Ontwikkelen Beleidsplan
Openbare verlichting Gemeente Haren
Programma 15/20 januari 2015: 19.30 uur: Welkomstwoord wethouder M. Sloot 19.35 uur: Presentatie Henk Ensing 20.05 uur: Pauze/invullen enquête 20.50 uur: Vragenronde 21.00 uur: Afsluiting
Waarom deze informatie avond? • • • • • • • • •
Beleidsplan openbare verlichting 2005-2014 Verouderde verlichting Energiebesparing Technische ontwikkelingen Verbeterde techniek voertuigen Kernwaarde donker Reductie CO2 Duurzaam Bezuinigingen
Belevingsonderzoek verlichting buitengebied mei 2014
Belangrijke onderwerpen Energiebesparing 68% Kostenbesparing 53% Donkerte 56%
Tevredenheid zicht Zicht op weg 64% Zicht op obstakels 45%
Veranderen licht? • •
Geen verandering 37% Wel verandering 46% Te veel verlichting Minder oranje licht Verlichting naar fietspad
Belevingsonderzoek verlichting buitengebied mei 2014
Mening gevoel van veiligheid • •
Voelt zich veilig 41,6% Voelt zich onveilig 21,8% Verkeersonveiligheid (te hard rijden) Sociale onveiligheid Slechte verlichting
Belevingsonderzoek verlichting buitengebied mei 2014 Opmerkingen/suggesties/tips •
Opmerkingen • Reparatie en onderhoud • Onderhoud fietspaden en bermen • Slechte zichtbaarheid fietsers en voetgangers • Te hoge snelheid autoverkeer
•
Suggesties/tips • Duurzaamheid verlichting: LED en zonnepanelen • Meer licht/lichtpunten • Verlichting behouden • Licht uit/dimmen
Dilemma? Of
Kans?
Lichtvervuiling
De centrale vragen:
• • • •
Wat is de functie van de openbare verlichting? Hoe reageert het menselijk oog? Wat zijn de ontwikkeling/alternatieven? Wat zijn de keuzemogelijkheden?
Wat is de functie van openbare verlichting?
• Binnen de bebouwde kom Sociale veiligheid Verkeersveiligheid Leefbaarheid • Buiten de bebouwde kom Verkeersveiligheid Oriëntatie verlichting
Hoe reageert het menselijk oog? Scotopisch zien
Staafjes
- Geen kleurwaarneming - Veel lichtgevoeliger - Worden ‘s-nachts gebruikt - Bewegingswaarneming - Breed gezichtsveld
Mesopisch zien OVL speelt zich af in het schemergebied
Kegeltjes&staafjes
Fotopisch zien
Kegeltjes
Kleur waarneming – Hebben veel licht nodig – Worden overdag gebruikt – Detailwaarneming – Centraal gezichtsveld –
Hoe reageert het menselijk oog?
Voorbeelden Lichtniveau ’s • • • • • •
100.000 lux midden in de zomer op de middag 10.000 lux midden in de zomer in de schaduw 500 lux bij zonsopgang en –ondergang 0,25 lux bij volle maan heldere hemel 0,0003 lux bij heldere sterrenhemel 2-3 lux bij ovl in woonstraat
Kegeltjes Kegeltjes en staafjes Staafjes
Kegeltjes en staafjes
Hoe reageert het menselijk oog? Zie: www.tijdsbesteding.nl
In de nachtelijke uren kan en mag het wat minder
Hoe reageert het menselijk oog?
Tijdstippen waarop men reist in Nederland en zeven West- en Noord-Europese landen, bevolking 2074 jaar (in procenten per dag)
Bron CBS
Hoe reageert het menselijk oog? De gelijkmatigheid en het effect van dimmen 100%
Avond/nacht
Lichtniveau is 3 Gelijkmatigheid 0,5
Lichtniveau is 1,5 Gelijkmatigheid 0,2
50% Dimmen
Lichtniveau is 1,5 Gelijkmatigheid 0,5
Hoe reageert het menselijk oog?
Vandaag
Wat zijn de ontwikkelingen/alternatieven?
• • • • • • •
LED Licht op aanvraag Verduurzaming OVL Energieakkoord SER 2013 Sturen en monitoren installatie Wegdekreflectie Gelijkspanning
Wat zijn de ontwikkelingen/alternatieven?
LED Alle kleuren mogelijk Primaire kleuren Rood Groen Blauw Wit licht wordt uitgedrukt in kleur temperatuur Kelvin Warm wit ≈3000K Neutraal wit ≈4000K Koud wit ˃5000K (meest energiezuinig)
Type Gloeilamp Halogeenspot
Spaarlamp (16W) TL-buis
Opbrengst (lumen/Watt) 12-15
Opmerkingen afhankelijk van het vermogen van de lamp
20
55-60 100
Met een CRI van 95 (Philips)
Leds
24-254
De modernste (2012) koelwitte leds
Natriumlamp
120-200
straatverlichting
Hoe dimt een lamp
PLL 36 W PLL 55 W SON-T 70 W SON-T 100 W CDO 70 W CDO 100 W LED
LED
Wat zijn de ontwikkelingen/alternatieven? Licht op aanvraag
• Detectie • Drukknop • APP (dynamisch)
Wat zijn de ontwikkelingen/alternatieven?
Verduurzaming ovl
Wat zijn de ontwikkelingen/alternatieven? Energieakkoord SER 2013 • 50% energiebesparing in 2030 t.o.v. 2013 • 40% intelligente energiemanagement systemen • Monitoring borgingscie olv Ed Nijpels
Zie www.energieakkoordser.nl
Wat zijn de ontwikkelingen/alternatieven? Sturen en monitoren
Wat zijn de ontwikkelingen/alternatieven? Sturen en monitoren
Fiets APP
Wat zijn de ontwikkelingen/alternatieven? Wegdek reflectie
Attentieniveau
Geleiding
Wat zijn de ontwikkelingen/alternatieven?
Voetpaden
Kruispunten Bermverharding
Wegdek reflectie
Wat zijn de ontwikkelingen/alternatieven? Gelijkspanning DC Scootmobiel LED tv
Verlichting Smartphone Zonnestroom
Electronica
E-bike Gereedschap Elektrische auto Computer
Toekomst: • een hybride woning met AC en DC • ovl op DC
Speelgoed
Wat zijn de ontwikkelingen/alternatieven? Gelijkspanning DC versus wisselspanning AC
Gelijkspanning DC
DC = 600 kWh minder
Wat zijn de keuzemogelijkheden?
Keuze wel of geen verlichting en hoeveelheid afhankelijk van: • Functie van het gebied/de weg/het fietspad • Bebouwingsdichtheid Verkeersroutes • Flora en Fauna Buiten bebouwde kom
Wat zijn de keuzemogelijkheden?
• • • • • • •
Efficiëntere verlichting LED verlichting Dimmen statisch/dynamisch Minder verlichting/bubeko deel nacht uitzetten Van rijbaan naar fietspad bubeko Licht op aanvraag Geen verlichting bubeko De enquête
Zijn er Vragen?
Dank voor uw aandacht
Wat zijn de keuzemogelijkheden?
Wat zijn de keuzemogelijkheden? Dorpsweg Onnen
Afhandeling storingen • Bovengrondse deel o Lichtmast o Armatuur o Lamp
Melding
• • •
• Ondergrondse deel o netwerk
ZIUT
Melding
Zeer urgent binnen uur Urgent 2 dagen Niet urgent 10 dagen
Enexis • •
Calamiteit binnen 2 dgn Overig binnen 10 dgn
