ONTWERP MILIEUBELEIDSPLAN GEMEENTE HOLSBEEK

Ontwerp Milieubeleidsplan Holsbeek 2010-2014

ONTWERP MILIEUBELEIDSPLAN 2010 - 2014

GEMEENTE HOLSBEEK

1/139


2/139


INLEIDING................................................................................................................................. 7 MILIEUBELEIDSPLANNINGSPROCES .................................................................................. 8 I.1 INLEIDING .................................................................................................................. 8 I.2 MILIEUBELEIDSPLANNING...................................................................................... 8 I.2.1 Fase 1 : Opmaken ontwerpplan........................................................................... 9 I.2.2 Fase 2 : Openbaar onderzoek ............................................................................. 9 I.2.3 Fase 3 : Definitief plan ......................................................................................... 9 I.2.4 Fase 4 : Opvolging............................................................................................. 10 I.3 AANPAK OPMAKEN ONTWERPPLAN .................................................................. 10 I.3.1 Ambtelijke Werkgroep........................................................................................ 10 I.4 SAMENWERKINGSOVEREENKOMST................................................................... 11 II SITUERING HOLSBEEK................................................................................................. 11 II.1 RUIMTELIJKE SITUERING HOLSBEEK ................................................................ 11 II.1.1 Gemeente op macroniveau................................................................................ 11 II.1.2 Gemeente op meso- en microniveau................................................................. 12 II.2 KWANTITATIEF PROFIEL VAN DE GEMEENTE................................................... 13 II.2.1 Enkele kengetallen1 ........................................................................................... 13 II.2.2 Bodemgebruik.................................................................................................... 14 II.2.2.1 Evolutie van de bodembezetting2 ............................................................... 14 II.2.2.2 Bodembestemming volgens het gewestplan.............................................. 15 II.3 RUIMTELIJKE CONTEXT ........................................................................................ 16 II.3.1 Cultuurhistorische situering. .............................................................................. 16 II.3.2 Bestaande ruimtelijke structuur op macroniveau (bovengemeentelijk) ............. 17 II.4 BESTAANDE RUIMTELIJKE STRUCTUUR VAN HOLSBEEK ............................. 18 II.4.1 Natuurlijke structuur ........................................................................................... 18 II.4.1.1 Fysisch systeem ......................................................................................... 18 II.4.1.2 Ecologisch systeem .................................................................................... 21 II.4.2 Agrarische structuur........................................................................................... 21 III BELEIDSKADER ............................................................................................................. 23 III.1 DECREET HOUDENDE ALGEMENE BEPALINGEN INZAKE MILIEUBELEID VAN 5 APRIL1995 GEWIJZIGD VOLGENS DECREET VAN 8 MEI 2009................................. 23 III.2 SAMENWERKINGSOVEREENKOMST ‘MILIEU ALS OPSTAP NAAR DUURZAME ONTWIKKELING’ ................................................................................................................ 23 III.3 UITVOERINGSBESLUIT VAN 14 JUNI 2002 BETREFFENDE DE PROVINCIALE EN GEMEENTELIJKE MILIEUPLANNING EN DE MILIEURAAD..................................... 23 III.4 MILIEUBELEIDSPLANNEN ..................................................................................... 24 III.4.1 Gewestelijk Milieubeleidsplan Vlaanderen ........................................................ 24 III.4.2 Provinciaal milieubeleidsplan Vlaams-Brabant.................................................. 26 III.4.3 Milieubeleidsplan Holsbeek 2005-2009 ............................................................. 26 III.4.4 Milieubeleidsplan Holsbeek 2010-2014 ............................................................. 27 UITVOERINGSPLANNEN................................................................................................... 28 III.4.5 Biologische waarderingskaart............................................................................ 28 III.4.6 Regionaal landschap Noord-Hageland.............................................................. 29 III.4.7 Traditionele landschappen en de atlas van landschapsrelicten ........................ 30 III.4.8 Vogelrichtlijngebied/Habitatrichtlijngebied ......................................................... 32 III.4.9 Vlaams Ecologisch Netwerk .............................................................................. 33 III.4.10 Bermbeheersplan ........................................................................................... 33 III.4.11 GNOP – Regionaal en gemeentelijk natuurontwikkelingsplan....................... 33 III.4.12 Mobiliteitsplan................................................................................................. 34 III.5 STRUCTUURPLANNEN .......................................................................................... 35 III.5.1 Ruimtelijk structuurplan Vlaanderen .................................................................. 35 III.5.2 Ruimtelijk structuurplan provincie Vlaams-Brabant ........................................... 35 III.5.3 Ruimtelijk structuurplan Holsbeek ..................................................................... 35 IV INSTRUMENTARIUM ...................................................................................................... 36 IV.1 BELEIDSINSTRUMENTEN ...................................................................................... 36

3/139


IV.2 GEMEENTELIJKE DIENSTEN................................................................................. 36 IV.3 ADVIESRAAD VOOR MILIEU EN NATUUR MAR .................................................. 38 V THEMATISCHE BENADERING GELINKT MET DOELGROEPEN EN GEBIEDEN T.O.V. THEMABENADERING ................................................................................................ 40 V.1 DOELGROEPEN ...................................................................................................... 40 V.1.1 Algemene visie Holsbeek................................................................................... 40 V.1.2 Doelgroepen ...................................................................................................... 41 V.2 Gebiedsgericht beleid............................................................................................. 41 VI THEMA 1: VASTE STOFFEN.......................................................................................... 42 VI.1 Verspreiding milieugevaarlijke stoffen ................................................................. 42 VI.1.1 Themabeschrijving............................................................................................. 42 VI.1.1.1 Verspreiding milieugevaarlijke stoffen ........................................................ 42 VI.1.1.2 Verontreiniging en aantasting van de bodem............................................. 43 VI.1.2 Stand van zaken ................................................................................................ 44 VI.1.2.1 Toestand..................................................................................................... 44 VI.1.2.2 Huidig beleidskader .................................................................................... 45 VI.1.3 Knelpunten......................................................................................................... 46 VI.1.3.1 Verspreiding milieugevaarlijke stoffen ........................................................ 46 VI.1.3.2 Verontreiniging en aantasting van de bodem............................................. 47 VI.1.4 Doelstellingen en prioriteiten.............................................................................. 48 VI.1.4.1 Verspreiding milieugevaarlijke stoffen ........................................................ 48 VI.1.4.2 Verontreiniging en aantasting van de bodem............................................. 48 VI.1.5 Strategie en actiepunten .................................................................................... 49 VI.1.5.1 Strategie ..................................................................................................... 49 VI.1.5.2 Actiepunten................................................................................................. 51 VI.2 Verontreiniging door afvalstoffen ......................................................................... 57 VI.2.1 Themabeschrijving............................................................................................. 57 VI.2.2 Stand van zaken ................................................................................................ 57 VI.2.2.1 Toestand..................................................................................................... 57 VI.2.2.2 Huidig beleidskader .................................................................................... 58 VI.2.3 Knelpunten......................................................................................................... 59 VI.2.4 Doelstellingen en prioriteiten.............................................................................. 60 VI.2.5 Strategie en actiepunten .................................................................................... 60 VI.2.5.1 Strategie ..................................................................................................... 60 VI.2.5.2 Actiepunten................................................................................................. 61 VII THEMA 2: WATER .......................................................................................................... 65 VII.1 Verstoring van watersystemen .............................................................................. 65 VII.1.1 Themabeschrijving............................................................................................. 65 VII.1.2 Stand van zaken ................................................................................................ 66 VII.1.2.1 Toestand..................................................................................................... 66 VII.1.2.2 Huidig beleidskader .................................................................................... 67 VII.1.3 Knelpunten......................................................................................................... 69 VII.1.4 Doelstellingen en prioriteiten.............................................................................. 69 VII.1.5 Strategie en actiepunten .................................................................................... 70 VII.1.5.1 Strategie ..................................................................................................... 70 VII.1.5.2 Actiepunten................................................................................................. 71 VII.2 Verdroging ............................................................................................................... 75 VII.2.1 Themabeschrijving............................................................................................. 75 VII.2.2 Stand van zaken ................................................................................................ 75 VII.2.2.1 Toestand..................................................................................................... 75 VII.2.2.2 Huidig beleidskader .................................................................................... 76 VII.2.3 Knelpunten......................................................................................................... 76 VII.2.4 Doelstellingen en prioriteiten.............................................................................. 77 VII.2.5 Strategie en actiepunten .................................................................................... 78 VII.2.5.1 Strategie ..................................................................................................... 78 VII.2.5.2 Actiepunten................................................................................................. 79 VIII THEMA 3: NATUURLIJKE ENTITEITEN ........................................................................ 82 VIII.1 NATUURLIJKE ENTITEITEN................................................................................... 82

4/139


VIII.1.1 Themabeschrijving ......................................................................................... 82 VIII.1.2 Stand van zaken............................................................................................. 82 VIII.1.2.1 Toestand .................................................................................................... 82 VIII.1.2.2 Huidig beleidskader.................................................................................... 83 VIII.1.3 Knelpunten ..................................................................................................... 84 VIII.1.4 Doelstellingen en prioriteiten.......................................................................... 85 VIII.1.5 Strategie en actiepunten ................................................................................ 85 VIII.1.5.1 Strategie ..................................................................................................... 85 VIII.1.5.2 Actiepunten ................................................................................................ 87 IX THEMA 4: HINDER.......................................................................................................... 91 IX.1 Lucht......................................................................................................................... 91 IX.1.1 Themabeschrijving............................................................................................. 91 IX.1.2 Stand van zaken ................................................................................................ 93 IX.1.2.1 Toestand..................................................................................................... 93 IX.1.2.2 Huidig beleidskader .................................................................................... 95 IX.1.3 Knelpunten......................................................................................................... 98 IX.1.4 Doelstellingen en prioriteiten............................................................................ 100 IX.1.5 Strategie en actiepunten .................................................................................. 101 IX.1.5.1 Strategie ................................................................................................... 101 IX.1.5.2 Actiepunten............................................................................................... 104 IX.2 Vermesting............................................................................................................. 108 IX.2.1 Themabeschrijving........................................................................................... 108 IX.2.2 Stand van zaken .............................................................................................. 108 IX.2.2.1 Toestand................................................................................................... 108 IX.2.2.2 Huidig beleidskader .................................................................................. 109 IX.2.3 Knelpunten....................................................................................................... 110 IX.2.4 Doelstellingen en prioriteiten............................................................................ 110 IX.2.5 Strategie en actiepunten .................................................................................. 111 IX.2.5.1 Strategie ................................................................................................... 111 IX.2.5.2 Actiepunten............................................................................................... 111 IX.3 Geluid, Geur, Licht ................................................................................................ 113 IX.3.1 Themabeschrijving........................................................................................... 113 IX.3.1.1 Geluid ....................................................................................................... 113 IX.3.1.2 Geur .......................................................................................................... 113 IX.3.1.3 Licht .......................................................................................................... 113 IX.3.2 Stand van zaken .............................................................................................. 114 IX.3.2.1 Toestand................................................................................................... 114 IX.3.2.2 Huidig beleidskader .................................................................................. 115 IX.3.3 Knelpunten....................................................................................................... 116 IX.3.4 Doelstellingen en prioriteiten............................................................................ 116 IX.3.5 Strategie en actiepunten .................................................................................. 117 IX.3.5.1 Strategie ................................................................................................... 117 IX.3.5.2 Actiepunten............................................................................................... 118 X THEMA 5: ENERGIE ..................................................................................................... 122 X.1 ENERGIE ................................................................................................................ 122 X.1.1 Themabeschrijving........................................................................................... 122 X.1.2 Stand van zaken .............................................................................................. 122 X.1.2.1 Toestand................................................................................................... 122 X.1.2.2 Huidig beleidskader .................................................................................. 122 X.1.3 Knelpunten....................................................................................................... 123 X.1.4 Doelstellingen en prioriteiten............................................................................ 123 X.1.5 Strategie en actiepunten .................................................................................. 124 X.1.5.1 Strategie ................................................................................................... 124 X.1.5.2 Actiepunten............................................................................................... 124 XI THEMA 6: MOBILITEIT ................................................................................................. 127 XI.1 MOBILITEIT ............................................................................................................ 127 XI.1.1 Themabeschrijving........................................................................................... 127 XI.1.2 Stand van zaken .............................................................................................. 127 XI.1.2.1 Toestand................................................................................................... 127

5/139


XI.1.2.2 Huidig beleidskader .................................................................................. 128 XI.1.3 Knelpunten....................................................................................................... 128 XI.1.4 Doelstellingen en prioriteiten............................................................................ 128 XI.1.5 Strategie en actiepunten .................................................................................. 129 XI.1.5.1 Actiepunten............................................................................................... 129 XII MILIEUBAROMETER .................................................................................................... 130 XIII COMPATIBILITEIT GMBP/PMBP/Mina-3/SO .............................................................. 132 XIII.1 Tussen provinciaal en gemeentelijk MBP .......................................................... 133 XIII.1.1 Plandoelstellingen ........................................................................................ 133 XIV BINDENDE ACTIES INCL. FINANCIERING................................................................. 135

6/139


INLEIDING

Het milieubeleidsplan is in zijn essentie een handleiding die uitschrijft hoe de gemeente Holsbeek in de volgende jaren concreet zijn milieubeleid wenst uit te stippelen. Binnen het kader van de plannen van hogere overheden, heeft, zeker op het vlak van milieubeleid, de gemeente de ruimte om eigen accenten te leggen. Dit plan met zijn niet-limitatieve actiepunten beschrijft deze accenten en vertaalt ze indicatief naar concrete actieprogramma’s en te realiseren doelstellingen.

Dit plan moet een antwoord geven om te reageren op bestaande knelpunten in Holsbeek en geeft tegelijkertijd een leiddraad om problemen in de toekomst te vermijden. Milieugericht denken en duurzaamheid staan voorop.

De gemeente Holsbeek voert reeds lang een beleid dat gericht is op duurzaam denken en een grote betrokkenheid van de bevolking. Wij hopen dat dit plan het beleid verder kan ondersteunen.

Het eerste hoofdstuk geeft een algemene inleiding over het planningsproces bij de opmaak van een milieubeleidsplan. In het tweede hoofdstuk wordt de gemeente Holsbeek gesitueerd in zijn omgeving in de ruimste zin van het woord, d.w.z. zowel geografisch, historisch als ruimtelijk worden de kaders aangegeven waarbinnen gewerkt dient te worden.

In het derde en vierde hoofdstuk worden de beleidsdocumenten aangehaald waarmee rekening dient gehouden te worden en worden de instrumenten geplaatst dewelke de gemeente gebruikt om haar milieubeleid te ondersteunen.

In hoofdstuk 5 en volgende vinden we de kern van het milieubeleidsplan, ttz de bespreking van de verschillende onderdelen van het milieubeleid, waarbij steeds na een algemene kadering van de wetgeving, specifiek de Holsbeekse situatie aan bod komt, afgerond met een doelstellingen en actieprogramma. De indeling in de themas zoals ze ook bekend zijn via de milieujaarprogramma’s zijn behouden.

In het laatste hoofdstuk worden de bindend verklaarde acties opgenomen tezamen met hun begroting.

7/139


MILIEUBELEIDSPLANNINGSPROCES

I.1

INLEIDING

Het decreet van 5 april 1995 houdende algemene bepalingen inzake milieubeleid (DABM) zoals gewijzigd op 30/04/09 en 08/05/2009 stelt vast hoe de doelstellingen en beginselen voor het milieubeleid in Vlaanderen naar het lokale niveau vertaald kunnen worden. Het DABM vormt hiermee het decretale kader voor de milieuplanning in Vlaanderen op de drie bestuurlijke niveaus.

Sedert het uitvoeringsbesluit van de Vlaamse regering van 14 juni 2002 betreffende de provinciale en gemeentelijke milieuplanning en de milieuraad, zijn de provincies verplicht tot het opmaken van een milieubeleidsplan. Het staat de gemeente vrij om er één op te stellen al houdt de ondertekening van de samenwerkingsovereenkomst een verplichting in om minimaal een visie op het leefmilieu op te stellen. De gemeentelijke uitvoeringsplannen geven nadere uitwerking aan het gewestelijk en provinciaal milieubeleidsplan.

I.2

MILIEUBELEIDSPLANNING

De opmaak van het gemeentelijke milieubeleidsplan is vastgelegd in een procedure waarbij overleg en inspraak erg belangrijk zijn en dus ook terug te vinden in de verschillende te volgen stappen.

De procedure van de milieubeleidsplanning kan opgesplitst worden in vier verschillende fasen. Deze vier fasen zijn in onderstaande figuur schematisch weergegeven en vervolgens toegelicht. Enkel de drie eerste fasen maken onderdeel uit van dit milieubeleidsplan.

8/139


Vaststelling door GR

I.2.1

Fase 1 : Opmaken ontwerpplan

Een eerste ontwerpplan werd opgesteld in samenspraak met een werkgroep. Het ontwerpplan wordt beoordeeld door het college van burgemeester en schepenen.

I.2.2

Fase 2 : Openbaar onderzoek

Het ontwerpplan wordt verstuurd naar de verschillende raadgevende instanties. Daarnaast wordt het plan ook bij de gemeente Holsbeek zestig dagen ter inzage gelegd. Inwoners en verenigingen kunnen schriftelijk opmerkingen overmaken aan het college van burgemeester en schepenen. De deputatie onderzoekt het ontwerpplan op zijn verenigbaarheid met het provinciaal milieubeleidsplan en met het gewestelijk milieubeleidsplan en waakt over de coördinatie van de milieubeleidsplannen binnen de provincie.

I.2.3

Fase 3 : Definitief plan

De opmerkingen die tijdens het openbaar onderzoek werden gemaakt, worden onderzocht en eventueel opgenomen in het uiteindelijke definitieve plan. Het definitieve plan omvat ook een opsomming van de verschillende aanpassingen die gebeurden aan het oorspronkelijke ontwerpplan. Ten laatste 60 dagen na het afsluiten van het openbaar onderzoek wordt het definitief plan vastgesteld door de gemeenteraad en ter inzage gelegd.

9/139


De deputatie van Vlaams Brabant kan binnen een termijn van drie maanden na de kennisgeving van het plan de bepalingen van het plan die strijdig zijn met de bindende bepalingen van het gewestelijk of het provinciaal milieubeleidsplan vernietigen.

I.2.4

Fase 4 : Opvolging

In het milieujaarprogramma wordt jaarlijks een overzicht gemaakt van de gerealiseerde acties gedurende het voorbije jaar en van de uit te voeren acties in het volgende jaar. Een koppeling met de begroting is in deze fase van groot belang.

I.3

AANPAK OPMAKEN ONTWERPPLAN

I.3.1

Ambtelijke Werkgroep

Aangezien het duidelijk is dat de bestaande kennis binnen de gemeente van cruciaal belang is bij de opmaak van een milieubeleidsplan, is een nauwe samenwerking ten zeerste aanbevolen. Het college van burgemeester en schepenen is verantwoordelijk voor het opstellen van het ontwerpplan. Zij betrekt daarbij de naar haar oordeel meest belanghebbende overheidsorganen, instellingen en groeperingen binnen de gemeente.

Het ontwerpplan wordt dan ook opgesteld onder impuls en coördinatie van volgende groep mensen nl de ambtelijke werkgroep. •

Schepen van milieu : Alex Demarsin

•

Milieu-ambtenaar : Daniël Lauwereys (tot 01.2009), Peggy Van den Broeck ( vanaf 01.2010)

•

Duurzaamheidsambtenaar : Peggy Van den Broeck

•

Burgemeester : Hans Eyssen

•

Diensthoofd groendienst : Maurice Feyaerts / Bruno Bets wnd

•

Adviesraad voor milieu en natuur (MAR)

Tijdens de opmaak van het ontwerpplan zijn overlegmomenten met de werkgroep voorzien waarin ideeën en verwachtingspatronen getoetst worden aan de voorgestelde plannen en acties. Ook de partners in milieubeleid hebben hun steentje bijgedragen in het tot stand komen van een gefundeerd milieubeleidsplan. •

Vlaams-Gewest

•

Provincie Vlaams-Brabant

•

Natuur en Bos

•

Watering

•

Regionaal Landschap Noord-Hageland (RLNH)

10/139


•

Igo Leuven

•

Natuurpunt

•

WBE

•

Scholen

•

Alle verenigingen die actief meehelpen aan natuurontwikkeling in de gemeente

I.4

SAMENWERKINGSOVEREENKOMST

Met de Samenwerkingsovereenkomst ‘Milieu als opstap naar duurzame ontwikkeling’ (20082013) wil het Vlaamse gewest gemeenten stimuleren om een geïntegreerd milieubeleid uit te bouwen dat uitgaat van de principes van duurzame ontwikkeling. Gemeenten kunnen zelf bepalen hoe ver ze hierbij willen gaan door het niveau te bepalen

De Samenwerkingsovereenkomst maakt een onderscheid tussen het basisniveau en het onderscheidingsniveau voor een aantal thema's : Instrumentarium, Afval, Milieuverantwoord productgebruik,

Water,

Hinder,

Energie,

Mobiliteit,

Natuur,

Bodem

en

Duurzame

Ontwikkeling.

Voor elk van deze thema's worden binnen het basisniveau een aantal verplichte taken en binnen het onderscheidingsniveau een aantal vrije keuze taken uitgewerkt. Door ondertekening van de Samenwerkingsovereenkomst verbindt een gemeente zich ertoe om in ruil voor financiële ondersteuning van het Vlaamse gewest, deze verschillende taken uit te voeren.

II

SITUERING HOLSBEEK

(Uit structuurplan Holsbeek – ARCADIS Gedas 2004)

II.1 RUIMTELIJKE SITUERING HOLSBEEK

II.1.1

Gemeente op macroniveau

De gemeente Holsbeek behoort tot de provincie Vlaams-Brabant en het arrondissement Leuven. De gemeente is gelegen ten noordoosten van Leuven naast E314 (A2) tussen Leuven en Aarschot. Via de open afritten in Holsbeek en Nieuwrode (resp. 20, 21 en 22) heeft Holsbeek een goede ontsluiting via het hoger wegennet. Een andere belangrijke ontsluiting vormt de N223 welke van zuid naar noord door de gemeente snijdt en de ‘ring’ rond Aarschot (R25) verbindt met de ring rond Tienen (R27). De gemeente Holsbeek heeft geen rechtstreekse ontsluiting op het waterwegennet. In het verleden beschikte Holsbeek

11/139


over een stopplaats in Holsbeek-Plein (Attenhoven) op de spoorlijn Aarschot-Leuven. Hierdoor bestond er een goede ontsluiting naar Leuven, Brussel en omstreken.

Geografisch valt Holsbeek ongeveer samen met de zuid-westgrens van het Hageland. De typische Hagelandse heuvelruggen, afgewisseld met de Wingevallei, bepalen het landschap. Belangrijke delen van de gemeente zijn waardevolle open ruimtegebieden (agrarisch, natuur of bos).

II.1.2

Gemeente op meso- en microniveau

Holsbeek wordt in het noorden begrensd door de gemeenten Rotselaar en Aarschot, in het oosten door Tielt-Winge, in het zuiden door Lubbeek en in het westen door Leuven. De gemeente maakt deel uit van de verstedelijkte rand rond Leuven. Holsbeek bestaat sinds 1977 uit vier deelgemeenten: Holsbeek, Kortrijk-Dutsel, Sint-PietersRode en Nieuwrode. De gemeente is 38,5 km² groot en telt 9471 inwoners (01/01/2010) zodat de bevolkingsdichtheid 246 inw./km² bedraagt.

Voor het milieu is vooral de vallei van de Winge van belang. Zij vormt een aaneengesloten lint van natuuren bosgebieden doorheen de gemeente van oost naar west. Ook de flank van de Hagelandse heuvelrug die hier opduikt is een belangrijk bos- en natuurgebied, al is een groot gedeelte van deze heuvelrug verkaveld. De agrarische bedrijvigheid is geëvolueerd naar een meer grootschalige akkerbouw. Vooral rond Nieuwrode ging de traditionele kleinfruitteelt (perziken,…) teloor. In de beekvalleien overheersen populieraanplantingen die als vervanger dienden voor de oorspronkelijke hooilanden. Op het vlak van cultuurhistoriek en recreatie biedt het Kasteel van Horst de gemeente Holsbeek een attractiepool met een uitstraling tot ver over de gemeentegrenzen. Holsbeek bezit een ambachtelijke zone (De Vunt) in het uiterste westen van de gemeente ter hoogte van het op- afrittencomplex van de E314 te Kessel-Lo.

12/139


Figuur 1: Administratieve situering van de gemeente Holsbeek

II.2 KWANTITATIEF PROFIEL VAN DE GEMEENTE

II.2.1

Enkele kengetallen

In onderstaande tabel worden enkele kengetallen weergegeven. Enerzijds voor heel de gemeente en anderzijds voor de verschillende deelkernen. Als basis worden de gegevens van de volkstelling 1991 gebruikt omdat deze het meest volledige overzicht bezorgen. Error! Totaal

Deelkern

Deelkern

Deelkern

Deelkern

gemeente

Holsbeek

Kortrijk-

St.-Pieters-

Nieuwrode

Dustel

Rode

Oppervlakte

3 849 ha

1 040 ha

846 ha

678 ha

1 285 ha

Inwoners '(1991)

7737

3457

1307

875

2098

Inwoners (2010)

9471

4043

1670

1057

2701

Vreemdelingen ( 2010)

179

103

27

12

37

Gezinnen ( 2010)

3678

Gem. gezinsgrootte (2010)

2,57

Werkzoekenden '(2010)

311

Woningen ( 2010)

4141

Tabel 1: enkele kengetallen van de gemeente Holsbeek NIS volkstelling 1991, GOM Vlaams-Brabant en gemeentelijke gegevens

13/139


II.2.2 II.2.2.1

Bodemgebruik Evolutie van de bodembezetting2

Op basis van de kadastrale statistieken is het mogelijk om een gedetailleerd beeld te krijgen van de verhouding tussen de bebouwde en de niet-bebouwde oppervlakte en de evolutie hiervan.

Onbebouwde percelen (agrarische ruimte, bossen, heide, woeste gronden, natuurgebieden) De onbebouwde oppervlakte bedroeg in 1995 3.260 ha of 84,7 % van de totale oppervlakte. In 1985 bedroeg dit nog 3.392 ha of 88,1 %, een afname van 131 ha of 3,4 % op 10 jaar tijd. Een sterke bevolkingstoename zorgt ervoor dat de gemiddelde oppervlakte onbebouwde grond per inwoner fors daalt. In 1985 bedroeg de gemiddelde oppervlakte per inwoner 46,42 are, in 1995 was dit nog slechts 39,25 are, een afname met bijna 7,17 are per inwoner.

In vergelijking met de buurgemeenten Rotselaar (-5,81), Lubbeek (-5,00) en Tielt-Winge (6,20) is dit een grotere afname van de onbebouwde oppervlakte per persoon. Zeker in verhouding met de stedelijke buurgemeenten Leuven (-0,53) en Aarschot (-2,00) is dit een forse afname. Desalniettemin ligt de onbebouwde oppervlakte per persoon in Holsbeek nog op hetzelfde niveau als Tielt-Winge en ongeveer 10 are hoger dan Lubbeek. In de buurgemeenten Rotselaar en Aarschot ligt deze bijna 20 are lager.

Bebouwde percelen (bebouwde oppervlakte, incl. wegenis en waterlopen) De bebouwde oppervlakte steeg in de periode van 1985 tot 1995 met 129,3 ha. Dit is een toename van bijna 4,3 %. De bebouwde oppervlakte bedroeg in 1985 300,4 ha en groeide in 1995 tot 429,6 ha. De evolutie van de bebouwde oppervlakte tussen 1985 en 1995 is verder op te splitsen in een lichte stijging van het aandeel appartementen (1,5 ha of 14 % van de bebouwde opp. in 1995 t.o.v. 0,9 ha in 1985), een stijging van het aantal huizen en hoeven (374,5 ha of 87,2 % in 1995 t.o.v. 261,7 ha in 1985), van de industriegebouwen (10,7 ha of 2,5 % in 1995 t.o.v. 4,7 ha in 1985), van de handelszaken (9,4 ha of 2,2 % in 1995 t.o.v. 6,0 ha in 1985), de openbare gebouwen (2,2 ha of 0,5 % in 1995 t.o.v. 2,0 ha in 1985) en een stijging van het aantal gebouwen voor welzijn, gezondheid, onderwijs, cultuur, sport en ontspanning (28,6 ha of 6,6 % in 1995 t.o.v. 23,7 ha in 1985). 2

: Ministerie van de Vlaamse Gemeenschap – Administratie Planning en Statistiek, Stativaria

14 en 18, september 1996 en augustus 1997.

14/139


II.2.2.2

Bodembestemming volgens het gewestplan

Bestemming wonen.......................................................................................... 431 ha Het woongebied is goed voor 11,1 % van de totale oppervlakte van het grondgebied van Holsbeek. Het woongebied kan verder onderverdeeld worden naar woongebied (143 ha), woongebied met landelijk karakter (214 ha), woonpark (63 ha) en woonuitbreidingsgebied (11ha). Gebieden voor recreatie ..................................................................................... 20 ha Hiervan is ca. 6 ha bestemd voor dagrecreatie. Het totaal aan recreatie is goed voor 0,5 % van het grondgebied. Bestemming groengebied, parkgebied, buffer, … ........................................... 117 ha Bestemming natuurgebied en –reservaat ......................................................... 733 ha Opvallend is het hoge aandeel van natuurgebieden t.o.v. de bos- en parkgebieden. Deze eerste beslaat bijna 18,9 % van Holsbeek, de andere gebieden beslaan ‘slechts’ 6,5 % van de totale oppervlakte. Bestemming bosgebied5 ..................................................................................133 ha Bestemming agrarisch gebied....................................................................... 2.425 ha Het agrarisch gebied is de grootste ruimtegebruiker in de gemeente. Het totaal is goed voor 62,5 %. Het kan onderverdeeld worden in agrarisch gebied (1.259 ha) en landschappelijk waardevol agrarisch gebied (1.166 ha). Bestemming industrie, bedrijven en KMO........................................................ 12 ha Het volledige gebied is bestemd voor ambachtelijke bedrijven en KMO’s. Alle terreinen zijn volzet.

0%

Woongebieden 11% 1% 3%

Gebieden voor recreatie Groengebieden, parkgebieden, buffers

19%

Natuurgebieden en natuurreservaten Bosgebieden

63% 3%

Agrarische gebieden Industriën, bedrijven, KMO's

Figuur 2: Bodemgebruik volgens het gewestplan, bron: gewestplan Leuven en Aarschot-Diest

15/139


5

: De cijfers van de boskartering kunnen afwijken omdat er in Holsbeek meer bos aanwezig is

dan gronden met bos als juridische bestemming.

II.3 RUIMTELIJKE CONTEXT

II.3.1

Cultuurhistorische situering.

Er zijn tal van aanwijzingen gevonden dat er reeds zeer vroeg bewoning was op de heuvelflanken en naast de oevers van de Winge. Vanaf de prehistorie, over de Romeinse en Frankische bezetting, bevestigen archeologische vondsten de menselijke aanwezigheid. De eerste vermelding van de naam Hulisbach dateert van 874. Tussen de negende en de elfde eeuw ontstonden waarschijnlijk ook de andere dorpen en gehuchten die nu Holsbeek vormen. Het bekendste relict uit de Holsbeekse geschiedenis is uiteraard de prachtige waterburcht Horst te St.-Pieters-Rode.

Wanneer de kaarten van de Ferraris (eind 18de eeuw) worden bestudeerd, is te merken dat de toen bestaande bebouwing vrij goed overeenkomt met de huidige dorpskernen. Ter hoogte van Holsbeek zijn al duidelijk kernen te Attenhoven, rond het kasteel van Tilt, op de Chartreuzenberg en een grote kern te Holsbeek-centrum te zien. In de kern van KortrijkDutsel zelf worden nog woongelegenheden te Dutselse hoek, Dries, Dutsel en een kleine woonkern langs Gobbelsrode aangetroffen wat normaal is gezien dit voor de fusie van Kortrijk en Dutsel was. Voorts zijn er nog de kernen van Sint-Pieters-Rode en Nieuwrode. Ook verspreide bebouwing komt voor, vooral ten zuiden van Sint-Pieters-Rode. De morfologie van de bebouwing in Holsbeek vindt haar historische oorsprong in de aanwezigheid van de Winge en de beboste valleigronden. De kernen zijn parallel gelegen aan de waterloop op de hoger gelegen gronden. Lintbebouwing is ontstaan langsheen de kortste verbindingswegen tussen de verschillende dorpskernen. De kaarten van Ph. Vander Maelen tonen dat er in de hierop volgende periode van ca. 70 jaar weinig veranderde. De verschillende dorpskernen zijn nauwelijks gegroeid. Op de militaire topografische kaarten van het begin van de 20ste eeuw valt onmiddellijk de aanleg van de spoorlijn Leuven-Aarschot op. Deze nieuwe infrastructuur doorkruist de toenmalige woonkern Attenhoven (Holsbeek-Plein).

Een halve eeuw later hebben de verschillende woonkernen een ware metamorfose ondergaan. Alle woonkernen zijn sterk gegroeid, niet enkel ter hoogte van de historische kern maar ook langs de verbindingswegen zijn. Het fenomeen lintbebouwing is typerend voor deze periode. Nieuwe verhardingen op de gewestweg N223 tussen Aarschot en Tienen werden aangelegd in 1997. De autosnelweg Leuven-Lummen is in concrete uitvoering vanaf 1977. De kernen groeien nog steeds en sluiten meer en meer op elkaar aan. Aangevuld met een

16/139


nieuwe kern (het Rot) wordt uiteindelijk de huidige situatie bereikt: een sterke lintbebouwing tussen de onderscheiden kernen. Holsbeek krijgt vorm in 1977, wanneer de fusie tot stand komt tussen de vier deelgemeenten. Hierbij valt duidelijk op dat St.-Pieters-Rode en Nieuwrode meer neigen naar Aarschot en Kortrijk-Dutsel en Holsbeek naar Leuven, zodat er sprake is van enige dualiteit in de gemeente.

II.3.2

Bestaande

ruimtelijke

structuur

op

macroniveau

(bovengemeentelijk) In dit deel wordt de globale structuur van de regio rond Holsbeek geschetst. De belangrijkste ruimtestructurerende elementen in het Hageland zijn de natuurlijke, de nederzettings-, de economische en de infrastructuurelementen. Holsbeek is gelegen in het noordelijk deel van het zandig en zandlemig Hageland. Deze deelruimte wordt duidelijk begrensd door enkele steden (Leuven, Aarschot, Diest en Tienen) en enkele infrastructuren (in het zuiden de E40 en de spoorlijn Leuven-Tienen, in het westen en het noorden de spoorlijn Leuven-Aarschot-Diest en in het oosten de N29 Tienen-Diest). Het westelijk gedeelte van het gebied behoort tot het stroomgebied van de Dijle; het noorden en oosten van het gebied behoren tot het stroomgebied van de Demer.

Natuurlijke structuur In de noordoostelijke regio van de provincie Vlaams-Brabant zijn vooral de Dijle en de Demer en hun valleien belangrijke elementen van het fysisch systeem. De lokale Wingevallei sluit aan bij de Demer, net voor de Demer in de Dijle overgaat. Demer- en Dijlevallei maken deel uit van een Europees ecosysteem dat als een groene S doorheen de provincie gaat. Holsbeek ligt op de grens tussen een noordelijk vlak gebied met arme zandige gronden en een zuidelijk reliëfrijker plateau met vruchtbare leemgronden.

Nederzettingsstructuur Het deelgebied wordt gekenmerkt door het stedelijk gebied Leuven en de kleinstedelijke gebieden Aarschot, Diest en Tienen. Kenmerkend is het bebouwd perifeer landschap dat zich ontwikkeld heeft in de rand van Leuven. De overige nederzettingen in het buitengebied staan eveneens onder druk van deze steden. Vele kleine dorpen zijn de laatste jaren enorm uitgegroeid door de suburbanisatie. De nederzettingsstructuur bestaat uit een samenhangend geheel van gehuchten, dorpen, linten en verspreide bebouwing in de open ruimte. Onder bebouwing worden zowel woningen, bedrijfs- of industriële gebouwen, recreatieve en toeristische bebouwing, als bebouwing voor gemeenschaps- en nutsvoorzieningen... begrepen.

17/139


Economische structuur De grootste bedrijvigheid situeert zich aansluitend bij het stedelijk gebied van Leuven en bij de kleinstedelijke gebieden van Aarschot, Diest en Tienen. Het open ruimtegebied tussen deze stedelijke kernen is bepalend voor de tewerkstelling in de landbouw. Voor Vlaanderen is dit gebied structuurbepalend. Vooral in het zuiden is de landbouw afgestemd op grootschalige akkerbouw.

Lijninfrastructuur Het deelgebied wordt afgebakend door de autosnelwegen E40 Leuven-Luik in het zuiden en de E314 Leuven-Lummen-Aken in het noorden en het oosten. Een verfijning van dit wegennet gebeurt door enkele regionale wegen: de N3 tussen Tienen en Leuven, de N2 tussen Leuven en Diest, de N19 tussen Leuven en Aarschot, de N10 tussen Aarschot en Diest, de N29 tussen Tienen en Diest en de N223 tussen Aarschot en Tienen. Parallel

met

het

autosnelwegennetwerk

lopen

verschillende

spoorverbindingen

die

verbindingen verzorgen tussen Leuven met Brussel, Tienen, Aarschot-Diest en Hasselt.

II.4 BESTAANDE RUIMTELIJKE STRUCTUUR VAN HOLSBEEK

II.4.1

Natuurlijke structuur

De natuurlijke structuur wordt samengesteld uit fysiek-ruimtelijke elementen, die op een natuurlijke manier ontstaan zijn en/of een belangrijke invloed gehad hebben op de menselijke activiteiten. Het zijn de (abiotische) elementen uit het fysisch systeem (bodem, reliëf, water…) of de biotische natuurelementen (bossen, weilanden…) II.4.1.1

Fysisch systeem

Geologische structuur en reliëf Holsbeek behoort geografisch gezien tot het Hageland. Dit Hageland is nog eens opgedeeld in enkele onderscheiden gebieden: -

het natte Hageland of nat zandleemgebied;

-

het droge Hageland met een gemengd zandleemgebied of droog zandleemgebied;

-

het Winge-Motte alluvium.

Holsbeek ligt in het droge Hageland. Het alluvium van de Winge wordt apart beschouwd. Kenmerkend voor het droge Hageland zijn de WZW-ONO gerichte getuigenheuvels, afgewisseld met vaak brede depressies. Deze heuvels worden algemeen beschouwd als zandbanken, overgebleven van de Diestiaan-transgressie. Deze zandbanken, afgezet aan de kustlijn van de Diestiaanzee, waren rijk aan glauconiethoudende zanden. Bij het terugtrekken van de zee verlaagde de grondwatertafel en

18/139


werden de zandbanken aan de oppervlakte gebracht, waar het glauconiet oxideerde tot erg resistent limoniet. De vorming van ijzerzandsteen maakte van de zandbanken weinig erosiegevoelige heuvelruggen. In de depressies verhinderde het grondwater de oxidatie tot limoniet zodat hier het zand vrij vlot kon uitgeschuurd worden tot op oudere tertiaire lagen, in casu het Tongeriaan. In het Kwartair, meerbepaald tijdens het Pleistoceen, werd een zandleemdek afgezet boven op de tertiaire lagen. Tijdens de laatste ijstijd (Holoceen) konden de riviertjes tussen de depressies belangrijke hoeveelheden alluvium afzetten wegens de stijging van het zeeniveau. Onder andere de Winge kon toen een brede, vlakke vallei opbouwen, die een oost-west verloop heeft. De gemiddelde hoogte van de vallei is 20 m. Op de heuvels verdween geleidelijk het zandleemdek en kwamen de tertiaire lagen (vooral Diestiaan) opnieuw aan de oppervlakte. De getuigenheuvels langs de zuidgrens (Chartreuzen-, Attenhoven- en Speelberg) zijn iets hoger (+75 m) dan de meer noordelijk gelegen hellingen (vb. Benninksberg + 67,5 m).

Bodemstructuur Gelegen in de zandleemstreek bestaat de bodem overwegend uit zandleem en lichte zandleemgronden. Wegens het wisselende reliëf, de verscheidenheid in grondsubstraat en de erg variabele grondwaterstanden spreekt het voor zich dat er in Holsbeek een grote variatie aan bodemtypes te vinden is. Zand en leembodems, droog tot vochtig, wisselen af, maar toch kunnen een viertal bodemtypes worden onderscheiden naargelang de plaats waar ze voorkomen: -

Wingevallei: alluviale, natte tot zeer natte leem- en kleibodems, sterk tot zeer sterk gleyig met een

-

reductiehorizont (volgens een vochttrap); plaatselijk komt veen voor (Bergbroek, Gasthuisbos);

-

getuigenheuvels: droge tot matig vochtige, zanderige bodems;

-

voet van de hellingen: brede gordel van droog tot matig nat, zandlemig colluvium;

-

tussen heuvels en vallei: vooral drogere gronden, zandleembodems, niet tot matig gleyig.

Hydrografie Waterlopen – stromend water In het Hageland is er geen uitgebreid netwerk van rivieren te vinden. Holsbeek behoort net zoals de ganse streek bijna geheel tot het stroombekken van de Demer. Alleen het uiterste westen vloeit af naar de Dijle, via de Leibeek. De belangrijkste zijrivier van de Demer is de Winge-Molenbeek. Deze stroomt in een brede, oost-west georiënteerde vallei. Zowel de boven- als de benedenloop zijn zuid-noord gericht. De andere riviertjes stromen ten zuiden van de Winge zuid-noord en ten noorden, west-oost. Op het grondgebied Holsbeek komen ongeveer 32 km geklasseerde waterlopen voor: -

Categorie 1: 1.080 m beheer Vlaamse Gemeenschap

19/139


-

Categorie 2: 17.744 m beheer Provincie

-

Categorie 3: 13.795 m beheer Gemeente

Het hydrografische net wordt vervolledigd door een reeks niet geklasseerde loopjes die de waterhuishouding regelen.

waterloop

nummer

categorie

Winge-Molenbeek

3.002

1/2

Leibeek

3.140

2

Leibeek

3.139

2

Grote Leibeek

3.026

2

Kleine Leibeek of Leigracht

3.138

2/3

De Zicht

3.144

3

Grote Losting

3.021

2/3

Kleine Losting

3.024

3

Droge beek

3.027

2

Kleine beek of Stuikbeek

3.028

3

Sluisbeek

3.123

3

Broekwaterloop

3.137

3

Waterloop

3.145

3

Waterbosbeek

-

3

Uilenbergloop

-

-

Haverbeek Thienenloop

-

-

Tabel 2: Waterlopen in Holsbeek, bron: Watering Molenbeek en atlas der waterlopen Stilstaand water

Slechts op enkele plekken liggen grotere oppervlakten ‘stilstaand water’. Ze zijn vooral terug te vinden in vallei van de Winge: aan de Blauwmolen, rond het kasteel van Horst, aan de Heilige Geestmolen, te Dutsel en rond de pastorij van Sint-Pieters-Rode. Ook rond het kasteel Van Tilt en ‘De Zicht’ te Holsbeek vinden we heel wat vijvers terug.

Grondwater

Wat het grondwater betreft, kan worden gesteld dat de watervoerende lagen zich op geringe diepte bevinden (1 tot 2 m diep). De tertiaire zandsubstraten worden nauwelijks beschermd door ondoordringbare lagen, zodat het grondwater erg kwetsbaar is. Ter plaatse van heuvels zit het grondwater uiteraard dieper, hoewel plaatselijk een ondiepe watertafel aanwezig kan zijn omwille van bijvoorbeeld ijzerzandsteenbanken die de inwendige drainage verhinderen. Waterbronnen situeren zich aan de voet van de hellingen waar het ‘Brusseliaans ondiep’ voorkomt. Er is slechts één openbare waterwinning, meerbepaald ter hoogte van het Rot te Nieuwrode (vergund waterproductiecentrum van de V.M.W. d.d. 31-08-1995). De winning bestaat uit acht boorplaatsen.

20/139


II.4.1.2

Ecologisch systeem

Bosstructuur

Uit de gedetailleerde inventarisatie “Boskartering van het Vlaamse Gewest – Holsbeek” van de dienst Waters en Bossen blijkt onmiddellijk dat Holsbeek een bosrijke omgeving is. Met een beboste oppervlakte van 910 ha op een totale oppervlakte van 3.850 ha geeft dit een bebossingsindex van 23,6%. Dit is ongeveer 3 maal het Vlaams gemiddelde. Bijna de helft van het bosareaal bestaat uit populier. Bijna het ganse bosareaal (868 ha) is privaat eigendom. De gemeente Holsbeek heeft geen bos in eigendom. De Vlaamse gemeenschap kocht een belangrijk deel van het Chartreuzenbos aan (80 ha) en het domein van Horst (113 ha). Sommige van de nog aanwezig boscomplexen staan onder hoge verkavelingdruk en dreigen compleet te verdwijnen. Wat opvalt is de afwezigheid van bosreservaten, waardoor waardevolle percelen vaak onvoldoende wettelijke bescherming genieten. Voor het Chartreuzenbos werd er een bosbeheersplan opgemaakt. Ook werden er voor een aantal privébossen bosbeheersplannen opgesteld (bijvoorbeeld: Het Broeck – Van Wesel, Van Tilt, De Zicht, Mostingbos, Dunbergbroek + De Roost, de Troostembergh, Blauwmolen, Bergbroek)

Beekvalleien

De beekvallei van de Winge loopt doorheen de gemeente van zuidoost naar noordwest, de bron van de Winge ligt in Lubbeek. Ze volgt hierbij eerst de gemeentegrens met Tielt-Winge om daarna in oostelijke richting de gemeente in twee delen te snijden. De beekvallei passeert tussen de woonkernen van Sint-Pieters-Rode en Nieuwrode. Op het grondgebied van de gemeente Rotselaar en Lubbeek wordt ze Molenbeek genoemd. De beekvallei van de Molenbeek is structuurbepalend op Vlaams niveau.

II.4.2

Agrarische structuur

Er zijn twee grote agrarische eenheden in Holsbeek te onderscheiden. Het ene is een noordelijk gelegen agrarisch gebied rond Nieuwrode. Het andere gebied ligt ten zuiden van Kortrijk-Dutsel en Sint-Pieters-Rode. (Zie kaarten natuurlijke structuur en economische structuur) In 2007 waren er nog 85 ( versus 128 in 1996) agrarische bedrijven in Holsbeek aanwezig. Zij maken gebruik van ongeveer 1 447,95 ha cultuurgrond.

Noordelijk agrarisch gebied

Het noordelijk agrarisch gebied op het plateau van Nieuwrode biedt een sterk versnipperd beeld. De weinige aanwezige kleine landschapselementen liggen onder druk. Er ontbreken punten lijnvormige elementen die het gebied kunnen structureren. Deze percelen werden in het verleden vooral voor kleinfruitteelt aangewend. De historische kleinfruitteelt is er erg op

21/139


achteruitgegaan. De teelt van perziken is er nagenoeg verdwenen en ook de aardbeienteelt is afgenomen.

Zuidelijk agrarisch gebied

Dit landbouwgebied, in het zuidoosten van de gemeente, wordt gekenmerkt door een meer grootschalige landbouw. Het zuidelijk agrarisch gebied bevat weinig interessante vegetaties en is bijna volledig ingenomen door akkers. De verschillende holle wegen en enkele beboste percelen hebben een ecologisch belang. Ook hier zijn weinig of geen punten lijnvormige elementen te vinden. De verkeerswegen versnipperen de ruimte en vormen een barrière. Dit wordt nog versterkt door de lintbebouwing in Gobbelsrode en andere verbindingsstraten. De kwaliteit en de vruchtbaarheid van de gronden in dit deel van de gemeente is veel hoger dan die van de gronden in het noordelijk agrarisch gebied.

22/139


III

BELEIDSKADER

III.1 DECREET

HOUDENDE

ALGEMENE

BEPALINGEN

INZAKE

MILIEUBELEID VAN 5 APRIL1995 GEWIJZIGD VOLGENS DECREET VAN 8 MEI 2009 In dit decreet wordt een kader geschetst voor een integraal en duurzaam milieu- en natuurbeleid op velerlei domeinen (besluitvorming en inspraak, bedrijfsinterne milieuzorg, milieueffecten veiligheidsrapportage,…). In het decreet werd m.b.t. de milieuplanning opgenomen dat het Vlaamse gewest verplicht is vijfjaarlijks een milieubeleidsplan op te stellen, gecombineerd met het 2-jaarlijks opmaken van een milieurapport en het jaarlijks opstellen van een milieujaarprogramma. Lagere overheden zoals provincies en gemeenten kunnen ook dergelijke beleidsdocumenten opmaken, zolang erover gewaakt wordt dat inhoudelijk niet afgeweken wordt van het hogere niveau. Hiertoe kunnen gemeenten de samenwerkingsovereenkomst ‘Milieu als opstap naar duurzame ontwikkeling’ ondertekenen.

III.2 SAMENWERKINGSOVEREENKOMST ‘MILIEU ALS OPSTAP NAAR DUURZAME ONTWIKKELING’ De samenwerkingsovereenkomst is een vrijwillige overeenkomst die een gemeente of provincie kan afsluiten met de Vlaamse overheid op vlak van milieu. Als een gemeente of provincie de overeenkomst ondertekent, krijgt ze in ruil voor het uitvoeren van een aantal taken die in deze overeenkomst worden opgesomd, financiële en inhoudelijke ondersteuning van de Vlaamse overheid. De gemeente of provincie kan - binnen zekere marges zelf kiezen welke onderdelen van de overeenkomst ondertekend worden en welke ambitieniveaus ze wenst te behalen. De samenwerkingsovereenkomst werd principieel goedgekeurd door de Vlaamse regering voor een periode van 6 jaar maar wordt contractueel elk jaar aan de gemeenten en provincies voorgelegd..

III.3 UITVOERINGSBESLUIT VAN 14 JUNI 2002 BETREFFENDE DE PROVINCIALE EN GEMEENTELIJKE MILIEUPLANNING EN DE MILIEURAAD Dit uitvoeringsbesluit werd opgesteld ter uitvoering van de artikelen 2.1.16; 2.1.18; 2.1.22; 2.1.24 uit het bovenstaande decreet. In het uitvoeringsbesluit worden o.a. volgende zaken gesteld:

23/139


•

Voor de gemeenten is het opstellen van een milieubeleidsplan niet meer verplicht, wel het oprichten van een milieuraad;

•

In de milieuraad moeten nu ook zetelen de "meest belanghebbende overheidsorganen, instellingen en privaatrechtelijke organisaties" die op vraag van het schepencollege moeten advies geven over het ontwerp-MBP. Het uitvoeringsbesluit preciseert verder niet wie over het MBP om advies moet worden gevraagd en in de milieuraad moet zetelen; wat betreft de samenstelling wijzigt er dus niets t.o.v. het milieuconvenant.

•

De leden van de gemeenteraad kunnen geen stemhebbend lid of voorzitter zijn, evenmin als de milieuambtenaar van de gemeente.

III.4 MILIEUBELEIDSPLANNEN De milieubeleidsplannen van een hoger niveau (provinciaal en gewestelijk) hebben hun invloed op het milieubeleidsplan van de gemeente Holsbeek in die zin dat het gemeentelijke beleid moet afgestemd zijn op de grote visies van deze overheden. Het moet een lokale vertaling zijn van deze visies.

III.4.1

Gewestelijk Milieubeleidsplan Vlaanderen

De Vlaamse regering heeft op 19 september 2003 het Milieubeleidsplan 2003-2007 goedgekeurd. De inhoudelijke klemtonen van het plannen liggen in de lijn van het MEP 6 en zijn dus vooral gericht op klimaat, biodiversiteit (met inbegrip van bodem), gezondheid (met inbegrip van stedelijk milieubeleid) en natuurlijke hulpbronnen (met inbegrip van de afvalproblematiek). Gelet op de kaderrichtlijn “water”, zal het beleid ook hier uitgebreid aandacht aan besteden. Dit plan werd verlengd tot 2010.

Het Vlaams milieubeleidsplan heeft een thematische aanpak. Er wordt een onderscheid gemaakt tussen twaalf thema’s

•

verdunning van de ozonlaag

•

verandering van het klimaat door het broeikaseffect

•

verontreiniging door fotochemische stoffen

•

verzuring

•

vermesting

•

verspreiding van milieugevaarlijke stoffen

•

verontreiniging en aantasting van de bodem

•

verontreiniging door afvalstoffen

•

verstoring van watersystemen

•

hinder

•

versnippering

24/139


•

verlies aan biodiversiteit

Voor elk van deze thema’s werden doelstellingen op lange en kortere termijn uitgewerkt. Om deze doelstellingen te bereiken werden voor elk thema ook verschillende maatregelen uitgewerkt. Daarnaast komen er verspreid over de verschillende thema’s 40 projecten aan bod, die bedoeld zijn als hefboom om de doelstellingen uit het plan te realiseren.

In het plan wordt ook aandacht besteed aan ‘actoren/doelgroepen’, omdat zij zowel veroorzakers als oplossers voor een bepaald milieuprobleem kunnen zijn. Omdat sommige gebieden extra aandacht vergen en een beleid dat afgestemd is op de lokale situatie, is er ook een hoofdstuk gebiedsgericht beleid. Ook de verschillende instrumenten voor het milieubeleid, internationale samenwerking, geïntegreerd overheidsbeleid en de kosten en financiering komen aan bod.

Het gemeentelijk milieubeleidsplan mag niet afwijken van de bindende bepalingen van het Vlaamse milieubeleidsplan. Voor MINA 3 werden de plandoelstellingen als bindend aangeduid. We denken hierbij bv. aan het terugdringen van de emissies van ozonafbrekende stoffen met ten minste 70% t.o.v. de emissies in 1999, het bereiken van 6% groene stroom in de distributieleveringen van elektriciteit tegen 2010, een afname van drinkwatergebruik en een stijging van het hemelwatergebruik bij de bevolking, het bevorderen van de mogelijkheden van migratie tussen en binnen leefgebieden voor bepaalde soorten, … .

De Vlaamse regering heeft op 19 september 2003 het Milieubeleidsplan 2003-2007 goedgekeurd. Dit plan zet de bakens uit voor het milieubeleid in Vlaanderen, tot 2007 en met een verlenging tot 2010. Het plan geeft niet alleen de richting aan waarin de overheid wil gaan met het milieubeleid, maar maakt ook duidelijk aan burger en bedrijfsleven wat zij op milieuvlak kunnen verwachten van de overheid de komende jaren.

Voor de allereerste keer beslaat het Milieubeleidsplan het volledige Vlaamse milieubeleid. Het plan kwam tot stand na een langdurige bevraging van alle betrokkenen, o.m. via een grootschalig

openbaar

onderzoek.

Gemeenten,

provincies,

adviesraden,

allerhande

organisaties, bedrijven en burgers brachten hun adviezen en opmerkingen over het plan uit. Deze werden door de administratie gebundeld in een overwegingsdocument en het plan werd waar nodig aangepast. De milieujaarprogramma's worden jaarlijks opgesteld door de Vlaamse regering en dienen ter uitvoering van het Milieubeleidsplan.

25/139


III.4.2

Provinciaal milieubeleidsplan Vlaams-Brabant

Het ontwerp van het provinciaal milieubeleidsplan Vlaams-Brabant werd vastgesteld op december 2008 en heeft een planperiode die loopt van 2009-2013. Het plan formuleert 8 projecten die bijdragen aan een gezonder en duurzamer leefmilieu.

III.4.3

Milieubeleidsplan Holsbeek 2005-2009

In 2002 werd beslist deel te nemen aan de samenwerkingsovereenkomst “Milieu als opstap naar duurzame ontwikkeling”. De gemeente Holsbeek is echter al veel langer bezig met het actief deel nemen aan een milieubeleid. Een GNOP werd in 1995 opgesteld, bermbeheersplannen werden uitgewerkt. Een milieuambtenaar en duurzaamheidsambtenaar zijn als aanspreekpunt aanwezig. De gemeente

heeft

onderschreven.

het

10-puntenprogramma

van

de

provincie

inzake

waterbeheer

Een studie aangaande de waterkwaliteit van oppervlakte water werd

uitgevoerd (eindwerk van Joris Mertens van de Hogeschool der Kempen). Op initiatief van de MAR heeft een actieprogramma aangaande de analyse, uitgevoerd door de KULeuven , op de mogelijke verontreiniging van putwater plaatsgevonden. Men is ook actief bezig met het opstellen van een inventaris van milieuvergunningen, een inventaris van verontreinigde gronden. Subsidies worden verleend voor het duurzaam omspringen met water. Dit zijn maar enkele voorbeelden. Algemeen is het mileubeleidsplan voornamelijk gericht op het sensibiliseren van de bevolking en/of bepaalde doelgroepen. Tevens wordt het belang van de voorbeeldfunctie die de gemeente heeft extra in de verf gezet. Thans wordt met betrekking tot een aantal deelgebieden reeds sensibilisering doorgevoerd:

Vaste stoffen

•

afvalpreventie via infoblad

•

gebruik kringloopwinkel promoten

•

gratis afhalen houtsnippers op containerpark

•

verkoop compostvaten op gemeente

Energie

•

minder energieverbruik via infoblad

•

rationeel energiegebruik in sportschuur als voorbeeldfunctie

Natuur- en bosgebieden

•

Boomplantactie met scholen

•

Wandelingen met natuurgids

26/139


Hinder

•

Infopanelen op glasbolsites

•

Aanplakken reglement op sluikstorten op vuilverzamelplaats

•

Infoblad aangaande problematiek zwerfkatten ( aansluiting bij dierenbescherming)

•

Reglementen (politie)

Mobiliteit

•

Infoblad en brochures aan loket ‘ Adem diep in’, ‘ROB’

•

Meegeven ROB-campagnefolder bij afgegeven nieuw rijbewijs

•

De Lijn bedeelt folders en voert in samenwerking met de gemeente enquêtes

III.4.4


In zitting van 5 maart 2009 werd door het college besloten het huidige milieubeleidsplan te actualiseren en de aangepaste versie te verlengen tot 2014.

27/139


UITVOERINGSPLANNEN (Uit structuurplan Holsbeek – ARCADIS Gedas 2004)

III.4.5

Biologische waarderingskaart

De biologische waarderingskaart (De Blust et al., 1985) geeft op basis van een gedetailleerde inventaris van het biologisch milieu een overzicht van de vegetaties in België. De voorkomende vegetatie wordt geïnventariseerd en in kaart gebracht. Er worden 18 vegetatieklassen onderscheiden. Op basis van 4 criteria (zeldzaamheid, biologische kwaliteit, kwetsbaarheid, vervangbaarheid) wordt aan een ecotoop een waardecijfer toegekend. Al naargelang het waardecijfer wordt het ecotoop opgedeeld in de categorieën zeer waardevol, biologisch waardevol en biologisch minder waardevol.

Hieronder worden enkele waardevolle en zeer waardevolle gebieden beschreven. -

Het westelijk deel van Holsbeek: In dit gedeelte zijn het Gasthuisbos, het Chartreuzenbos en het Sint-Gertrudisbos gesitueerd. Hoewel de heuvels waarop deze bossen staan erg te lijden hebben onder verkavelingsdruk en de huidige spontane groei van exoten of naaldhout, zijn hier nog waardevolle eiken- en beukenbossen achtergebleven. Na de aanplanting voor het gebruik van hout in de steenkoolmijnen is de verdere verbossing nadien ontstaan doordat men geen (hak)hout meer nodig had.

-

De Wingevallei: De ganse Wingevallei is een aaneenschakeling van waardevolle en zeer waardevolle percelen o.a. het Hof ter Winge, Bergbroek, Dunbergbroek, de Blauwmolen, Vierbunders, de Heilige Geestmolen, het kasteel van Horst, de VijversBaronsheide en de Lozenhoek. Erg belangrijk is de aanwezigheid van enige mesofiele hooilanden.

-

Het Mostingbos: Het gaat om een zuur eikenbos op de Oomberg dat als zeer waardevol wordt beschouwd.

-

Holle wegen: Eén van de meest typische kenmerken van het Hageland is het veelvuldig voorkomen van holle wegen. Sommige holle wegen zijn restanten van oude steengroeven. De nog onverharde wegen worden als zeer waardevol beschouwd, de andere, voor zoverre nog enige natuurlijke kenmerken hebben, als waardevol.

-

Natuurreservaat Benniksberg

Samenvattend kunnen we zeggen dat Holsbeek niet alleen een landschappelijk, maar ook biologische een waardevolle gemeente is met veel potentieel.

28/139


III.4.6

Regionaal landschap Noord-Hageland

Een Regionaal Landschap heeft een dubbele betekenis: -

Een zich over de gemeentegrenzen uitstrekkende oppervlakte met een eenvormig landschap met grote mogelijkheden voor natuurontwikkeling en NG recreatie.

-

De organisatie die werkt aan draagvlak- en doelgroepenbeleid en invulling geeft aan de hand van gebiedsgericht beleid binnen de provincie.

Het erkend Regionaal Landschap Noord-Hageland groepeert de gemeenten Holsbeek, Scherpenheuvel-Zichem, Aarschot, Diest, Bekkevoort, Begijnendijk, Lubbeek, Tielt-Winge en Rotselaar.

29/139


De doelstellingen van een regionaal landschap situeren zich vooral op het gebied van de natuurontwikkeling/natuurbeheer en de landschapsontwikkeling met aandacht voor de eigenheid van de streek. De samenwerking tussen gemeenten, natuurorganisaties en andere gebruikers van open ruimte garandeert een gefundeerd beleid gericht op een breed maatschappelijk

draagvlak.

Bekende realisaties

tot

op

heden

zijn

onder

andere

haagplantacties, poelenproject en hoogstamboomgaarden, herwaardering van holle wegen, beheerswerkzaamheden op het domein van Horst, het ruimen van de ringgracht rond de pastorie van Sint-Pieters-Rode, herwaardering van de pastorijtuin Sint-Maurus te Holsbeek en planning en coordinatie van de aanleg van de ecotunnel.

III.4.7

Traditionele landschappen en de atlas van landschapsrelicten

Volgens de kaart van de traditionele landschappen van het Vlaams Gewest behoort Holsbeek tot het Zandige Hageland en wordt het doorsneden door een uitloper van het valleicomplex van Dijle-Gete-Demer. Het landschap wordt er samengesteld uit (beboste) heuvelruggen en valleien met wijdse, soms panoramische zichten. De wegen en de bebouwing zijn er, rekening houdend met de landschappelijke indeling (valleien en heuvelruggen) ingeplant.

30/139


In de traditionele landschappen werden relictobjecten geselecteerd op basis van criteria herkenbaarheid, gaafheid en samenhang. Ze worden ingedeeld in relictzones, ankerplaatsen, lijnrelicten en puntrelicten16. Relictzones zijn gebieden van wisselende oppervlakte waarin de landschappelijke structuren van bewoning, wegen, kavels of perceelsbeplanting van de traditionele landschappen op een herkenbare manier bewaard zijn gebleven. Ankerplaatsen zijn de meest waardevolle landschappelijke plaatsen die bestaan uit complexen van gevarieerde erfgoedelementen die een geheel of ensemble vormen. Ze zijn uitzonderlijk inzake gaafheid of representativiteit of nemen ruimtelijk een plaats in die belangrijk is voor de zorg of het herstel van de landschappelijke omgeving.

Lijnrelicten worden gevormd door lijnvormige landschapselementen die drager zijn van een cultuurhistorische betekenis. Het kunnen allerhande wegentracés zijn, dijken, militaire verdedigingslinies en ook natuurlijke verschijnselen wanneer die het bindend element zijn tussen erfgoedwaarden of landschappelijk structurerend zijn.

Puntrelicten bestaan uit afzonderlijke objecten met hun onmiddellijke omgeving. Het zijn dikwijls bouwkundige elementen met een bijzondere erfgoedwaarde, zoals monumenten. Niet alleen het bouwkundig erfgoed behoort tot deze categorie, maar ook alle bijzondere landschapselementen, zoals bv. een solitaire boom. In de gemeente Holsbeek werden volgende elementen geselecteerd:

31/139


-

De Hellingsbossen van Noord-Haspengouw (R20065), de Wingse Broeken en Molenbeek (R20070) en de Molenberg, Speelberg, Chartreuzenbos, Uilenberg (R20072) worden aangeduid als relictzones.

-

De vallei van Molenbeek Van Gemp tot Horst (A20016) en de Diestiaanruggen te Wezemaal (A20014) werden geselecteerd als ankerplaats.

-

De Zuun-Beringbeek (L20021) werd geselecteerd als lijnrelict.

-

Als puntrelicten werden aangeduid: Kasteel van Van Tilt met tuin (P20795), Pastorij van Holsbeek (P20796) en Sint-Mauruskerk (P20797), Hof ter Winge (P20798), Heilig Geesthof (P20800), Pastorij van Kortijk-Dutsel (P20801) en Sint-Catharinakerk (P20802), Koningshoeve (P20803), Pastorij van Sint-Pieters-Rode (P20806) en SintPieterskerk (P20805), Kasteel van Horst (P20807) en Horsthoeve (P20808), SintLambertuskerk (P20809) en Pastorij Nieuwrode (P20810), Heilige Geestmolen (P21108) en Blauwmolen (P21109).

Landschapsatlas Vlaanderen

III.4.8

Vogelrichtlijngebied/Habitatrichtlijngebied

De Wingevallei en het Chartreuzenbos werden in uitvoering van de Europese richtlijn 92/43/EEG door een beslissing van de Vlaamse regering van 04/05/2001 beschermd als habitatrichtlijngebied. De bescherming is voornamelijk opgelegd voor het beschermen van de aanwezige heidecomplexen, graslanden, ruigten en hooilanden, beuken-, eiken- en alluviale bossen en voor de vleermuis, bittervoorn en de kamsalamander.

32/139


III.4.9

Vlaams Ecologisch Netwerk

Een belangrijke doelstelling van het structuurplan Vlaanderen is het behoud en de versterking van het buitengebied. Hieronder wordt ook een versterking van de natuurlijke structuur verstaan. Dit gebeurt door de afbakening van het Vlaams Ecologisch Netwerk (VEN). Het VEN wordt opgebouwd uit de ‘Grote Eenheden Natuur’ (GEN) en de ‘Grote Eenheden Natuur in Ontwikkeling’ (GENO). Eind 2002 werd er een eerste fase van het VEN afgebakend. De eerste fase beslaat ca. 85.000 ha. In de toekomst zullen er nog 35 000 ha VEN worden afgebakend. De Wingevallei en delen van Grote Losting werden aangeduid als GEN.

III.4.10 Bermbeheersplan De gemeente Holsbeek onderhoudt zijn wegbermen volgens een wegbermbeheersplan.

III.4.11 GNOP – Regionaal en gemeentelijk natuurontwikkelingsplan Het Gemeentelijk Natuurontwikkelingsplan, of kortweg GNOP, is een onderdeel van het milieuconvenant dat de gemeente afsloot met de Vlaamse overheid. Het is een plan dat wordt opgemaakt voor heel het grondgebied van de gemeente. Het document beschrijft naast de natuurwaarden ook de concrete maatregelen die nodig zijn voor het behoud en de vergroting van deze waarden. De hoofddoelstelling van het GNOP is het beleid van de gemeente op het vlak van natuurbehoud uit te werken. Op de eerste plaats richt dit beleid zich tot de ontwikkeling en de vergroting

van

de

aanwezige

natuurwaarden

van

gebieden,

soorten,

33/139


levensgemeenschappen,

kleine

landschapselementen

en

het

vergroten

van

het

maatschappelijk draagvlak door sensibilisatie en educatie. Het Gemeentelijk Natuurontwikkelingsplan werd afgerond in april 1996 door studiebureau Gedas. Het vormt de beschrijving van de maatregelen en acties die in Holsbeek zullen genomen worden om de natuurwaarden plaatselijk te beschermen en/of te ontwikkelen. Als belangrijkste doelstelling in het kader van het GNOP worden door de gemeente Holsbeek drie pistes gevolgd: ten eerste een strikte ruimtelijke ordening met grote aandacht voor het ecologische aspect, ten tweede concrete natuurontwikkeling waarbij de meeste aandacht uitgaat naar het creëren van een ecologische netwerkstructuur en als derde een maximale deelname van de bevolking met aandacht voor natuureducatie. Prioritair werden de volgende acties voorgesteld: -

opstellen van een gemeentelijk ruimtelijk structuurplan;

-

inplannen van ecologische verbindingsstructuren bij infrastructuurwerken;

-

opmaken en uitvoeren van het bermbeheersplan;

-

beschermen van waardevolle holle wegen;

-

aanplanten van houtkanten;

-

opstellen ontwikkelingsplan Wingevallei.

III.4.12 Mobiliteitsplan Een mobiliteitsplan is het resultaat van een convenant tussen de gemeente, de Vlaamse overheid en de openbare vervoersmaatschappij. Beide laatste partners worden ingevuld door de Administratie Wegen en Verkeer en De Lijn. Het mobiliteitsplan beoogt een gemeentelijke visie met betrekking tot mobiliteit en verkeersstructuren op haar grondgebied. Ook relaties met andere gemeenten of hogere overheden worden nader bekeken. Het te volgen proces is voor geheel Vlaanderen eenduidig vastgelegd. De provinciale auditcommissie begeleidt en beoordeelt de opgemaakte plannen. Deze planopmaak gebeurt in drie fasen. De eerste fase behelst een oriëntatienota waarin vooral inventarisatie van bestaande gegevens wordt verwerkt tezamen met de visies van verschillende beleids- en belangenactoren. De tweede fase omvat bijkomend onderzoek en de opmaak van een aantal scenario’s. Er wordt een trendscenario en één of meerdere varianten van een duurzaam scenario voorgesteld. In de derde fase worden beleidsmaatregelen voorgesteld om het gekozen scenario duurzame mobiliteit uit te werken. De maatregelen worden ingedeeld per project met aanduiding van prioriteit, uitvoeringspartner en kostenraming. Het mobiliteitsplan van Holsbeek werd goedgekeurd op 12 september 2000 door de provinciale auditcommissie. De krachtlijnen van het mobiliteitsplan voor Holsbeek zijn: -

vervolledigen van het fietsnetwerk en realiseren van de verbindende fietsroutes;

-

sturen van het gemotoriseerd verkeer naar bovenlokale en lokale verbindingswegen;

-

verhogen van het openbaar vervoeraanbod;

-

verhogen van de verkeersleefbaarheid in de verschillende centra.

34/139


In zitting van 06/12/07 werd door het college van burgemeester en schepenen beslist het mobiliteitsplan te verbreden en verdiepen. De verkenningsnota werd goedgekeurd op de provinciale auditcommissie van 07/07/2009.

III.5 STRUCTUURPLANNEN

III.5.1

Ruimtelijk structuurplan Vlaanderen

Het Ruimtelijk Structuurplan Vlaanderen duidt Holsbeek aan als een buitengebiedgemeente, wat inhoudt dat de openruimtefuncties hier primeren. Basisprincipe voor het buitengebied is dat het fysische systeem ruimtelijk structurerend is.

De gewenste ruimtelijke structuur wordt verder uitgediept in de doelstellingen en ontwikkelingsperspectieven voor het buitengebied. Natuur, landbouw en bos zijn samen met wonen en werken de structuurbepalende functies van het buitengebied. Het ontwikkelen van deze structurerende activiteiten en functies moet garant staan voor een “duurzame ruimtelijke ontwikkeling” van het buitengebied.

III.5.2

Ruimtelijk structuurplan provincie Vlaams-Brabant

Het beleid van het ruimtelijk structuurplan van de provincie Vlaams-Brabant (op 11 mei 2004 door de provincieraad van Vlaams-Brabant definitief vastgesteld) ten aanzien van buitengebieden is gericht op het behoud, het herstel, de ontwikkeling en het verweven van landbouw, natuur, bos, wonen en werken. Volgende doelstellingen worden in dit structuurplan vooropgesteld :

•

Het functioneren van de structuurbepalende functies mag niet worden aangetast

•

Tegengaan van versnippering in het buitengebied door bebouwing en infrastructuur

•

Bundelen van de ontwikkeling in kernen van het buitengebied

•

Landbouw- natuuren bosfunctie gelijktijdig en gelijkwaardig afbakenen in goed gestructureerde gehelen

III.5.3

Ruimtelijk structuurplan Holsbeek

Het structuurplan Holsbeek is door de gemeenteraad goedgekeurd in zitting van 26 april 2005. De doelstellingen zoals ze op gewestelijk en provinciaal niveau zijn geformuleerd komen duidelijk naar voren. Het is de betrachting van het gemeentebestuur van Holsbeek een kwaliteitsvol ruimtelijk beleid te kunnen voeren als basispeiler van de hedendaagse samenleving. Voor de gemeente Holsbeek worden een aantal doelstellingen geformuleerd die ook met het milieubeleidsplan zullen interageren.

35/139


IV

INSTRUMENTARIUM

IV.1 BELEIDSINSTRUMENTEN -

Federaal Plan Inzake Duurzame Ontwikkeling

-

Samenwerkingsovereenkomst “Milieu als opstap naar duurzame ontwikkeling 20082013”, gemeenteraadsbeslissing d.d. 26 maart 2009

-

MBP provincie en Vlaams Gewest

-

Voorliggend milieubeleidsplan

-

Mobiliteitsplan

-

Ruimtelijk structuurplan

-

GNOP “1996”

-

Erosiebestrijdingsplan

-

Andere relevante studies vb landsschapsstudie

IV.2 GEMEENTELIJKE DIENSTEN -

Duurzaamheidsambtenaar : één ambtenaar

-

Milieudienst : één ambtenaar (eveneens diensthoofd Ruimtelijke Ordening en mobiliteitsambtenaar)

-

Mina-werkers: 2 voltijdse Mina werkers in samenwerking met de firma IGO Leuven

-

Interne milieuzorg : Holsbeek neemt de voorbeeldfunctie van de interne diensten ernstig en neemt initiatieven zowel op het vlak van een geïntegreerd beleid als op het vlak van productgebruik. Recentelijke verwezenlijkingen zijn: o

aankoop milieuvriendelijke kantoormaterialen

o

aanschaf van roetfilter op dieselmotor van veegwagen

o

aankoop van pesticiden die gedoogd zijn volgens de POCER

o

gezien hier geen cafetaria of catering is dagdagelijks kunnen we daarin ons beperken tot aankoop van statiegeldflessen en eerlijke koffie etc.

o

de recepties worden gegeven met echte glazen en soms met wijn van de wereldwinkel

o

aankoop van elektrische materialen met energiebesparingtoets

o

energieboekhouding van de gemeentelijke gebouwen

o

overschakelen op milieuvriendelijke poetsmiddelen

o

In Sportschuur speciale verlichting aangebracht: bewegingsschakelaars in gangen en kleedkamers en in de zaal verschillende luxstanden voor training of competitie

36/139


o

Regenwater wordt in nieuw gedeelte school Kortrijk-Dutsel, nieuw gedeelte school Nieuwrode, OCMW en loods hergebruikt

o

Toiletten op regenwater bij aanpassing van sanitair in Sportschuur, bibliotheek en gemeentehuis

-

Milieubarometer: Holsbeek zal de nodige acties nemen om een milieubarometer op te stellen, om zo het resultaat van de eigen initiatieven op te volgen

-

Volgende acties worden uitgevoerd overeenkomstig de samenwerkingsovereenkomst en beschikbaarheid van de software : Inventarisatie MMIS

-

o

inventaris van vergunningen klasse 1 & 2;

o

inventaris van gemelde klasse 3 bedrijven;

o

milieuklachtenregistratie en opvolging (MKROS)

o

inventaris van verontreinigde gronden;

o

inventaris van afgeleverde kapvergunningen

o

rioleringsdatabank

o

natuurvergunningenloket

Integratie op gemeentelijk vlak : Er is regelmatig overleg tussen alle betrokken diensten. Holsbeek maakt van een geïntegreerd beleid een hoofddoelstelling.

-

Toezicht : Gebeurt door twee gemeentelijke ambtenaren (milieuambtenaar en duurzaamheidsambtenaar). Er is tevens een samenwerkingsprotocol met de politie en samenwerking met de groendienst die de melding maakt.

-

Samenwerkingsverbanden : o

met de omliggende gemeenten (erosie en mobiliteit)

o

met de gemeentelijke milieu-adviesraad MAR

o

Lokaal Gezondheidsoverleg (LOGO)

o

RLNH

o

Igo Leuven

o

Ecowerf

o

Provincie Vlaams-Brabant

o

Vlaams-Gewest

o

Crematorium

37/139


IV.3 ADVIESRAAD VOOR MILIEU EN NATUUR MAR De milieuadviesraad is reeds actief sinds 1992 met statuten, goedgekeurd door de gemeenteraad d.d 28/12/92 en recent aangepast aan de samenwerkingovereenkomsten ; Er wordt advies gegeven rond de uitvoering van de samenwerkingsovereenkomst 2008 – 2013. De Statuten, het huishoudelijk reglement en de afsprakennota werden aangepast in 2003 en 2008 overeenkomstig de bepalingen van de samenwerkingsovereenkomst.

De adviesraad is samengesteld uit leden met stemrecht, plaatsvervangers, leden zonder stemrecht en leden met specialisatie. Volgende instanties worden uitgenodigd om in de raad te zetelen: •

Milieu en natuurverenigingen, jachtverenigingen

•

Onderwijsinstellingen

•

Sociaal-culturele organisaties

•

Beroepsgroepen

•

Landbouwers, watering

•

Burgers van gemeente Holsbeek

Om aan die eisen te voldoen werd er een oproep gedaan in het infoblad. Er worden tevens continue inspanningen geleverd om de werking van de MAR te verbeteren.

De MAR van Holsbeek omvat sedert 2007 volgende leden : Naam

Voornaam

Adres

Lefebre

Filip

Bovenveld 5

Snoeijs

Tinne

Holsbeeksesteenweg 240, 3010 KesselLo

Wens

Bruno

Hulsbergweg 14

Vandeplas

Johan

Rot 21

Clinckemaillie

Denis

Mostingstraat

Van Mellaert

Raymond

Rodeberg 5

Taveirne

Ria

Appelweg 150

Schotsmans

Romain

Wingeweg 52

Goethuys

Jos

Kerkebos 5

Van Inthout

Yvette

Leempoelstraat 5

38/139


Coenegracht

Eliane

Werfweg 7

Vander Bracht

Annelies

Meesberg 51

Van Horebeek

Nadine

Schubbeekstraat 1a

Neyns

Myriam

Lovenspad 4

Jespers

Herman

Kortrijksebaan 139

Reniers

Sofie

Verhaegenstraat 33

Demarsin

Alex

Gravenstraat 53

39/139


V

THEMATISCHE

BENADERING

DOELGROEPEN

EN

GELINKT

GEBIEDEN

MET T.O.V.

THEMABENADERING Binnen de vroegere milieubeleidsplannen, zowel gewestelijk als provinciaal, werd op basis van een thematische benadering gewerkt zodat tussen beide beleidsplannen een eenvoudig vergelijkingkader werd verkregen. Ook het Milieubeleidsplan 2003-2007 (Mina 3) werkt volgens deze systematiek.

In de samenwerkingsovereenkomst zal het milieujaarprogramma zoals hoger aangehaald echter dienen opgesteld te worden via een systematiek van thema's. Op dit ogenblik wordt de themabenadering al bij de gemeente Holsbeek toegepast in het milieujaarprogramma dat jaarlijks wordt opgesteld en zorgt dit niet voor interpretatieproblemen.

Het voorliggend milieubeleidsplan is bijgevolg volgens de thema-systematiek opgebouwd waarbij er voldoende aandacht wordt besteed aan de thematische aspecten. In het hoofdstuk XIII trachten we de link tussen de beleidsplannen van de verschillende bestuursniveaus aan elkaar te koppelen.

De gemeente Holsbeek heeft de samenwerkingsovereenkomst ondertekend. Per thema wordt een algemene beschrijving gegeven. Vervolgens wordt de stand van zaken opgesomd, worden de knelpunten bepaald en strategieën en actiepunten naar voor geschoven. Er is gekozen om de interactie van de thema’s met de betrokken doelgroepen maximaal uit te werken.

Er werd geopteerd om de acties in verband met de thema mobiliteit te registreren onder de andere themas aangezien de te nemen acties meestal daar reeds werden vermeld (bij lucht, geluid).

V.1 DOELGROEPEN

V.1.1

Algemene visie Holsbeek

De gemeentelijke diensten hebben een voorbeeldfunctie en dienen dus te allen tijde bewust te zijn van de genomen initiatieven inzake rationeel gebruik van goederen, aandacht voor natuur en landschap en een levenswijze gericht op duurzaamheid. De gemeente Holsbeek zal op het gebied van productgebruik, aandacht voor preventie van afval en algemeen duurzaam beleid deze voorbeeldfunctie vervullen.

40/139


De gemeente streeft naar een maximale betrokkenheid van zijn ganse bevolking en zal dit via een gericht communicatiebeleid, gebaseerd op informatie, sensibilisering en educatie, trachten te bereiken.

V.1.2

Doelgroepen

In dit document vindt u per thema een actieprogramma waar telkens per actie is aangegeven welke doelgroepen betrokken partij zijn. Wij menen dat hieruit duidelijk zal blijken dat Holsbeek een gericht doelgroepenbeleid voorstaat.

Hiervoor werden onderstaande doelgroepen onderscheiden: -

eigen personeel, gemeentedienst (EP);

-

bevolking, consumenten en huishoudens, burgers (BEV);

-

bedrijven en handelaars (BED);

-

landen bosbouw (LAND);

-

recreatie en toerisme (REC)(waaronder ook jacht)

-

onderwijs (OND);

-

milieu- en natuurverenigingen (MIL);

V.2 Gebiedsgericht beleid Verwijzend naar de actuele gewestplanbestemmingen in Holsbeek, kunnen we de gemeente opsplitsen in enkele specifieke delen in relatie tot milieubeleid. Een groot deel van dit milieubeleidsplan gaat over hinderlijke activiteiten, inbreuken en verstoringen die, onvermijdelijk van menselijke origine zijn. Het spreekt voor zich dat specifieke acties dus eerder gericht zijn op een specifiek probleem of op een bepaalde doelgroep. Afgaand op een grondverdeling waar landbouw en natuur 85 % van het totale areaal vertegenwoordigen is het duidelijk dat ook een gebiedsgericht beleid noodzakelijk is om tot een evenwichtig milieubeleid te komen. Zoals u reeds hoger hebt kunnen lezen zijn ook de hogere overheden overtuigd van het belang van een landschapsbeleid. Het behoud en de verbetering van de valleigebieden als natte dragers van de natuurlijke structuur en de ontwikkeling van de landbouwgebieden als ecologische verbindingsgebieden wordt in alle visies als prioritair beschouw. In dit plan wordt niet specifiek per gebied een actieprogramma naar voor geschoven, maar binnen de relevante thema's, (voornamelijk water en natuurlijke entiteiten) zal u merken dat Holsbeek deze visies ten volle onderschrijft. De beschrijving van de prioritaire zones vindt u eerder in dit document. De aandacht voor landschapsherstel vindt u ook terug in andere beleidsdocumenten van de gemeente. We verwijzen in dit kader graag naar het recent goedgekeurde ontwerp van het structuurplan en de pilootstudie voor landschapsbeoordeling waarin deze problematiek ook uitgebreid aan bod komt.

41/139


VI

THEMA 1: VASTE STOFFEN

Het thema vaste stoffen focust op 2 zaken :

•

Milieuverantwoord gebruik of verbruik van producten

•

Voorkomen van afvalstoffen en preventief reageren op afvalstoffen gegenereerd door gebruik of verbruik van producten

Bijgevolg worden onder het thema vaste stoffen volgende thema’s besproken:

•

Verspreiding milieugevaarlijke stoffen o

Verspreiding milieugevaarlijke stoffen : metalen, bestrijdingsmiddelen, PAK’s, dioxines en VOS (cf. milieuverantwoord gebruik en/of verbruik van producten en preventieve reactie op afvalstoffen)

o

Verontreiniging en aantasting van de bodem : bodemverontreiniging, waterbodemverontreiniging en bodemaantasting (erosie) Deze acties zouden eveneens onder het thema hinder en water kunnen terecht komen.

•

Verontreiniging door afvalstoffen.

VI.1 Verspreiding milieugevaarlijke stoffen

VI.1.1

Themabeschrijving

VI.1.1.1 Verspreiding milieugevaarlijke stoffen

Reductieprogramma’s voor metalen en metalloïden, bestrijdingsmiddelen, PAK’s, dioxines en organische micropolluenten met focus op vluchtige organische verbindingen, worden momenteel opgemaakt en uitgevoerd. Deze milieugevaarlijke stoffen omvatten een scala van verbindingen, met heel wat verschillende eigenschappen, bronnen en gevolgen. De verspreiding van dergelijke milieugevaarlijke stoffen in het milieu vormt dan ook een belangrijk probleem.

Internationaal zijn 2 punten prioritair:

•

zwevende stof in de lucht vanwege het mogelijke risico voor de volksgezondheid (harten luchtwegklachten zowel bij kortstondige als bij langdurige blootstelling).

•

bestrijdingsmiddelen vanwege hun slechte afbreekbaarheid, hun toxiciteit en hun mogelijkheid zich in organismen op te stapelen (bijv. PCB’s, dioxines, aldrin, DDT).

42/139


Er vloeien nieuwe beleidsimpulsen voort uit dit thema. Het betreft onder meer de vervanging van bepaalde milieugevaarlijke producten en zuinig omspringen met grondstoffen. Verantwoord productgebruik (bvb FSC- hout) wordt gestimuleerd. VI.1.1.2 Verontreiniging en aantasting van de bodem

De bodem is het vaste deel van de aarde met inbegrip van het grondwater, de andere bestanddelen en levende organismen. Vaak wordt bodemverontreiniging onder het thema ‘hinder’ ingedeeld. Aangezien de link met de afvalproblematiek groot is, wordt bodemverontreiniging hier ingedeeld.

De kwantiteit van het grondwater wordt mee in het thema ‘verdroging’ behandeld. Het preventieve luik over de kwaliteit van het grondwater zit bij het thema ‘verspreiding van milieugevaarlijke stoffen’, het curatieve luik vindt u in dit thema bij bodemverontreiniging.

•

Bodemverontreiniging heeft betrekking op situaties waarbij door menselijke activiteiten milieugevaarlijke stoffen in de bodem terechtkomen en de kwaliteit ervan rechtstreeks of onrechtstreeks nadelig beïnvloeden. (De problematiek van een overmaat aan voedingsstoffen voor planten (nitraten en fosfaten) in de bodem komt in het thema ‘vermesting’ aan bod.)

•

Waterbodemverontreiniging gaat over de opname en de vrijstelling van milieugevaarlijke stoffen in relatie tot de draagkracht en de kwaliteitsdoelstellingen van het aquatische milieu (in situ). In dit opzicht zijn er raakvlakken met de verschillende andere thema’s zoals de verspreiding van milieugevaarlijke stoffen, vermesting en verlies aan biodiversiteit.

•

Bodemaantasting heeft te maken met verlies aan bodemkwaliteit als gevolg van onder meer bodemerosie, verlies van organisch materiaal, verzilting, verdichting, wijzigingen in het microreliëf, profielafbraak en verminderde diversiteit van bodemfauna en –flora. Het probleem van bodemafdichting door bebouwing en infrastructuur, met afname van de mogelijke gebruiksfuncties als gevolg, en van de winning van oppervlaktedelfstoffen komen hier eveneens aan bod. Verdroging als een vorm van aantasting van de bodem wordt behandeld in het thema ‘verdroging’. Er is ook een link met bodemverontreiniging en het thema ‘verlies aan biodiversiteit’. Voor verzurende stoffen (NOX, SO2, enz) verwijzen we naar het thema verzuring.

Beleidsmatig beperken we ons tot de sanering van lokaal verontreinigde bodems en het saneren (ruimen) en verwijderen van de vrijgekomen specie van de waterbodems.

43/139


VI.1.2

Stand van zaken

VI.1.2.1 Toestand VI.1.2.1.1 Verspreiding van milieugevaarlijke stoffen op Vlaams niveau

-

Vluchtige organische stoffen : Tussen 1990 en 2001 daalde de concentratie aan vluchtige componenten met 17%. Dit is vnl. te danken aan de industrie en aan de overschakeling van benzine naar diesel. Ook de benzeen-concentratie daalde in de loop van 1996 naar 2001.

-

Verspreiding van producten van onvolledige verbranding : M.b.t. CO-emissies worden weinig veranderingen waargenomen. Dioxine-concentraties zijn daarentegen zeer sterk afgenomen, vnl. als resultaat van de zuiveringsinstallaties van verbrandingsovens en de verminderde uitstoot bij gebouwenverwarming.

-

Verspreiding van zware metalen : Voor de meeste zware metalen (As, Cd, Cr, Hg en Pb) is hier een positieve evolutie waar te nemen.

-

Verspreiding van bestrijdingsmiddelen : Met betrekking tot bestrijdingsmiddelen (herbicide, insecticide en fungicide) zijn wisselende trends waar te nemen. Positief de laatste jaren waar het betreft het voorkomen in oppervlaktewater. Eerder negatief waar het voedselresidu’s betreft.

-

Verspreiding van zwevende stoffen : Er is in dit opzicht geen duidelijke evolutie waar te nemen in Vlaanderen m.b.t. de fracties PM10, PM2,5 en PM0,1. Op basis van internationale kennis over gezondheidseffecten werd eveneens een indicator uitgewerkt (DALY). Het gaat hierbij om de verloren levensjaren. Ook hier is noch een positieve noch een negatieve evolutie waar te nemen.

VI.1.2.1.2 Verontreiniging en aantasting van de bodem

Sinds de invoering van het Vlarebo is een inhaalbeweging aan de gang inzake de sanering van verontreinigde bodems. Tot op heden is er nog geen zicht op de totale omvang van de aanwezige verontreiniging.

De vervuiling van sedimenten van waterbodems is zowel afkomstig van puntbronnen (lozingen, overstorten, calamiteiten…) als van diffuse bronnen (vermesting, pesticiden…). Het geheel van polluenten is hoofdzakelijk afkomstig van de huishoudens, industrie en landbouw. De afzetting van vaste stoffen als sedimenten op de bodem van waterlopen, rivieren en kanalen is een natuurlijk verschijnsel. Menselijk ingrijpen in de watersystemen heeft evenwel als gevolg gehad dat in vele waterlopen de omvang van sedimenttransport aanzienlijk is toegenomen. De waterbodemproblematiek is daarom zowel kwalitatief als kwantitatief van aard.

44/139


Vooral de activiteiten van landbouw en in mindere mate die van particulieren, de overheid en de industrie, leiden tot bodemaantasting. De externe druk door bijvoorbeeld zure neerslag of de mogelijke toename van regenbuien met hoge intensiteit door klimaatsverandering komt daar nog bovenop. De landbouw draagt bij tot een verhoogde erosie door toenemende mechanisatie, het ploegen op steile hellingen, het stopzetten van wisselbouw, het verloren gaan van hagen, houtwallen en taluds om plaats te maken voor grotere velden en efficiëntere landbouwmethoden. Algemeen wordt in dit kader in Vlaanderen een eerder negatieve tendens waargenomen.

VI.1.2.2 Huidig beleidskader

Europees beleid Het productiebeleid omtrent de milieugevaarlijke stoffen, situeert zich voornamelijk op Europees niveau. Dit beleid wordt geïmplementeerd via Europese richtlijnen terzake. Tijdens de verschillende Noordzeeconferenties werden voor de hoger opgesomde productgroepen reductiedoelstellingen geformuleerd.

Federaal beleid De stoffen die op basis van Europese richtlijnen op de markt mogen gebracht worden, zijn in België een federale bevoegdheid. In België is op 1 januari 2003 het gebruik van 375 verschillende actieve stoffen als gewasbeschermingsmiddel en 108 actieve stoffen als biociden toegestaan. Voor de emissiedoelstellingen voor vluchtige stoffen wordt verwezen naar de EU-richtlijn nationale emissiemaxima (NEM) en het protocol van Göteborg. Voor antropogene emissies werd dit maximum vastgelegd op 139000 ton.

Vlaams beleid In de Vlaamse milieuwetgeving zijn basiskwaliteitnormen opgenomen voor lucht en oppervlaktewater. De basiskwaliteitnormen voor oppervlaktewater stellen waarden vast voor zware

metalen,

bestrijdingsmiddelen,

PAK’s,

organochloorverbindingen,…

De

milieukwaliteitsnormen voor lucht bevatten normen voor lood en cadmium. Daarnaast zijn in VLAREM ook normen opgenomen voor de concentratie lood, cadmium en thallium in stofneerslag. Voor

dioxines

wordt

een

reductie

van

70%

nagestreefd

t.o.v.

1985

(vierde

Noordzeeconferentie). Verder zijn er in het Vlaams Reglement betreffende de bodemsanering (VLAREBO) bodemsaneringsnormen en achtergrondwaarden gespecificeerd voor een aantal parameters zoals zware metalen en VOS. In principe dient een bodem gesaneerd te worden indien de bodemsaneringsnorm overschreden wordt. Ook in het VLAREA als uitvoeringsbesluit van het afvalstoffendecreet, worden voorwaarden gesteld voor zware metalen, PAK’s, VOS,

45/139


bestrijdingsmiddelen en gebruik van fvalstoffen als secundaire grondstof. Ruimingsslib van waterlopen dat uitgespreid wordt, dient aan de voorwaarden van het VLAREA (hergebruik als bodem) te voldoen. Openbare diensten worden verplicht bestrijdingsmiddelen af te bouwen. Een definitief verbod voor het gebruik door openbare diensten is gesteld op 2015.

Gemeente Holsbeek De eigen diensten hebben een voorbeeldfunctie aangaande het duurzaam omgaan met het milieu. De nodige initiatieven om dit te verzekeren zullen verder genomen worden. Uiteraard blijft Holsbeek een landelijke gemeente waar zoveel, soms ongewenst groen is dat een volledige uitschakeling van bestrijdingsmiddelen moeilijk realiseerbaar is. Bijkomende beperkingen zijn het arbeidsintensieve karakter van het handmatig bestrijden, de beperking in aanwerving van extra personeel en de kosten van gespecialiseerd materiaal. Via de nodige sensibiliseringsacties zal de bevolking gestimuleerd worden in de richting van een verantwoord productgebruik (zie hoger).

VI.1.3

Knelpunten

Dit thema is vooral een bevoegdheid en een problematiek die zich op het nationale of zelfs mondiale vlak afspeelt. Holsbeek zal - binnen de mogelijkheden van de gemeente - acties ondernemen om een positieve bijdrage te leveren.

VI.1.3.1 Verspreiding milieugevaarlijke stoffen VI.1.3.1.1 Algemeen

•

Onvoldoende uitgeruste meetnetten zodat continue opvolging en toetsing van milieugevaarlijke stoffen moeilijk wordt.

•

Tot op heden wordt door het Vlaamse gewest nog geen koppeling gemaakt tussen het overschrijden van de milieukwaliteitsnormen voor het oppervlaktewater voor bepaalde parameters en de aanwezigheid van een industriële bron. De industriële bron wordt slechts bestraft indien de opgelegde lozingsnormen overtreden worden. Door het beperkt belang van de industrie van Holsbeek, zal de gemeente hier weinig invloed op uit kunnen oefenen.

VI.1.3.1.2 Bestrijdingsmiddelen

•

Door de vrij algemene aanwending van bestrijdingsmiddelen blijken ze algemeen aanwezig te zijn in het oppervlaktewater en zelfs in het regenwater. Hierdoor dient er extra geïnvesteerd te worden bij de drinkwaterproductie.

46/139


•

Het gebruik van bestrijdingsmiddelen kan leiden tot een zekere resistentie bij de doelorganismen. Hierdoor zijn er hogere doses en/of nieuwe producten nodig om een zelfde effect te krijgen. De gemeente Holsbeek zal door sensibilisatie trachten de bevolking bewuster te maken.

•

Het gebruik van pesticiden vermindert de soortenrijkdom in de bermen. Holsbeek stelde een gedeeltelijk bermbeheersplan op en past dit ook toe.

VI.1.3.1.3 Zware metalen

•

Verontreiniging met zware metalen in waterbodems komt zeer frequent voor. Deze verontreiniging verdwijnt slechts zeer langzaam, zelfs al wordt de verontreinigingsbron weggenomen. Daarenboven is er onvoldoende kennis van de milieueffecten die het storten van (verontreinigd) waterbodemslib op de oevers van de waterloop met zich meebrengt. Er is onvoldoende inzicht en kennis van de bronnen die verantwoordelijk zijn voor de verontreiniging van het slib in de waterlopen.

VI.1.3.1.4 Dioxines, PAK’s

•

Voor een aantal stoffen en stofgroepen (PAK’s, metalen, bestrijdingsmiddelen, dioxines…) ontbreken onderbouwde kwaliteitsnormen voor water en lucht.

•

De verwarming van individuele woningen en gebouwen als belangrijkste diffuse dioxinebron, is een bron die aldus moeilijker aan te pakken is. Daarnaast kunnen zich problemen voordoen met puntbronnen bij de overschrijding van de geldende normen.

•

Het wegverkeer is de belangrijkste bron van VOS, PAK’s. Bijgevolg is het probleem gerelateerd aan de mobiliteitsproblematiek.

VI.1.3.2 Verontreiniging en aantasting van de bodem

•

Er is een probleem van handhaving voor de bestaande wetgeving. Er is momenteel geen zicht op bedrijven en gronden waarop een periodieke onderzoeksplicht rust en daarom is het moeilijk om te achterhalen of deze plicht wordt nageleefd. De gemeente zal zoveel mogelijk informatie proberen te verzamelen.

•

Om een bodembeschermingsprogramma op te starten is het essentieel eerst de bestaande situatie in te schatten en de problemen en oorzaken in kaart te brengen. Dit is

nog

maar

ten

dele

gebeurd.

Een

makkelijk

toegankelijke

en

volledige

milieuvergunningendatabank is hierbij noodzakelijk.

•

De verschillende betrokkenen bij de bagger- en ruimingsspecieproblematiek werken onvoldoende gestructureerd samen. Er zijn momenteel onvoldoende financiële en logistieke middelen beschikbaar om een technisch doelmatige en in sommige gevallen juridisch aanvaardbare wijze de nodige bagger- en ruimingswerken uit te voeren.

47/139


•

Voor bodemaantasting bestaat er geen juridisch kader. Het principe van het behoud van de multifunctionaliteit van de bodem is onvoldoende gekend. Het beleid inzake erosie is nog maar net opgestart.

•

Er zijn geen systematische en toegankelijke gegevens beschikbaar over de toestand van de bodems met betrekking tot basisbodemkwaliteit.

VI.1.4

Doelstellingen en prioriteiten

VI.1.4.1 Verspreiding milieugevaarlijke stoffen

De gemeente Holsbeek wenst zijn voorbeeldfunctie zeer ernstig te nemen en zal dan ook waar mogelijk door verantwoord productgebruik en een beleid gericht op reductie van verontreinigende stoffen deze rol ten volle spelen. Om deze doelstelling te bereiken zal het emissiegericht reductiebeleid worden vertaald in een ‘stand-still-beginsel’. Hierdoor mag de totale verontreiniging door milieugevaarlijke stoffen veroorzaakt binnen de gemeente zeker niet toenemen. Voorkomende emissies worden via gerichte reductieprogramma’s tot een minimum herleid. Bestaande en ernstige verontreiniging dient zo snel mogelijk gesaneerd te worden. De gemeente stelt voorop dat de dioxine-emissies zoveel mogelijk vermeden dienen te worden en zal de maatregelen nemen die binnen haar bevoegdheden liggen. Wat de emissiereductie van de bestrijdingsmiddelen betreft, neemt het gemeentebestuur de doelstellingen van het Vlaamse gewest over. VI.1.4.2 Verontreiniging en aantasting van de bodem VI.1.4.2.1 Erosie

Op lange termijn zal de gemeente ervoor zorgen dat de multifunctionaliteit van de nietverontreinigde bodems blijft behouden. Wat betreft de bodemaantasting wordt er verdere ervaring opgebouwd met betrekking tot erosiebestrijding. VI.1.4.2.2 Sanering vaste bodems

Alle terreinen waarop zich ooit een potentieel bodemverontreinigende inrichting bevond of een dergelijke activiteit plaatshad dienen tegen 2016 minstens éénmaal onderzocht te zijn door eigenaar, exploitant. De gemeente zal hierop toezien. Om deze lange termijndoelstelling te realiseren zal de gemeente alle terreinen in kaart brengen waarop in het verleden potentieel bodembedreigende inrichtingen gevestigd waren of activiteiten plaatshadden. VI.1.4.2.3 Sanering waterbodems

Wat betreft de baggerspecie dient het beheer te gebeuren volgens het BATNEEC-principe. In de mate van het mogelijke zal de sedimentbalans van de waterlopen en rivieren hersteld

48/139


worden. Het onderhoud van de waterlopen dient te gebeuren volgens de code van goede praktijk voor de opmaak van een duurzaam lokaal waterbeleid. Dit geldt in het bijzonder voor het maaien ruimingsbeheer van waterlopen en voor natuurvriendelijke oeverinrichting en – bescherming. Dit dient een onderdeel te zijn van het deelbekkenbeheersplan.

VI.1.5

Strategie en actiepunten

VI.1.5.1 Strategie Algemeen

Het gemeentebestuur zal, naast de uitoefening van haar toegewezen bevoegdheden, een coördinerende en informerende rol spelen bij de aanpak en het gebruik van milieugevaarlijke stoffen. Deze coördinerende taak richt zich naar de bevolking van Holsbeek, maar nog meer naar bepaalde specifieke doelgroepen (scholen, landbouw,...). De gemeente zal zijn voorbeeldfunctie met ernst vervullen. Een aangepast productbeleid dient te leiden tot een meer brongerichte aanpak van de problematiek van de milieugevaarlijke stoffen. Aangezien dit een materie is die, gelet op de bevoegdheden, op federaal niveau wordt behandeld, is de impact van een gemeentebestuur gelimiteerd tot het gebruik van de producten. Toch zal de gemeente waar mogelijk en gewenst haar medewerking verlenen om dergelijke maatregelen te realiseren.

Gemeente Holsbeek

•

Emissie milieugevaarlijke stoffen

Het gemeentebestuur zal via haar bevoegdheden als vergunningverlenende overheid erop toezien dat de best beschikbare technieken (bijv. bij een spuitcabine) worden gehanteerd. De VLAREM-wetgeving zal er als basis dienen voor het te voeren vergunningenbeleid en waar noodzakelijk zullen de nodige en bijkomende bijzondere maatregelen opgelegd worden om te komen tot een maximale reductie van de emissie van milieugevaarlijke stoffen. Daarnaast zal de gemeente in die gevallen waar zij zelf verantwoordelijk is voor de emissie van milieugevaarlijke stoffen, alle nodige maatregelen nemen om deze emissies tot het absolute minimum terug te brengen, vb. bij de aankoop van de veegmachine werd geopteerd voor de aankoop van een roetfilter.

•

Bodem

De gemeente zal de informatie die zij verkrijgt via de OVAM, zoals de verplichte periodieke onderzoeken, het register van de verontreinigde gronden, de adviesvragen voor bodemsaneringsprojecten, opvolgen.

49/139


Ook stookolietanks dienen geïnventariseerd te worden. De bevolking wordt verder geïnformeerd

over

hun

verplichtingen

aangaande

de

opslag

van

stookolie.

Bij

verbouwingswerken of plaatsen van een nieuwbouw zal aan de burgers worden aangeraden om een visueel controleerbare tank te plaatsen of een andere energievorm aan te wenden. Ook bij nieuwe werken zal er gekozen worden voor een visueel controleerbare tank of een andere energievorm. De tanks van de gemeentelijke gebouwen worden regelmatig gecontroleerd.

Bij verontreiniging van gemeentelijke eigendommen zal de gemeente Holsbeek de nodige onderzoeksdaden

stellen,

met

inbegrip

van

de

aanstelling

van

een

bodemsaneringsdeskundige en het inlichten van de OVAM. De gemeente zal particulieren in geval van verontreiniging informeren over de te nemen stappen en de te nemen acties opvolgen. De gemeente Holsbeek houdt rekening met de regels voor het grondverzet.

•

Dioxines

Daarnaast zal de gemeente er de bevolking, bedrijven en eigen diensten ook op wijzen op welke wijze zij haar gedrag kan wijzigen om zelf geen bijkomende bron van dioxine-uitstoot te zijn (o.a. verbranding van afval in tuinen is verboden). Er wordt hierover vaak gesensibiiseerd.

•

PAK’s

Aangezien het wegverkeer ook de belangrijkste PAK’s-emittor is, zijn de maatregelen die betrekking hebben op het wegverkeer ook een vermindering van de PAK’s-uitstoot tot gevolg dienen te hebben. De gemeente zal door middel van informatie- en sensibilisatiecampagnes de bevolking bewustmaken van de processen of activiteiten die aanleiding geven tot de vorming van PAK’s en de gevolgen die hiermee verbonden zijn.

•

Asbest

Het gemeentebestuur zal zijn informatietaak naar de bevolking aangaande deze problematiek uitvoeren door het ter beschikking stellen van de beschikbare infocampagnes aangaande asbest in huis. Men kan asbest gratis afleveren op het containerpark.

•

VOS

Het gemeentebestuur zal het eigen verbruik van bestrijdingsmiddelen en uitstoot van VOS verminderen en/of indien mogelijk overschakelen op milieuvriendelijkere alternatieven. Ervaringen kunnen uitgewisseld worden met de provincie en tussen gemeenten onderling. Ook de bevolking dient gewezen te worden op de emissies van VOS en moeten gestimuleerd worden om deze emissies te reduceren. De gemeente kan een logboek bijhouden aangaande haar gebruik van stoffen die oplosmiddelen bevatten.

50/139


•

Dichtslibbing waterlopen

Aangezien het gemeentebestuur verantwoordelijk is voor het beheer van de onbevaarbare waterlopen van de derde categorie, dient het gemeentebestuur bij de ruiming van deze waterlopen het te verwijderen slib te laten analyseren op de aanwezigheid van onder andere zware metalen. Zo kan er op termijn ook een inventarisatie opgesteld worden van de verontreinigingstoestand van deze waterbodems. Gezien binnen de gemeente een watering actief is, wordt de ruiming meestal in opdracht van de watering uitgevoerd en doorgefactureerd aan de gemeente. Indien blijkt dat de concentraties van het geanalyseerde slib hoger zijn dan de voorgeschreven normen zal dit slib afgevoerd worden naar een geschikte verwerkingsinstallatie. Er zal zoveel mogelijk geprobeerd worden te voorkomen dat het slib verontreinigd wordt door lozingen te blijven controleren.

•

Erosie

De gemeente beschikt over een goedgekeurd erosiebestrijdingsplan. Landbouwers worden persoonlijk gecontacteerd door een externe deskundige, aangesteld door de gemeente, om beheerovereenkomsten aan te gaan. Op regelmatige basis worden infosessies gegeven om landbouwers te sensibiliseren welke mogelijkheden er zijn om erosie te voorkomen waardoor de nutriënten uitspoelen.

•

Bestrijdingsmiddelen

Holsbeek blijft een landelijke gemeente waar soms zoveel wildgroei van onkruid is dat een volledige uitschakeling van bestrijdingsmiddelen moeilijk realiseerbaar is. Ook sensibilisatie van de bevolking over het gebruik van pesticiden is van groot belang. Bijv. kleine restanten van pesticiden mogen niet zomaar weggekapt of weggespoten worden, maar moeten oordeelkundig verwijderd worden. De on-line inventaris van het pesticidengebruik dient jaarlijks ingevuld waardoor een betere zicht wordt verkregen op de reductie van het gebruik en waar bijsturing mogelijk is. Bij wegen- en terreinaanleg wordt tijdens de planningsfase rekening gehouden om een zo onkruidarm mogelijk concept op te stellen.

VI.1.5.2 Actiepunten Zie actie-tabel (thema: verstoring door milieu-gevaarlijke stoffen/verstoring bodem) op

volgende pagina Voorbeeldindicatoren

•

Gebruik van strooizout (ton)

•

Gebruik van pesticiden, bestrijdingmiddelen

•

PV’s afvalverbranding

51/139


Thema : Verstoring door milieugevaarlijke stoffen Actienummer

Actie

MGS-1

Hanteren

Doelgroep

van

een

streng

vergunningenbeleid

(VLAREM

II)

inzake

Mobiliteit

BED, LAND, REC

milieugevaarlijke stoffen en erop toezien dat de BBT worden gehanteerd MGS-2

Sensibilisatiecampagne dioxine-uitstoot

EP, BEV, BED

X

* Aanbieden van brochures aan de infobalie * Plaatsen artikels in het informatieblad

MGS-3

Sensibilisatiecampagnes omtrent PAK’s (bijv. barbecue)

BEV, BED, EP

* Plaatsen artikels in het informatieblad * Door uitbouw van Openbaar vervoer

MGS-4

Reductie eigen verbruikte hoeveelheden bestrijdingsmiddelen

EP

* Gebruik maken van alternatieven zoals daar zijn : mechanisch onkruid bestrijden (borstelen-sinds 2004),manuele onkruidbestrijding, zorgen voor goede bodembedekkers,aanleg groen aanpassen aan minimaal gebruik bestrijdingsmiddelen. * Aanleg begraafplaats in functie van reductie van pesticiden. * Aanleg tuin pastorie Kortrijk-Dutsel en andere openbare domeinen in functie van reductie pesticiden. * Opstellen en bijhouden van een inventaris van door de gemeente gebruikte bestrijdingsmiddelen

MGS-5

Sensibilisatiecampagne omtrent bestrijdingsmiddelen

BEV, LAND

* Plaatsen artikels in het informatieblad * Gifvrije week op het containerpark

52/139


Actienummer

Actie

Doelgroep

Mobiliteit

* Invullen on-line inventaris pesticidenbeheer

MGS-6

Bij groenonderhoud gebruik maken van verhakselt snoeihout en COPRO

EP, BEV

goedgekeurde compost. Gebruik van FSC hout en breekpuin waar mogelijk. Het vermijden van chemische verduurzaming. * Bij aankoop hout ervoor zorgen dat het voorzien is van een label dat het hout afkomstig is van bossen waarvan het duurzaam beheer gecertificeerd is. *Bij aankoop hout aan leverancier vragen voorkeur te geven aan milieuvriendelijke

verduurzamingsproducten

in

functie

van

het

toepassingsgebied.

MGS-7

Zoveel mogelijk milieuvriendelijk kantoormateriaal gebruiken

EP

* Gebruik van kladpapier * Papier tweezijdig gebruiken * Gerecycleerd papier gebruiken * “Bezint eer ge print” affiches ophangen, idem kopies * Doorgeefenveloppes gebruiken * Aanmoedigen gebruik elektronische middelen (digitaal archiveren, mail,…)

MGS-8

Aankoop van solventvrije verven en oplosmiddelen door de gemeentelijke

EP

administratie * Bij gemeentelijk onderhoud gebruik maken van bijv. biologisch afbreekbare ontgeurders, natuurlijke zeemvellen, dweilen uit 100% katoen, coating o.b.v. natuurlijke harsen etc, milieuvriendelijke poetsmethoden en -produkten.

53/139


Actienummer

Actie

Doelgroep

Mobiliteit

*Voorkeur geven aan natuurverven en/of watergedragen verven

MGS-9

Sensibilisatiecampagne omtrent de reductie van de VOS-emissies (de

EP, BEV, BED

aankoop van solventvrije verven en oplosmiddelen, emissies wegverkeer) * artikel in infoblad (bvb over natuurverven)

MGS-10

Sensibilisatiecampagnes

omtrent

asbestverwijdering

en

afvoer

naar

BEV, BED, EP

containerpark * Plaatsen artikels in het informatieblad, infocampagne

MGS-11

Analyse, indien nodig, van het te ruimen slib van onbevaarbare waterlopen e

van 3

EP

categorie, waarvoor het beheer in handen is van de gemeente

Holsbeek MGS-12

Meten van de verontreinigingstoestand waterbodems van de waterlopen van

EP

3e categorie waarvoor het beheer in handen is van de gemeente Holsbeek voor de plaatsing van de collectoren en opvolgen evolutie en verbetering. MGS-13

Promotie van duurzame productie - en consumptiepatronen

EP, BEV

* Gebruik van producten met Fairtrade label, Biogarantielabel, ... * promotie van ecologisch, sociaal en economisch duurzame producten

54/139


Thema : Verstoring bodem

Actienummer

Actie

Doelgroep

BO-1

De gemeente volgt de via OVAM verkregen informatie inzake verplichte

EP, BED

Mobiliteit

bodemonderzoeken, bodemsaneringsprojecten edm op om een overzicht te krijgen van de locale problematiek. * Initiatieven nemen om de opgelegde inventaris van risicogronden regelmatig te updaten

BO-2

Laten controleren van alle stookolietanks, die zich bevinden of bevonden bij

EP, BED, BEV,

gemeentelijke gebouwen

BO-3

Bij

nieuwe

openbare

infrastructuurwerken

kiezen

voor

een

visueel

EP

controleerbare tank, ofwel opteren voor een andere energievorm.

BO-4

Een sensibilisatiecampagne uitwerken om de eigenaars van stookolietanks in

BEV, MIL

te lichten over hun verplichtingen (waaronder regelmatige controle) aangaande de opslag van stookolie. * Aanbieden brochures tankonderzoeken * Plaatsen artikels in het informatieblad * Info aan loketten

BO-5

Een sensibilisatiecampagne uitwerken om burgers aan te raden bij

BEV, MIL

verbouwingswerken of het plaatsen van een nieuwbouw een visueel controleerbare tank te plaatsen of een andere energievorm aan te wenden

55/139


Actienummer

Actie

Doelgroep

BO-6

Er zal zoveel mogelijk getracht worden de verontreiniging van slib te

EP, BEV, LAND, BED

Mobiliteit

voorkomen door lozingen blijvend te controleren en het opleggen van strengere milieuvergunningsvoorwaarden mbt tot lozingen. BO-7

De gemeente zal zijn samenwerking met de watering de Molenbeek

EP

constructief verder zetten om tot een correcte slibruiming te komen. Het onderhoud van de waterlopen dient te gebeuren volgens de code van goede praktijk voor de opmaak van een duurzaam lokaal waterbeleid. Dit geldt in het bijzonder voor het maaien ruimingsbeheer van waterlopen en voor natuurvriendelijke oeverinrichting en –bescherming. BO-8

De gemeente respecteert de regelgeving met betrekking tot het grondverzet bij

EP

het uitvoeren van gemeentelijke werken. BO-9

De gemeente stelt een bodemsaneringsdeskundige aan en stelt alle nodige onderzoeksdaden

bij

het

optreden

van

een

verontreiniging

op

BEV, EP

de

gemeentelijke eigendommen. Particulieren informeert zij over de te nemen stappen en volgt de genomen acties op. BO-10

Gebruik van ecologisch verantwoorde materialen in verharding en onderhoud

EP

X

van wegen. * Sensibiliserende info meegeven met bouwaanvraag rond ecologisch verharden van inritten. * Waar mogelijk ecologisch verantwoorde materialen (bv. secundaire grondstoffen in werking van eigen diensten implementeren)

56/139


VI.2 Verontreiniging door afvalstoffen

VI.2.1

Themabeschrijving

Volgens de definitie is een afvalstof ‘elke stof of elk voorwerp waarvan de houder zich ontdoet, voornemens is zich te ontdoen of zich moet ontdoen. Deze algemene definitie maakt meteen duidelijk dat afvalstoffen altijd bestaan hebben en ook altijd zullen bestaan. Ze kunnen volgens aard en herkomst opgedeeld worden in 2 hoofdcategorieën : huishoudelijke en bedrijfsafvalstoffen.

Deze afvalstoffen blijken de laatste jaren steeds meer en meer een probleem te vormen. De ontwikkeling van onze (consumptie)maatschappij bracht een voortdurende stijging van de geproduceerde hoeveelheden afvalstoffen met zich mee. Daarenboven zijn de vrijkomende afvalstoffen zeer divers waardoor de afvalproblematiek een complex gegeven wordt. De milieuproblemen die deze afvalproductie met zich meebrengen situeren zich op het vlak van het ontstaan van emissies naar de drie compartimenten bodem, water en lucht, het verloren gaan van grondstoffen en energie, het ruimtebeslag en de kosten die met een zorgvuldig beheer gepaard gaan.

De oplossingen die aan de genoemde problemen moeten gegeven worden zullen dan ook gezocht moeten worden in het voorkomen, het beheersen en de verwerking van afvalstoffen. Uit voorgaande paragrafen blijkt de nauwe verwevenheid met een heleboel andere milieuthema’s.

VI.2.2

Stand van zaken

VI.2.2.1 Toestand

Huishoudelijke afvalstoffen ontstaan door de normale werking van een particuliere huishouding. Ze omvatten ook afvalstoffen die daarmee gelijkgesteld worden. Indicatoren voor de inpakt op het milieu zijn: ° de hoeveelheid (tonnages opgehaald afval) ° de samenstelling (bv gescheiden in verschillende fracties) ° de verwerking, die weer geeft wat er met beide fracties gebeurt: hergebruik, recuperatie, verbranden of storten. De Vlaamse indicator voor de milieudruk door bedrijfsafvalstoffen zijn de extrapolaties van de hoeveelheid bedrijfsafvalstoffen die de bedrijven melden. Daarbij wordt een onderscheid gemaakt tussen gevaarlijke en ongevaarlijke afvalstoffen.

57/139


In vergelijking met steden en gemeenten van vergelijkbare grootte, kan het aanbod van de fracties huisvuil, PMD en GFT niet hoog genoemd worden. Papier en karton zijn eveneens minder dan in vergelijkbare gemeenten. Ter informatie een overzicht van de evolutie over de laatste jaren (statistieken van afvalintercommunale Ecowerf voor de gemeente Holsbeek)

Restafval

GFT

PMD

Papier/karton

2005

106,50

92,70

14,90

71,90

2006

103,50

96,57

14,90

67,40

2007

110,23

98,89

15,90

71,30

2008

118,25

98,30

13,32

68,30

Cijfers in kg/inwoner VI.2.2.2 Huidig beleidskader

Europees beleid In belangrijke mate wordt de wetgeving betreffende afvalstoffen bepaald door Europese wetgeving en andere internationale afspraken.

Federaal beleid Productnormering is een bevoegdheid van de federale regering. Streven naar een milieugerichte productontwikkeling en –normering met het oog op afvalvoorkoming en nuttige toepassing zodra producten in de afvalfase terechtkomen, moeten dus in nauw overleg met de federale overheid gebeuren.

Vlaams beleid Het Vlaams beleid wordt bepaald door de doelstellingen van het afvalstoffenbeleid zoals aangegeven in het afvalstoffendecreet en aanvullende aandachtspunten zoals bepaald in het Milieubeleidsplan 2003-2007 (MINA 3). Deze doelstelling wordt nagestreefd door het afvalaanbod terug te brengen tot een niet te vermijden minimum. Belangrijk is ook dat er moet gestreefd worden om een zo min mogelijke verschuiving van de problemen te veroorzaken naar bodem, water en lucht bij het zoeken naar mogelijke oplossingen. Zoals in het MINAplan 2 werd vooropgesteld werd intussen het ‘Uitvoeringsplan huishoudelijke afvalstoffen’ opgesteld en goedgekeurd door de Vlaamse regering.

Andere milieubeleidsovereenkomsten zijn de selectieve inzameling van oude en vervallen geneesmiddelen, de inzameling en verwijdering van batterijen, het inzamelen van papier.

58/139


Gemeente Holsbeek In de gemeente Holsbeek wordt om de 14 dagen het restafval, papier en karton, PMD en GFT opgehaald. Het groot huisvuil wordt viermaal per jaar opgehaald. De Diftar-regeling op het containerpark werd op 11 oktober 2005 in Holsbeek ingevoerd.

VI.2.3

Knelpunten

Knelpunten worden hier algemeen gesitueerd waarbij wordt aangegeven waar de gemeente Holsbeek een positieve inbreng kan hebben.

Algemeen

•

De financiële prikkels die het afvalbeleid ondersteunen (vervuiler betaalt) doen sommige inwoners kiezen voor gemakkelijkheidsoplossingen die zeer schadelijk zijn voor het milieu zoals het illegaal verbranden, het sluikstorten of het afvaltoerisme. De gemeente dient te zoeken naar de ideale balans en de aanpak van het ophalen van het afval grondig evalueren.

•

Duidelijke cijfergegevens omtrent de neveneffecten van het afvalstoffenbeleid zijn niet voorhanden.

•

De gemakkelijke beschikbaarheid van de systemen voor de selectieve inzameling van huishoudelijke afvalstoffen en de te lage tarifering vormen een belemmering voor de meer inspanningen vergende preventie van afvalstoffen welke de hoogste prioriteit geniet.

•

Er zijn heel wat interessante maatschappelijke partners (b.v. het onderwijs, ouderverenigingen, vrouwenverenigingen, socio-culturele verenigingen,…) voor een preventiebeleid maar ze worden te weinig ingeschakeld bij de uitvoering van dit beleid. Holsbeek doet reeds zeer veel inspanningen ter zake bvb met het onderwijs wordt intensief

samengewerkt

(MOS

scholen,

zwerfvuilacties,

infomobiel,

composteerdemoveldje op school) maar beoogt met dit milieubeleidsplan de verschillende doelgroepen meer te laten participeren.

•

Er is te weinig uitwisseling van bestaande know-how en ervaringen inzake preventiebeleid.

•

Sensibilisatieacties besteden nog te weinig aandacht aan concrete en praktische tips. Een aantal praktische zaken zal worden uitgevoerd.

Specifieke afvalstromen

•

De selectieve inzameling van GFT kan ten koste gaan van het thuiscomposteren. Zeker in landelijke gemeenten als Holsbeek is dit gevaar niet denkbeeldig.

•

Grote hoeveelheden reclamefolders komen zonder vaak nog enig gebruik onmiddellijk op de afvalberg terecht. (anti-reclamestickers worden gratis aangeboden in de gemeente)

59/139


•

Bepaalde

afvalstoffen

(b.v.

botervlootjes)

worden

buiten

de

bestaande

inzamelsystemen gehouden, hoewel ze recycleerbaar zijn.

•

De bevolking zal blijvend worden geïnformeerd over de mogelijkheden die het gebruik van compost biedt.

VI.2.4


De gemeente Holsbeek wil een rol spelen inzake afvalbeleid. Het Vlaamse afvalbeleid is, zoals eerder vermeld, gebaseerd op de doelstellingen van het afvalstoffendecreet en het MINA-plan 3 (‘Verontreiniging door afvalstoffen’). Het vrijwaren van de gezondheid van de mens en het milieu tegen de schadelijke invloed van afvalstoffen en het tegengaan van de verspilling van grondstoffen en energie wordt als lange termijndoelstelling uit het MINA-plan 3 overgenomen als gemeentelijke doelstelling. Concreet zal de gemeente, die reeds een vrij laag totaal gewicht per inwoner produceert, lager dan de doelstellingen van het ‘Uitvoeringsplan Huishoudelijke Afvalstoffen’, streven naar een beperking van de totale afvalproductie tot het strikte minimum. De nadruk dient hierbij gelegd te worden op het voorkomen van afvalstoffen en de reductie van de restafvalfractie tot het absolute minimum.

VI.2.5


VI.2.5.1 Strategie Algemeen

Het beleid zal verder bouwen op het reeds bestaande beleid. De prioriteiten blijven behouden. Eerst preventie, vervolgens hergebruik, recuperatie en verbranding met energiewinning. Tenslotte het storten van de restfractie die niet kan gerecupereerd of herbruikt worden.

Gemeente Holsbeek Voor de onderdelen waar informatie en kennis ontbreken, dienen de nodige maatregelen genomen te worden om de kennisverwerving ter zake te bevorderen. De afvalgegevens inzake productie, selectie en verwijdering van afvalstoffen zullen gemonitored worden om zo een duidelijk beeld te krijgen van de stofstromen. Preventiebeleid zal gepromoot worden door het opstarten/continueren van sensibilisatie- en informatiecampagnes die concreet zoveel mogelijk vertaald zullen worden in praktische tips. Hierbij dient een duidelijk omschrijving van de doelgroepen opgemaakt te worden.

Bij de uitvoering van het preventiebeleid zal zoveel als mogelijk een doelgroepgerichte aanpak gevolgd worden, waarbij de doelgroepen tijdig betrokken worden bij de te

60/139


ondernemen acties. Het ondersteunen van preventie-initiatieven in de K.M.O.-sector, de bevolking, de recreatiesector en het onderwijs zal in de huidige planningsperiode opgestart worden.

Er zal vooral veel aandacht besteed worden aan de promotie van thuiscomposteren en het gebruiken van gerecycleerd materiaal. Via sensibilisatie-acties zullen de neveneffecten van het preventiebeleid zoals sluikstoken, zo goed mogelijk bestreden worden. Interne milieuzorg binnen de administratie van het gemeentebestuur opzetten/continueren. Binnen de eigen diensten dienen zoveel mogelijk milieuvriendelijke producten aangekocht en gebruikt te worden. Ook bij de heraanleg van wegen dient zo veel mogelijk recycleerbaar materiaal aangekocht te worden.

Via het vergunningenbeleid (aan klasse 3-bedrijven mogen voorwaarden opgelegd worden, klasse 2-bedrijven en advies voor klasse 1-bedrijven) zal men steeds toezien op een goede afstemming op de behoeftes voor verwerking en verwijdering. De bevolking zal geïnformeerd worden betreffende het gebruik van kringloopcentra. Ook het thuiscomposteren dient meer onder de aandacht gebracht te worden. Nieuwe initiatieven inzake hergebruik zullen financieel ondersteund worden.

VI.2.5.2 Actiepunten Zie actie-tabel (thema: verstoring door afvalstoffen) op volgende pagina

Voorbeeldindicatoren

•

Aantal PV’s sluikstorten (in aantal)

•

Gebruik van herbiciden, pesticiden, fungiciden,…. (in liter)

•

Aantal verkochte compostvaten/compostbakken (in aantal)

•

Hoeveelheid gft/inwoner/jaar

•

Hoeveelheid restafval/inwoner/jaar

•

Hoeveelheid bouwen sloopafval (of andere fractie)/inwoner/jaar.

61/139


Thema : Verstoring door afvalstoffen

Actienummer

Actie

AFV-1

Monitoren van de afvalgegevens inzake productie, selectie en verwijdering van

Doelgroep

Mobiliteit

afvalstoffen AFV-2

Opstarten sensibilisatiecampagnes en afvalpreventie-initiatieven

BEV, BED, OND,

* Informatiebrochure voor bewoners met geactualiseerde info over afvalpreventie

REC

en selectieve inzameling met tips voor preventief aankoopgedrag * Passieve info naar de KMO's toe in het infoblad publiceren

AFV-3

Stimuleren van acties omtrent thuiscomposteren

BEV, MIL, OND

* Subsidiëren compostvaten en compostbakken * Informatie geven gebruik wormenbak, thuiscomposteren

AFV-4

Milieuvriendelijke producten gebruiken bij onderhoud en aanleg van wegen, meer

EP

specifiek afval als secundaire grondstoffen * In bestek de nuttige toepassing en/of gebruik van secundaire grondstoffen aanbevelen * Aan bovenstaande acties de nodige ruchtbaarheid geven * Zoveel mogelijk het gebruik van secundaire grondstoffen in de werking van eigen diensten implementeren

AFV-5

Ondersteunen en uitvoeren van preventie-initiatieven gericht naar verschillende

BEV, BED, OND, MIL,

doelgroepen

REC

* Advies geven aan jeugdraad over hergebruik van bekers op fuiven

62/139


Actienummer

Actie

Doelgroep

Mobiliteit

* Bewoners informeren door een afvalkalender te verstrekken * Bij het afleveren van een bouwvergunning een infopakket over duurzaam bouwen en mogelijke premies meegeven) * Samenwerking met de scholen (zwerfvuilacties, afvalstraatjes)

AFV-6

Aanbieden van informatie

EP, BEV

* afvalkrant * antireclamestickers * opstellen lijst bewoners die geen ongeadresseerde informatie willen

AFV-7

Op z’n minst de geproduceerde hoeveelheid afval stabiliseren, bij voorkeur nog

BEV

verminderen met als doelstelling voor de restfractie het behalen van 100 kg/inwoner/jaar in 2013 AFV-8

Selectieve inzameling verderzetten van papier/karton, glas, KGA, GFT,

BEV, BED, OND, REC,

containerpark : snoeihout, tuinafval, electro-materialen, oliën en bouwafval

LAND

* Bewoners stimuleren om hun glas selectief in te zamelen * Uitbreiden CP volgens noodzaak en nieuwe technieken in samenwerking met de intercommunale Ecowerf door bijplaatsen containers * Samenwerking met het kringloopcentrum voor recuperatie van nog bruikbare goederen.

AFV-9

Bestrijden van nadelige effecten van het preventiebeleid

BEV, BED, EP

* Opruimen van sluikstorten nadat een PV van vaststelling is gemaakt * Gebruik maken van belastingsreglement inzake sluiktstorten * Gebruik maken van de administratieve boete inzake sluikstorten in

63/139


Actienummer

Actie

Doelgroep

Mobiliteit

samenwerking met de provincie

AFV-11

Maximale recuperatie en hergebruik van bouwen onderhoudsmaterialen

BED, BEV, OND

Samenwerking en ondersteuning via sensibilisatie naar de bevolking toe met een erkend kringloopcentrum AFV-12

Uitbouw van het intern milieuzorgsysteem van de gemeentelijke administratie

EP

AFV-13

Waar nodig de kennis inzake afvalproblematiek

EP

* Jaarlijkse vorming milieu-ambtenaar en duurzaamheidsambtenaar

64/139


VII

THEMA 2: WATER

Onder de thema water worden de volgende thema’s ingedeeld :

•

•

Verstoring van watersystemen o

Integraal waterbeleid

o

Verontreiniging van oppervlaktewater

o

Verontreiniging van grondwater

Verdroging

VII.1 Verstoring van watersystemen

VII.1.1

Themabeschrijving

Integraal waterbeleid Het onderwerp van het integraal waterbeleid zijn de watersystemen en het geheel van menselijke en maatschappelijke gebruiksfuncties en activiteiten die samenhangen met het watersysteem. Een watersysteem is een samenhangend en functioneel geheel van oppervlaktewater, grondwater, de waterbodems, de oevers, het natuurlijk milieu en de technische en ecologische infrastructuur, met inbegrip van de daarin voorkomende levensgemeenschappen en alle bijhorende fysische, chemische en biologische kenmerken en processen.

Integraal waterbeleid beoogt het gecoördineerd en geïntegreerd ontwikkelen, beheren en herstellen van watersystemen, rekening houdende met het belang van het multifunctionele gebruik door de huidige generatie en de behoeftevoorziening van de toekomstige generaties. De minimalisatie van de impact van het geheel van menselijke en maatschappelijke gebruiksfuncties en activiteiten op het watersysteem, rekening houdende met de nog te bepalen referentieniveaus en de sterke verstedelijkingsgraad in Vlaanderen, is bijgevolg een belangrijke doelstelling van het integraal waterbeleid. De referentieniveaus kunnen onder meer bepaald worden op basis van historische referenties, streefbeelden en internationale benchmarking. De doelstellingen en de daaraan gekoppelde afweging van functies en gebruik (landen tuinbouw, veeteelt, industrie, natuur, bewoning…) moeten gebaseerd zijn op een grondige kennis van de werking van het watersysteem en zijn natuurlijke randvoorwaarden. Integraal waterbeleid is niet louter gebaseerd op een milieugerichte invalshoek, maar ook op alle mogelijke relevante maatschappelijke invalshoeken en behoeften.

65/139


Verontreiniging van oppervlaktewater Verontreiniging van oppervlaktewater wordt gedefinieerd als het direct of indirect door de mens lozen van stoffen of energie in het aquatische milieu, ten gevolge waarvan de gezondheid van de mens in gevaar kan gebracht worden, het leven en de ecosystemen in het water kunnen worden geschaad, of enig rechtmatig gebruik van het water kan worden gehinderd. Waterverontreiniging beïnvloedt de fysisch-chemische en biologische kwaliteit van water nadelig, met negatieve gevolgen voor de gezondheid van de mens, voor het menselijk gebruik van water en voor waterecosystemen. De mogelijk verontreinigende stoffen zijn divers en afkomstig van verschillende menselijke activiteiten. Zij komen in het water terecht via de atmosfeer, door afspoeling, door uitspoeling uit de bodem en rechtstreeks door lozingen, lekken of ongevallen. Oorzaken zijn o.a. uitspoelen en afvloeiing van landbouwgronden, lozingen van huishoudens en industrie, lozingen door rioolwaterzuiveringsinstallaties en overstorten.

Verontreiniging van grondwater Verontreiniging van het grondwater kan op verschillende manieren ontstaan. Overvullingen van tanks, onzorgvuldige productieactiviteiten maar ook overbemesting kan een invloed hebben op de kwaliteit van het grondwater. Bemalingen kunnen hun invloed hebben op de diepte van de grondwatertafel, waaruit de impact op planten kan volgen.

VII.1.2

Stand van zaken

VII.1.2.1 Toestand

Vlaanderen Sinds het decreet betreffende het integraal waterbeleid (18-07-2003) zijn tal van initiatieven opgestart om op een integrale manier, op het niveau van de bekkens, een beleid aangaande alle vormen van water te implementeren. Deze initiatieven zijn nu de opstartfase voorbij en kunnen in de volgende jaren uitgroeien tot belangrijke instrumenten, ook op het lokale vlak.

In Vlaanderen kan met betrekking tot de kwaliteit van het oppervlaktewater gesteld worden dat de zuurstofhuishouding van het oppervlaktewater verbetert en de nutriëntenconcentraties dalen. Veel meetplaatsen voldoen echter nog steeds niet aan de normen. Ook het aantal meetplaatsen met uiterst slechte en zeer slechte biologische kwaliteit daalt sterk en het aandeel met goede tot zeer goede kwaliteit neemt toe. Desalniettemin zijn er nog heel wat inspanningen noodzakelijk.

Zowel wat betreft verontreiniging van grondwater als wat betreft oordeelkundig gebruik, hebben de wetgevende initiatieven van de laatste jaren een gunstig effect gesorteerd.

66/139


VII.1.2.2 Huidig beleidskader

Europees beleid Volgens de Europese Kaderrichtlijn Water moet tegen 2015 in alle waterlopen een goede ecologische toestand behaald kunnen worden. Hiervoor dient niet enkel de fysisch-chemische kwaliteit van de waterlopen verbeterd te worden, maar ook moet de natuurlijke morfologie van de waterlopen worden hersteld. Verder handelt deze richtlijn ook over een goede, kwalitatief en kwantitatief, grondwatertoestand, waarbij een evenwicht tussen onttrekking en voorraad bestaat.

Vlaams beleid

•

Decreet op het integraal waterbeleid dd 18 juli 2003 (bekkenbeheersplannen, waterschappen, watertoets, overstromingszones)

•

DuLo waterplannen

•

Wet betreffende de onbevaarbare waterlopen aangevuld door het decreet betreffende de ruiming van onbevaarbare waterlopen.

•

Wet op de bescherming van de oppervlaktewateren tegen verontreiniging.

•

Wet betreffende de kwaliteitsobjectieven van oppervlaktewater en VLAREM II.

•

Krachtlijnen voor een geïntegreerd rioleringsbeleid.

•

Bekkencomités worden omgevormd tot een drieledige structuur: bekkensecretariaat, bekkenbestuur en bekkenraad.

Het Vlaams beleid is gericht op reductie van de verontreiniging door huishoudelijk afvalwater door investeringen in rioleringen, collectoren en RWZI’s, aangevuld met kleinschalige waterzuiveringen en subsidies voor rioleringen en kleinschalige waterzuiveringsinstallaties. Verder wordt er gestreefd naar het terugdringen van de industriële vuilvracht door strengere vergunningen, stijgende milieuheffingen en een toename van de kennis van de zuiverings- en preventietechnieken.

Ook

de

rechtstreekse

bedreiging

van

het

grondwater

wordt

teruggedrongen door verstrenging van de normeringen ter zake. Het gewestelijke MINA-plan 3 stelt een aanvullend en versterkend beleid voorop, gebaseerd op een integrale benadering van het waterbeheer (decreet integraal waterbeheer):

•

verdere verbetering van de fysisch-chemische oppervlaktewaterkwaliteit door de verdere uitbouw van de waterzuiveringsinfrastructuur, evenals door het voorkomen en reduceren van verontreinigingen en lozingen

•

het nemen van maatregelen inzake het gebruik en de inrichting van Watersystemen

•

het nemen van maatregelen met de rivierbekkens als fysische dragers

•

bescherming van de grondwaterkwaliteit

67/139


•

betere samenwerking realiseren tussen waterbeheerders onderling en tussen beheerders en gebruikers (deelbekkenbeheersplannen, waterhuishoudingsplan)

Provinciaal beleid

•

De bestrijding van wateroverlast aanpakken door het vastleggen en aankopen van overstromingszones, het verbreden van waterlopen, het uitbouwen van wachtbekkens, het begeleiden van een goed waterbeheer op gemeentelijk niveau en het nemen van preventieve maatregelen. Daarnaast gaat heel wat aandacht naar het aanpakken van de vervuiling van de waterbodems.

•

Aansporen van de gemeenten tijdens de regionale overlegvergaderingen tot het indienen van projecten inzake kleinschalige waterzuivering bij de VMM;

•

Opstarten van demonstratieve projecten (kleinschalige waterzuivering) via derden en op eigen domeinen en instellingen;

•

Bufferen van overstorten via eigen voorbeeldprojecten en sensibiliseren van de gemeenten

•

Opstellen en uitvoeren van waterhuishoudingsplannen

•

Treffen en opleggen van waterbeheersingsmaatregelen in functie van het tegengaan van versnelde waterafvoer

•

Provinciale verordening inzake afkoppeling van hemelwater afkomstig van verharde oppervlakten

•

Beperken en (her)oriënteren van de normale beheersen onderhoudstaken in functie van behoud en herstel van de natuurlijke structuur van waterlopen.

•

Toepassen van natuurvriendelijke bestekken en meetstaten

•

Aansporen tot het opvangen en hergebruik van regenwater via de provinciale stedenbouwkundige verordening inzake afkoppeling van hemelwater afkomstig van dakvlakken; deze stelt dat voor de oprichting van een gebouw met een dakoppervlakte van meer dan 50 m², of het uitbreiden van een gebouw tot een gebouw met een totale dakoppervlakte van meer dan 50 m², de bouwvergunning slechts kan worden toegestaan wanneer op de plannen een hemelwaterput en pomp is weergegeven. Hergebruik van het hemelwater is verplicht.

Gemeente Holsbeek

•

Aansporen van de burgers van de gemeente Holsbeek tot het duurzaam omgaan met regenwater, drinkwater.

•

Subsidies voor infiltratie en/of bufferingsinfrastructuur

•

Subsidie voor individuele waterzuivering

•

Aandacht voor afkoppelingsbeleid bij bouwvergunningen

•

Opvolgen van de scheiding van afvalwater en regenwater

68/139


•

Gratis afkoppeling gescheiden riolering bij aanleg van nieuwe weginfrastructuur

•

Aansrellen van afkoppelingsdeskundige ter begeleiding

VII.1.3

Knelpunten

De opgesomde knelpunten zijn knelpunten die algemeen voorkomen en waar de gemeente Holsbeek in de mate van het mogelijke een inbreng kan doen.

Zuivering

•

Gezuiverd industrieel afvalwater mag niet geloosd worden in de riolering maar rechtstreeks in het oppervlaktewater.

•

Geleidelijke aanleg van gescheiden riolering (100% afkoppeling noodzakelijk voor subsidie)

Kwaliteit oppervlaktewater

•

Uitspoeling van nitraten en fosfaten (afkomstig uit landbouw) leidt tot een diffuse verontreiniging van het oppervlaktewater.

•

Invloed

van

andere

vervuilingsbronnen

zoals

het

afspoelwater

van

wegen,

pleinen,parkeerterreinen,…

VII.1.4


De langetermijndoelstelling van de gemeente wordt afgeleid uit het MINA-plan en luidt als volgt: Meehelpen gezonde rivierbekkens in stand te houden en te ontwikkelen die een verantwoord multifunctioneel gebruik waarborgen en goede voorwaarden bieden voor de aanwezige gerelateerde ecosystemen.

Daartoe zal Holsbeek er zorg voor dragen dat:

•

Meewerken aan de initiatieven van de hogere overheden om te komen tot een meer integrale aanpak en visie op het watersysteem/beheer

•

alternatieven en maatregelen gestimuleerd en voorgesteld zullen worden voor die gebieden die om praktische redenen niet aangesloten worden op het rioleringsnet , nl. dat individuele waterzuivering gestimuleerd wordt waar nuttig;

•

het terugdringen van negatieve gevolgen van riooloverstorten gestimuleerd wordt;

•

een gescheiden rioleringsstelsel toegepast wordt, in nieuwe projecten en in renovatieprojecten;

•

een prioritaire zuivering of bescherming tegen verontreiniging, van die waterlopen die nog een goede kwaliteit bezitten en/of de waterlopen in ecologisch waardevolle gebieden, wordt gestimuleerd;

69/139


•

er wordt gestreefd naar een verbetering van de kwaliteit en scheiding van de bestaande rioleringen;

•

een stringent vergunningenbeleid wordt gevoerd, (bijv. door het opleggen van de recuperatie van regenwater, of door het voorzien van infiltratievoorzieningen voor hemelwater);

•

de doelgroep landbouw gesensibiliseerd wordt in verband met waterschadelijke producten;

•

informatie-uitwisseling uitgebouwd wordt tussen de partners die bij waterproblematiek betrokken zijn;

•

de bevolking en de doelgroepen gesensibiliseerd worden.

VII.1.5


VII.1.5.1 Strategie Algemeen

Het gewestelijk beleid inzake waterzuiveringsinfrastructuur bestaat momenteel uit een bovengemeentelijke infrastructuur, een versnelde uitbouw van de gemeentelijke riolering en de toepassing van de kleinschalige waterzuivering in landelijke gebieden. Dit is voornamelijk een taak voor het gewest en de gemeenten. Verder worden de initiatieven inzake de integrale visie op het waterbeheer/syteem geconcretiseerd.

Gemeente Holsbeek Op dit ogenblik zijn volgende straten direct aangesloten op het waterzuiveringsstation te Leuven : Langeveld, Pleinstraat en Leuvensebaan. De plannen van Aquafin met de plaatsen waar collectoren worden aangelegd zijn beschikbaar op de gemeente. Uitvoering is reeds gestart. Straten die recent vernieuwd werden en worden zijn voorzien van een gescheiden rioleringsstelsel. Bij nieuwe verkavelingen wordt de aanleg van een gescheiden rioolstelsel opgelegd. Met het zoneringsplan (goedgekeurd op 4 september 2007) is er een goed zicht op de nietaangesloten woningen. Om riooloverstorten (en dus mogelijke verontreiniging) te voorkomen zal er overgeschakeld worden van een gemengd naar een (gedeeltelijk) gescheiden rioleringsstelsel. Door wacht- en bezinkingsbekkens te bouwen kan voorkomen worden dat ongezuiverd water verspreid wordt. Verder dienen bronnen van eutrofiëring geïdentificeerd en gesaneerd te worden.

Algemeen oppervlaktewaterkwaliteit:

70/139


De bevolking dient geïnformeerd en gesensibiliseerd te worden in verband met het gebruik van waterschadelijke producten (cfr. thema vaste stoffen). Voor de landbouwers dient een gerichte campagne gevoerd te worden betreffende het gebruik van waterschadelijke producten (cfr. thema vaste stoffen). Verder dient deze doelgroep ook ondersteund te worden inzake kleinschalige waterzuivering. De kwaliteit van de waterlopen die in natuurgebieden stromen, dient goed te zijn. Kwaliteit verbeteren is enkel mogelijk door een integrale meersporenaanpak op niveau van het hele waterhuishoudkundig systeem (b.v. beekbeheer). Er zal evenredige aandacht nodig zijn voor kwaliteit, kwantiteit en inrichting van de watersystemen en organisatorische aspecten van het integrale waterbeheer. Hierdoor worden er via 4 parallelle sporen maatregelen getroffen: bescherming tegen verontreiniging, regeling van het gebruik, inrichtingsmaatregelen en structurele onderbouwing van integraal waterbeheer. Deze aanpak wordt gehanteerd bij de opmaak van de deelbekkenbeheersplannen/DuLo waterplannen.

Algemeen grondwaterkwaliteit: Onder milieugevaarlijke stoffen werd grondwater reeds deels behandeld. Binnen de deelgemeente Nieuwrode is het waterwinningsgebied van de VMW gelegen. De gemeente ziet erop toe dat de nodige voorwaarden opgenomen worden in de vergunningen om de drinkwaterkwaliteit te vrijwaren.

VII.1.5.2 Actiepunten Zie actie-tabel (thema: verstoring watersystemen) op volgende pagina


•

Percentage gescheiden rioleringsstelsel op totaal rioleringsstelsel in de gemeente Holsbeek

•

Rioleringsgraad en zuiveringsgraad

71/139


Thema : Verstoring watersystemen Actienummer

Actie

Doelgroep

WA-1

Verder aansluiten van woningen op de riolering

BEV

Mobiliteit

* riolering (aanwezigheid van (waar nodig) septische put, hergebruik regenwater) controleren bij bouwvergunningsaanvraagdossier) * Controle bij nieuwbouw van aanleg gescheiden buizensysteem

WA-2

Samenwerken

met

overheden

voor

bouwen

van

wacht-

en

EP

Progressief omschakelen van een gemengd naar een gescheiden

EP

bezinkingsbekkens na riooloverstorten WA-3

rioleringsstelsel * Herhalen informatief schrijven naar architecten

WA-4

Uitvoering en actualistie van de DuLo waterplannen in samenwerking

EP

met de provincie Vlaams-Brabant. Intergemeentelijke samenwerking om waterverontreiniging van de Winge te voorkomen WA-5

Controle op toepassing van het politiereglement m.b.t. het inbuizen van

EP

baangrachten WA-6

Verder zetten van het uitkeren van subsidies voor het aanleggen van

EP, BED,BEV, LAND, OND

hemelwaterputten en hergebruik van regenwater bij bestaande woningen WA-7

Verder zetten van het uitkeren van subsidies voor het aanleggen van

EP, BED, BEV, LAND, OND

infiltratievoorzieningen van regenwater * Bij verkaveling van wegen waterdoorlatende voetpaden aanleggen doch rekening houdende met het voorkomen van onkruidgroei

72/139


Actienummer

Actie

WA-8

Verder

Doelgroep

zetten

van

uitkeren

van

subsidies

voor

individuele

Mobiliteit

BEV

waterzuiveringseenheden * Aanschrijven betrokkenen om hen individueel aan te moedigen * Verhogen van premie voor aanleg Benor goedgekeurde (of hieraan gelijkgestelde kwaliteitseisen) kwzi

WA-9

Opleggen van buffercapaciteiten bij industriële ontwikkeling en/of

IND

grotere verkavelingen WA-10

Gecontroleerd gebruik van dooizout en het gebruik van een

EP

X

sneeuwschep WA-11

Inventaris van het bestaande rioleringsstelsel en een rioleringsdatabank

EP

aanvullen WA-12

Gebiedsdekkende

inventarisatie

van

verontreiniging

van

EP

oppervlaktewater (uitvoeren van enkele beperkte metingen)

WA-13

Informatie- en sensibilisatiecampagne voeren over zwerfvuil en het

BEV, BED, OND, REC, LAND

gebruik van waterschadelijke producten WA-14

Bronnen van eutrofiëring identificeren en saneren (riooloverstorten,

EP

lozingen,…) WA-15

Brongerichte aanpak om de inkomende waterlopen in natuurgebieden

EP

van betere kwaliteit te voorzien * Aquafin collectoren * Opleggen IBA

73/139


Actienummer

Actie

Doelgroep

Mobiliteit

* KWZI’s aanleggen bij bepaalde woonclusters

WA-16

Informatiecampagne aangaande de gunstige effecten van groendaken

BEV, EP

en de subsidiemogelijkheden van de Vlaamse overheid en eigen gemeente. WA-17

UItvoering van het waterhuishoudingsplan opgesteld i.s.m. Watering de

EP

Molenbeek WA-18

Kosten-baten analyse maken voor aanleg KWZI’s – riolering

EP

* Aanleg rietpoel/rietgracht pastorie van Sint-Pieters-Rode als tijdelijke maatregel tot aansluiting collector plaatsvindt

WA-19

Toezicht op opgelegde plaatsing IBA’s

EP

WA-20

Gedeeltelijk uitgevoerde hermeanderingsproject voor de Winge verder evalueren en mogelijk verderzetten Natuurvriendelijk (oever)beheer

EP

WA-21

De afbakening van de waterzuiveringszones zijn verfijnd in samenwerking met AQUAFIN en VMM- samenwerking voor opstellen uitvoeringsplannen

EP

74/139


VII.2 Verdroging

VII.2.1

Themabeschrijving

In het Mina-3 plan is verdroging omschreven als de verstoring van de waterinhoud en watercyclus van grondwaterlagen, waterlopenstelsels en van de bodem door menselijke beïnvloeding, waardoor de beschikbaarheid van water voor mens en natuur afneemt. Verdroging impliceert dat er te weinig, of een verkeerde kwaliteit van water aanwezig is. Tal van voorbeelden zijn bekend waarbij door het verlagen van het waterpeil in een waterloop de stromen veranderen. Het gevolg is dat kwetsbare vegetaties veranderen. Dit betekent dat het beleid om verdroging tegen te gaan moet gericht zijn op het herstellen van de natuurlijke infiltratie en kwelstromen zodat het juiste water met de juiste kwaliteit op de juiste plaats in de juiste hoeveelheid terechtkomt.

Verdroging kan veroorzaakt worden door grondwater- en oppervlaktewaterwinning, verstedelijking, toename van verharde oppervlakken, landbouwtechnieken, rioleringen, waterbeheersingswerken, ophogingen,… telkens met een verminderde voeding en infiltratie en/of een versnelde afvoer als gevolg.

Verdroging uit zich in een verandering van grondwaterstanden, waterkwaliteit en intensiteit van kwelzones, met verdwijnen van aquatische ecosystemen, afname van biodiversiteit en banalisering van fauna en flora als gevolg. Voor de mens kan de drinkwatervoorziening in het gedrang komen. Minder voor de hand liggende fenomenen zijn snellere afvoer van oppervlaktewater, grotere stroomsnelheden, erosie, grotere risico’s op overstromingen in lager gelegen gebieden,…

VII.2.2

Stand van zaken

VII.2.2.1 Toestand

Vlaanderen Veel activiteiten veroorzaken rechtstreeks of onrechtstreeks verdroging. In Vlaanderen bestaat nog geen uitgebreid onderzoek naar verdroging in functie van de natuur. Erosie, een onderwerp dat sterk gelinkt is met verdroging, treedt hoofdzakelijk op tijdens en vlak na intense regenbuien. Zowel de intensiteit als de hoeveelheid neerslag zijn daarbij bepalend. De laatste 10 jaar zijn gekenmerkt door een hoge waarden aan neerslagerosiviteit. Bodemverlies door erosie wordt eveneens bepaald door reliëf en bodemsoort.

75/139


Holsbeek In Nieuwrode is een waterwinningsgebied aanwezig op het Rot. VII.2.2.2 Huidig beleidskader

Vlaams beleid Het gewestelijk MINA-plan wil verdere verdroging en aantasting van structuurkenmerken van waterlopen

voorkomen,

evenals

prioritaire

aangetaste

gebieden,

waterlopen

en

watervoerende lagen herstellen. Hiervoor zullen bevolking, bedrijven en overheden aangespoord worden tot rationeel waterverbruik, zal een kwantitatief evenwicht in de waterhuishoudkundige systemen ingesteld of instandgehouden worden en zal er geëvolueerd worden naar een natuurlijke structuur van de waterlopen

Ook geeft AMINAL subsidies voor het opmaken van gemeentelijke erosiebestrijdingsplannen en voor het uitvoeren van goedgekeurde erosiebestrijdingsmaatregelen en het aanstellen van een erosiecoördinator. Via het verlengde gemeentelijke milieuconvenant (voeren van een duurzaam gemeentelijk beleid en geïntegreerd rioleringsbeleid) geeft het Vlaamse Gewest heel wat stimulansen inzake rationeel gebruik van water en hergebruik van hemelwater. Tenslotte vaardigde het Gewest ook een algemene bouwverordening uit inzake de aanleg van hemelwaterputten.

Op 1 oktober 2004 werd het besluit houdende vaststellingen van een gewestelijke stedebouwkundige

verordening

inzake

hemelwaterputten,

infiltratievoorzieningen

en

gescheiden afvoer van afvalwater en hemelwater goedgekeurd. De verordening promoot in eerste instantie het hergebruik van hemelwater, vervolgens herinfiltratie en in laatste instantie vertraagde afvoer.

Gemeentelijk beleid De gemeenten staan in voor het beheer van de waterlopen van 3e categorie buiten het gebied van de watering. Er worden voorwaarden opgelegd in milieu- en bouwvergunningen m.b.t. verharding van terreinen. De gemeente wenst in de mate van het mogelijke de taken die haar zijn toebedeeld nauwgezet uit te voeren, gericht op een herstel van de natuurlijke toestand.

VII.2.3

Knelpunten

De gemeente is landelijk en nog grotendeels onverhard. Verder kunnen we de algemene knelpunten opsommen zoals ze voor bijna gans Vlaanderen bestaan:

Verharding oppervlakte

•

beperken van infiltratie van neerslag door het verharden van grote oppervlakken door de aanleg van wegen, parkeerterreinen, bebouwing; opnemen van bepaalde bijzondere voorwaarden bij het verlenen van bouwvergunningen

76/139


•

te snelle afvoer via het stelsel van overwegend gemengde rioleringen;

Oppervlaktewater

•

vermindering van of reeds verminderde waterbergingscapaciteit, structuurdiversiteit en biodiversiteit van waterloop en/of valleisystemen en snellere afvoer door de bebouwing van valleien, het bedijken, overwelven, rechttrekken, kunstmatig verstevigen en kanaliseren van de waterlopen en het ophogen van natuurlijke overstromingszones;

•

schade aan oevers en bodems van waterlopen en verstoring van het aquatische leven door te frequente of niet aangepaste onderhoudswerken; (ruimen, onderhoudswerken)

•

bevoegdheidsversnippering betreffende het beheer van waterlopen;

•

soms moeilijke definiëring van knelpunten al wordt het beschikbare kaartmateriaal steeds beter (info overstromingskaarten via www.gisvlaanderen.be)

•

integratie en toepassing van de nieuwe inzichten inzake integraal waterbeheer (b.v. preventief beleid voor buffering van hemelwater en infiltratie) bij de lagere besturen werd verbeterd door de watertoets, hoewel gestructureerd overleg en samenwerking rond concrete projecten nog verder geoptimaliseerd kan worden;

Grondwater

•

overexploitatie van grondwater

•

tal van illegale grondwaterwinningen, geen zicht op de totale hoeveelheid vergunde grondwaterdebieten en opgepompte debieten, noch op de volledige impact en aanwending van grondwater;

•

te weinig inzicht en handhaving inzake grondwaterexploitatie;

•

niet geactualiseerde en onvoldoende basisgegevens al is er sterke verbetering merkbaar inzake de beschikbaarheid van gegevens door digitalisering (gegevens ondergrond en grondwater via dov.vlaanderen.be);

•

onvoldoende en niet-gestructureerde kennis- en informatie-uitwisseling met de verantwoordelijke overheid.

VII.2.4


Op lange termijn zal de gemeente mee zorgen voor het ontwikkelen en in standhouden van evenwichtige waterhuishoudkundige systemen die een verantwoord menselijk gebruik waarborgen en aan de vraag van de gewenste karakteristieke ecosystemen kunnen voldoen. Het komt erop neer meer ruimte te geven aan de waterafvoersystemen, verdere verdroging te voorkomen en de belangrijkste aangetaste waterlopen en gebieden prioritair te herstellen, evenals te zorgen voor het behoud en tegengaan van verdere aantasting van de grondwatervoorraden.

77/139


VII.2.5


VII.2.5.1 Strategie Algemeen

Aangezien het ontstaan en de toename van verdroging veroorzaakt wordt door een verscheidenheid en combinatie van oorzaken zullen de aangewezen oplossingen eveneens een combinatie van maatregelen omvatten.

Gemeente Holsbeek In het kader van het integraal waterbeheer dient er aandacht besteed te worden aan het uitvoeren van het waterhuishoudingsplan als onderdeel van integrale bekkenbeheersplannen. De kwel- en infiltratiegebieden en de overstromingszones zijn door het Vlaamse gewest in kaart gebracht. Bij bouwen verkavelingsaanvragen wordt nu de watertoets gehanteerd. Om de versnelde afvoer van water tegen te gaan kunnen verschillende maatregelen getroffen worden : verhogen van infiltratie, afremmen van oppervlakkig afstromend water en lokale berging en een stringent vergunningenbeleid voeren met betrekking tot onttrekking van het grondwater zoals bij bemalingen en grondwaterwinningen. Verder dient de natuurlijke structuur van waterlopen behouden en hersteld te worden. Hiervoor kunnen maatregelen genomen worden zoals de aanleg van overstromingsgebieden, het maximaal toepassen van technieken voor natuurtechnische milieubouw , het creëren van bufferzones rond waterlopen, aanleggen van zoveel mogelijk zandvangen zodat frequent ruimen van de waterlopen onnodig is. Wanneer een waterloop onderhouden moet worden of als er werken worden uitgevoerd dienen deze typebestekken verfijnd en gediversifieerd te worden in samenspraak met de betrokken beheerder. Om tot een ecologisch verantwoord beheer te komen hebben de gemeenten onderling behoefte aan overleg en dient er informatie vergaard te worden. Zo kunnen de waardevolle waterlopen integraal beschermd worden. Het waterverbruik op zich dient ook gereduceerd te worden, dit door het voeren van een sensibilisatie- en informatiecampagne om rationeel watergebruik te stimuleren, door waterbesparende technieken in de landen tuinbouwsector te promoten en door de interne diensten en gemeentelijke instellingen en domeinen aan te sporen tot het gebruik van waterbesparende technieken (waar mogelijk ook via opleggen van voorwaarden in de milieuvergunning zoals aanleg regenwaterput e.d.).

78/139


VII.2.5.2 Actiepunten Zie actie-tabel (thema: verdroging) op volgende pagina


•

Waterverbruik in gemeentelijke gebouwen (m³/jaar)

•

Gemiddeld waterverbruik per inwoner

•

Waterkwaliteit oppervlaktewater

•

Aantal mensen/jaar die subsidie voor hemelwater hebben gekregen

•

Aantal mensen/jaar die subsidie voor IBA hebben ontvangen

79/139


Thema : Verdroging

Actienummer

Actie

Doelgroep

VERDR-1

Uitvoering van de waterhuishoudingsplannen als onderdeel van

EP

Mobiliteit

integrale bekkenbeheersplannen is gebeurd (waterhuishoudingsplan watering de Molenbeek) VERDR-2

Ruimtelijke

implicaties

van

kwel-

en

infiltratiegebieden,

EP

overstromingsgebieden, beekvalleien en gebieden waar waterlopen vrij moeten kunnen meanderen, integreren in het ruimtelijk beleid van Holsbeek door het stringent toepassen van de watertoets. VERDR-3

Verhogen van infiltratie, afremmen van oppervlakkig afstromend water

BED, BEV, LAND

en lokale berging vb. beperking van het verhard oppervlak opleggen, aanleg regenputten, infiltratiesystemen,… * Bij nieuwbouw verplichten gescheiden afvoer van regenwater op nieuw deel gebouw naar regenwaterput *Bij afleveren van vergunning bij nieuwe verkavelingen de gescheiden afvoer van hemelwater en afvalwater verplichten

VERDR-4

Voeren van een stringent vergunningenbeleid ivm grondwater

BED

* Bij afleveren van vergunning voor grote verharde oppervlakte berging voorzien (bijv. bij parkeerplaatsen, bij grotere verkavelingen, industriële sites of bij landbouwactiviteiten)

VERDR-5

Logistieke ondersteuning van overheden bij ontwikkeling van

EP

80/139


Actienummer

Actie

Doelgroep

Mobiliteit

natuurlijke overstromingszones indien noodzakelijk VERDR-6

Maximaal

toepassen

van

technieken

voor

natuurtechnische

MIL

milieubouw VERDR-7

Creëren van bufferzones rond waterlopen ter hoogte van woonzones

EP

VERDR-8

Organisatie van een meer ecologisch verantwoord (integraal) beheer

EP, watering

van waterlopen op lokaal niveau VERDR-9

Voeren van een informatie- en sensibilisatiecampagne om rationeel

OND, BEV, BED, LAND

watergebruik te stimuleren *info over grondwatervergunning, mogelijkheid om te regulariseren

VERDR-10

Promoten

van

waterbesparende

technieken

in

de

land-

en

LAND

tuinbouwsector (bijv. sproeimethodes) VERDR-11

EP

Intern promoten van waterbesparende technieken * In alle gemeentelijke gebouwen nuttig gebruik maken van hemelwater waar mogelijk : reeds putten voor hergebruik aan loods, gemeentenchool

Kortrijk-Dutsel,

gemeenteschool

Nieuwrode,

gemeentehuis, sportschuur * Spaarkoppen op sanitaire voorzieningen waar vervanging zich aandient

VERDR-12

Sensibilisatie met betrekking tot erosie

BEV, LAND, BED, EP

81/139


VIII

THEMA 3: NATUURLIJKE ENTITEITEN

VIII.1NATUURLIJKE ENTITEITEN

VIII.1.1 Themabeschrijving Versnippering wordt als een sleutelindicator binnen de milieuproblematiek beschouwd omdat het in Vlaanderen één van de belangrijkste oorzaken vormt voor de achteruitgang van de natuurwaarden. Versnippering wordt gedefinieerd als een proces waarbij ruimtelijke en functionele entiteiten (biotopen, landschappen, grondwaterstromen,…) worden verbrokkeld of verstoord. Het vormt een milieuprobleem wanneer de samenhang tussen deze entiteiten zodanig wordt verstoord dat het functioneren ervan gevoelig verslechtert. Vanuit ruimtelijk-ecologisch standpunt is versnippering het verschijnsel waarbij ruimtelijke eenheden te klein worden of een te verspreide ligging krijgen om ‘gewenste functies’ te vervullen. Naast deze ruimtelijke benadering wordt versnippering ook beschouwd vanuit een milieu- en een landschappelijke context. Inzake milieu betreft het onder andere de verstoring van grondwaterstromen (kwalitatief en kwantitatief), de geluids- en lichtverstoring door een weg of bebouwing, enz… Vanuit het landschappelijk oogpunt leidt versnippering tot identiteitsverlies van (historische) landschappen, wat de belevingswaarde vermindert. In het milieubeleid ligt de klemtoon op de functie ‘instandhouding van organismen’. Versnippering kan leiden tot een toestand waarbij (clusters van) biotopen niet meer functioneren om één of meerdere populaties van planten of dieren in stand te houden. Biodiversiteit verwijst naar de variabiliteit onder levende organismen van allerlei herkomst, met inbegrip van, onder andere, terrestrische, mariene en andere aquatische ecosystemen en de ecologische complexen waarvan zij deel uitmaken. Het omvat mede de diversiteit binnen soorten, tussen soorten en van ecosystemen. De aanwezige biodiversiteit hangt voor een groot deel samen met het grondgebruik, met de ruimte die de natuur daarbij behoudt en met de milieukwaliteit. Menselijk handelen heeft het evenwicht tussen de natuurlijke processen en functies ingrijpend verstoord, wat tot een verlies aan biodiversiteit heeft geleid.

VIII.1.2 Stand van zaken VIII.1.2.1 Toestand

Vlaanderen Het

grondgebruik

in

Vlaanderen

vormt

een

ruimtelijke

mozaïek

van

gewestplanbestemmingen, bodemgebruik en met daaraan verbonden de scherpe fysische begrenzingen.

82/139


Verlies aan biodiversiteit ontstaat voornamelijk door intensief landgebruik in functie van wonen, industrie en landbouw, door ondoordacht gebruik van het land en zijn componenten en door de algemene slechte milieukwaliteit die een bedreiging vormt voor organismen en hun onderlinge relaties. In vele gevallen is een mix van verstoringen en ruimtebeslag verantwoordelijk voor dit verlies. Er wordt in Vlaanderen te veel gebouwd, te verspreid e.d. Als er wordt gekeken naar de bebouwingstoestand in 2003 kunnen we vaststellen dat er ongeveer overal een aangroei is van bebouwing.

VIII.1.2.2 Huidig beleidskader

Europees beleid Conventie van Ramsar (1971): inzake watergebieden van internationale betekenis in het

bijzonder als leefgebied voor watervogels; Conventie van Bern (1979): tot behoud van wilde dieren en planten en hun natuurlijk milieu in

Europa; Conventie van Bonn (1979): ter bescherming van trekkende wilde diersoorten (en de

overeenkomsten voor onder meer watervogels, vleermuizen, kleine walvisachtigen); Conventie van Rio (1992): voor biodiversiteit

Op het niveau van de Europese Unie kaderen de belangrijkste bepalingen inzake natuuren/of bosbehoud in: -

de Vogelrichtlijn (1979) tot behoud van de vogelstand;

-

de Habitatrichtlijn (1992) inzake de instandhouding van de natuurlijke habitats en de wilde fauna en flora;

-

de Verordeningen voor bosbescherming inzake luchtverontreiniging (1986) en brand (1992);

-

de Plattelandsverordening (1999);

-

de Kaderrichtlijn Water (2000).

Vlaams beleid Het beleid van het Vlaamse Gewest richt zich al verschillende jaren op de ontwikkeling van een netwerk van goed functionerende, ecologisch samenhangende en herkenbare landschappen en ecosystemen, enerzijds door de implementatie van Europese richtlijnen, anderzijds door eigen initiatieven. Het recent uitgevaardigd ‘Natuurbehouddecreet’ (1997) vervangt de federale ‘Wet op het Natuurbehoud’ (1973) en plaatsen de nieuwe inzichten in natuurbeheer en –ontwikkeling in een nieuw Vlaams beleidskader plaatsen. Het decreet gaat uit van het ‘stand-still-principe’. Er mag dus geen natuur meer verloren gaan. Een ander belangrijk begrip op gebied van het natuurbehoud is de zogenaamde zorgplicht. Dit houdt in dat iedereen verplicht is schade aan de natuur te voorkomen, te beperken of te herstellen. Voorts dient elke overheid die vergunningen of toestemmingen verleent er over te waken dat er geen vermijdbare schade aan de natuur wordt berokkend. Verder bevat het

83/139


Natuurbehouddecreet ook een uitgebreid deel omtrent het gebiedsgericht beleid. Zo brengen de uitbouw van een Vlaams Ecologisch Netwerk (VEN) en het Integraal Verwevings- en Ondersteunend Netwerk (IVON) met dit decreet een wettelijke basis.

Gemeente Holsbeek Voor een buitengemeente als Holsbeek zijn natuur en landschap van het grootste belang en dient er dan ook voldoende zorg besteed te worden aan het behoud, de uitbouw en de beleving van het groene patrimonium. Hiertoe wordt zowel aandacht besteed aan het creëren van verbindingselementen als aan specifieke acties ter bevordering van soortenrijkdom. De gemeente Holsbeek beschikt over een bermbeheersplan waarop het zich baseert voor het onderhoud van de bermen in haar gemeente. In dit plan is de voorgestelde maaifrequentie om te komen tot een optimale soortenrijkdom weergegeven.

VIII.1.3 Knelpunten Daar waar knelpunten zijn op hoger niveau, wordt ook aangegeven waar de gemeente haar bevoegdheid kan laten spelen.

Algemeen Versnippering

•

de uitgangssituatie is wat betreft de versnippering in belangrijke mate onomkeerbaar door de reeds sterke versnijding en gelet op de ligging van het dorpscentrum en de bestaande linten verspreide bebouwing; In haar structuurplan en het mobiliteitsplan wordt hier door de gemeente rekening mee gehouden.

•

alle verkeersscenario’s wijzen op een verder toenemend verkeer en dus ook binnen Holsbeek tot een versnijdend effect van de vervoersinfrastructuur;

Biodiversiteit

•

door onvoldoende wettelijke bescherming worden bepaalde waardevolle biotopen en soorten vernietigd of verdwijnen ze definitief;

•

kleine landschapselementen, waterlopen, natuurgebieden en bossen worden vaak onaangepast of niet goed beheerd en verdwijnen; overleg met de plaatselijke natuurverenigingen en eigenaars van de terreinen dient plaats te vinden

•

recreatiedruk en daarmee gepaard gaande infrastructuren kunnen voor een aanzienlijke versnippering zorgen;

•

slechte waterkwaliteit en geringe structuurdiversiteit van de meeste waterlopen ten gevolge van rechttrekking, uitdieping, verbreding en oeververstevigingswerken;

•

ontbreken van een degelijk, zo volledig mogelijk en voldoende onderbouwd kennis- en rapporteringssysteem;

84/139


•

initiatieven inzake het structureren, bundelen en benutten van de door vrijwilligers, organisaties en instellingen permanent verzamelde kennis en inzicht verbeteren;

•

gebruik van herbiciden door particulieren, toegepast op de wegbermen

•

voortijdig maaien van de wegbermen door particulieren tegengaan en ontmoedigen

•

beschadiging van wegbermen door een onoordeelkundig gebruik

VIII.1.4 Doelstellingen en prioriteiten Het is duidelijk dat de gemeente in dit thema een eigen rol kan en moet spelen, waarbij weliswaar het gemeentelijk beleid inzake natuur en landschap (ruimtelijke ordening) dient te worden afgestemd op het beleid van de provincie en de initiatieven van derden ter zake. Zo wil men komen tot goed functionerende, ecologisch samenhangende en herkenbare landschappen en ecosystemen en zorgen voor het behoud en de bevordering van de biodiversiteit, uitgaande van de eigenheid van de ruimtelijke en abiotische omgeving. Op korte termijn zullen volgende doelstellingen gerealiseerd worden:

•

behoud, bescherming, herstel, ontwikkeling en beheer van natuur en landschap in de gemeente door een bijdrage te leveren tot de uitbouw van de natuurlijke structuur;

•

bestaande versnippering van natuur en landschap verminderen door verbindingen en samenhang tot stand te brengen

•

bijkomende versnippering van natuur, landschap en open ruimte maximaal voorkomen en beperken en behartigen van de algemene milieu- en landschapskwaliteit;

•

kennis opbouwen via systematisch verzamelen van bestaande informatie en bijkomend onderzoek in functie van de onderbouwing en evaluatie van het beleid;

•

gedrag van de bevolking en de doelgroepen ter zake wijzigen;

•

het gebruiken van alle mogelijke instrumenten om aan landschapsherstel te doen, zoals bvb het stimuleren van een samenwerking tussen de VLM en de lokale landbouwers;

VIII.1.5 Strategie en actiepunten VIII.1.5.1 Strategie Algemeen

Met de nadruk op onder andere de realisatie van de natuurlijke structuur hangt de te volgen strategie nauw samen met enerzijds het uitvoeren van de taken van medebewind en anderzijds met het verder bouwen op, versterken en verhogen van het rendement van de reeds lopende initiatieven. Medewerking vanuit alle groeperingen (vergroten maatschappelijk draagvlak) is een absolute voorwaarde om tot een degelijk resultaat te komen.

85/139


Gemeente Holsbeek Om de gemeentelijke natuuren landschapswaarden optimaal te beschermen, dient vertrokken te worden van het concept van natuurlijke structuur. Er moet gekomen worden tot een samenhangend geheel van gebieden waarbinnen een intensiever beleid kan plaatsgrijpen. Om de gewenste natuurkwaliteit te bereiken dienen de betrokken gebieden met hoofdfunctie natuur op een gepaste wijze ingericht en beheerd te worden. Zo kunnen grote eenheden natuur en grote eenheden natuur in ontwikkeling gerealiseerd worden. Ook wat betreft de gebieden met natuur als neven- of ondergeschikte functie dienen inspanningen geleverd te worden. Er zal worden getracht landbeheer te verwezenlijken dat verenigbaar is met natuurwaarden. Ook in bebouwde omgeving zouden de natuurwaarden kunnen aangemoedigd worden via het bermbeheersplan. Heel belangrijk is de ontwikkeling van verbindingsgebieden tussen de grote eenheden natuur. Ook op provinciaal vlak wordt hier een prioriteit van gemaakt. Sommige

soorten

vragen

bijzondere

aandacht.

Daarom

is

het

belangrijk

soortenbeschermingsprogramma’s uit te werken. De gemeente kan zelf zulke programma’s uitwerken of ondersteuning verlenen aan derden. De vrijwilligers die zich inzetten voor het beheer van natuurgebieden dienen daarbij ondersteund te worden. Hierbij dient gedacht te worden aan materiaal, faciliteiten, ter beschikking stellen van een vergaderlokaal…. De versnippering van natuur en landschap kan verminderd worden door verbindingen aan te brengen en samenhang tot stand te brengen. Dit onder meer door het uitvoeren van het bermbeheersplan. Deze bermen kunnen een plaats bieden aan nieuwe fauna en flora of de migratiemogelijkheden ervan bevorderen. Ook kleine landschapselementen hebben een duidelijke natuurfunctie. Ze versterken het gewenste ecologische netwerk. Daarom dient de bevolking gesensibiliseerd te worden om zulke kleine landschapselementen aan te planten en te onderhouden (bijv. hagen) en dienen projecten ondersteund te worden. Om te kunnen toezien en te evalueren, is een kennissysteem onmisbaar. Op basis hiervan kan het beleid ook verder onderbouwd en gestuurd worden en kunnen gerichte acties genomen worden. Het aanbrengen van permanente kwadranten op enkele goedgekozen bermen kan hierbij helpen. Om verder onderzoek te stimuleren, is het interessant de beschikbare kennis te verzamelen, te publiceren en uit te wisselen. Om de eigen natuur te laten ontwikkelen, is het belangrijk dat streekeigen soorten worden geplant in natuurgebieden en bossen. Voor exoten dient een uitdovingsbeleid gevoerd te worden. Als algemene maatregel dient de bevolking gesensibiliseerd te worden met betrekking tot natuurbehoud en biodiversiteit en het aan te zetten tot zorgzaam omspringen met hun omgeving. De gemeente gebruikt tevens producten van Fair-Trade.

86/139


Zeker met betrekking tot het gebruik van pesticiden op de bermen door particulieren, onoordeelkundig gebruik van de bermen of om voortijdig maaien tegen te gaan, dient de gemeente een sensibilisatiebeleid te voeren naar de burgers toe.

VIII.1.5.2 Actiepunten Zie actie-tabel (thema: aantasting natuur en landschap) op volgende pagina


•

Aantal km ecologische berm t.o.v. aantal km berm

•

Soortenaantal in permanente kwadranten berm

•

Subsidies uitgekeerd voor het aanplanten van hagen/bermen

•

Oppervlakte natuurgebied in de gemeente

87/139


Thema :Aantasting natuur en landschap Actienummer

Actie

Doelgroep

Mobiliteit

NAT-1

Afbakening van een natuurlijke structuur binnen de gemeente op basis van de

EP

X

MIL

X

EP, MIL

X

plannen van de hogere overheid. Opstellen van een RUP om de natuurkernen zoals gedefinieerd in het structuurplan te duiden. NAT-2

Initiëren, financieel ondersteunen van of medewerking verlenen aan projecten voor de realisatie van grote eenheden natuur (GEN) en grote eenheden natuur in ontwikkeling (GENO)

NAT-3

Ecologisch beheren van bermen, taluds, grachten * Evalueren bermbeheersplan, hoeveelheid ecologische berm: uitwerken via GIS * Milieuvriendelijk beheren van wegbermen

NAT-4

Initiëren, ondersteunen van of medewerking verlenen aan projecten voor de

MIL

realisatie van verwevings- en verbindingsgebieden NAT-5

Ondersteunende maatregelen inzake landschapsherstel, verbindingsgebieden

MIL,

*

LAND, EP

Promoten

van

hagen

en

hoogstammen

en

andere

kleine

BEV,

BED,

OND,

landschapselementen

NAT-6

Het uitvoeren van veldonderzoeken om de kennis te bevorderen en een

MIL, EP

geschikt beleid te ondersteunen * Bermen, Kriesberg

NAT-7

Initiëren en ondersteunen van een soortgericht beleid in relatie tot de

MIL, EP

natuurlijke structuur * steenuil, kerkuil, zwaluw

88/139


Actienummer

Actie

Doelgroep

NAT-8

Ondersteuning van het vrijwilligerswerk door Mina-ploegen deeltijds in te

MIL, EP,BEV

Mobiliteit

schakelen bij het beheer van natuurgebieden NAT-9

Verkeer reglementeren in kwetsbare gebieden

EP

X

* Beheer van wandelwegen in natuurgebieden

NAT-10

Ontwikkeling van een ecologische infrastructuur door sensibilisatie en het initiëren

en

ondersteunen

van

projecten

met

betrekking

tot

MIL, BEV, BED, OND

kleine

landschapselementen (KLE's) NAT-11

Een streng natuurvergunningenbeleid voeren

EP

NAT-12

Uitbouwen van een kennissysteem (opleiding personeel, aanleg bibliotheek)

EP

NAT-13

Voor bepaalde gebieden overleg plegen met de betrokken buurgemeenten om

EP

het natuurbeleid op mekaar af te stemmen en grensoverschrijdende initiatieven te kunnen ondernemen * Gebiedsgericht werken

NAT-14

In natuurgebieden en bossen streekeigen soorten planten, exoten verwijderen

MIL, EP

of er een uitdovingsbeleid voor voeren. * Aanplanting bos met inheemse bomen

NAT-15

Bevolking sensibiliseren met betrekking tot natuurbehoud en biodiversiteit, en

BEV

bermbeheer. Bevolking informeren aangaande de mogelijkheden tot subsidies (bvb bebossing en herbebossing, openstelling bossen, bosbeheersplan, bebossing van landbouwgronden en het bevorderen van de ecologische functie). * Haagplantactie

89/139


Actienummer

Actie

Doelgroep

Mobiliteit

* Sensibiliseren i.v.m. groene daken * Sensibilisatieactie gericht op het verbreden van het draagvlak voor natuurbehoud: stiltegebieden

NAT-16

Ondersteuning Regionaal Landschap Noord-Hageland (RLNH) en acties

EP

geïnitieerd door hen * vb. plan Holle Weg waarvan beheer door Mina-werkers wordt uitgevoerd

NAT-17

Aanleg wandelwegen (selectief volgens de draagkracht van het gebied) in

EP

natuurgebieden Onderhoud en vrijmaken van buurtwegen NAT -18

Natuurontwikkeling

BEV

* Ingroenen van wijken en betrokkenheid van wijkcomités stimuleren * Ingroenen begraafplaats * Natuurontwikkeling stimuleren bij recreatiegebieden

90/139


IX

THEMA 4: HINDER

Onder de thema hinder worden de volgende thema’s ingedeeld :

•

Lucht o

Verdunning/aantasting van de ozonlaag

o

Broeikasgassen verantwoordelijk voor het klimaat

o

Fotochemische luchtverontreiniging

o

Verspreiding van fijn stof

o

Verzuring

•

Vermesting

•

Geluid, geur en licht.

•

Algemene hinder afval, omgeving

IX.1 Lucht

IX.1.1 -

Themabeschrijving

De verdunning of de aantasting van de ozonlaag is het gevolg van de emissies van bepaalde chloor- en broomhoudende verbindingen. Belangrijke ozonafbrekende stoffen zijn: chloorfluorkoolstoffen (CFK’s), halonen of broomfluorkoolstoffen, broomfluorkoolwaterstoffen (HBFK’s), tetrachloorkoolstof, 1,1,1-trichloorethaan, methylbromide en chloorfluorkoolwaterstoffen (HCFK’s). Als

alternatieven

voor

ozonafbrekende

stoffen

gebruikt

de

industrie

vaak

fluorkoolwaterstoffen. Die hebben geen ozonafbrekend vermogen, maar veroorzaken net als de meeste ozonafbrekende stoffen wel een sterk broeikaseffect.

-

De belangrijkste broeikasgassen verantwoordelijk voor de verandering van het klimaat zijn waterdamp (H2O), koolstofdioxide (CO2) en methaan (CH4). De concentratie ervan is gedurende de laatste 50 jaar waarneembaar toegenomen. Er zijn steeds meer en sterker wetenschappelijke bewijzen dat dit komt door menselijke activiteiten (antropogene broeikasgassen). De gemiddelde temperatuur op aarde stijgt en het broeikaseffect versterkt. Dit is een mondiaal probleem.

91/139


Door verbranding van fossiele brandstoffen (CO2) en door verwijdering van afval (CH4 uit stortplaatsen en CO2 uit verbrandingsprocessen) komen grote hoeveelheden broeikasgassen

in

de

atmosfeer

terecht.

Het

toenemende

verkeer

leidt

ontegensprekelijk tot verhoogde CO2-emissies. Methaan-(CH4) en lachgasemissies (N2O) ten gevolge van industriële bedrijvigheid, landbouw- en veeteeltactiviteiten en de zuivering van afvalwaters en aquatische systemen leveren ook een aanzienlijke bijdrage tot het broeikaseffect. Ook het gebruik van een aantal gefluoreerde gassen leidt tot klimaatsverandering. HFK’s, PFK’s en SF6 zijn alternatieven voor ozonafbrekende stoffen (CFK’s en HCFK’s)

maar

tegelijkertijd

ook

belangrijke

broeikasgassen

met

een

opwarmingspotentieel dat duizend keer groter is dan dat van koolstofdioxide. HFK’s en PFK’s vinden in Vlaanderen hun toepassingen die gebieden waar ook ozonafbrekende stoffen worden/werden gebruikt. De wereldwijde ontbossing, de verbranding van deze koolstofbuffers en de wijziging van bodemgebruik door menselijke activiteiten zetten tenslotte grote hoeveelheden koolstof uit hout en bodem om in broeikasgassen (CO2 en CH4). -

Fotochemische

luchtverontreiniging

(SMOG)

is

de

verontreiniging

van

de

omgevingslucht met chemische stoffen zoals ozon (O3), peroxyacetylnitraat (PAN), stikstofdioxide (NO2), waterstofperoxide en andere stoffen die een oxiderende werking hebben. Deze stoffen ontstaan in aanwezigheid van stikstofoxiden (NOx) en vluchtige organische stoffen (VOS), onder invloed van zonlicht op warme dagen. Het is een complex proces waarbij de intensiteit van de zonnestraling en de temperatuur een rol spelen. Dit verschijnsel wordt ook wel zomersmog genoemd. VOS en NOx zijn grotendeels verantwoordelijk voor de productie van ozon. Vluchtige organische stoffen (VOS) komen in de omgevingslucht terecht door verbranding of verdamping van brandstoffen of door verdamping van oplosmiddelen (in verven, ontvetters, ontvlekkers, enz.). Stikstofoxides (NOx) is de verzamelnaam voor NO2 en NO. NOx wordt gevormd door verbranding van brandstoffen. Ozon geldt als representatieve stof voor de fotochemische luchtverontreiniging en kan (samen met VOS en NOx) over honderden kilometers afstand getransporteerd worden. -

Fijn stof in de atmosfeer is een van de grootste gevaren voor onze gezondheid. Het veroorzaakt of verergert acute luchtwegenaandoeningen. Het is ook een belangrijke oorzaak van chronische luchtwegenaandoeningen en tast op lange termijn de longfunctie aan. Sommige studies tonen bovendien een vermindere levensverwachting aan. Fijn stof is heel gevaarlijk voor onze gezondheid – zowel op korte als op lange termijn. Een belangrijke indicator voor de hoeveelheid fijn stof in de lucht is PM10, de concentratie van fijne deeltjes met een aërodynamische diameter kleiner dan 10 micro-

92/139


meter. Er worden vaak hoge concentraties fijn stof opgemeten tijdens de winter. De fijn stof problematiek wordt dan ook soms met “wintersmog” aangeduid.

-

De

term

verzuring

staat

voor

de

gezamenlijke

effecten

van

zwavel-

en

stikstofhoudende verbindingen die via de atmosfeer worden aangevoerd en waaruit zuren (zwavelzuur en salpeterzuur) gevormd kunnen worden. Deze verbindingen zijn afkomstig van de uitstoot van de gassen zwaveldioxide (SO2), stikstofoxiden (NO en NO2, samen NOx) en ammoniak (NH3). In dit thema kan enkel de invloed van de reductie van de boven beschreven emissies van industrie en huishoudens op gemeentelijk niveau als relevant beschouwd worden.

IX.1.2

Stand van zaken

IX.1.2.1 Toestand Verdunning van de ozonlaag

Vlaanderen Sinds het begin van de jaren ’90 zijn de emissies van ozonafbrekende stoffen in Vlaanderen al sterk afgenomen. De grootste bijdrages in de emissies van ozonafbrekende stoffen komen van koelinstallaties en van de productie van harde schuimen in de kunststoffensector. Onder impuls van het protocol van Montreal zijn in Vlaanderen maatregelen genomen om het gebruik van ozonafbrekende stoffen te beperken. Het MINA-Plan –3 heeft als doelstelling de emissie in Vlaanderen tegen 2007 terug te dringen met ten minste 70% t.o.v. 1999. Op basis van de huidige tendensen is de verwachting dat dit zal lukken. Desalniettemin is er nog steeds een grote onzekerheid over de toekomstige evolutie van de dikte van de ozonlaag op basis van de koppeling met klimaatswijzigingen.

Gemeente Holsbeek Problemen die specifiek in de gemeente Holsbeek kunnen gesitueerd worden zijn eerder beperkt. Het gaat hier voornamelijk om een mondiale problematiek.

Verandering van het klimaat door het broeikaseffect

Vlaanderen Het belangrijkste broeikasgas is CO2. Andere broeikasgassen zijn CH4, N2O en de gefluoreerde gassen. Tussen 1990 (87,8 Mton CO2-eg) en 2005 (89,4 Mton CO2-eg) kende de emissie van broeikasgassen een schommelend verloop. In 2005 bedroeg de totale uitstoot van broeikasgassen in Vlaanderen echter 1,9% (= 1,5 Mton CO2-eg) meer dan 1990. Er zullen grote inspanningen nodig zijn om de afgesproken reductie te halen tegen de periode

93/139


2008-2012. Deze inspanningen worden bechreven in het Vlaamse Klimaatsbeleidsplan 20062012. (ref. Actualisatie Milieubeleidsplan 2003-2007 voor de periode 2008-2010, Vlaamse overheid)

Gemeente Holsbeek Problemen die specifiek in de gemeente Holsbeek kunnen gesitueerd worden zijn eerder beperkt. Het gaat hier voornamelijk om een mondiale problematiek. Desalnietemin kan de gemeente Holsbeek een voorbeeldfunctie vervullen door het voeren van een energiezuinig beleid conform “think globaly, act localy”.

Verontreiniging door fotochemische stoffen

Vlaanderen Een studie toonde aan dat de ruimtelijke spreiding van de ozonoverlast voor de gezondheid in 2002 een positieve tendens vertoonde. De jaaroverlast was gering. Het jaargemiddelde daarentegen, dat ook wordt beïnvloedt door de temperatuur, is gestegen wat erop wijst dat de ozonconcentraties door het jaar heen toenemen.



Vlaanderen Het aantal overschrijdingen van de jaargemiddelde 40 μg/m³ norm voor PM10-concentratie vertoont een schommelend verloop. Voor 2005 werden voor het eerst geen overschrijdingen meer waargenomen. In jaren met ongunstige meteorologische omstandigheden en in bepaalde hotspotgebieden kan de grenswaarde voor het jaargemiddelde in de toekomst opnieuw

overschreden

worden

onder

bepaalde

omstandigheden

(locatiespecifieke

dispersiekarakteristieken, ongunstige klimaatomstandigheden of grensoverschrijdende input). Sinds 2005 geldt er een nieuwe Europese daggemiddelde grenswaarde voor PM10 van 50 μg/m³, die op jaarbasis maximaal 35 maal mag overschreden worden. De Europese daggemiddelde grenswaarde (2005) blijkt strenger te zijn dan de jaargemiddelde grenswaarde en wordt bijgevolg toegevoegd. Sinds 1996 is er een daling in het aantal overschrijdingen van de 50μg/m³ grenswaarde waarneembaar. In 2005 werden er voor heel Vlaanderen nog 41 dagen geregistreerd. Het aandeel meetstations waar deze grenswaarde werd overschreden bedroeg in 2005 55%. In 2006 werd ongeveer 30% van de Vlaamse bevolking blootgesteld aan daggemiddelde PM10 concentraties hoger dan 50 μg/m³ gedurende meer dan 35 dagen.

94/139


Gemeente Holsbeek De fijn stof problematiek heeft een groot grens-overschrijdend karakter maar lokaal kunnen sterk verhoogde concentraties voorkomen te wijten aan verkeer of industriële activiteiten. In de gemeente Holsbeek is de aanwezigheid van de autosnelweg E314 een belangrijke bron van fijn stof.

Verzuring

Vlaanderen Door de sterke emissiedaling tussen 1990 en 2002 lijkt Vlaanderen goed op weg om de doelstelling uit de EU-richtlijn Nationale Emissie Maxima in 2010 te halen. Dit is vooral te danken aan de daling van de SO2-emissie door het lager zwavelgehalte in brandstoffen. Ook de NOx-emissie bevindt zich al enkele jaren in een dalende trend t.g.v. sterke emissiereducties in de sectoren energie, verkeer en vervoer.


IX.1.2.2 Huidig beleidskader Verdunning van de ozonlaag

Internationale overeenkomsten -

Verdrag van Wenen (1985) : bescherming van de ozonlaag werd geregeld.

-

Protocol van Montreal (1987) : Concrete afspraken voor de vermindering van het gebruik.

-

Ozonconferenties : Londen (1990), Kopenhagen (1992), Wenen (1995) en Montreal (1997). Volgens een Europese verordening uit 1994 dient de productie en het op de markt brengen van halonen, CFK’s, tetrachloorkoolstof, 1,1,1-trichloorethaan en HBFK’s stopgezet te worden en dienen de andere ozonafbrekende stoffen gefaseerd afgebouwd te worden. Naast een verbod op de productie en het op de markt brengen, is ook het gebruik verboden in de nieuwe Europese verordening.

Gemeente Holsbeek Hinder dient tot een minimum beperkt te worden. Het beleid van de gemeente Holsbeek, richt zijn beleid voornamelijk op het gebruik van producten (koelvloeistoffen, spuitbussen) en het sensibiliseren van de bevolking.

95/139


Broeikaseffect

Internationale overeenkomsten Het klimaatverdrag (Rio, 1992) voorziet dat voor 2000 de emissies van broeikasgassen zullen beheerst worden en er gestreefd wordt naar stabilisatie ten opzichte van 1990 (geïndustrialiseerde landen). Deze stabilisatie in 2000 werd door de Europese Unie bijkomend als doel gesteld. Het Kyoto-protocol (1997 geratificeerd) zorgt ervoor dat een aantal landen zich toeleggen of het doen afnemen van de emissies aan broeikasgassen.

Federale beleid België heeft zich verbonden tot een 7,5% emissiereductie voor de familie van zes broeikasgassen in periode van 2008-2012 ten opzichte van 1990.

Vlaams beleid Het Vlaamse gewest werkte voor de onderdelen die onder haar bevoegdheden vallen een beleidsplan uit. De doelstelling voor de periode 2008-2012 die geformuleerd was op het niveau van België, wordt naar aanleiding van de nationale Kyoto-lastenverdeling verfijnd naar een Vlaamse doelstelling. (5,2% emissiereductie voor de familie van zes broeikasgassen in Vlaanderen over de periode van 2008-2012 ten opzichte van 1990.

Gemeente Holsbeek Hinder dient tot een minimum beperkt te worden. Het beleid van de gemeente Holsbeek, richt zich voornamelijk op het gebruik van producten (wagenpark, verlichting, verwarming, …) binnen de eigen diensten en het sensibiliseren van de bevolking.


Internationale overeenkomsten In de nieuwe geïtegreerde richtlijn ‘Richtlijn van het Europese Parlement en de Raad betreffende de luchtkwaliteit en schonere lucht voor Europa’ (goedgekeurd door het EU parlement op 11/12/2007) staan de volgende normen mbt fijn stof (PM10) in de atmosfeer: •

jaargemiddelde 40 μg/m³ norm

•

maximaal 35 dagen met een daggemiddelde 50 μg/m³ norm

(ref. MIRA Achtergronddocument 2007, Verspreiding van zwevend stof). Vlaanderen heeft deze Europese normen overgenomen in de VLAREM wetgeving.

Gemeente Holsbeek Fijn stof vervuiling dient tot een minimum beperkt te woden. Het beleid van de gemeente Holsbeek, richt zich voornamelijk op het gebruik van producten binnen eigen diensten en het sensibiliseren van de bevolking.

96/139



Internationale overeenkomsten -

Protocol van Sofia

-

Verklaring van Helsinki

Er bestaat ook een Europese richtlijn (2002/3/EG) met drempelwaarden voor de ozonconcentraties in de omgevingslucht en een Europese richtlijn met voorschriften voor de beperking van de VOS-emissies van een gedeelte van de benzinedistributieketen.

Vlaamse beleid Via het VLAREM worden emissiebeperkingen opgelegd aan bedrijven voor NOX, VOS en CO. Gemeente Holsbeek Hinder dient tot een minimum beperkt te worden. Het beleid van de gemeente Holsbeek, richt zich voornamelijk op het gebruik van producten binnen eigen diensten en het sensibiliseren van de bevolking.

Verzuring

Internationale overeenkomsten Het protocol van Sofia stelde tegen 1994 een stand-still van de NOX-emissies voorop ten opzichte van 1987. In de verklaring van Helsinki werd tegen 1998 een NOX-reductie met 30% nagestreefd ten opzichte van 1980 en het protocol van Oslo voorziet voor België een SO2reductie van 74% in 2010 ten opzichte van 1980. De EU-richtlijn Nationale Emissie Maxima (Nem-richtlijn, 2001/81/EG) legt per lidstaat emissieplafonds voor polluenten SO2, NOx en NH3 vast die dienen bereikt te worden tegen 2010.

Federaal beleid Normen voor voertuigen en brandstoffen.

Vlaamse beleid Vlarem II Er kan een onderverdeling gemaakt worden in twee aspecten, namelijk: 1. luchtkwaliteitsnormen (immissienormen) 2. emissienormen voor ingedeelde inrichtingen.

Het doel van VLAREM is een immissiegericht beleid te voeren met als doel een gezonde leefomgeving

voor

de

mens,

maar

tevens

andere

schadelijke

gevolgen

van

luchtverontreiniging zoals bodembelasting, inwerking op fauna en flora en op materialen (monumenten, gebouwen…) te minimaliseren. Hieruit volgt de noodzaak voorzorgen te

97/139


nemen door volgens de stand van de techniek de emissies te begrenzen. Voor dit laatste is tevens een strategie van controle (metingen) voorgeschreven. Belangrijk is tevens het algemeen principe van voorkoming: voorkoming wordt nagestreefd door de toepassing van de best beschikbare technieken.

Gemeente Holsbeek Hinder dient tot een minimum beperkt te worden. Het beleid van de gemeente Holsbeek, richt zijn beleid voornamelijk op het gebruik van producten binnen eigen diensten en het sensibiliseren van de bevolking.

IX.1.3

Knelpunten

De luchtproblematiek is een mondiale problematiek. Kleine acties op gemeentelijk niveau hebben een minieme impact op het probleem. Desalniettemin wil de gemeente Holsbeek haar steentje bijdragen.

Verdunning van de ozonlaag

Algemeen -

De verdunning van de ozonlaag is een mondiaal probleem. Daarom dienen de vooropgestelde oplossingen te passen in een internationale context.

-

Er bestaat weinig zekerheid over alternatieven voor ozonafbrekende stoffen.

-

De emissie-inventarisatie wordt bemoeilijkt door de complexiteit van de problematiek en het gebrek aan bruikbare gegevens rond gebruik en emissies van de bewuste stoffen.

-

Een uitfasering van ozonafbrekende stoffen leidt tot een toename in het gebruik van alternatieven waarvan de wenselijkheid en geschiktheid nog niet onderzocht zijn.

-

De productie en het gebruik van CFK’s en HCFK’s is weliswaar aan banden gelegd maar momenteel zijn er nog veel apparaten en materialen in gebruik die in de toekomst hun inhoud zullen vrijgeven.

Broeikaseffect

Algemeen -

Net als bij de ozonproblematiek is ook deze verstoring een mondiaal probleem.

-

Gegevens inzake emissies en energieverbruik en wetenschappelijke kennis ter onderbouwing van het te voeren beleid ontbreken nog in belangrijke mate.

-

De bevoegdheden die betrekking hebben op het klimaatvraagstuk zijn over verschillende diensten van de gewesten en de Belgische staat verspreid. Tot op heden is de rol die de gewesten en de federale overheid moeten spelen nog niet helemaal uitgeklaard. De gemeentelijke rol is bijgevolg ook onduidelijk.

98/139


Er zijn weinig effectieve bevoegdheden die kunnen toegewezen worden aan lokale besturen door het mondiaal karakter van de problemen.


Algemeen -

Een reductie in de concentraties van de precursoren betekent niet noodzakelijk een reductie in ozonconcentratie. Een geïntegreerde aanpak van alle oorzaken is noodzakelijk.

-

Er is behoefte aan kennis en informatie over het instrumentarium (modellen, indicatorenset,…)

-

Het is moeilijk lokale milieukwaliteitsdoelstellingen te ontwikkelen en af te wegen tegenover globale of regionale milieukwaliteitsdoelstellingen.

-

VOS-emissies zijn afkomstig van een groot aantal bronnen, waaronder veel kleine. Dit maakt het moeilijk een emissie-inventaris op te stellen.

-

Provincies en gemeenten vinden het zeer moeilijk acties tegen luchtverontreiniging uit te werken.


Algemeen

-

Er is behoefte aan kennis en informatie over het instrumentarium (modellen, indicatorenset,…)

-

Het is moeilijk lokale milieukwaliteitsdoelstellingen te ontwikkelen en af te wegen tegenover globale of regionale milieukwaliteitsdoelstellingen.

-

Provincies

en

gemeenten

vinden

het

zeer

moeilijk

acties

tegen

fijn

stof

luchtverontreiniging uit te werken.

Verzuring

Algemeen -

Er is een gebrek aan beleidsonderbouwende informatie en kennis. Er is een inventaris nodig van de verontreiniging.

-

Verzuring is een grensoverschrijdend probleem waardoor het resultaat in de gemeente niet alleen afhankelijk is van de reductie-inspanningen ter plaatse, maar ook van het reductiebeleid in de omringende steden, gewesten en landen.

-

Ammoniak zal in 2010 meer dan 70% van de verzurende deposities uitmaken. Die worden wel vooral lokaal afgezet. Bijkomende acties zijn noodzakelijk, vooral in de landbouwsector.

99/139


-

Aangezien locale acties gericht op verkeer, industrie en huishoudens maar een beperkt effect op de lokale verzuringstoestand hebben, voelen lokale overheden zich weinig gestimuleerd om maatregelen uit te werken. Hiervoor kan binnen Holsbeek actie worden ondernomen.

-

Blijvende toename van het verkeer zorgt ervoor dat de positieve effecten van genomen maatregelen onzichtbaar blijven.

IX.1.4


Er dient benadrukt te worden dat voor het volledige aspect “lucht” de problematiek zeer mondiaal/regionaal is en dat men op gemeentelijk niveau enkel een beperkte rol kan spelen, voornamelijk in het sensibiliseren van de bevolking.


De lange-termijndoelstelling beoogt het stopzetten van de emissies van ozonafbrekende stoffen in de atmosfeer. Vervangingsproducten zullen zoveel als mogelijk aangemoedigd worden en emissies in de atmosfeer dienen in de mate van het mogelijke beperkt te worden. Momenteel wordt veel gebruik gemaakt van HFK- en PFK-alternatieven. Deze stoffen hebben geen ozonafbrekend effect maar hebben wel een sterk broeikaseffect. Daarom zijn ze opgenomen in de korf van broeikasgassen die door het Protocol van Kyoto worden geviseerd en waarvan de emissies moeten worden teruggedrongen. Indien technisch en economisch haalbaar moet dan ook het gebruik van andere milieuvriendelijkere alternatieven worden gestimuleerd.

Broeikaseffect

De atmosferische concentratie van broeikasgassen moet gestabiliseerd worden op een niveau waarbij een gevaarlijke antropogene verstoring van het klimaat wordt vermeden. Samen met de provincie en het Vlaams gewest dient er gestreefd te worden naar een reductie van de netto-emissies van broeikasgassen. Ten opzichte van 1990 dienden de CO2emissies tegen 2010 gereduceerd te worden met 10 à 20%. Er dient verder gestreefd naar blijvende reductie van deze gassen.


De lange-termijndoelstelling wil ervoor zorgen dat de ozonconcentraties en de concentraties van andere fotochemische oxidantia herleid worden tot een aanvaardbaar niveau om zo de schade aan de volksgezondheid en de vegetatie zoveel mogelijk te voorkomen.

100/139



De doelstellingen voor de verspreiding van fijn stof bestaan uit het halen van de Europese normen en het maximaal verminderen van de blootstelling van de bevolking aan hoge fijn stof concentraties.

Verzuring

Reeds geruime jaren wordt getracht de zuurdepositie te voorkomen en terug te dringen tot een niveau waarbij er geen onherstelbare schade optreedt aan ecosystemen. De ernstige schade aan loofbossen op leem-, zandleem- en zandgrond wordt voorkomen bij maximale deposities van respectievelijk 2.400, 2.100 en 1.800 zuurequivalenten/ha/jaar. Om gevoelige ecosystemen

te

beschermen

zou

de

zure

depositie

zelfs

tot

300

à

700

zuurequivalenten/ha/jaar moeten teruggebracht worden. Gezien er nog steeds een groot verschil is tussen de huidige belasting en dit achtergrondniveau, is er nog steeds schade op korte termijn. Men blijft werken aan het behalen van een kwaliteitslimiet waarbij de meest ernstige schade voorkomen wordt, volgens de hierboven weergegeven maximale deposities.

IX.1.5


IX.1.5.1 Strategie Algemeen

Om de lange termijndoelstelling en beoogde kwaliteit in Holsbeek, Vlaanderen en aangrenzende landen te kunnen realiseren zijn verregaande mondiale grensoverschrijdende maatregelen nodig. Dit betekent dat de gemeente naast het uitvoeren van haar wettelijke taken, zoveel mogelijk een stimulerende rol moet vervullen bij de bestrijding van de milieuverstoringen. Vanuit het streven naar duurzame ontwikkeling zullen bij het algemeen beleid uiteindelijk oplossingen gezocht moeten worden in structurele en brongerichte maatregelen. De ontwikkeling en invoering van deze maatregelen zal echter geleidelijk en veelal pas op veel langere termijn kunnen plaatsvinden dan de termijn die dit milieubeleidsplan omvat. De mechanismen die de verstoring van de luchtsamenstelling veroorzaken, zijn nog onvoldoende gekend. Tot die tijd zullen met name emissiegerichte maatregelen genomen moeten worden om de meest ernstige schade te voorkomen. Toepassing van het voorkomingsbeginsel en het ‘stand-stillbeginsel’ is hierbij van belang. Dit betekent dat de verontreiniging op lokaal en regionaal vlak zeker niet mag toenemen. Voor de industrie zal de gemeente het accent leggen op de realisering van een emissiereductiebeleid via het vergunningenbeleid. Er is slechts een beperkt aantal bedrijven aanwezig op de locatie. Om grotere reducties die op langere termijn nodig zijn te bereiken, zullen op langere termijn bij de industrie volumegerichte en structurele maatregelen nodig zijn. Hiervoor zullen de bedrijven geïnformeerd en gesensibiliseerd worden.

101/139



Algemeen De realisatie van de doelstellingen door een consequent vergunningenbeleid met betrekking tot de emissie van ozonafbrekende stoffen zal bewerkstelligd worden.

Gemeente Holsbeek De gemeente Holsbeek vergewist zich van de verwijdering van oude diepvriezers en koelkasten via het contract met de intercommunale Ecowerf die op haar beurt instaat dat de koelmiddelen vakkundig verwijderd worden. In het kader van de algemene voorbeeldfunctie die de gemeente wil vervullen, zal ook toegezien worden op het weren van het gebruik van ozonafbrekende verbindingen binnen de gemeentelijke administratie.

Broeikaseffect

Algemeen Om de gestelde doelstellingen te helpen verwezenlijken zal het gemeentebestuur de nodige maatregelen nemen op het vlak van het bevorderen van een rationeler energieverbruik. Dit moet er immers toe leiden dat minder CO2 in de atmosfeer wordt geëmitteerd. De gemeentelijke diensten hebben een belangrijke voorbeeldfunctie.

Gemeente Holsbeek

Daarenboven zal rationeel energieverbruik gestimuleerd worden door het informeren van bevolking en bedrijven. Het provinciale milieuconvenant benadrukt uitdrukkelijk dat het provinciebestuur de gemeenten dient te begeleiden bij de uitvoering van hun duurzaam beleid en hen zal stimuleren tot rationeel energieverbruik.


Algemeen Door het complexe karakter van de fotochemische luchtverontreiniging, dienen de voorgestelde maatregelen bekeken te worden als een globaal geheel.

Gemeente Holsbeek Acties inzake wegverkeer en mobiliteit : Uit de inventarisatie blijkt dat het verkeer en vervoer de belangrijkste doelgroep is wat betreft de emissie van NOX. Deze doelgroep heeft daarenboven een belangrijk aandeel bij de uitstoot van VOS, de broeikasgassen en de emissie van producten van onvolledige verbranding (CO). De alternatieven voor het auto- en

102/139


vrachtverkeer dienen versterkt te worden. Naar de bedrijfswereld toe (ook scholen) dient het opstellen van vervoersplannen gestimuleerd te worden. VOS-uitstoot verminderen door middel van vermindering van de uitstoot door verkeer, uitstoot door verdamping, uitstoot door productieprocessen en uitstoot door verbrandingsprocessen.


Algemeen Meer dan de helft van de fijn stof concentraties in Vlaanderen zijn afkomstig uit het buitenland/Wallonië. De rest wordt uitgestoten in Vlaanderen zelf en/of wordt gevormd in de lucht (secundair fijn stof). Door het complexe karakter (vorming, verspreiding) van de fijn stof luchtvervuiling, dienen de voorgestelde maatregelen bekeken te worden als een globaalregionaal geheel alhoewel lokale maatregelen kunnen leiden tot belangrijke dalingen in de blootstelling van de bevolking aan schadelijke fijn stof concentraties in zones waar er overschrijdingen worden geobserveed (hot spot zones).

Gemeente Holsbeek Acties inzake wegverkeer en mobiliteit : Uit de Vlaamse emissie-inventaries (ref. MIRA Achtergronddocument 2007, Verspreiding van zwevend stof) blijkt dat het verkeer de belangrijkste uitstoter is kwa fijn stof. De alternatieven voor het gemotoriseerd auto- en vrachtverkeer dienen versterkt te worden. Naar de bedrijfswereld toe (ook scholen) dient het opstellen van vervoersplannen gestimuleerd te worden. Het Vlaamse fijn stof plan bevat verder nog een aantal interessante maatregelen die lokaal kunnen geïmplementeerd worden: •

stimuleren van e-driving

•

aanschaf van milieuvriendelijke voertuigen

•

lokaal milieuvriendelijk mobiliteitsbeleid

Verzuring

Algemeen Bij de aanpak van het verzuringsdeel afkomstig van het verkeer, zal de Vlaamse overheid het voortouw nemen inzake emissiegerichte maatregelen voor voertuigen. De gemeente kan de Vlaamse overheid wel steunen in haar volumegericht en structureel beleid inzake beperking van

het

wegverkeer.

De

gemeente

kan

energiebesparing

realiseren

via

het

vergunningenbeleid en door coördinatie met betrokken instanties inzake energiebesparing. Voor het bereiken van de doelstellingen voor verzurende depositie is een totale vermindering van de verzurende emissies in Vlaanderen en dus ook in Holsbeek met 46% nodig.

103/139


Gemeente Holsbeek Een vermindering SO2-uitstoot moet bekomen worden door de uitstoot van particuliere en collectieve woningen te verminderen. Bij klachten zal de gemeente de naleving op de wetgeving inzake stookinstallaties controleren. Bedrijven en particulieren sensibiliseren en aanmoedigen om gebruik te maken van milieuvriendelijke brandstoffen. NOX-uitstoot verminderen door vermindering van de uitstoot van het wegverkeer en woningen. Voor vermindering van de NH3-uitstoot wordt verwezen naar de acties in het thema vermesting. Aangezien de verzurende depositie in belangrijke mate een regionaal probleem is, is het duidelijk dat er een aanzienlijke uitwisseling zal optreden in verzurende equivalenten tussen de verschillende gemeenten. Overleg tussen de verschillende regio’s is dan ook noodzakelijk. IX.1.5.2 Actiepunten Zie actie-tabel (thema: verstoring atmosfeer) op volgende pagina


•

Fietsvergoeding betaald aan personeel

•

Energieverbruik gebouwen ( zie cluster energie)

•

milieutoetsing van het mobiliteitsplan

•

milieutoetsing en gebruiksanalyse wagenpark

104/139


Thema : Verstoring atmosfeer

Actienummer

Actie

Doelgroep

LU-1

Vervollediging inventarisatie en kennis omtrent de problemen die met

EP

Mobiliteit

verstoring van de luchtsamenstelling samenhangen, met dien verstande dat gefocust wordt op het gemeentelijke niveau: *energieverbruik *uitstoot verkeer *lokale bedrijvigheid

LU-2

Opstellen actieprogramma rationeel energieverbruik

LU-3

Bij

verbouwingen

aan

eigen

gemeentegebouwen

BED, EP, BEV, OND, LAND

nagaan

of

EP

alternatieve milieuvriendelijke energiebronnen renderen. LU-4

Sensibilisatie rond gebruik zonne-energie en andere alternatieve,

BED, BEV, EP, LAND, REC,

milieuvriendelijke energiebronnen

OND, MIL

instellingen en domeinen cf. ook thema energie EN-4

LU-5

Energieboekhouding en energie-audit in de gemeentelijke gebouwen,

EP

instellingen en domeinen cf. ook thema energie EN-3

LU-6

Verder uitwerken en uitvoeren van het mobiliteitsplan Holsbeek in het

EP

X

kader van het effect van verkeer op de luchtkwaliteit (in het bijzonder

105/139


Actienummer

Actie

Doelgroep

Mobiliteit

BED, EP, BEV

X.

EP

X

van fijn stof en stikstofdioxiden) LU-7

Stimuleren

van

het

opstellen

van

een

vervoersplan

(woon-

werkverkeer en werk-werkverkeer) door bedrijven en scholen. * Fietsvergoeding voor personeel voorzien * Informatiecampagne

Bedrijfswereld motiveren inzake mobiliteit * Carpooling door de bedrijven zelf laten stimuleren

LU-8

Aanpassing wagenpark gemeente * Bij aankoop nieuwe wagens, rekening houden met verbruik en milieuaspecten

LU-9

Hanteren van een streng vergunningsbeleid (VLAREM II) inzake

LAND, REC, MIL, BED, BEV

luchtverontreiniging en waken over het toepassen van de BBT * Bij milieuvergunningsaanvraagdossier specificaties opvragen m.b.t. toestellen die luchtverontreiniging kunnen veroorzaken

LU-10

Sensibilisatie bevolking voor veilig en gelijkmatig rijden waardoor

EP, REC, BED, BEV

X

emissies van wagens zullen dalen * infocampagne over verbruik van brandstof * ROB campagne

LU-11

Eigen gebruik ozonafbrekende verbindingen verminderen waardoor

EP

dergelijke producten niet meer in de lucht terecht komen * Aankoop onderhoudsproducten eigen personeel evalueren

LU-12

Bij

aankoop

koelkasten

en

diepvriezers

de

hierin

gebruikte

BED, BEV, EP

106/139


Actienummer

Actie

Doelgroep

Mobiliteit

koelmiddelen goed evalueren (cf. ook thema vaste stoffen) LU-13

Bij klachten zal de gemeente de naleving op de wetgeving inzake

EP

stookinstallaties laten controleren (signaalfunctie) LU-14

De alternatieven voor auto- en vrachtverkeer dienen versterkt te

BEV, BED, EP, MIL, LAND

X

worden * In ruimtelijk structuurplan en mobiliteitsplan aandacht besteden aan het bestaande aanbod en de uitbreiding van het aanbod openbaar vervoer * Samen met De Lijn nagaan waar een uitbreiding met een volledige lijn haalbaar is * Uitbreiden fietsroute en fietspaden, veiliger maken van bestaande

LU-15

Zwavelarme en stofdeeltjesarme mazout aankopen voor de openbare

EP

gebouwen * In bestek laten opnemen

107/139


IX.2 Vermesting

IX.2.1

Themabeschrijving

Dit thema behandelt de overmatige aanreiking van het leefmilieu met nutriënten (in dit geval vnl. stikstof, fosfor en kalium) door menselijke activiteiten, met verstoring van ecologische processen en natuurlijke kringlopen in zowel de milieucompartimenten lucht, bodem als oppervlakte- en grondwater tot gevolg.

De voornaamste bronnen van nutriënten zijn rechtstreekse bemesting van de bodem (te grote veestapel, uitspreiden van drijf- en kunstmest), lozing van bedrijfs- en huishoudelijk afvalwater (grote bevolkingsdichtheid en hoge industrialisatiegraad), emissie van gasvormige stikstofverbindingen (o.a. ook door verbranding en intensief verkeer) en gebruik van reststoffen (GFT- en groencompost, rioolwaterzuiveringsslib,…). Hiervoor zijn de doelgroepen landbouw, huishoudens en industrie hoofdzakelijk verantwoordelijk.

Afhankelijk van de bron komen de nutriënten terecht in bodem, water of lucht, waar verschillende soorten van processen en omzettingen plaatsvinden en resulteren in verschillende soorten stoffen met specifieke invloeden op ecosystemen. Meest zichtbaar zijn effecten op water, flora en fauna (daling van de biodiversiteit door vernietiging van nutriëntarme systemen zoals vennen, heiden en schraalgraslanden, verontreiniging van oppervlaktewater

door

eutrofiëring).

Andere

effecten

zijn

bedreiging

van

de

Drinkwatervoorziening, verstoring van bodemprocessen, nadelige invloeden op landen bosbouwactiviteiten (gewasschade, veeziekten, enz.). Vermesting heeft dus nadelige gevolgen voor de mens, de natuur en de economie.

IX.2.2

Stand van zaken

IX.2.2.1 Toestand

Uit de voorlopige gevoeligheidskaarten voor vermesting blijkt dat Vlaams-Brabant algemeen gevoelig tot zeer gevoelig is voor nitraatvermesting. In Vlaams-Brabant zijn er noch fosfaatverzadigde gebieden, noch fosfaatrisicogebieden aangeduid.

Algemeen staat Vlaams-Brabant er inzake bemestingsdruk t.o.v. Vlaanderen het minst slecht voor.

108/139


IX.2.2.2 Huidig beleidskader

Vlaams beleid Via het Mestdecreet, uitvoeringsbesluiten en Mestactieplan (MAP) is er een regeling uitgewerkt die via verschillende sporen de mestdruk en ongecontroleerde vermesting moet doen afnemen, met o.a.:

•

de oprichting van een ‘mestadministratie’ (de mestbank), aan de hand van de verhandeling van overschotten en regeling van het transport;

•

de vastlegging van een productieplafond;

•

de uitrijregeling (vastleggen van periodes waarop de meststoffen mogen worden uitgespreid);

•

het heffingsysteem;

•

bemestingsnormen die met fases strenger worden in de tijd en een gebiedsgerichte verscherping op basis van bv de bescherming van natuur of water en afhankelijk van de teelt;

•

maximale hoeveelheden kunstmeststoffen (bevordering hergebruik dierlijke mest).

Tenslotte werd er een Vlaams Coördinatiecentrum voor Mestverwerking opgericht. Het MAP2 stuurt niet direct aan op een directe vermindering van de veestapel. Onrechtstreeks zal dit op termijn wel gebeuren, aan de hand van volgende krachtlijnen:

•

verstrengde verwerking van het bedrijfsmatig mestoverschot in de tijd (afhankelijk van de grootte van het overschot een verstrengde verwerkingsplicht van 0-30% bij het in werking treden van MAP2 naar 30-90% in 2003 tot maximaal 100% in 2006);

•

strenger wordende bemestingslimieten tot 2003 toen de eindnormen van kracht werden (algemene richten grenswaarde voor minerale N in de bodem, evenals algemene forfaitaire bemestingsnormen op basis van gewas als gebruikte meststof en specifieke normen voor de kwetsbare zones);

•

strenger wordende uitrijregeling;

Volgens het decreet van 22 december 2006 wordt voortaan gewerkt met 'vrije en vaste' nitriëntenemissierechten in plaats van nutriëntenhalte. Deze NER's worden bepaald per diersoort. Bij niet respeceteren van de veebezetting kan een boete van 1€ per overschreden NER toegekend worden. Bij overdracht van de NER's zal steeds een reductie van 25% plaatsvinden met uitzondering van een groep bevoorrechte overdrachten.

Om de beoogde doelstellingen te bereiken kunnen de landbouwers kiezen uit drie sporen:

•

een streng forfaitair MAP (hoge productienormen, strenge bemestingslimieten);

•

de

nutriëntenbalans

met

resultaatverbintenis

(via

het

sluiten

van

een

milieubeleidsovereenkomst via een organisatie);

109/139


•

de individuele nutriëntenbalans (ter goedkeuring voor te leggen aan de Mestbank). Naast de consequenties van het MAP moet ook gemeld worden dat veeteeltbedrijven, mestbe- en verwerking alleszins ook vergunningsplichtige inrichtingen (Vlarem) zijn. De provincie zal binnen dit kader streven naar:

•

strikte toepassing van vergunningsvoorwaarden en bemestingsnormen;

•

steun via demonstratieve voorlichting o.a. inzake mestinjectie;

•

steun voor mestanalyse, analyse andere stoffen;

•

bevordering biologische landbouw.

Gemeente Holsbeek De veestapel in de gemeente Holsbeek is beperkt. De invloed die ervan uitgaat is dan ook beperkt. De gemeente Holsbeek acht een specifiek beleid naar deze bedrijven niet noodzakelijk. Dit neemt niet weg dat zal toegezien worden op de strikte naleving van de geldende wetgeving wat betreft het gebruik van meststoffen.

IX.2.3

Knelpunten

•

het aanbod aan nutriënten in Vlaanderen overschrijdt de ecologische draagkracht;

•

te weinig brongerichte aanpak (zeker wat de grootte van de veestapel betreft, nutriëntarme voeders worden alleen indirect brongericht benaderd via het systeem van de milieubeleidsovereenkomst in het MAP), hoewel de opkoopregeling als brongerichte maatregel een hoeveelheid nutriënten uit de markt heeft genomen;

•

niet optimale verhouding mestgift-opname door gewassen met verliezen naar het leefmilieu als gevolg;

•

naast regelgeving is er ook behoefte aan meer permanente voorlichting en informatieverstrekking over teelttechnieken, voeders, oordeelkundig mestgebruik, enz.;

•

huidige wetgeving kent weinig expliciete (beleids)bevoegdheden toe aan de provincies en gemeenten;

•

bij opstellen van milieuvergunning geen advies van de VLM meer.

IX.2.4


Op lange termijn tracht de gemeente te streven naar een evenwicht in de stofstromen van nutriënten, het handhaven en versterken van de relatief gunstige situatie, het verder verlagen van de globale bemestingsdruk door het stimuleren van de landbouwsector. Hiervoor zal het beleid zich in eerste instantie richten op de emissies door de landbouw. Het beleid met

110/139


betrekking tot de andere doelgroepen (huishoudens en industrie) komt in andere thema’s aan bod (verontreiniging van oppervlaktewater, verstoring luchtsamenstelling). Met betrekking tot de landbouw zijn er verschillende doelstellingen vooropgesteld waarbij de maximale vermindering van de algemene bemestingsdruk centraal staat.

•

verminderen van de nutriëntenexcretie;

•

reductie van de ammoniakemissie;

•

stimuleren van de landbouwers om in het systeem van de milieubeleidsovereenkomst te stappen, zoals bepaald in het MAP (waardoor onrechtstreeks het gebruik van chemische meststoffen kan worden verminderd – systeem bodembalans);

•

maximaal oordeelkundig hergebruik van dierlijke mest;

IX.2.5



De vooropgestelde strategie bestaat erin om, aanvullend op en bijdragend tot de doelstellingen van het Vlaamse gewest, enerzijds de taken van medebewind (toegekende bevoegdheden inzake vergunningverlening) toe te passen en anderzijds via eerder positieve acties bij te dragen tot een betere afstemming tussen het landbouw- en milieubeleid.

Gemeente Holsbeek Hiervoor zal de gemeente overgaan tot het ondersteunen van voorlichtingscampagnes en demonstratieprojecten voor landbouw en bevolking indien er een voldoende groot aantal geïnteresseerden aanwezig is. Deze taak zal voornamelijk door de MAR opgenomen worden. De landbouwers zullen contactgegevens kunnen verkrijgen waar zij informatie kunnen krijgen over het begeleid worden voor het opstellen van mineralenbalansen, bemesting op basis van de voedingstoestand van de bodem en behoeften van gewassen. Voor hen zal eveneens een strikt vergunningenbeleid gevoerd worden. Buiten het voeren van dit vergunningenbeleid dient ook de situatie ter plaatse gecontroleerd te worden door toe te zien op de naleving van de bepalingen uit het mestdecreet inzake het uitrijden van mest en de technische vereisten voor mestopslag zoals deze vermeld staan in Vlarem II en het mestdecreet. Middels een informatiecampagne zullen burgers en landbouwers attent gemaakt worden op de problematiek van lekkende septische tanks. IX.2.5.2 Actiepunten Zie actie-tabel (thema: vermesting) op volgende pagina.


•

Bemestingsdrukgegevens via de Mestbank

•

Oppervlaktewaterkwaliteit (gehalte nitraat/fosfaat)

111/139


Thema : Vermesting

Actienummer

Actie

Doelgroep

VERM-1

Het ondersteunen van voorlichtingscampagnes en demonstratie-

LAND, BEV, BED

Mobiliteit

projecten voor landbouw en bevolking om landbouw- en milieubeleid beter op mekaar af te stemmen. * Bv beheersplannen, ondersteuning RLNH

VERM-2

Voeren van een aangepast en strikt vergunningenbeleid met gedegen

LAND, ED

controles * Vergunningsvoorschriften controleren

VERM-3

Controles uitoefenen op naleving van de technische vereisten voor

LAND

mestopslag zoals vermeld in het Mestdecreet en Vlarem II VERM-4

Controles uitoefenen op de naleving van de bepalingen uit het

LAND

mestdecreet inzake het uitrijden van mest en het tijdig onderwerken ervan. Een strikte controle is vereist in kwetsbare, vochtigere gebieden VERM-5

Informatiecampagne inzake de lekdichtheid van septische tanks. De

LAND, BEV

meldingsplicht bij lekkage zal onder de aandacht gebracht worden * Bij nieuwe bouwvergunningsaanvraag aanwezigheid van septische tanks controleren

112/139


IX.3 Geluid, Geur, Licht Onder dit thema worden de meest specifieke ‘hinder’ thema’s gecatalogeerd, die het meest onderwerp uitmaken van klachten. Iedere gemeente heeft tal van politiereglementen om te trachten zijn samenleving in goede banen te leiden. We zouden het ook de algemene hinder kunnen noemen.

IX.3.1

Themabeschrijving

IX.3.1.1 Geluid

Geluidshinder of lawaai is een belangrijk milieuprobleem dat het leven van mens en natuur nadelig beïnvloedt door bijv. één van volgende impacten.

•

verstoring van de leefwereld van dieren, invloed op broedgedrag, remmende werking op de voortplanting;

•

geluid kan een invloed hebben op de menselijke gezondheid zoals slaapstoornis of concentratieverlies;

•

hinderen van de buurtbewoners

•

Het gaat om geluid dat o.m. de mens als onaangenaam of hinderlijk ervaart en dan ook dikwijls als lawaai wordt omschreven. Geluidshinder is één van de milieuproblemen waar de meeste burgers mee in aanraking komen en als bron van de klachten is het zeer belangrijk.

IX.3.1.2 Geur

Hoewel geurhinder of stank meestal niet bedreigend is voor mens of milieu, wordt het wel als hinderlijk ervaren. Zo bestaat er een negatieve invloed op de kwaliteit van de leefomgeving, met mogelijke gevolgen op fysiek, psychisch en sociaal vlak. Geurhinder is subjectief en moeilijk kwantificeerbaar. De oorzaak kunnen allerlei stoffen en bronnen zijn (storten, verwerken en opslaan van afval, brandstoffen, agrarische activiteiten, verkeer,…). Hinder treedt op, afhankelijk van de aard van de stof, vanaf bepaalde concentraties, frequentie en intensiteit van geurwaarneming. Geurhinder is ook verbonden met tal van andere thema’s zoals luchtverontreiniging, vermesting, verontreiniging door afvalstoffen, verontreiniging van oppervlaktewater, verspreiding van milieugevaarlijke stoffen.

IX.3.1.3 Licht

Lichthinder wordt omschreven als ‘de overlast die de mens ondervindt van kunstlicht, hetzij in de vorm van regelrechte verblinding, hetzij als verstorende factor bij het verrichten van avondlijke en nachtelijke activiteiten, hetzij als bron van onbehagen.’ Licht kan eveneens

113/139


verstorend werken op de natuurlijke omgeving, met name op planten en dieren. De nadelige gevolgen van overmatig licht zijn veelvuldig:

•

verstoring van verschillende processen in planten in de nabijheid van lichtbronnen;

•

verstoring van de leefwereld van dieren die van nature licht mijden, desoriëntatie van trekvogels, remmende werking op de voortplanting van bepaalde insecten die voor bestuiving van planten noodzakelijk zijn en beperking van de bloei van kortedagplanten, maar ook van fruitbomen;

•

verstoring van waarnemingen van astronomen;

•

hinder van de buurtbewoners; onveilige situaties voor wegen luchtverkeer; energieverspilling.

IX.3.2

Stand van zaken

IX.3.2.1 Toestand IX.3.2.1.1

Geluid

Vlaanderen De grootste bronnen van geluidshinder voor de mens zijn het wegverkeer en burenlawaai. Ook andere factoren en activiteiten zoals bv. industrie, spoor- en luchtverkeer, landbouw en recreatie veroorzaken echt geluidsoverlast. Het gemiddelde geluidsniveau ter hoogte van de huisgevels stabiliseert, terwijl de gemiddelde verkeersintensiteit verder toeneemt (t.g.v. stillere auto’s). Het percentage van de bevolking blootgesteld aan hoog wegverkeergeluid daalt niet. Er moeten hier maatregelen worden genomen.

Holsbeek Een deel van Holsbeek ondervindt geluidshinder van de E314. Naast de gewone kleine klachtenmeldingen ( radio te luid in tuin) zijn er geen specifieke meldingen. IX.3.2.1.2

Geur

Het storten, opslaan en verwerken van afval blijkt de meest vermelde bron van geurhinder (met vooral het verbranden van afval), van nabij gevolgd door agrarische activiteiten en afvalwater. Andere belangrijke bronnen zijn het gebruik van solventen, het bereiden van voedingsmiddelen,

het

verbranden

van

brandstoffen,

chemische

en

overige

productieprocessen, niet-productiegebonden lekken. De bevolking is de voornaamste veroorzaker, gevolgd door industrie en landbouw. Door de beperkte industriële activiteiten op het grondgebied van de gemeente Holsbeek, zijn er geen klachten m.b.t. geuroverlast. De gemeente aanziet dit niet als een knelpunt.

114/139


IX.3.2.1.3 Licht

Lichthinder is tot op heden een nog weinig onderzochte problematiek. Het verband tussen de bevolkingsdichtheid en lichtvervuiling in Europa is duidelijk zichtbaar. Het energetisch aspect dient natuurlijk ook niet uit het oog verloren hierbij. Er zijn in Holsbeek geen specifieke problemen m.b.t. lichthinder bekend.

IX.3.2.2 Huidig beleidskader IX.3.2.2.1

Geluid

Europees beleid Richtlijnen inzake productnormering (geluid).

Federaal beleid De Europese richtlijnen worden omgezet in Belgische wetgeving. Zo werden er op het vlak van geluid productnormen wettelijk vastgelegd voor motorvoertuigen en bepaalde bouwmachines.

Vlaams beleid Door de goedkeuring van VLAREM II werden richtwaarden vastgelegd afhankelijk van de ruimtelijke bestemming en geluidsnormen opgelegd voor hinderlijke inrichtingen. Ook luchthavens vallen nu onder VLAREM. Volgens HS 6.7 van Vlarem II kunnen ook nietingedeelde muziekactiviteiten door het college worden geregeld. KB van 24/02/1977 houdende vaststelling van geluidsnormen voor muziek in openbare en private inrichtingen.

Gemeente Holsbeek Geluidshinder dient tot een minimum beperkt te worden waarbij aandacht wordt besteed aan de directe omgeving en de impact van hinder (politiecontrole op o.a. het naleven van het KB van 24/02/1977).

IX.3.2.2.2 Geur

Vlaams beleid Het MINA-plan stelt een maximale bescherming tegen geurhinder voorop, waarbij het aantal gehinderden niet mag toenemen, de stijgende trend van het aantal gehinderden moet worden gestopt en ernstige geurhinder moet worden teruggedrongen. In VLAREM II wordt de geurhinder ook indirect beperkt door emissie- en imissienormering voor bepaalde stoffen, evenals door het instellen van afstandsregels ten opzicht van hindergevoelige gebieden. Geurhinder afkomstig van het uitrijden van mest, wordt zoveel mogelijk beperkt door de techniek van emissiearm toedienen en door de strenge uitrijregeling van het MAP.

115/139


Gemeente Holsbeek Geurhinder dient tot een minimum beperkt te worden waarbij aandacht wordt besteed aan de directe omgeving en de impact van hinder (politiecontrole).

IX.3.2.2.3 Licht

Vlaams beleid VLAREM II legt voorwaarden op ter beperking van lichthinder, dit zowel voor de vergunningsplichtige (‘ingedeelde’) als de niet-ingedeelde inrichtingen. In een afzonderlijke omzendbrief ter attentie van de gemeenten legde de minister nog eens uitdrukkelijk de klemtoon op deze bepalingen.

Gemeente Holsbeek Lichthinder dient tot een minimum beperkt te worden.

IX.3.3 •

Knelpunten

Er zijn onvoldoende wetenschappelijke gegevens, vooral over hoe en waar geluidshinder wordt ervaren

•

De gemeente Holsbeek is juridisch niet altijd bevoegd voor de bestrijding van geluidshinder.

•

Er bestaan geen eenduidig gestructureerde beleidslijnen met betrekking tot geurhinder en lichthinder. In Vlarem zijn enkele richtlijnen weergegeven.

IX.3.4


Op lange termijn bestaat de doelstelling erin om mens en natuur zoveel mogelijk te beschermen tegen geluidshinder. Dit kan vertaald worden naar een maximaal vermijden en verminderen van (nieuwe) ernstige hinder door geluid en het reduceren van het aantal matig gehinderden tot een minderheid van de bevolking. Wat de natuur betreft dient men ernaar te streven dat ook natuurgebieden minimaal verstoord worden door geluiden afkomstig van menselijke activiteiten. De bestaande milieukwaliteit moet behouden blijven, ook al is die beter dan milieukwaliteitsnormen vereisen. Op korte termijn komt het erop neer dat:

•

de bevolking, bedrijven en overheden bewust gemaakt worden van de noodzaak om geluidshinder te vermijden en bestrijden (sensibilisatie)

•

bestaande

knelpunten

geïnventariseerd

worden

en

de

bevoegde

instanties

aangespoord worden tot het saneren van de situatie (klachtenregister - MKROS)

116/139


•

via het vergunningenbeleid de richtwaarden van VLAREM nageleefd worden (via politiebevoegdheden)

•

de bestrijding van geluidshinder nog sterker geïntegreerd wordt in andere beleidssectoren zoals ruimtelijke ordening (de locatie van bepaalde bedrijven op bepaalde locaties bevorderen en stimuleren.)

Op lange termijn wil men de geurhinder zoveel mogelijk beperken. Op korte termijn zal men de bevolking zoveel mogelijk beschermen tegen geurhinder en meer aandacht besteden aan de geurproblematiek via de vergunningverlening (zowel bouw- als milieuvergunningen). Op lange termijn wil men de lichthinder zoveel mogelijk beperken. Daarvoor zullen de betrokken doelgroepen gesensibiliseerd worden in verband met lichthinder. Na onderzoek en waar mogelijk zullen er eigen initiatieven met betrekking tot verlichting van gemeentelijke wegen en monumenten genomen worden.

IX.3.5



Overlast dient tot een minimum beperkt te worden door het correct opvolgen van vergunningen en het wegwerken van knelpunten.

Gemeente Holsbeek Door een geïntegreerd beleid waarbij alle beleidsdomeinen betrokken worden, vermijden dat nieuwe knelpunten ontstaan. Door een gedegen controle en klachtenbehandeling bestaande knelpunten wegwerken of de overlast tot een minimum beperken. IX.3.5.1.1 Geluid Potentiële stiltegebieden onderzoeken en inventariseren. Knelpunten inzake geluidshinder

inventariseren. Het wegverkeer is ook verantwoordelijk voor een groot deel van de geluidsoverlast. Daarom dienen er preventie- en saneringsmaatregelen voor het lawaai van het wegverkeer uitgewerkt te worden. Vaak hebben snelheidsbeperkende maatregelen – naast een positieve invloed voor de veiligheid - ook een positief effect op de geluidsoverlast De uitgewerkte politiereglementen dienen in geval van geluidsoverlast toegepast te worden. Waar stiltegebieden gelegen zijn kan de gemeente speciale reglementen opleggen die luidruchtige recreatie in deze gebieden verbiedt. De bevolking dient gesensibiliseerd te worden omtrent geluidshinder (burenlawaai, gebruik van auto of brommer voor kleine verplaatsingen).

117/139


IX.3.5.1.2 Geur De gemeente zal de klachten inzake geurhinder registreren. Door het bijhouden van een

dergelijk register zal de kennis inzake geurbronnen en –problemen vergroten. Hierdoor kunnen door middel van het vergunningenbeleid emissienormen opgelegd worden aan nieuwe en bestaande hinderlijke inrichtingen. Een beperkt aantal bedrijven is aanwezig die aanleiding kunnen geven tot het ontstaan van geurhinder. De bedrijven die geurhinder veroorzaken, dienen gesensibiliseerd en gecontroleerd te worden ter bestrijding van deze hinder. De naleving van de reglementering inzake het gebruik van allesbranders en het verbranden van afval in open lucht die reeds bestaat, dient verder gesensibiliseerd en gecontroleerd te worden. Ook hier is de integratie weer merkbaar. Een betere controle op de allesverbranding heeft ook een positief effect op de emissies van dioxines, de hinder door luchtemissies e.d.

IX.3.5.1.3 Licht De gemeente zal zelf nagaan of ze lichthinder veroorzaakt via eigen gebouwen, domeinen,

instellingen, wegen. Door middel van een inventarisatie zal nagegaan worden welke maatregelen kunnen genomen worden om deze lichthinder te verminderen of uit te schakelen. Naar de handelaars en de bevolking toe zal een sensibilisatiecampagne ter bestrijding van lichthinder gevoerd worden. Zo zal de problematiek inzake de lichthinder beter onder de aandacht van de betrokken doelgroepen gebracht worden en kan men aansporen tot rationeel gebruik van verlichtingsbronnen. Een inventaris van de lichthinder moet leiden tot een overzicht van alle Knelpunten. Op basis van deze Knelpunten kunnen dan maatregelen getroffen worden en locale Knelpunten worden aangepakt. Wat betreft verlichte of lichtgevende reclame zal een informatiecampagne worden gevoerd om deze te beperken. In dit kader is een initiatief als de nacht van de duisternis interessant om mensen bewust te maken. IX.3.5.2 Actiepunten Zie actie-tabel (thema: verstoring door hinder) op volgende pagina


•

Aantal klachten i.v.m. lichthinder

•

Aantal klachten i.v.m. geurhinder

•

Elektriciteitsverbruik voor het openbaar verlichtingsnet

•

Reinheid en geluid rond glasbollen

•

Aantal klachten i.v.m. geluidshinder of trillingshinder

118/139


Thema : Verstoring door hinder

Actienummer

Actie

Doelgroep

GELUID-1

Inventarisatie van de Knelpunten inzake geluidshinder

EP, BEV

Mobiliteit

*Klachtenregistratie *Registratie in MKROS Verminderen van geluidshinder rond glasbollen met 30% (bv laten vervangen door ander type)

GELUID-2

Op

termijn

het

uitwerken

voorzien

van

preventie-

en

EP

saneringsmaatregelen voor het wegverkeerslawaai. Voorkomen van oneffenheden in de weg met als gevolg minder geluidshinder. *Voegen in betonweg goed onderhouden Ruggegraatproject: beton vervangen door asfalt

GELUID-3

Toepassen van gemeentelijke politiereglementen inzake geluidsoverlast

BED, BEV, REC

* Toelagereglement voor aanpassing van feestzalen in het kader van preventie * Toezicht bij fuiven en feesten

GELUID-4

Sensibilisatiecampagne ter bestrijding van geluidshinder door de

BEV

bevolking GELUID-5

Strikte

toepassing

van

de

in

het

mobiliteitsplan

afgebakende

EP, BEV, BED, REC

X

EP, BEV

X

snelheidszones waardoor snelheid vermindert en geluidshinder daalt GELUID-6

Stimuleren van geluidsarme rijstijl

119/139


Actienummer

Actie

Doelgroep

Mobiliteit

* ROB-campagne bekendmaken * Ecodriving

GELUID-7

Rekening houden met toerentallen en geluidsproductie bij aankoop van

EP

toestellen GELUID-8

Bestrijding van de overlast van wilde katten

EP, BEV

* Vb sterilisatieprogramma zwerfkatten

GELUID-9

Opvolgen

van

de

straling

van

GSM-masten

(is

eigenlijk

EP

electromagnetische straling, maar optie om hieronder te categoriseren) GEUR-1

Opmaak van een inventaris voor bronnen van geurhinder door

EP

klachtenregistratie (MKROS)

GEUR-2

Een streng vergunningenbeleid inzake geurhinder voeren

BED, LAND

GEUR-3

Voeren van een sensibilisatiecampagne ter bestrijding van geurhinder

BED, LAND

*Sensibilisatie omtrent afvalverbranding en sluikverbranding

GEUR-4

Controleren van de naleving van de reglementering inzake het gebruik

EP

van allesbranders en het verbranden van afval in open lucht controleren LICHT-1

De door de gemeente veroorzaakte lichthinder beperken, verlichten wat

EP

moet verlicht worden, niet de omgeving tenzij dit een waardevolle bijdrage levert LICHT-2

Aangepaste armaturen met zo weinig mogelijk opwaartse straling

EP

X

LICHT-3

Aangepaste lampen

EP

X

* Bij aanpassen infrastructuur oude lampen vervangen door lampen die

120/139


Actienummer

Actie

Doelgroep

Mobiliteit

X

minder lichthinder veroorzaken

LICHT-4

Accentverlichting van openbare gebouwen beperken

EP

LICHT-5

Sensibilisatiecampagne ter bestrijding van lichthinder

BED, BEV, REC

LICHT-6

Inventarisatie van de Knelpunten inzake lichthinder

EP

* MKROS

121/139


X

THEMA 5: ENERGIE

X.1 ENERGIE

X.1.1

Themabeschrijving

Om te kunnen voldoen aan de internationale akkoorden met betrekking tot de vermindering van de broeikasgassen, moet elke maatschappelijke schakel een bijdrage leveren. Het broeikasgas koolstofdioxide levert een belangrijke bijdrage aan de totale uitstoot van broeikasgassen. Dit gas komt voornamelijk vrij bij het verbruik van energie. In dit kader werd een thema energie opgenomen in de samenwerkingsovereenkomst.

X.1.2 X.1.2.1

Stand van zaken Toestand

Na de energiecrisissen van 1973 en 1979 werden door de Overheden van de geïndustrialiseerde

landen

diverse

programma’s

gelanceerd

om

tot

een

zuiniger

energiegebruik te komen. De energiegebruikers hebben toen ook belangrijke verbeteringen in hun energie-efficiëntie gerealiseerd. Een nieuwe impuls werd gegeven vanuit de klimaatproblematiek. Energieverbruik is verbonden met brandstoffen, waarvan de normale verbrandingsgassen koolstofdioxide bevatten, het voornaamste broeikasgas. Het klimaatbeleid moet grotendeels gedragen worden door het energiebeleid. Als reactie op de toenemende ongerustheid omtrent de opwarming van de aarde werd door de VN in 1992 een raamverdrag inzake klimaatverandering afgesloten wat werd geratificeerd door 186 landen, waaronder België. Dit alles werd nader uitgewerkt door de latere conferenties waarvan die van Kyoto en Rio de meest bekende zijn.

Vlaanderen Het bruto binnenlands energieverbruik in Vlaanderen steeg met 35,6 % tussen 1990 en 2002. De energie-afhankelijkheid van Vlaanderen daalde onafgebroken sinds 1998.

X.1.2.2

Huidig beleidskader

Federaal/Europees In het verdrag van Kyoto werden kwantitatieve verbintenissen vastgelegd voor de vermindering van de uitstoot van broeikasgassen. De EU-doelstelling werd in 1998 verder verdeeld tussen de lidstaten.

122/139


Zo werd overeengekomen dat België zijn broeikasgasuitstoot met 7,5 % moet verminderen tegenover 1990. Deze vermindering geldt voor de eerste verbintenisperiode 2008-2012, en moet gerealiseerd worden als gemiddelde voor die periode van vijf jaar. Voor de perioden na 2012

zullen

later

nieuwe

afspraken

gemaakt

worden,

die

wellicht

verdere

uitstootverminderingen zullen inhouden.

Vlaams Vlaanderen moet haar totale broeikasemissies in 2005 stabiliseren op het niveau van 1990. De Vlaamse Overheid heeft het standpunt ingenomen om aan de energie-intensieve bedrijven geen absoluut uitstootplafond op te leggen, want dat dit groeikansen van bedrijven zou belemmeren. Evenmin wilde men werken met gelijke procentuele verminderingen per bedrijf want daardoor zouden bedrijven die reeds vroeg maatregelen hadden genomen benadeeld worden t.o.v. bedrijven die nog steeds verspillen. De keuze was dus om met objectieve normen te werken, en hiertoe werd het systeem van benchmarken gekozen, zoals het al in Nederland gestart was. Bedrijven gaan hierbij de verplichting aan om tot de besten te behoren, wat betreft energie-efficiëntie waarbij de overheid als tegenprestatie garandeert geen andere verplichting op te leggen.

Holsbeek Energie is net zoals de primaire grondstoffen een schaars goed en dient aldus op een rationele manier gebruikt te worden. De gemeente heeft hier dan ook een voorbeeldfunctie en maakt van het promoten van een duurzame levensstijl een prioriteit.

X.1.3

Knelpunten

Op basis van de beschikbare gegevens zijn er in de gemeente Holsbeek geen specifieke problemen te melden.

X.1.4


In het energiezorgsysteem worden een aantal onderdelen besproken en dienen als doelstelling te gelden:

•

een energiezorgsysteem voor overheidsgebouwen

•

een energiezorgsysteem voor openbare verlichting

•

een energiezorgsysteem voor hernieuwbare energie

•

energiezorg voor gezinnen en ondernemingen

123/139


X.1.5


X.1.5.1 Strategie De gemeente Holsbeek wil een zo goed mogelijke controle op het energieverbruik in haar

gemeentelijke gebouwen. Ook met betrekking tot het aspect openbare verlichting wenst men een input te hebben. De gemeente Holsbeek wil een voorbeeldfunctie vervullen. Tevens wordt aandacht besteed aan het promoten van duurzame energie.

X.1.5.2

Actiepunten

Zie actie-tabel (thema: energie) op volgende pagina. Een aantal acties in de volgende actietabel hebben eveneens raakpunten in de cluster lucht. Gedeeltelijk overlappen van sommige actiepunten is dus niet uit te schakelen.


•

Energieverbruik in een aantal gemeentegebouwen

•

Aantal mensen/jaar die subsidie voor zonnecollectoren hebben ontvangen (bij PBE en provincie lijst opvragen)

124/139


Thema : Energie Actienummer

Actie

Doelgroep

EN-1

Sensibiliseren over milieuvriendelijke rijstijl met een vermindering van

EP,

het brandstofgebruik tot gevolg

REC

BEV,

Mobiliteit

BED,

HAND,

X

* Plaatsen artikels in het informatieblad * Ecodriving

EN-2

Opstellen inventarisatie van gemeentegebouwen en het historisch energieverbruik

van

deze

gebouwen

(verlichting,

EP

verwarming,

apparaten, machines,...) – nakijken isolatie gebouwen * Dakisolatie kinderkribbe in Nieuwrode

EN-3

Energiedoorlichting van meest verbruikende gebouwen

EP

* Bijhouden energieboekhouding die moet mogelijk maken abnormaal energieverbruik te corrigeren, het energiebewustzijn te verhogen en het effect van de genomen maatregelen te evalueren * Opstellen van een actieplan op basis van deze acties * Aankoop tijdschakelaar en gebruik waar nodig

EN-4

Bij nieuw op te richten gebouwen en bij werken rekening houden met

EP

energieverbruik * Verminderen lichtverstrooiing klemtoonverlichting openbare gebouwen en inpassen zuinigere verlichting * Screenen lastenboeken * Oude straatverlichting vervangen door zuiniger en milieuvriendelijkere verlichting

125/139


Actienummer

Actie

Doelgroep

EN-5

Sensibilisatie bevolking

EP,

* Bekendmaken van energielabels en subsidies

REC

BEV,

Mobiliteit

BED,

HAND,

* Aandacht vestigen op isolatie van gebouwen * Promoten spaarlampen en algemene maatregelen inzake REG * Medewerking aan energiescans * Sensibilisatie i.v.m. gebruik van alternatieve energiebronnen

EN-6

Gebruik maken van alternatieve energiebronnen

EP

* Aankoop van knipperlichten op zonne-energie voor dienst openbare werken (probleem: diefstal)

EN-7

Aanstellen van een energiecoördinator voor eigen gebouwen

EP

126/139


XI

THEMA 6: MOBILITEIT

XI.1 MOBILITEIT

XI.1.1

Themabeschrijving

Om de integratie tussen milieubeleid en mobiliteitsbeleid te bevorderen, werd in het samenwerkingsakkoord een thema mobiliteit opgenomen.

XI.1.2

Stand van zaken

XI.1.2.1 Toestand

Als gevolg van verplaatsingen allerhande worden uitlaatgassen uitgestoten en wordt geluid geproduceerd. Wegverlichting kan aanleiding geven tot lichthinder (cfr. thema hinder). Om de infrastructuren te onderhouden worden in beperkte mate bestrijdingsmiddelen gebruikt en wordt strooizout aangewend (cfr. thema vaste stoffen). Infrastructuur aangelegd door de omgeving neemt ruimte in beslag en zorgt voor een verdere versnippering van het areaal (cfr. thema natuurlijke entiteiten). Bijkomende verharding beïnvloedt de watertafel (cfr. thema water). Het is duidelijk dat al deze bovenstaande zaken een belangrijke invloed kunnen hebben op de andere themas in het beleidsplan (integratie is in deze thema duidelijk zichtbaar).

127/139


XI.1.2.2 Huidig beleidskader

Vlaams beleid Om de integratie van het milieubeleid en het mobiliteitsbeleid te bevorderen, werden zowel de nieuwe samenwerkingsovereenkomst als het mobiliteitsconvenant aangepast zodanig dat het thema mobiliteit in het samenwerkingsakkoord aangepast is aan het mobiliteitsconvenant. We verwijzen hiervoor naar het mobiliteitsplan van de gemeente Holsbeek.

Gemeentelijk beleid Binnen de gemeente is men tot inzicht gekomen dat duurzame mobiliteit slechts te realiseren is als de autogerichtheid in het vervoerpatroon wordt afgebouwd. Door uitbreiding van het openbaar vervoer, de aanleg van meer en betere fietspaden en het stimuleren van wandelen door het onderhoud van de voet- en kerkwegen wordt de positieve toon gezet. De dorpskernen worden verder uitgewerkt als kwalitatieve verblijfsgebieden.

XI.1.3

Knelpunten

Voor de Knelpunten wordt verwezen naar het mobiliteitsplan.

XI.1.4 •


Holsbeek wil een aangename woongemeente realiseren waarbij de natuurlijke structuren (Valleigebied, landschap) als scheidingslijnen moeten gevrijwaard worden en waarbij de gebiedsspecifieke kenmerken van de landschapstypes als basis dienen voor de verdere uitbouw van de gemeente.

•

Het doorgaande verkeer moet worden geweerd uit het verblijfsgebied.

•

De economische bedrijvigheid moet goed worden ontsloten, gericht op een minimale hinder voor de bevolking.

128/139


XI.1.5


Holsbeek wil op basis van acties die genomen worden in het kader van het mobiliteitsplan een positieve invloed uitoefenen op het milieu. Die acties zijn

•

Integratie/samenwerking milieu, mobiliteit en ruimtelijke ordening

•

Samenhangend netwerk openbaar vervoer;

•

Verbetering/afstemming van frequentie en overstapmogelijkheden;

•

Creëren van een mentaliteitsverandering met betrekking tot mobiliteit;

•

Sensibilisatie rond het positieve milieuaspect van bepaalde mobiliteitsacties;

•

Gericht betrekken onderwijs in verkeersopvoeding.

XI.1.5.1 Actiepunten

In de bovenstaande themas werden de gecombineerde actiepunten m.b.t. mobiliteit en milieu opgenomen. Ze worden hier niet herhaald.

129/139


XII

MILIEUBAROMETER

In de themas is getracht kwantificeerbare acties voor te stellen om zo te komen tot een milieubarometer waarmee jaarlijks de vorderingen inzake milieuresultaat kunnen opgevolgd worden.

De geselecteerde indicatoren voor de gemeente zijn:

- Afvalproductie: -

Aantal PV’s sluikstorten (in aantal)

-

Gebruik van herbiciden, pesticiden, fungiciden,…. (in liter)

-

Aantal verkochte compostvaten/wormbakken (in aantal)

-

Hoeveelheid gft/inwoner/jaar

-

Hoeveelheid restafval/inwoner/jaar

-

Hoeveelheid bouwen sloopafval (of andere fractie)/inwoner/jaar.

- Milieugevaarlijke stoffen

-

gebruik van strooizout (kg/jaar)

-

gebruik van pesticiden (kg/jaar)

-

PV’s afvalverbranding

- Water -

Percentage gescheiden riolering/Totale riolering

-

Rioleringsgraad

-

Waterverbruik in gemeentelijke gebouwen (m³/jaar)

130/139


-

Gemiddeld waterverbruik per inwoner

-

Waterkwaliteit oppervlaktewater

-

Aantal mensen/jaar die subsidie voor hemelwater hebben gekregen

-

Aantal mensen/jaar die subsidie voor IBA hebben gekregen

- Hinder -

Fietsvergoeding betaald aan personeel

-

Energieverbruik gebouwen

-

Bemestingsdrukgegevens via de Mestbank

-

Oppervlaktewaterkwaliteit (gehalte nitraat/fosfaat)

-

Aantal klachten i.v.m. lichthinder

-

Reinheid en geluid rond glasbollen

-

Aantal klachten i.v.m. geluidshinder of trillingshinder

- Natuurlijke entiteiten -

Aantal km ecologische berm t.o.v. aantal km berm

-

Soortenaantal in permanente kwadranten berm

-

Subsidies uitgekeerd voor het aanplanten van hagen/bermen

- Energie -

Energieverbruik in een aantal gemeentegebouwen

-

Elektriciteitsverbruik voor het openbaar verlichtingsnet

-

Aantal mensen/jaar die subsidie voor zonnecollectoren hebben ontvangen (bij PBE en provincie lijst opvragen)

131/139


XIII

COMPATIBILITEIT GMBP/PMBP/MINA-3/SO

Tussen de milieubeleidsplannen op de drie niveaus (gewestelijk, provinciaal en gemeentelijk) is er een sterke samenhang. Tevens past de samenwerkingsovereenkomst in dit plaatje. In het Vlaams Klimaatbeleidsplan werden voor een aantal sectoren maatregelen uitgewerkt.

Samenwerking met andere gewesten en gemeenschappen en met federale overheid

•

Streven naar toegevoegde waarde bij de uitvoering van het Vlaamse Milieubeleidsplan en het Federaal Plan voor Duurzame Ontwikkeling met respect voor ieders bevoegdheden.

•

Werken aan een betere inzet van federale instrumenten om de Vlaamse milieudoelstellingen te behalen.

•

Uitbouwen van een continue intergewestelijke samenwerking voor een geïntegreerde aanpak van intergewestelijke vraagstukken.

•

Streven naar een grotere rol voor het Vlaams gewest in internationale netwerken en regimes.

Internationaal beleid

Bereiken van een zo hoog mogelijk milieubeschermingsniveau op mondiaal, Europees, federaal en Vlaams niveau, rekening houdend met het streefdoel van duurzame ontwikkeling. Het gewestelijke beleid dient het internationale milieubeschermingsniveau te bevorderen door in te spelen op internationale ontwikkelingen en door internationale initiatieven te nemen. Anderzijds verhoogt de bescherming op Vlaams niveau door Vlaamse probleempunten op het internationale niveau ter sprake te brengen. Verder kan Vlaanderen deze plandoelstelling nastreven door afgesloten akkoorden op internationaal vlak, zo snel mogelijk te implementeren in de eigen regelgeving. Het geheel dient gekaderd te worden in het streven naar duurzame ontwikkeling. Dit impliceert dat naast de ecologische dimensie voldoende rekening zal moeten worden gehouden met sociale en economische dimensies van duurzame ontwikkeling.

132/139


XIII.1Tussen provinciaal en gemeentelijk MBP

XIII.1.1 Plandoelstellingen Op de volgende pagina’s is aangetoond hoe de verschillende voorgesteld acties zich verhouden tot de provinciale plandoelstellingen. De gebudgetteerde acties in Hfdst. XIV dient u te begrijpen als een eerste aanzet tot de realisatie van de geponeerde doelstellingen.

Provinciaal MBP 2004-2008

gemeentelijk MPB 2010-2014

Project Omschrijving HL Provinciaal Kyotobeleid

Acties • Thema 4: LU-1; LU-2; LU-3; LU-4; LU-5; LU-6; LU-17 • Thema 5: EN-1; EN-2; EN-3; EN-4; EN-5; EN-6; EN-7; EN-8

5

Duurzaam ondernemen

• • • •

3

Duurzaam samenleven

• • •

•

Thema 1: MGS-5; MGS-10; BO-1; BO-3; BO-4; BO-10 Thema 2: WA-14; WA-6; WA-7; WA-8; WA-9; VERDR-3; VERDR-4; VERDR-5; VERDR-6; VERDR-10; Thema 3: NAT-5; NAT-16 Thema 4: LU-8; LU-9; LU-11; VERM-3; VERM-4; VERM-5; GELUID-9, GEUR-2; GEUR-3; VERM-1; VERM-2; VERM-3; VERM-4; VERM-5 Thema 1: MGS-1; MGS-2; MGS-3; MGS-4; MGS-5; MGS-6; MGS-7; MGS-8; MGS-9; MGS-10; MGS-11; MGS-12; BO-2; BO-3; BO-4 Thema 3: NAT-12 Thema 4: GELUID-1; GELUID-2; GELUID-3 GELUID-4; GELUID-5; GELUID-6; GELUID-7; GELUID-8; GELUID-9; GELUID-10; GELUID-11; GEUR-1; GEUR-2; GEUR-3; GEUR-4; LICHT-1; LICHT-2; LICHT-3; LICHT-4; LICHT-5; LICHT-6; LU-11; LU13; LU-14 Thema 5: EN-4

133/139


2

Duurzame consumptie

•

Thema 1: MGS-10; AFV-1; AFV-2; AFV-3; AFV-5; AFV-6; AFV-7; AFV-8; AFV-9; AFV-12; AFV-13

6

Biodiversiteit

•

Thema 1: MGS-12; WA-1; WA-2; WA-3; WA-4; WA-5; WA-6; WA-7; WA8; WA-9; WA-10; WA-11; WA-12; WA-13; WA-14; WA-15; WA-16; WA17; WA-18; WA-19; WA-20; VERDR-1; VERDR-2; VERDR-3; VERDR-4; VERDR-5; VERDR-6; VERDR-7; VERDR-8; VERDR-9; VERDR-10; VERDR-11; BO-1; BO-7; AFV-5 Thema 3: NAT-1; NAT-2; NAT-3; NAT-4; NAT-5; NAT-6; NAT-7; NAT-8; NAT-9; NAT-10; NAT-11; NAT-12; NAT-13; NAT-14; NAT-15; NAT-16; NAT-17; NAT-18; NAT-19 Thema 4: VERM-4 Thema 1: MGS-4; MGS-5; MGS-7; BO-4; BO-5; BO-10; AFV-2; AFV-3; AFV-5; AFV-6; AFV-7; AFV-8; AFV-11 Thema 2: WA-1; WA-8; WA-9; WA-16; VERDR-3; VERDR-4; VERDR-6; VERDR-9 Thema 3: NAT-16 Thema 4: LU-3; LU-4; LU-6; LU-9; GELUID-5; GELUID-8; GEUR-9; LICHT-5 Thema 5: EN-1; EN-6; EN-7

•

1 4

duurzaam bouwen en wonen interne milieuzorg

• • • • • •

7

3

Educatie, communicatie en gegevensbeheer

Duurzaam samenleven sub.3 : duurzame mobiliteit

• • • • • • • • •

Thema 1: MGS-2; MGS-3; MGS-5; MGS-9; MGS-10; BO-4; BO-5; AFV-2; AFV-3; AFV-5; AFV-6 Thema 2: WA-13; WA-16 Thema 3: NAT-16; Thema 4: LU-4; LU-12; VERM-5; GELUID-5, LICHT-5 Thema 5: EN-7 Thema 1: MGS-9 Thema 3: NAT-10 Thema 4: LU-1; LU-7; LU-8; LU-9; LU-10; LU-12; GELUID-1; GELUID-6; GELUID-7; GELUID-8 Thema 5: EN-1

134/139


XIV BINDENDE ACTIES INCL. FINANCIERING Het is moeilijk om nu reeds een gedetailleerde begroting voor de verschillende acties weer te geven in de tijd. Wij stellen voor om ieder jaar dit punt gedetailleerd uit te werken in de milieujaarprogramma’s. Hieronder vindt u een niet limitatieve lijst van lopende acties waarvoor reeds begrotingsgelden zijn vastgelegd en die dus als bindend kunnen beschouwd worden:

Verantwoording opvatting begroting.

Naast de uitgesplitste steeds wederkerende begrotingspunten (verwerking en ophaling huisvuil en andere fracties, bestrijdingskosten plant en dier, toelagen aan verenigingen en particulieren en landbouwers voor acties in het kader van waterbeheersing, erosiebestrijding e.d.) wordt binnen de gemeente geopteerd om een algemeen artikel te voorzien binnen de begroting.

Begrotingsart. 87902/123-02: administratie en werkingskosten leefmilieu 28.000,00€

Teneinde een grote flexibiliteit te hebben om de nodige kredieten te voorzien tijdens de werken en afhankelijk van de opportuniteiten en noodzaak binnen de gemeente snel acties te kunnen ondernemen.

135/139


Thema

Actie

Geplande datum

Begroting in €

Water / Vaste Bestrijdingsmiddelen : gemeentelijk gebruik beperken en bevolking reeds lopend stoffen sensibiliseren 2010 - 2015 Natuur

Bermbeheersplan updaten

Water

Subsidies uitkeren voor hergebruik van hemelwater bij bestaande jaarlijks lopend woningen

Water

Verder

zetten

van

uitkeren

van

subsidies

voor

individuele verhoging van 40% subsidie naar 20 000 60% onder voorwaarden waterzuiveringseenheden tot 60% van de aankoopprijs van de installatie met een maximum van 3000 euro

Energie

12 000

Energieboekhouding : van gemeentelijke gebouwen

reeds lopend

Instrumentarium Website : uitbouwen

136/139


XV

AFKORTINGENLIJST

A.E.E.A

Afgedankte en nog herbruikbare Elektrische en Elektronische Apparaten

ANRE

Afdeling natuurlijke rijkdommen en energie van Vlaamse Gemeentschap

AROHM

Administratie Ruimtelijke Ordening, Huisvesting en Monumenten en Landschappen

BBT

Best beschikbare technieken

BPA

Bijzonder plan van aanleg

BS

Belgisch Staatsblad

COPRO

Instelling die controle uitoefent op bouwproducten in het kader van toekenning van een merklabel

DABM

Decreet algemene bepalingen inzake milieubeleid van 5 april 1995

DO

Duurzame ontwikkeling

DuLo

Duurzaam lokaal

FSC

Forest Stewardschip Council

GEN

Grote Eenheden Natuur

GENO

Grote Eenheden Natuur in Ontwikkeling

GFT

Groenten-, fruit en tuinafval

GIS

Geografisch informatiesysteem

GLE

Grote landschappelijke eenheden

GOM

Gewestelijke Onwikkeingsmaatschappij

KLE

Kleine landschapselementen

KMO

Kleine en middelgrote onderneming

LIFE

Instrument op Europees niveau dat instaat voor de financiering van leefmilieuprojecten

LNE

Departement Leefmilieu, Natuur en Energie van de Vlaamse overheid

137/139


LOGO's

Lokaal gezondheidsoverleg

MAP6

Europees milieu actieprogramma 6

MER

Milieu effecten rapport

MINA2

Het gewestelijk milieubeleidsplan 1997-2001

MINA3

Het gewestelijk milieubeleidsplan 2003-2007

MIRA

Milieu- en natuurrapport Vlaanderen

MMIS

Milieu Management Informatie Systeem

MOS

Milieuzorg op school

NGO's

Niet-gouvernementele organisaties

NME

Natuur en milieueducatie

OVAM

Openbare Afvalstoffenmaatschappij voor het Vlaamse Gewest

OBO

Orienterend bodemonderzoek

PDPO

Programma voor Plattelands Ontwikkeling

REG

Rationeel energiegebruik

RLNH

Regionaal Landschap Noord-Hageland

ROG

Recente overstromingsgebieden

RSV

Ruimtelijk structuurplan Vlaanderen

RUP

Ruimtelijk uitvoeringsplan

RWA

Regenwaterafvoer

VELT vzw

Vereniging voor Ecologische Leef- en Teeltwijze

VEN

Vlaams ecologisch netwerk

VLACO

Vlaamse Compost Organisatie

VLAREA

Vlaams reglement inzake afvalvoorkoming en -beheer

VLAREBO

Vlaams reglement betreffende de bodemsanering

138/139


VLAREM

Vlaams reglement betreffende de milieuvergunning

VLM

Vlaamse Landmaatschappij

VMM

Vlaamse Milieumaatschappij

VMW

Vlaamse Maatschappij voor Watervoorziening

139/139

ONTWERP MILIEUBELEIDSPLAN GEMEENTE HOLSBEEK

Recommend Documents