Ontwerp opdracht Duurzame Stad Gouda 2016 Als teamlid van een ontwerpbureau (6 leerlingen per team) krijg je de opdracht om op papier Gouda opnieuw in te richten voor ongeveer 85.000 inwoners. De nieuwe stad is een middelgrote gemeente met een oppervlakte van ongeveer 20 km2. De stad moet vergelijkbaar zijn qua ligging met de situatie zoals we die aantreffen in Gouda, dus in de polder (en niet in de bergen of direct aan zee)! Een voorwaarde is dat de kern van de oude binnenstad van Gouda blijft bestaan. Een oude binnenstad die op palen is gebouwd! De precieze omtrek van deze oude binnenstad krijgen jullie via je docent. De door jullie ontworpen stad presenteer je eerst op school in een voorronde. De winnaars hiervan presenteren hun stad op het gemeentehuis in een finaleronde. In deze finaleronde presenteren ook leerlingen van andere scholen hun ‘Stad van de toekomst’. Jullie kunnen een mooie prijs verdienen met jullie ontwerp. De opdracht voor jullie is een stad met een omgeving te ontwerpen die zo duurzaam1 en groen mogelijk is. Een CO2 neutrale stad is ideaal. De inwoners van de stad moeten veilig zijn voor toekomstige waterspiegel stijgingen en moeten de stad aantrekkelijk vinden om in te wonen. Van de stad met het te ontwerpen gebied moet een plattegrond gemaakt worden op schaal. Deze plattegrond wordt gepresenteerd tijdens de eindpresentatie. Naast de plattegrond presenteert je groep een aantal uitgewerkte tekeningen en of afbeeldingen van jullie beste ideeën. Zorg ervoor dat jullie ontwerpbureau keuzes maakt en ideeën heeft die de jury kunnen overtuigen! Hieronder vinden jullie alle noodzakelijke informatie, let op, dat is nogal wat: 1
De docent legt jullie uit wat duurzaam precies is.
o Uitleg van de drie hoofdthema’s van je ontwerp: te weten: water, lucht, voedselproductie en duurzame technologie en de keuzethema’s wonen, werken, verkeer en recreatie. o Uitleg van de wedstrijd, een stappenplan in 6 stappen. o Samengevat wat je aan het einde allemaal in gaat leveren. Lees eerst heel zorgvuldig de gehele opdracht door, zodat je weet waar je moet beginnen, hoe je te werk moet gaan en wat er van je verwacht wordt. Daarna kun je vragen stellen aan je docent en ga je aan de slag. Tip: als je helemaal klaar bent met de opdracht, neem dan nogmaals de moeite om de gehele opdracht, inclusief inleiding nog eens door te lezen; voldoet je opdracht wel echt aan alle eisen?
Hoofdthema’s Er zijn vier hoofdthema’s en jullie zijn verplicht deze in de opdracht te verwerken. De hoofdthema’s zijn water, lucht, voedselproductie en duurzame technologie. Hieronder staan ze per thema uitgewerkt. Water De verwachting is dat we in de toekomst te maken krijgen met klimaatveranderingen die leiden tot steeds meer neerslag. Jullie stad moet veilig zijn voor het alsmaar stijgende water. Er moet rekening gehouden worden met extra wateropslagmogelijkheden om in de toekomst stortbuien tijdelijk op te kunnen vangen. De Hollandse IJssel speelt een belangrijke rol in het te ontwerpen gebied. Er gelden hier hele speciale waterproblemen waarover jullie meer te weten komen in onderstaande filmpjes. In en rondom Gouda speelt ook de verzilting van grondwater en een dalende bodem een rol. De veengrond klinkt in. Water kan ook gebruikt worden voor recreatieve en natuur doeleinden. Natuurbeheer is natuurlijk ook een onderdeel van het hoofdthema water. Tegenwoordig is het bijvoorbeeld een trend om op water te wonen. Laat je inspireren door het filmpje2 en de links hieronder: http://www.levenmetwater.nl/projecten/bouwen-met-water/ http://www.studionoach.nl/ Lucht Een overmaat aan CO2 in de lucht veroorzaakt het versneld opwarmen van de aarde. Jullie toekomstige stad zal daarom het liefst CO2 neutraal moeten zijn. De CO2 die geproduceerd wordt zal tot een minimum moeten worden beperkt en daarnaast zal jullie stad met heel veel groen worden ingericht. Door groei van 2
Het filmpje over water kan je vinden op www.duurzamestad.nl
planten neemt immers het CO2 gehalte in de lucht af. Hoe gaan jullie de stad echt groen maken? Hoe combineer je groen met wonen en werken? Recreatie en groen gaan gelukkig goed samen. Plantengroei kan zeker ook grote invloed hebben op de mate van wateropslag en temperatuur in de stad. Goed om eens te onderzoeken. Voedselproductie3 In jullie ontwerp zal er rekening gehouden moeten worden met een duurzame voedselproductie. De trend is dat steeds meer voedsel dichtbij of zelfs in de stad wordt geproduceerd. Het is erg duurzaam als mensen steeds meer gebruik gaan maken van lokale producten. Welke keuzes maakt jullie ontwerpbureau en hoe kunnen jullie ervoor zorgen dat het voedsel dichtbij de mensen geproduceerd gaat worden? Rondom Gouda zijn ook kassen te vinden. Een aantal hiervan probeert zo duurzaam mogelijk met energie om te gaan. Hier ontmoeten de thema’s energie en voedselproductie elkaar. Kijk zeker ook naar de filmpjes uit onderstaande links en laat je inspireren! http://youtu.be/EmRDouH8pHw http://vimeo.com/21705702 http://vimeo.com/45809163 http://youtu.be/1MqruP8RK4Q http://youtu.be/el33mKwpV3Y http://www.eetbaarrotterdam.nl/
Duurzame technologieën Op het internet kun je tal van nieuwe originele ideeën op het terrein van nieuwe duurzame technologieën vinden. Ideeën die in bijvoorbeeld de huizenbouw of transport een revolutie kunnen 3
Filmpje over voedselproductie vind je op www.duurzamestad.nl.
gaan veroorzaken. De bedoeling is dat jullie op zoek gaan naar nieuwe duurzame technologieën en deze bespreken in de groep. De beste duurzame technologieën worden door de groep geselecteerd. Zorg dat je als ontwerpbureau zo origineel mogelijk bent en probeer hierbij vrij te denken. Als de ideeën goed zijn, in de toekomst kunnen worden uitgevoerd en passen binnen jullie duurzame groene stad dan zijn ze geschikt om te gebruiken. De ideeën verwerk je in je presentatie door ze in detail uit te werken. Gebruik tekeningen/ schetsen en / of digitale documenten om met deze ideeën jouw ontwerpbureau op de kaart te zetten. Zorg er wel voor dat je ideeën niet los staan van het ontwerp van je stad. Ze passen binnen dit ontwerp en maken het ontwerp zelfs sterker. Keuzethema’s Naast de hoofdthema’s die verplicht zijn om te verwerken, kunnen jullie in je ontwerp ook aandacht besteden aan een of meerdere keuzethema’s. Deze zijn wonen, werken, verkeer en recreatie. Wonen en werken: duurzaam bouwen en renoveren Mensen wonen en werken in een stad. De oude huizen en werkplekken uit de kern van de oude binnenstad mogen niet worden afgebroken. Toch zullen ze van tijd tot tijd gerenoveerd moeten worden. Hieronder valt ook de isolatie. Hoe kun je het beste duurzaam renoveren. Welke materialen kun je dan het beste gebruiken? De nieuw te ontwerpen woningen en werkplekken moeten gebouwd worden van duurzame materialen en bij voorkeur CO2 neutraal zijn. Hoe gaan jullie dit oplossen? http://www.duurzaambouwen-online.nl/duurzaam-bouwen.html http://www.duurzaamthuis.nl/verbouwen/bouwen
Verkeer In de stad moeten de mensen zich op een zo duurzaam mogelijke wijze van A naar B kunnen verplaatsen. Een CO2 neutraal transportsysteem is dan een voorwaarde. Omdat fietsen een erg duurzame manier van transport is, zal er in ieder geval rekening moeten worden gehouden met een grote hoeveelheid fietsers. Je kan ook denken aan transport over water. Kortom allerlei mogelijkheden en uitdagingen. Een extra uitdaging hierbij is hoe de oude binnenstad goed te ontsluiten: hoe komen al die mensen bij hun woning en gaan ze naar hun werk? http://home.hccnet.nl/j.val/indexir.htm http://www.geolution.nl/milieu/duurzame_mobiliteit.htm http://www.youtube.com/watch?v=VnUVGTbktvk Recreatie Naast het wonen en werken moeten de mensen ook kunnen ontspannen en duurzaam recreëren. Het liefst weer op de meest duurzame en dus CO2 neutrale manier. Welke vormen van recreatie kiezen jullie en hoe pas je deze in de stad toe? Werken aan het project In de komende lessen wordt er per les een filmpje van een lokale deskundige vertoond. De filmpjes zijn ook te zien via de website www.duurzamestad.nl Alle ontwerpbureaus in de klas krijgen op deze manier informatie over het plannen en ontwikkelen van een stad. Deskundige mensen afkomstig uit jullie eigen stad geven informatie over alternatieve brandstoffen, stedenbouw, natuur in de stad, energiehuishouding in een stad en waterhuishouding in een stad. Op deze manier krijgen jullie een beeld van welke taken het ontwerpbureau straks moet gaan verrichten. Daarnaast kan je gebruik maken van een aantal bijlagen:
1) Bijlage Midden-Holland 01 2) Bijlage Midden-Holland 02 3) Bijlage Midden-Holland 03 4) Bijlage Midden-Holland 04 Deze bijlagen zijn gebaseerd op redelijk recente gegevens van de Omgevingsdienst Midden-Holland, zodat je deze gegevens kunt gebruiken als uitgangspunt. Aan jullie is het om keuzes te maken voor de toekomst.
DE WEDSTRIJD Aan het eind van het project zijn er eerst voorrondes op jullie eigen school. De winnaars van de voorronden krijgen de kans om deskundigen van de verschillende vakgebieden in het echt te gaan ontmoeten. Zij maken namelijk onderdeel uit van een jury die een aantal van jullie eindpresentaties gaat beoordelen. De deskundigen zullen in de eindronde ook met jullie in discussie gaan over de door jullie bedachte oplossingen. De eindpresentaties van dit project zullen plaatsvinden in de Raadszaal in Gouda. Het team dat door de jury gekozen wordt als beste, verdient een mooie prijs. Het is een flinke taak dus samenwerking is van groot belang voor het succes! Hieronder zijn een aantal stappen opgeschreven die alle groepen moeten doorlopen. Stap 1: Naam ontwerpbureau en stad, logo, subgroepjes en taakverdeling. De eerste stap is het bedenken van een naam voor jullie ontwerpbureau en jullie toekomstige stad. Daarnaast moet er een logo voor het ontwerpbureau komen. Dit doe je met de hele groep. Het totale project is te groot om met het team als geheel aan te pakken. Het team moet dus worden opgesplitst worden in subgroepjes. Het is handig om eerst de verplichte hoofdthema’s te verdelen. Daarna kunnen jullie beslissen aan welke keuzethema’s jullie aandacht willen besteden. Leg het logo, de naam van jullie ontwerpbureau, de naam van de stad en taakverdeling vast in een word document. Dit document leveren jullie in bij je docent waarna jullie een go-/no-go krijgen. Het document wordt door de docent opgestuurd naar de organisatie van de wedstrijd zodat alle groepen op de website komen te staan.
Stap 2: Goede vragen, het halve werk! Als de taken verdeeld zijn is het belangrijk om eerst goed onderzoek te gaan doen. Dit doe je door een thema eerst uit te werken in goede vragen. Maak minimaal 8 vragen per thema. Om jullie op weg te helpen zie je hieronder 2 voorbeelden van vragen voor de hoofdthema’s. Alle vragen worden vastgelegd in een Word document en in jullie (digitale) dossier opgeslagen. Voorbeeld van vragen per thema: Water Als de zeespiegel stijgt, hoe hoog komt het water in de buurt van Gouda? Welke alternatieve opslagplaats(-en) voor het toenemende water uit de extreme regenval kunnen we bedenken? Lucht Hoe kunnen we de uitstoot van CO2 tot een minimum beperken? Kunnen we door de aanplanting van groen in de stad CO2 reduceren? Voedselproductie Hoe kun je een stad voorzien van voedsel met zo weinig mogelijk transport? Welke mogelijkheden zijn er in de stad om voedsel te produceren? Duurzame technologie Kunnen we minimaal 4 veelbelovende duurzame technologieën vinden die wij in onze stad kunnen toepassen? Welke technologieën passen het beste bij onze keuze thema’s?
Stap 3: Informatie is belangrijk! Op basis van jullie vragen ga je onderzoek doen en informatie verzamelen. Het resultaat van jullie onderzoek helpt straks bij het maken van keuzes. Zorg ervoor dat de informatie alle antwoorden op alle vragen geeft. Met behulp van deze informatie kun je straks in de discussie na de presentatie je gemaakte keuzes onderbouwen! Let op de kwaliteit van je bronnen en verzamel informatie uit meer dan één bron. Een goede onderbouwing van de gemaakte keuzes is belangrijk om in de eindronde de deskundigen te kunnen overtuigen. Sla alle gevonden informatie op in het (digitale) dossier. Hou ook een duidelijke bronnenlijst bij! Vermeld in deze bronnenlijst de volledige URL en het moment van raadplegen als het websites betreft. Stap 4: Eerste afstemmingsronde met de subgroepen Na het verzamelen van de informatie is het belangrijk om met de andere subgroepen tot overleg te komen en samen een aantal knopen door te hakken. Het overleg is erg belangrijk voor het slagen van jullie ontwerp. Bijna alles heeft met elkaar te maken. Denk maar eens aan het volgende voorbeeld: Een goed duurzaam idee op het gebied van huizenbouw kan heel veel te maken hebben met de opslagmogelijkheden voor water. Denk maar eens aan drijvende huizen! Zet alle alternatieve mogelijkheden en eisen op een rijtje en beslis daarna met de groep welke keuzes jullie willen maken voor de toekomstige stad. Alle gemaakte keuzes moeten in overleg genomen zijn. Bovendien moet ieder groepslid de gemaakte keuzes kunnen onderbouwen met argumenten die voortvloeien uit de verzamelde informatie en berekeningen. Schrijf de keuzes die jullie maken op en bewaar deze in het (digitale) dossier. Zorg dat je kan uitleggen: wat is het probleem en waarom? En wat is precies de oplossing en waarom is die duurzaam? Ondersteun jullie keuzes door alvast wat schetsen te maken waarin je de
duurzame ideeën samenvat. Hiermee ga je weer naar je docent. Op basis van de gemaakte keuzes, schetsen en de documenten in het (digitale) dossier krijg je de tussentijdse beoordeling die leidt tot go / no-go moment 2. Stap 5: Tweede en laatste afstemmingsronde met de subgroepen Denk nog een keer met de hele groep goed na over alle gemaakte keuzes. Hak de laatste knopen door en maak een duidelijke laatste taakverdeling voor de verschillende presentatieonderdelen. Werk tenslotte de plattegrond, de tekeningen van het huis / huizenblok en de tekeningen van jullie drie originele duurzame ideeën heel netjes uit. Maak van de ontwerpschetsen nette ontwerptekeningen. Zorg ervoor dat alle informatie aanwezig is in het (digitale) dossier en dat aan alle beschreven eisen voldaan wordt. Eisen plattegrond Een duidelijke plattegrond van de toekomstige stad op een B1 formaat papier (100 bij 70 cm). De oude binnenstad van Gouda is een vast formaat en voor alle groepen gelijk. Jullie krijgen dit kaartje van de binnenstad van jullie docent4. Deze mag je op je eigen plattegrond gebruiken waar je wil. Geef m.b.v. een legenda aan waar huizen, alternatieve energiebronnen, wateraanpassingen, voedselproductie en het transportsysteem komen. Zorg ervoor dat duidelijk is hoe jullie duurzame ideeën in het ontwerp een plaats hebben gekregen. Ga uit van een gemeentelijke oppervlakte van 20 km2 waarbinnen de stad moet liggen. Wie tekent de plattegrond? Let op: een plattegrond maken kost veel tijd! Vraag je docent voor hulp bij het vaststellen van de Voor de docent: De binnenstad wordt op schaal afgebeeld als een deelplattegrond die de groep naar keus in de hoofdplattegrond kan plakken. Hierdoor ontstaat het effect dat alle groepjes rekening moeten houden met de oude binnenstad als gegeven en goed moeten nadenken over de aansluitingen op nieuw te ontwerpen transportsystemen, waterpartijen en wijken, ed.. 4
juiste schaal. Eisen ontwerptekeningen De details van de ontwerpen / ideeën zijn uitgewerkt in duidelijke tekeningen die verhelderend werken. De tekeningen krijgen een belangrijke rol in de presentatie. Wie maken de tekeningen af en echt netjes? Eisen presentatie Aan het eind van de opdracht is het de bedoeling dat jullie je stad presenteren in een korte, flitsende eindpresentatie van maximaal twee en een halve minuut lang. Je begrijpt dat in een dergelijk korte tijd je de sterkste punten van je stad nogmaals duidelijk aan het licht moet brengen. Overtuig de jury dat jullie plan het beste is; verkoop je stad! Je bent volledig vrij om een presentatievorm te kiezen. De enige voorwaarde is dat deze op school in een lokaal of in de raadzaal live gehouden wordt. Presentatievormen waaraan je kunt denken zijn: korte flitspresentatie, een pitch, een lied, toneelstukje, film in combinatie met live-presentatie, een PowerPoint of Prezi, etc. De presentatie wordt gehouden door minimaal 3 leerlingen. Wie maakt de samenvattende PowerPoint presentatie en wie presenteert? http://duurzamestad.nl/pdf/presentatieadviezen.pdf http://nl.wikipedia.org/wiki/Elevatorpitch http://www.persinnovatie.nl/9547/nl/tien-tips-voor-de-perfectepitch De finaleronde op het stadhuis Indien je de finaleronde haalt, ga je naar het stadhuis van Gouda om daar je stad te presenteren. In de raadzaal wordt eerst de
lobbyronde gehouden. Je krijgt voor deze ronde de beschikking over een presentatiepaneel en een tafel die samen een soort marktkraam vormen. Op het paneel kunnen jullie de plattegrond en de duurzame ideeëntekeningen hangen. Op de tafel kun je het één en ander uitstallen. Richt je kraam zo goed mogelijk in. De kraam moet duidelijk weergeven wat de speerpunten van jullie ontwerpbureau zijn. Na de lobbyronde volgt de presentatieronde. Alle groepen doen hun korte presentatie. Stap 6: Beoordeling Iedereen schrijft aan het eind een individuele evaluatie waarin het antwoord wordt gegeven op de volgende vragen: 1. Hoe vond je de opdracht? Kan hij beter? Zo ja wat / hoe? 2. Had je genoeg tijd voor de opdracht? Waar heb je meer / minder tijd voor nodig? 3. Wat vond je van de samenwerking in de groep? Wat ging er goed en wat niet? 4. Wat vind je van jullie eindresultaat. Ben je tevreden? 5. Heeft ieder groepslid genoeg informatie in het dossier gebracht? 6. Was ieder groepslid goed op de hoogte van het werk van andere subgroepjes. Ook inhoudelijk? En voor de groepen die in de finale komen: 7. Wat vind je van de finale ronde? Moeten er dingen aan veranderd / verbeterd worden? SAMENGEVAT: wat wordt er aan het eind ingeleverd? 1) Plattegrond op schaal met daarop het ontwerp van de duurzame stad van de toekomst. 2) Uitgewerkt en nette tekeningen van alle duurzame ideeën en ontwerpen die jullie belangrijk vinden. 3) Een presentatie waarin duidelijk de sterkste punten van het ontwerp naar voren komen. 4) Een (digitaal) dossier met daarin alle documenten,
berekeningen, bronnen en individuele evaluaties.
