Ontwerpmethodiek Dijken op Veen
Cor Zwanenburg Deltares
Bianca Hardeman Rijkswaterstaat
Goaitske de Vries Deltares
Inhoud • Waarom onderzoek naar sterkte veen • Onderzoeksdoelen • Relatie met andere projecten • Terugblik veldproeven • Werkwijze op hoofdlijnen • Stappenplan
Ontwerpmethodiek Dijken op Veen
2 april 2015
2
Praktijkonderzoek
Aanleiding Versterking Markermeerdijken Experts: • Kennislacune sterkte veen • Voorgeschreven rekenmodellen voor veen Praktijkonderzoek is: • Uniek • Geen variantstudie voor Markermeerdijken • Toegepast wetenschappelijk onderzoek
5
Eigenschappen veen
Laboratoriumonderzoek
Celproef
Triaxiaal proef
15 april 2015
DSS test
Onderzoeksdoelen 1.
HHNK/HWBP: • Sterkte veen • Check geschiktheid rekenmethoden voor veen
2.
RWS: • Verdiepen van inzicht in sterkte eigenschappen, gedrag en faalmechanismen van veen onder dijken • Bepalen nut & noodzaak aanvullend onderzoek • Bepalen nut & noodzaak aanpassen rekensystematiek
3.
Toepasbaar maken resultaten Dijken op veen 1 voor MMD
Eis: resultaten representatief & breed gedragen door experts! Afstemming met WTI 2017
Inpassing in de veiligheidsfilosofie Nieuwe werkwijze moet wel veilig zijn Daarom veiligheidsfilosofie nodig voor werkwijze Dit houdt in: Afleiden materiaalfactoren in relatie tot de andere partiële veiligheidsfactoren Belang bij kennis uit WTI 2017; In WTI reeds gestart met afleiden veiligheidsfactoren MMD niet in eerstvolgende toetsronde meteen afkeuren Aansluiting gezocht bij WTI2017 en OI2014
Relatie met WTI (WettelijkToetsInstrumentarium) • Zelfde schuifsterktemodel met ongedraineerde schuifsterkte voor klei en veen (CSSM) • Onderscheid tussen gedraineerd en ongedraineerd • Rekenen met bezwijksterkte van grond • In situ toestand van grond in rekening brengen (grensspanning of OCR) en onderscheid tussen normaal geconsolideerd gedrag en overgeconsolideerd gedrag • Parameterbepaling vergelijkbaar: DSS voor veen en triaxiaal voor klei; gebruik van sonderingen Zeer binnenkort meer informatie op Helpdesk Water
Verschil toetsen en ontwerpen Toetsen voor periode van 12 jaar Ontwerpen voor langere termijn Binnen toetsen van grof naar fijn Bij ontwerpen meer informatie nodig Rekening houden met effect versterking, Na ophoging andere spanningen in de ondergrond
Overige relaties POV (ProjectOverstijgendeVerkenning) Macrostabiliteit Ontwerpinstrumentarium STOWA; regionale keringen
Werkwijze Producten: • Protocollen parameterbepaling; hoe parameters bepalen • Geoptimaliseerd rekenmodel; • Hoe parameters in rekenmodel gebruiken • Hoe met rekenmodel stabiliteit dijken op veen bepalen • Stappenplan • Inclusief software specifiek voor Markermeerdijken • Bijbehorende veiligheidsfilosofie Dit omvat niet: • Grondonderzoek over hele traject • Andere faalmechanismen dan macrostabiliteit • Landelijk toepasbaar model (bijv. situaties met opdrijven) • Andere parameters dan veen • Ontwerp Markermeerdijken zelf
Inhoud (herhaling) • Waarom onderzoek naar sterkte veen • Onderzoeksdoelen • Relatie met andere projecten • Terugblik veldproeven • Werkwijze op hoofdlijnen • Stappenplan
Ontwerpmethodiek Dijken op Veen
2 april 2015
14
Basisgedachte veldproeven • Opwekken glijvlak door veen (en alleen veen) • Vaststellen gemobiliseerde schuifweerstand langs glijvlak • Vergelijken gemobiliseerde weerstand met de huidige voorschriften en beschikbare alternatieven • Het opwekken van een afschuiving dient veilig en gecontroleerd plaats te vinden
Ontwerpmethodiek Dijken op Veen
2 april 2015
15
Opzet veldproeven • Proeven zonder voorbelasting, proeven 1 en 2 • Proeven met voorbelasting, proeven 4, 5 en 6
Ontwerpmethodiek Dijken op Veen
2 april 2015
16
Vaststellen faalmechanisme Proef 1 en 2
container
secundaire verticale scheur primaire verticale scheur horizontale scheur en verschillende kleine scheuren
Ontwerpmethodiek Dijken op Veen
gemeten horizontale verplaatsingen
2 april 2015
17
Samenvatting resultaten veldproeven proef
su [kPa]
0
1
7,4
-1
2
7,3
-2
4
(13,2)
6
8,9
6
12,6 / 5,5 (EEM, PLAXIS MC-model)
10
15
-3
25
Diepte [NAP m]
8,5
5
-1
-2
-4 -5 -6
-3 Diepte [NAP m]
5
0
su [kPa] 20
-7 -4 B33 (vooraf) B40e (13 nov 2012)
-5
B41 (16 jan 2013) B46 (na afloop) field vane (vooraf)
-6
field vane (na afloop) field vane (na afloop)
-7
Ontwerpmethodiek Dijken op Veen
2 april 2015
18
-8
5
10
15
su [kN/m2] 20 25
su (bol sonde) DSS-proeven veldproef 1 veldproef 2
Conclusie veldproeven • Berekeningen conform huidige werkwijze geven te lage stabiliteit, gevolg van lage waarde c’ en lage spanning waardoor ϕ’ geen bijdrage levert aan sterkte. • Berekeningen met su sluit goed aan bij waarnemingen proef • Beste overeenkomst tussen DSS proeven bij terreinspanning met veldwaarnemingen • EEM geeft in analyse achteraf goed resultaten, voorspelling lastig • Problemen met: • Lage spanningen • Grote vervormingen
Ontwerpmethodiek Dijken op Veen
2 april 2015
19
Werkwijze (hoofdlijn) • Aansluiten bij WTI • Critical state soil mechanics / Ongedraineerde sterkte eigenschappen • SHANSEP benadering • Correlaties met sondeerweerstanden • IJkvelden • Rekenprofielen Basis:
σ vy su CR − RR su S = = 'v , S = , m σ CR σ vy σ 'v m
Ladd & Foot (1974) Ladd (1991)
Ontwerpmethodiek Dijken op Veen
2 april 2015
20
Werkwijze (hoofdlijn) • Resultaten veldproeven in SHANSEP raamwerk • Bezwijken snel ten opzichte van consolidatiegedrag (onder)grond; su bepaald door spanningscondities net voor bezwijken • Sterkte ondergrond bepaald aan de hand van sondeerwaarden, echter sondering niet tijdens maatgevende omstandigheden uitgevoerd soms correctie nodig 20 18 16
τ [kPa]
14 12 10
fit test 6 Field test 1 Field test 2 Field test 4 Field test 5 Field test 6 Triax tests DSS tests
τ = 0.60(OCR)0.9σ'v
8 6 4 2 0 0 Ontwerpmethodiek Dijken op Veen
2 april 2015
5
10 21
σ'v [kPa]
15
20
25
Werkwijze (hoofdlijn) • Door indringing buitenwater (extreme neerslag) veranderen waterspanningen en daardoor effectieve spanningen, gevolg verandering su • De grootte van de verandering su hangt af van spanningsverandering en waarde m • Voor m = 1 geen verandering su
σ vy su CR − RR S = 'v , S = , m σ CR σ vy σ 'v m
su
Ontwerpmethodiek Dijken op Veen
2 april 2015
22
Werkwijze (hoofdlijn) • Uitgangspunt critical state sterkte, vertaalt naar ultimate strength (sterkte bij einde proef) • Pieksterkte eveneens mogelijk, echter dan onderscheid maken naar actief, passief en simple shear. Voor bestaande dijken is dit onderscheid niet evident als gevolg van spanningsrotatie • WTI geeft mogelijkheid rekenen met pieksterkte als toets op maat
Ontwerpmethodiek Dijken op Veen
2 april 2015
23
Werkwijze Dijken op Veen – 9 stappen 1. 2. 3. 4. 5. 6. 7. 8. 9.
Keuze dwarsprofielen Uitvoeren terreinwerkzaamheden Uitvoeren laboratoriumproeven Opstellen correlaties Bepaling rekenparameters Bepaling overige uitgangspunten Ontwerp 0-variant Ontwerp dijkversterking Niet Dijken op Veen ger. aspecten
Ontwerpmethodiek Dijken op Veen
2 april 2015
24
Stap 1 – Keuze dwarsprofielen • Correlaties worden opgesteld ter plaatse van ijkvelden, deze dienen representatief te zijn voor het traject • In rekenprofielen worden sonderingen uitgevoerd voor het bepalen van sterkte-profielen • Keuze representatieve dwarsprofielen vergelijkbaar met gangbare praktijk, op basis van ondergrond, geometrie en eventueel variatie in belastingen
Ontwerpmethodiek Dijken op Veen
2 april 2015
25
Stap 1 – Keuze dwarsprofielen • Voor goede keuze dwarsprofielen, goede schematisatie ondergrond noodzakelijk • Vanuit Dijken op Veen onderzoek speciale aandacht voor karakterisatie veenlagen • Onderscheid in veen -, en Gyttja / Detritus lagen
Detailopname Zeggeveen
Ontwerpmethodiek Dijken op Veen
2 april 2015
26
Stap 2 – Uitvoeren terreinwerkzaamheden • Uitvoeren boringen en sonderingen op de ijkvelden t.b.v. opstellen correlaties • Uitvoeren sonderingen ter plaatse van de rekenprofielen • Bolsonde metingen t.p.v. teen / achterland, sondering met waterspanningsmeting t.p.v. berm en kruin • Belangrijk is een nauwkeurige meting van zowel puntweerstand als waterspanning (u2) • Protocol voor sondeerwerk wordt opgesteld in WTI onderzoek Ontwerpmethodiek Dijken op Veen
2 april 2015
27
Stap 3 – Uitvoeren laboratoriumproeven • Uitgangspunt DSS proef voor veen, triaxiale compressieproef voor klei • T.b.v. correlatie proeven uitvoeren bij terreinspanning • Sterkte bepalen bij grote rek • Eventueel extra proeven t.b.v. dijkversterking • Ook informatie over volume gewicht, grensspanning en mparameter nodig (samendrukkingsproeven)
Ontwerpmethodiek Dijken op Veen
2 april 2015
28
Stap 4 – Opstellen correlaties Wrijvingsmantel
Nauwkeurigheden komen samen
N kt
An
qc + (1 − a ) u2 + σ v 0 qb = ; Nb su su
N Conus
14,6
Bol-sonde
18,2
Ontwerpmethodiek Dijken op Veen
2 april 2015
29
u2 Conus Ac
Stap 5 – Bepaling rekenparameters Bepaling in 4 stappen: • Bepaal verwachtingswaarde met correlatie uit sonderingen • Bepaal karakteristieke waarde • Corrigeer voor verandering spanningscondities
su ,kar ,u
σ 'v ,u = su ,kar ,i σ ' v ,i
1− m
• Rekenwaarde volgt uit karakteristieke waarde, su, kar en partiële veiligheidsfactor, γm:
su ,d =
Ontwerpmethodiek Dijken op Veen
2 april 2015
su ,kar ,u
γm
30
Stap 5 – Bepaling rekenparameters sondering
Bepaling verwachtingswaarde met computerprogramma DOV Soilmodel: • Keuze laagscheidingen • Berekenen su verloop m.b.v. correlaties • Lineariseren - bepaal waarde boven en onderzijde laag
Ontwerpmethodiek Dijken op Veen
2 april 2015
31
interpretatie
linearisatie
Stap 5 – Bepaling rekenparameters Bepaling karakteristieke waarde: • Ruimtelijke spreiding • Transformatieonzekerheid • Uitgangspunt is de gevonden variatie in Nkt en Nb • Voor daadwerkelijke bepaling zie formules in werkwijze
Ontwerpmethodiek Dijken op Veen
2 april 2015
32
Stap 5 – Bepaling rekenparameters Bepaling materiaalfactor γm: • Grootte materiaalfactor afhankelijke van andere onderdelen in veiligheidsfilosofie, met name schadefactor γn • Bij 0-variant levensduurbenadering, daadwerkelijk ontwerp jaarkansfilosofie
Levensduurbenadering, basis-β = 4,32 0-variant
Ontwerpmethodiek Dijken op Veen
2 april 2015
Jaarkansfilosofie basis-β = 4,8 ontwerp dijkversterking
33
Stap 5 – Bepaling rekenparameters Bepaling veiligheidsfactor γm: Bepaling γ in overeenstemming met WTI en gecontroleerd met probabilistische berekening van situatie die net voldoet aan schadefactor Dwarsprofiel
Jaarkansfilosofie
Levensduurfilosofie (referentieperiode 10 jaar)
Pf Pf berekend Pf norm Pfnorm/ berekend Pf norm Pfnorm/ 1) 2) Pf berek. 1) 2) Pf berek. [-] [-] [-] [-] [-] [-] Uitdam Dp 72 9,76E-11 6,03E-08 618 3,94E-08 6,03E-07 15 ProfielDijk28 1 Profiel 2 Dijk28 Dp 146 Durgerdam 2,28E-12 6,03E-08 26447 1,73E-08 6,03E-07 35 1) Berekende faalkans inclusief waterstandstatistiek 2) Faalkansnorm
Ontwerpmethodiek Dijken op Veen
2 april 2015
34
Stap 6 – Bepaling overige uitgangspunten • Ondergrondschematisatie • Extra aandacht voor veenlagen • Maatgevende belasting • Bij levensduurbenadering wijzigt MHW • Grondwaterstand en stijghoogtes • Indringing grondwater van belang bij bepaling sterkte • Vaststellen criterium, SF ≥ γr: • Schematiseringsfactor, γb • Modelfactor, γd • Schadefactor, γn • Criterium, γr = γb γd γn • Overig • Zie huidige werkwijze Ontwerpmethodiek Dijken op Veen
2 april 2015
35
Stap 7 – Ontwerp 0 variant Spencer van der Meij, SF = 1,24
• 3 modellen toepassen, laagste maatgevend, bij groot verschil toelichten • Bishop en LiftVan als richtwaarde voor Spencer van der Meij Bishop, SF = 1,28
Ontwerpmethodiek Dijken op Veen
LiftVan, SF = 1,27
2 april 2015
36
Stap 8 – Ontwerp dijkversterking • Overstap naar jaarkansbenadering, let op MHW • Sterkte parameters nodig ter plaatse van dijkversterking
• Op locaties waar spanningscondities niet veranderen, toepassen correlaties met sonderingen • Op overige locaties toekomstige sterkte bepalen
Ontwerpmethodiek Dijken op Veen
2 april 2015
37
Stap 8 – Ontwerp dijkversterking • Toekomstige spanning, σ’vu hoger dan huidige grensspanning:
su = σ 'vu , S su S= σ 'vy • S volgt uit laboratoriumproeven. Dit is de sterkte net na consolidatie, POP = 0 • Toekomstige spanning, σ’vu lager dan huidige grensspanning:
σ vy su CR − RR su S = = 'v , S = , m σ CR σ vy σ 'v m
Ontwerpmethodiek Dijken op Veen
2 april 2015
38
Stap 9 – Niet Dijken op Veen ger. aspecten In ontwerp spelen ook andere aspecten een rol: • Dijken op Veen gaat alleen over macrostabiliteit, er zijn ook andere faalmechanismen • Zonering • Stabiliteit extreme neerslag • Gebruik gezette geometrie
Ontwerpmethodiek Dijken op Veen
2 april 2015
39
Samenvatting Uit de veldproeven blijkt dat veen sterker is dan volgt uit de vigerende werkwijze Het Dijken op Veen onderzoek heeft een werkwijze voor het berekenen van de stabiliteit van dijken op een veenondergrond opgeleverd De werkwijze gaat uit van ongedraineerde sterkte eigenschappen en SHANSEP benadering Sterkte parameters gecorreleerd aan veldsonde metingen, inzicht in lokale sterkte De werkwijze sluit aan op WTI, dus ontwerp is ook toetsbaar
Ontwerpmethodiek Dijken op Veen
2 april 2015
40
Aanvraag rapporten:
[email protected] Meer informatie:
[email protected] Aanmelden tweede webinar: https://www.deltares.nl/nl/academy-cursussen/
Ontwerpmethodiek Dijken op Veen
Cor Zwanenburg Deltares
Bianca Hardeman Rijkswaterstaat
Goaitske de Vries Deltares
Aanvraag rapporten:
[email protected] Meer informatie:
[email protected] Aanmelden tweede webinar: https://www.deltares.nl/nl/academy-cursussen/