Op weg naar een participatiewet?!

[ nr 4 |

augustus

08 ]

Magazine voor mensen met een persoonsgebonden budget

Op weg naar een participatiewet?! Per Saldo voert actie tegen bezuinigingen AWBZ Budgethouders over het participatiebudget

Colofon EigenWijs is een uitgave van Per Saldo, de belangenvereniging van mensen met een persoonsgebonden budget, in samenwerking met Media Business Press. Leden, abonnees en donateurs van Per Saldo ontvangen het magazine 6 keer per jaar als onderdeel van hun lidmaatschap. EigenWijs biedt informatie, achtergronden en opinies rond het persoonsgebonden budget en andere vormen van persoonsgebonden financiering voor zorg, hulpmiddelen en voorzieningen voor vervoer, werk of onderwijs. De weergegeven standpunten zijn voor rekening van de betreffende sprekers, tenzij anders vermeld.

Postbus 19161 3501 DD Utrecht [ T ] 0900 742 48 57 (€ 0,20 p/m) Ledenservice (030) 230 40 66 (ma 10.00-17.00 uur, di-do 9.00-17.00 uur) [ F ] (030) 231 49 75 [ I ] www.pgb.nl [ E ] [email protected]

Media Business Press Postbus 8632 3009 AP Rotterdam Adj. Uitgever: Judith Verbeek [T] (010) 289 40 17 [E] [email protected] Redactie EigenWijs [T] (030) 230 40 66 [E] [email protected]

Inhoud 4-7 8-9 9 10 - 13 14 - 17 18 - 21 22 - 23 24 - 25 26 - 27 30 - 31 34 - 36 37 38

[ 10 - 13 ]

‘Op weg naar een participatiewet?!’ Per Saldo voert actie tegen bezuinigingen AWBZ Mijn Wijs Het Portret Josje Hillenaar Het Portret Job Vink Het Portret Elmer Radstaak De Regeling: verantwoording afleggen Promotie-onderzoek Frans Oostrik Overzicht Wmo-thermometers Zorgboerderijen Het Portret Jasper Horstink Agenda Cursussen

[ 14 - 17 ]

[ 18 - 21 ]

Hoofdredacteur Annelies Bloemers

Meedoen en meer doen

Eindredacteur Martha Vlastuin

Voor u ligt het zomernummer van EigenWijs, dat in het teken staat van Meedoen en meer

Redactiecommissie Esther Verheul, Hans van der Knijff, Marleen Okma en Mireille Gunter

doen met het participatiebudget. Misschien, nee, hopelijk hébt u hem al gezien: de film met

Met medewerking van Marja Morskieft, Marlies Kamperman, René Hillenaar en Marleen Okma Fotografie Sarah Carlier, www.antennetv.nl en Anas Hendriks llustraties Klutworks – Bno Vormgeving BuroDaan grafische vormgeving, Markelo Druk Thieme Media Center, Nijmegen Advertenties Media Sales Support Ilona van Zuidam Metaalhof 27 3067 GM Rotterdam [T] (010) 289 40 81 [F] (010) 289 40 61 [E] [email protected] Tarieven op aanvraag Oplage EigenWijs: 21.000 EigenWijs is voor visueel gehandicapten ook verkrijgbaar in gesproken vorm. Meer informatie hierover kunt u opvragen bij de redactie van EigenWijs. ©Per Saldo, Utrecht, augustus 2008. Niets uit deze uitgave mag worden verveelvoudigd, opgeslagen in een geautomatiseerd gegevensbestand of openbaar gemaakt in enige vorm of op enige wijze, hetzij elektronisch, mechanisch, in fotokopie of anderszins, zonder voorafgaande toestemming van Per Saldo. Aan de inhoud kunnen geen rechten worden ontleend.

deze titel die Per Saldo heeft gemaakt om aan beleidsmakers en –beïnvloeders duidelijk te maken waarom dat participatiebudget er moet komen. U vindt de film op www.pgb.nl. De portretten van de drie budgethouders die meewerkten aan deze film, of beter gezegd: de filmsterren, staan samen met beelden uit de film in dit nummer. Hiermee krijgt u inzicht in de verschillende mogelijkheden die het participatiebudget kan bieden. Tja, en dan nu nog zorgen dat het er komt. Nou, ik kan u verzekeren, Per Saldo doet er alles aan om dat te bereiken. Het is erg jammer deze lobby net samenvalt met de maatregelen die staatssecretaris Bussemaker neemt om de AWBZ-aanspraken in te perken. Natuurlijk laat Per Saldo dit niet zomaar over haar kant gaan. Zeker op dat vlak laat de budgethoudersvereniging van zich horen. Aan de andere kant laat Per Saldo zich er hierdoor niet van weerhouden een stap voorwaarts te zetten op weg naar betere, vereenvoudigde weten regelgeving voor mensen met een pgb. Dit kan en moet gewoon een stuk eenvoudiger! ets heel h Dan even iets anders. Onlangs heeft Per Saldo onder de leden van het budgethoudersp panel, die samen een mooie afspiegeling van het totale ledenbestand vormen, een beknopt lezersonderzoek gehouden over EigenWijs. Wat blijkt? U bent erg positief. Daar is de redactie van EigenWijs blij mee, want daar doen we het voor! U geeft aan graag meer verhalen van budgethouders te le lezen én graag meer geïnformeerd te willen worden over ontwikkelingen in D Den Haag. Nou, ga er lekker voor zitten: dit nummer komt volledig aan uw wensen tegemoet! Namens de redactie van EigenWijs wens ik u een fijne zzomer! Annelies Bl Bloemers, hoofdredacteur

%IGEN7IJS [ nr 4 | 08 ]

3

[ EIGENWIJS PARTICIPATIEBUDGET ]

Op weg naar een participatiewet?!

PER SALDO DAAGT POLITICI EN BELEIDSMAKERS UIT TOT DISCUSSIE Voor uw aanvraag voor zorg gaat u naar het CIZ. Voor een rolstoel of hulp in het huishouden naar uw gemeente. Voor hulp bij het vinden van passend werk naar het UWV. En als uw kind ondersteuning op school nodig heeft moet u weer ergens anders naartoe. Kortom: u moet verschillende aanvragen indienen bij diverse loketten en allerlei indicaties doorlopen. En als u uw zorg dan eindelijk geregeld hebt, dient u aan al deze loketten verantwoordingen af te leggen. Dat kan een stuk eenvoudiger. Stop alle voorzieningen die nodig zijn voor deelname aan de samenleving in één budget: een participatiebudget. Per Saldo organiseerde 19 juni jl. een invitational in perscentrum Nieuwspoort te Den Haag en daagde daar bewindslieden en beleidsmakers uit om volgende stappen te zetten, zodat het participatiebudget er komt.

4

%IGEN7IJS [ nr 4 | 08 ]

[ EIGENWIJS

PARTICIPATIEBUDGET ]

[ Tekst: Marleen Okma, Annelies Bloemers | Illustratie: Dik Klut ] Bij het participatiebudget gaat het kortweg om 1 budget voor ondersteuning, zorg, vervoer, hulpmiddelen en om 1 loket, 1 indicatie, 1 verantwoording. Het participatiebudget is bedoeld voor mensen met een beperking die willen participeren en die op verschillende terreinen een hulpvraag hebben. Er loopt nu weliswaar een experiment ‘participatiebudget werk en zorg’, maar op weg naar realisatie van het participatiebudget zijn er veel hobbels. Het idee voor het participatiebudget is jaren geleden al door Per Saldo gelanceerd als dé oplossing voor mensen met een beperking om zelf hun deelname aan de samenleving vorm te kunnen geven. Kenmerken

Gespreksleider Lennart Booij stelt pittige vragen aan de staatssecretaris

Onderzoeksbureau Andersson Elffers Felix (AEF) heeft in opdracht van Per Saldo de mogelijkheden, uitvoerbaar-

verlener, begeleider of hulpmiddel kiezen. Daarbij moet u als

heid en wenselijkheid van een participatiebudget uit-

budgethouder per onderdeel van het participatiebudget kun-

voerig onderzocht. Aan verschillende budgethouders is

nen bepalen of u de voorziening in natura of in een geldbe-

gevraagd waar een participatiebudget aan zou moeten

drag wenst te ontvangen. Er moet een combinatie mogelijk

voldoen. Om het participatiebudget goed te laten func-

blijven: de optie om voor bepaalde onderdelen voor een pgb

tioneren en een verbetering voor budgethouders te laten

te kiezen en voor andere onderdelen de natura-variant.

zijn, zijn de volgende punten van belang: Ontschotting 1 levensbreed inzetbaar budget

Met een participatiebudget bepaalt u zelf hoeveel u

Het participatiebudget dient om actief en volwaardig deel

waaraan uitgeeft. De bedragen die samen het partici-

te kunnen nemen aan alle facetten van de samenleving en

patiebudget vormen, zijn ontschot. Net zoals u met uw

moet daarom levensbreed inzetbaar zijn. Het combineert

pgb uit de Algemene Wet Bijzondere Bijstand (AWBZ)

alle regelingen, voorzieningen en hulpmiddelen waar u

mag schuiven tussen verschillende geïndiceerde func-

vanwege uw beperking een beroep op moet doen. Dat

ties, moet met de middelen in het participatiebudget

gaat niet alleen over zorg en ondersteuning maar ook over

vrij geschoven kunnen worden. Als budgethouder hebt

vervoer en voorzieningen op het werk, op school en in uw

u hierdoor een grotere keuzevrijheid en kunt u de mid-

vrije tijd. Voorzieningen die nu alleen in natura mogelijk

delen effectiever besteden.

zijn, moeten ook in geld worden gewaardeerd en kunnen daardoor onderdeel worden van het participatiebudget.

1 verantwoording De verschillende onderdelen in het participatiebudget

1 loket en 1 indicatie Voor de aanvraag en indicatiestelling voor de verschil-

moeten op 1 manier, gebundeld en dus op 1 moment verantwoord kunnen worden.

lende onderdelen van het participatiebudget moet zo veel mogelijk 1 loket en 1 gecombineerde indicatie worden gehanteerd.

Cliëntondersteuning Een goede informatievoorziening en ondersteuning aan u als budgethouder is een belangrijke voorwaarde voor

Keuzevrijheid

het goed functioneren van het participatiebudget. U

Als budgethouder hebt u de regie over de besteding van uw

moet goede ondersteunende informatie krijgen bij het

budget en u behoudt hiermee de regie over uw eigen leven.

kiezen voor een participatiebudget en over het werken

Met een participatiebudget kunt u zelf een passende zorg-

met een participatiebudget.

>>

%IGEN7IJS [ nr 4 | 08 ]

5


Experimenten Uit het onderzoek van AEF blijkt dat het participatiebudget gewenst en realiseerbaar is. Om het participatiebudget af te bakenen zijn door onderzoeksbureau AEF clusters gevormd van regelingen die samen kunnen komen in een participatiebudget. Daarbij zijn drie doelgroepen geformuleerd: 1) ouders van schoolgaande kinderen 2) mensen op weg naar of aan het werk 3) mensen die actief zijn in vrijwilligerswerk. De Tweede Kamer heeft zich positief uitgesproken over het participatiebudget en vindt dat het tijd is voor toetsing in de praktijk. De ministeries Volksgezondheid,

Aline Saers: "We moeten mogelijkheden onderzoeken voor vernieuwende wetgeving"

Welzijn en Sport (VWS) en Onderwijs, Cultuur en Wetenschap (OC&W) onderzoeken de mogelijkheden voor een experiment met doelgroep 1: ouders van schoolgaande kinderen. VWS werkt daarnaast samen met het ministerie Sociale Zaken en Werkgelegenheid (SZW) aan experimenten voor doelgroep 2: mensen op weg naar of aan het werk. Op 1 januari 2008 startte het eerste experiment, waarin zorg uit de AWBZ en WIA-werkvoorzieningen worden gecombineerd in 1 budget. Per Saldo vindt het huidige experiment te beperkt. Er zou veel breder op ingezet kunnen worden, bijvoorbeeld door deelname van gemeenten (Wmo) en/of onderwijs. Dit is een belangrijk aandachtspunt in de lobby van Per Saldo. Om de realisatie van een participatiebudget naar een hoger plan te tillen, organiseerde de belangenvereniging op 19 juni jl. een invitational, een bijeenkomst voor genodigden. Hobbels

Jet Bussemaker: “Als staatssecretaris weet ik dat Per Saldo een vereniging is om rekening mee te houden”

Alle aanwezigen op de bijeenkomst waren het er over eens dat het participatiebudget er moét komen. Zoals één van de sprekers in de film zei: “Niemand kan er tegen

soms is die kritiek terecht. Het goede van Per Saldo is, dat

zijn.” De belangrijkste hobbels op weg naar dit budget

de organisatie dan zelf nadenkt over mogelijke alternatie-

worden gevormd door wetgeving en de vereiste samen-

ven en daarover met VWS in gesprek gaat. Hier heb ik grote

werking tussen de verschillende departementen en uit-

waardering voor en ik denk dat Per Saldo en ik elkaar de

voeringsorganisaties. Dit waren dan ook de belangrijkste

komende jaren nog vaak zullen spreken.” De bewindsvrouw

onderwerpen van discussie.

liet weten dat zij het pgb een belangrijk instrument vindt, dat voor mensen met een beperking het verschil maakt

Toespraak staatssecretaris Bussemaker

6

tussen een afhankelijk en een onafhankelijk leven. “Het

Na een kort welkom van Per Saldo-directeur Aline Saers,

participatiebudget sluit goed aan bij de keuzevrijheid van

kreeg staatssecretaris Jet Bussemaker van VWS het

de cliënt. Het hangt wat mij betreft van de uitkomsten

woord. De staatssecretaris feliciteerde Per Saldo met

van de lopende experimenten af of de door Per Saldo zo

het 12,5 jarig bestaan van het pgb en de organisatie. “Per

gewenste participatiewet er komt.” Na enig aandringen

Saldo is een vereniging om rekening mee te houden.

van gespreksleider Lennart Booij nodigde staatssecretaris

Doe je dat niet, dan krijg je dat later onherroepelijk op je

Bussemaker Per Saldo uit om begin september 2008 de

brood. Per Saldo heeft vaak kritiek op plannen van VWS en

eerste bevindingen van de pilot met haar te bespreken

%IGEN7IJS [ nr 4 | 08 ]


en een verder plan van aanpak te maken. “Ik ben erg benieuwd naar de uitkomsten van deze middag”, liet zij tot slot weten.

Alle aanwezigen waren het er over eens: het participatiebudget moet er komen

de Vries (CDA) betoogden dat de droom – een participatiebudget en een participatiewet - belangrijk is, maar dat de weg er naartoe realistisch moet zijn.

Aline Saers overhandigde de staatssecretaris een paraplu met de tekst: “Per Saldo - voor 1 stormvast pgb”, symbool

Toch werd er ook volop doorgepraat over de mogelijk-

voor het participatiebudget en de ‘paraplu-wetgeving’

heid om de hobbels te omzeilen en de droom dichterbij

die het participatiebudget mogelijk moet maken. Maar

te brengen door gedurfd en vernieuwend te experimen-

ook een passende tekst in deze stormachtige tijd voor

teren. En: misschien is het ook mogelijk om bínnen de

het pgb, budgethouders en Per Saldo.

bestaande experimenten boven de bestaande wetgeving uit te stijgen?

Film Na het vertrek van de staatssecretaris toonde Per Saldo

Conclusie

een dvd over de behoefte aan en hobbels op weg naar een

Al met al werd het een zeer enerverende middag.

participatiebudget. In de film worden budgethouders in

Aline Saers vatte tot slot de bevindingen kort samen in

beeld gebracht en delen personen als de heer Rinnooy Kan,

een actieplan met drie punten:

namens de SER en mevrouw Nooren namens VGN hun visie

1. Het laten onderzoeken van de mogelijkheden van

op het participatiebudget én hoe dat er kan komen.

vernieuwende wetgeving. 2. De tussenevaluatie van de lopende pilot paticipatie-

Discussie

budget werk en zorg, die in september beschikbaar

Na de film volgde er discussie die door de gespreksleider

komt, zal door Per Saldo, de staatssecretaris en

scherp werd begeleid. De heer De Beer van GGZ Nederland

Tweede Kamerleden gezamenlijk bekeken worden

sprak duidelijke taal: “Zoals we nu bezig zijn schiet het

met de vraag welke volgende stap vereist is.

niet op. We moeten niet uitgaan van bestaande weten

3. Er zouden experimenten los van bestaande weten

regelgeving, maar we moeten meer ruimte creëren om

regelgeving mogelijk moeten zijn, dus binnen een

vrij te experimenteren.” De heren Sloot en Baars van

soort vrij veld waarbinnen nieuwe regels voor het

Menzis-zorgkantoren haakten hierop in met de woor-

participatiebudget bedacht kunnen worden.

den: “Als uitvoeringsinstanties moeten we ook eens wat burgerlijk ongehoorzaam durven zijn.” Het UWV stemde

Per Saldo kijkt terug op een zeer waardevolle en vrucht-

hiermee in en zei: “We zijn nu een halfjaar aan het expe-

bare bijeenkomst die in elk geval een vervolg krijgt: in

rimenteren en letten daarbij voornamelijk op de hobbels

september gaat Per Saldo met het ministerie van VWS

en wat niet kan.” Tweede Kamerleden Wolbert (PvdA) en

om de tafel om een volgende stap te zetten.

Aline Saers Op naar 1 stormvast pgb Dat het participatiebudget er moet komen is u na het lezen van voorgaand artikel vast duidelijk geworden. De vraag is nu: hoe? Op dit moment wordt er geëxperimenteerd met het participatie-

%IGEN7IJS

budget werk en zorg. De eerste bevindingen van dit experiment zijn begin september bekend. De uitkomsten van deze ‘tussenevaluatie’ liggen volgens mij vrij voor de hand: de experimenten moeten veel breder worden ingezet om echt meerwaarde te bieden. In het overleg met de staatssecretaris en met Kamerleden zal ik pleiten voor het aandachtig verkennen van de mogelijkheden voor een wet, waarin het participatiebudget wordt verankerd. Waarom wachten tot het einde van het experiment? Wettelijke obstakels en mogelijke oplossingen hiervoor zijn heel goed vooraf in kaart te brengen. Aline Saers, directeur

7

| n i euws | n i euws | n i euws | n i euws | n i eu Per Saldo voert actie tegen bezuinigingen AWBZ

de hand van beschrijvende diagnoses en toepassing van de beleidsregels. 2. Begeleiding alleen voor zelfredzaamheid, niet

Ondanks de felle kritiek en het grote aantal actieformulieren van budgethouders heeft de Tweede Kamer de voorgenomen AWBZ-bezuinigen niet tegengehouden. Dit werd duidelijk in het debat op 3 juli jl. De oppositie wilde de plannen keren, maar de coalitiepartijen hielden het op 'bijsturen'. Cliëntenorganisaties en Per Saldo zijn geschokt en laten het er niet bij zitten! Kabinetsplannen AWBZ

Het kabinet wil 800 miljoen bezuinigen op de AWBZ en het pgb. De maatregelen hiervoor staan in de brief Zeker van zorg, nu en straks die de staatssecretaris van VWS, Jet Bussemaker, op vrijdag 13 juni aan de Tweede Kamer stuurde. In haar brief beschrijft de staatssecretaris haar plannen voor de AWBZ op de korte en op de lange termijn. Met de maatregelen wil het kabinet de groep mensen, die gebruik maakt van de AWBZ, inperken en de uitgaven in de AWBZ in toom houden. Daardoor zullen met name de uitgaven voor de pgb’s minder worden. De voorgenomen maatregelen worden hieronder beknopt weergegeven en zijn voorzien van een korte reactie van Per Saldo. Natuurlijk vindt Per Saldo er veel meer van. De volledige reactie van Per Saldo op iedere voorgenomen maatregel vindt u op www.pgb.nl->Actueel->Actie bezuinigingen AWBZ. 1. Begeleiding alleen bij ernstig regieverlies

Het kabinet wil de drie zorgfuncties ondersteunende begeleiding (OB), activerende begeleiding (AB) en behandeling terugbrengen tot twee functies: begeleiding en behandeling. Begeleidingcomponenten uit de functies OB en AB komen in de nieuwe functie ‘begeleiding’, behandelingscomponenten verhuizen naar de functie ‘behandeling’. Per Saldo vraagt de politieke partijen om zich er uitermate sterk voor te maken dat de groep jongeren en ouderen met psychiatrische problematiek aanspraak kan blijven maken op begeleiding uit de AWBZ. Oneigenlijk gebruik kan worden tegengegaan door een duidelijke indicatiestelling aan

8

%IGEN7IJS [ nr 4 | 08 ]

meer voor participatie

Niet alleen de doelgroep van de nieuwe functie begeleiding wordt ingeperkt. Ook de doelstelling. Een aanspraak op begeleiding zal alleen mogelijk zijn als het gaat om het ondersteunen van de zelfredzaamheid om verwaarlozing of opname in een instelling te voorkomen. Niet langer mag begeleiding worden verstrekt om maatschappelijke participatie mogelijk te maken of vereenzaming tegen te gaan. Participatie behoort volgens VWS tot andere domeinen, zoals familie en andere relaties van betrokkenen, de Wet maatschappelijke ondersteuning (Wmo), het onderwijs en de eigen verantwoordelijkheid. Per Saldo dringt er bij de politieke partijen op aan dat uitsluitend en alleen wordt ingestemd met het beperken van aanspraken in de AWBZ als er elders voldoende alternatieven voorhanden zijn. 3. Invoeren van een eigen bijdrage voor begeleiding

VWS wil dat mensen vanaf 2010 ook een eigen bijdrage voor begeleiding gaan betalen. In 2006 is de eigen bijdrage voor ondersteunende en activerende begeleiding afgeschaft. Dezelfde argumenten die toen doorslaggevend waren, zijn nog altijd aan de orde. De meeste mensen die begeleiding uit de AWBZ nodig hebben, hebben een minimaal inkomen. De opbrengst van de eigen bijdragen is daardoor ook minimaal. Door de invoering van de eigen bijdrage voor begeleiding zal met name de groep getroffen worden die boven het minimum maar beneden modaal zit (ongeveer 32.000 euro). Uit het ITS-onderzoek blijkt dat ongeveer 80% onder modaal zit. Zij zullen door de eigen bijdragen opnieuw een deel van hun lage inkomen kwijtraken. 4. Licht verstandelijk gehandicapten al dan niet met psychiatrische problemen

VWS wil het gebruik van pgb’s door jongeren met een licht verstandelijke handicap terugdringen. Per Saldo dringt er bij VWS op aan om geen onnodige onrust te veroorzaken bij licht verstan-

delijk gehandicapten en hun verwanten door te stellen dat het gebruik van het pgb teruggedrongen moet worden zonder oplossingen te bieden voor de gevolgen van deze maatregel. De algemene maatregel van bestuur (amvb)

MIJN WIJS

VWS heeft de Tweede Kamer, om de maatregelen voor 2009 juridisch goed te regelen, een ‘algemene maatregel van bestuur’ voorgelegd, waarin de nieuwe functie begeleiding in de AWBZ wordt vastgelegd. In de toelichting op de amvb, die VWS gelijk met de beleidsbrief aan de Kamer stuurde, wordt duidelijk wie er nog gebruik mag maken van de AWBZ voor begeleiding. De exacte betekenis van deze maatregel leest u op www. pgb.nl -> Actueel -> Actie bezuinigingen AWBZ. Per Saldo vraagt dringend aan de politieke partijen om niet akkoord te gaan met deze algemene maatregel van bestuur omdat mensen met een beperking daardoor in grote problemen zullen komen.

Marja Morskieft

uws | n i euws | n i eu

Op www.pgb.nl-> Actueel-> Actie bezuinigingen AWBZ vindt u links naar de brief van VWS over de pakketmaatregelen AWBZ 2009 en naar het standpunt over de toekomst van de AWBZ op korte en lange termijn. Actie Per Saldo

Per Saldo blijft actievoeren! Per Saldo gebruikt de zomerperiode om duidelijkheid en oplossingen te bewerkstelligen bij het ministerie van VWS. Ook gaan we met de politieke partijen verder om ervoor te zorgen dat er na de zomer wel een zinnig debat komt over de kabinetsplannen. Levert dit te weinig op, dan komt Per Saldo met nieuwe acties! De 'Actie bezuinigingen AWBZ' gaat intussen door. Per Saldo verzamelt voorbeelden uit de praktijk waaruit blijkt dat de maatregelen onacceptabel zijn. Inmiddels hebben al ruim 1900 budgethouders gereageerd. Laat ook van u horen en vul het actieformulier in op www.pgb.nl of mail uw reactie naar [email protected]. Per Saldo zal de gebundelde actieformulieren binnenkort persoonlijk aan de staatssecretaris overhandigen. Dit beleid moet anders! Actuele informatie over dit onderwerp vindt u op www.pgb.nl

Vakantie De zon strijkt met goudkleurige veren langs de avondhemel. Boven me wordt het azuurblauw steeds donkerder. In het water vervloeien de gloeiende wolken tot een plas goud. Niets zo rustgevend als ’s avonds aan zee je ego laten verwaaien. Ruimte voor alles: hemel, licht, water, suizende zoute wind, stilte. Maar niet voor mijn ego en haar ergernissen. Dat is even belangrijk, of onbelangrijk als de miljarden zandkorrels hier. Heerlijk om even niet te bestaan. Of samen met alles te bestaan. Een paar seconden. Dan herinnert een elektrische schok door mijn been me weer aan het zeurende lichaam dat ik met me meesleep en dat ik ben. Gelukkig staat m'n scootmobiel op de dijk achter me te wachten. Ego of niet, ik zou niet zonder dat hulpmiddel kunnen. Net zo min zonder veel andere goede dingen des levens: mijn kruiken die mijn ijsbenen warm houden. Mijn middagrust, mijn douchestoeltje. Mijn pgb. Ja, zelfs die papierverslindende winkel eromheen. Ik geef toe dat ik laatst een zorgkantoorbobo woest heb gemaakt door een beledigde brief aan hem te schrijven. Ik was gekwetst door de toonzetting van een onterecht rappel dat ik ontvangen had. Maar eigenlijk, eigenlijk had ik die man wel willen zoenen! Waar zou ik zijn zonder mijn pgb, of liever gezegd zonder de vrouwen die me de afgelopen jaren uit de huishoudelijke en persoonlijke hygiënebrand hebben geholpen? Die engelen met 11 keer zoveel energie dan ik in mijn accu heb? Dankzij hen leid ik een leven als een luis op een zeer hoofd. Wat beklaag ik me dan over bureaucratische onbeschoftheden? En dan heb ik het nog niet over vriendinnen die voor ons koken in barre tijden, vrienden die gekke briefjes sturen, buurtgenoten die naar me zwaaien als ik door de wijk scheur, goedgehumeurde NS-medewerkers die me treinen in- en uithelpen, ondanks de vertraging die dat oplevert. Grappig, dat een dagje aan zee je zo mild en relativerend maakt. Ik neem me voor om nooit meer te nuilen over stupide standaardbrieven, domme zorgverleners en uren in de wachtkamer. Zoemend op mijn scoot door de zilte zeelucht vergeef ik alle botte omstanders die ‘Hé! Debilo!’ naar me roepen, onverschillige steunkousenmevrouwen en Telegraaflezers die alle budgethouders voor fraudeurs houden. Het zijn allemaal slechts mensen, zandkorrels op een onmetelijk strand. Ik hoop dat deze stemming mijn hele vakantie duurt. Mijn hele verder leven! Oh ja. Laat de zorgkantoorbobo zich snel bij mijn melden voor een knuffel. Ik ken mezelf. Na de vakantie ben ik wederom een venijnige bitch. %IGEN7IJS [ nr 4 | 08 ]

9

[ EIGENWIJS PORTRET ]

JOSJE HILLENAAR OVER HET PARTICIPATIEBUDGET

“Als alle voorzieningen

Josje Hillenaar (20 jaar) heeft cerebrale parese, letterlijk vertaald betekent dit: hersenverlamming. Door deze aandoening, die maakt dat Josje zeer beperkte lichamelijke functies heeft en ongecontroleerde bewegingen maakt, is zij volledig afhankelijk van haar rolstoel. Haar vele beperkingen weerhouden Josje er echter niet van doelen in haar leven te bereiken. Integendeel. Josje is vastbesloten haar diploma Sociaal Juridisch Medewerker Sociale zekerheid te behalen, komend schooljaar een hbo-opleiding pedagogiek te starten en als die is afgerond te gaan werken én samen te gaan wonen met haar vriend. Voor Josje speelt het pgb bij dit alles een grote rol.

10

%IGEN7IJS [ nr 4 | 08 ]


in 1 budget vallen en uitruilbaar zijn, dán heb je vrijheid” [

Tekst: Annelies Bloemers | Beeld: w ww.antennetv.nl

]

boek uit mijn tas.” Als Josje op de filmdag op school aankomt duurt het niet lang of haar vriendinnen dienen zich

Het is erg indrukwekkend te zien hoe ambitieus Josje

aan: vier vlotte meiden die net als Josje duidelijk niet op

Hillenaar ondanks al haar beperkingen is. Al op 17-jarige

hun mondje zijn gevallen. Zij helpen Josje bij het in en uit

leeftijd nam zij het pgb-regelwerk van haar ouders over,

de lift rijden. Dat is nodig, want de lift beschikt niet over een

om zelf de regie over haar leven te kunnen voeren. Zoveel

sensor die aangeeft dat er iemand in de deuropening staat.

verantwoordelijkheden en zó gericht op de toekomst en

Aangekomen in de les gaat Josje naast een medestudente

dat op zo’n jonge leeftijd. Vanwege haar aandoening kan

achter een computer zitten en kijkt met haar mee. “Typen

Josje niet lopen en heeft zij een zeer minimale armfunctie.

doe ik normaal gesproken met mijn mond, maar omdat ik

Hierdoor kan ze niets vastpakken. De robotarm die is beves-

zo’n last heb van mijn kaak gaat dat op dit moment niet.”

tigd op Josjes rolstoel compenseert deze beperking deels.

In de pauze eten Josje en haar vriendinnen een boter-

Josje kan niet zelf naar bed, ze kan zichzelf niet aankleden,

ham. Josje doet dit met behulp van haar robotarm.

niet wassen en ze kan niet zelfstandig naar het toilet. Kortom: Josje heeft hulp nodig bij alle dagelijkse levensbehoef-

“Mijn vriendinnen willen ook wel een

“Op school kan ik niet naar het toilet”

ten. De moeder van Josje speelt hierin

boterham voor mijn mond houden, zij vinden dat geen probleem, maar ik vind dat gewoon vervelend.” De

een grote rol. Zij wordt door haar dochter ingehuurd vanuit

robotarm blijkt ook prima geschikt te zijn om een flesje

het pgb voor persoonlijke verzorging en ondersteunende

water mee te drinken. “Ik kan op school gedurende de

begeleiding.

hele dag maar een paar slokjes water drinken, omdat ik anders naar het toilet moet en dat kan hier niet.”

Hulpmiddelen

Na een jarenlange strijd met de gemeente, UWV en

Naast de zorg die Josje inkoopt bij haar moeder, maakt

belangenorganisaties heeft de school van Josje een

zij in huis gebruik van verschillende hulpmiddelen, waar-

invalidentoilet gerealiseerd. “Ja, dat toilet is er nu wel,

onder een douchestoel (Zvw), elektrische rolstoel (Wmo),

maar ik moet altijd door twee mensen op het toilet

robotarm (Zvw), hoog/laag bed (Zvw) en een laptop

geholpen worden. Er zijn geen mensen op school die

met spraakherkenning (UWV). Haar verzorging en de

dit kunnen, dus op school naar het toilet gaan, gaat

hulpmiddelen binnenshuis zijn prima geregeld. Wel is

nog steeds niet. Inmiddels ben ik eraan gewend. Maar

het zeer indrukwekkend hoe iemand van net 20 jaar zo

het is en blijft echt heel vervelend.”

goed haar weg weet te vinden naar alle verschillende instanties en loketten. “Vooral de aanvraag van hulpmid-

Vervolgstudie

delen kost veel tijd en energie. Daarnaast moet ik eerlijk

Haar diploma voor Sociaal Juridisch Medewerker heeft ze

bekennen dat ik soms ook door de bomen het bos niet

bijna op zak. Na de zomer zal Josje haar volgende studie

meer zie.” Josje heeft haar zaakjes thuis goed geregeld.

starten. “Op het hbo zijn de dagen nog langer en wordt

Maar een groot deel van haar leven speelt zich daarbuiten

het helemaal lastig om niet naar het toilet te gaan. Het

af.

zou mooi zijn als er op zo’n school iemand aanwezig is die studenten met een beperking helpt, of dat ik een Op school

Op lesdagen gaat Josje ’s ochtends met de taxi naar

deel van mijn pgb hiervoor in zou kunnen zetten. Op dit moment kan dat helaas nog niet.”

school. Zij zegt hierover: ”In principe gaat dat prima, maar als het eerste lesuur uitvalt, is het wel een heel

Autorijles

geregel om te zorgen dat ik niet veel te vroeg op school

Het UWV vergoedt autorijles in een aangepaste auto.

ben. Ik kan dan ook niet alvast iets doen, omdat ik overal

De rijlessen vinden iedere dinsdag plaats in Hoorn. Een

hulp bij nodig heb, bijvoorbeeld bij het pakken van een

hele onderneming, want dat is in totaal zo’n 220 km. “Ik >>

%IGEN7IJS [ nr 4 | 08 ]

11

josjes zorg, hulpmiddelen en loketten op een rij


Persoonlijke verzorging (AWBZ -> CIZ) Ondersteunende begeleiding (AWBZ -> CIZ) Robotarm (Zvw -> zorgverzekeraar) Rolstoel (Wmo -> gemeente) Douchestoel (Wmo -> gemeente) Hoog/laag bed (Zvw -> zorgverzekeraar) Laptop met spraakherkenning (UWV) Autorijles (UWV) Taxivervoer naar school (UWV)

“Om rijlessen te kunnen blijven volgen moet ik iedere vijf rijlessen een brief schrijven waaruit blijkt waarom een rijbewijs zo belangrijk voor mij is”

vind het erg belangrijk om mijn rijbewijs te behalen. Een

mogelijke vriend / vriendin relatie hebben en niet dat onze

rijbewijs vergroot mijn zelfstandigheid en heeft mede

relatie verandert in die van verzorger / patiënt. Als we uit eten

daardoor ook een positieve invloed op het vinden van

gaan ontkom ik er natuurlijk niet aan dat hij mij helpt bij het

een baan. Na iedere vijf lessen moet ik een brief schrij-

eten. Ook pakt hij wel eens drinken voor me, of raapt iets van

ven aan het UWV wat mijn vorderingen in die periode

de grond wat ik heb laten vallen. Tja, dat zijn dingen, die doet

zijn en waarom het voor mij belangrijk is om rijlessen te

iedereen in een relatie voor elkaar. Waar ik voor waak is dat het

volgen. Dit moet iedere keer opnieuw gebeuren, terwijl

zoveel mogelijk alleen bij dat soort dingen blijft.

mijn motivatie om door te gaan natuurlijk gelijk blijft.

Doorgaans is mijn vriend vaker bij mij dan ik bij hem. Dat

De bevindingen van mijn rij-instructeur, samen met een

komt doordat ik erg afhankelijk ben van taxivervoer. Via

bewijs dat ik bij de lessen aanwezig ben geweest, moet

het UWV krijg ik wel kilometers vergoed die ik in kan zet-

ik samen met mijn motivatie opsturen, iedere keer weer.

ten om mijn moeder te betalen als zij mij ergens heen-

Dit zou van mij wel wat eenvoudiger mogen, ik vind het

brengt, maar die zijn zo op. Dat is wel een groot nadeel.

erg veel gedoe en al dat geregel is best vermoeiend naast

Het is voor mij namelijk moeilijk om in mijn eentje met

mijn studentenleven.”

het openbaar vervoer te reizen.”

Vrije tijd

Toekomst

“In mijn vrije tijd zing ik graag. Naast dat ik het gewoon

“Wanneer ik mijn studie pedagogiek heb afgerond, wil ik

erg leuk vind om te doen, is zingen een goede oefening

een baan vinden en gaan samenwonen met mijn vriend.

voor mijn ademhaling. Die is door mijn aandoening

Met mijn diploma’s op zak moet het voor mij heel goed

namelijk veel te hoog. Het liefst zou ik zangles volgen,

mogelijk zijn om een leuke baan te vinden, mits ik op

maar de zangdocenten hier in de buurt geven les op een

mijn werk de juiste hulpmiddelen en begeleiding tot

plek in de muziekschool, of bij hen thuis waar ik met

mijn beschikking heb. Wat dat betreft kan er veel verbe-

mijn rolstoel niet kan komen. Om iemand naar ons huis

terd worden. Het zou heel mooi zijn als alle verschillende

te laten komen is gewoon niet te betalen.

voorzieningen met elkaar gecombineerd worden in één

Ook winkel ik graag. Nu is dat natuurlijk vaak lastig voor

budget. Dat zou mij echt ontzettend veel opleveren en

mensen in een elektrische rolstoel; stoepen zijn vaak te hoog,

dan heb ik het niet alleen over minder administratief

of winkelingangen of winkelpaden veel te smal. Als je dan al

gedoe, maar ook over vrijheid. Met het participatiebud-

in een winkel bent is het natuurlijk erg lastig om iets uit een

get zou ik zelf kunnen bepalen op welk moment ik het

rek te pakken. Om deze redenen gaat er altijd iemand met

zwaarst inzet op een bepaald onderdeel van mijn leven.

mij mee. Meestal is dat mijn moeder. Maar ja, het liefst zou ik

Zo zou ik me voor kunnen stellen dat ik in het begin van

soms gewoon ook even alleen willen winkelen.

mijn loopbaan meer zou willen inzetten op het functio-

Ook breng ik een deel van mijn vrije tijd door met mijn

neren op mijn werkplek en dat ik ondersteunende bege-

vriend, Nadim. We zijn drie jaar bij elkaar. Natuurlijk

leiding in zo’n periode tijdelijk even op een lager pitje

helpt hij mij bij van alles, maar ik probeer dat zoveel

zet. En dat ik op een later moment in mijn leven weer

mogelijk te beperken. Ik wil namelijk dat wij een zo normaal

zwaarder inzet op persoonlijke verzorging in plaats van begeleiding op de werkplek.”

“Al dat geregel is best vermoeiend naast mijn studentenleven”

De flexibiliteit waar Josje op doelt is er nu niet, althans, niet buiten het AWBZ-deel. Zorgfuncties binnen de AWBZ zijn wat het pgb betreft onderling uitruilbaar. ■■

%IGEN7IJS [ nr 4 | 08 ]

13


waarmee Job zelfstandig kan wonen [

Tekst: Martha Vlastuin | Beeld: www.antennetv.nl ]

mijn ondersteunend begeleider, als keukenassistent.” Job hoopt na het behalen van het diploma als webdesig-

Het warme weer nodigt uit tot open ramen, waardoor de

ner een betaalde baan te vinden.

mensen op straat - onderaan een flat die oorspronkelijk door senioren werd bewoond - worden getrakteerd op

Woondroom

meer dan verdienstelijk pianospel. Het is Job. Eén van zijn

Jobs moeder, Heleen, is mede-initiatiefnemer en coördi-

idolen is Phil Collins. Hij heeft zelfs ooit een persoonlijke

nator van dit kleinschalige woonproject voor zes men-

boodschap van hem gekregen. Daar is Job trots op, want

sen. Zij is hier samen met andere ouders mee begonnen

muziek is zijn passie. Hij speelt piano, zingt in twee zangko-

omdat er “voor mensen zoals Job, met een normale

ren, maar maakt ook eigen songs. Onder andere over zich-

tot hooggemiddelde begaafdheid, eigenlijk geen goede

zelf, over zijn autisme. Zijn gehoor op deze dag bestaat uit

voorziening was en nog steeds niet is. De basis voor de

zijn moeder, de cameraman, zijn ondersteunend begeleider

'Woondroom' was een tekening die Job ooit gemaakt

en de auteur van dit artikel. Vol verve begeleidt hij zichzelf

heeft, waarop hij aangaf hoe hij het wilde. Eigenlijk een

op de piano, waarmee hij bewonderende blikken en een

heel gewoon huis met een eigen voordeur. Het pgb bleek

enthousiaste reactie oogst.

de sleutel om dit te regelen.” Denken in mogelijkheden

Jobs leven ”Een leven als professioneel artiest zit er voor mij

“Als participerende ouders waren we allemaal heel

niet in”, weet Job zeker. “Want autisme brengt te veel

geschikt voor het bijhouden van een huishoudboekje,

beperkingen met zich mee en het is gewoon te moeilijk

maar veel geld beheren en goed uitgeven, dat vonden wij

om als artiest aan de slag te gaan, cd’s te maken en

lastig. Toen is al heel snel een bedrijfseconoom betrok-

op tournee te gaan door het land of door Europa.” Job

ken geraakt. Zij heeft ons fantastisch geholpen om het

onderkent, zoals zijn moeder later ook bevestigt, wat

project financieel op de rit te krijgen.

autisme voor hem betekent. Zijn ‘goed stel hersens’ her-

Het pgb komt om de hoek kijken als je het gaat hebben

bergt een bovengemiddeld IQ. Desondanks heeft Job de

over de zorg die er verleend moet worden. Als ouders zijn

mavo gehaald en kan hij een baan op een archief niet

we eerst maar eens op papier gaan zetten wat we alle-

aan. Hij heeft constante begeleiding nodig, als ware het

maal deden in de zorg voor onze kinderen. Dat was een

zijn ontbrekende innerlijke stem, die hem bij zijn taken

hele confronterende actie. Je realiseert je als ouders niet

houdt. Dat geldt voor leuke en minder leuke dingen, vertelt Job. Om zijn leven in goede banen te leiden heeft

wat je allemaal doet om het

"Het pgb komt om de hoek kijken als je het hebt over zorg"

leven van je kind soepel te laten verlopen. Wij hebben vervolgens heel

hij een vast weekpatroon, met twee vaste begeleiders

erg moeten leren denken vanuit mogelijkheden. Ook

die hem helpen bij het huishouden, bij het boodschap-

daarin zijn wij geholpen door onze financieel adviseur

pen doen, die hem begeleiden bij zijn werk, begeleiden

die ons steeds, niet wat je zou verwachten, met beide

bij de piano- en zanglessen en bij de opleiding die hij

benen op de grond, maar juist met de voetjes van de

volgt. Job: “Mijn moeder en mijn begeleiders spannen

vloer hield. Ze zei: ‘Droom nou eerst maar, kijk eerst wat

eigenlijk samen om mijn foute keuzes te blokkeren, als

nodig is en wat goed zou zijn.’ En toen bleek, dat alles

je het lullig wil zeggen. Maar ze hebben wel altijd gelijk.

wat nodig was, ook gerealiseerd kon worden.”

Dat moet ik ook toegeven.” Op dit moment heeft Job geen betaalde baan. Hij werkt

Indicaties

als vrijwilliger bij een inloophuis voor (ex)kankerpatiën-

“We hadden en hebben te maken met verschillende indi-

ten. “Ze hebben me aangenomen als chefkok en Toby,

catieorganen. Eerst het LCIG, daarna het RIO en nu het

%IGEN7IJS [ nr 4 | 08 ]

15


eigenlijk beheerders van budgetten, veel papierwerk wordt gevraagd. Daar kan heel veel mee mis gaan. Aan de andere kant, wanneer er bij het zorgkantoor iets mis gaat, dan heb ik nog nooit gehoord dat het ze spijt of dat ze het vervelend vinden. Het gebeurt soms wel dat iemand twee maanden zonder geld zit omdat er ergens een foutje is gemaakt. Fouten kunnen gemaakt worden, maar het zou wel prettig zijn als er ook van die kant eens wat meer begrip zou zijn.” Voordeel van 1 budget en 1 loket “Naast de voordelen voor de subsidieverstrekker, zou de regeling in de vorm van een participatiebudget voor ons als budgethouders/c.q. beheerders een stuk gemakkelijker worden. Bovendien, één loket waar alle kennis is gebundeld, geeft ook meer inzicht in de mogelijkheden. Onze zoon heeft al jaren via een jobcoachingsbureau geprobeerd een baan te vinden. Nu we zelf op zoek zijn gegaan naar een goede dagbesteding, ontdekken we dat er allerlei regelingen zijn waarvan we geen weet hadden.”

"Autisme duurt een leven lang, maar voor onze jongeren geldt dat er steeds opnieuw gekeken moet worden naar wat ze niet kunnen"

Netwerk “Mensen met autisme hebben hun leven lang begeleiding nodig. Wij willen ons als ouders en familie graag blijven ‘bemoeien’ met hun leven. Wat ikzelf het allermooiste vind, is dat de bewoners elkaars netwerk aan het worden

CIZ. Deze laatste instantie was eerst in de eigen woon-

zijn, dat het netwerk alleen maar wordt versterkt door de

plaats gevestigd, later verhuisde het naar Rotterdam.

netwerken van de andere bewoners. Terwijl als mensen in

Iedere keer weer met nieuwe mensen. Alleen over het

een wat grotere instelling gaan wonen, waar het allemaal

aanvragen van indicaties, het toewijzen, het bezwaar

wat anoniemer is, het bestaande netwerk meer op afstand

aantekenen en het heroverwegen zou ik al een boek

komt te staan doordat de instelling de zorg overneemt.”

kunnen schrijven. En dat duurt voort tot op de dag van vandaag. Voor de huishoudelijke verzorging moeten

Job is gelukkig

we inmiddels naar het gemeentelijk Wmo-loket. Iedere

“Ik zie dat Job gelukkig is. Natuurlijk houdt hij zijn dro-

keer moet een herindicatie worden aangevraagd. Het

men, zou hij best een tweede Phil Collins willen zijn. Als

probleem met mensen met autisme is dat autisme niet

je het aan hem vraag dan zegt hij, ‘nou die begeleiding

overgaat, het duurt een leven lang. Van een verstande-

dat is wel leuk, voor de gezelligheid.’ Wij weten dat hij

lijke handicap is dat kennelijk breed geaccepteerd. Voor

zonder begeleiding over drie maanden met een karre-

onze jongeren geldt dat er steeds opnieuw gekeken

tje van AH en een huurachterstand op straat zou staan

moet worden naar wat ze allemaal niet kunnen. Dit is

omdat hij het gewoon niet geregeld krijgt. Job erkent

iedere keer weer een confrontatie.”

zijn beperking en hij weet dat zoals hij nu leeft, voor hem het hoogst haalbare is. Daar geniet hij volledig van.” ■■

Budgetverstrekker “Dan heb je de verantwoording natuurlijk naar het zorgkantoor. Met alle dingen die daar fout kunnen gaan.

Woondroom

Wij merken aan de ene kant dat van ons als ouders, of

Kijk op www.woondroom.com

%IGEN7IJS [ nr 4 | 08 ]

17


OPLEIDING OP MAAT VERGROOT KANS OP ZELFREDZAAMHEID

Elmers ouders

Uit onvrede over het bestaande onderwijs gaan de ouders van Elmer (16) op zoek naar een alternatief. Hun zoon met downsyndroom heeft met een aangepast programma de basisschool doorlopen en vindt vervolgens onvoldoende aansluiting in het zmlk (school voor zeer moeilijk lerende kinderen). Elmer krijgt gedeeltelijk leerplichtontheffing en is toegelaten tot Parc Spelderholt, een ontwikkelingsinstituut. Daar volgt hij de leergang tot horeca-assistent. Hij verblijft er intern, waardoor ook het zelfstandig wonen wordt getraind. Zijn ouders zien hem opbloeien en hopen op een woon- en werkplek geïntegreerd in de maatschappij. Aan Elmer zal het niet liggen, zijn motivatie is groot.

18

%IGEN7IJS [ nr 4 | 08 ]


streven naar woon- en werkplek in de maatschappij [ Tekst: Martha Vlastuin | Fotografie: www.antennetv.nl ]

zou zijn. Helaas bleek dat deze school net was gestart in een nieuw gebouw, met veel nieuwe leerkrachten en

Parc Spelderholt ligt in de bossen van het Veluwse

veel nieuwe leerlingen. De school durfde het niet aan

Beekbergen. Bedrijven en instellingen vinden er een

met Elmer. De onderwijsconsulent die we inmiddels had-

rustige en inspirerende omgeving om er hun sympo-

den ingeschakeld (zie www.onderwijsconsulenten.nl),

sium, conferentie of bijeenkomst te houden. Anderen

kwam tot de conclusie dat deze school een goede keuze

benutten de hotelaccommodatie om te herstellen van

was, maar hij begreep de huiver van de school ook wel.

een ziekte of operatie en er wordt logeeropvang gebo-

Achteraf zeggen we, dat als we toen middelen en moge-

den aan mensen met een verstandelijke beperking. Parc

lijkheden hadden gehad en we een onderwijsassistent

Spelderholt combineert deze diensten met haar ‘acade-

hadden kunnen inzetten, dan had deze school misschien

mie’, leergangen voor mensen met een verstandelijke

wat minder koudwatervrees had gehad. Een participatie-

beperking.

budget had hier al uitkomst kunnen bieden!”

Zo volgt Elmer de leergang tot horeca-assistent, waarin leren en werken worden gecombineerd. Hij volgt lessen

Vso-zmlk

en wordt daarnaast ingeroosterd in de keuken of in de

“De enige mogelijkheid die overbleef was het vso-zmlk.

bediening. Tijdens ons bezoek leidt Elmer zijn gezelschap

En eigenlijk merkten we al vrij snel dat deze school niet

rond in de houding die hij geleerd heeft: rechtop met zijn

aansloot bij het onderwijs dat Elmer tot dan toe had

handen op de rug. Langs de kamers van het hotel, langs

genoten. Er was op de basisschool steeds individueel

het zwembad. Vriendelijk nodigt hij ons uit het zoge-

met hem gewerkt. Op het vso ging het allemaal anders.

naamde kasteel te betreden, waar zijn moeder, Monique,

Elmer kwam er niet uit de verf. We hadden ons er wel

in de bibliotheek Elmers verhaal vertelt.

“Op het vso ging het allemaal anders. Elmer kwam er niet uit de verf”

een beetje op voorbereid, maar deze achteruitgang op meerdere fronten vonden we niet acceptabel. Elmer

Basisschoolperiode “Elmer is de jongste van onze drie kinderen. Na het

werd opvallend passiever. Vanaf zijn geboorte zijn we

kinderdagverblijf en een half jaar zmlk is hij naar de

als ouders dagelijks bezig met het stimuleren van Elmer,

reguliere basisschool gegaan bij ons in het dorp. Die

maar in deze fase had hij extra ondersteuning nodig. We

heeft hij helemaal doorlopen tot en met groep acht. Dat

vonden de onderwijsassistent van de basisschool bereid

deed hij op zijn eigen niveau, met begeleiding van een

op woensdagmiddag ondersteunende begeleiding te

onderwijsassistent, die twee keer per dag een half uur

bieden. Die twee kenden elkaar, dus de klik was er sowie-

met hem ging werken. Dat was mogelijk vanwege de

so. Ze deden leuke dingen samen, gingen samen lezen.

compensatie die de school kreeg, later werd dit betaald

Elmer werd door hem gestimuleerd en fleurde ervan op.

uit het rugzakje. De onderwijsassistent zorgde ervoor

Daarnaast ben ik in gesprek gegaan met de directie van

dat Elmer zelfstandig in de klas aan de slag kon. Dat

de vso, om het onderwijsprogramma wat meer aange-

ging heel goed. Deze periode was eigenlijk vrij zorgeloos.

past te krijgen aan Elmers behoefte. Ik schreef daarvoor

Naast logeer- en naschoolse opvang, plus een driewieler,

zelf een pilot.”

was er weinig te regelen.” Spelderholt Vervolgonderwijs

“Op een goed moment kregen we informatie over Parc

“In groep 7 zijn we ons gaan oriënteren op vervolgon-

Spelderholt. Wij stonden heel erg open voor een alterna-

derwijs. Samen met het onderwijsteam kwamen we tot

tief gezien de situatie waarin Elmer zich op dat moment

de conclusie dat de groenschool op vmbo-niveau, die op

bevond. We bezochten een open dag van Spelderholt en

fietsafstand van ons huis ligt, de beste optie voor Elmer

merkten dat de benadering aansluit bij wat Elmer nodig >>

%IGEN7IJS [ nr 4 | 08 ]

19


heeft. Ons bleek dat hier wordt aangesloten op het individuele niveau, waar vervolgens een plan op wordt

“Uit voorzorg heb ik alvast mijn horecadiploma gehaald, zodat we altijd zelf werk kunnen creëren”

maar veranderen, zowel in de werksfeer als in de privésfeer. Wij hopen dat een participatiebudget daarop

gemaakt dat aansluit op ieders talenten, waarna de

kan inspelen. De ene keer zal er meer zorg nodig zijn, de

studenten in hun eigen tempo uitdagingen aan kunnen

andere keer is er begeleiding nodig om naar de sport te

gaan. Een positieve benadering met een enthousiast

gaan, of voor onderwijs of voor werkbegeleiding. Wat

team. Dat voelde zo goed dat we besloten te onderzoe-

altijd zal blijven is dat Elmer constant geactiveerd zal

ken of hij daar naartoe kon. De toelatingsleeftijd voor de

moeten blijven worden.

Academie op Spelderholt is 18 jaar. Nadat we de situatie hadden uitgelegd, verklaarde het instituut zich bereid om een proefperiode aan te gaan, waarin Elmer drie dagen per week kon komen. Gedeeltelijke ontheffing van de leerplicht was nodig en werd snel verkregen. Het contact met de leerplichtambtenaar hierover verliep uitstekend. Door vertraging in de aanvraag van het pgb werd plaatsing weliswaar vertraagd, maar uiteindelijke is het rond gekomen. Elmer gaat op dit moment drie dagen per week naar Spelderholt. Wij brengen hem daar zelf naartoe. Dat betekent twee keer per week heen en weer naar Beekbergen. Best een investering, 600 km per week die we trouwens met veel liefde afleggen, want we vinden het fantastisch zoals het nu gaat.” Zo zelfstandig mogelijk “Wat wij willen bereiken en wat we ook zien gebeuren

Het alternatief is dat we hem laten opnemen in een instel-

is dat Elmer weer helemaal goed in zijn vel zit. We zien

ling. Maar wij hebben er altijd voor gekozen om hem te

hem opbloeien. Dagelijks doet hij ‘huiswerk’, waarmee hij

laten integreren in de maatschappij. We zien dat hij het daar

zijn cognitieve vaardigheden blijft aanscherpen. Hij gaat

heel goed doet en hij daar heel gelukkig is. Daar willen we

helemaal voor dit vak. Hij vindt het heerlijk om mensen

voor gaan. Uit voorzorg heb ik alvast mijn horecadiploma

te bedienen en contact met hen te hebben. Hij wil heel

gehaald, voor het geval er geen geschikte werkplek voor hem

graag ober in een restaurant worden. Wij denken daarom

beschikbaar is. Dan kunnen we die altijd nog zelf creëren.”

dat hij later iets te bieden heeft in de maatschappij, ondanks het feit dat we nog niet weten welke regels of

Eigen regie

zaken in de weg gaan staan. Dat is op dit moment nog

“Elmer ontplooit zich momenteel zo goed dat hij heel

wat ondoorzichtig. We werken ernaartoe dat Elmer in de

druk bezig is zijn eigen toekomst te regisseren. Ik kreeg

toekomst begeleid zelfstandig gaat wonen. Ook daarin

onlangs een sms’je van hem, waaruit blijkt dat hij aan

wordt hij in Spelderholt getraind. Hij verblijft er intern en

het knokken is om fulltime naar Spelderholt te kunnen.

heeft daar taken als koken en douche schoonmaken.”

‘Mam ikzelf regelen afspraak pgb en leerplicht over praten.’ Dat is wel heel bijzonder en voor ons een reden om

Wisselende zorgvraag

hem daarin volop te ondersteunen.” ■■

“Wij denken dat een participatiebudget vanwege de flexibele inzet voor Elmer heel prettig zou uitpakken,

Enkele weken na de filmopname is Elmer zelf met de leer-

maar ook voor ons als ouders, en straks voor zijn broer en

plichtambtenaar gaan praten. Zij verleende daarop vol-

zus. Je mag verwachten dat bij dat ene loket zijn geschiedenis helder zal zijn. Dat er duidelijk is welke zorg Elmer

ledig ontheffing van de leerplicht, waardoor de weg naar Spelderholt nu voor hem openligt. Elmer kan na zijn 17e

tot dan toe gehad heeft. Omstandigheden kunnen zo

verjaardag in augustus a.s. fulltime van start.

%IGEN7IJS [ nr 4 | 08 ]

21

[ EIGENWIJS DE REGELING ]

de r e g e l i n g den, hangt af van de hoogte van uw budget: minder dan € 5.000,00 eens per jaar, meer dan € 5.000,00 twee keer per jaar. U krijgt daarover vanzelf bericht van het zorgkantoor.

Verantwoording afleggen aan het zorgkantoor, waar moet u op letten?

Standaardformulier Alle zorgkantoren werken met hetzelfde standaard verantwoordingsformulier. Hieronder vindt u de indeling van het verantwoordingsformulier met instructies voor het invullen ervan. Hebt u ondanks deze instructies proble-

Op 11 augustus a.s. is het weer zover. Voor deze

men met het invullen van uw verantwoordingsformulier,

datum dienen budgethouders met een pgb hoger

neem dan contact op met uw zorgkantoor. Gebruikt u

dan € 5.000,- verantwoording af te leggen aan het

ePGB dan wordt uw besteding automatisch naar het ver-

Zorgkantoor. De telefoon staat bij medewerkers van

antwoordingsformulier overgeheveld.

de ledenservice rond deze periode roodgloeiend. Vandaar dit keer in 'De Regeling' extra aandacht voor

Budgethouder

de verantwoording. Stapsgewijs komen de onderde-

Vermeld hier uw persoonsgegevens. In veel gevallen zijn

len op het verantwoordingsformulier aan bod. Houd

die gegevens door het zorgkantoor al voorgedrukt op

dit artikel bij de hand als u uw verantwoordingsfor-

het verantwoordingsformulier. Voor gebruikers van ePGB

mulier invult, dan bent u er zo doorheen.

geldt dat deze informatie automatisch wordt verwerkt.

[ Redactie: Annelies Bloemers | Illustraties: Dik Klut]

Verantwoordingsperiode Dit is de periode waarover u verantwoording dient af te

Hebt u een persoonsgebonden budget (pgb) uit de Algemene

leggen.

Wet Bijzondere Ziektekosten (AWBZ), dan moet u verantwoording afleggen aan het Zorgkantoor over het netto bedrag.

Bestedingsvrij bedrag

Nettobedrag = uw totale budget -/- het bestedingsvrije

Vanaf 1 januari 2008 kunt u 1,5% van uw netto jaarbudget,

bedrag.

met een minimum van € 250,- en een maximum van

Is uw budget lager dan het bestedingsvrije bedrag, dan

€ 1.250,- naar eigen inzicht aan zorg besteden. Over dit

hoeft u geen verantwoording af te leggen.

bedrag hoeft u géén verantwoording af te leggen aan het zorgkantoor. Heeft u een pgb voor minder dan een jaar,

Verantwoordingsformulier

dan wordt het bestedingsvrije bedrag naar rato berekend.

Het zorgkantoor stuurt een verantwoordingsformulier

NB Alleen in 2007 was het bestedingsvrije bedrag

aan u op. Hierop vult u in:

€ 2.500,-. Deze regeling is afgeschaft.

• welke zorg-/hulpverleners u hebben geholpen • welke zorg zij hebben geleverd • hoeveel u aan hen hebt uitbetaald

Bij vraag 3a (totaalbedrag dat is uitbetaald aan de

• gaat het om individuele zorgverleners (die niet werken

zorgverleners) vult u het bedrag in, inclusief eventuele

via een bureau of instelling), dan vermeldt u ook hun

werkgeverslasten (alleen als uw zorg-/

burgerservicenummers (voorheen:sofi-nummer)

hulpverlener met een arbeidsovereen-

U dient dit verantwoordingsformulier bin-

22

Totaalbedrag van het verantwoordingsformulier

komst op meer dan drie dagen per

nen zes weken na het einde van iedere verant-

week bij uw werkt) en eventuele kosten

woordingsperiode terug te sturen. Hoe vaak

woon-werkverkeer van de zorgverlener. Dit

u uw budget moet verantwoor-

bedrag neemt u over van het totaalbedrag

%IGEN7IJS [ nr 4 | 08 ]

[ EIGENWIJS DE REGELING ]

op de tweede bladzijde. Als u de sala-

declareren als u een indicatie hebt voor vervoer in

risadministratie hebt uitbesteed aan het

combinatie met ondersteunende en activerende

Servicecentrum PGB vult u het totaalbe-

begeleiding in dagdelen.

drag in dat het Servicecentrum PGB van uw bank- of girorekening heeft geïncasseerd.

Wanneer u niets besteed Als u in de betreffende verantwoordingsperiode geen

Verklaring

gebruik hebt gemaakt van het pgb, dan moet u dit

Als u het formulier zelf niet kunt ondertekenen, moet

vermelden op het formulier en dit terugsturen aan het

u dit door een gemachtigde laten doen. Deze gemach-

zorgkantoor. U dient zowel het ‘verantwoordingsformu-

tigde moet bekend zijn bij het zorgkantoor. U dient in dit

lier PGB’ als het ‘verantwoordingsformulier per zorgver-

geval duidelijk op het verantwoordingsformulier te laten

lener’ ingevuld terug te sturen. Als u door omstandig-

vermelden dat de ondertekening door een gemachtigde

heden het formulier niet tijdig kunt terugsturen, dient

heeft plaatsgevonden. Als de gegevens van de verklaring

u het zorgkantoor hiervan schriftelijk op de hoogte te

niet geheel zijn ingevuld, kan het zorgkantoor uw formu-

stellen met vermelding van de reden. Heeft u nog geen

lier niet in behandeling nemen.

gebruik gemaakt van het budget dan kunt u dit, bij een geldige indicatie, in de volgende periode van het kalen-

Naam zorg-/hulpverlener en/ of zorgverlenende

derjaar besteden.

instantie In dit vak vult u de volledige naam van uw zorg-/hulpverlener(s)

Controle

en/of zorgverlenende instantie in. Plus burgerservicenummer,

Het zorgkantoor controleert via steekproeven of u de

btw-nummer of inschrijfnummer Kamer van Koophandel. Als

formulieren correct en naar waarheid hebt ingevuld. U

dit vak niet voor alle zorgverleners is ingevuld, kan uw

moet dus altijd een kloppende administratie kunnen

verantwoordingsformulier niet in behandeling worden

overleggen. Het zorgkantoor kan kopieën van decla-

genomen door het zorgkantoor.

raties en overeenkomsten met uw zorgverleners bij u opvragen. Als het zorgkantoor vindt dat u het budget

Uitbetaald bedrag aan zorgverlener(s) over

verkeerd uitgeeft, dan krijgt u de mogelijkheid om dit

verantwoordingsperiode

recht te zetten. Bij misbruik verspeelt u de keuze voor

Hier vult u per zorgverlener of zorginstelling het totaal uitbe-

een pgb en kan het zorgkantoor het verkeerd uitgege-

taalde bedrag in voor de betreffende periode, inclusief eventu-

ven bedrag terugvorderen. Het zorgkantoor zal u in dat

ele werkgeverslasten en eventuele kosten woon-werkverkeer.

geval geen pgb meer toekennen (wel zorg in natura).

Als u de salarisadministratie hebt uitbesteed aan het Servicecentrum PGB vult u het totaalbedrag in dat het

Teruggeven

Servicecentrum PGB van uw rekening inhoudt voor de

Het pgb is bestemd voor het inkopen van zorg en bege-

betreffende periode. U telt alle bedragen op, vermeldt dit

leiding. Het budget dat u hier niet aan besteedt, moet u

onderaan in de kolom en neemt dit over op het eerste

terugbetalen aan het zorgkantoor. Het zorgkantoor zal

blad onder ‘Totaal betaald aan zorgverleners’.

het budget dat u moet terugbetalen meestal verrekenen met een volgend voorschot. Houdt u aan het eind

Functies/ kostensoorten

van het kalenderjaar budget over uit het vrij besteed-

U kunt in de vakjes aankruisen welke werkzaamheden uw

bare bedrag, dan zal het zorgkantoor dit budget niet

zorg-/hulpverlener in deze periode heeft verricht.

terugvorderen of verrekenen.

U kunt alleen vervoerskosten (VV), bijvoorbeeld taxikosten, Overhevelen Vóór 2007 was het mogelijk 10% van het budget dat u www.cvz.nl (AWBZ-Kompas)

over had, over te hevelen naar het volgende kalenderjaar.

www.epgb.nl

Deze maatregel is met ingang van 2008 afgeschaft. ■■

%IGEN7IJS [ nr 4 | 08 ]

23

[ EIGENWIJS PROMOTIEONDERZOEK JAARVERSLAG 2007 ] ]

Wetenschappelijk onderzoek stelt motieven budgethouders vast

FRANS OOSTRIK: “GEÏNDIVIDUALISEERDE ZORG IS VEEL GOEDKOPER” Als organisatieadviseur doorkliefde Frans Oostrik, huidig voorzitter van het bestuur van Per Saldo, 30 jaar lang alle facetten van de gezondheidszorg. Op één na: de klant. Pas door zijn promotieonderzoek leerde hij kijken door de ogen van de zorgvrager. Dat leverde het wetenschappelijk bewijs op dat budgethouders in de eerste plaats voor een pgb kiezen omdat zij zelf de regie over hun leven willen behouden. Dat lukt met een ‘hulp op maatje’, want goede zorg gaat per definitie om een goede relatie tussen vrager en aanbieder, stelt Oostrik vast. Hij durft intussen de stelling aan dat deze geïndividualiseerde zorg veel goedkoper is dan zorg van reguliere aanbieders. [ Tekst: Martha Vlastuin ]

lijke verdieping van mijn kijk op de zorg. Ik had inmiddels heel veel gezien in die sector, van aanbieders wist ik alles,

Oostrik is een onderhoudend verteller, die weinig vragen

maar wat wist ik van de klant? Dit voelde als de ‘missing

nodig heeft. “Als ik heel eerlijk ben dan is een ingrijpende

link’. Die manier van benaderen was niet alleen anders

gebeurtenis in mijn jong volwassenheid wel erg belang-

dan ik gewend was, maar wijkt ook af van het denken

rijk voor me geweest. Het was ergens in de jaren ’70.

van beleidsmakers. Die kijken in termen van subsidie-

Mijn ouders waren op vakantie toen mijn broer door een

systematiek. Hoe bekostig je bijvoorbeeld iemand op

buitengewoon dronken meneer in de vernieling werd

grond van zijn zorgzwaarte. Beleidsmakers kijken in welk

gereden. Ik was als student midden in de nacht naar het

systeem mensen passen, niet naar wat mensen zelf wil-

ziekenhuis geroepen toen ik een dokter hoorde zeggen:

len en zelf nodig denken te hebben.”

‘Uw broer haalt de ochtend niet.’ Het liep anders. Mijn broer overleefde het ongeluk, hield er een dwarslaesie

Waarom een pgb?

aan over. Ik heb hem een ontwikkeling zien doormaken

De klant kiest voor een pgb om zelf de regie over zijn

als zwaar gehandicapte die zelf zijn bestaan heeft opge-

bestaan te kunnen voeren.

bouwd met hulp van zijn familie en de laatste tien jaar

“Dat lijkt een open deur en dat is het ook”, bekent

ook met een persoonsgebonden budget. Ik heb gezien

Oostrik, “maar het is nog nooit wetenschappelijk vastge-

en zie nog steeds hoe iemand met veel beperkingen zich

steld en nu wel.

door het leven slaat. Dat het ondanks alles mogelijk is

Het is een aanname dat klanten een pgb kiezen uit

om een goed leven te leiden.”

onvrede over de zorg. Dat is niet zo. Het vormt wel een aanleiding, maar het is geen motief. De regie nemen is het belangrijkste motief voor de keuze van een pgb.

Waarom dit onderzoek? “Mijn interesse voor zorg en organisatie van zorg is zeer groot.

Daardoor kan je doen wat je wil op sociaal of maatschap-

Al vroeg – ook tijdens de opname destijds van mijn broer -

pelijk terrein. Het sociale motief speelt daarom ook een

werd ik gefascineerd door de organisatie van een ziekenhuis.

belangrijke rol. Dat is meedoen, zoals onze regering nu

Jarenlang deed ik ervaring op in allerlei functies en op aller-

zegt, participeren. Daarnaast heeft de keuze voor een

lei organisatiebureaus, tot het besef ging dagen dat ik het

pgb te maken met het ontlasten van de mantelzorger."

zat was om 7 x 24 uur bezig te zijn voor klanten. Ik nam het rigoureuze besluit hiermee te stoppen. Toen kwam het idee van een promotieonderzoek. Ik wilde graag wetenschappe-

24

%IGEN7IJS [ nr 4 | 08 ]

Het financiële motief, het

“Beleidsmakers kijken in welk systeem mensen passen, niet naar wat mensen zelf nodig denken te hebben”

zelf beheren van de centen, daar hebben budgethouders – vaak na verloop van een inwerktijd - geen problemen mee. Wel het gedoe erom-

[ EIGENWIJS JAARVERSLAG 2007 ] [ EIGENWIJS PROMOTIEONDERZOEK

als je het mij vraagt Waarom mensen kiezen voor zelfbeschikking in de zorg Proefschrift van Frans Oostrik | 2008 | ISBN 9 789090 229355

aanbieder gaat het over de menselijke kant. Het moet klikken. Als die relatie er niet is, dan houdt het voor hem op.” Oostrik mist echter bij veel budgethouders de zakelijkheid die hierbij eigenlijk niet kan ontbreken. “Want men moet soms zakelijk beslissingen nemen. Als het om vaardigheden gaat om hiermee om te gaan, dan valt daar voor veel budgethouders nog wel wat aan te doen. Daarmee doel ik op het bewuster omgaan met heen, als de instanties niet meewerken en een zorgkan-

het beoordelen van de zorgverlener. Ook hierin dient de

toor bijvoorbeeld niet op tijd uitbetaalt.

budgethouder de regie te nemen en te houden. Anders neemt de zorgverlener het van ze over.”

Wie is de budgethouder? Oostrik verdeelt budgethouders in zijn onderzoek in twee groepen: de starters en de routiniers, waarbij hij geen

Blijft het pgb betaalbare zorg? Met deze vraag raken we hét grote misverstand in de poli-

onderscheid maakt tussen budgethouder of vertegen-

tiek”, zegt Oostrik zonder zijn passie over dit onderwerp onder

woordiger. Uit het onderzoek komt een beeld naar voren

stoelen of banken te steken. “Ik heb gezien dat budgethouders

waarin de budgethouder wordt getypeerd als iemand

waanzinnig zuinig zijn. Ik weet zeker dat ze twee keer zoveel

met een behoefte aan autonomie en een ordelijk karakter.

met hun geld doen dan zorg in natura hen kan bieden. Het

Daarnaast blijkt de budgethouder ook een zeer mild mens

maakt me dan ook ongelooflijk boos dat de overheid vanuit

te zijn. “Dat verraste me wel, maar als je erover nadenkt is

controlebehoefte nieuwe systemen wil bedenken, juist nu

het toch heel logisch. Het zijn mensen die van hun beper-

de roep om minder systemen groter wordt en er steeds meer

kingen mogelijkheden maken, als ze die beperking als van-

budgethouders komen die hun zorg zelf uitstekend regelen.

zelfsprekend zijn gaan beschouwen. Mijn broer is als klant

En juist nu wil de overheid roet in het eten gooien door zich

best lastig, als het gaat over de kwaliteit van zorg. Maar hij

heel verantwoordelijk op te stellen en te gaan bedenken, wat

is ook heel mild. Hij neemt het leven zoals het is.”

goed voor ons is en te bedenken wat wij willen? Overheid houd op met nieuwe regels stellen, blijf af van de mogelijk-

Wie is de zorgaanbieder?

heid zelf je zorg te regelen.”

Door de bril kijkend van de budgethouder komt Oostrik een nieuw soort aanbieder tegen. “Dat is in de kern

Hoe verder?

iemand die niet anders is dan andere zorgverleners,

Oostrik voelt zich bevoorrecht dat hij als voorzitter van

maar die zich met name in de houding naar de klant toe

het bestuur van Per Saldo verder kan met het thema van

onderscheidt. Die relatie met de hulpverlener is waan-

zijn proefschrift. “Per Saldo heeft een belangrijke rol in

zinnig belangrijk. Mensen hebben het idee: ‘Ik heb een

het versterken van de positie van de budgethouder. Een

maatje.’ De zorgaanbieders zijn mensen die snappen dat

rol die door de overheid wordt gezien.

je op de vraag van de klant in moet gaan.”

Vooraf had ik nooit kunnen bedenken dat het proefschrift zulke indringende processen in mezelf teweeg zou bren-

Eigen regie over de relatie

gen. Klantgerichte zorg heeft voor mij veel meer betekenis

“Budgethouders zijn buitengewoon tevreden met hun

gekregen. Op microniveau betekent dit dingen met mijn

vrijheid om de zorg zelf te organiseren, zo blijkt uit mijn

broer doen. Daar geniet ik heel erg van. Alle reden om mijn

onderzoek. In de relatie tussen budgethouder en zorg-

proefschrift uit bewondering aan hem op te dragen." ■■

%IGEN7IJS [ nr 4 | 08 ]

25

[ EIGENWIJS PGB WMO-THERMOMETER ]

WMO-THERMOMETER: VIJF GEMEENTEN

Leg uw eigen gemeente Hoe gaat het met de invoering van het persoonsgebonden budget in uw gemeente? Die vraag stelde EigenWijs het afgelopen half jaar aan de vijf gemeenten waarvan u hierboven de plaatsnaamborden ziet staan. Aan de hand van een achttal criteria konden punten worden behaald. Met dit artikel sluiten we deze rubriek af met één absolute winnaar: Breda. Deze gemeente steekt met kop en schouders boven de anderen uit als het gaat om tarieven, verantwoording en bestedingsdomein. Opmerkelijk geconstateerd feit is dat het gemiddelde cijfer van de vijf gemeenten onvoldoende is. Bij open aftellen van de scores komt ‘Nederland’ uit op – 60 punten wat gelijk staat aan een 4. Hieruit trekken we de conclusie dat er nog veel te doen valt. Per Saldo heeft een handreiking Wmo-thermometer ontwikkeld, te gebruiken door gemeentelijke platforms. Test ook uw gemeente! [ Samenstelling: Martha Vlastuin | Illustraties: Dik Klut ]

Het redelijk tarief van € 20,00 wordt alleen door Breda benaderd met € 19,95. De rest zit daar € 2,00 onder.

Bij elk van de vijf gemeenten sloeg Frans van der Pas, beleidsmedewerker, er de verordeningen en besluiten op

SVB

na, vulde de score in en stelde het cijfer vast aan de hand

Alle vijf gemeenten hebben een overeenkomst met de

van een vaste formule. De gemeenten konden op dit rap-

Sociale Verzekeringsbank (SVB) waardoor budgethou-

port reageren in een gesprek met de redactie. De meeste

ders kunnen profiteren van de diensten van de SVB, zoals

wethouders en hun ambtenaren waren erop gespitst

het vergoeden van salariskosten in geval van ziekte van

hun cijfer op te halen. Dat lukte in de meeste gevallen,

de zorgverlener en een wettelijke aansprakelijkheidsver-

behalve in Stadskanaal. Alkmaar ging van een 3 naar een

zekering.

6, Hengelo haalde zijn 3 ook op, maar bleef steken op een 5. Leeuwarden scoorde een 6 met zicht op een 8. Breda

Verantwoordingvrij bedrag

meende recht te hebben op een hoger cijfer, maar kwam

Criterium in de thermometer is: € 2.500,00 verant-

met zijn score niet aan een 8. Vanwege het gunstige pgb-

woordingsvrij. Bij twee gemeenten is een kleiner deel

klimaat in deze gemeente maakte Per Saldo er een vette

verantwoordingsvrij. Breda schiet ook hier uit omdat in

7+ van. De oorzaak van de lage cijfers - althans in eerste

deze gemeente het pgb hulp in het huishouden hele-

instantie - was in de meeste gevallen te wijten aan een

maal verantwoordingsvrij is. “We gaan ervan uit dat

beperkte communicatie: de informatie was onvoldoende

de gemeente een goede indicatie heeft gesteld en de

bekend gemaakt in openbare stukken of op de web-

budgethouder het pgb besteedt waar het voor bestemd

site. De confrontatie met Per Saldo was voor de meeste

is”, zegt deze gemeente. “De budgethouder heeft hierin

gemeenten reden om hier kritisch naar te gaan kijken en

zijn eigen verantwoordelijkheid. We vertrouwen erop dat

beleid aan te scherpen.

het goed gebeurt. “De gemeente Hengelo daarentegen vindt dat gemeenschapsgeld altijd verantwoord moet

Tarieven

worden om zeker te weten dat het goed besteed wordt.

Drie gemeenten scoren negatief op huishoudelijke hulp 1.

En Leeuwarden gaat er vrij soepel mee om, maar heeft

Stadskanaal is een uitschieter met een tarief dat meer

dit nog niet beschreven in haar openbare stukken.

dan € 4,- onder het bedrag ligt van € 15,50, het tarief

26

dat Per Saldo redelijk acht. Leeuwarden en Breda scoren

Verantwoording

positief met een tarief boven de € 17,00.

Vier gemeenten scoren hier punten door eens per jaar ver-

Vier gemeenten scoren negatief op huishoudelijke hulp 2.

antwoording te laten afleggen en niet vaker. Stadskanaal

%IGEN7IJS [ nr 4 | 08 ]

[ EIGENWIJS PGB WMO-THERMOMETER ]

SCOREN GEMIDDELD ONVOLDOENDE

langs de meetlat heeft het onderwerp nog niet duidelijk beschreven en

Een belangrijk onderdeel van het werken met de ther-

scoort daarom negatief.

mometer is dan ook dat de belangenorganisatie vervolgens de meting met de wethouder bespreekt. Zo kan

Bestedingsdomein

de lokale invulling van de Wmo tot zijn recht komen.

Op dit criterium scoort alleen Breda positief. De bud-

Door in gesprek te gaan met de wethouder over het

gethouder is verantwoordelijk voor de juiste besteding.

pgb, ontstaan er ook mogelijkheden om knelpunten en

In Breda is het pgb niet afgebakend. In de andere vier

oplossingen in het pgb-beleid ter sprake te brengen en

gemeenten mag het pgb-Wmo alleen besteed worden

het pgb- beleid bij te stellen. Op grond van het gesprek

aan huishoudelijke hulp.

met de wethouder kunnen - indien van toepassing - de scores van de thermometer bijgesteld worden. Pas dan

Pgb voor individuele voorzieningen

is de score van de thermometer definitief. Dan kan de

Vier gemeenten scoren hier positief. Stadskanaal niet.

organisatie de resultaten bekend maken.

Hier worden veel individuele voorzieningen alleen in

Voorbeelden van al ingevulde Wmo-thermometers kunt

natura verstrekt.

u vinden op www.pgb.nl, onder pgb-Wmo en dan Wmothermometers. Hier vindt u ook de totaalscore van de vijf

Tarieven hulpmiddelen

gemeenten op een rij.

In de meeste gemeenten - kijk op www.pgb.nl voor de details - kan een hulpmiddel als een rolstoel alleen

Per Saldo nodigt belangenorganisaties uit de resultaten

worden aangeschaft op grond van de prijs van de goed-

van de meting door te geven. Echter niet voordat deze

koopste aanbieder. Voor de meeste rolstoelgebruikers zal

met de verantwoordelijk wethouder en/of beleidsamb-

daarom een pgb voor de aanschaf van een rolstoel niet

tenaar zijn besproken. Stuur uw bevindingen, met de

erg aantrekkelijk zijn. Toch heeft de gemeente verplich-

reactie van uw gemeente, naar [email protected], ter attentie

tingen in dit opzicht en zou een bezwaarschrift wellicht

van Chantal van Cappelleveen.

tot het gewenste resultaat kunnen leiden. Locale ondersteuning Zelf aan de slag

Lokale belangenorganisaties kunnen voor ondersteuning

Per Saldo heeft in samenwerking met het Programma

op het gebied van het pgb in de Wmo een beroep doen

Versterking Cliënten Positie van de CG-raad een hand-

op Per Saldo. Een spreker kan bijvoorbeeld uw achterban

reiking Wmo-thermometer ontwikkeld, die gebruikt

informeren tijdens een publieksbijeenkomst of een advi-

kan worden op lokaal niveau. Belangenorganisaties en

seur kan uw organisatie op maat ondersteunen.

patiëntenplatforms kunnen hiermee meten en inzichtelijk maken hoe het gesteld is met het pgb in de Wmo in

Kijk op www.pgb.nl > ‘Handreiking pgb-Wmo thermometer’

de eigen gemeente. Scorebepaling en rapportcijfer Omdat de ingevulde thermometer alleen een beeld geeft op basis van openbare stukken - de verordening en het besluit - ontbreken de nuances en toelichtingen.

-180 -148 -116 -84 -52 -20 +12 +44 +76 +108 +140 0

1

2

3

4

5

6

7

S

NL

H

AL

B

8

9

10

%IGEN7IJS [ nr 4 | 08 ]

27

[ EIGENWIJS ZORGBOERDERIJEN ]

ZORGBOERDERIJEN: EEN ALOUD CONCEPT IN EEN NIEUW JASJE Het aantal zorgboerderijen in ons land groeit gestaag. Een mooie ontwikkeling, want steeds meer budgethouders vinden daar een goede plek om te werken, hun dag te besteden en soms zelfs om te wonen. Welke soorten zorgboerderijen zijn er? Wie kunnen er terecht en hoe kom je in aanmerking voor een plek? [Tekst: Annelies Bloemers | Fotografie: Landelijk Steunpunt Wonen & Zorg]

alle Nederlandse zorgboerderijen vindt u op www.zorgboeren.nl. U vindt hier per provincie een overzicht van de

Zorgboerderijen zijn geen nieuw fenomeen. Al jaren lenen

aanwezige zorgboerderijen.

boerderijen zich goed als werkplek voor mensen met welke beperking dan ook. De laatste tijd wordt er in toenemende

Verblijf

mate een nieuwe invulling gegeven aan deze aloude functie.

De meeste zorgboerderijen bieden dagbesteding voor men-

Op zorgboerderijen worden professionele zorg en het leven op

sen die zorg en begeleiding nodig hebben. Zorgvragers wor-

de boerderij met elkaar gecombineerd. Hiermee wordt voor-

den meestal begeleid door de boer of de boerin zelf. Sommige

zien in een bestaande behoefte. Het zorgboerderij-concept

zorgvragers nemen hun eigen begeleiding mee, maar het kan

biedt namelijk niet alleen uitkomst voor mensen met een

ook zo zijn dat de boer of boerin wordt ondersteund door

beperking, ook voor maatschappelijk betrokken boeren biedt

een team van medewerkers. Hans van Stokrom van Landelijk

het volop kansen; een mooie win-win situatie.

Steunpunt Landbouw & Zorg zegt hierover: “Budgethouders die bij een zorgboerderij komen, hebben meestal een indi-

Concept

catie voor activerende of ondersteunende begeleiding of

Een zorgboerderij is een agrarisch bedrijf waar men-

voor dagbesteding. De praktijk leert dat er vaak activerende

sen met een zorg- of hulpvraag een passend verblijf

begeleiding wordt geleverd, omdat er nieuwe vaardigheden

vinden en soms meewerken. De mogelijkheden van de

worden aangeleerd.”

zorgvrager zijn hierbij in elk geval het uitgangspunt. Activiteiten die op een zorgboerderij plaatsvinden lopen

Inzet pgb

uiteen van eieren rapen, dieren voeren, tot planten oppot-

Het is mogelijk om een pgb in te zetten voor het bekos-

ten. Zorgboerderijen bieden plek voor verschillende men-

tigen van het verblijf op een zorgboerderij als er een

sen met uiteenlopende beperkingen, waaronder mensen

geldige indicatie is voor ondersteunende of activerende

met een verstandelijke beperking, mensen met een licha-

begeleiding, kortdurend verblijf (logeeropvang) of dag-

melijke beperking, mensen met een psychische beperking,

besteding. Hebt u geen indicatie voor een van deze

ex-verslaafden, ex-gedetineerden, mensen met autisme,

functies, dan dient u voor dit doel een herindicatie aan

dementerende ouderen, mensen met niet-aangeboren

te vragen.

hersenletsel en leerlingen van het speciaal onderwijs. Meestal richt een zorgboerderij zich op een specifieke

Kwaliteit

doelgroep, maar sommige zorgboerderijen kiezen er juist

Kwaliteit speelt in de zorg een steeds belangrijkere rol. Ook

bewust voor om een combinatie van bovengenoemde

budgethouders krijgen er in toenemende mate mee te

doelgroepen te verwelkomen. De meeste zorgboerderijen bieden dagbesteding. Steeds vaker is het ook mogelijk om op een zorgboerderij te wonen. Zorgboeren en –boerinnen

feiten & cijfers

zijn vrij hier zelf invulling aan te geven. Net als dat zij vrij

Op dit moment telt ons land maar liefst 950 zorgboerde-

zijn om te bepalen waar de focus van de zorgboerderij ligt,

rijen. In 1998 waren dat er slechts 75, in 2004 rond de 450.

bij productie, of bij het leveren van zorg. Op de ene boer-

Het aantal zorgboerderijen is sinds die tijd meer dan ver-

derij vormt de productie van het boerenbedrijf het belang-

dubbeld. Het merendeel van de zorgboerderijen ligt in de

rijkste uitgangspunt, op een andere boerderij is het bieden

provincie Gelderland. 352 zorgboerderijen zijn zelfstandige

van zorg veel belangrijker. Er zijn ook veel zorgboerderijen

bedrijven die worden gefinancierd uit pgb’s van zorgvra-

die tussen deze twee uitersten inzitten. Een overzicht van

gers. De meeste zorgboerderijen, 552, richten zich op mensen met een verstandelijke beperking en bieden hen dagbesteding. Kijk voor meer feiten & cijfers over zorgboerderijen op de website van Landelijk Steunpunt Landbouw en Zorg,

30

%IGEN7IJS [ nr 4 | 08 ]

www.landbouwzorg.nl.

maken. Niet alleen de kwaliteit van hulpverleners, ook bijvoor-

van belang dat u goed met de zorgboer en –boerin kunt

beeld van bemiddelingsbureaus, waar in de vorige EigenWijs

opschieten. Hieronder vindt u een aantal aandachtspunten

aandacht aan is besteed. Landelijk Steunpunt Landbouw &

waar u op kunt letten bij de keuze van een zorgboerderij.

Zorg vindt het belangrijk dat zorgboerderijen goede kwaliteit leveren. Hans van Stokrom: “Boeren kunnen het branchekeurmerk zorgboerderijen ‘Kwaliteit laat je zien’ verdienen als

Aandachtspunten •

Is er een geldige indicatie voor kortdurend verblijf,

•

Heeft de zorgboerderij een kwaliteitskeurmerk en zo

ondersteunende- of activerende begeleiding?

zij zich conformeren aan bepaalde criteria. Als landelijk steunpunt vinden wij het belangrijk dat de kwaliteit van zorg op

nee, waarom niet?

een zorgboerderij zichtbaar en meetbaar is. Op onze website geven wij duidelijk aan welke zorgboerderijen dit keurmerk

•

Heeft de zorgboer of –boerin een voorkeur voor een bepaalde doelgroep en past u, uw partner of uw kind

hebben ontvangen.” Zorgboerderijen die in het bezit zijn van

daarbinnen?

dit kwaliteitskeurmerk hebben goed gescoord op: •

kundige begeleiding

•

Wat is de intensiteit van de begeleiding die gewenst is?

•

veilige werkplek

•

Welke begeleiding kan door de boer of boerin zelf

•

werken volgens heldere afspraken

•

persoonlijke ontwikkeling en welzijn zorgvrager staan hoog in het vaandel

worden gedaan en welke moet van buitenaf (door zorgverleners) plaatsvinden? •

Hoe is de verhouding op de zorgboerderij tussen inkom-

Kortom: iedereen mag er komen kijken, want ze zijn trots

sten uit zorggelden en inkomsten uit agrarische activi-

op wie ze zijn. Van Stokrom: “Dat wil niet zeggen dat

teiten (dit zegt iets over waar de nadruk ligt).

deze punten niet gelden voor zorgboerderijen die nog geen keurmerk hebben. Daarvan weten we het niet. De

•

Zijn er investeringen op de zorgboerderij nodig om er te kunnen verblijven?

laatste stand is in elk geval dat er 60 zorgboerderijen zijn met een kwaliteitskeurmerk.”

Vervoer Als u een geschikte zorgboerderij hebt gevonden, dan is

De juiste boerderij

het vervoer van en naar de zorgboerderij een punt van

Als u het idee hebt dat een zorgboerderij in uw situatie of

aandacht. Bij een indicatie voor kortdurend verblijf kan

die van uw partner of kind uitkomst biedt, kunt u op zoek

vervoer - op medische indicatie - zijn inbegrepen. Op uw

gaan naar een zorgboerderij die bij u past. Daarbij is het

indicatiebesluit kunt u zien of dat bij u het geval is. ■■

%IGEN7IJS [ nr 4 | 08 ]

31

z o r g b o e r d e r i j e n

Zorgboerderij de eschrand Esweg 29 7688 RA Daarle(OV) T 0546-698444 Of mobiel Henriet 06-46574877 E [email protected] I www.zorgboerderij-de-eschrand.nl

Dag, weekend en vakantie logeeropvang Opvang op maandag, dinsdag, woensdag, en donderdag van 10:00 tot 19:00 uur. De kinderen krijgen bij ons een warme maaltijd en kunnen daarna thuis rustig de dag afsluiten. Als de kinderen op woensdagmiddag komen en rechtstreeks van school, krijgen ze bij ons eerst een broodmaaltijd. Op vrijdag zijn we er voor de dagopvang tot 17:00 uur, er is dan geen warme maaltijd. Op zaterdag is er dagopvang van 10:00 tot 17:00 uur. Tevens bieden wij weekendopvang. Deze begint op vrijdagavond. U kunt de kinderen om 19:00 brengen en zondag om 17:00 uur weer ophalen. Ook verzorgen wij vakantieopvang. 8 kinderen kunnen dan een midweek blijven logeren,maar ook voor 1 of 2 nachten bestaat deze mogelijkheid. hiervoor geldt dat er een vrije inschrijving is. De midweek begint dan op maandag 10:00 uur tot vrijdag 15:00 uur. In de vakanties is er ook plek voor gewone dagopvang. [4 deelnemers per dag] U ziet vraaggestuurde opvang geboden door gediplomeerd personeel met kennis en ervaring van de doelgroep. Op feestdagen zijn we gesloten en wel met: Pasen, Hemelvaart, Koninginnedag, Pinksteren, Kerst, Oud en Nieuw In overleg met ons is ook het vervoer te regelen! BETALING IS MOGELIJK VIA PGB. Ook hierbij kunnen we u helpen.

Hoeve de Kaolder staat klaar voor jongeren binnen de leeftijd van 5 t/m 21 jaar met een hulpvraag op het gebied van autisme, ADHD en aanverwante stoornissen. Bij ons krijgt iedere jongere het gevoel dat hij telt, ook als het op school even niet lukt. Aan de hand van persoonlijke begeleiding, 1 op 1 of 1 op 4, bieden wij zorg die geheel op maat is samengesteld. Dit is mogelijk in de vorm van dagen vrijetijdsbesteding, logeerweekenden en vakantiemogelijkheden, zelfs voor het hele gezin! Onze zorg wordt bekostigd via het persoonsgebonden budget (PGB). Dankzij onze deskundige en gemotiveerde begeleiding leren jongeren eigenwaarde ervaren, sociale vaardigheden en zelfstandig worden in deze maatschappij. We zijn gespecialiseerd in het begeleiden, ondersteunen, activeren en motiveren van jongeren. Dit alles in de vorm van assertiviteitstraining, sport en spel zowel binnen als buiten, ontspanning en relaxen, dieren verzorgen, tuinwerkzaamheden, creatieve- en muzikale therapie en daguitjes. Binnen een gemoedelijke, huiselijke sfeer geven wij jongeren het gevoel dat ze niets hóeven. Ze mógen spelen, lezen of skelteren. Het hóeft niet. Al zetten we de jongeren die de hele middag niets doen wel aan tot actie. We bieden ondersteuning in de thuis- en schoolsituatie en geven ouders rust; even is het autistische kind niet het middelpunt van het gezin.

Stichting Diogenes Hunzeweg 41-43 9473 TC De Groeve T 050 - 40 28 610 F 050 - 40 28 609 E [email protected] I www.stichtingdiogenes.nl

Hoeve de Kaolder Leukerweg 3 6095 NX Baexem T 0475 - 451701 E [email protected] I www.hoevedekaolder.nl

Stichting Diogenes omvat een tweetal woonboerderijen en een dagbestedingslocatie voor mensen met een verstandelijke beperking. Op onze locatie ’n Keuningsstee in De Groeve en onze locatie ’n Doaldersstee in Veendam wonen op dit ogenblik in totaal 30 vaste bewoners. Omgeven door weilanden met paarden, geiten, schapen en nog veel meer. Op de locatie ’n Vernuverstee krijgen onze cliënten een zinvolle dagbesteding. Stichting Diogenes is een particulier initiatief welke in 2001 ontstaan is uit onvrede met het beleid van de grote instellingen. De geleverde zorg wordt betaald uit het PGB dat de cliënt ontvangt. Ons motto is, gewoon waar mogelijk, speciaal waar nodig.

Urtica De Vijfsprong is een leef-werkgemeenschap waar plaats is voor zowel mensen met een psychiatrisch probleem als voor mensen met een verstandelijke beperking. Urtica De Vijfsprong is een samenwerking van zorgstichting Urtica, de winkel ‘De Vijfsprong’ en het biologisch-dynamisch bedrijf De Vijfsprong. Er wordt gewerkt op het biologisch-dynamisch bedrijf, in de zuivelafdeling of in de winkel. Er is dagbesteding én verblijf mogelijk. In de gemeenschap is een grote verscheidenheid aan deelnemers, achtergrond en leeftijd. Urtica werkt daarnaast samen met Natuurmonumenten en De Driekant (Zutphen) aan het ontwikkelen van zorg, cultuur en landschapsbehoud op landgoed Hackfort te Vorden. Op dat landgoed zijn op dit moment verblijfsplekken in twee boerderijen. Bovendien is er voor kinderen tot 18 jaar de mogelijkheid om op de ‘pastorie’ in Vierakker te wonen. Wij bieden door deze uitbereiding een goede ontwikkelingsgerichte leef- en werkomgeving en verwachten in de toekomst op het landgoed nog meer boerderijen te betrekken.

therapeutische leef-werkgemeenschap Biologisch-dynamisch bedrijf Reeoordweg 2a 7251 JJ Vorden T 0575 - 55 34 59 I www.urticadevijfsprong.nl

z o r g b o e r d e r i j e n Wat Stichting uit logeren met PGb biedt gespecialiseerde opvang voor kinderen met een PGB.

Voor wie Kinderen vanaf 4 jr tot gemiddeld 16+ met een gemiddeld niveau en psychiatrische stoornissen o.a. voortkomend uit autisme spectrum stoornis.

Waar vier locaties: ‘t Loo, Zwolle, Dalfsen en Hardenberg (nieuw per sept ‘08) Uitbreiding 15+ jongeren traject.: 15 + jongeren opvang voor time-out en overbruggingsperiode

Stichting uit logeren Collendoornerdijk 14 Postcode:7798 CJ Collendoorn T 0529-470737 E [email protected] (voor algemene vragen) I www.stichtinguitlogeren.nl

• Dagopvang • Logeeropvang • Crisisopvang / Time-out • Buitenschoolse opvang • Vakantieopvang • 15+ jongeren opvang (traject)

De Hondspol is een bedrijfsmatige zorgboerderij waar een zinvolle dagbesteding geboden wordt voor mensen met een verstandelijke – of psychische beperking. Er is plaats! Informatie tel.: 06-22877780.

Zorgboerderij de Hondspol

Alle foto's (behalve die van de boerderij): Welmer Keesmaat - www.ksmt.nl

Gooijerdijk 20 3972 MB Driebergen T 0343-443467/06-11336666 E [email protected] I www.lievegoedzorggroep.nl

Landgoed-zorgboerderij De Wederkerigheid Kwaliteitszorg voor mens en aarde De Wederkerigheid is een landgoed-zorgboerderij. Naast de kleine veestapel met paarden, schapen, varkens en kippen, de moes-en bloementuin en het gemeentelijke hertenkamp verzorgen we Landgoed de Reehorst in Driebergen. 12 ha met bos, wei, gazons, prachtige oude bomen en mooi aangelegde bloemenborders. Ook vieren we met elkaar de feesten door het jaar heen en is er ruimte voor kunstzinnige activiteiten.

Stichting De Wederkerigheid Jannette Folkertsma Hoofdstraat 22 3972 LA Driebergen T 06-50467236 E [email protected] I www.dewederkerigheid.nl

Samen met hulpvragers vormen we zo een kleinschalige woon-werkgemeenschap die is opgezet door Ab van Barneveld, Caroline Faber en Jannette Folkertsma, 3 ervaren werkbegeleiders met wortels in de biologisch-dynamische landbouw en met reguliere en antroposofische opleidingen en ervaring in de gezondheidszorg. We zijn enthousiast voor de mogelijkheden die al deze verschillende (buiten) werkzaamheden en het samen werken bieden voor iemands persoonlijke ontwikkeling. Letterlijk en figuurlijk kan een mens hierdoor weer in beweging komen en kan het leven weer stromen. Als hulpvrager heb je de aarde en de maatschappij iets te bieden! We kiezen voor een gemengde doelgroep. Voor deelname maakt het niet uit of je een psychische of verstandelijke handicap hebt of een verslavingsverleden. We gaan uit van ieders kracht en de wil om mee te helpen dit stukje aarde te verzorgen. Praktisch betekent dit dat er een indicatie nodig is voor Ondersteunende of Activerende Begeleiding Dagprogramma. Voor wonen is een LVG-ZZP 2 of 3 indicatie nodig.


ZORGBOERDERIJ BIEDT ZINVOLLE DAGBESTEDING

Moeder: “Jasper

Het ging niet goed met Jasper Horstink (18). Door zijn verstandelijke beperking in combinatie met een autistische stoornis waren er gedragsproblemen waardoor hij niet langer thuis kon wonen. Daarnaast moest er ook naar een zinvolle dagbesteding worden gezocht, omdat het op school ook niet goed ging met Jasper. Sinds september 2007 loopt Jasper stage op een zorgboerderij van Stichting Ygdrasil. Dit kan alleen met één-op-één begeleiding, die vanuit het pgb betaald wordt. Jasper is er zienderogen opgeknapt en heeft het er volgens eigen zeggen “echt wel” naar zijn zin. Zijn moeder hoopt op voortzetting, want zij ziet dat Jasper zich op de zorgboerderij nog verder kan ontwikkelen.

34

%IGEN7IJS [ nr 4 | 08 ]


kan zich hier nog verder ontwikkelen” [Tekst: René Hillenaar en Martha Vlastuin | Fotografie: Anas Hendriks ]

de hele dag één op één begeleiding nodig en dat kan tot een behoorlijke belasting leiden in een gezin waarin

Zelfs bij bewolkt weer biedt het Overijsselse platteland

anderen ook recht op tijd en aandacht hebben.

een prachtig decor voor de autorit naar Broekland waar de 18-jarige Jasper Horstink als dagbesteding werk-

Thuis in ‘Dierenvreugd’

zaam is in dierenpension ‘Dierenvreugd’ van Stichting

Het allerliefst is hij in de weer met de vaste bewo-

Ygdrasil Zorgboerderijen. We hebben rond het middaguur

ners van ‘Dierenvreugd: Beer en Nannie, twee kolos-

afgesproken en na een hartelijke ontvangst wordt er eerst

sale Deense Doggen die zo te zien ook aardig op Jasper

gezamenlijk gegeten, buiten aan een grote picknicktafel.

gesteld zijn geraakt. Nadat hij vol trots heeft laten zien

Bewoners en begeleiders kunnen het hier merkbaar goed

wat ’zijn’ honden allemaal kunnen en hoe sterk ze wel

met elkaar vinden. Plagerige kreten, uitbundig gelach en

niet zijn, komt Jasper even later met een flinke snoei-

vrolijk hondengeblaf op de achtergrond. Ook het EK voetbal

schaar aangelopen. Er is meer te doen dan alleen maar

is een belangrijk onderwerp van gesprek. Tijdens de lunch,

met de honden spelen, er moet ook in de tuin gewerkt

waarbij de boomlange Jasper in rap tempo zeven boter-

worden, want het is belangrijk dat alles er netjes uitziet.

hammen wegwerkt, arriveert zijn moeder, die vertelt hoe

Jasper helpt hierbij graag een handje.

het de afgelopen tijd met Jasper is gelopen.

Zijn vaste één op één begeleidster bij het dierenpension, Jacqueline Hazebroek, vertelt: “Toen hij pas hier op

Moeilijke periode

‘Dierenvreugd’ kwam, hadden veel andere medewerkers

Jasper heeft naast zijn verstandelijke beperking ook een

grote moeite met Jasper. Nu is dat totaal anders en wordt

vorm van autisme.

hij door iedereen gewaardeerd en overal bij betrokken.

Omdat het thuis niet meer ging, verblijft Jasper nu tijdelijk

Andere ’stoere‘ jongens waren al snel zijn grote voor-

op de crisisopvang van Zozijn, een instelling voor verstan-

beeld en Jasper wilde graag meehelpen met alle zware

delijk gehandicapten. Gelukkig kan hij per 1 juli verhuizen

en moeilijke karweitjes, die hij hen zag doen. Nu hoeven

naar één van de woonvormen van Zozijn in Wilp.

we maar te zeggen hoe stoer we hem vinden en dan zijn

Jasper gaat tot het einde van dit schooljaar nog drie

we onmiddellijk zeker van zijn aandacht en hulp. Verder

dagen per week naar het vso van een zmlk. Daarnaast loopt hij sinds september 2007 stage op ‘Dierenvreugd’ waar hij twee dagen per week op zijn

www.ygdrasil.nl

eigen niveau hard meewerkt aan de verzorging van alle dieren en het onderhoud van de kennels en het terrein. Voor zijn moeder is dit een hele belangrijke verandering in het leven van haar zoon: “Jasper kan zichzelf slecht vermaken, is een echte puber. Hij kent geen grenzen en imiteert graag stoer gedrag. Helaas vindt hij negatief gedrag ook erg stoer. Toen hij nog thuis woonde was het

>>

regelmatig een gevecht om hem uit bed te krijgen en hem op tijd op school te laten komen.” Het kwam wel eens voor dat zijn weerstand hiertegen zo groot was, dat we niet anders konden dan hem ziek melden en thuis houden. Jasper is inmiddels erg groot en sterk geworden. Je krijgt hem niet zomaar waar je hem hebben wilt." Dit alles werd een steeds groter probleem, ook omdat Jasper eigenlijk geen moment alleen kan zijn. Hij heeft

%IGEN7IJS [ nr 4 | 08 ]

35


zijn, we samen met Zozijn, bezig om alle mogelijkheden

CCE voor bijzondere zorgvraag

voor een zo goed mogelijke dagbesteding voor Jasper te

Het Centrum voor Consultatie en Expertise (CCE) is

bekijken. Hopelijk kan hij tenminste die twee dagen bij het

er voor iedereen met een bijzondere zorgvraag.

dierenpension blijven. Of dit zal lukken is nog onduidelijk.

Voor de hulp van CCE hoeft u niet te betalen. Kijk op

Het is natuurlijk ook weer een kwestie van geld. De kosten

www.cce.nl.

voor dagbesteding en de één-op-één begeleiding die Jasper

CCE

Nederland

is

te

bereiken

op

T. 030-2679288

nodig heeft, kunnen per instelling nogal variëren. Maar ja, als het om het welzijn van Jasper gaat, moet er toch een

is hij stapelgek op de Deense doggen en heeft hij heel

mouw aan te passen zijn, zou je zeggen. We gaan er in ieder

aardig geleerd hoe hij via commando’s de honden kan

geval voor om zijn dagbesteding eventueel gedeeltelijk hier

laten gehoorzamen. Al deze voor hem positieve ontwik-

te houden op de plek waar hij zich zo thuis voelt!”

kelingen bij elkaar hebben ervoor gezorgd dat wij hier in ‘Dierenvreugd’ nooit geconfronteerd worden met lastig

”Echt wel”

of agressief gedrag van Jasper. Hij heeft echt zijn plek

De rust en structuur die Ygdrasil biedt, met bezigheden

gevonden en voelt zich belangrijk en gewaardeerd.”

en mensen die hem aanspreken, doen Jasper merkbaar goed. Op de vraag of hij het naar zijn zin heeft, ant-

Vanzelfsprekend is Jasper’s moeder heel erg blij met al deze

woordt Jasper zelf steevast: “Echt wel!’

vooruitgang die veel rust brengt in zijn leven. “Hij heeft het

Zijn moeder heeft goede hoop dat als haar zoon zo door

ontzettend naar zijn zin en hij leert en doet nu ook allerlei

zou kunnen gaan, hij zich in de toekomst op allerlei

karweitjes. De insteek was, dat als hij achter iemand aan

gebieden nog kan ontwikkelen en dat hij langzamerhand ook weer aan een aantal

kan sjouwen (die het eigenlijke werk doet), dat al voldoende is omdat hijzelf dan het gevoel heeft dat hij heel hard heeft gewerkt. Nu blijkt dat hij toch steeds meer zelf

“Jasper wordt straks, als hij in Zozijn gaat wonen, geïndiceerd voor een zorgzwaartepakket; dit brengt veel onrust”

hobby’s toekomt die erbij ingeschoten zijn sinds de crisisopvang. Jasper speelt graag keyboard en was regelmatig te vinden op de Deventer ijsbaan waar hij

gaat doen en ook kan, wel op zijn niveau natuurlijk. Ook de sociale contacten die hij hier

ontzettend veel plezier beleefde aan het schaatsen.

heeft zijn ontzettend belangrijk voor hem. Dankzij het per-

Daarnaast voetbalde hij in een senioren G-team.

soonsgebonden budget voor de één-op-één begeleiding, want anders had het niet gekund, hebben we toch maar

Jaspers trots

mooi deze goede keuze voor onze zoon kunnen maken. Ik

Na met een stevige knuffel afscheid genomen te hebben

zou het heel erg jammer vinden wanneer hij hier niet meer

van zijn moeder, volgt een rondgang over ‘Dierenvreugd’,

naartoe zou kunnen gaan!”

Jaspers werkterrein. Vol trots leidt hij ons eerst langs de slaapplaats van de

Voortgang onzeker

36

Deense Doggen, dan via de hondenkennels, konijnen-

Toch hangt deze dreiging nu in de lucht. Als Jasper straks

hokken en caviakooien naar het kattenverblijf. Net als

in Zozijn gaat wonen, krijgt hij een indicatie voor een

voor kleine hondjes, was Jasper in het begin nogal ang-

zorgzwaartepakket. Jasper zal als gevolg daarvan in

stig voor katten en vogels. “Al die drukke, snelle bewe-

principe gebruik moeten maken van de dagbesteding

gingen maakten hem behoorlijk zenuwachtig”, vertelt

van Zozijn Dit brengt wel wat onrust. Het is nog maar de

Jacqueline. Maar nu niet meer. Jasper bevestigt dit door

vraag of een nieuwe dagbesteding bij Jasper net zo goed

met vooruitgestoken borst te laten zien dat hij tegen-

aanslaat als die bij ‘Dierenvreugd’. Bovendien betekent

woordig best een kat durft te aaien!

dit wéér een verandering, naast alles wat er al gebeurd is

En hij durft nog meer. Jasper brengt ons naar het hoofd-

en nog staat te gebeuren: “Ik ben bang dat alles wat hier

gebouw waar hij zelfs de huispapagaai op zijn arm laat

is opgebouwd dan net zo hard weer wordt afgebroken!”,

plaatsnemen. Trots loopt hij ermee in het rond. “Geweldig

vreest Jaspers moeder." Met behulp van het CCE (zie kader),

stoer dat je dat durft!” Jasper glundert: “Echt wel!” ■■

%IGEN7IJS [ nr 4 | 08 ]

[ EIGENWIJS PER SALDO ]

PerSaldo agen da Nuttige bijeenkomsten voor budgethouders en zorg-/dienstverleners Voor meer informatie over de activiteiten die door Per Saldo worden georganiseerd, kijkt u op www.pgb.nl, of belt u met de ledenservice. Cursus

Datum

Basiscursus budgethouders

dinsdag 26 augustus Per Saldo dinsdag 2 september Utrecht dinsdag 11 september donderdag 25 september dinsdag 30 september dinsdag 7 oktober donderdag 16 oktober dinsdag 28 oktober

Locatie

Tijdstip

10.00 tot 16.00 uur Beginnende budgethouders.

Voor wie

Cursus voorbereiden op de (her)indicatie

donderdag 28 augustus Per Saldo Utrecht dinsdag 16 september donderdag 23 oktober

10.00 tot 16.00 uur Voor zowel beginnende als ervaren budgethouders.

Cursus ‘Ouders, kind en pgb’

maandag 15 september Per Saldo Utrecht maandag 13 oktober maandag 10 november maandag 8 december

Cursus ‘Overeenkomsten en administratie’ Voorlichtingsbijeenkomst

donderdag 9 oktober

Per Saldo Utrecht

10.00 tot 16.00 uur Bestemd voor ouders die concreet in beeld willen krijgen hoe zij hun pgb zo optimaal mogelijk kunnen inzetten. 10.00 tot 16.00 uur Vervolg op basiscursus pgb

zaterdag 6 september zaterdag 6 september woensdag 10 september zaterdag 20 september dinsdag 23 september dinsdag 30 september zaterdag 4 oktober zaterdag 4 oktober zaterdag 11 oktober woensdag 22 oktober

Leeuwarden Beilen Nieuw Vennep Den Bosch Heinkenszand Rotterdam Maastricht Reuver Enschede Tilburg

10.00 tot 12.00 uur Informatiebijeenkomst over 14.00 tot 16.00 uur pgb in de Wsw 20.00 tot 22.00 uur 14.30 tot 16.30 uur 20.00 tot 22.00 uur 19.30 tot 21.30 uur 10.00 tot 12.00 uur 14.30 tot 16.30 uur 14.00 tot 16.00 uur 20.00 tot 22.00 uur

Basiscursus pgb voor organisaties

donderdag 21 augustus Per Saldo Utrecht donderdag 4 september dinsdag 23 september dinsdag 2 oktober dinsdag 21 oktober

10.00 tot 16.00 uur Startende organisaties en zorg-/dienstverleners die voor budgethouders gaan werken.

Vervolgcursus voor organisaties

dinsdag 19 augustus Per Saldo Utrecht donderdag 18 september dinsdag 14 oktober donderdag 30 oktober

13.00 tot 16.30 uur Startende organisaties en zorg-/dienstverleners die voor budgethouders gaan werken.

%IGEN7IJS [ nr 4 | 08 ]

37

[ EIGENWIJS PER SALDO ]

PerSaldo cursussen Haal het beste uit uw pgb!

Basiscursus

Volg een cursus bij Per Saldo!

Voor startende organisaties en dienstverleners die willen werken voor budgethouders. Wat is het per-

Het pgb is een mooie regeling, maar er komt nogal wat weten regelgeving bij kijken. Per Saldo wil graag dat budgethouders het pgb zo optimaal mogelijk inzetten, zodat ze zelf de leiding houden over hun eigen leven. Daarom biedt Per Saldo cursussen op diverse onderdelen van het pgb. Naast cursussen voor budgethouders, biedt Per Saldo ook cursussen voor organisaties en zelfstandige dienstverleners. Actuele cursusdata vindt u op de website www. pgb.nl. U kunt natuurlijk ook bellen met de ledenservice van Per Saldo. Daar kunt u ook uw wensen kenbaar maken voor cursussen die Per Saldo nog niet aanbiedt.

Cursussen voor budgethouders

de budgetadministratie, is deze dag

soonsgebonden budget precies en

interessant voor u. De cursus duurt van

hoe biedt u de zorg die budgethou-

10.00 tot 16.00 uur en is alleen toegan-

ders aanspreekt? De cursus duurt

kelijk voor leden (budgethouders) van

van 10.00 tot 16.00 uur en de kosten

Per Saldo. De kosten zijn € 40,00 per

bedragen € 250,00/€ 225,00 per per-

persoon, inclusief lunch.

soon (niet/wel informatieabonnee), inclusief de lunch en een uitrijkaart

Cursus ‘Ouders, Kind en pgb’

voor de parkeergarage. Abonnees

Focussen op uw eigen gezinssituatie.

van Per Saldo krijgen 10% korting.

Samen met andere ouders trekt u zich een aantal uren terug uit de

Vervolgcursus pgb

hectiek van alledag om te onderzoe-

Voor organisaties en dienstverle-

ken hoe u het pgb in uw gezin zo

ners die dieper willen ingaan op het

efficiënt mogelijk kunt inzetten. Wat

arbeidsrecht en de beleidsregels en

heeft uw kind en uw gezin specifiek

werkdocumenten van het CIZ. Deze

nodig? De cursus is alleen bestemd

cursusmiddag is een vervolg op de

voor ouders die een pgb (willen gaan)

basiscursus en kan alleen gevolgd

beheren voor hun kind. Tijd: van 10.00

worden als u al weet wat een pgb

tot 16.00 uur. De kosten bedragen

inhoudt. De cursus duurt van 13.00

€ 40,00 per persoon, inclusief lunch.

tot 16.30 uur. De kosten bedragen

De cursus kan ook gevolgd worden

€ 135,00/€ 121,50 per persoon (niet/

door niet-leden. Zij betalen € 60,00

wel informatieabonnee), inclusief de

per persoon.

lunch en een uitrijkaart voor de par-

Basiscursus pgb

38

keergarage. Abonnees van Per Saldo

Voor beginnende budgethouders

Cursus ‘Voorbereiding

geeft Per Saldo de basiscursus pgb. In

op de (her)indicatie’

deze cursus wordt het pgb stap voor

In deze cursus bereidt u zich voor op

Alle cursussen worden gegeven in

stap met u doorgenomen. De cursus

de (her)indicatie. U brengt voor uzelf in

het Per Saldo cursuslokaal in Utrecht.

duurt van 10.00 tot 16.00 uur en kost

beeld welke zorg, hulp of begeleiding

De locatie is goed bereikbaar met

€ 60,00 per persoon, inclusief lunch.

u nodig hebt en leert hoe u dit zo goed

zowel eigen als openbaar vervoer.

Leden van Per Saldo krijgen korting

mogelijk kunt verwoorden tijdens het

Betaling geschiedt door het afgeven

en betalen € 40,00 per persoon.

indicatiegesprek. De cursus duurt van

van een machtiging tot eenmalige

10.00 tot 16.00 uur. De kosten bedra-

incasso. Voor aanmelding neemt u

Cursus ‘Overeenkomsten

gen € 40,00 per persoon, inclusief

contact op met de ledenservice van

en administratie’

lunch. Niet-leden kunnen ook deelne-

Per Saldo, T. (030) 230 40 66. Of meld

Als u de basisbeginselen van het pgb

men zij betalen € 60,00 per persoon.

u aan via onze website www.pgb.nl

onder de knie hebt, maar graag meer

Zorg-, dienst- of hulpverleners niet. Per

(klik op Per Saldo -> Cursussen).

wilt weten over de verschillende soor-

Saldo biedt u andere cursussen aan

ten overeenkomsten en het voeren van

(zie volgende kolom).

%IGEN7IJS [ nr 4 | 08 ]

krijgen 10% korting.

Op weg naar een participatiewet?!

Recommend Documents