelpjes, en een rijkdom aan details. Misschien zijn het wel romantische mensen. In ieder geval willen ze een karaktervolle woning, met een eigen identiteit.”
26
Voorlopig ontwerp Duinrand woningen
Mensen die hier komen wonen houden van zee, ze zoeken een sfeer van buiten en duinen.
Jugendstil Leven aan zee
27
wordt gerealiseerd door Gemeente Noordwijk, Proper-Stok Ontwikkelaars B.V. en Heijmans Vastgoed B.V.
28
Binnenkort meer informatie over Bloemenzee Noordwijk
Leven aan zee
29
30
