Inleiding Niet zo lang geleden hoorde ik een verhaal over een jonge zakenman uit Texas. In een gesprek met een vriend moest hij vol ergernis toegeven: ‘Ik weet gewoon niet wat ik nog meer kan doen om mijn vrouw te bewijzen dat ik van haar houd. Ze woont in een prachtig huis, heeft drie geweldige kinderen die naar privéscholen gaan, en om geld hoeft ze zich geen zorgen te maken. Wat ze echt wil, is praten en dan niet over praktische dingen die moeten gebeuren of over een mogelijke vakantiebestemming. Nee, ze wil een echt gesprek, wat dat ook mag zijn. Het probleem is dat ik niet zo’n prater ben. Zo ben ik gewoon niet!’ Overal hoor ik dezelfde verhalen van mannen. En telkens weer wenste ik dat ik een editie van De 5 talen van de liefde had die speciaal de mannen zou aanspreken. Het boek dat je nu in handen hebt, is het resultaat van die wens: De 5 talen van de liefde – manneneditie! Elke getrouwde man die ik ken, wil dat zijn vrouw gelukkig is in hun huwelijk. Toen hij trouwde, was het zijn bedoeling om haar gelukkig te maken en hoopte hij dat dit wederzijds was. Veel mannen die ik heb ontmoet, hebben het gevoel dat ze oprecht hun best hebben gedaan, maar er niet in zijn geslaagd om een gelukkig huwelijk te creëren. Sommigen geven hun vrouw de schuld, anderen geven zichzelf de schuld. Ik ben ervan overtuigd dat huwelijksgeluk een bijproduct is van jezelf geliefd voelen. Toen je verkering had en verliefd was, waren jullie allebei gelukkig. Eén man zei zelfs: ‘Ik was toen gelukkiger dan ik
9
ooit ben geweest.’ Door dat gelukzalige gevoel zijn we allemaal in het huwelijksbootje terechtgekomen! We wilden dat die euforie de rest van ons leven zou duren. Helaas blijkt uit alle onderzoeken dat deze verliefdheid in de loop van de tijd verdwijnt. Dat betekent dat gevoelsliefde gevoed moet worden. Maar onze cultuur biedt mannen weinig hulp bij het begrijpen van de liefde en hoe je die kunt tonen. Ik weet zeker dat er duizenden mannen zijn die oprecht naar een beter huwelijk verlangen, het gevoel hebben dat ze hiervoor hun best hebben gedaan en niet weten wat ze nog meer kunnen doen, net als die jongeman uit Texas. Voor die mannen is dit boek. Door de jaren heen heb ik mannen en vrouwen mogen leren hoe ze een emotionele band met elkaar kunnen krijgen; hoe ze hun liefde kunnen tonen in een taal die de ander begrijpt. Op grond van dertig jaar onderzoek en een heel leven aan persoonlijke ervaring, heb ik gemerkt dat er maar vijf hoofdtalen van liefde zijn: vijf manieren om liefde voelbaar over te brengen. Jouw vrouw heeft een ‘eerste liefdes taal’. Als je die taal spreekt, zal ze zich geliefd voelen. Als je die taal niet spreekt, zal haar liefdestank leeg raken en het geluk verdwijnen. Op de volgende bladzijden beschrijf ik de vijf talen van de liefde. Ik laat zien hoe je je eigen liefdestaal kunt ontdekken en hoe je de liefdestaal van je vrouw kunt ontdekken en leren spreken. Wat je gaat lezen, kan het emotionele klimaat van je huwelijk enorm verbeteren. Je leert hoe je liefde kunt overbrengen in de taal van je vrouw en zult zien hoe dit haar houding en gedrag verandert. De kans is groot dat je weer met een gelukkige vrouw zult leven. Als ze jouw liefdestaal leert spreken, zul je beslist een gelukkig man zijn. Liefhebben en geliefd zijn – bestaat er iets belangrijkers?
10
1 Wat gebeurt er met de liefde na de trouwdag? Op 9 kilometer hoogte, ergens tussen Buffalo en Dallas, stopte hij zijn tijdschrift weg. Hij draaide zich naar me toe en zei: ‘Wat voor werk doet u?’ ‘Ik geef huwelijksbegeleiding en huwelijksverrijkingscursussen’, zei ik zakelijk. ‘Dit heb ik altijd al eens aan iemand willen vragen’, zei hij. ‘Wat gebeurt er met de liefde als je eenmaal getrouwd bent?’ Ik liet de hoop op een dutje varen en vroeg: ‘Wat bedoelt u?’ ‘Nou,’ zei hij, ‘ik ben drie keer getrouwd geweest en telkens was het fantastisch voordat we trouwden, maar daarna bleef er op de een of andere manier weinig van over. Alle liefde die ik voor haar dacht te voelen, en die zij voor mij leek te hebben, verdween als sneeuw voor de zon. Ik ben echt niet dom. Ik heb een succesvol bedrijf. Maar hier begrijp ik niets van.’ ‘Hoelang bent u getrouwd geweest?’ vroeg ik. ‘De eerste keer ongeveer tien jaar. De tweede keer was ik drie jaar
11
getrouwd en de laatste keer bijna zes jaar.’ ‘Verdween uw liefde meteen na de trouwdag, of ging dat geleidelijk?’ wilde ik weten. ‘Mijn tweede huwelijk ging direct al mis. Ik weet niet wat er gebeurde. Ik dacht echt dat we van elkaar hielden, maar de huwelijksreis was een ramp en die zijn we nooit meer te boven gekomen. We hadden nog maar zes maanden een relatie. Het was een onstuimige relatie. Heel opwindend! Maar toen we eenmaal getrouwd waren, was het een en al strijd. In mijn eerste huwelijk hadden we drie of vier goede jaren voor de baby kwam. Daarna had ik het gevoel dat ze haar aandacht aan het kind gaf en dat ik niet meer belangrijk was. Het was alsof het krijgen van een kind haar enige levensdoel was geweest en ze me niet meer nodig had.’ ‘Hebt u dat tegen haar gezegd?’ vroeg ik. ‘Ja. Ze zei dat ik gek was en niet begreep hoe enerverend het was om 24 uur per dag voor een kind te moeten zorgen. Ze zei dat ik meer begrip moest tonen en haar meer moest helpen. Ik heb het echt geprobeerd, maar het leek niets uit te maken. Daarna groeiden we steeds verder uit elkaar. Na een tijdje was er geen liefde meer over, alleen maar eenzaamheid. We waren het erover eens dat het huwelijk voorbij was. Mijn laatste huwelijk? Ik dacht echt dat dat anders zou zijn. Ik was drie jaar gescheiden geweest. We hebben twee jaar een relatie gehad. Ik dacht echt dat we wisten wat we deden en dat ik misschien voor het eerst echt wist wat het betekende om van iemand te houden. Ik had werkelijk het idee dat ze van me hield. Ik geloof niet dat ik na onze trouwdag veranderde. Net als daarvoor liet ik nog steeds merken dat ik van haar hield. Ik vertelde haar hoe mooi ze was en hoeveel ik van haar hield. Ik vertelde haar hoe trots ik was dat ik haar man was. Maar toen we een paar maanden getrouwd waren, begon ze te klagen. Eerst over kleine dingen: dat ik het afval
12
niet aan de weg had gezet of mijn kleren niet had opgehangen. Later nam ze mijn karakter onder vuur. Ze had het gevoel dat ze me niet kon vertrouwen en beschuldigde me ervan dat ik haar ontrouw was. Ze werd totaal negatief. Voor ons trouwen was ze nooit negatief. Ze was een van de meest positieve mensen die ik ooit had ontmoet – dat was juist een van de dingen die me zo aantrokken in haar. Ze klaagde nooit ergens over. Alles wat ik deed, was geweldig. Maar toen we getrouwd waren, was het net of ik niets meer goed kon doen. Ik weet werkelijk niet wat er gebeurd was. Uiteindelijk verloor ik mijn liefde voor haar en kreeg ik een hekel aan haar. Het was duidelijk dat ze niet van me hield. We besloten dat het geen zin had om samen verder te leven, dus we gingen uit elkaar. Dat was een jaar geleden. Mijn vraag is dus: wat gebeurt er met de liefde na de trouwdag? Gebeurt dit vaker, wat ik heb meegemaakt? Hebben we daarom zo veel echtscheidingen in ons land? Ik kan niet geloven dat me dit drie keer is overkomen. En degenen die niet scheiden, leren die met de leegte te leven? Of houdt de liefde in sommige huwelijken wel stand? En zo ja, hoelang?’ De vragen die mijn vriend in stoel 5A stelde, zijn de vragen die duizenden getrouwde en gescheiden mensen tegenwoordig stellen. Ze stellen hun vragen aan hun vrienden, aan hulpverleners en kerkleiders, en aan zichzelf. De antwoorden zijn soms verpakt in wollig, psychologisch jargon waar weinig van te begrijpen is. Soms zijn ze verpakt in humor en folklore. De meeste grappen en wijze uitspraken bevatten wel enige waarheid, maar ze zijn als aspirine voor iemand met kanker. Het verlangen naar romantische liefde in het huwelijk is diep verankerd in onze psyche. Er zijn ontelbare boeken over geschreven. Er
Voor ons trouwen was ze nooit negatief
13
zijn allerlei praatprogramma’s aan gewijd, zowel op televisie als op de radio. Het internet weet overal raad op. Net als onze ouders en vrienden. Het in stand houden van de liefde in ons huwelijk is een serieuze (winstgevende) zaak. Als er via de media zo veel hulp beschikbaar is, hoe komt het dan dat zo veel echtparen het geheim van een bloeiende liefde na de trouwdag nog steeds niet hebben ontdekt? Hoe kan het dat een echtpaar een communicatieworkshop volgt, geweldige ideeën hoort over het verbeteren van communicatie, naar huis gaat en de geleerde zaken totaal niet kan toepassen? Hoe kan het dat we op tv naar een deskundige kijken die ons ‘101 manieren om je partner je liefde te tonen’ aanreikt, dat we daar twee of drie manieren uitkiezen die ons heel goed lijken, dat we die uitproberen en vervolgens nauwelijks een reactie van onze partner krijgen? We laten de andere 98 manieren maar zitten en leven op de oude voet verder.
De waarheid die we over het hoofd zien Het antwoord op die vragen is de reden van dit boek. Het is niet dat de bestaande boeken en artikelen geen zin hebben. Het probleem is dat we één fundamentele waarheid over het hoofd gezien hebben: mensen spreken verschillende liefdestalen. Ik heb vroeger antropologie gestudeerd. Zodoende weet ik ook iets over de verschillende taalgroepen: Japans, Chinees, Spaans, Engels, Portugees, Grieks, Duits, Frans, enzovoort. De meesten van ons groeien op met de taal van onze ouders, broers en zussen: onze moedertaal. Later leren we misschien nog andere talen, maar dat kost ons veel meer moeite. Dat noemen we onze tweede talen. Onze moedertaal spreken en begrijpen we het best. In die taal voelen we ons het beste thuis. Hoe meer we een tweede taal gebruiken, hoe
14
meer we ons daarin thuis voelen. Als we alleen onze eerste taal spreken en iemand tegenkomen die alleen zijn eerste taal (een andere dan de onze) spreekt, zal de communicatie erg beperkt zijn. We zijn dan afhankelijk van aanwijzen, uitbeelden, het maken van tekeningen of primaire geluiden. We kunnen communiceren, maar op een onhandige manier. Taalverschillen horen bij de mens. Als we effectief, over culturele grenzen heen willen communiceren, moeten we de taal leren van degene met wie we willen communiceren. Op het gebied van de liefde is het net zo. Jouw liefdestaal en die van je vrouw kunnen net zo verschillend zijn als Chinees en Engels. Al doe je nog zo je best om je liefde in het Engels uit te drukken, als je vrouw alleen Chinees begrijpt, zul je nooit weten hoe je elkaar kunt liefhebben. Mijn vriend in het vliegtuig sprak de taal van ‘bemoedigende woorden’ tegen zijn derde vrouw toen hij zei: ‘Ik vertelde haar hoe mooi ze was en hoeveel ik van haar hield. Ik vertelde haar hoe trots ik was dat ik haar man was.’ Hij sprak woorden van liefde en hij was oprecht. Maar zij begreep zijn taal niet. Misschien zocht ze liefde in zijn gedrag en zag ze die niet. Oprecht zijn is niet genoeg. Als we onze liefde effectief willen overbrengen, moeten we bereid zijn om de eerste liefdestaal van onze vrouw te leren. Mijn conclusie na dertig jaar huwelijksbegeleiding is dat er vijf primaire liefdestalen zijn: vijf manieren waarop mensen liefde laten blijken en kunnen verstaan. In de linguïstiek bestaan er talloze dialecten en taalvarianten. Zo bestaan er ook binnen de vijf hoofdtalen van emotionele liefde allerlei dialecten. Daarom kom je ook artikelen tegen met
Jouw liefdestaal en die van je vrouw kunnen net zo verschillend zijn als Chinees en Engels
15
titels als: ‘10 manieren om je partner te laten merken dat je van hem/ haar houdt’, ‘20 manieren om je man thuis te houden’, of ‘365 wegen naar een liefdevol huwelijk’. Er zijn geen 10, 20 of 365 hoofdtalen van liefde. Naar mijn mening zijn er maar vijf. Maar er kunnen talloze dialecten zijn. Het aantal manieren waarop je liefde kan uiten binnen één liefdestaal is slechts beperkt door je fantasie. Waar het om gaat, is dat je de liefdestaal van je partner spreekt. Het komt maar zelden voor dat een man en vrouw dezelfde eerste liefdestaal hebben. We hebben de neiging onze eigen eerste liefdestaal te spreken en raken gefrustreerd wanneer onze partner niet begrijpt wat we willen overbrengen. We tonen onze liefde, maar die komt niet over omdat we een, voor de ander, vreemde taal spreken. En hierin ligt het fundamentele probleem waarvoor dit boek een oplossing wil bieden. Daarom durf ik opnieuw een boek over liefde te schrijven. Als we eenmaal weten welke vijf talen van liefde er bestaan en onze eigen liefdes taal én die van onze partner kennen, pas dan hebben we de benodigde informatie om de ideeën uit boeken en artikelen te kunnen toepassen. Zodra je de eerste liefdestaal van je vrouw kent en leert spreken, heb je de sleutel in handen tot een liefdevol en stabiel huwelijk. De liefde hoeft niet te verdwijnen na de trouwdag. Maar om het vuur brandend te houden, zullen de meesten van ons de moeite moeten nemen om een tweede liefdestaal te leren. Je kunt niet op je moedertaal vertrouwen als je vrouw deze niet verstaat. Als je wilt dat ze de liefde voelt die je wilt overbrengen, zul je die moeten uitdrukken in haar eerste liefdestaal.
Nu jij Vul deze zin aan: ‘Er zouden minder echtscheidingen zijn als mensen ................................................................................................
16
’
2 De liefdestank gevuld houden Liefde is het belangrijkste – en meest verwarrende – woord van onze taal. Zowel godsdienstige als wereldse denkers zijn het erover eens dat liefde een centrale rol speelt in het leven. Duizenden boeken, liedjes, tijdschriften en films zijn met dit woord doorspekt. Allerlei filosofische en theologische systemen hebben een prominente plaats ingeruimd voor de liefde. Psychologen zijn tot de conclusie gekomen dat de behoefte om zich geliefd te voelen, voor de mens een primaire, emotionele behoefte is. Voor de liefde beklimmen we bergen, bevaren we zeeën, doorkruisen we zandwoestijnen en ondergaan we ongekende ontberingen. Zonder liefde worden bergen onbeklimbaar, zeeën onbevaarbaar, woestijnen ondraaglijk en ontberingen iets waar we nu eenmaal mee moeten leven. Als we het erover eens zijn dat de term houden van onze menselijke samenleving heeft doordrongen, zowel vroeger als tegenwoordig, moeten we ook erkennen dat het een uiterst verwarrende term is.
17
We gebruiken hem voor van alles en nog wat. In één adem zeggen we ‘ik houd van hamburgers’ en ‘ik houd van mijn moeder’. We houden van bepaalde activiteiten: zwemmen, skiën, jagen. We houden van dingen: etenswaren, auto’s, huizen. We houden van huisdieren: honden, katten, zelfs slakken. We houden van de natuur: bomen, gras, bloemen en het weer. We houden van mensen: moeder, vader, zoon, dochter, vrouw, man, vriend. We houden zelfs van de liefde. Alsof dit nog niet verwarrend genoeg is, gebruiken we de term ook nog eens om ons gedrag te verklaren: ‘Ik deed het omdat ik van haar houd.’ Het is een manier om van alles goed te praten. Een politicus heeft een overspelige relatie en noemt het liefde. Maar de geestelijke noemt het zonde. De vrouw van een alcoholist raapt voor de zoveelste keer de scherven op die haar man veroorzaakt heeft. Zij noemt het liefde, maar de psycholoog noemt het ongezonde afhankelijkheid. De ouder geeft toe aan alle wensen van zijn kind en noemt het liefde. De gezinstherapeut zou het onverantwoord opvoeden noemen. Wat is liefdevol gedrag? Het doel van dit boek is niet om alle verwarring rondom het woord liefde weg te nemen, maar om in te zoomen op die vorm van liefde die belangrijk is voor ons emotionele welzijn. Kinderpsychologen erkennen dat elk kind een aantal psychische basisbehoeften heeft. Alleen wanneer deze vervuld worden, kan het kind emotioneel stabiel zijn. Geen van die basisbehoeften is belangrijker dan de behoefte aan liefde en genegenheid, de behoefte ergens thuis te horen en gewenst te zijn. Als een kind voldoende genegenheid ontvangt, zal het zich zeer waarschijnlijk tot een verantwoordelijk en volwassen persoon ontwikkelen. Zonder liefde zal hij of zij emotionele en sociale problemen ervaren. De eerste keer dat ik deze beeldspraak hoorde, vond ik hem al mooi: ‘Elk kind heeft een “emotionele tank” die erop wacht om met liefde gevuld te worden. Wanneer een kind zich echt geliefd voelt, zal het
18
