van zijlijn naar welzijn 29 april 2014
Op weg naar een proactieve dienstverlening Nicole Mattheus, Hilde Ulenaers, Evelien Jaenen & Rudi Bloemen
van zijlijn naar welzijn 29 april 2014
Een samenwerkingsverband tussen het sociaal huis van Overpelt en RIMO Limburg Periode : 2012- 2015
De presentatie in vogelvlucht
1. Proactief handelen als antwoord op onderbescherming
2. Eén van de 18 Vlaamse pilootprojecten 3. De dienstverlening van het sociaal huis onder een vergrootglas
proactief handelen als antwoord op onderbescherming
1. Proactief handelen als antwoord op
onderbescherming 1.1 Definitie problematiek onderbescherming meest ruim = niet-realiseren van grondrechten (financieel, betaalbaar wonen, gebruik maken vrijetijdsaanbod, aansluiting onderwijs, aanbod vorming en diensten...)
eng : niet-gebruik financiële tegemoetkomingen pilootproject(lokaal proactief kader) : niet-realiseren van een publiek aanbod van rechten en diensten
1. Proactief handelen als antwoord op
onderbescherming 1.2 risicogroepen ‘onderbescherming’ • • • •
• • •
scherpe definiëring eenoudergezinnen zelfstandigen ouderen bewoners platteland brede definiëring gezinnen met Marokkaanse en Turkse roots multiproblemgezinnen jongeren
1. Proactief handelen als antwoord op onderbescherming 1.3 Oorzaken onderbescherming •
scharniermomenten : overlijden, scheiding, ziekte, werkloosheid, faillissement
•
drempels van niet-opname : rechten en aanbod niet kennen, hulp niet kunnen/willen/durven vragen
•
drempels van niet-toekenning : geen domicilie, wetgeving, papiermolen, geen bewijs werkwilligheid
•
beschermd statuut ‘leefoon’ in vraag : zonder bijkomende hulp is dit minimum nauwelijks leefbaar
1. Proactief handelen als antwoord op onderbescherming 1.4 Definitie proactieve dienstverlening ≠ responsief handelen → uitsluitend antwoord op een concrete vraag ≠ actief handelen
→ meerdere alternatieven en actieve informatie op vraag = proactief handelen
→ de initiatiefnemer = de dienstverlener
1. Proactief handelen als antwoord op onderbescherming 1.5 Vier sporen om proactief te handelen geïntegreerde basisvoorzieningen → dorpsrestaurant, ontmoetingsplaats, buurtmaaltijd... outreachend handelen → zorgnetwerk, huisbezoek, straathoekwerk, brugfiguren… kwaliteitsverbetering → rechtenverkenner, nazorg, informatiedrager op maat… participatief beleid → doelgroep betrekken, dialooggroep, inspraak
één van de 18 Vlaamse pilootprojecten
2. Eén van de 18 Vlaamse pilootprojecten 2.1 Criteria per pilootproject •
stuurgroep met lokale welzijnspartners in functie van draagvlak
•
voldoende lokale draagkracht van de partners
•
eerstelijnswerk met doelgroep
•
lokale projectcoördinator
•
aanwezigheid van werkingsmiddelen
2. Eén van de 18 Vlaamse pilootprojecten 2.2 19 geselecteerde gemeenten •
Overpelt, Bilzen
•
Antwerpen, Boom, Heist-op-den-Berg, Herentals, Lier, Turnhout-Beerse
•
Aalter, Eeklo, Gent, Lokeren, Zelzate, Ronse
•
Avelgem, Kortrijk, Roeselaere
•
Halle, Leuven
2. Eén van de 18 Vlaamse pilootprojecten 2.3 Projectfasering Fase 1 (2012) : voorbereiding Fase 2 (2013) : analyse - rechtencirkel Fase 3 (2013 – 2014) : dialoog – actieplan
Afronding Vlaams pilootproject : studiedag 5 december 2014 – beleidsaanbevelingen en handelingskader
de dienstverlening van het sociaal huis onder een vergrootglas
3. De dienstverlening van het sociaal huis onder een vergrootglas 3.1 Fase 1 (2012) : voorbereiding •
vorming van een dialooggroep : 10 mensen met een beperkt budget
→ bevraging van 70-tal mensen over vrije tijd, sociale contacten en participatie bij Sint-Vincentius en het Sociaal Huis & oproep via het gemeenteblad
•
samenstelling lokale stuurgroep : lokale welzijnspartners
→ CAW Limburg, Kind & Gezin, Sint-Vincentius, OCMW Peer, Sociaal Huis Overpelt, RIMO Limburg en afgevaardigden van de dialooggroep
3. De dienstverlening van het sociaal huis onder een vergrootglas 3.2 Fase 2 (2013) : analyse – rechtencirkel Toepassen methodiek rechtencirkel met 3 groepen → maatschappelijk werkers Sociaal Huis → dialooggroep → seniorenraad Hoe proactief is het Sociaal Huis van Overpelt? Grondige analyse met vragenlijst op maat.
3. De dienstverlening van het sociaal huis onder een vergrootglas 3.2 Fase 2 (2013) : analyse – rechtencirkel De rechtencirkel is een visuele voorstelling die de verschillende fasen in het proactief handelen belicht, bekeken vanuit het perspectief van de hulpverlenende organisatie.
3. De dienstverlening van het sociaal huis onder een vergrootglas 3.2 Fase 2 (2013) : analyse – rechtencirkel analyse doelgroep Nazorg
Realiseren…
Preventie 8 6 4 2 0
Opsporen
Rechtendetectie Onthaal
Benaderen
Toeleiding Toegang
Geef…
analyse maatschappelijk werkers Nazorg Realiseren…
Preventie 8 6 4 2 0
Opsporen
Rechtendetectie Onthaal
Benaderen
Toeleiding Toegang
Geef…
3. De dienstverlening van het sociaal huis onder een vergrootglas 3.2 Fase 2 (2013) : analyse – rechtencirkel Geformuleerde aandachtspunten Preventie • kennis van het aanbod • benaming : sociaal huis, ‘t huis, OCMW • verspreiden van informatie • maatwerk & acties in Overpelt • drempel naar hulpverlening
3. De dienstverlening van het sociaal huis onder een vergrootglas 3.2 Fase 2 (2013) : analyse – rechtencirkel Geformuleerde aandachtspunten Op weg naar het Sociaal Huis (opsporen, benaderen, toeleiden) • imago van het sociaal huis • de weg naar het OCMW • mensen bereiken die het moeilijk hebben
• goede aanspreekpunten (sleutelfiguren, diensten, verenigingen) • oog hebben voor mensen
3. De dienstverlening van het sociaal huis onder een vergrootglas 3.2 Fase 2 (2013) : analyse – rechtencirkel Geformuleerde aandachtspunten Toegang • ligging en inrichting sociaal huis • contactname met het sociaal huis • openingsuren • afhankelijke en kwetsbare positie
3. De dienstverlening van het sociaal huis onder een vergrootglas 3.2 Fase 2 (2013) : analyse – rechtencirkel Geformuleerde aandachtspunten Onthaal • privacy • tijdsinvestering • ruimte met meer mensen delen • een warm onthaal
3. De dienstverlening van het sociaal huis onder een vergrootglas 3.2 Fase 2 (2013) : analyse – rechtencirkel Geformuleerde aandachtspunten Oplossen (rechten detecteren & rechten oplossen) • rechten verkennen • opvolging afwezigheid maatschappelijk werker • een eigen verantwoordelijkheid, eigen sterkte • onafhankelijkheid
3. De dienstverlening van het sociaal huis onder een vergrootglas
3.2 Fase 2 (2013) : analyse – rechtencirkel Geformuleerde aandachtspunten Nazorg • contact na begeleiding • goede verstandhouding, goede afspraken
3. De dienstverlening van het sociaal huis onder een vergrootglas 3.3 Fase (2013) : dialoog – actieplan •
De dialooggroep en de maatschappelijk werkers formuleren verbeteracties.
•
Ter voorbereiding bezoeken aan ‘goede praktijken’ met de dialooggroep : Ons Centrum en OCMW Leopolsburg, Cultuurclub Hechtel-Eksel, De Breese Schakel en OCMW Leuven.
•
Actieplan goedgekeurd met lokale stuurgroep : concrete verbeteracties in schema volgens de stappen van de rechtencirkel.
3. De dienstverlening van het sociaal huis onder een vergrootglas
3.3 Fase (2013-2014) : dialoog – actieplan
Het schematische actieplan vertaald in 5 speerpunten voor een proactieve werking •
informatie over de dienstverlening en de armoedeproblematiek
•
opstarten van een ontmoetingsplaats
•
outreachend werken
•
kwaliteitsverbetering van de dienstverlening
•
de toekomstige locatie voor het Sociaal Huis
3. De dienstverlening van het sociaal huis onder een vergrootglas 3.3 Fase (2013-2014) : dialoog – actieplan
informatie over de dienstverlening en de armoedeproblematiek •
een brochure en website ontwikkelen met de doelgroep (klaar in juni 2014)
•
vertrouwenspersonen van de andere diensten informeren (infosessies najaar 2014)
•
een opendeur en infostand
•
budgetbeurs voor jongeren (najaar 2013)
•
vorming over armoede in scholen en jeugdverenigingen
3. De dienstverlening van het sociaal huis onder een vergrootglas 3.3 Fase (2013-2014) : dialoog – actieplan
opstarten van een ontmoetingsplaats •
aandacht voor ontmoeting (‘t Pelterhoekje opent in juni 2014 haar deuren in de voormalige raadzaal van het Sociaal Huis)
•
aandacht voor het invullen van vrije tijd
•
leerkansen bieden, vorming op maat (samenwerking met Basiseducatie loopt sinds 2013)
•
elkaar informeren (nuldelijnshulpverlening)
•
belangenbehartiging (dialooggroep van mensen met een beperkt budget)
3. De dienstverlening van het sociaal huis onder een vergrootglas 3.3 Fase (2013-2014) : dialoog – actieplan outreachend werken •
een huisbezoek voor een eerste contact
•
actief bij doelgroepen langsgaan (80-plussers in 2012, alleenstaande ouders in 2015)
•
samenwerking (doorverwijzen en informeren) met welzijnspartners versterken : huisartsen, thuisverpleegsters, wijkagenten, gezinshelpsters...
3. De dienstverlening van het sociaal huis onder een vergrootglas 3.3 Fase (2013-2014) : dialoog – actieplan Kwaliteitsverbetering van de dienst •
een procedure voor het onthaal waarbij mensen zich meteen op hun gemak voelen (2015 met dialooggroep)
•
het professionele begeleidingsproces optimaliseren : bv. niet alles uit handen nemen, probleemanalyse met cliënt, cliënt betrekken in oplossing… (intervisie van team met externe begeleider)
•
aandacht voor nazorg : bv. na 6 maanden spontaan contact opnemen
3. De dienstverlening van het sociaal huis onder een vergrootglas
3.3 Fase (2013-2014) : dialoog – actieplan De toekomstige locatie van het sociaal huis • goede bereikbaarheid en toegankelijkheid : centraal gelegen • oog voor privacy : je verhaal kunnen doen zodat anderen niet meeluisteren • een uitnodigende inrichting : kleur, planten, tijdschriften, kinderspeelhoek • een centraal loket met meer diensten
Afronding Vlaamse pilootprojecten Studiedag 5 december 2014 : beleidsaanbevelingen en handelingskader proactief handelen
Nog vragen? Bedankt voor uw aandacht. Contactgegevens Rudi Bloemen Marktplein 9 bus 21 3550 Heusden-Zolder 0497 584366
[email protected]
