Gemeente Wuustwezel. Gemeentelijk milieubeleidsplan

Gemeente Wuustwezel Gemeentelijk milieubeleidsplan 2006-2010

1

INHOUDSOPGAVE

Hoofdstuk 1: Inleiding .................................................................................................................. 8 1.1. Milieubeleidsplanning: algemeen juridisch kader................................................................................... 8 1.2. Milieubeleidsplanning op verschillende niveaus .................................................................................... 8 1.2.1. Gewestelijk milieubeleidsplan ......................................................................................................... 8 1.2.2. Provinciaal milieubeleidsplan........................................................................................................ 11 1.2.3. Gemeentelijk milieubeleidsplan .................................................................................................... 11 1.2.3.1. Convenanten/Samenwerkingsovereenkomst........................................................................ 11 1.2.3.2. Het decreet van 5 april 1995 houdende algemene bepalingen inzake milieubeleid en het uitvoeringsbesluit van 14 juni 2002 .................................................................................................... 14

Hoofdstuk 2: Situering en korte schets van de gemeente ....................................................... 17 2.1. Positie van de gemeente in de regio.................................................................................................... 17 2.1.1. Ligging van de gemeente.............................................................................................................. 17 2.1.2. Situering van de gemeente binnen de Noorderkempen ............................................................... 18 2.1.3. Bestaande ruimtelijke structuur op macroniveau.......................................................................... 18 2.2. Enkele ruimtelijke kenmerken op gemeentelijk niveau ........................................................................ 19

Hoofdstuk 3: Instrumentarium ................................................................................................... 25 3.1. Beleidsinstrumenten: Milieubeleidsplan en Milieujaarprogramma....................................................... 26 3.1.1. Milieubeleidsplan/Milieujaarprogramma ....................................................................................... 26 a. Stand van zaken ............................................................................................................................. 26 b. Visie ................................................................................................................................................ 27 c. Aandachtspunten/knelpunten ......................................................................................................... 27 d. Acties .............................................................................................................................................. 27 3.1.2. Samenwerkingsovereenkomst “Milieu als opstap naar duurzame ontwikkeling” ......................... 27 a. Stand van zaken ............................................................................................................................. 27 b. Visie ................................................................................................................................................ 27 3.2. Gemeentelijke dienst............................................................................................................................ 28 3.2.1. Gemeentelijke diensten ................................................................................................................ 28 a. Inleiding – algemene werking ......................................................................................................... 28 b. Stand van zaken ............................................................................................................................. 29 3.2.1.1. Milieudienst............................................................................................................................ 29 3.2.1.2. Groendienst ........................................................................................................................... 29 c. Visie ................................................................................................................................................ 29 d. Acties .............................................................................................................................................. 29 3.2.2. Interne milieuzorg ......................................................................................................................... 30 a. Inleiding .......................................................................................................................................... 30 b. Stand van zaken ............................................................................................................................. 31 c. Visie ................................................................................................................................................ 32 d. Aandachtspunten/knelpunten ......................................................................................................... 32 e. Acties .............................................................................................................................................. 32 3.2.3. Toezicht......................................................................................................................................... 33 a. Inleiding .......................................................................................................................................... 33 b. Stand van zaken ............................................................................................................................. 33 c. Visie ................................................................................................................................................ 33 d. Aandachtspunten/knelpunten ......................................................................................................... 33 e. Acties .............................................................................................................................................. 33 3.2.4. Integratie op gemeentelijk vlak ..................................................................................................... 34 a. Inleiding .......................................................................................................................................... 34 b. Stand van zaken ............................................................................................................................. 34 c. Visie ................................................................................................................................................ 34 d. Aandachtspunten/knelpunten ......................................................................................................... 35 e. Acties .............................................................................................................................................. 35 3.2.5. Duurzaamheidsambtenaar............................................................................................................ 35 3.2.6. Inventarissen & MMIS................................................................................................................... 36 a. Inleiding .......................................................................................................................................... 36 b. Stand van zaken ............................................................................................................................. 36 c. Visie ................................................................................................................................................ 37 d. Aandachtspunten/knelpunten ......................................................................................................... 37 e. Acties .............................................................................................................................................. 37 3.2.7. Mina-werkers ................................................................................................................................ 37 3.2.8. Samenwerkingsverbanden ........................................................................................................... 37 a. Stand van zaken ............................................................................................................................. 37 3.2.8.1. IGEAN milieu & veiligheid...................................................................................................... 37

Gemeentelijk milieubeleidsplan Wuustwezel 2006-2010

2

3.2.8.2. Provinciaal Instituut voor Hygiëne ......................................................................................... 38 3.2.8.3. TANDEM................................................................................................................................ 38 3.2.8.4. SLA 21 ................................................................................................................................... 38 3.2.8.5. Logo Antwerpen Noord.......................................................................................................... 38 3.2.8.6. Natuurpunt Antwerpen Noord................................................................................................ 39 b. Visie ................................................................................................................................................ 39 c. Acties .............................................................................................................................................. 39 3.3. Adviesraad voor milieu en natuur (Milieuraad)..................................................................................... 40 a. Inleiding .......................................................................................................................................... 40 b. Stand van zaken ............................................................................................................................. 40 c. Visie ................................................................................................................................................ 41 d. Aandachtspunten/knelpunten ......................................................................................................... 41 e. Acties .............................................................................................................................................. 41 3.4. De milieubarometer .............................................................................................................................. 42 a. Inleiding .......................................................................................................................................... 42 b. Stand van zaken ............................................................................................................................. 42 c. Aandachtspunten/knelpunten ......................................................................................................... 44 d. Acties .............................................................................................................................................. 44 3.5. Participatie............................................................................................................................................ 45 a. Inleiding .......................................................................................................................................... 45 b. Stand van zaken ............................................................................................................................. 45 3.5.1. Doelgroepenwerking................................................................................................................. 45 3.5.1.1. Doelgroepenwerking burgers ................................................................................................ 45 3.5.1.2. Doelgroepenwerking scholen ................................................................................................ 46 3.5.1.3. Doelgroepenwerking verenigingen ........................................................................................ 47 3.5.2. Burgers & doelgroepen............................................................................................................. 47 3.5.2.1. Visie Burgers & doelgroepen................................................................................................. 47 3.5.2.2. Stappenplan........................................................................................................................... 47 3.5.2.3. Differentiatie van de communicatie ....................................................................................... 48 3.5.2.4. Communicatie binnen opstarten en ondersteunen van IMZ ................................................. 49 3.5.2.5. Inspraak ................................................................................................................................. 49 c. Visie ................................................................................................................................................ 50 d. Aandachtspunten/knelpunten ......................................................................................................... 50 e. Acties .............................................................................................................................................. 50

Hoofdstuk 4: Milieubeleid per cluster........................................................................................ 51 4.1. Cluster Vaste Stoffen ........................................................................................................................... 51 4.1.1. Milieuverantwoord productgebruik ................................................................................................ 51 a. Stand van zaken ............................................................................................................................. 52 4.1.1.1. Bestrijdingsmiddelen ............................................................................................................. 52 4.1.1.2. Duurzaam geëxploiteerd hout ............................................................................................... 53 4.1.1.3. Compost ................................................................................................................................ 54 4.1.1.4. Mulching ................................................................................................................................ 54 4.1.1.5. Breekpuin............................................................................................................................... 54 4.1.1.6. Kantoormaterialen en – onderhoud ....................................................................................... 54 4.1.1.7. Cateringproducten ................................................................................................................. 54 4.1.1.8. Schoonmaakmiddelen ........................................................................................................... 54 4.1.1.9. Materialen voor tuinen groenaanleg, onderhoud en meubilair............................................ 55 b. Visie ................................................................................................................................................ 55 4.1.1.1. Bestrijdingsmiddelen ............................................................................................................. 55 4.1.1.2. Duurzaam geëxploiteerd hout ............................................................................................... 55 4.1.1.3. Compost ................................................................................................................................ 55 4.1.1.4. Mulching ................................................................................................................................ 56 4.1.1.5. Breekpuin............................................................................................................................... 56 4.1.1.6. Kantoormaterialen en – onderhoud ....................................................................................... 56 4.1.1.7. Cateringproducten ................................................................................................................. 56 4.1.1.8. Schoonmaakmiddelen ........................................................................................................... 56 4.1.1.9. Materialen voor tuinen groenaanleg, onderhoud en meubilair............................................ 56 4.1.1.10. Algemeen............................................................................................................................. 56 c. Aandachtspunten/knelpunten ......................................................................................................... 56 d. Acties .............................................................................................................................................. 57 4.1.2. Afvalstoffen ................................................................................................................................... 58 4.1.2.1. Afvalpreventie ............................................................................................................................ 58 a. Stand van zaken ............................................................................................................................. 58


3

4.1.2.1.1. Aanbieden van compostvaten of andere middelen voor thuiscomposteren. ..................... 59 4.1.2.1.2. Aanbieden van anti-reclamestickers. ................................................................................. 59 4.1.2.1.3. Sensibilisering rond afvalpreventie via gemeentelijke informatiekanalen m.b.t. GFT+, papier en verpakkingsafval................................................................................................................. 60 4.1.2.1.4. Flankerend beleid bij het gebruik van andere steunmaatregelen. ..................................... 60 b. Visie Afvalpreventie ........................................................................................................................ 61 c. Aandachtspunten/knelpunten ......................................................................................................... 61 d. Acties Afvalpreventie ...................................................................................................................... 61 4.1.2.2. Hergebruik van afvalstoffen. ...................................................................................................... 62 a. Inleiding .......................................................................................................................................... 62 b. Stand van zaken ............................................................................................................................. 62 c. Visie Hergebruik.............................................................................................................................. 62 4.1.2.3. Selectieve inzameling ................................................................................................................ 62 4.1.2.3.1. Het uitbaten van een vergund containerpark overeenkomstig de minimum uitbatingsvoorwaarden van het Uitvoeringsplan Huishoudelijke Afvalstoffen. ................................... 62 4.1.2.3.2. Selectieve inzameling van GFT+ of groenafval, papier en karton, glas, PMD, KGA en grofvuil overeenkomstig de minimale inzamelvoorwaarden opgelegd door het Uitvoeringsplan Huishoudelijke Afvalstoffen ................................................................................................................ 63 a. Stand van zaken ............................................................................................................................. 63 b. Visie ................................................................................................................................................ 64 4.1.2.3.3. Selectieve inzameling van de eigen bedrijfsafvalstoffen.................................................... 65 a. Stand van zaken ............................................................................................................................. 65 b. Visie ................................................................................................................................................ 66 c. Aandachtspunten/knelpunten ......................................................................................................... 66 4.1.2.4. Restafval .................................................................................................................................... 66 a. Inleiding .......................................................................................................................................... 66 b. Stand van zaken ............................................................................................................................. 66 c. Visie Restafval ................................................................................................................................ 67 d. Aandachtspunten/knelpunten ......................................................................................................... 67 e. Acties Restafval .............................................................................................................................. 67 4.1.2.5. Illegaal ontwijkgedrag ................................................................................................................ 67 a. Inleiding .......................................................................................................................................... 67 b. Stand van zaken ............................................................................................................................. 68 c. Visie Illegaal ontwijkgedrag ............................................................................................................ 69 d. Aandachtspunten/knelpunten ......................................................................................................... 69 e. Acties Illegaal ontwijkgedrag .......................................................................................................... 69 4.1.2.6. KMO’s en zelfstandige ondernemers......................................................................................... 69 a. Inleiding .......................................................................................................................................... 69 b. Stand van zaken ............................................................................................................................. 69 c. Visie KMO’s en ZO ......................................................................................................................... 70 d. Aandachtspunten/knelpunten ......................................................................................................... 70 e. Acties KMO’s en ZO ....................................................................................................................... 70 4.1.2.7. Provinciaal overlegplatform........................................................................................................ 70 a. Inleiding .......................................................................................................................................... 70 b. Stand van zaken ............................................................................................................................. 70 4.2. Cluster Water ....................................................................................................................................... 71 4.2.1. Oppervlaktewater .......................................................................................................................... 72 a. Stand van zaken ............................................................................................................................. 72 4.2.1.1. Waterlopen in de gemeente .................................................................................................. 72 4.2.1.2. Watertoets ............................................................................................................................. 74 4.2.1.3. Overstromingsgebieden ........................................................................................................ 74 4.2.1.4. Waterkwaliteit ........................................................................................................................ 75 4.2.1.5. Vismigratieknelpunten ........................................................................................................... 78 4.2.1.6. Reglementen ivm water......................................................................................................... 78 4.2.1.7. Acties inzake waterbeheer .................................................................................................... 79 4.2.1.8. Rioleringsnet.......................................................................................................................... 80 4.2.1.9. Overstorten ............................................................................................................................ 85 b. Visie Oppervlaktewater................................................................................................................... 86 c. Aandachtspunten/knelpunten ......................................................................................................... 86 d. Acties Oppervlaktewater................................................................................................................. 87 4.2.2. Grondwater ................................................................................................................................... 88 a. Inleiding .......................................................................................................................................... 88 b. Stand van zaken ............................................................................................................................. 88


4

c. Visie Grondwater ............................................................................................................................ 91 d. Aandachtspunten/knelpunten ......................................................................................................... 92 e. Acties Grondwater .......................................................................................................................... 92 4.2.3. Waterbodems................................................................................................................................ 92 a. Inleiding .......................................................................................................................................... 92 b. Stand van zaken ............................................................................................................................. 93 c. Visie Waterbodem........................................................................................................................... 94 d. Aandachtspunten/knelpunten ......................................................................................................... 94 e. Acties Waterbodems ...................................................................................................................... 94 4.2.4. Duurzaam watergebruik................................................................................................................ 94 a. Inleiding .......................................................................................................................................... 94 b. Stand van zaken ............................................................................................................................. 95 c. Visie Duurzaam watergebruik......................................................................................................... 95 d. Aandachtspunten/knelpunten ......................................................................................................... 95 e. Acties Duurzaam watergebruik....................................................................................................... 95 4.2.5. Integraal waterbeheer ................................................................................................................... 96 a. Inleiding .......................................................................................................................................... 96 b. Stand van zaken ............................................................................................................................. 96 c. Visie Integraal waterbeheer ............................................................................................................ 98 d. Aandachtspunten/knelpunten ......................................................................................................... 98 e. Acties Integraal waterbeheer.......................................................................................................... 98 4.3. Cluster Natuurlijke entiteiten ................................................................................................................ 99 4.3.1. Natuur ........................................................................................................................................... 99 a. Stand van zaken ........................................................................................................................... 103 4.3.1.1. Bovengemeentelijke initiatieven .......................................................................................... 103 4.3.1.1.1. Het Gewestplan ................................................................................................................ 103 4.3.1.1.2. Beschermde landschappen en monumenten................................................................... 103 4.3.1.1.3. Recht van voorkoop.......................................................................................................... 104 4.3.1.1.4. Traditionele landschappen ............................................................................................... 105 4.3.1.1.5. Erkende natuurreservaten ................................................................................................ 108 4.3.1.1.6. Habitatrichtlijn-en vogelrichtlijngebieden .......................................................................... 108 4.3.1.1.7. VEN / IVON....................................................................................................................... 109 4.3.1.1.8. Biologische waarderingskaart .......................................................................................... 111 4.3.1.1.9. Ruimtelijk structuurplan Vlaanderen................................................................................. 112 4.3.1.1.10. Ruimtelijk structuurplan provincie Antwerpen (RSPA) ................................................... 113 4.3.1.1.11. Afbakening en differentiatie van de agrarische gebieden in het Vlaams Gewest .......... 113 4.3.1.1.12. Provinciaal Natuurontwikkelingsplan (PNOP) ................................................................ 115 4.3.1.1.13. Streekvisie arrondissement Antwerpen.......................................................................... 115 4.3.1.1.14. Streekplan Noord-Brabant.............................................................................................. 115 4.3.1.2. Gemeentelijke initiatieven.................................................................................................... 117 4.3.1.2.1. Gemeentelijk natuurontwikkelingsplan ............................................................................. 117 4.3.1.2.2. De groenzone 't Hofakker................................................................................................. 118 4.3.1.2.3. Bermbeheer ...................................................................................................................... 118 4.3.1.2.4. Gemeentelijk ruimtelijk structuurplan ............................................................................... 119 4.3.1.2.5. Bijzondere plannen van aanleg (BPA) ............................................................................. 119 4.3.1.2.6. Kapreglement ................................................................................................................... 119 4.3.1.2.7. Eigendommen van de gemeente in de open ruimte ........................................................ 119 4.3.1.2.8. Kleine landschapselementen............................................................................................ 120 4.3.1.2.9. Natuurgebonden projecten ............................................................................................... 122 4.3.1.2.10. Screening van groenontwerpen ..................................................................................... 122 4.3.1.3. Educatie en sensibilisatie .................................................................................................... 123 b. Visie Natuur .................................................................................................................................. 123 c. Aandachtspunten/knelpunten ....................................................................................................... 124 d. Acties Natuur ................................................................................................................................ 124 4.3.2. Landschappen ............................................................................................................................ 126 a. Inleiding ........................................................................................................................................ 126 4.3.2.1. Historische ontwikkeling ...................................................................................................... 126 4.3.2.2. Bestaande landschappelijke structuur................................................................................. 128 4.3.2.3. Landschapseenheden ......................................................................................................... 135 b. Stand van zaken ........................................................................................................................... 137 c. Visie Landschappen ..................................................................................................................... 137 d. Acties Landschappen ................................................................................................................... 138 4.3.3. Bos .............................................................................................................................................. 139


5

a. Stand van zaken ........................................................................................................................... 139 4.3.3.1. Bosstructuur......................................................................................................................... 139 4.3.3.2. Bosgroep Antwerpen Noord ................................................................................................ 139 4.3.3.3. Lopende projecten............................................................................................................... 140 b. Visie Bos ....................................................................................................................................... 141 c. Aandachtspunten/knelpunten ....................................................................................................... 141 d. Acties Bos..................................................................................................................................... 141 4.3.4. Groen .......................................................................................................................................... 142 a. Stand van zaken ........................................................................................................................... 142 b. Visie Groen ................................................................................................................................... 143 c. Aandachtspunten/knelpunten ....................................................................................................... 144 d. Acties Groen ................................................................................................................................. 144 4.4. Cluster Hinder .................................................................................................................................... 145 4.4.1. Inleiding....................................................................................................................................... 145 4.4.1.1. Controle.................................................................................................................................... 145 4.4.1.2. Preventief beleid, acties........................................................................................................... 146 4.4.1.3. Bijkomende bepalingen cluster hinder..................................................................................... 146 4.4.2. Geluidshinder .............................................................................................................................. 146 a. Inleiding ........................................................................................................................................ 146 b. Stand van zaken ........................................................................................................................... 147 c. Visie Geluidshinder ....................................................................................................................... 148 d. Aandachtspunten/knelpunten ....................................................................................................... 148 e. Acties Geluidshinder..................................................................................................................... 149 4.4.3. Geurhinder .................................................................................................................................. 149 a. Inleiding ........................................................................................................................................ 149 b. Stand van zaken ........................................................................................................................... 150 c. Visie Geurhinder ........................................................................................................................... 150 d. Aandachtspunten/knelpunten ....................................................................................................... 150 e. Acties Geurhinder ......................................................................................................................... 150 4.4.4. Lichthinder................................................................................................................................... 150 a. Inleiding ........................................................................................................................................ 150 b. Stand van zaken ........................................................................................................................... 151 c. Visie Lichthinder............................................................................................................................ 151 d. Aandachtspunten/knelpunten ....................................................................................................... 151 e. Acties Lichthinder ......................................................................................................................... 151 4.4.5. Hinderlijke inrichtingen................................................................................................................ 152 a. Inleiding ........................................................................................................................................ 152 b. Stand van zaken ........................................................................................................................... 152 c. Visie Hinderlijke inrichtingen......................................................................................................... 155 d. Aandachtspunten/knelpunten ....................................................................................................... 156 e. Acties Hinderlijke inrichtingen....................................................................................................... 156 4.4.6. Andere hinder ............................................................................................................................. 156 a. Inleiding ........................................................................................................................................ 156 b. Stand van zaken ........................................................................................................................... 156 c. Visie Andere hinder....................................................................................................................... 157 d. Aandachtspunten/knelpunten ....................................................................................................... 157 e. Acties Andere hinder .................................................................................................................... 157 4.4.7. Bodemverontreiniging ................................................................................................................. 158 a. Inleiding ........................................................................................................................................ 158 b. Stand van zaken ........................................................................................................................... 158 c. Visie Bodemverontreiniging .......................................................................................................... 159 d. Aandachtspunten/knelpunten ....................................................................................................... 161 e. Acties Bodemverontreiniging........................................................................................................ 161 4.4.8. Afvalhinder .................................................................................................................................. 161 a. Inleiding ........................................................................................................................................ 161 b. Stand van zaken ........................................................................................................................... 162 c. Visie Afvalhinder ........................................................................................................................... 162 d. Aandachtspunten/knelpunten ....................................................................................................... 162 e. Acties Afvalhinder ......................................................................................................................... 162 4.4.9. Luchtverontreiniging.................................................................................................................... 162 a. Inleiding ........................................................................................................................................ 162 b. Stand van zaken ........................................................................................................................... 163 c. Visie Luchtverontreiniging............................................................................................................. 163


6

d. Aandachtspunten/knelpunten ....................................................................................................... 164 e. Acties Luchtverontreiniging .......................................................................................................... 164 4.5. Cluster Mobiliteit................................................................................................................................. 165 a. Inleiding ........................................................................................................................................ 165 b. Stand van zaken ........................................................................................................................... 170 4.5.1. Milieutoetsing.......................................................................................................................... 171 4.5.1.1. Mobiliteitsplan ...................................................................................................................... 171 4.5.1.2. Milieutoetsing mobiliteitsbeleid ............................................................................................ 172 4.5.2. Uitvoeren van initiatieven ....................................................................................................... 173 4.5.2.1. Week van de zwakke weggebruiker.................................................................................... 173 4.5.2.2. Met belgerinkel naar de winkel ............................................................................................ 173 4.5.2.3. Sensibilisering van het gemeentepersoneel........................................................................ 173 4.5.2.4. Natuurvriendelijke infrastructuur.......................................................................................... 174 4.5.2.5. Impact van wegverlichting op inwoners en natuurgebieden ............................................... 174 4.5.2.6. Milieuvriendelijk mobiel........................................................................................................ 174 c. Visie Mobiliteit ............................................................................................................................... 174 d. Aandachtspunten/knelpunten ....................................................................................................... 175 e. Acties Mobiliteit............................................................................................................................. 175 4.6. Cluster Energie................................................................................................................................... 176 a. Inleiding ........................................................................................................................................ 176 b. Stand van zaken ........................................................................................................................... 176 4.6.1. Interne milieuzorg ................................................................................................................... 176 4.6.1.1. Energiecoördinator .............................................................................................................. 176 4.6.1.2. Energieboekhouding en energiezorgsysteem ..................................................................... 177 4.6.1.2.1. Energieboekhouding......................................................................................................... 177 4.6.1.2.2. Energiezorgsysteem......................................................................................................... 177 4.6.1.2.2.1. Screening lastenboeken ................................................................................................ 178 4.6.1.2.2.2. Energiezorg gemeentelijke gebouwen .......................................................................... 178 4.6.1.2.2.3. Energiezorg openbare verlichting.................................................................................. 179 4.6.1.2.2.4. Energiezorg hernieuwbare energie ............................................................................... 179 4.6.1.2.2.5. Energiezorg gezinnen, scholen, verenigingen en ondernemingen ............................... 180 4.6.2. Duurzame energie .................................................................................................................. 181 4.6.2.1. Duurzame energie in de gemeente ..................................................................................... 181 4.6.2.2. Jaarlijkse vooruitgangsrapportage ...................................................................................... 181 c. Visie Energie................................................................................................................................. 181 d. Aandachtspunten/knelpunten ....................................................................................................... 181 e. Acties Energie............................................................................................................................... 182

Bijlagen...................................................................................................................................... 183 Bijlage 1: Juridisch kader .......................................................................................................................... 183 Bijlage 2: Samenvattende Actielijst ........................................................................................................... 208 Bijlage 3: Toetsing aan Vlaams en provinciaal milieubeleidsplan............................................................. 228 Bijlage 4: Gebruikte afkortingen ................................................................................................................ 236 Bijlage 5: Literatuurlijst .............................................................................................................................. 239 Addendum Cluster Water .......................................................................................................................... 240


7

Hoofdstuk 1: Inleiding 1.1. Milieubeleidsplanning: algemeen juridisch kader In het decreet van 5 april 1995 houdende algemene bepalingen inzake milieubeleid wordt o.m. inhoud gegeven aan de milieubeleidsplanning op 3 verschillende niveaus: Vlaams, provinciaal en gemeentelijk. Dit decreet maakt milieubeleidsplanning echter enkel verplicht voor het Vlaamse Gewest. Aangezien milieubeleidsplanning pas zin heeft wanneer dit op meerdere niveaus gebeurt, werden de provinciale en lokale overheden wel aangemoedigd ook aan milieubeleidsplanning te doen in het kader van het provinciaal en gemeentelijk convenant (zie ook punt 1.2.3.1.). Convenanten zijn vrijwillige overeenkomsten met wederzijdse verplichtingen voor de betrokken partijen. Het uitvoeringsbesluit van 14 juni 2002 betreffende de provinciale en gemeentelijke milieubeleidsplanning en de milieuraad heeft milieubeleidsplanning op provinciaal en gemeentelijk niveau verplicht gemaakt (zie ook punt 1.2.3.2.).

1.2. Milieubeleidsplanning op verschillende niveaus 1.2.1. Gewestelijk milieubeleidsplan Op 19 september 2003 keurde de Vlaamse regering het gewestelijk milieubeleidsplan 2003-2007 (MINA 3) goed. MINA 3 is uitgegaan van een thematische aanpak, een gebiedsgericht beleid, actorenbeleid en geïntegreerd overheidsbeleid. Dit plan is van kracht sinds 1 januari 2003. De looptijd bedraagt 5 jaar. Het geeft weer hoe de milieuproblemen in Vlaanderen worden aangepakt en hoe de toestand van het Vlaamse milieu er in 2007 zou moeten uitzien. In tegenstelling tot MINA-2 werd getracht een beeld te geven van het gehele Vlaamse milieubeleid. De thema-benadering blijft behouden: 1. Verdunning van de ozonlaag 2. Verandering van klimaat door het broeikaseffect 3. Verontreiniging door fotochemische stoffen 4. Verzuring 5. Vermesting 6. Verspreiding van milieugevaarlijke stoffen 7. Verontreiniging en aantasting van de bodem 8. Verontreiniging door afvalstoffen 9. Verstoring van watersystemen 10. Hinder 11. Versnippering 12. Verlies aan biodiversiteit De algemene doelstellingen en beginselen uit het decreet algemeen milieubeleid vormen het kader van het Vlaamse milieubeleid: Doelstellingen: - het beheer van het milieu door de duurzame aanwending van grondstoffen en natuur; - de bescherming van mens en milieu tegen verontreiniging en onttrekking, en in het bijzonder van de ecosystemen die van belang zijn voor de werking van de biosfeer en die


8

betrekking hebben op de voedselvoorziening, de gezondheid en de andere aspecten van het menselijk leven; - het natuurbehoud en de bevordering van de biologische en landschappelijke diversiteit, met name door de instandhouding, het herstel en de ontwikkeling van de natuurlijke habitats, ecosystemen en landschappen met ecologische waarde en het behoud van wilde soorten, in het bijzonder van de bedreigde kwetsbare, zeldzame en endemische. Beginselen: - voorzorgsbeginsel - voorkoming of preventief handelen - voorkeur voor brongerichte maatregelen - standstill - de vervuiler betaalt Na een analyse van het gevoerde beleid worden in MINA 3 telkens doelstellingen geformuleerd en de vereiste maatregelen en instrumenten opgesomd. MINA 3 bevat ook een actieplan en aanvullend en/of bundelend 41 projecten, waarin een aantal prioritaire maatregelen zijn opgenomen. De acties werden niet afzonderlijk opgenomen zoals in het vorige milieubeleidsplan, maar in elk onderdeel worden de strategielijnen weergegeven met de bijhorende maatregelen. Het actieplan bestaat dus uit een geheel van doelstellingen, maatregelen en projecten. De bepalingen van MINA 3 zijn indicatief, behoudens de bepalingen van het actieplan die door de Vlaamse regering als bindend zijn aangeduid. Twee soorten doelstellingen zijn opgenomen: langetermijndoelstellingen en plandoelstellingen. De langetermijndoelstellingen richten zich op een periode tussen 2015 en 2030 en zijn gebaseerd op de doelstellingen uit het decreet algemeen milieubeleid. De plandoelstellingen worden uitgevoerd tegen het einde van de planperiode namelijk 2007. De plandoelstellingen zijn zoveel mogelijk meetbaar en opvolgbaar geformuleerd, telkens werd een geschikte indicator gezocht. Het bindend karakter is bij MINA 3 op niveau van de plandoelstellingen gelegd. Deze bepalingen zijn bindend voor de diensten van het ministerie van de Vlaamse Gemeenschap, de instellingen die afhangen van het Vlaamse Gewest, de ondergeschikte besturen die onder het administratief toezicht staan van het Vlaamse Gewest en de publiekrechtelijke en privaatrechtelijke rechtspersonen die belast zijn met taken van openbaar nut inzake milieu. Het bindend karakter van de doelstellingen betekent niet dat rechtsonderhorigen hiermee rechtstreeks gevat zijn door deze doelstellingen. Voor de gedecentraliseerde overheden betekent dit concreet dat de bindende plandoelstellingen de richting aangeven van het milieubeleid dat door hen wordt gevoerd, maar dat de Vlaamse overheid moet instaan voor de vertaling van de vooropgestelde doelstellingen naar uitvoeringsinstrumenten zoals wetgeving. In het MJP van de gemeente wordt verwezen naar deze plandoelstellingen, als dit relevant is. MINA 3 streeft naar een duurzame ontwikkeling waarbij milieukwaliteit en maatschappelijke ontwikkelingen samenhangen. Een geïntegreerde aanpak en een geïntegreerd beleid waarbij gedacht wordt aan de toekomstige generaties is noodzakelijk. Inhoudelijk worden geen prioriteiten aangeduid, maar wordt het Europees beleid als aanknopingspunt gekozen. Het Europese milieubeleidsplan is de basis hiervan (zesde Milieuactieprogramma van de Europese Unie: “Milieu 2010: Onze toekomst, onze keuze”). Gemeentelijk milieubeleidsplan Wuustwezel 2006-2010

9

Volgende terreinen gelden ook voor Vlaanderen: - Klimaat België streeft ernaar zijn totale broeikasemissies in 2005 terug te brengen tot het niveau van 1990. Om in de periode 2008-2012 aan de internationale engagementen bij het Kaderverdrag inzake Klimaatsverandering en het Protocol van Kyoto te kunnen voldoen, moet België de broeikasgasemissies met 7,5% reduceren t.o.v. het basisjaar 1990. Emissiereducerende acties worden genomen. - Water Het waterbeleid zal in de komende jaren worden gestuurd door de Europese Kaderrichtlijn Water ter bescherming van oppervlaktewateren en grondwater. Tegen 2015 moet een goede toestand voor oppervlakte- en grondwater bereikt worden. Integrale waterbeleidsplannen worden opgesteld en maatregelen op het niveau van stroomgebieden en waterbekkens worden genomen. Ook maatregelen ter verbetering van de waterkwaliteit worden vooropgesteld. Tegen het einde van de planperiode moet 80 % van het huishoudelijk afvalwater gezuiverd worden. De hoeveelheid industrieel afvalwater moet blijven dalen. Ook zal er veel aandacht gaan naar de bescherming, herstel en verbetering van de natuurlijke werking en structuur van watersystemen. - Bodem Het Vlaamse bodembeleid richt zich op de aspecten: bodemverontreiniging, bodemsanering, bodemaantasting en waterbodems. Tegen het einde van de planperiode zullen de meest urgente historische bodemverontreinigingen zijn gesaneerd en alle terreinen worden onderzocht waar potentieel bodemverontreinigde activiteiten plaatshadden of hebben. Voor bodemaantasting zal tijdens de planperiode voornamelijk het juridisch en beleidskader worden aangepakt. Het beleid voor waterbodemverontreiniging richt zich op sanering, verwerking en voorkoming van slib. - Biodiversiteit Het Vlaams milieubeleidsplan omvat een natuurbeleidsplan. Het verder realiseren van de natuurlijke structuur blijft centraal staan. Met natuurrichtplannen als kader zal de Vlaamse overheid instrumenten inzetten zoals verwerving, beheerplanning- en uitvoering, natuurinrichting, landinrichting en beheerovereenkomsten. Een ander aandachtspunt is het verder versterken van de biodiversiteit in stedelijke gebieden en het uitwerken van een soortenbeleid. - Gezondheid en stedelijk beleid In het “gebiedsgericht overheidsbeleid” wordt de relatie gelegd tussen milieu en gezondheid. Een minimale blootstelling aan schadelijke stoffen, een maatschappelijke afweging van risico‘s en een continue evaluatie van normen zijn basisprincipes voor het beleid. Initiatieven worden genomen om het stedelijk milieu te verbeteren. - Afval en voorraden Afvalvoorkoming en planmatige aanpak van prioritaire bedrijfsafvalstoffen, huishoudelijke afvalstoffen en hoogwaardig calorisch afval vormen de kern van de beleidsaanpak. Voor de uitvoering van MINA 3 wordt er jaarlijks een milieujaarprogramma opgesteld door de Vlaamse regering. Dit milieujaarprogramma geeft aan welk deel van het milieubeleidsplan jaarlijks wordt uitgevoerd en bevat eventueel het financiëel plan dat bij het jaarlijkse begrotingsvoorstel van de regering wordt gevoegd. Om het aspect duurzame ontwikkeling op Vlaams niveau verder te implementeren werd de bevoegdheid om een duurzaam ontwikkelingsbeleid te voeren uitdrukkelijk toegewezen binnen de Vlaamse regering. De coördinerende bevoegdheid inzake duurzame ontwikkeling werd toegekend aan de Minister-president van de Vlaamse regering.


10

1.2.2. Provinciaal milieubeleidsplan Het provinciaal milieubeleidsplan geeft op het niveau van de provincie nadere uitwerking aan het gewestelijk milieubeleidsplan. Het provinciaal milieubeleidsplan vult het gewestelijk milieubeleidsplan aan, zij het binnen de perken van de provinciale bevoegdheden. Het provinciaal milieubeleidsplan mag evenwel niet afwijken van de bindende bepalingen van het gewestelijk milieubeleidsplan. De bepalingen van het provinciaal milieubeleidsplan zijn indicatief, behoudens de bepalingen van het actieplan die door de provincieraad als bindend zijn aangeduid. Deze bepalingen zijn bindend voor de provincie, voor de gemeenten op haar grondgebied en voor haar instellingen. Het provinciaal milieubeleidsplan moet uiterlijk op 19 september 2004 worden vastgesteld, het gemeentelijk milieubeleidsplan uiterlijk één jaar na het vaststellen van het provinciaal milieubeleidsplan. Op 27 november 2003 werd het provinciaal milieubeleidsplan voor de planperiode 20032007 goedgekeurd door de Provincieraad.

1.2.3. Gemeentelijk milieubeleidsplan De gemeenten in de provincie Antwerpen dienen op 27 november 2004 (één jaar na het vaststellen van het provinciaal milieubeleidsplan) te beschikken over een gemeentelijk milieubeleidsplan dat in overeenstemming is met het provinciaal milieubeleidsplan. Het gemeentelijk milieubeleidsplan is een middel, een instrument om het gemeentelijk beleid te oriënteren op middellange termijn (5 jaar of meer). Het is geen doel op zich. Het is een document dat terugblikt, beschrijft, en plant. Het geeft de milieutoestand weer en beschrijft de doelstellingen en de organisatie van het milieubeleid. Het bevat een samenvatting van (of verwijzing naar) alle documenten die invloed kunnen hebben op het milieu in de gemeente. Zo wordt een integrale milieubenadering mogelijk. Het geeft de evolutie weer (waar mogelijk in cijfers) van de (rechtstreekse en onrechtstreekse) impact van de milieubeleidsplanning op het milieu in de gemeente. Milieubeleidsplanning is een voortdurend, dynamisch proces dat er voor dient te zorgen dat er efficiënter, doeltreffender en uniformer gewerkt kan worden. Een milieubeleidsplan vraagt dus om een voortdurende bijsturing en terugkoppeling. Dit gebeurt via het milieujaarprogramma.

1.2.3.1. Convenanten/Samenwerkingsovereenkomst Convenant 1991-1996

Om het gemeentelijk milieubeleid van overheidswege te ondersteunen, werd in de loop van 1991 aan de gemeenten het eerste gemeentelijk milieuconvenant voorgelegd. De meeste Vlaamse gemeenten hebben het convenant, dat een looptijd had van 1 januari 1991 t.e.m. 31 december 1996, onderschreven. Ook de gemeente Wuustwezel had hierop ingetekend. In de overeenkomst werden aan de gemeenten diverse verplichtingen opgelegd, welke financieel ondersteund werden door het Vlaamse gewest. Convenant 1997-1999

Einde 1996 werd een nieuwe convenant ter goedkeuring aan de gemeenten voorgelegd. Ze bestond uit een basisovereenkomst en 8 opties, welke facultatief door de gemeenten konden onderschreven worden. Volgende opties konden hierbij worden ondertekend: Gemeentelijk milieubeleidsplan Wuustwezel 2006-2010

11

- optie 1: gemeentelijk MINA-beleidsplan; - optie 2: milieu-inventaris; - optie 3: Vlaamse milieudatabank; - optie 4: preventie en selectieve inzameling van huishoudelijke afvalstoffen; - optie 5: kringloopcentra; - optie 6: uitvoering GNOP; - optie 7: duurzaam gemeentelijk beleid; - optie 8: MINA-werkers. De gemeente ondertekende optie 1, 4, 5, en 6. Bovendien werden drie nieuwe opties aan de convenant 1997-1999 toegevoegd: - optie 9: Vlaanderen proper; - optie 10: geïntegreerd rioleringsbeleid; - optie 11: geluidsactieplan. De gemeente ondertekende optie 9. De opmaak van het gemeentelijk MINA-beleidsplan was opgenomen in optie 1. De gemeente die optie 1 onderschreef, verbond er zich toe een gemeentelijk milieubeleidsplan vast te stellen conform de bepalingen van het decreet van 5 april 1995 houdende algemene bepalingen inzake milieubeleid. Het Vlaamse gewest voorzag hiervoor een subsidie van 400.000 Bef. Convenant 2000-2001

Einde 1999 hebben de gemeenten de teksten van het gemeentelijke milieuconvenant 2000-2001 ontvangen. Dit convenant was in hoofdzaak een verlenging van het vorige convenant met hier en daar wat aanpassingen en verfijningen. Zo werd optie 9 Vlaanderen Proper in het nieuwe milieuconvenant opgeheven. Het convenant 2000-2001 bestond dus uit een basisovereenkomst en 10 opties, welke facultatief door de gemeenten konden onderschreven worden: - optie 1 : gemeentelijk MINA-beleidsplan - optie 2 : milieu-inventaris - optie 3 : Vlaamse milieudatabank - optie 4 : preventie en selectieve inzameling van huishoudelijke afvalstoffen - optie 5 : kringloopcentra - optie 6 : uitvoering GNOP - optie 7 : duurzaam gemeentelijk beleid - optie 8 : gemeentelijke MINA-werkers - optie10 : geïntegreerd rioleringsbeleid - optie 11 : geluidsactieplan. De gemeente ondertekende optie 1, 4, 5 en 6. Samenwerkingsovereenkomst 2002 - 2007

De Samenwerkingsovereenkomst werd door de Vlaamse Regering voor een periode van zes jaar goedgekeurd. Het is een belangrijk kader waarbinnen verschillende acties en projecten van de gemeente kunnen worden uitgevoerd. Alle informatie is te raadplegen via de website van de Vlaamse overheid www.samenwerkingsovereenkomst.be. Samenwerkingsovereenkomst 2002-2004

Op 19 december 2001 werd het eerste luik (2002-2004) van de Samenwerkingsovereenkomst goedgekeurd. De samenwerkingsovereenkomst is een vrijwillige overeenkomst die een gemeente of provincie afsluit met de Vlaamse overheid op vlak van milieu. In ruil voor het uitvoeren van een aantal taken krijgt ze financiële en inhoudelijke ondersteuning van de Vlaamse overheid. De gemeente of provincie kan zelf


12

kiezen welke onderdelen van de overeenkomst ze ondertekent en welke ambitieniveaus ze wenst te behalen. De gemeente tekende voor het instrumentarium in op niveau 1, en wat betreft de clusters: Cluster

Ingetekend

1: vaste stoffen 2: water 3: natuurlijke entiteiten 4: hinder facultatieve optie 1 facultatieve optie 2 5: mobiliteit 6: energie 7: burgers en doelgroepen 8: gebiedsgericht beleid duurzaamheidsambtenaar

X X X X

X X X

Ambitieniveau 1 2 3 X X X X nvt nvt X X X

X

Samenwerkingsovereenkomst 2005-2007

Voor de tweede fase werd een beperkte bijsturing van de overeenkomst voorzien. Deze tweede fase van de Samenwerkingsovereenkomst (2005-2007) werd op 28 mei 2004 door de Vlaamse Regering goedgekeurd. De gemeente heeft voor het instrumentarium ingetekend op niveau 2, en wat betreft de clusters: Cluster

Ingetekend

1: vaste stoffen 2: water 3: natuurlijke entiteiten 4: hinder facultatieve optie 1 facultatieve optie 2 5: mobiliteit 6: energie 7: burgers en doelgroepen 8: gebiedsgericht beleid duurzaamheidsambtenaar

X X X X X X X X

X

Ambitieniveau 1 2 3 X X X X X X nvt nvt X X X X nvt nvt X X

De opmaak van het milieubeleidsplan vormt een onderdeel van het instrumentarium. Tegen 27 november 2004 (één jaar na het vaststellen van het provinciaal milieubeleidsplan) diende de definitieve tekst aan het Vlaamse Gewest te worden bezorgd. De Samenwerkingsovereenkomst bepaalt dat het milieubeleidsplan moet worden opgemaakt overeenkomstig het decreet van 5 april 1995. Er moet tevens gestreefd worden naar een eenvormige structuur tussen het milieubeleidsplan en de wijze waarop door de gemeente uitvoering wordt gegeven aan de Samenwerkingsovereenkomst. Dit milieubeleidsplan volgt dan ook de structuur van de Samenwerkingsovereenkomst.


13

1.2.3.2. Het decreet van 5 april 1995 houdende algemene bepalingen inzake milieubeleid en het uitvoeringsbesluit van 14 juni 2002 Daar waar de opmaak van een gemeentelijk milieubeleidsplan oorspronkelijk geen verplichting was, wordt de gemeente door het besluit van de Vlaamse regering van 14 juni 2002 verplicht een gemeentelijk milieubeleidsplan op te stellen met het oog op de bescherming en het beheer van het milieu op het grondgebied van de gemeente. Het gemeentelijk milieubeleidsplan geeft op niveau van de gemeente nadere uitwerking aan het gewestelijk milieubeleidsplan en aan het provinciaal milieubeleidsplan. Binnen de perken van haar bevoegdheden kan het gemeentelijk milieubeleidsplan deze plannen ook aanvullen. Het mag er echter niet strijdig mee zijn. Overeenkomstig het decreet van 5 april 1995 en haar uitvoeringsbesluit van 14 juni 2002 moet elke gemeente, uiterlijk één jaar na de vaststelling van het provinciaal milieubeleidsplan, een milieubeleidsplan hebben dat hiermee overeenstemt. Vermits de provincie Antwerpen haar milieubeleidsplan reeds had goedgekeurd op 27 november 2003, moesten de gemeentelijke milieubeleidsplannen uit deze provincie op 27 november 2004 in overeenstemming zijn met het provinciaal milieubeleidsplan. De bepalingen van het gemeentelijk milieubeleidsplan zijn indicatief, behoudens de bepalingen van het actieplan die door de gemeenteraad als bindend zijn aangeduid. Deze bepalingen zijn bindend voor de gemeente en voor de instellingen die eronder ressorteren. Het decreet van 5 april 1995 voorziet de opmaak van een actieplan als onderdeel van het gemeentelijk milieubeleidsplan en bepaalt de procedure tot opmaak van het gemeentelijk milieubeleidsplan: * Actieplan

Het gemeentelijk milieubeleidsplan omvat een actieplan dat tenminste het volgende bevat: - de in de betrokken periode beoogde kwaliteit van de onderscheiden onderdelen van het milieu met name de vooropgestelde milieukwaliteitsnormen en de termijnen waarbinnen ze dienen te worden bereikt - de aanduiding van de gebieden waarin de kwaliteit van het milieu of van een of meer onderdelen daarvan bijzondere beschermings- of beheersmaatregelen behoeft - de daartoe vereiste beperking van milieubelasting, sanering of herstel van het milieu - de maatregelen, middelen en de termijnen die worden vooropgesteld om deze doelstellingen te bereiken, alsmede de prioriteiten die daarbij gelden. Concreet betekent dit dat de gemeente in het plan moet schrijven wat ze wil bereiken (doelstellingen), op welke plaatsen, en hoe dit moet gebeuren. De gemeenteraad kan bepalingen van het actieplan bindend verklaren, de overige bepalingen zijn indicatief.


14

* Procedure

De procedure voor de opmaak van het gemeentelijk milieubeleidsplan is nauwkeurig omschreven in het decreet. 1. Het college van burgemeester en schepenen stelt een ontwerpplan op, waarbij reeds de meest belanghebbende overheidsorganen, instellingen en privaatrechtelijke organisaties worden betrokken. 2. Na de vaststelling van het ontwerpplan door het schepencollege wordt het openbaar onderzoek voorbereid en de aanvangsdatum bepaald. Het openbaar onderzoek duurt zestig dagen. 3. Na de vaststelling van het ontwerpplan en voor de opening van het openbaar onderzoek wordt het ontwerpplan bekendgemaakt en meegedeeld. De bekendmaking gebeurt door aanplakking en aankondiging in minimum twee dagen/of weekbladen waarvan één met regionaal karakter. Het ontwerpplan wordt meegedeeld aan de Vlaamse regering, de gemeenteraadsleden, de administraties vertegenwoordigd in de provinciale milieuvergunningscommissie, de bestendige deputatie van de provincieraad, en de door het schepencollege aangeduide adviesorganen of organisaties. 4. Tijdens het openbaar onderzoek kunnen schriftelijke opmerkingen worden bezorgd aan het college van burgemeester en schepenen. Tijdens het openbaar onderzoek brengen de in punt 3. bedoelde instanties een met redenen omkleed advies uit. De bestendige deputatie onderzoekt het ontwerpplan in het bijzonder op haar verenigbaarheid met het gewestelijk en provinciaal milieubeleidsplan. Daarnaast waakt ze over de coördinatie van de diverse gemeentelijke milieubeleidsplannen in de provincie. 5. Binnen zestig dagen na het verstrijken van de inzageperiode (d.w.z. 120 dagen na de opening van het openbaar onderzoek) onderzoekt de gemeenteraad de ingediende adviezen en opmerkingen en stelt zij het plan vast in een met redenen omkleed besluit, waarin ze in het algemeen vermeldt wat ze omtrent deze adviezen en opmerkingen heeft overwogen. 6. Na de vaststelling van het plan wordt het in twee exemplaren ter kennis gebracht van de in punt 3. bedoelde instanties. Het plan wordt ter inzage gelegd in de gemeente. Het wordt bekendgemaakt door aanplakking. 7. De bestendige deputatie kan binnen drie maanden nadat het plan ter kennis werd gebracht, de bepalingen van het plan die in strijd zijn met de bindende bepalingen van het gewestelijk of provinciaal milieubeleidsplan vernietigen.


15

Opbouw plan

In dit milieubeleidsplan werd geopteerd voor de structuur van de samenwerkingsovereenkomst. Binnen elke opdeling die in dit plan aan bod komt, wordt, waar nodig, eerst een algemene inleiding van het onderwerp gegeven. Daarna wordt de actuele toestand weergegeven waarbij de meest recente gegevens worden verwerkt. De actuele toestand wordt gevolgd door een algemene visie over het onderwerp. Het is immers de bedoeling in dit milieubeleidsplan per onderwerp een visie te bepalen die het gemeentelijk milieubeleid de volgende jaren zal sturen. Vervolgens worden de aandachtspunten/knelpunten gedestilleerd en aan deze aandachtspunten/knelpunten worden acties verbonden.In dit milieubeleidsplan worden niet alle acties opgesomd die de gemeente de komende jaren zal realiseren. Het is immers de bedoeling dat, op basis van de visie uit het milieubeleidsplan, de acties jaarlijks, via het milieujaarprogramma, verder worden geconcretiseerd. In het milieujaarprogramma wordt tevens de uitvoering van de acties beschreven via de rapportering en kan de visie verder uitgewerkt en geactualiseerd worden via de planning. In een aparte bijlage wordt per hoofdstuk een juridisch kader geschetst. Dit omvat o.a.: - de wettelijk opgelegde normen - de normen of doelstellingen die voorkomen in beleidsplannen van hogere overheden - de belangrijkste gemeentelijke bevoegdheden. Totstandkoming

Het milieubeleidsplan werd opgemaakt door IGEAN milieu & veiligheid, in opdracht van het College van Burgemeester en Schepenen Het ontwerpplan werd vastgesteld door het College van Burgemeester en Schepenen, na consultatie van de Milieuraad. Het openbaar onderzoek liep van 15 maart 2006 t.e.m. 15 mei 2006. Iedereen kon gedurende deze termijn, tot bij sluiting van het onderzoek, opmerkingen toezenden aan het College van Burgemeester en Schepenen. Op 20 maart 2006 vond een informatievergadering voor de bevolking plaats in het gemeentehuis. Het definitief milieubeleidsplan werd goedgekeurd op …………….


16

Hoofdstuk 2: Situering en korte schets van de gemeente 2.1. Positie van de gemeente in de regio 2.1.1. Ligging van de gemeente Wuustwezel is een uitgestrekte landelijke gemeente in het noordwesten van de provincie Antwerpen. In het noorden grenst de gemeente aan Nederland (gemeente Zundert), in het oosten aan Hoogstraten, in het zuiden aan Brecht en in het westen aan Brasschaat, Kapellen en Kalmthout. Wuustwezel bestaat uit 3 dorpskernen (Wuustwezel in het centrum van de gemeente, Gooreind zuidwestelijk en Loenhout oostelijk hiervan) en 2 gehuchten (Braken en Sterbos). De gemeente wordt in twee stukken gedeeld door de Bredabaan, terwijl verder oostelijk, tussen Loenhout en Hoogstraten, de autoweg E19 en daaraan gekoppeld de HSL, de gemeente van zuid naar noord doorsnijdt. Kaart: ligging van de gemeente


17

2.1.2. Situering van de gemeente binnen de Noorderkempen Wuustwezel behoort tot de Noorderkempen, één van de vier hoofdruimten van de provincie Antwerpen die in het Ruimtelijk Structuurplan Provincie Antwerpen (RSPA) worden onderscheiden . De regio Noorderkempen vormt, samen met het westen van de Nederlandse provincie Noord-Brabant, de open ruimte tussen de Vlaamse Ruit en Randstad Holland. De cuesta van de Noorderkempen vormt hierbij een duidelijke grens. De Noorderkempen zelf bestaat uit drie deelruimten: de “open Kempen”, “het natuurlijk grensgebied” en “het Turnhoutse”. Wuustwezel behoort tot de westelijke deelruimte “open Kempen”. Hier overheerst de open ruimte en is de bebouwing geconcentreerd in de woonkernen. De landbouwfunctie is dominant waarbij grondgebonden activiteiten ruimtelijk blijven overheersen tegenover de dynamische niet-grondgebonden intensieve veeteelt, die geconcentreerd is in het noordelijk deel. De relatie met Nederland uit zich in het doorzetten van de open ruimte aan weerszijden van de grens. Het is een waardevol agrarisch gebied met waardevolle natuurlijke elementen.

2.1.3. Bestaande ruimtelijke structuur op macroniveau De grenzen van de gemeente komen veelal niet overeen met natuurlijke grenzen; enkel de zuidelijke grens met Brecht (Groot Schietveld) kan als natuurlijke grens worden beschouwd. Daarentegen is de landsgrens met Nederland voor het grootste gedeelte geen natuurlijke grens. Het gebied van de open Kempen is immers een letterlijk open gebied in het noorden van de provincie, waartoe ook Essen en Hoogstraten behoren. De open ruimte loopt gewoon door in Nederland tot voorbij de Noord-Brabantse steden (Breda-Tilburg). De - voor een belangrijk deel grondgebonden - landbouwfunctie overheerst en heeft een belangrijke economische betekenis voor de provincie. Ten oosten van de gemeente ligt Hoogstraten, welke kleine stad een concentratie van stedelijke functies kent. Rondom Hoogstraten bevindt zich een gebied voor glastuinbouw dat doorloopt in het oosten van de gemeente Wuustwezel. Enkele heide- en bosgebieden komen verspreid voor en vormen een netwerk van verspreide natuurlijke gebieden. De zuidelijke grens met de gemeente Brecht wordt grotendeels ingenomen door het natuurreservaat Groot Schietveld. Het gebied ten zuidwesten van de gemeente Wuustwezel (Brasschaat en Kapellen) wordt - in tegenstelling tot de open Kempen - gekenmerkt door residentieel wonen in grote groenstructuren, grootschalige kleinhandel en bovenlokale voorzieningen rondom historische dorpskernen. Deze structuren staan in relatie tot de grootstad Antwerpen en behoren dan ook tot een gans andere deelruimte volgens de indeling van het Ruimtelijk Structuurplan Provincie Antwerpen (RSPA), namelijk het bebouwd perifeer landschap . De nederzettingen in de gemeente Wuustwezel zijn geconcentreerde kernen, die soms verbonden zijn door linten, veelal ontstaan door boerderijen die langs oude wegstructuren zijn gebouwd. Deze lintbebouwing is op sommige plaatsen nadrukkelijk in het open landschap aanwezig. De E19 is een doorgaande verbinding naar de Randstad en de Noord-Brabantse steden. De in aanleg zijnde spoorverbinding voor de hoge snelheidstrein (HST) is een grote infrastructurele ingreep, die evenwijdig aan de E19 loopt en deze infrastructurele bundel nog zal versterken.


18

Kaart: bestaande ruimtelijke macro-structuur

2.2. Enkele ruimtelijke kenmerken op gemeentelijk niveau Recente ontstaansgeschiedenis Wuustwezel is een Kempische plattelandsgemeente die in 1977 gefusioneerd is met het landelijke Loenhout. Daarbij werd het dorp Achterbroek, dat voordien opgesplitst was tussen Kalmthout en Wuustwezel, toegevoegd aan de gemeente Kalmthout. De totale oppervlakte van de gemeente Wuustwezel beslaat nu 8.943 ha. Groengebieden en beekvalleien In de gemeente komen tal van groengebieden voor. De zuidelijke groengebieden zijn grotendeels onderdeel van het natuurreservaat Groot Schietveld (bos en heide) dat zich deels op het grondgebied van de gemeente bevindt en deels op dat van de gemeente Brecht. Ten zuiden van de dorpskern van Gooreind zijn nog restanten van het bijna volledig verkavelde Goed van Koch. In het zuidwesten van de gemeente liggen uitgestrekte bossen in en rond Bosduin en bevindt zich nog het gemeentebos De Cuyk. Ten westen van het gehucht Sterbos ligt het Pastoorsbos. De tussenliggende gebieden (ook veelal bebost) staan onder druk van verblijfsrecreatie (deels permanent bewoond). Verder naar de gemeentegrens met Kalmthout liggen de bossen van Wolfsheuvel. Het Sterbos in het noordwesten heeft een uitgestrekte, volgroeide drevenstructuur en vertegenwoordigt een ander belangrijk groengebied, wat voor het grootste gedeelte uit bos bestaat. Enkele percelen hiervan, die op het gewestplan als bos zijn ingekleurd, bestaan uit weiland. Ten oosten van de kern van Wuustwezel zijn er nog enkele natuurgebieden (Achterbrug en Vloeikens) en het park met het kasteel van Wuustwezel, terwijl er binnen de kern nog enkele parkjes en voetbalvelden aanwezig zijn. Gemeentelijk milieubeleidsplan Wuustwezel 2006-2010

19

Ten noordwesten van de dorpskern van Loenhout ligt het kasteel van Loenhout met park en enkele kleinere bospercelen. De gemeente wordt bovendien doorsneden door een aantal beeksystemen, die alle van het zuiden naar het noorden vloeien. Het systeem Kleine Beek – Grote Beek –Kleine Aa is hiervan het belangrijkste. De bovenlopen van deze beken hebben echter weinig geprononceerde beekvalleien. Woongebieden De bebouwing is voornamelijk rond de historische kernen van Loenhout, Wuustwezel en Gooreind en rond de gehuchten Sterbos en Braken “gegroeid”. Lintbebouwing komt voor langsheen enkele belangrijke verbindingswegen: tussen Wuustwezel en Gooreind (Akkerveken, Westdoorn en Kleinenberg), tussen Wuustwezel en Sterbos (Kalmthoutsesteenweg, Kruisweg, Baan en St. Willebrordusstraat), tussen Braken en de Nederlandse grens (Bredabaan) en tussen Loenhout en Braken (Wuustwezelseweg). Daarnaast valt de aanwezigheid van uitgestrekte bebouwing (verblijfsreceatieve bungalows en caravans) op in groengebieden in het westen van de gemeente (Bleken en rond de Duinenstraat) en ten zuiden van Gooreind. Voor de rest beperkt de woonbebouwing zich tot de aanwezigheid van landbouwbedrijven die verspreid over de ganse oppervlakte van de gemeente voorkomen. Dit is vooral het geval in de noordelijke helft van de gemeente. De gemeente Wuustwezel heeft drie woonkernen: Wuustwezel, Loenhout en Gooreind. Deze historische kernen zijn ontstaan vanuit landbouwnederzettingen. Functioneel en hiërarchisch er een zekere afstemming tussen de kernen: -kleuter-/lager onderwijs in elke kern; -hoofdzetel van de openbare bibliotheek in Wuustwezel, uitleenposten in de andere centra; -overheidsdiensten (gemeentehuis, politie, brandweer) geconcentreerd in Wuustwezel. Ruimtelijk vormen de drie kernen ieder een eigen entiteit in het landschap. Daarnaast komen, buiten de dorpskernen nog voor: twee gehuchten (Braken en Sterbos) en bebouwingsclusters, lintbebouwing, verspreide bebouwing en weekendzones. Deelkern Wuustwezel De deelkern Wuustwezel is een compacte kern gelegen op het kruispunt van de Kalmthoutsesteenweg en de Bredabaan. Door het aantal voorzieningen en diensten vormt deze kern het centrum van de gemeente. Binnen het centrum zijn nog grote open plekken, die nu nog ondermeer voor sport worden gebruikt. Deelkern Loenhout De deelkern Loenhout is gelegen langs de Wuustwezelsesteenweg/ St-Lenaartseweg in het landbouwgebied tussen de Bredabaan en de autosnelweg E19. Deze kern is nog de meest landelijke binnen de gemeente. Het voorzieningenapparaat is gericht op dagelijkse behoeften. Ook binnen deze kern zijn nog open plekken (vooral weiland). Gooreind Gooreind is gelegen langs de Bredabaan in het zuiden van de gemeente. In vergelijking met de andere kernen is het stratenpatroon van deze kern vrij rechtlijnig. Ook hier zijn nog enkele open plekken in het woongebied.


20

De gehuchten Braken en Sterbos Braken en Sterbos zijn gehuchten die niet aansluiten bij een kern. Braken is gelegen aan de Bredabaan op de kruising met de Loenhoutsesteenweg. Een verkaveling is gerealiseerd in het woonuitbreidingsgebied tussen de Bredabaan en Tereik. Een lagere school, gelegen in gebied voor gemeenschapsvoorzieningen en openbaar nut, is aanwezig. Ten noorden van Braken, eveneens langs de Bredabaan, ligt de KMO-zone Grens. Sterbos ligt rond de Nieuwmoersesteenweg en de Kalmthoutsesteenweg. Het is een vrij recente parochie. Ook hier is een verkaveling (aan de Nieuwendijk) gerealiseerd en is een kleuter-/lagere school aanwezig in een gebied voor gemeenschapsvoorzieningen en openbaar nut. Ten zuiden van het gehucht is er een KMO-zone gerealiseerd. In beide gehuchten kan ook een onderscheid worden gemaakt in gemengde woongebieden en monofunctioneel woongebied. Woonclusters en lintbebouwing Daarnaast kunnen nog enkele woonclusters onderscheiden worden, waar woningen en boerderijen vlak bij elkaar zijn gesitueerd. Deze zijn: Terbeek (ten oosten van Loenhout) en Westdoorn (als verdichting van de lintbebouwing Akkerveken-Westdoorn-KleinenbergBrekelen tussen Wuustwezel en Gooreind). Lintbebouwing met een open tot zeer open structuur treft men aan bij: -Baan en Kruisweg (ten westen van Wuustwezel); -Noordheuvel-Kruisstraat (op de gemeentegrens met Kalmthout, ten westen van Gooreind) en Noordheuvel (ten westen van Gooreind); -Neervenweg-Heieindweg, Brechtseweg, Tommelbergweg en Sint-Lenaartseweg ten zuiden van Loenhout; -Poppendonkseweg ten noorden van Loenhout. Meestal zijn deze lintbebouwingen ontstaan uit lintvormige concentraties van voormalige boerderijen. Opvallend is dat het merendeel van deze lintbebouwing in Wuustwezel niet is bestemd als woongebied met landelijk karakter in het gewestplan, maar is opgenomen in het agrarisch gebied. Verspreide bebouwing Verder treft men nog, verspreid over het agrarisch landschap, talrijke hoeves en woningen en bedrijfsgebouwen van tuinders aan, waarvan de meeste nog als agrarisch bedrijf met woning van de land- en tuinbouwer functioneren. Wanneer de agrarische activiteiten echter stoppen, worden de bedrijfsgebouwen en de woningen echter zone-vreemd. Deze zijn vooral geconcentreerd in het landelijk gebied rond Loenhout en ten noorden van Wuustwezel. De concentratie ervan is veel minder sterk in de bosrijke gedeelten van Wuustwezel, d.w.z. in de noordwestelijke en zuidwestelijke delen van de gemeente. Weekendzones -Ruimtelijke situering Vooral tijdens de 60-er en 70-er jaren werden tientallen weekendverblijven opgericht in de westelijke helft van Wuustwezel, voor het merendeel in naaldbossen, een kleiner deel op aanleunende (arme) landbouwgronden. De gebieden waarin weekendverblijven zijn gesitueerd vormen een ruimtelijk relatief samenhangend geheel in het landschap. Ze zijn gelegen in gebied voor verblijfsrecreatie, landschappelijk waardevol gebied, agrarisch gebied en natuurgebied. Het zijn er ca. 800 in totaal waarvan ongeveer de helft permanent worden bewoond (Uit: Inventaris weekendverblijven, gemeente Wuustwezel, 3 juli 1998.).


21

-Weekendzones in gebied voor verblijfsrecreatie Binnen de gemeente Wuustwezel zijn er drie weekendzones te onderscheiden op het gewestplan. 1. Bleken Bleken is gelegen ten zuiden van de Kalmthoutsesteenweg en bestaat uit een aantal kleinere gebiedjes met weekendverblijven. Het gebied is 108 ha groot met honderden weekendverblijven. De bebouwing varieert van caravans en kleine houten chalets tot kleine bakstenen huizen en chalets en grote woningen. De belangrijkste wegen doorheen het gebied zijn de Duinenstraat, Bleken en Ertboringenweg (verharde wegen). De weekendverblijven worden ontsloten door deels verharde, deels zandwegen. 2. Molenheide Molenheide is gelegen ten noorden van de Nieuwmoersesteenweg. Het gebied is 8 ha groot. Langsheen de Molenheide staan enkele grote bakstenen woningen (er zijn er nog in aanbouw). De weekendverblijven aan de Uilendreef, Pimpeldreef en Koekoeksdreef zijn caravans en houten chalets (en enkele kleine stenen woningen). De weekendverblijven zijn meestal ontsloten door zandwegen. 3. Hoge Heide Hoge Heide grenst aan het Groot Schietveld en aan camping Keienven. Het gebied is 13 ha groot. Camping Keienven is een belangrijke recreatieve trekker, die gelegen is aan een natuurlijk ven tussen de bossen. De bebouwing varieert van kleine caravans en chalets tot grote bakstenen woningen met alle comfort. De zone is toegankelijk vanaf de Fazantendreef. De verblijven worden ontsloten door een zandweg. -Weekendzones niet gelegen in gebied voor verblijfsrecreatie Naast de bovenvermelde drie op het gewestplan aangegeven zones voor verblijfsrecreatie komen er in Wuustwezel nog enkele zones voor waar er een concentratie is van weekendverblijven, en die niet in gebied voor verblijfsrecreatie liggen. Hierbij dient te worden opgemerkt dat verreweg het grootste gedeelte van de hiernavolgende zones met weekendverblijven al bestond vooraleer het gewestplan werd opgemaakt. 1. Huisheuvelstraat-Polderstraat Ten zuiden van het containerpark bevindt zich een niet volgens het gewestplan aangegeven zone voor weekendrecreatie, die in agrarisch gebied ligt. Er staan 10 verblijven, veelal caravans of houten chalets. 2. Everdijkruis - Fazantendreef Dit is een kleine zone die gelegen is tussen de Bredabaan en de Fazantendreef. De zone is gelegen in landschappelijk waardevol agrarisch gebied. Het terrein is bebost, met ca. 15 weekendverblijven; het leunt deels aan bij Hoge Heide. De toegankelijkheid van het terrein kan verbeterd worden. 3. Zondreef-Slangerit-Hazendreef Deze vrij grote zone grenst aan Bleken en is gelegen tussen de Witgoorsebaan en de Duinenstraat. Er zijn ca. 50 tweede verblijven (caravans en chalets), hoofdzakelijk gelegen in landschappelijk waardevol agrarisch gebied. 4. Akker-Grasmussendreef Deze zone ligt ten zuiden van Bleken. De zone heeft op het gewestplan de bestemming agrarisch en natuurgebied (de Grasmussendreef is gedeeltelijk in een zone voor verblijfsrecreatie gelegen). Er zijn 15 tweede verblijven, hoofdzakelijk caravans en houten chalets.


22

Agrarische gebieden en KMO-zones Agrarische gebieden Het grootste gedeelte van het gemeentelijk grondoppervlak is agrarisch gebied. Vooral het gebied ten noorden van de Kalmthoutsesteenweg (baan Wuustwezel-Achterbroek) en het bijna volledige grondgebied van de deelgemeente Loenhout worden in beslag genomen door grote percelen weiland en akkers. De weilanden en akkers ten zuiden en zuidwesten van Sterbos hebben een kleinere perceelsstructuur. In het noorden en oosten van de gemeente (ten noorden, oosten en zuiden van Loenhout) bevindt zich een concentratie van glastuinbouw, die aansluit op het glastuinbouwgebied van Hoogstraten. KMO-zones Zware industrie is niet aanwezig binnen de gemeente. Er zijn wel een 9-tal KMO-gebieden aanwezig, met name: 1.KMO-zone Wuustwezelseweg in Loenhout 2.Bouwbedrijf Vanvelthoven in Loenhout 3.Melkerij Loenhout (activiteit stopgezet vanaf 31.12.2005, Aquafin neemt vergunning tot waterzuivering over; bestemming zal wijzigen) 4.Melkerij Wuustwezel 5.KMO-zone Sterbos 6.KMO-zone Kampweg 7.KMO-zone Bredabaan-Gooreind 8.vestiging Fluxys in Loenhout. Zij maken gebruik van poreuze ondergrondse lagen om aardgas te stockeren 9.KMO-zone “Grens”. Infrastructuur De gemeente wordt van zuid naar noord doorkruist door de E19 (A1), een verkeersas van internationaal belang (verbinding Randstad, Antwerpen, Brussel) die in het Ruimtelijk Structuurplan Vlaanderen (RSV) als hoofdweg (behorend tot het Trans-European Network) is geselecteerd. Op het gemeentelijk grondgebied is er één open afrittencomplex nabij Loenhout. Het open afrittencomplex voor Wuustwezel ligt op het grondgebied van de gemeente Brecht. De verbinding met de buurgemeenten wordt verzorgd door een aantal gewestwegen: -N1: Bredabaan: Antwerpen-Brasschaat-Gooreind-Wuustwezel-Nederland; geselecteerd in het RSPA als secundaire weg type III en belangrijke fietsen openbaar-vervoersas, met lokale en bovenlokale verbindingsfuncties -N111: Wuustwezel-Kalmthout-Stabroek geselecteerd in het RSPA als secundaire weg type II -N117: St. Job-Maria ter Heide-Achterbroek-Essen, geselecteerd in het RSPA als secundaire weg type I -N133: Essen-Wuustwezel-Brecht-Malle, lokale verbindingsweg -N144: Wuustwezel-Hoogstraten; gedeelte tot aan de E19: lokale verbindingsweg; gedeelte vanaf de E19 tot Hoogstraten: primaire weg categorie II. Verder zijn er nog een aantal gemeentewegen van lokaal belang als wijken/of buurtontsluitingsweg, nl. de Duinenstraat, Noordheuvel, Bosduinstraat, Oude Baan/Grotstraat/Akkerveken/Westdoorn/Kleinenberg, Brechtseweg en Meerseweg. Tenslotte vervolledigen nog vele lokale wegen tussen de kernen en woonstraten in de kernen het wegennet.


23

Kaart: ruimtelijke kenmerken op gemeentelijk niveau

Totale Oppervlakte: 8.943 ha Aantal inwoners: 18.181 (op 1 januari 2005) Bevolkingsdichtheid (aantal inwoners per km²): 203,30 Leefruimte per inwoner (aantal m² per inwoner): 4.918,87


24

Hoofdstuk 3: Instrumentarium De Samenwerkingsovereenkomst bestaat uit het instrumentarium en acht clusters; 6 clusters met ‘technische thema’s’ zijnde water, vaste stoffen (productbeleid en afvalstoffen), energie, mobiliteit, natuurlijke entiteiten (natuur, agrarisch natuurbeheer, bos, groen en landschappen), en hinder (geur-, geluids- en lichthinder), en twee clusters met een integratiethema, met name gebiedsgericht beleid en geïntegreerd doelgroepenbeleid. Het instrumentarium en de 6 clusters met ‘technische thema’s’ zijn elk opgebouwd uit drie ambitieniveau’s: een toegankelijk niveau voor basismilieubeleid, een verdergaand niveau, en een ambitieus niveau. De clusters gebiedsgericht beleid en geïntegreerd doelgroepenbeleid komen enkel voor in niveau 3. De gemeente die de overeenkomst ondertekent, voert minimaal het Instrumentarium en de clusters water en vaste stoffen uit. De gemeente met meer dan 7.500 inwoners voert daarbij nog 2 vrij te kiezen clusters uit, te kiezen uit de clusters energie, mobiliteit, natuurlijke entiteiten en hinder. Niveau 2 moet minstens onderschreven worden voor het instrumentarium en 2 clusters, te kiezen uit de clusters water, vaste stoffen, hinder, natuurlijke entiteiten, mobiliteit en energie. Het onderschrijven van niveau 2 in een bepaald cluster impliceert evenwel het voldoen aan alle bepalingen van niveau 1 in datzelfde cluster. Bovendien moeten op niveau 1 minimaal de bepalingen van het Instrumentarium en vijf clusters worden uitgevoerd. De duurzaamheidsambtenaar (instrumentarium) is verplicht, maar de minawerkers (instrumentarium) en de doelgroepenwerking blijven optioneel. De gemeente Wuustwezel heeft in 2005 ingetekend op niveau 2, voor het instrumentarium en voor volgende clusters: water, natuurlijke entiteiten, mobiliteit en energie. De clusters vaste stoffen en hinder werden onderschreven op niveau 1. De gemeente Wuustwezel heeft voor de cluster hinder in 2005 ook ingetekend op de twee facultatieve opties: het opruimen van kleine partijen gevaarlijke achtergelaten afvalstoffen, en het inschakelen van een erkende bodemsaneringsdeskundige bij acute gevallen van bodemverontreiniging. Het instrumentarium vormt de basis van de Samenwerkingsovereenkomst. Als een gemeente een cluster van een bepaald ambitieniveau ondertekent en uitvoert, wordt ook het instrumentarium van hetzelfde niveau ondertekend en uitgevoerd. Niveau 1 bestaat uit de uitbouw van de werking van de gemeentelijke diensten, en van de onderdelen planning, participatie (vb. adviesraad) en databank.


25

Gemeenten die niveau 2 van de Samenwerkingsovereenkomst ondertekenen, engageren zich tot het voeren van een participatief milieu- en natuurbeleid. Dit is een beleid waarbij burgers en maatschappelijke doelgroepen worden betrokken bij het plannen, uitvoeren en evalueren van het lokale leefmilieubeleid: - De gemeente zal tijdens de duur van de overeenkomst instaan voor de communicatie van het lokale milieubeleid. - Bovendien zal de gemeente tijdens de duur van de overeenkomst aan de hand van een milieubarometer de toestand van het milieu opvolgen. - De gemeente beschikt over een gemeentelijke duurzaamheidsambtenaar die mee uitvoering geeft aan deze overeenkomst, die deel uitmaakt van het ambtelijk overlegorgaan en het dienstenoverschrijdend overleg binnen de gemeente stimuleert. - De gemeente organiseert minstens twee maal per jaar een ‘open’ milieuraad.

3.1. Beleidsinstrumenten: Milieubeleidsplan en Milieujaarprogramma 3.1.1. Milieubeleidsplan/Milieujaarprogramma a. Stand van zaken Voor het uitvoeringsbesluit van 14 juni 2002 was milieubeleidsplanning niet verplicht voor de gemeenten. De gemeenten werden wel aangemoedigd aan milieubeleidsplanning te doen in het kader van het gemeentelijk convenant. Zo werd de opmaak van het gemeentelijk MINA-beleidsplan opgenomen in optie 1 van het Convenant 1997-1999. De gemeente die deze optie 1 onderschreef, verbond er zich toe een gemeentelijk milieubeleidsplan vast te stellen conform de bepalingen van het decreet van 5 april 1995 houdende algemene bepalingen inzake milieubeleid. Het Vlaamse gewest voorzag hiervoor een subsidie van 400.000 Bef (9.916 €). Voor de uitvoering van het milieubeleidsplan wordt er jaarlijks een milieujaarprogramma opgesteld door de gemeente. Dit milieujaarprogramma geeft aan welk deel van het plan jaarlijks wordt uitgevoerd. Het uitvoeringsbesluit van 14 juni 2002 betreffende de provinciale en gemeentelijke milieubeleidsplanning en de milieuraad heeft milieubeleidsplanning op gemeentelijk niveau verplicht gemaakt. Elke gemeente moet uiterlijk één jaar na het vaststellen van het provinciaal milieubeleidsplan beschikken over een gemeentelijk milieubeleidsplan dat hiermee in overeenstemming is. De provincie Antwerpen heeft haar nieuw provinciaal milieubeleidsplan goedgekeurd op 27 november 2003. Elke gemeente van de provincie Antwerpen diende dan ook op 27 november 2004 te beschikken over een gemeentelijk milieubeleidsplan dat in overeenstemming is met het provinciaal milieubeleidsplan. Het gemeenteraadsbesluit van de gemeente Wuustwezel van 6 december 2004 bepaalt dat het bestaande milieubeleidsplan 2000-2004 wordt verlengd tot juni 2006. Het nieuwe milieubeleidsplan wordt in 2005 opgemaakt voor de planperiode 2006-2010. Voor de uitvoering van het milieubeleidsplan zal jaarlijks een milieujaarprogramma worden opgesteld. Dit milieujaarprogramma bevat een verslag van het gemeentelijk milieu- en natuurbeleid van het afgelopen jaar. Het mag ook een planning voor het volgende jaar bevatten (enkel verplicht bij subsidieaanvragen). Het bevat een overzicht van de doelstellingen en de aandachtspunten/knelpunten, en een stappenplan met concrete acties om deze doelstellingen te behalen. Hierbij wordt ook een overzicht gegeven van de ingezette middelen en een tijdschema. Het milieujaarprogramma is het centrale opvolgingsdocument voor de ondertekening en de opvolging van de Gemeentelijk milieubeleidsplan Wuustwezel 2006-2010

26

Samenwerkingsovereenkomst. Zowel de ondertekening als de rapportering over de uitvoering van hetgeen ondertekend werd, gebeurt via dit milieujaarprogramma.

b. Visie In het kader van de Samenwerkingsovereenkomst zal de gemeente blijven werken aan de opmaak/aanpassing van het milieubeleidsplan, en de milieujaarprogramma’s, als basis en ondersteuning van het gemeentelijk milieubeleid.

c. Aandachtspunten/knelpunten De uitvoering van de Samenwerkingsovereenkomst vergt een uitgebreide schriftelijke rapportering.

d. Acties 1. Jaarlijks opmaken en uitvoeren van een milieujaarprogramma ter opvolging van het milieubeleid.

3.1.2. Samenwerkingsovereenkomst “Milieu als opstap naar duurzame ontwikkeling” a. Stand van zaken De Samenwerkingsovereenkomst brengt voor de gemeente veel administratiewerk met zich mee.

b. Visie De gemeente wenst de Samenwerkingsovereenkomst te blijven onderschrijven, althans indien de visie ervan in de lijn blijft van de gemeentelijke visie mbt. het milieubeleid.


27

3.2. Gemeentelijke dienst De gemeentelijke diensten worden uitgebouwd met het oog op het uitvoeren van de wettelijke bepalingen en de bepalingen van de Samenwerkingsovereenkomst, de eerstelijnsmilieuzorg, en het intern milieuzorgsysteem.

3.2.1. Gemeentelijke diensten a. Inleiding – algemene werking De gemeente organiseert haar gemeentelijke diensten zo dat ze de taken uitvoeren die te maken hebben met: - milieu- en natuurklachtenbehandeling, - natuurbehoud, - ecologisch bermbeheer, - integraal waterbeleid, - toezicht op en verlening van adviezen in verband met milieu- en natuurvergunningen, - afvalbeheer, - milieubeleidsplanning, - medewerking aan milieu- en natuuracties van gewestelijke en provinciale besturen, - sensibilisering en educatie rond natuur-, milieu- en duurzaamheidsthema’s en bijscholing i.v.m. hierboven vermelde thema’s. Daarnaast worden ook de andere taken die expliciet in de Samenwerkingsovereenkomst zijn vermeld en de andere taken die door de milieu- en natuurwetgeving al aan de gemeente zijn opgedragen door de gemeentelijke diensten uitgevoerd. De gemeente realiseert bovendien de volgende taken: 1° op een geïntegreerde manier uitvoering geven aan de doelstellingen van deze overeenkomst; 2° instaan voor de uitbouw van een milieuloket voor eerstelijnsmilieuzorg (door de milieudienst); 3°communicatie van het lokaal milieubeleid. Om de bovenstaande bepalingen te kunnen naleven beschikt de gemeente over gemeentelijk personeel (duurzaamheidsambtenaar, groenambtanaar) dat de gemeente ondersteunt bij het gemeentelijk milieu- en natuurbeleid. De gemeente kan een beroep doen op Mina-werkers1. Het inzetten van Mina-werkers bij de uitvoering van de cluster Vaste Stoffen (uitvoering van allerhande activiteiten op het containerpark en ondersteuning van de compostmeesterwerking) en/of de cluster Natuurlijke Entiteiten (uitvoering van het GNOP) is in de Samenwerkingsovereenkomst voorzien.

1

Milieu- en natuurwerkers; gemeentelijke personeelsleden of externen die worden ingeschakeld bij de uitvoering van het milieu- en natuurbeleid van de gemeente.


28

b. Stand van zaken De eerstelijnsmilieuzorg wordt verzorgd door 4 personeelsleden van de dienst grondgebiedszaken (milieudienst en groendienst) en door de duurzaamheidsambtenaar.

3.2.1.1. Milieudienst De milieudienst staat in voor de administratieve uitwerking van dossiers inzake ruimtelijke ordening; milieuaanvragen, bouwen regularisatieaanvragen, stedenbouwkundige attesten, princiepaanvragen verkavelingen, bouwovertredingen, bouwpremies, overwelvingen baangrachten en geklasseerde waterlopen en toelagen allerlei. Deze taak bestaat onder meer uit: -het verzorgen van de administratie betreffende deze dossiers. -het voorbereiden van de dossiers voor het college van burgemeester en schepenen en de gemeenteraad, en ook het uitvoeren en doorgeven van de ter zake door vernoemde instanties genomen besluiten. -het klassement en het archief van de dienst bijhouden. -het bijhouden van statistische gegevens. Een statutair milieuambtenaar is voorzien in het personeelsbehoeftenplan.

3.2.1.2. Groendienst De groendienst staat in voor de administratieve uitwerking van dossiers inzake groenaanleg in de gemeente, huisvuil, gemeentelijke MINA-raad,…. Deze taak bestaat onder meer uit: -het verzorgen van alle administratie van de dossiers inzake kapaanvragen, heraanleg en aankopen voor parken en plantsoenen, schade-eisen i.v.m. boombeschadigingen, advies over het vellen van bomen op openbaar domein, het opmaken van groenontwerpen. -de administratieve begeleiding van het containerpark. -het bijwonen en opmaken van het verslag van de vergaderingen van de gemeentelijke MINA-raad, de opvolgingscommissie van het GNOP en informatievergaderingen naar de bevolking toe betreffende nieuwe aanplantingen. -het uitwerken van allerlei acties zoals: Dag van het Park, Bloem van een Gemeente, Plant een Boom, Actie Groene Lente, … -de contactpersoon voor het melden van sluikstorten. -het uitwerken van dossiers met betrekking tot de cluster Natuurlijke Entiteiten van de Samenwerkingsovereenkomst en/of andere aanverwante aangelegenheden (actiepunten GNOP, klachtenregister,…).

c. Visie De communicatie tussen de verschillende diensten wordt voortgezet en verbeterd.

d. Acties 2. Structureel overleg creëren tussen de diensten rond verschillende thema’s. 3. Aanwerven van een statutair milieuambtenaar.


29

3.2.2. Interne milieuzorg a. Inleiding Dankzij “aan interne milieuzorg doen” wordt een vernieuwde manier van denken en handelen geïntroduceerd, gericht op de verbetering van de milieukwaliteit, door uit eigen beweging de milieubelasting af te bouwen. De organisatorische, administratieve en technische voorzieningen die hiervoor nodig zijn, zullen samengebracht worden en strategisch op elkaar afgestemd worden in een intern milieuzorgsysteem. Waarom interne milieuzorg? Een opsomming… • Motiverende voorbeeldfunctie : als overheid; • gegrond prioriteitstelling : milieudoelstellingen / prestaties; • financiële redenen : reductie milieukosten; • organisatorische redenen : betere beheersing van de activiteiten, efficiëntie; • juridische redenen : voldoen aan milieuwetgeving en controle op naleving • aantoonbaarheid : beschikken over registratie; • transparantie : communiceren van resultaten; • continuïteit : verankering in de organisatie; • relatie met belanghebbenden : communiceren, betrekken, motiveren; • voor het milieu : milieubelasting / milieurisico’s beperken. Interne milieuzorg houdt meer in dan het uitvoeren van losstaande initiatieven. Een goede planning is noodzakelijk om te weten waar men best eerst mee begint, op welk vlak er nog verbeterd kan worden en welke vorderingen men maakt. De gemeente voert intern actieve en passieve sensibilisatie om het interne milieuzorgsysteem binnen de eigen diensten te implementeren en op te volgen (vb is er een formeel, informeel overleg, de wijze waarop personeel wordt gesensibiliseerd, de wijze waarop de resultaten worden teruggekoppeld, …). Naar buiten uit voert de gemeente sensibilisatie van de doelgroepen rond het gemeentelijke interne milieuzorgsysteem (de genomen stappen en resultaten) met aandacht voor de huishoudelijke toepassing. Met interne milieuzorg (IMZ) wil het gemeentebestuur de medewerkers van de gemeente ertoe aanzetten om aandacht te hebben voor duurzame ontwikkeling en het milieu tijdens de uitvoering van hun taak. De IMZ spitst zich toe op afvalpreventie, recyclage en het gebruik van milieuvriendelijke producten, uitgebreid met de thema’s energie, water en mobiliteit. De gemeente wil in de eerste plaats een lagere milieubelasting nastreven. In een eerste fase werden een aantal concrete doelstellingen geformuleerd: -vermindering van het papierverbruik -vermindering van het verpakkingsafval -verbetering van de selectieve inzameling van afvalstoffen -stijging van het aandeel milieuvriendelijke producten -daling van het energieverbruik -daling van het waterverbruik -bevorderen van alternatieve vervoerswijzen


30

b. Stand van zaken In het kader van het afvalpreventieplan werd door IGEAN een enquête (vragenlijst) opgesteld over interne milieuzorg i.v.m. afvalpreventie. De belangrijkste knelpunten binnen de gemeentediensten zijn: -hoog energiegebruik -hoog papierverbruik -afvalproductie De ‘werkgroep IMZ’ bestaande uit de gemeentesecretaris, de groenambtenaar en de duurzaamheidsambtenaar coördineert alle acties inzake interne milieuzorg, en volgt ze op. De maatregelen en aandachtspunten worden aan het personeel meegedeeld. Vaak wordt er ingespeeld op sensibilisatieacties die naar de bevolking toe georganiseerd worden. De interne milieuzorg werd uitgewerkt voor volgende clusters: Vaste stoffen -verpakkingsafval (brooddoos,…) -papierbesparing + recyclagepapier -correct sorteren -hergebruik -milieuvriendelijk schoonmaken Water -melden van lekken en defecten (ook via energie- en waterboekhouding) -milieuvriendelijk schoonmaken Mobiliteit -gebruik dienstfietsen -fietsen ecovergoeding -actie ‘week van de zachte weggebruiker’ Energie -tips voor energiebesparing (Milieunieuwsbrief) -vervanging gloeilampen door spaarlampen - energieboekhouding + energiezorgsysteem Er wordt werk gemaakt van een gestructureerd communicatiebeleid naar het eigen personeel en naar de burgers toe. De gemeente wil de bevolking aansporen om het voorbeeld van de gemeentediensten te volgen. Daarom is communicatie over de IMZ erg belangrijk. De burger wordt op regelmatige basis op de hoogte gehouden van de vorderingen die gemaakt worden. Dit gebeurt via het gemeentelijk informatieblad en via een infostandje (bv. bij de Achter d’Hovenfeesten). Ook binnen de eigen diensten is communicatie belangrijk. Het personeel wordt op de hoogte gehouden van vorderingen en wordt gestimuleerd om eigen ideeën i.v.m. IMZ in te brengen. In het personeelsblad verschijnen af en toe tips en maatregelen i.v.m. IMZ. Het administratief personeel wordt ook op de hoogte gehouden via een (elektronische) Milieunieuwsbrief. Deze Milieunieuwsbrief wordt op papier verspreid naar de technische dienst. Voor de communicatie naar het eigen personeel wordt ook gebruik gemaakt van affiches (b.v. voor sorteerregels, OVAM affiche ‘tijd voor een kopie-pauze’,…). De duurzaamheidsambtenaar is de belangrijkste communicatielink in het overleg naar de verschillende doelgroepen. Voor het eigen personeel gebeurt dit vooral door vergaderingen te houden rond milieuthema’s met de betrokken personeelsleden en (in mindere mate) via het ambtelijk overleg. De duurzaamheidsambtenaar is het centraal aanspreekpunt voor de interne milieuzorg, bij hem kunnen personeelsleden terecht met vragen, opmerkingen en suggesties over Gemeentelijk milieubeleidsplan Wuustwezel 2006-2010

31

duurzame IMZ-maatregelen. Deze suggesties zullen besproken worden door de werkgroep IMZ en indien mogelijk zal met deze opmerkingen en suggesties rekening gehouden worden bij de verdere uitwerking van IMZ-maatregelen. Naar de andere doelgroepen toe wordt de IMZ teruggekoppeld via de milieuraad, waarin vertegenwoordigers van verschillende doelgroepen zetelen.

c. Visie Interne milieuzorg beperkt zich niet tot de gemeentelijke administratie. Om de betrokkenheid van alle personeelsleden te vergroten is een goede communicatie van essentieel belang. Personeelsleden krijgen de mogelijkheid om eigen initiatieven of ideeën aan te brengen. De gemeente staat in voor interne milieuzorg. Bij de uitvoering van alle clusters is de koppeling met IMZ primordiaal. De voorbeeldfunctie van de gemeente is erg belangrijk. Het implementeren van duurzame handelingen op het niveau van alle diensten en bij het beheer van gemeentelijke eigendommen is voor de gemeente de rode draad bij de realisatie van IMZ. Om een zo ruim mogelijk publiek te bereiken zal in elke gemeentelijke instelling een contactpersoon (aanspreekpunt) voor interne milieuzorg worden aangeduid. Deze persoon waakt over de interne milieuzorg binnen de eigen instelling.

d. Aandachtspunten/knelpunten De voorbeeldfunctie van de gemeente is erg belangrijk. De verspreiding van IMZ naar alle diensten wordt nagesteefd.

e. Acties 4. Bij elke beleidsmaatregel oog hebben voor het aspect milieuzorg. 5. Alternatieve vervoersmiddelen promoten bij het eigen gemeentelijk personeel als alternatief voor het gebruik van de auto. 6. Het fietsbeleid verderzetten. 7. Milieuverantwoord productgebruik verder implementeren. 8. Energiegebruik en watergebruik verder rationaliseren. 9. Afval binnen de eigen diensten verder terugdringen.


32

3.2.3. Toezicht a. Inleiding De gemeente heeft de Samenwerkingsovereenkomst ondertekend en dient bijgevolg te beschikken over een persoon met een Vlarem-bekwaamheidsbewijs. Deze persoon controleert, conform artikel 58 van Vlarem I, de als hinderlijk ingedeelde inrichtingen van tweede en derde klasse. Ook het opsporen van illegaal ontwijkgedrag met betrekking tot afvalstoffen, en het overtreden van natuurvergunningen, behoren tot de toezichtstaken van de gemeente. De gemeente is ook conflictbemiddelaar bij lokale hinderproblemen die veroorzaakt worden door alle inrichtingen en handelingen met uitzondering van de in klasse 1 ingedeelde hinderlijke inrichtingen.

b. Stand van zaken Omdat de gemeente momenteel niet beschikt over een persoon met Vlarembekwaamheidsbewijs, werd een samenwerkingsprotocol afgesloten met de Lokale Politie Grens. Dit protocol regelt de samenwerking en de taakverdeling tussen gemeentelijke ambtenaren en politieambtenaren bij de behandeling van milieuklachten en ambtshalve vastgestelde milieuovertredingen. Op 9 december 2005 werd dit samenwerkingsprotocol ondertekend. Het samenwerkingsprotocol bevat: -de taakverdeling en de wijze van samenwerking -de opmaak van een lijst waarin de toezichtacties op milieuovertredingen worden beschreven; -het aanduiden van een aanspreekpunt per gemeente voor milieu-overtredingen; -de bemiddelingsrol van de gemeente.

c. Visie Toezicht op de naleving van de wettelijke verplichtingen blijft belangrijk. De goede samenwerking met de politiediensten moet worden verder gezet. Er zal worden nagegaan hoe het meest efficiënt op een structurele wijze kan worden opgetreden.

d. Aandachtspunten/knelpunten Een gelijklopend beleid (uniform reglement) binnen de Politiezone Grens dient te worden nagestreefd.

e. Acties 10. De vlotte samenwerking met de politie bestendigen.


33

3.2.4. Integratie op gemeentelijk vlak a. Inleiding De gemeente heeft de Samenwerkingsovereenkomst ondertekend en dient bijgevolg te werken aan een geïntegreerd duurzaam lokaal milieubeleid. Hiertoe moet er binnen de gemeente ambtelijk overleg worden georganiseerd waarbij wordt gestreefd naar: - een maximale afstemming tussen het milieubeleid en de andere beleidsplanningsprocessen (zoals ruimtelijke ordening en mobiliteit) - de coördinatie van de opmaak en de uitvoering van het gemeentelijk milieujaarprogramma en het milieubeleidsplan - de communicatie van het lokale milieubeleid, en dit zowel naar de gemeentelijke diensten, als naar de doelgroepen en de bevolking toe

b. Stand van zaken Voor verschillende dossiers wordt verregaand samengewerkt met andere gemeentelijke diensten, waaronder: -de groendienst voor de actie Behaag Natuurlijk -de technische dienst voor ondermeer de ophaling van zwerfvuil, integraal waterbeheer, groenvoorzieningen bij straataanleg, pesticidenreductie (uitvoering reductieplan), energieboekhouding,… -de uitleendienst voor sensibilisatieacties zoals zwerfvuilopruimacties (bv. ZAPPA-actie) -de dienst cultuur voor sensibilisatieacties (bv. kunsttentoonstelling met thema KLE’s) -de vormingsdienst voor sensibilisatieacties (o.a. de week van de zwakke weggebruiker) -de lokale politie voor ondermeer klachtenbehandeling en toezicht; -de informatieambtenaar voor sensibilisatieacties, overbrengen van milieu-informatie,… De samenwerking verloopt via: -het technisch overleg tussen technische dienst en de groen- en milieudienst; -de ad hoc vergaderingen tussen de betrokken diensten; -het ambtelijk overlegorgaan. Er werd een Ambtelijk Overleg (AO) opgestart in 2003. Aan dit Ambtelijk overleg nemen leden van verschillende diensten deel: -hoofd technische dienst -hoofd dienst grondgebiedzaken -secretaris (landbouw, mobiliteit,…) -duurzaamheidsambtenaar -groenambtenaar

c. Visie Voor een efficiënt milieubeleid is het essentiëel dat het milieubewustzijn geïntegreerd is in de werking van de verschillende diensten. Een regelmatig overleg tussen verschillende diensten is daarbij noodzakelijk. De volgende 5 jaar wil de gemeente de integratie verder uitwerken.


34

d. Aandachtspunten/knelpunten Milieubewustzijn dringt moeilijk door bij een aantal gemeentediensten.

e. Acties 11. De integratie op gemeentelijk vlak verder uitbouwen.

3.2.5. Duurzaamheidsambtenaar De duurzaamheidsambtenaar staat in voor de uitvoering van een groot deel van de samenwerkingsovereenkomst. De duurzaamheidsambtenaar heeft de verantwoordelijkheid over de aspecten i.v.m. duurzame ontwikkeling: integratie van de duurzaamheidsprincipes in het gemeentelijk beleid en het mee uitbouwen van een intern milieuzorgsysteem. Hij staat mee in voor de communicatie, informatie, educatie en sensibilisatie in het kader van de samenwerkingsovereenkomst en dit zowel binnen de gemeente als naar externe doelgroepen toe. Hij fungeert als aanspreekpunt voor duurzame ontwikkeling en de samenwerkingsovereenkomst. Taken: -Bevorderen van intern overleg De duurzaamheidsambtenaar coördineert de werking van het ambtelijk overleg. Hij stelt de agenda samen van de vergaderingen en maakt het verslag op. Hij overlegt ook individueel over duurzame initiatieven en de Samenwerkingsovereenkomst met ambtenaren van andere diensten, de schepen van leefmilieu en de schepen van openbare werken. -Aanspreekpunt (intern en extern) voor duurzame ontwikkeling en de uitvoering van de Samenwerkingsovereenkomst De duurzaamheidsambtenaar fungeert als aanspreekpunt voor duurzame ontwikkeling en de samenwerkingsovereenkomst. Zowel de werknemers van de gemeentelijke diensten als de inwoners van de gemeente kunnen bij hem terecht met vragen, suggesties, problemen en opmerkingen omtrent duurzame ontwikkeling en de Samenwerkingsovereenkomst. De duurzaamheidsambtenaar fungeert als aanspreekpunt voor verenigingen bij het organiseren van activiteiten inzake duurzame ontwikkeling en milieu. -Implementatie van duurzame ontwikkeling in lokaal (milieu)beleid De duurzaamheidsambtenaar doet regelmatig voorstellen voor duurzame initiatieven aan de schepen van leefmilieu of aan het college van burgemeester en schepenen. Hij overlegt ook met andere diensten om in de verschillende beleidsdomeinen de principes van duurzame ontwikkeling te integreren. -Acties organiseren / coördineren Zwerfvuilopruimactie (ZAPPA), de week van de zachte weggebruiker, de actie ‘Met belgerinkel naar de winkel’, de Nacht van de Duisternis, info-avonden rond milieuthema’s, Milieuweek, sensibilisatieartikels voor het gemeentelijk infoblad, de website en de gemeentelijke (digitale) nieuwsbrief.


35

-Rol in IMZ De duurzaamheidsambtenaar maakt deel uit van de werkgroep IMZ en coördineert alle acties i.v.m. IMZ. Hij zoekt uit welke maatregelen rond IMZ kunnen genomen worden door een onderzoek in te stellen en zorgt voor de uitvoering van de meeste IMZ actiepunten. Hij staat ook in voor de communicatie van de actiepunten naar het gemeentepersoneel en naar de bevolking toe. Zowel op de personeelsvergadering van de technische diensten als op de personeelsvergadering van het administratief personeel geeft hij een toelichting bij de maatregelen rond IMZ. De duurzaamheidsambtenaar vergadert over IMZ met ploegbazen van de technische dienst en de verantwoordelijke schepenen. Hij overlegt ook met verschillende diensten over IMZ actiepunten. De duurzaamheidsambtenaar is het centraal aanspreekpunt voor IMZ.

3.2.6. Inventarissen & MMIS a. Inleiding Het Vlaamse Gewest gebruikt voor het beheer en het ter beschikking stellen van milieuinformatie een Milieu Management Informatiesysteem (MMIS). Via dit MMIS worden alle beschikbare en relevante milieugegevens van alle milieuoverheidsinstellingen van het Gewest via internet raadpleegbaar gesteld. De gemeente heeft de Samenwerkingsovereenkomst ondertekend en dient m.b.t. het MMIS een bijdrage te leveren tot volgende databanken: - het Milieuvergunningenloket (eMIL) voor de dossieropvolging van milieuvergunningen - het Milieuklachten, - registratie, - en opvolgingssysteem (MKROS) voor de invoer en de dossieropvolging van milieuklachten - de rioleringsdatabank voor de opbouw van een uniforme en geografische databank van de rioleringsinfrastructuur in Vlaanderen - het natuurvergunningenloket voor de dossieropvolging van natuurvergunningen

b. Stand van zaken Milieuvergunningenloket (eMIL) Het milieuloket staat in voor de eerstelijnsmilieuzorg en is te bereiken via: -het bureel van de “milieu- en groendienst” maakt deel uit van de dienst Grondgebiedszaken -via meldingskaarten die gepubliceerd worden in het gemeentelijk infoblad; -via e-mail, elke administratief medewerker van de “milieu- en groendienst” beschikt over een e-mailadres en een snelle internetverbinding; Milieuklachten, - registratie, - en opvolgingssysteem (MKROS) De MKROS is een webtoepassing om milieuklachten te registreren en op een efficiënte en vlotte manier te behandelen. Door het bestuur werd beslist om de milieudienst, technische dienst, groendienst, lokale politie en het gemeentebestuur van de gemeente op het MKROS aan te sluiten. Vanaf 2006 worden klachten ingevoerd in MKROS. Rioleringsdatabank Totaal RioleringsPlan (TRP). Tijdens de voorbije jaren werd een inventaris opgesteld van de bestaande toestand van het rioleringsnet en de knelpunten.Deze inventaris kadert in de opmaak van een databank en modellering van de rioolbekkens en dit ten gevolge van de opmaak van een Totaal RioleringsPlan (TRP). Gemeentelijk milieubeleidsplan Wuustwezel 2006-2010

36

Deze studie is voleindigd, zodat Wuustwezel beschikt over een modern en gedigitaliseerd basisdocument voor de verwijdering van het afvalwater, de afvoer van het oppervlaktewater en een duidelijk inzicht in de knelpunten met mogelijke oplossingen. Het TRP wordt actueel gehouden door een gespecialiseerde firma. Deze gegevens kunnen ingevoerd worden in de gewestelijke rioleringsdatabank. De databank is momenteel nog niet actief. Natuurvergunningenloket Dit is een dossieropvolgingssysteem voor de invoer en opvolging van natuurvergunningsaanvragen. De gegevens worden door de gemeente in het Gewestelijk Milieu Management Informatiesysteem (MMIS) ingevoerd van zodra dit systeem operationeel is. De milieuinformatie wordt in dit project in brede zin beschouwd en omvat: -dossieropvolgingssystemen (bv milieuvergunningen, heffingen, subsidiëringsmaatregelen, beheersovereenkomsten natuur/landbouw, bodemsanering, etc.); -milieugegevens zoals meetnet-data (kwalitatief en kwantitatief) van water, lucht, bodem, fauna en flora, e.a. -databanken en informatiesystemen van wetgeving, beleidsdocumenten, etc.

c. Visie De gemeente wil haar vergunningen de komende jaren blijven opvolgen in een databank. Het zou een meerwaarde zijn voor de gemeente als ze ook de vergunningen zou kunnen raadplegen die door de provincie en het Vlaamse Gewest worden afgeleverd.

d. Aandachtspunten/knelpunten De gemeentelijke databanken blijven louter interne opvolgingssystemen tot ze kunnen gelinkt worden aan de Vlaamse databank.

e. Acties 12. De gemeente geeft haar gegevens in in de databanken die on-line zijn.

3.2.7. Mina-werkers De gemeente doet geen beroep op de mogelijkheid tot het inzetten van Mina-werkers. Ze zal onderzoeken voor welke projecten dit mogelijk is.

3.2.8. Samenwerkingsverbanden a. Stand van zaken 3.2.8.1. IGEAN milieu & veiligheid De gemeente is aangesloten bij de milieudienst van IGEAN milieu & veiligheid. Zij geeft de gemeentelijke milieudienst advies voor onder meer: - juridisch-technische ondersteuning inzake milieu en natuur - juridische ondersteuning in verband met de handhaving van de milieuwetgeving - toelichting van de gemeentelijke MiNa-raad Gemeentelijk milieubeleidsplan Wuustwezel 2006-2010

37

- begeleiden bij de opmaak van het gemeentelijk milieubeleidsplan - opmaak afvalpreventieplan - organisatie van de selectieve afvalinzameling De gemeente betaalt hiervoor een bijdrage van 0,16 euro/inwoner.

3.2.8.2. Provinciaal Instituut voor Hygiëne De gemeente doet beroep op de eerstelijnsmilieuzorg van het Provinciaal Instituut voor Hygiëne (P.I.H.). Het provinciebestuur en de gemeente hebben een samenwerkingsovereenkomst waardoor de gemeente kan rekenen op een ondersteuning bij het milieu -en natuurbeleid. Via het PIH kan de gemeentelijke milieudienst ondersteuning krijgen bij allerhande vragen en problemen rond milieu, natuur en duurzame ontwikkeling. Daarnaast kan er, tegen door het provinciebestuur gesubsidieerde tarieven, beroep worden gedaan op het milieulabo van het PIH. De gemeente betaalt hiervoor een financiële vergoeding van 0,05 euro/inwoner en 0,07 euro/ha. In 2004 waren er nog twee opties lopende: -slibbeheer; -behoud en ontwikkeling van kleine landschapelementen;

3.2.8.3. TANDEM Tandem is een samenwerkingsverband van zeven milieu- en natuurverenigingen: Bond Beter Leefmilieu, het Centrum Voor Natuur- en milieueducatie, Ecolife, Natuurpunt, Velt, VIBE en WWF. Tandem ondersteunt lokale overheden bij het oprichten van duurzame lokale samenwerkingswerkingsprojecten.

3.2.8.4. SLA 21 De Vlaamse Gemeenschap sloot een gelijkwaardige samenwerkingsovereenkomst met VODO (Vlaams Overleg Duurzame Ontwikkeling) om naast duurzaam lokaal milieubeleid ook Noord-Zuid, sociale en culturele thema's in het gemeentelijke duurzaamheidsbeleid te integreren. In het kader van VODO werd een Steunpunt Lokale Agenda 21 opgericht dat lokale stakeholders ondersteunt bij het opstarten van een eigen Lokale Agenda 21-proces. Doelstelling van het Steunpunt Lokale Agenda 21 is het uitwerken van een ngo-actieplan voor Vlaanderen over hoe rond Lokale Agenda 21 kan gewerkt worden en samenwerking tussen lokale besturen en ngo’s te stimuleren.

3.2.8.5. Logo Antwerpen Noord De gemeente is lid van Logo Antwerpen Noord. De gemeente is lid van LOGO Antwerpen Noord. LOGO staat voor LOkaal GezondheidsOverleg; per regio van ongeveer 300.000 inwoners is door de Vlaamse overheid een LOGO opgericht. Het Lokaal Gezondheidsoverleg werkt samen met bestaande organisaties en gezondheidswerkers op een efficiënte en gecoördineerde manier aan gezondheidsbevordering en ziektepreventie. De regio van LOGO Antwerpen Noord bestaat uit de volgende gemeenten: Antwerpen (wijken: Luchtbal, SchoonbroekRozemaai en districten: Ekeren, Berendrecht-Zandvliet-Lillo), Brasschaat, Brecht, Essen, Kalmthout, Kapellen, Malle, Ranst, Schilde, Schoten, Stabroek, Wijnegem, Wuustwezel, Zandhoven en Zoersel. Inhoudelijk wordt er gewerkt aan de vijf Vlaamse gezondheidsdoelstellingen: tabakspreventie, gezonde voeding, borstkankerscreening, ongevallenpreventie en vaccinaties. Omwille van de grote lokale behoefte werkt LOGO Antwerpen Noord bovendien aan de preventie van depressie en zelfdoding.


38

Deze gezondheidsdoelstellingen kunnen volgens onderzoeksgegevens een grote bijdrage leveren aan de volksgezondheid. Daarom probeert het LOGO gezond gedrag te stimuleren (zoals een verandering van eetgewoonten) en maakt het de bevolking ervan bewust, dat zij zelf iets kan doen om ziekten te voorkomen (zoals zich laten vaccineren en onderzoeken naar borstkanker). Naast het ingrijpen op gedrag tracht het LOGO ook een invloed te hebben op omgevingsfactoren die ziekte en gezondheid veroorzaken, of die de gezonde keuze de gemakkelijkste maken. LOGO staat dus achter een integrale benadering van gezondheid en ziekte. Het Logo-aanbod omvat naast netwerkvorming, coördinatie en ondersteuning van initiatieven voor gezondheidsbevordering en ziektepreventie, ook een rol als documentatiecentrum (informatie, adressen,...), en een medisch milieukundige werking. Om de Logowerking te ondersteunen en te begeleiden is een multidisciplinair team aangesteld. Aan het Logoteam werd een medisch milieukundige (MMK) toegevoegd. De MMK houdt zich bezig met de wisselwerking tussen milieu en gezondheid en is voor dit thema dan ook een aanspreekpunt voor de gemeenten. Het contactadres van LOGO Antwerpen Noord is Hof Van Delftlaan 46 E te 2180 Ekeren. Telefonisch te bereiken op het nummer 03/605 15 82, of per mail op [email protected]. Website: www.logoantwerpennoord.be. MMK: [email protected]; telefoon 0496/52 01 67; www.mmk.be.

3.2.8.6. Natuurpunt Antwerpen Noord Het werkterrein van Natuurpunt Antwerpen Noord omvat de regio Antwerpen en de omliggende (deel)gemeenten die daar ten noorden van liggen. Ieder van deze (deel)gemeenten heeft een eigen lokale werking: Lokale kern Wuustwezel De kern Wuustwezel is ontstaan uit de lokale milieuvereniging 'Groen Gooreind vzw'. Groen Gooreind begon haar samenwerking met Natuurpunt in 2001. Om enige invloed op het beleid mogelijk te maken werd ervoor gekozen om deel uit te maken van een nationale natuurvereniging. De belangrijkste activiteit is de jaarlijkse plantendag in Gooreind, ter promotie van vogel-, bijen-, vlinder- en mensenvriendelijke planten in de tuin. Ook de tuinwandelingen komen al enkele jaren terug. Het gemeentebestuur wil de ontwikkeling van kleine landschapselementen ondersteunen door tesamen met Natuurpunt Wuustwezel pakketten bestaande uit streekeigen groen te verkopen. De gemeente Wuustwezel heeft hiervoor een samenwerkingsovereenkomst afgesloten met Natuurpunt Wuustwezel, waarin een taakverdeling wordt afgesproken. Inwoners kunnen pakketten met streekeigen groen bestellen. Deze actie richt zich tot huishoudens met een tuin. De gemeente voert promotie, vervult een loketfunctie en geeft bestellingen door aan Natuurpunt. De gemeente verleent ook logistieke steun. Vanuit Natuurpunt en de MINA-raad werken een aantal vrijwilligers de actie mee uit.

b. Visie De gemeente is van plan de komende jaren de huidige samenwerkingsverbanden voort te zetten en nieuwe samenwerkingsverbanden te onderzoeken binnen de milieu- en natuursector.

c. Acties 13. Samenwerkingsverbanden voortzetten en evalueren.


39

3.3. Adviesraad voor milieu en natuur (Milieuraad) a. Inleiding De Samenwerkingsovereenkomst stelt aan de organisatie van de milieuraad specifieke eisen m.b.t. de samenstelling, de werking, de statuten, de bevoegdheden, de procedure van adviesvraag en –verlening, en de ondersteuning en de samenwerking met andere adviesraden. Overeenkomstig de Samenwerkingsovereenkomst dient de milieuraad jaarlijks een verslag op te maken waarin ze rapporteert over haar werking. De milieuraad brengt advies uit over het ontwerp van het gemeentelijk milieubeleidsplan en meer in het algemeen kan zij advies uitbrengen over elk milieu- of natuurdossier dat op de gemeente wordt behandeld.

b. Stand van zaken De gemeentelijke milieuraad, een erkend adviesorgaan samengesteld uit enerzijds vertegenwoordigers van lokale milieu- en natuurverenigingen en anderzijds uit vertegenwoordigers van alle maatschappelijke geledingen, brengt advies uit over het gemeentelijk milieujaarprogramma, over het gemeentelijk milieubeleidsplan en over de gemeentelijke beslissingen die een invloed hebben op de algemene milieukwaliteit. De vergaderingen worden goed voorbereid. Indien nodig wordt een deskundige uitgenodigd om toelichting te geven bij de technische dossiers. De leden worden geïnformeerd en er wordt gediscussieerd over het milieu- en natuurbeleid in de gemeente. De vragen en opmerkingen worden opgevolgd. Benevens de adviserende taak, kan de MINA-raad op eigen initiatief of in samenwerking met de gemeente en/of verenigingen activiteiten, ter bescherming of ter verbetering van het leefmilieu, organiseren. Reglementen Op 16 maart 2004 werden de statuten, het huishoudelijk reglement en afsprakennota goedgekeurd door de gemeentelijke MINA-raad. Op 29 maart 2004 werden deze reglementen goedgekeurd door de gemeenteraad. Agenda en verslag GR Alleen die stukken die betrekking hebben tot het uitbrengen van een advies worden overgemaakt aan de leden. Het bestuur is van mening (om de papierberg niet nog te laten toenemen) dat niet alle punten die op een gemeenteraadszitting worden besproken, relevant zijn voor de werking van de MINA-raad. Ondersteuning Om de werking van de gemeentelijke MINA-raad te stimuleren en te ondersteunen wordt er jaarlijks een bedrag van 550 euro in de begroting voorzien en wordt er een verzekering afgesloten voor de leden van de milieuraad. Een lokaal wordt gratis ter beschikking gesteld. Het secretariaat wordt waargenomen door de gemeentelijke groenambtenaar.


40

Activiteiten: -ZAPPA Het bestuur heeft i.s.m. met de gemeentelijke MINA-raad een zwerfvuilopruimactie georganiseerd. Deze actie ging door op 6 maart 2004. Een aantal verenigingen, scholen, adviesraden en personeelsleden van de gemeentediensten hebben samen het zwerfvuil aangepakt in de gemeente. Aan deze actie werd ook een sensibilisatieactie gekoppeld om de inwoners bewust te maken van het probleem van sluikstorten en zwerfvuil. -Kunsttentoonstelling KLE’s In samenwerking met de gemeentelijke cultuurraad werd in 2005 een actie opgezet die de KLE’s in de schijnwerpers zet. De bedoeling was om de Wuustwezelse bevolking te laten kennismaken met KLE’s en hen te informeren over het belang ervan. Wuustwezelse kunstenaars maakt schilderijen/kunstwerken van bestaande KLE’s in Wuustwezel. -Behaagactie De milieuraad ondersteunt de jaarlijkse Behaagactie (Behaag … natuurlijk). -Actie ‘Met belgerinkel naar de winkel’ De milieuraad ondersteunt de jaarlijkse actie ‘Met belgerinkel naar de winkel’. -Open milieuraad De gemeente organiseert jaarlijks twee maal een ‘open’ milieuraad.

c. Visie De milieuraad is een belangrijk adviesorgaan. De gemeente wil de werking van de milieuraad in de komende jaren nog verder optimaliseren. De gemeente zal de raad blijven beschouwen als een volwaardig adviesorgaan.

d. Aandachtspunten/knelpunten De Milieuraad wordt vooraf om advies gevraagd inzake milieu en natuur. Bij het bepalen van de beleidsopties inzake milieu en natuur dient de Milieuraad te worden betrokken.

e. Acties 14. Twee maal per jaar een ‘open’ milieuraad organiseren.


41

3.4. De milieubarometer a. Inleiding De gemeente volgt aan de hand van een milieubarometer de toestand van het milieu op. Dit houdt in dat een set indicatoren (meetbare doelstellingen) wordt opgesteld en opgevolgd. De milieubarometer bestaat uit een set van minimum 15 milieu-indicatoren. Het doel en de functie van de milieubarometer kan als volgt worden samengevat. De milieubarometer is: - een leer- en communicatie-instrument bestemd voor alle bij het duurzaam lokaal milieubeleid betrokken actoren; - dat jaarlijks via milieu-indicatoren relevante evoluties toont van actoren en factoren die deel uitmaken van het gemeentelijk of stedelijke gebied; - met als doel het duurzaam milieubeleid van het college en de gemeentelijke diensten beter te onderbouwen door het geven van input voor planning en beleidsprogramma’s. De milieubarometer wordt beheerd door het college en de gemeentelijke diensten.

b. Stand van zaken In samenspraak met de milieuraad werden 26 milieu-indicatoren geselecteerd. Nr. Naam indicator 1. De gemeente/provincie als bedrijf 1.2 Vaste stoffen 1 Papierverbruik per jaar per VTE 2

Hoeveelheid gebruik bestrijdingsmiddelen door gemeente/provincie 1.3 Water 1 Jaarlijks gemeentelijk/provinciaal leidingwaterverbruik per VTE 1.5 Hinder 1 Opwaarts lichtstroom (MW) voor de gemeentelijke/provinciale gebouwen 1.6 Mobiliteit 1 Jaarlijkse uitgaven fietsvergoeding gemeentepersoneel 1.7 Energie 1 Totaal elektriciteitsverbruik door de gemeentelijke/provinciale dienst per VTE 2 Totaal aardgasverbruik per VTE 2. Vaste stoffen 2.1 Milieuverantwoord productgebruik 2.2 Afvalstoffen 1 Aangeboden (totale) hoeveelheid huishoudelijk afval in kg/inwoner/jaar 2 Niet-recupeerbaar huishoudelijk afval/inwoner/jaar 3 Gewichtspercentage van het huishoudelijk afval dat selectief wordt ingezameld

Geeft informatie over?

Werking intern milieuzorgsysteem, onderdeel vaste stoffen en daarbij de voorbeeldfunctie Werking intern milieuzorgsysteem, onderdeel vaste stoffen en daarbij de voorbeeldfunctie Werking intern milieuzorgsysteem, onderdeel water en daarbij de voorbeeldfunctie Lichthinder door de gemeente

Verplaatsingsgedrag personeel

Elektriciteitsverbruik van de eigen diensten Aardgasverbruik van de eigen diensten

Omvang van de totale hoeveelheid afval Omvang van de hoeveelheid terminaal te verwijderen afval (verbranden) Bereidheid van de inwoners om afval selectief aan te bieden


42

Nr. Naam indicator 4 Aantal opgehaalde sluikstorten per jaar 5

Hoeveelheid per inwoner door VLAREA erkende kringloopcentra in hergebruik gebrachte goederen (kg/inwoner)

Geeft informatie over? Hoeveelheid in het sluik gestort afval en daarbij de discipline afval op de juiste plaats te deponeren Hoeveelheid van goederen die herbruik worden genomen

3. Water 1 Zuiveringsgraad huishoudelijk afvalwater Aantal inwoners waarvan het afvalwater gezuiverd (RWZI, aangevuld met KWZI en IBA): wordt. Aantal aangesloten inwoners volgens lozingssituatie 2 Kwalititeit van het oppervlaktewater : Kwaliteit van het oppervlaktewater ofwel percentage meetpunten die de basiskwaliteit bereikt (BBI>7) ofwel PIO (Zuurstofhuishouding op basis van Prati-index opgeloste zuurstof) ofwel BBI (Belgische Biotische Index= biologische kwaliteit oppervlaktewater) 3 Leidingwatergebruik per aangesloten Het waterverbruik per inwoner inwoner (kleinverbruik) 4. Natuurlijke entiteiten: natuur/ bos/ groen/ landschappen 1 Totale bosareaal Hoeveelheid bos 5. Hinder 5.1 Lawaai en ander hinder 1 Aantal klachten geluid. De hoeveelheid klachten over geluid 2 Opwaartse lichtstroom (MW) Lichthinder 5.2 Luchtverontreiniging 1 Aantal dagen met goede luchtkwaliteit Luchtkwaliteit op jaarbasis (op basis van de luchtkwaliteitsindex O3, NO2, SO2, PM10) 5.3 Bodemverontreiniging 1 Register gekende verontreinigde gronden (aantal kadastrale percelen, ernst en oppervlakte)

Gekende bodemverontreiniging

6. Mobiliteit 7. Energie 1 Huishoudelijk elektriciteitsverbruik per Elektriciteitsverbruik in de huishoudens aangesloten inwoner 2 Huishoudelijk aardgasverbruik per Aardgasverbruik in de huishoudens aangesloten inwoner 8. Doelgroepen 8.1. Scholen 1 Aantal en aandeel scholen (t.o.v. totaal alle scholen) die deelnemen aan project MOS (Milieuzorg Op School) 8.4. Bedrijven en handelaars LANDBOUWERS 1 Evolutie van de veestapel (runderen, varkens, pluimvee) 2 Nitraatgehalte in de meetplaatsen van Overschrijdingen tov de nitraatnorm van 50 mg/l het MAP-meetnet 3 Totaal areaal goedgekeurde beheersovereenkomsten


43

De Milieuraad wordt op regelmatige basis betrokken bij de evaluatie van de milieubarometer.

c. Aandachtspunten/knelpunten Representatieve cijfergegevens zijn vaak niet beschikbaar binnen de gemeente en andere gegevens zijn vaak subjectief.

d. Acties 15. Jaarlijks actualiseren van de milieubarometer.


44

3.5. Participatie a. Inleiding Gemeenten die niveau 2 van de Samenwerkingsovereenkomst ondertekenen, engageren zich tot het voeren van een participatief milieu- en natuurbeleid. Dit is een beleid waarbij burgers en maatschappelijke doelgroepen worden betrokken bij het plannen, uitvoeren en evalueren van het lokale leefmilieubeleid. Participatie leidt tot een beter beleid. De milieuraad kan vaststellen dat (bepaalde) vergaderingen van de milieuraad toegankelijk zijn voor iedere inwoner en daarvoor een algemene oproep lanceren. In dit geval spreken we van een ’open’ milieuraad of participatieraad. De inwoner die gebruik maakt van dit open karakter van de milieuraad, neemt deel aan de vergaderingen als nietstemgerechtigd lid. Naast de gemeentelijke adviesraad voor milieu en natuur stimuleert de gemeente bijkomende participatiekanalen met het oog op het verbreden van het maatschappelijk draagvlak voor het gemeentelijk milieu- en natuurbeleid, bijvoorbeeld door het organiseren van wijkvergaderingen, burgerjury’s, het afsluiten van wijkcontracten, ondersteunen van partnerships rond lokaal duurzaam milieubeleid (publiek-private-samenwerking, vb. met ngo’s), uitbouw van milieuhuizen of –winkels, enz. De gemeente ondersteunt deze initiatieven ook financieel. Indien de gemeente een doelgroepenwerking uitbouwt voor 3 deeldoelgroepen, dan komt zij in aanmerking voor een bonus. Deze doelgroepenwerking kan een verdere uitwerking zijn van de participatieprojecten.

b. Stand van zaken De gemeente organiseert vanaf 2005 twee maal per jaar een ‘open’ milieuraad. Ondersteuningsreglement infosessies milieu & duurzame ontwikkeling Met het oog op het verbreden van het maatschappelijk draagvlak voor het gemeentelijk milieu- en natuurbeleid heeft de gemeente in 2004 reeds een ondersteuningsreglement opgemaakt voor infosessies rond milieu en duurzame ontwikkeling (GR 28 juni 2004). Verenigingen die een activiteit organiseren rond het thema milieu en/of duurzame ontwikkeling kunnen hiervoor ondersteuning aanvragen bij het gemeentebestuur. Deze ondersteuning bestaat uit: -advies bij het zoeken van een onderwerp; -advies bij het zoeken van een spreker; -logistieke ondersteuning; -het gratis ter beschikking stellen van een zaal; -een financiële tussenkomst in de kosten voor de spreker.

3.5.1. Doelgroepenwerking 3.5.1.1. Doelgroepenwerking burgers In de gemeente bestaat er een vrij sterke doelgroepenwerking. Er wordt constant samengewerkt met: -scholen; -verenigingen (sport, jeugd, milieu ...); -burgers (ouderenadviesraad, ...); Gemeentelijk milieubeleidsplan Wuustwezel 2006-2010

45

-middenstanders, zelfstandigen en KMO (lokale economie). Dit betekent dan ook dat er verschillende formele en informele kanalen bestaan om concrete projecten of acties met de doelgroepen uit te werken. Er wordt voor alle projecten maximaal gebruik gemaakt van zo veel mogelijk communicatiekanalen. Afhankelijk van de doelgroep en het thema wordt er natuurlijk in eerste instantie een selectie gemaakt met als resultaat de meest doeltreffende communicatiekanalen (zie 3.5.2.3. Differentiatie van de communicatie). De duurzaamheidsambtenaar is het aanspreekpunt voor de burger wat betreft duurzame ontwikkeling en de Samenwerkingsovereenkomst.

3.5.1.2. Doelgroepenwerking scholen Er is een nauwe samenwerking aanwezig tussen de gemeente en de scholen. Via het scholenoverleg en via e-mail worden de scholen op de hoogte gehouden van mogelijke ondersteuning vanuit de gemeente en IGEAN. De ondersteuning richtte zich op afvalpreventie op school, maar ook andere clusters kwamen (beperkt) aan bod. Voor de communicatie in de scholen zelf kunnen de scholen rekenen op folders, handleidingen, documentatie, toelichtingen op vergaderingen, ... De duurzaamheidsambtenaar fungeert als aanspreekpunt voor de scholen wat betreft duurzame ontwikkeling en milieuzorg. Verschillende Wuustwezelse scholen nemen deel aan het project MOS (Milieuzorg op school). MOS helpt scholen om een eigen milieuzorgsysteem uit te bouwen. Kinderen en jongeren werken samen met het schoolpersoneel aan verscheidene milieuthema’s en een duurzame school. De hele school werkt mee: vooral kinderen en jongeren, maar ook directie, onderwijzend, administratief, onderhoudspersoneel en ouders. In de lessen, op schoolniveau en in de schoolomgeving maakt de groep werk van natuur- en milieuvriendelijk gedrag. Een belangrijk doel van het project is namelijk dat kinderen en jongeren de vereiste bekwaamheid opdoen om als toekomstige burgers zelf verantwoordelijkheid op te nemen voor een milieuvriendelijke en duurzame samenleving. Er is ook concrete en onmiddellijke milieuwinst. Een duurzaam beheerde school realiseert immers een reële kostenbesparing. Scholen die deelnemen aan MOS dienen een milieubeleidsverklaring in. Dat is een officiële verklaring van de directie van de school of vestigingsplaats. Daarin bevestigt de school dat ze in het project stapt en dus op een educatieve manier aan milieuzorg wil werken. Scholen die een milieubeleidsverklaring hebben ondertekend, kunnen meedingen naar een eerste, tweede of derde logo. Het logo is een kwaliteitslabel dat aangeeft dat de school in een educatief proces stapt, systematisch acties organiseert en volgehouden inspanningen levert om zoveel mogelijk schoolleden voor milieuzorg te sensibiliseren. Scholen die minstens één jaar aan milieuzorg werken en educatieve en milieuresultaten boeken, kunnen een logo behalen. 8 Wuustwezelse scholen nemen deel aan MOS: - GLS ’t Blokje - GLS De Wissel - VBS Sterbos - BS Achter d’Hoven - KS ‘t Scholeke - BuBaO Berkenbeek - B.U.S.O. Berkenbeek - Stella Matutina-Instituut


46

3.5.1.3. Doelgroepenwerking verenigingen De gemeente heeft een goede traditie op het vlak van samenwerking met allerlei verenigingen (sport, jeugd, cultuur, ...). De verenigingen zijn ook vertegenwoordigd in de verschillende gemeentelijke adviesraden. De samenwerking met de verenigingen i.v.m. milieu en duurzame ontwikkeling verloopt vnl. via de gemeentelijke milieuraad. De communicatie met de verenigingen verloopt vooral via mailing, via overleg in adviesraden, via rechtstreeks contact en via het gemeentelijk informatieblad. Er wordt publiciteit gemaakt rond het subsidiereglement voor infosessies milieu & duurzame ontwikkeling zodat meer verenigingen hiervan gebruik zullen maken. Via de jeugdraad kan het ondersteuningsreglement voor infosessies bekendgemaakt worden bij de jeugdverenigingen.

3.5.2. Burgers & doelgroepen 3.5.2.1. Visie Burgers & doelgroepen Het is de bedoeling in de gemeente een beleid te voeren waarbij zowel het eigen personeel, de burger als de doelgroepen op een integrale manier worden benaderd met een mix van instrumenten (opleiding, communicatie, sensibilisering, informatieverstrekking, enz….). De duurzaamheidsambtenaar zorgt voor een verdere uitwerking van het Intern Milieuzorgsysteem. IMZ wordt voorgesteld aan de verschillende gemeentediensten tijdens de verschillende personeelsvergaderingen.

3.5.2.2. Stappenplan Communicatieplan Het Afvalpreventieplan dat door IGEAN werd opgemaakt, werd gebruikt als eerste stap in een globaal actieplan duurzame ontwikkeling. Een natuurlijk uitvloeisel van dit Afvalpreventieplan is het opstellen van een communicatieplan. Dit plan heeft tot doel om bij de bevolking en alle doelgroepen een grotere milieuverantwoordelijkheid en een milieuverantwoord gedrag te bewerkstelligen. Dit gebeurt door hen over het milieu- en duurzaamheidsbeleid dat de gemeente voert te informeren en hen bij het beleid te betrekken door educatie en sensibilisering. Om dit te realiseren zal de gemeente beroep doen op een aantal communicatie-instrumenten (zie differentiatie van de communicatie). Het communicatieplan heeft tot doel om: -op een zo efficiënt mogelijke manier, -een zo groot mogelijk deel van de verschillende bevolkingsgroepen, -te informeren, sensibiliseren en mobiliseren, -tot deelname aan acties en initiatieven zoals bv. afvalvoorkoming, selectieve inzameling, duurzaam gebruik van materialen, duurzaam energiegebruik, enz,…. Als belangrijke partner, in de uitwerking van dit communicatieplan, zien wij IGEAN milieu & veiligheid en meer specifiek de milieudienst, eventueel aangevuld met andere partners (Gedis, PIPDA, BBL, WWF, VLACO, VVOG, Natuurpunt, PIH, MOS, PIME, enz,…)


47

3.5.2.3. Differentiatie van de communicatie De duurzaamheidsambtenaar en de werkgroep IMZ staan in voor de interne communicatie naar de gemeentelijke diensten. Dit gebeurt via: -het gemeentelijk ambtelijk overleg; -een (digitale) “milieunieuwsbrief”; -het personeelsbladje ‘Vinkenpraat’ -het diensthoofdenoverleg; -voorstelling van IMZ op personeelsvergaderingen (evt. met powerpoint-presentatie); -overleg met ploegbazen van de gemeentelijke buitendiensten; -informeel overleg met andere diensten. De duurzaamheidsambtenaar staat in voor de externe communicatie naar de burgers en doelgroepen toe. Dit gebeurt via verschillende communicatiemiddelen. De voornaamste communicatiemiddelen voor de gemeente zijn: -Dialoog en overleg met de doelgroepen Voor de doelgroep eigen personeel: -ambtelijk overleg met een luik inzake IMZ / informeel overleg tussen diensten -intercommunaal overleg met de milieu- en duurzaamheidsambtenaren (min. 2 keer per jaar) -het diensthoofdenoverleg (wekelijks) Voor de doelgroep scholen: Scholenoverleg Voor de huishoudens en verenigingen: -vrijwilligerswerking, compostmeesterwerking; -(open) milieuraden -Opleidingen Doelgroep: eigen personeel -Campagnes Doelgroep: huishoudens -Educatieve paketten/koffers Doelgroep: scholen -Informatiesessies Doelgroepen: handelaars, verenigingen, bedrijven, handelaars, landbouwers -Tentoonstellingen Doelgroepen: huishoudens, scholen, verenigingen -Personeelsblad Doelgroep: eigen gemeentepersoneel -Brochures Doelgroepen: huishoudens, bedrijven, handelaars, landbouwers, eigen personeel -Affiches/informatieborden Doelgroep: huishoudens, scholen, verenigingen, eigen personeel -Theaterproducties Doelgroep: scholen -Intercommunaal infoblad Doelgroep: huishoudens -Gemeentelijk informatieblad en middenblad van “De Spiegel” Doelgroep: huishoudens, handelaars, landbouwers -Gemeentelijke website (www.wuustwezel.be) Doelgroep: huishoudens, eigen personeel, handelaars, bedrijven, verenigingen, landbouwers


48

-Regionale pers Doelgroep: huishoudens, handelaars, bedrijven, verenigingen, landbouwers -E-mail Doelgroep: eigen personeel, scholen -Mailing Doelgroep: verenigingen, scholen, handelaars, bedrijven -Promotiemateriaal Doelgroep: huishoudens, verenigingen, scholen -Personeelsvergaderingen Doelgroep: eigen personeel

3.5.2.4. Communicatie binnen opstarten en ondersteunen van IMZ Terugkoppeling en voorbeeldfunctie In opvolging van bovenstaande actie wordt er werk gemaakt van een gestructureerd communicatiebeleid naar het eigen personeel en naar de burgers toe. De gemeente wil de bevolking aansporen om het voorbeeld van de gemeentediensten te volgen. Daarom is communicatie over de IMZ erg belangrijk. De burger zal op regelmatige basis op de hoogte gehouden worden van vorderingen die gemaakt worden en mijlpalen die bereikt worden via het gemeentelijk informatieblad. De externe communicatie over IMZ gebeurt ook via een standje op een jaarmarkt of een beurs. In 2004 en 2005 was de gemeente aanwezig op de Achter d’Hovenfeesten met een infostandje over duurzame ontwikkeling en interne milieuzorg. Ook binnen de eigen diensten is communicatie belangrijk. Het personeel wordt op de hoogte gehouden van vorderingen en wordt gestimuleerd om eigen ideeën i.v.m. IMZ in te brengen. In het personeelsblad verschijnen af en toe tips en maatregelen i.v.m. IMZ. Het administratief personeel wordt ook op de hoogte gehouden via een (elektronische) Milieunieuwsbrief. Deze Milieunieuwsbrief wordt ook verspreid naar de technische dienst. De duurzaamheidsambtenaar is de belangrijkste communicatielink in het overleg naar de verschillende doelgroepen. Voor het eigen personeel gebeurt dit vooral door vergaderingen te houden rond milieuthema’s met de betrokken personeelsleden. Naar de andere doelgroepen toe word de IMZ teruggekoppeld via de milieuraad, waarin vertegenwoordigers van verschillende doelgroepen zetelen.

3.5.2.5. Inspraak -De georganiseerde inspraak: gemeentelijke adviesraden In Wuustwezel zijn er verschillende adviesraden die advies geven aan het gemeentebestuur over verschillende bestuursmateries. Zo is er de gemeentelijke commissie ruimtelijke ordening, een cultuurraad, een jeugdraad, een sportraad, een ouderenadviesraad, een raad voor gezondheid en welzijn, een gemeentelijke landbouwcommissie, een mondiale raad en een milieu- en natuurraad . In deze raden zitten afgevaardigden van het verenigingsleven en geïnteresseerden. -De projectgerichte inspraak Deze inspraak wordt georganiseerd naar aanleiding van een project, zoals bijvoorbeeld de heraanleg van een straat, de inrichting van een plantsoentje in een straat, … De buurtbewoners krijgen dan de mogelijkheid om op een vergadering de plannen in te kijken en hun mening hierover te geven. Het bestuur houdt daar dan rekening mee in de mate van het mogelijke.


49

Op de gemeentelijke website staat een hoofdstuk ‘inspraak’. Binnen dit hoofdstuk komen de diverse gemeentelijke adviesraden aan bod, maar ook diverse inspraakvergaderingen of data van openbare onderzoeken. Op die wijze krijgt de burger een duidelijke beeld van de mogelijkheden die er zijn om inspraak te krijgen in het beleid. Voor de diensten wordt het makkelijker om vergaderdata e.d. aan te kondigen. -De meldingskaart De meldingskaart gebruik je om defecten aan openbare verlichting, riolering, slechte staat van voet- of fietspaden, lawaai-overlast enz. te melden aan het gemeentebestuur. Je krijgt binnen de twee weken een antwoord waarin gemeld wordt op welke manier het probleem aangepakt zal worden. Je vindt de meldingskaart twee maal per jaar in het gemeentelijk informatieblad en op de gemeentelijke website.

c. Visie De huidige participatiekanalen zullen onderhouden en indien nodig geoptimaliseerd worden.

d. Aandachtspunten/knelpunten De website wordt verder uitgewerkt als leidraad bij de eerstelijnsmilieuzorg.

e. Acties 16. Herbekijken/optimaliseren van het subsidiereglement voor infosessies milieu en duurzame ontwikkeling. 17. Uitbouwen van het project ‘Plattelandseducatief centrum’. Via dit centrum en activiteiten willen de initiatiefnemers het brede publiek en vooral jongeren kansen bieden om via persoonlijk contact in ontmoeting te treden met en geïnformeerd te worden over het hedendaagse Vlaamse platteland in het algemeen en de onlosmakelijke relatie tussen landbouw en natuur in het bijzonder. 18. Burgers en verenigingen op regelmatige tijdstippen informeren over gemeentelijke beslissingen. 19. Infomomenten organiseren voor eigen diensten, inwoners, verenigingen en specifieke doelgroepen (bvb. senioren, tuiniers,…) rond verschillende thema’s. 20. Informatie verspreiden rond de bestaande subsidiereglementen via artikels, folders. 21. Contact met scholen en verenigingen onderhouden en intensifiëren, hen op de hoogte houden van acties en hen proberen hierin te betrekken. 22. Inwoners aanzetten om milieuvriendelijk te handelen (minder - of geen - pesticiden gebruiken, restafval beperken, …). De gemeente geeft het goede voorbeeld en communiceert regelmatig haar werking.


50

Hoofdstuk 4: Milieubeleid per cluster 4.1. Cluster Vaste Stoffen De cluster beschrijft de volledige kringloop die vaste stoffen afleggen: vanaf het gebruik of verbruik van producten en materialen tot aan het resultaat ervan, namelijk de afvalstoffen. De cluster vaste stoffen bestaat uit de volgende 2 onderdelen: 1.1. Milieuverantwoord productgebruik; 1.2. Afvalstoffen. Niveau 1 is het minimale beleid dat elke gemeente moet kunnen implementeren in haar eigen werking of in haar contacten met de bevolking en andere doelgroepen. Dat niveau bestaat uit de volgende onderdelen: - een milieuverantwoord productgebruik in de eigen werking introduceren; - afvalpreventie door sensibilisering stimuleren; - een containerpark uitbouwen en selectieve inzamelingen organiseren; - oplossingen aanreiken voor restafval. Niveau 2 impliceert een voortzetting en uitbreiding van de bepalingen van Niveau 1. De verplichtingen van niveau 1 worden per onderdeel toegelicht. De gemeente heeft in 2005 ingetekend op niveau 1.

4.1.1. Milieuverantwoord productgebruik Door het ondertekenen van de Samenwerkingsovereenkomst verbindt de gemeente zich ertoe een milieuverantwoord productbeleid te voeren. Hieronder wordt verstaan: “het efficiënt inzetten van producten en een keuze voor producten en/of systemen die de minste milieueffecten veroorzaken in hun volledige levensloop (van grondstoffase over de productie- en gebruiksfase tot en met de afvalfase).” Dit betekent dat er gestreefd wordt naar de beperking van de uitputting van grondstoffen, en van de milieuschade van de productie, het gebruik en de verwerking na gebruik.” Vermits de gemeente niveau 1 van de cluster vaste stoffen heeft ondertekend, moet ze in 2005 minstens het milieuverantwoord productgebruik van volgende prioritaire producten implementeren in de eigen werking: bestrijdingsmiddelen, duurzaam geëxploiteerd hout2 en secundaire grondstoffen3 (minstens compost en breekpuin). Vanaf het jaar 2006, wordt het milieuverantwoord productgebruik van de prioritaire producten verder gezet en wordt er voor een ander product eveneens het milieuverantwoord productgebruik geïmplementeerd. Bovendien geldt vanaf 2006 dat de producten, waarvoor het milieuverantwoord productgebruik geïmplementeerd wordt in de eigen diensten, uit minstens drie verschillende productgroepen, komen. In 2007 wordt bijkomend het milieuverantwoord productgebruik voor nog een ander product opgenomen in de werking van de eigen diensten.

2

Duurzaam geëxploiteerd hout is voorzien van een FSC-label of een equivalent label dat aantoont dat het hout afkomstig is van bossen waarvan het duurzaam beheer door een onafhankelijke instelling volgens internationaal erkende criteria werd gecertificeerd. Het FSC-label, een afkorting voor Forest Stewardship Council, garandeert dat het hout uit bossen komt die milieubewust worden beheerd en niet zomaar worden kaalgekapt. 3 Secundaire grondstoffen, zoals gedefinieerd in het VLAREA, omvatten minstens compost met Vlaco-label of gelijkwaardig kwaliteitslabel en breekpuin met COPRO-keuring of gelijkwaardig kwaliteitslabel.


51

Volgende productgroepen worden onderscheiden: 1. kantoormaterialen 2. cateringproducten 3. schoonmaakmiddelen 4. materialen voor tuinen groenaanleg, -onderhoud en meubilair 5. bouwen onderhoudsmaterialen De keuze van minder milieuschadelijke producten zal gebeuren op basis van bestaande studies of van type I-labelling4.

a. Stand van zaken 4.1.1.1. Bestrijdingsmiddelen Overeenkomstig de bepalingen van het Decreet van 21 december 2001 houdende vermindering van het gebruik van bestrijdingsmiddelen door openbare diensten in het Vlaamse gewest, mogen er vanaf 1 januari 2004 geen bestrijdingsmiddelen meer worden gebruikt. De gemeente heeft vóór 1 juni 2003 een eerste actieprogramma voor bestrijdingsmiddelen overgemaakt aan de minister bevoegd voor leefmilieu (college van burgemeester en schepenen dd. 26 mei 2003). Het tweede actieprogramma werd overgemaakt in 2004. De opmaak van de reductieprogramma’s wordt nu geregeld door het Besluit van de Vlaamse Regering houdende nadere regels inzake de reductieprogramma’s ter vermindering van het gebruik van bestrijdingsmiddelen door openbare diensten in het Vlaams Gewest van 14 juli 2004. De gemeente opteert voor een stapsgewijze afbouw naar een nulgebruik. In dit geval moet tegen uiterlijk 31 december 2014 voldaan zijn aan de doelstellingen van het decreet. Het tweede actieprogramma, het zgn. planningsdocument C, bevat de acties om te komen tot een nulgebruik in 2008 voor een representatieve deelzone van minstens 20% van het volledig areaal van de gemeente. In deze deelzone gebruikt de groendienst vanaf 1 januari 2005 in principe geen pesticiden meer in groenzones. Het centrum van Loenhout werd gekozen als deelgebied (college van burgemeester en schepenen dd. 9 februari 2004). In het deelgebied Loenhout wordt een oppervlakte van ongeveer 3,2 ha beheerd door de gemeente. De oppervlakte van het deelgebied bedraagt ongeveer 25% van de totale oppervlakte. In dit deelgebied bevinden zich een begraafplaats, enkele sportvelden, een speeltuin, een school, openbaar groen, verhardingen,… Dit deelgebied kan beschouwd worden als een representatief staal van de te beheren oppervlakten. Door het schepencollege dd. 15 maart 2004 werd de duurzaamheidsambtenaar aangesteld als nieuwe coördinator pesticidenreductie. In het ‘lastenboek voor Groenzorg in de gemeente Wuustwezel’ werden een aantal voorwaarden opgenomen (Hoofdstuk 2: Technische bepalingen) die het gebruik van pesticiden beperken. Hierin wordt o.a. bepaald welke bestrijdingsmiddelen (enkel Roundup en Zapper) mogen worden ingezet op verhardingen, hoe vaak ze per jaar mogen worden toegepast, met welke frequentie, welke sproeimethode,… Tevens wordt er in het lastenboek verwezen naar de verplichtingen m.b.t. de wetgeving i.v.m. de reductie van bestrijdingsmiddelen. Er wordt ook verwezen naar het 20% deelgebied waar het gebruik van bestrijdingsmiddelen moet worden afgebouwd tegen 2008. In groenzones mogen geen bestrijdingsmiddelen gebruikt worden.

4

een milieulabeling dat is toegekend op basis van criteria die op onafhankelijke wijze zijn opgesteld en door derden werden gecontroleerd.


52

In overleg met de technische dienst, de groendienst en de firma die instaat voor het uitvoeren van groenzorg in de gemeente zal het reductieplan bestrijdingsmiddelen verder uitgevoerd worden. In overleg met de technische diensten en andere externe betrokken diensten (privé-firma en beschutte werkplaats) werd het gebruik van onkruidverdelgers in plantsoenen en verharde oppervlakten verder teruggedrongen. In 2004 werd er voor de bestrijding van onkruiden enkel nog gebruik gemaakt van Zapper en Roundup Ultra (allebei producten met glyfosaat 5), omdat deze producten minder schadelijk zijn voor het milieu. Bij het bestrijden van ongedierte bv. processierupsen, vliegen, vlooien, ratten, enz…., wordt er zoveel mogelijk beroep gedaan op gespecialiseerd personeel. Bij de bestrijding ervan wordt gevraagd om, in de mate van het mogelijke, gebruik te maken van de minst schadelijke producten (bv. het bacteriepreparaat ter bestrijding van de eikenprocessierupsen, branden). De gemeente biedt hulp bij de bestrijding van eikenprocessierupsen bij particulieren. Om de inwoners aan te sporen om preventief hun bomen te behandelen zal de gemeente een tussenkomst voorzien in de kosten van de preventieve behandeling van bomen op privaat terrein. Aan de bevolking wordt er gratis rattenvergif aangeboden. Landbouwers kunnen beheersovereenkomsten afsluiten met de Vlaamse Landmaatschappij voor perceelsrandenbeheer. De beheerpaketten voor perceelsrandenbeheer mikken op een verbetering van de milieukwaliteit door ervoor te zorgen dat minder bestrijdingsmiddelen en voedingsstoffen in waterlopen, heggen, houtkanten, houtwallen of holle wegen terechtkomen. Het gemeentebestuur voorziet een extra financiële bijdrage voor beheersovereenkomsten die worden afgesloten tussen de VLM en de landbouwers (GR 24 maart 2005).

4.1.1.2. Duurzaam geëxploiteerd hout Waar mogelijk worden zitbanken / pick-nicktafels aangekocht/vervaardigd uit FSCgelabeld hout6. Bij gemeentelijke projecten wordt nagegaan of het mogelijk is om gebruik te maken van hout met FSC-label (of equivalent). Hierbij wordt steeds rekening gehouden worden met de beschikbaarheid van de houtsoort, de technische haalbaarheid en de kostprijs. In 2005 werden er zitbanken aangekocht worden, die vervaardigd zijn uit FSC-gelabeld hout. Voor de bomen- en heesterbordjes in het park in Loenhout werd gebruik gemaakt van hardhout met FSC-label.

5

Glyfosaat blokkeert het biochemisch proces zodat de plant niet langer zelf eiwitten kan produceren, en langzaam maar zeker afsterft. 6 FSC: Forest Stewardship Council. FSC-gelabeld hout, is hout afkomstig uit bossen die op en verantwoorde manier worden beheerd en onafhankelijk gecertificeerd volgens de regels van het Forest Stewardship Council.


53

4.1.1.3. Compost Door de gemeentelijke groendienst wordt voor het planten van heesters en bomen gebruik gemaakt van compost. De compost komt van de groencomposteringsinstallatie van IGEAN en heeft een VLACO7-certificaat.

4.1.1.4. Mulching Hakselhout wordt voor het merendeel in grote aanplantingsvakken aangebracht en werd gewonnen van eigen snoeiwerkzaamheden.

4.1.1.5. Breekpuin Door de gemeentelijke bouwdienst wordt er al enkele jaren gebruik gemaakt van breekpuin. Dit breekpuin is afkomstig van steenpuin (containerpark) dat door een vergunde inrichting (REVABO) wordt gemalen en dat een COPRO8-keuring heeft. Het wordt o.a. toegepast voor ophoging bij aanleg van een nieuwe weg,…

4.1.1.6. Kantoormaterialen en – onderhoud Er werden in 2004 enkele LCD-computerschermen aangekocht. Deze verbruiken 2 tot 10 maal minder energie dan oudere computerschermen Op alle gemeentelijke diensten wordt er sinds januari 2004 gebruik gemaakt van milieuvriendelijk FSC-gelabeld papier om te printen, kopiëren, faxen.

4.1.1.7. Cateringproducten Door het gemeentebestuur wordt er voor de gemeentelijke recepties drank (wijn en fruitsap) in retourflessen aangekocht bij de plaatselijke Wereldwinkel. Het water dat wordt geconsumeerd bij vergaderingen wordt eveneens in retourflessen aangekocht. De suiker wordt niet meer in individuele verpakkingen aangekocht. Er wordt losse suiker aangekocht die in suikerpotten verdeeld wordt. De plastic wegwerpbekers bij de drinkwaterbidon in het gemeentehuis werden weggehaald. Er wordt gebruik gemaakt van glazen. Het gebruik van een brooddoos wordt sterk gestimuleerd bij het personeel.

4.1.1.8. Schoonmaakmiddelen De veiligheidsfiches van alle schoonmaakmiddelen werden verzameld in 1 kaft. Deze kan door al het poetspersoneel worden ingekeken. Deze veiligheidsfiches bevatten ook beperkte informatie over de milieuvriendelijkheid van de producten. De meeste schoonmaakmiddelen die gebruikt worden binnen de gemeentelijke diensten zijn relatief milieuvriendelijk. In het kader van de verdere vorming en opleiding van onze personeelsleden werden er cursussen aangeboden die onder de noemer van milieuzorg geplaatst kunnen worden. Een deel van het schoonmaakpersoneel volgde in 2004 een cursus ‘milieuvriendelijke 7

VLACO-compost is een kwalitatief hoogstaande bodemverbeteraar met gekende en gecontroleerde eigenschappen inzake organische stof gehalte, rijpheidsgraad en andere kenmerken. 8 De Coprocertificering is een kwaliteitskeuring van niet-verontreinigde puingranulaten door de onafhankelijke instelling vzw Controle Producten (of Copro). De keuring heeft een wettelijke basis : alle inerte granulaten en asfaltgranulaten die men wenst te laten hergebruiken moeten overeenkomstig het Vlarea gekeurd worden door de vzw Copro.


54

schoonmaaktechnieken’. Tijdens de personeelsvergaderingen met al het gemeentelijk schoonmaakpersoneel wordt stilgestaan bij milieuvriendelijk schoonmaken.

4.1.1.9. Materialen voor tuinen groenaanleg, onderhoud en meubilair Speeltuigen en tuinmeubilair uit gerecycleerde kunststoffen: Er werden een aantal speeltuigen aangekocht vervaardigd uit gerecycleerde kunststoffen. Houtverduurzamingsmiddelen Het gebruik van chemische houtverduurzamingsmiddelen wordt vermeden waar dat nuttig en praktisch haalbaar is. Verven De gemeente streeft ernaar om waar mogelijk de schilderwerken in gemeentegebouwen uit te voeren met verven die arm zijn aan koolwaterstofaromaten. Waar mogelijk wordt gebruik gemaakt van watergedragen verven, vervoIgens high-solids, en pas in Iaatste instantie soIventrijke verven.

b. Visie 4.1.1.1. Bestrijdingsmiddelen Verder adviseren groendienst. Burgers aanschrijven, adviseren indien wordt vastgesteld dat zij sproeistoffen gebruiken. Wanneer vastgesteld wordt dat particulieren sproeistoffen gebruiken om bv. het onkruid te bestrijden op de stoep, kan een brief verzonden worden met daarin enkele tips. Gebruik van zuiver zand bij aanleg van bv. voetpaden (vermijden van zaden in gebruikt zand), alsook controle op breedte van voegen, scherpe hoeken, en plaatsen waar onkruiden overvloedig de kans krijgen te wortelen. Ter compensatie van de vermindering van het herbicidengebruik kan een veegwagen met onkruidborstel worden gehuurd om het onkruid in en langs de straatgoten te verwijderen (tijdens de zomermaanden).

4.1.1.2. Duurzaam geëxploiteerd hout Bij het afleveren van een verkavelingsvergunning wordt door het gemeentebestuur aan de verkavelaar de verplichting opgelegd om de straten aan te planten. De gemeente zal als bijkomende verplichting opleggen dat de verkavelaar gebruik maakt van boompalen uit FSC-gelabeld hout. Er zal nagegaan worden bij welke projecten het mogelijk is om gebruik te maken van hout met FSC-label (of equivalent). Hiebij zal rekening gehouden worden met de beschikbaarheid van de houtsoort, de technische haalbaarheid en de kostprijs. Het gebruik van FSC-hout promoten bij de aanleg van beschoeiingen, speeltuinen, parkeerpaaltjes e.d.

4.1.1.3. Compost Door de gemeentelijke groendienst wordt gebruik gemaakt van compost met VLACOcertificaat.


55

4.1.1.4. Mulching Hakselhout van eigen snoeiwerkzaamheden wordt in grote aanplantingsvakken aangebracht.

4.1.1.5. Breekpuin Door de gemeentelijke bouwdienst wordt er breekpuin met COPRO-keuring gebruikt.

4.1.1.6. Kantoormaterialen en – onderhoud Milieuvriendelijke kantoormaterialen aanschaffen waar mogelijk.

4.1.1.7. Cateringproducten Het gebruik van milieuvriendelijke cateringproducten uitbreiden.

4.1.1.8. Schoonmaakmiddelen Bij de aankoop van nieuwe schoonmaakproducten zal gestreefd worden naar de aankoop van milieuvriendelijkere schoonmaakproducten. Dit zal in overleg met het schoonmaakpersoneel gebeuren.

4.1.1.9. Materialen voor tuinen groenaanleg, onderhoud en meubilair Het gevoerde beleid wordt voortgezet en verder uitgewerkt.

4.1.1.10. Algemeen Het gebruik van solventhoudende stoffen binnen de gemeente zoveel mogelijk inperken (white spirit, thinners, lijmen, verven en vernissen, solventhoudende kuis- en reinigingsproducten, enz.).

c. Aandachtspunten/knelpunten Het is niet eenvoudig de gewoontes van mensen en diensten te veranderen.


56

d. Acties 1. De gemeente wil het gebruik van bestrijdingsmiddelen gefaseerd afbouwen volgens het reductieprogramma. 2. Duurzaam geëxploiteerd hout: de gemeente zal FSC-hout trachten standaard te gebruiken in gemeentelijke werken en op te leggen aan aannemers. Hiervoor moeten eerst een aantal testprojecten worden opgezet. 3. Compost: gebruik van VLACO-compost voortzetten. 4. Mulching: het gebruik van hakselhout van eigen snoeiwerkzaamheden. 5. Breekpuin: gebruik van COPRO gekeurd breekpuin bestendigen. 6. Kantoormaterialen: ecologische criteria opnemen bij de aankoop. 7. Verpakkingsafval: de leverancier aanzetten om het verpakkingsafval terug te nemen. 8. Schoonmaakmiddelen: het gebruik van milieuverantwoorde producten bestendigen, eventuele problemen verhelpen en personeel goed informeren. 9. Verven, vernissen: informatiesessies houden naar het personeel en hen aanzetten om meer verantwoorde producten te gebruiken. Overleg plegen met magazijnier over de aankoop van verven en vernissen. 10. Scholen: Compostmeesters werken nauw samen met de scholen. Deze werking moet bestendigd, en waar mogelijk geïntensifieerd worden. 11. De sensibilisering van de bevolking wordt voorgezet. De gemeente communiceert haar milieuvriendelijke toepassingen naar de bevolking. 12. De coördinator-pesticidenreductie informeert de medewerknemers van de groendienst ( brochures, affiches,… ). 13. De risico-evaluatie van alle chemische onkruidbestrijdingsmiddelen wordt opgevolgd en waar nodig geactualiseerd. 14. De inventaris van alle bestrijdingsmiddelen mbt. de oppervlakte en reeds toegepaste alternatieve bestrijdingsmethoden wordt verfijnd. Waar mogelijk wordt overgeschakeld op alternatieve bestrijdingsmiddelen. 15. Er zal worden omgeschakeld naar milieuvriendelijke was -en schoonmaakmiddelen in de gemeentelijke instellingen.


57

4.1.2. Afvalstoffen Het begrip "afval" wordt als volgt omschreven: "elke stof of elk voorwerp waarvan de houder zich ontdoet, voornemens is zich te ontdoen of zich moet ontdoen". Het belangrijkste doel in het afvalstoffenbeleid is het voorkomen van afvalstoffen (preventie). De afvalstoffen die ontstaan dienen zoveel mogelijk te worden gerecupereerd (recyclage, compostering). Afvalstoffen die niet voorkomen of gerecupereerd kunnen worden dienen op de meest milieuvriendelijke manier te worden verwijderd, waarbij verbranding (met energierecuperatie) van afval de voorkeur verdient boven storten. Vermits de gemeente niveau 1 van de cluster vaste stoffen van de Samenwerkingsovereenkomst heeft ondertekend, moet ze acties ondernemen met betrekking tot afvalpreventie, hergebruik van afvalstoffen, selectieve inzameling, restafval, en illegaal ontwijkgedrag.

4.1.2.1. Afvalpreventie Afvalpreventieplan: Het afvalpreventieplan dat door IGEAN werd opgemaakt, in opdracht van de gemeente Wuustwezel, werd goedgekeurd door de gemeenteraad in zitting van 24 juni 2002. De verschillende actiepunten die in dit plan aan bod komen zijn: 1. Thuiscomposteren. 2. Anti-reclame stickers. 3. Sensibilisering via gemeentelijke informatiekanalen. 4. Kippenactie. 5. Afvalpreventie naar scholen. 6. Afvalpreventie andere doelgroepen 7. Actie boodschappentas 8. Afvalvoorkoming op evenementen Specifieke acties: 1. Interne milieuzorg m.b.t. afvalpreventie. 2. Afvalarm winkelen. 3. Afvalvoorkoming op school Een aantal punten werden in 2004 opgestart, waaronder thuiscomposteren, antireclamestickers, sensibilisering, kippenactie en afvalvoorkoming op school.

a. Stand van zaken De gemeente stimuleert afvalpreventie via het aanbieden van compostvaten of andere middelen om thuis te composteren en via het aanbieden van antireclamestickers. Deze acties worden ondersteund door middel van minstens een passieve sensibilisatie van de inwoners. Daarnaast zal de gemeente jaarlijks een actieve sensibilisatie rond de preventie van minstens één afvalstof uitvoeren. De gemeente kan kiezen uit volgende nietlimitatieve keuzelijst voor welke afvalstof zij een actieve sensibilisatie voert : GFT-afval, papierafval, verpakkingsafval, afvalarme tuin, afvalarm evenement, katoenen luiers, e.d..


58

4.1.2.1.1. Aanbieden van compostvaten of andere middelen voor thuiscomposteren. Compostvaten Om het thuiscomposteren te bevorderen worden compostvaten verkocht. De vaten worden via een intergemeentelijke aanbesteding aangekocht en verkocht via de milieudienst. De aankoop wordt gedeeltelijk gesubsidieerd door OVAM. Eind 2005 werden er in totaal reeds 629 vaten verkocht (sinds 1990). Compostmeesters Omdat heel wat beginnende composteerders vragen hadden over allerlei facetten van het thuiscomposteren werd een opleiding voor "compostmeesters" in het leven geroepen. Een compostmeester is een vrijwilliger die gratis een opleiding krijgt over composteren. De opleiding, georganiseerd door IGEAN milieu & veiligheid, wordt mede gesubsidieerd door OVAM. In 2004 telde de gemeente 11 compostmeesters. Thuiscomposteren Het promoten van het thuiscomposteren gebeurde via allerlei acties: -Goedkoop aanbieden van compostvaten (50% van de normale verkoopprijs). De verkoop verloopt via de groendienst. -De compostcursus wordt in samenwerking met VLACO en IGEAN gegeven en is gratis. -De deelnemers aan de compostcursus kunnen participeren in de gemeentelijke compostmeesterwerking en kunnen ook een verdere opleiding tot compostmeester volgen. -Deelname aan “juni compostmaand” d.m.v een demonstratiestand op de jaarlijkse Achter d’Hovenfeesten. De compostmeesters informeerden de bezoekers over het composteren in een vat of in een bak, over het gebruik van bladeren, snippers of grasmaaisel als mulchmateriaal, over het gebruik van mulchmaaiers, over het verwerken van snoeihout in vlechtwerken en houtwallen, over wormen en kippen en nog veel meer. -Demonstratiestand van de compostmeesterwerking op de Loenhoutse Boerenmarkt. -Er werd een informatieavond georganiseerd rond thuiscomposteren. Afvalarme tuin Reeds vele jaren wordt de actie “Bloem van een Gemeente” georganiseerd. In 2004 werd een nieuwe categorie ‘De ecologische siertuin’ ingevoerd. Voor deze categorie wordt er bij de beoordeling rekening gehouden met de volgende aspecten: -het tuinieren zonder bestrijdingsmiddelen; -welke biologische producten er worden gebruikt; -of er streekeigen planten worden gebruikt; -of er in de tuin aan afvalpreventie wordt gedaan (composteren, snoeiarme aanleg, gebruik van bodembedekkers, enz…). Kippenactie Jaarlijks worden er kippen te koop aangeboden aan de bevolking, daar deze uitstekende verwerkers zijn van allerhande organisch afval. 4.1.2.1.2. Aanbieden van anti-reclamestickers. Het gemeentebestuur biedt aan zijn inwoners gratis anti-reclamestickers aan. De mogelijkheid tot het verkrijgen van de stickers wordt ook geregeld gecommuniceerd via de milieuraad, de milieuverenigingen, enz. Ook op de website wordt hierover gecommuniceerd.


59

4.1.2.1.3. Sensibilisering rond afvalpreventie via gemeentelijke informatiekanalen m.b.t. GFT+, papier en verpakkingsafval. Het doel van deze actie is het ontmoedigen van eenmalige verpakkingen en stimuleren van herbruikbare verpakkingen. Afvalvoorkoming op school -In het kader van het Afvalpreventieplan heeft IGEAN de scholen van Wuustwezel bezocht om een enquête te houden over de bestaande toestand inzake afvalpreventie. De resultaten van deze enquête werden besproken tijdens een vergadering met IGEAN, de schepen van Leefmilieu en de schoolhoofden van de Wuustwezelse scholen. -De gemeente heeft in 2003 voor de geïnteresseerde Wuustwezelse scholen drinkwaterfonteintjes aangekocht. Deze fonteintjes werden via IGEAN aangekocht en werden gesubsidieerd door OVAM. De fonteintjes werden in 2004 geplaatst. -Een aantal klassen van verschillende Wuustwezelse scholen bracht een bezoek aan het containerpark. Hierbij kregen ze een uitleg over waarom selecteren zo belangrijk is en hoe de verwerking van de verschillende fracties gebeurt. Dit gebeurde met behulp van de educatieve recyclagekoffer van Fost Plus. -Actie koekendozen: Alle leerlingen van het eerste leerjaar van de Wuustwezelse basisscholen krijgen bij het begin van elk nieuwe schooljaar een koekendoos van het gemeentebestuur. De koekendozen worden uitgedeeld in de klassen door de schepen van Leefmilieu en de duurzaamheidsambtenaar. De kinderen krijgen een uitleg over waarom en hoe ze de koekendozen moeten gebruiken. De koekendozen dragen het opschrift: ‘Ik draag zorg voor het milieu in Wuustwezel’. Tevens worden de leerlingen aangespoord worden om fruit te eten zodat ze minder verpakkingsafval produceren. Interne milieuzorg m.b.t.afvalpreventie Ook het eigen personeel werd gesensibiliseerd m.b.t. afvalpreventie. Dit gebeurde via de Milieunieuwsbrief, via het personeelsblad Vinkenpraat en tijdens personeelsvergaderingen. Hierbij werd de nadruk gelegd op verpakkingsafval (brooddoos,…), papierbesparing, correct sorteren, hergebruik. 4.1.2.1.4. Flankerend beleid bij het gebruik van andere steunmaatregelen. Elke twee maanden wordt in het gemeentelijk informatieblad speciale artikels gewijd aan bijzondere items en dit omtrent tips en sensibilisatie bv. i.v.m. ophalen huisvuil of hergebruik (composteren, GFT+-afval, kringloopcentrum, OVAM-brochures, enz….). De gemeente promoot de compostcursus en dient artikels in voor de afvalkrant. De intergemeentelijke afvalkrant verschijnt drie maal per jaar in alle gemeenten van de IGEAN-regio (gemeenten ten noorden, zuiden en oosten van Antwerpen). Aan de gemeenten wordt de mogelijkheid geboden om zelf een artikel in de afvalkrant te plaatsen, dat dan alleen in die kranten verschijnt die op hun grondgebied verspreid worden. Indien men geen gebruik wenst te maken van deze mogelijkheid, wordt er gewoon een standaardartikel gepubliceerd. Via een eigen artikel kan er ingespeeld worden op lokaal gebonden problemen. Voor de demoplaats op het containerpark werden infoborden aangekocht bij Vlaco vzw.


60

b. Visie Afvalpreventie Compostmeesterwerking, thuiscomposteren - Organisatie van vergaderingen met de compostmeesters, uitbouwen van de demostand op het recyclagepark. - Opnieuw reclame maken voor de compostcursus van IGEAN m & v. - Opmaken van gemeentelijke folders over composteren en zorgen voor een verdeling op grote schaal. - Reclame voor composteren tijdens wijkvergaderingen. Gebruik van herbruikbare bekers De gemeente zal het gebruik van herbruikbare bekers zoveel mogelijk stimuleren bij de verschillende doelgroepen. Via de jeugdraad kan het gebruik van herbruikbare bekers gestimuleerd worden bij de jeugdverenigingen. Drinkwaterfonteintjes De mogelijkheden van drinkwaterfonteinen op openbare plaatsen worden verder onderzocht.

c. Aandachtspunten/knelpunten Compostmeesterwerking: het blijft moeilijk om vrijwilligers te vinden.

d. Acties Afvalpreventie 1. Verderzetten en uitbreiden van de compostmeesterwerking door het volgen van bijscholingscursussen, demonstraties door de compostmeesters, promotie van compostvaten via het gemeentelijk infoblad, uitbouwen van de demoplaats,... Door IGEAN milieu & veiligheid wordt een nieuwe cursus composteren georganiseerd. 2. Het hergebruik en composteren van tuinafval verder stimuleren door het verkopen van compostvaten, het verkopen van kippen, het ondersteunen van de compostmeesters. 3. Het verspreiden van informatie: brochures, artikels, infosessies organiseren. De intergemeentelijke uitgave van de afvalkrant zal jaarlijks drie maal verschijnen met naast gemeenschappelijke ook eigen onderwerpen ivm afval en afvalpreventie. 4. Verderzetten van preventiecampagnes naar scholen en andere zoals rondleiding op het containerpark en toelichting geven door de compostmeesters. 5. Verenigingen en scholen ondersteunen en aanmoedigen bij het opzetten en uitwerken van acties mbt. afvalpreventie, samenwerken met de middenstand rond afvalarm winkelen, antireclamestickers verder blijven uitdelen, het gebruik van herbruikbare bekers stimuleren. 6. De mogelijkheden van drinkwaterfonteinen op openbare plaatsen worden verder onderzocht.


61

4.1.2.2. Hergebruik van afvalstoffen. a. Inleiding In 1997 werd in Brecht het Kringloopcentrum “De Cirkel” opgestart. Nadat het Kringloopcentrum werd erkend door de OVAM gaf de gemeenteraad op 30 maart 1998 haar goedkeuring aan een samenwerkingsovereenkomst tussen de gemeente Wuustwezel en het Kringloopcentrum “De Cirkel”. Alle herbruikbare goederen kunnen worden afgegeven in kringloopcentrum 'De Cirkel' te Brecht (Sint Lenaarts) of worden gratis na afspraak aan huis opgehaald door kringloopcentrum 'De Cirkel' in de gemeenten Brecht, Wuustwezel, Zoersel, Zandhoven, Malle en Schilde.

b. Stand van zaken Het kringloopcentrum De Cirkel haalt volgende goederen gratis en op afspraak op: meubelen in goede staat, kledij, huishoudtoestellen,hifi ...., speelgoed, boeken…, tuingerief, huisraad en allerlei… Textielinzameling gebeurt door middel van containers die verspreid staan opgesteld in de gemeente of via huis-aan-huisinzameling. De bedrijven die textielcontainers willen plaatsen op privé-gronden in de gemeente moeten in eerste instantie erkend zijn door OVAM. Bovendien moeten ze ook nog beschikken over een overeenkomst met het gemeentebestuur.

c. Visie Hergebruik De samenwerking met het kringloopcentrum wordt voortgezet en geoptimaliseerd. De milieudienst zal de mogelijkheden van het kringloopcentrum blijven promoten.

4.1.2.3. Selectieve inzameling 4.1.2.3.1. Het uitbaten van een vergund containerpark overeenkomstig de minimum uitbatingsvoorwaarden van het Uitvoeringsplan Huishoudelijke Afvalstoffen. Het containerpark is opgestart in november 1991 en is gesitueerd aan de Polderstraat te Wuustwezel. Het containerpark is alleen toegankelijk voor mensen die in Wuustwezel wonen of die een tweede verblijf in Wuustwezel hebben. Door het bestuur werd er eind 2001 een retributiereglement opgemaakt. Dit reglement werd laatst aangepast eind 2004 en geeft aan welke retributie verschuldigd is in overeenstemming met de fractie die aangeboden wordt. Vanaf 1 januari 2005 is de inkombeurt die aangerekend werd op het containerpark afgeschaft en wordt de beurtenkaart ingevoerd die bestaat uit 15 beurten. Het aantal beurten dat je nodig hebt, is afhankelijk van de hoeveelheid die je bijhebt, en van de graad van vervuiling van het meegebrachte materiaal. De beurtenkaarten worden verkocht op het gemeentehuis aan het loket en in de bibliotheek van Wuustwezel, Gooreind en Loenhout PMD, KGA, papier en karton, motorolie, frituurvet, olie, gewone autobatterij,TL-lampen, Afgedankte elektrische en elektronische apparaten (AEEA), oude metalen, zijn gratis te brengen. Gemeentelijk milieubeleidsplan Wuustwezel 2006-2010

62

Vanaf februari 2005 startte de gemeente i.s.m. IGEAN milieu & veiligheid met de selectieve inzameling van plastic folie en plastic bloempotten en plantentrays op het containerpark. Inwoners kunnen deze fracties gratis afleveren op het containerpark. Eind 2004 werd i.s.m. IGEAN milieu & veiligheid een subsidiedossier ingediend bij OVAM voor de aanpassing van het gemeentelijk containerpark. Eind 2004 werd de stedenbouwkundige vergunning voor de aanpassing van het containerpark afgeleverd. In 2006 zal gestart worden met de aanpassingswerken. Met de gemeente Kalmthout werden onderhandelingen aangeknoopt opdat de bewoners van Gooreind terecht zouden kunnen op het nieuwe containerpark op het industrieterrein Bosduin te Kalmthout. Tabel: bezoekers containerpark (periode 2000-2005) Jaar bezoekers 2000 28.272 2001 28.734 2002 6.993 2003 8.352 2004 9.849 2005 11.207

In 2002 werd het systeem van Diftar van toepassing. Hierdoor daalde het aantal gebruikers van het containerpark drastisch. De KGA-inzameling gebeurt via de gemeentelijke containerparken en via wijkinzameling. De ophaling gebeurt 4 keer per jaar op vaste ophaalpunten per wijk. Om de kwaliteit van de ingezamelde houtafvalfractie te kunnen waarborgen is een scheiding voorzien tussen de groep niet-gevaarlijk behandeld en onbehandeld houtafval enerzijds en de fractie gevaarlijk behandeld houtafval anderzijds. Krachtens het afvalstoffendecreet is een scheiding tussen gevaarlijke en niet-gevaarlijke afvalstoffen immers verplicht. 4.1.2.3.2. Selectieve inzameling van GFT+ of groenafval, papier en karton, glas, PMD, KGA en grofvuil overeenkomstig de minimale inzamelvoorwaarden opgelegd door het Uitvoeringsplan Huishoudelijke Afvalstoffen

a. Stand van zaken Fracties + inzamelwijze: 1. PMD Plastiek flessen en flacons, metaal en drankkartons worden om de twee weken opgehaald. 2. GFT+ Groente-, fruit- en tuinafval met recycleerbare papierfractie wordt om de twee weken opgehaald in de week wanneer er geen blauwe en grijze zakken opgehaald worden. In het najaar worden er in de verschillende wijken in de gemeente bladerenkorven gezet waar de inwoners hun bladeren in kunnen deponeren. Inwoners die van een grote hoeveelheid tuinafval af willen kunnen deze (tegen betaling) laten ophalen door de gemeentelijke diensten. Gemeentelijk milieubeleidsplan Wuustwezel 2006-2010

63

Personen met een handicap die leiden aan incontinentie kunnen een subsidie bekomen om de kosten te dekken van een grote GFT+-container (240 liter). Het verschil tussen een 120 l en een 240 liter wordt terugbetaald. 3. Klein gevaarlijk afval De KGA-inzameling gebeurt via de gemeentelijke containerparken en via wijkinzameling. 4. Papier en Karton Een keer per maand wordt het papier en karton opgehaald. Het gemeentebestuur stelde een firma aan die deze ophaling verzorgt. Daarnaast zijn ook sommige verenigingen actief op dit gebied. 5. Restfractie Wat er dan nog over blijft is de restfractie. De grijze huisvuilzakken worden om de twee weken opgehaald, samen met de PMD-zakken. Alleen de huisvuilzakken met opdruk “gemeente Wuustwezel” worden meegenomen door de vuilkar. De huisvuilzakken zijn te koop op het gemeentehuis en bij de plaatselijke middenstand. Het gemeentebestuur voert een sociaal beleid, waarbij een aantal gratis huisvuilzakken ter beschikking worden gesteld (gezin, KMO en ZO). 6. Grof huisvuil Het betreft stukken die zo groot zijn, dat ze niet in een van de hiervoor genoemde zakken of containers kunnen: oude meubels, matrassen, … Het groot huisvuil wordt 2 maal per jaar opgehaald, enkel op afroep en tegen betaling. Oud ijzer De ophaling van 'metalen gemengd (oud ijzer) ' gebeurt op het containerpark en 2 maal per jaar huis-aan-huis op afroep. Glascontainers Er staan glasbollen voor gekleurd glas en voor wit glas op het containerpark. In Wuustwezel: begin Gasthuisdreef, Slijkstraat, Nieuwendijk Sterbos, Berkendreef aan de school, Wouwerstraat, Vloeikensstraat, Witgoorse baan. In Gooreind: Kerkplaats, hoek Waterdreef-Bosduinstraat, Fazantendreef, Mansionstraat In Loenhout: B. J. Van Looverenplein, Wuustwezelseweg, Neervenweg, Heiendweg, Terbeekseweg De bouwafvalzak Binnen de 5 werkdagen na afspraak komt de firma BRN de zak gratis ophalen. Deze zak kan alleen op het gemeentehuis bij de dienst onthaal gekocht worden.

b. Visie De bevolking wordt verder ingelicht over de bestemming die ingezameld afval krijgt. De fracties die ingezameld worden via de huis-aan-huisinzameling, of op het recyclagepark worden verwerkt volgens het principe van de “ladder van Lansink”9. 9

De “ladder van Lansink” geeft de hiërarchie aan die bij voorkeur toegepast wordt bij de verwerking van afval, en kan als volgt worden samengevat: 1. Preventie 2. Hergebruik 3. Recyclage 4. Secundaire grondstof (= verschillend van recyclage, aangezien er een nieuwe stof gevormd wordt) 5. Verbranden/verwerken met energierecuperatie 6. Verbranden en storten Het voorkomen van afvalstoffen is het belangrijkste doel in het afvalstoffenbeleid, immers wat niet moet verwerkt worden kan ook niet voor problemen zorgen. De afvalstoffen die vervolgens ontstaan, dienen zoveel mogelijk te worden gerecupereerd.


64

Scheidingsregels zijn voor de inwoners niet altijd eenvoudig en worden door sommigen snel vergeten. De wijze van inzameling van een fractie dient op een efficiënte en effectieve manier te gebeuren en zal telkens worden beoordeeld op de haalbaarheid. 4.1.2.3.3. Selectieve inzameling van de eigen bedrijfsafvalstoffen.

a. Stand van zaken Het restafval, het PMD en het GFT+ worden opgehaald door een erkende ophaler “aan huis” opgehaald. Het papier & karton wordt verzameld in de kelder van het gemeentehuis en wordt maandelijks afgevoerd naar het containerpark. De eigen bedrijfsafvalstoffen worden gesorteerd en weggebracht naar het containerpark. Van daaruit worden de verschillende fracties opgehaald door erkende ophalers. Afgewerkte olie wordt rechtstreeks afgehaald op het gemeentemagazijn door een erkende inzamelaar voor aflaatolie of -indien het om kleinere hoeveelheden gaat- naar het containerpark gebracht. Houtafval, vlak glas, KGA, grof vuil, AEEA, enz. worden gesorteerd en naar het containerpark gebracht. Grote hoeveelheden steenpuin worden rechtstreeks naar REVABO afgevoerd, waar het gemalen wordt. Kleinere hoeveelheden worden eerst naar het containerpark overgebracht van waaruit dit ook overgebracht wordt naar REVABO. Ten minste de volgende bedrijfsafvalstoffen moeten gescheiden worden aangeboden en afzonderlijk worden gehouden bij de ophaling of inzameling (Art. 5.2.2.1. § 1 VLAREA): Afvalstof 1° klein gevaarlijk afval van vergelijkbare bedrijfsmatige oorsprong 2° glasafval 3° papier- en kartonafvalstoffen

4° afval van plantaardige en dierlijke oliën en vetten 5° groenafval

6°- textielafval 7° afgedankte elektrische en elektronische apparatuur 8° afvalbanden 9° steenachtige fracties van bouwen sloopafval 10° afgewerkte olie 11° gevaarlijke afvalstoffen

Ophaling / inzameling Kga-kluis containerpark containerpark beperkte hoeveelheden: aanbieding op straat. grotere hoeveelheden: containerpark kga-kluis op containerpark beperkte hoeveelheden: aanbieding op straat. grotere hoeveelheden: containerpark Door vuilniswagen naar verwerker gebracht Containerpark Naar leverancier Containerpark / REVABO Kga-kluis containerpark / erkend verwerker Kga-kluis containerpark

De afvalstoffen die niet kunnen worden voorkomen of gerecupereerd dienen op de meest milieuvriendelijke manier te worden verwijderd, waarbij het verbranden (met energieterugwinning) de voorkeur verdient boven storten.


65

12° asbestcementhoudende afvalstoffen 13° afgedankte apparatuur en recipiënten die ozonafbrekende stoffen of gefluoreerde broeikasgassen bevatten. + 1° houtafvalstoffen 2° metaalafvalstoffen

Containerpark Naar erkend verwerver

Containerpark Containerpark

b. Visie De selectieve inzameling van de eigen bedrijfsafvalstoffen wordt verder uitgewerkt.

c. Aandachtspunten/knelpunten Er dient te worden opgemerkt dat de gemeentelijke afvalberg van de diensten ook afkomstig is van manifestaties en allerhande activiteiten van en door derden in de gemeentegebouwen (bv. ontspanningslokalen, cultureel centrum, enz…).

4.1.2.4. Restafval a. Inleiding Alle handelingen zoals vermeld onder 1.2.3. Selectieve inzamelingen, 1.2.2. Hergebruik van afval, en 1.2.1. Afvalpreventie, hebben hun weerslag op de daling van het restafval.

b. Stand van zaken Volgende afvalfracties worden tot het restafval gerekend: Huisvuil, Grofvuil,Gemeentevuil, sorteerresidu van het PMD-afval. Tabel: restafval per inwoner(periode 1995-2005) Jaar 1995 1996 1997 1998 1999 2000 2001 2002 2003 2004 2005

Kg/inwoner 264,63 264,71 262,43 175,56 184,03 195,51 234,16 159,05 169,22 150,87 115,90

De acties en maatregelen die de gemeente uitvoert, dienen ertoe te leiden dat vanaf 2005 maximaal de doelstelling restafval van het vigerende Uitvoeringsplan Huishoudelijke


66

Afvalstoffen10 op niveau van een gemeente, met name maximaal 200 kg restafval per inwoner per kalenderjaar, gerealiseerd wordt.

c. Visie Restafval Het principe van de vervuiler betaalt wordt op een evenwichtige wijze verder doorgevoerd. De komende jaren zal het gemeentebestuur intens blijven werken rond afvalpreventie. In combinatie daarmee zal de gemeente het principe ‘de vervuiler betaalt’ verder uitwerken in haar dienstverlening, zodat zowel de totale hoeveelheid afval als het aandeel niet recupereerbaar afval in de komende jaren verder dalen. Wanneer er nieuwe mogelijkheden met betrekking tot selectieve inzameling worden gecreëerd, zullen we telkens onderzoeken of dit binnen het gemeentelijke afvalbeleid kan kaderen. De jeugdraad wordt regelmatig ingelicht over de evoluties inzake afval sorteren.

d. Aandachtspunten/knelpunten Preventie.

e. Acties Restafval 7. de sorteerregels van de diverse fracties op regelmatige tijdstippen aan de burgers meedelen en dit op een voor iedereen verstaanbare wijze.

4.1.2.5. Illegaal ontwijkgedrag a. Inleiding Het tegengaan van illegaal ontwijkgedrag gebeurt met sensibiliseringsacties rond sluikstorten, sluikstoken, zwerfvuil, verkeerd aanbieden van afvalstoffen of andere vormen van illegaal ontwijkgedrag. De gemeente voert overeenkomstig de samenwerkingsovereenkomst jaarlijks minstens een passieve sensibilisatie rond één van volgende drie thema's: 1° thema 1 : sluikstorten, sluikstoken, zwerfvuil; 2° thema 2 : het verkeerd aanbieden van afvalstoffen of andere vormen van illegaal ontwijkgedrag; 3° thema 3 : Ten aanzien van de KMO's en zelfstandige ondernemers creëert de gemeente duidelijkheid over de mogelijkheden om van de gemeentelijke inzamelkanalen voor afvalstoffen gebruik te maken. De gemeente communiceert dit naar de kmo's en zelfstandige ondernemers, gevestigd in haar gemeente. De gemeente zorgt ervoor dat jaarlijks een ander thema aan bod komt en dat elk thema minstens eenmaal aan bod komt tijdens de periode 2005-2007, de duurtijd van de samenwerkingsovereenkomst.

10

Uitvoeringsplan Huishoudelijke Afvalstoffen 2003-2007 2003: 220 kg / inwoner (gemidd. Vlaamse Gewest: 180 kg / inw.) 2005: 200 kg / inwoner (gemidd. Vlaamse Gewest: 165 kg / inw.) 2007: 150 kg / inwoner als gemiddelde voor het Vlaamse Gewest


67

b. Stand van zaken Zwerfvuilactie ZAPPA De gemeente nam deel aan de provinciale zwerfvuilactie ZAPPA op 6 maart 2004. De organisatie gebeurde in samenwerking met de gemeentelijke MINA-raad. Een aantal verenigingen, scholen en personeelsleden van de gemeentediensten pakten samen het zwerfvuil aan. Er werd 150 kg zwerfvuil opgehaald door onze vrijwilligers. In het gemeentelijk infoblad verscheen een artikel met een verslag over de actie. De inwoners werden hierin ook opgeroepen om het zwerfvuilprobleem mee te helpen verminderen. In het kader van ZAPPA werd er een tekenwedstrijd georganiseerd. De cursisten van de lokale tekenles maakten een ontwerp voor een infobord ‘Stop zwerfvuil!’. Het winnende ontwerp werd op stickers gedrukt (formaat: 50x70cm). De bedoeling is om deze infoborden te plaatsen op locaties waar veel zwerfvuil voorkomt. Opruimen zwerfvuil Tijdens de zomermaanden worden er 2 jobstudenten in dienst genomen om o.a. zwerfvuil op te ruimen. Actie “Wuustwezel Proper” Er zijn 2 werknemers in dienst wiens taak onder meer bevat: -opkuisen zwerfvuil, zoals blikjes, plastiek flessen, papier, drankkartons, enz.. -het melden van tekorten aan het openbaar domein. -proper maken van goten en perkjes langs de weg.Contract Vlaams Gewest. Onderhoud van het openbaar domein Met het Vlaams Gewest is een contract afgesloten waarbij de gemeente de gewestwegen (Bredabaan, Kalmthoutse Steenweg, Kampweg, Dorpsstraat, Nieuwmoerse Steenweg, Kapelstraat, Stoffezandstraat, Wuustwezelseweg) in de centra van onze gemeente netjes zal houden. Dit houdt onder meer het volgende in 14-daags onderhoud van de aanplantingen, snoeien van struiken, wekelijks maaien van het gras, ledigen van de straatkolken, ruimen van het zwerfvuil, wassen van de verkeersborden, vegen van de fietspaden. Belastingsreglement op het ophalen van sluikstort De minimumbelasting voor het ophalen van sluikstorten bedraagt 125 euro. Via het gemeentelijk informatieblad wordt het centraal meldpunt voor de melding van sluikstorten bekendgemaakt. Verkeerd aanbieden van afvalstoffen of andere vormen van illegaal ontwijkgedrag. In de Afvalkrant in het gemeentelijk infoblad en op de website wordt de nodige informatie gegeven over het aanbieden van afval, stickers met informatie over het gebruik,... Sensibiliseringsacties Illegaal ontwijkgedrag wordt structureel tegengaan met sensibiliseringsacties rond sluikstorten, sluikstoken, preventie van zwerfvuil, verkeerd aanbieden van afvalstoffen of andere vormen van illegaal ontwijkgedrag. Sluikstorten worden zo snel mogelijk opgeruimd. Daarmee wil men de burger duidelijk het signaal geven dat op hun melding snel wordt gereageerd. De scholen krijgen de nodige logistieke ondersteuning bij hun zwerfvuilacties.


68

c. Visie Illegaal ontwijkgedrag De jeugd-, wijken milieuverenigingen zullen betrokken worden bij zwerfvuilacties. Bij ernstige hinder (sluikstorten) kan geopteerd worden voor sensibiliserende/ waarschuwende borden op de plaatsen waar de zwerfvuilproblematiek zich voordoet. Burgers die inbreuken (beginnend sluikstort!) vaststellen moeten weten dat zij dit kunnen melden aan de milieudienst, of aan hun wijkagent. Dezelfde maatregelen gelden i.v.m. de verbranding van afval. Het probleem van het zwerfvuil wordt als zeer storend beschouwd, en is moeilijk te bestrijden. Er dient rekening te worden gehouden met het probleem van het zwerfvuil, en er dienen maatregelen te worden genomen om het sluikstorten te ontmoedigen. Elke maatregel zal worden beoordeeld op haalbaarheid, efficiëntie en effectiviteit.

d. Aandachtspunten/knelpunten Openbare vuilbakken en glasbakken worden gebruikt om huisvuil te storten.

e. Acties Illegaal ontwijkgedrag 8. De bevolking sensibiliseren i.v.m. de nadelige effecten op het leefmilieu en de mens van het verbranden van afval. 9. Het probleem van sluikstorten verder prioritair blijven aanpakken. 10. De opruiming van zwerfvuil door het inzetten van straatvegers, 11. De optimalisatie van het veegplan

4.1.2.6. KMO’s en zelfstandige ondernemers a. Inleiding KMO’s en Zelfstandige Ondernemers dienen te worden geïnformeerd over de mogelijkheden van de gemeentelijke inzamelkanalen. Dit houdt geenszins de verplichting in deze bedrijfsafvalstoffen ook in te zamelen. De bedrijfsafvalstoffen vermeld in art. 5.2.2.1 van het Vlarea moeten gescheiden worden aangeboden en afzonderlijk worden gehouden van het restafval bij de ophaling of inzameling. Afvalstoffen vergelijkbaar met huishoudelijk afval zijn afvalstoffen die qua aard, samenstelling en hoeveelheid te vergelijken zijn met huishoudelijk afval. Het begrip ‘vergelijkbaar’ is vooral van belang omdat het Vlaamse afvalbeleid voorziet in een gezamenlijke verwerking van huishoudelijk afval met ‘met huishoudelijk afval vergelijkbaar bedrijfsafval’. Wat betreft de gelijkstelling van afvalstoffen aan huishoudelijke afvalstoffen wordt alleen straat- en veegvuil aan huishoudelijke afvalstoffen gelijkgesteld. Alle andere afvalstoffen afkomstig van een bedrijfsactiviteit moeten dus als bedrijfsafval ingedeeld worden.

b. Stand van zaken KMO’s en ZO kregen onder dezelfde voorwaarden als particulieren toegang tot het containerpark, dit voor het bedrijfsafval dat gelijkgesteld is met huishoudelijk afval. Ook kunnen KMO’s en ZO gebruik maken van dezelfde dienstverlening qua selectieve inzamelingen (huisvuil, GFT+, enz…) als een particulier. Landbouwers kunnen de landbouwfolie naar het containerpark brengen. Gemeentelijk milieubeleidsplan Wuustwezel 2006-2010

69

c. Visie KMO’s en ZO KMO’s en Zelfstandige Ondernemers dienen voortdurend te worden geïnformeerd over de mogelijkheden van het containerpark: preventie primeert op selectieve inzameling. Er kan in de afvalgids een onderdeel opgenomen worden voor bedrijven. Handelaars dienen te worden aangezet om het verpakkingsafval door hun leverancier te laten terugnemen.

d. Aandachtspunten/knelpunten Bedrijfsafval dat als huishoudelijk afval wordt aangeboden. Communicatie naar KMO’s over mogelijke afvalinzamelingen.

e. Acties KMO’s en ZO 12. Trachten om met de bedrijven het bedrijfsafval terug te dringen. Er zullen onderhandelingen plaatsvinden met de plaatselijke zelfstandigen met het oog op afvalvermindering en de KMO’s zullen ondersteund en gemotiveerd worden om interne milieuzorg toe te passen. 13. Sensibilisatie – en informatiecampagnes organiseren.

4.1.2.7. Provinciaal overlegplatform a. Inleiding De vertegenwoordigers van de gemeenten en intercommunales nemen deel aan het provinciaal overlegplatform huishoudelijke afvalstoffen.

b. Stand van zaken IGEAN milieu & veiligheid neemt namens de gemeente deel aan dit provinciaal overlegplatform.


70

4.2. Cluster Water De gemeente die de Samenwerkingsovereenkomst ondertekent, voert verplicht de cluster water uit. De gemeente heeft in 2005 ingetekend op niveau 2. De cluster water omvat alle aspecten die te maken hebben met het watersysteem: oppervlaktewater, grondwater, waterbodems, het verzorgen van de oevers,…. Ook de waterketen (watergebruik en waterzuivering) speelt een belangrijke rol. Elke gemeente moet streven naar een duurzaam lokaal waterbeleid. Op de dienst Waterbeleid van de provincie worden per deelbekken (en dus niet volgens administratie grenzen) deelbekkenbeheerplannen opgesteld. Deze vormen een beleidsinstrument en een actieplan voor een integraal waterbeheer op lokaal vlak en zijn een samenwerkingsverband tussen de provincie, gemeenten, polders en andere instanties en belangengroepen. Het deelbekkenbeheerplan vormt een beleidsinstrument voor een integraal waterbeheer. De cluster water gaat daarom uit van een evenwichtige combinatie van acties, visievorming en planning. Niveau 1 is opgesplitst in twee grote delen: Werking binnen de eigen dienst = alle acties die de gemeente dient te ondernemen om het lokale waterbeheer te optimaliseren. Dit gaat van opstellen tot verordeningen tot het uitoefenen van de voorbeeldfuncties. Acties die verplicht dienen uitgevoerd te worden om te voldoen aan de cluster water: - Onderhoud van de waterlopen en grachtenstelsels conform de richtlijnen uit de deelbekkenbeheerplannen; - Opstellen van een gemeentelijk reglement m.b.t. het overwelven van baangrachten; - Bekend maken van de subsidiereglementen. Acties die slechts onder bepaalde omstandigheden dienen uitgevoerd te worden om te voldoen aan de cluster water: - Subsidie voor individuele afvalwaterzuivering, voor hemelwaterinstallaties en infiltratievoorzieningen bij gemeentelijke gebouwen; - Voorkomen van vismigratieknelpunten; - Sensibilisatieacties met betrekking tot erosie; - Uitvoeren van een wateraudit in gemeentelijke gebouwen bij nieuwbouw, herbouw of verbouwing. Werking naar buiten uit = de acties die ondernomen dienen te worden om de burgers van de gemeente ertoe aan te zetten om rationeel om te springen met water. Acties die verplicht dienen uitgevoerd te worden voor de cluster water: - subsidie voor individuele afvalwaterzuivering; - subsidie voor hemelwaterinstallaties; - subsidie voor infiltratievoorzieningen. Niveau 2. - Opmaak van actieplannen binnen het DuLo-waterplan - Uitvoering van projecten uit het deelbekkenbeheerplan of DuLowaterplan


71

Doelstellingen van de cluster Water. Strategische doelstellingen: - Het watersysteem verbeteren; oppervlaktewater, grondwater, waterbodems en het verzorgen van de oevers; - de waterketen duurzaam beïnvloeden; waterketen en waterzuivering. Operationele doelstellingen: - Realiseren van een duurzaam lokaal waterbeleid; - het lokale waterbeheer en het waterbeleid optimaliseren; - watersysteemgerichte integrale planvorming bij de lokale overheden; - vervullen van een belangrijke sturende, stimulerende en voorbeeldrol waarbij principes van duurzaam waterverbruik centraal staan. Onder de rubriek “stand van zaken” worden om. de reeds ondernomen acties beschreven. De acties opgenomen in dit plan dienen afgestemd te worden op de deelbekkenbeheerplannen die de gemeenten in samenspraak met de anderen waterbeheerders opmaakt.

4.2.1. Oppervlaktewater a. Stand van zaken 4.2.1.1. Waterlopen in de gemeente Bij alle ingrepen aan onbevaarbare waterlopen (2de en 3 de categorie en waterlopen van de oude atlas) dient machtiging van de bestendige deputatie bekomen te worden. Voor de uitvoering van acties in verband met onbevaarbare waterlopen dient er steeds overleg gepleegd te worden met de verantwoordelijke waterloopbeheerders (voor 2 de categorie: provincie; 3 de categorie: gemeente). De waterlopen die opgetekend werden in de oude atlas naar aanleiding van de wet van 07.05.1877 en niet overgenomen werden in de nieuwe atlas naar aanleiding van de wet van 15.03.1950, noemt men waterlopen van de oude atlas. Deze waterlopen hebben een specifiek provinciaal reglement. De aangelanden, de eigenaars, de vruchtgebruikers en de bezitters zijn verantwoordelijk voor ruimings, onderhouds- en herstellingswerken aan de waterlopen grenzend aan hun grond, en dit tot de halve breedte van de waterloop. De staat is eigenaar van de bedding tenzij de aangelanden een eigendomstitel kunnen voorleggen. Het verlenen van machtigingen voor werken gebeurt door de provincie. Door het algemeen reliëf is de afwatering van zuid naar noord gericht. Het gaat meestal om de bovenloop van zijbeekjes met een zwakke helling zonder een uitgesproken dal. De grotere samengestelde beken (Kleine Beek, Grote Beek en de Weerijsbeek) in het midden van het grondgebied vloeien noordoostwaarts en hebben iets diepere en smalle dalen. In het uiterste oosten van de gemeente behoren nog enkele beken tot het Mark-bekken, die verder richting Hoogstraten lopen: -Muntloop (2e categorie) -Blauwputbeek of Blauwputtenloop (3e categorie) -Herselingloop (3e categorie). Het centrale gedeelte van de gemeente behoort tot het bekken van de Aa of Weerijs of Grote Beek (1e en 2e categorie) waarin volgende beken uitmonden: -Sluiskensbeek (2e categorie) met de Venbeek (3e categorie) en de Heiloop (2e categorie)


72

-Wehagenbeek of Weehagensebeek (2e categorie) met de Hoogbroeksebeek (2e categorie) en de Kievitsbeek (3e categorie) -Hoogbosbeek of Hoogbosloop (3e categorie) -Bosloopke (3e categorie) -Buisloop (3e categorie) met de Geenhofloop (3e categorie) -Kleine Beek (2e en 3e categorie) met de Westdoornloop (3e categorie), de Akkervekenloop (3e categorie), Schietveldloop (2e categorie) en de Ertboringenloop (3e categorie) In het zuidwesten van de gemeente bevinden zich nog de bovenloop van de Kleine Aa (2e categorie) die naar Kalmthout afvloeit. Het noordwestelijke gedeelte van de gemeente behoort eveneens tot het bekken van de Aa of Weerijs, maar deze beken lopen eerst naar de Schrobbenloop in Nederland, waarvan enkele via Kalmthout. Hier zijn de belangrijkste beken: -Berkenbeek (2e categorie) -Wittegoor (2e categorie) -Grotloop (3e categorie) -Wolfsheuvelloop (3e categorie) -Noordwateringloop (3e categorie) -Steertenheuvelloop (3e categorie). Kaart: waterlopen in de gemeente van 2de en 3de categorie.


73

4.2.1.2. Watertoets Het decreet van 18 juli 2003 betreffende het algemeen waterbeleid (BS 14 november 2003) legt bepaalde verplichtingen op die de watertoets worden genoemd. Dit betekent dat de overheid, indien ze moet beslissen over een vergunningsaanvraag, een plan of programma, eerst moet nagaan of de werken of plannen geen schadelijke effecten veroorzaken op het watersysteem. Indien dat het geval is kan de overheid de vergunning weigeren, het plan niet goedkeuren ofwel gepaste voorwaarden of aanpassingen aan het plan opleggen. Deze voorwaarden of aanpassingen aan het plan moeten schadelijke effecten voorkomen.

4.2.1.3. Overstromingsgebieden Het Vlaamse gewest startte in 1996 met de opmaak van verschillende types overstromingskaarten. De overstromingskaarten hebben verschillende functies. Belangrijk hierbij is dat ze de bevolking kunnen bewustmaken van de (mogelijke) locatie van hun woning ten opzichte van de kans/risico/mogelijkheid op wateroverlast. Daarnaast krijgen deze kaarten ook een doorvertaling naar verschillende beleidsdomeinen en gebruikers. Momenteel worden de volgende types overstromingskaarten onderscheiden: -NOG, ROG en MOG Om de druk op het ruimtegebruik te kwantificeren werden de NOG en de ROG kaarten opgemaakt. De ruimte die waterlopen permanent of periodiek zouden innemen zonder de in Vlaanderen veelvuldig gebouwde kanaliserende en beschermende infrastructuur omvatten de van nature overstroombare gebieden (NOG). Deze gebieden zijn afgebakend door op basis van de bodemkaart op zoek te gaan naar sporen van overstromingen die zich voordeden vóóraleer deze infrastructuren gebouwd zijn. De NOG-kaart geeft dus de historisch overstroomde gebieden weer. Op de kaart met recent overstroomde gebieden (ROG) zijn alle op basis van terreinwaarnemingen gekarteerde zones aangeduid die daadwerkelijk overstroomden in de periode 1988-2004 (ROG 2005). De ROG-kaart is geen definitief document. Ze wordt geregeld aangevuld en geactualiseerd met de grenzen van de meest recent vastgestelde overstromingen. De kaarten met de gemodelleerde overstromingsgebieden (MOG) zijn het resultaat van modelstudies en bevatten naast een nauwkeurige begrenzing van overstromingen ook informatie over de frequentie van de overstromingen. Ook andere gegevens zoals de waterdiepte kunnen hieruit worden afgeleid. Momenteel zijn er MOG kaarten beschikbaar voor alle bevaarbare en voor alle met relevante overstromingen kampende onbevaarbare waterlopen. -schadekaarten en risicokaarten; -overstromingskaarten in de bekkenbeheerplannen; -overstromingsgevoelige gebieden ten behoeve van de watertoets; -verzekeringsrisicokaarten.


74

4.2.1.4. Waterkwaliteit Voor de beoordeling van de chemische waterkwaliteit gebruikt de VMM de Prati-index voor zuurstofverzadiging (PIO). Deze wordt zowel bij zuurstofgebrek (microbiële afbraak van verontreiniging) als bij oververzadiging (wierbloei van algen) ongunstig beïnvloed. De biologische waterkwaliteit wordt beoordeeld gebruik makend van de Belgische Biotische Index (BBI). De BBI wordt bepaald aan de hand van de aan- of afwezigheid van aquatische macro-invertebraten (met het oog waarneembare ongewervelden zoals insecten, weekdieren, kreeftachtige, wormen,...). Deze index staat enerzijds in functie van de relatieve gevoeligheid van bepaalde indicatorsoorten t.o.v. verontreiniging en anderzijds de diversiteit (verscheidenheid aan soorten) aan organismen. Deze gegevens zijn raadpleegbaar via www.vmm.be . Het verdient de aanbeveling om ook te kijken naar de verschillende fysico-chemische parameters die de waterkwaliteit bepalen, en hun conformiteit met de basiskwaliteitsnormen. Zo zijn ammonium en orthofosfaat goede indicatoren voor de lozingen van huishoudelijk afvalwater (ammonium is daarenboven ook toxisch voor waterorganismen door omzetting naar ammoniak) en nitraat voorde impact van de landbouw. Op het merendeel van meetpunten van het fysisch-chemisch meetnet wordt een basispakket van parameters onderzocht: watertemperatuur, concentratie aan opgeloste zuurstof (O2), zuurtegraad (pH), chemisch zuurstofverbruik (CZV), ammoniakale stikstof (NH4+ -N), nitriet (NO2- -N) en nitraat (N03- -N), totaal orthofosfaat (0-P04--- -P), totaal fosfor (Pt), chloride (Cl-) en geleidingsvermogen (EC). De parameters biochemisch zuurstofverbruik (BZV), Kjeldahl-stikstof (Kj-N), sulfaat (S04--), totale hardheid, gehalte aan zwevende stoffen (ZS), arseen (As) en de zware metalen barium (Ba), cadmium (Cd), chroom (Cr), koper (Cu), ijzer (Fe), kwik (Hg), mangaan (Mn), lood (Pb), seleen (Se), nikkel (Ni) en zink (Zn), worden bepaald op een groot aantal geselecteerde meetpunten. Steeds meer aandacht gaat naar organische microverontreinigingen. Een uitgebreid gamma parameters wordt bepaald op kernmeetplaatsen en een bijkomende lijst geselecteerde meetplaatsen.


75

Prati-index (1989 - 2004) Rivier Meetpunt (9503)KleineAa-GroteBeek- (67000) Loenhout; Vloeiweg, afw Werijsbeek-KleineAawatermolenbrug LageRijtbeek

1989

1990

1991

1992

3.0

3.0

2.0

2.1

1993

1994

1995

1996

1997

1998

1999

2000

2001

2002

2003

2004

1.8

2.0

2.9

2.5

1.6

2.6

3.8

2.5

2.3

2.4

2.6

4.7

2.6

0.2

(67300) Heikenweg, opw. Weehagense Beek; Bio opw en afw b (67500) Loenhout;De Donk,Donkweg,opw(BIO)en afw(FC)brug

1.9

(67700) militair domein,Schietveldweg,opw brug en Kl.Beek (9773) Berkenbeek

(68400) Begijnenmoerweg, (Bio)opw brug; (FC) afw brug

(9618) Venbeek

(68900) kruispunt Popendonkseweg-Larenweg, afw weg

(9544) Sluiskensvijver, Sluiskensbeek

(69000) Loenhout; Larenweg, (Bio) afw brug; (FC) opw brug (69050) Loenhout, Heibaart, Sluiskensweg afw weg (69500) Wlp: ex Steertheuvelse loop; Heivelden, afw brug (70000) Loenhout;Larenweg,afw brug (opw Kleine Aa)

(9635) Veldvoortloop (9513)WehagenbeekWehagebeekWeehagenseBeek

2.2

3.0

2.5

4.3

2.6

1.7

1.4

2.2

2.8

3.9

3.7

1.6 3.6

3.9

5.1

3.0

3.9

4.0

3.2

2.3

2.4

2.0

2.0

2.1

3.2

3.6

(10152) Hoogbosloop

(70700) Loenhout, Dijkweg, afw weg en gracht

(10141) Bosloopken Bosbeek (10112) Buisloop

(70750) Loenhout, Bosweg, thv van de 2de bocht in de baan (70800) Ginhoven, Kruisweg, afw weg en grachten

(9970) Kleine Beek

(71000) Kampweg (WuustwezelBrecht), opw brug en afw. ove 1.8 (71020) Wlp: Schietveldloop; thv T-punt,Schutsdijk-Beensg (71025) gasthuisdreef ten einde, privéweg leger tot aan w (71100) Gasthuisdreef, opw. weg en gracht (71150) Klein GooreindWestdoorn, Deureindsedijk, opw weg

(10056) Herselingloop

(79620) Wlp: Muntloop; De Munt, Vlamingweg, naast de baan

Beoordeling “niet verontreinigd” “aanvaardbaar” “matig verontreinigd” “verontreinigd” “zwaar verontreinigd”

4.0

5.8

4.4

3.7

3.7

3.4

4.2

4.8

4.4

4.4

2.9

5.3

2.1

2.0

2.4

3.7

3.0

2.3

2.8

3.0

2.8

2.2

2.1

4.0

3.4

(71200) hoek SchietveldwegBerkvenweg, afw weg en grachte

3.2

2.8

4.9

3.3

1.8 (70600) Loenhout; Mosvorenweg, opw. weg

(9958) Koningsvenloop

3.2

3.6

(70200) Loenhout; Weehagen, Tommelbergweg, opw weg (70500) Loenhout; Beemdenweg, afw weg

(10017)MosvorenbeekMosvorenloopMosvoorkenloopkeMosolorenloop

(10040) Schietveldloop

3.1

1.9

(70100) Loenhout, Klein Dorpsstraat,Weversbrug, opw. weg

(9818)SneppelbeekHenxbroeksebeekHenxbroekbeekHengsbroeksebeek

2.3

1.7

2.0

1.6

1.8

3.5

1.6

3.5

0.9

2.1 2.7

2.7

2.7

2.7

4.7

2.6

2.2

3.5

4.1

2.1

2.3

0.4

3.3

4.2

2.3

2.0 0.6

2.8

2.4

0.7 0.5

0.3

2.0

2.7

2.9

2.9

PI 0.1-1 >1-2 >2-4 >4-8 >8

Kleur

klasse

blauw

1

groen

2

geel

3

oranje

4

rood

5


76

3.1

3.7

3.3

4.1

BBI-index (1989 - 2004) Rivier Meetpunt (9503)KleineAa-GroteBeek- (67000) Loenhout; Vloeiweg, afw Werijsbeek-KleineAawatermolenbrug LageRijtbeek

1989

1990

1991

1992

1993

1994

1995

1996

1997

1998

1999

2000

2001

2002

2003

2004

7

8

7

7

8

7

7

8

7

7

7

7

7

7

8

9

7

8

7

(67300) Heikenweg, opw. Weehagense Beek; Bio opw en afw b (67500) Loenhout;De Donk,Donkweg,opw(BIO)en afw(FC)brug

7

6

(67700) militair domein,Schietveldweg,opw brug en Kl.Beek

4

5

(9773) Berkenbeek

(68400) Begijnenmoerweg, (Bio)opw brug; (FC) afw brug

(9544) Sluiskensvijver, Sluiskensbeek (9635) Veldvoortloop

(69000) Loenhout; Larenweg, (Bio) afw brug; (FC) opw brug (69500) Wlp: ex Steertheuvelse loop; Heivelden, afw brug (70000) Loenhout;Larenweg,afw brug (opw Kleine Aa)

(9513)WehagenbeekWehagebeekWeehagenseBeek

6

6

6 7

7

6

6

6

7

4

7

7

7

7

7

(70200) Loenhout; Weehagen, Tommelbergweg, opw weg (70500) Loenhout; Beemdenweg, afw weg

(10017)MosvorenbeekMosvorenloopMosvoorkenloopkeMosolorenloop

(70600) Loenhout; Mosvorenweg, opw. weg

(9970) Kleine Beek

(71000) Kampweg (WuustwezelBrecht), opw brug en afw. ove (71020) Wlp: Schietveldloop; thv T-punt,Schutsdijk-Beensg (71025) gasthuisdreef ten einde, privéweg leger tot aan w (71100) Gasthuisdreef, opw. weg en gracht

(10040) Schietveldloop

4 6

7

6

7

6

6

6

7

7

7

7

(70100) Loenhout, Klein Dorpsstraat,Weversbrug, opw. weg

(9818)SneppelbeekHenxbroeksebeekHenxbroekbeekHengsbroeksebeek

8

5

6

6

4

7

7

7

4

5

5

5

5

6

6

Beoordeling “zeer goede kwaliteit” “goede kwaliteit” “matige kwaliteit” “slechte kwaliteit” “zeer slechte kwaliteit” “uiterst slechte kwaliteit”

7

7

7

6 6

5 6

7

8 8 7

BI 9 - 10 7-8 5-6 3-4 1-2 0

Kleur blauw groen geel oranje rood zwart

Er wordt door de politie opgetreden tegen lozingen die op het grondgebied van de gemeente gebeuren.


7

77

4.2.1.5. Vismigratieknelpunten Vismigratie is de verplaatsing van vissen van de ene habitat naar de andere, die functioneel is voor de overleving van de soort. Deze gedragsvorm wordt momenteel verhinderd door allerhande migratiebarrières op onze waterlopen. Met het oog op de sanering van vismigratieknelpunten in Vlaanderen, werd een prioriteitenlijst opgemaakt met de meest waardevolle waterlopen en strategisch belangrijke verbindingswaterlopen. Deze informatie is opgeslagen in de IBW- UIA databank (www.vismigratie.be). Volgens deze gegevens bevinden zich in Wuustwezel op de Kleine Beek 11 stuwen, waarvan 2 van fase 2 en 9 van fase 3. Op 3 juli 1997 werd er door de Watering van Loenhout een principebeslissing genomen tot het plaatsen van V-vormige vistrappen in waterlopen van 2de categorie (Loenhout). Het college heeft op 18 augustus 1997 deze beslissing gunstig geadviseerd. Op 10 december 1999 vond er een informatievergadering plaats op het gemeentehuis en dit tengevolge van de aanleg van 4 visdoorgangen in de Aa of Weerijsbeek. Deze vergadering had tot doel om het bestuur en de verschillende aanpalende eigenaars van welke grond zal onteigend worden enige uitleg te verschaffen omtrent dit dossier. Op de Weerijs werden door het Vlaams Gewest in 2004 vier visdoorgangen geplaatst m.n. aan de Loenhoutsesteenweg, Dijkweg, Heikenweg en Vloeiweg. Na de plaatsing van deze vistrappen ontstonden er problemen van wateroverlast stroomopwaarts van de vistrap aan de Loenhoutsesteenweg. Er volgden verschillende gesprekken met het gemeentebestuur, de betrokken landbouwers, de Watering van Loenhout, de Afdeling Water en een studiebureau. Na verscheidene overlegmomenten heeft het Vlaams Gewest besloten om de vistrap ter hoogte van de Loenhoutsesteenweg te verlagen zodat de wateroverlast stroomopwaarts opgelost werd. Gewestelijk subsidie kan enkel nog verkregen worden via het indienen van prioritaire projecten bij het ondertekenen van niveau 2.

4.2.1.6. Reglementen ivm water -Gemeentelijke Subsidiereglementen Voor de zuivering van kleinere woonkernen of individuele woningen gelegen in het landelijk gebied of het “buitengebied”, en die moeilijk of tegen zeer hoge kosten aan te sluiten zijn op het rioleringsnet, moet gestreefd worden naar kleinschalige individuele of collectieve zuivering. In dit kader werd er een gemeentelijke premieregeling voor individuele waterzuiveringsinstallaties opgemaakt (GR 8 december 2003). De subsidiedossiers worden behandeld door de duurzaamheidsambtenaar (administratief + controle) die de nodige kennis van zaken heeft over deze materie. In 2004 werden er door het gemeentebestuur 6 subsidies toegekend voor de bouw van individuele waterzuiveringsinstallaties. In 2005 waren dat er 8. Het college heeft zich gebaseerd op het TRP om de verschillende zuiveringszones af te bakenen. In 2006 zal de VMM het voorontwerp van de zoneringsplannen aan de gemeente bezorgen. Die delen het grondgebied op in 5 zones. De gemeente filtert de eventuele fouten uit dit plan en zal gebied per gebied een definitieve keuze maken voor de zuivering van het afvalwater. Uiteindelijk worden die plannen herleid tot drie zones: het centrale gebied met (al bestaande) aansluiting op een waterzuiveringsstation, het nog op de waterzuivering aan te sluiten gebied en de IBA-zone (IBA=Individuele Behandeling van Afvalwater). Aan de goedkeuring van zo’n plan gaat een openbaar onderzoek vooraf,


78

waarbij ook de burgers, de omliggende gemeenten en de bekkenbesturen hun zeg kunnen doen. Wanneer de gemeente over deze zoneringsplannen beschikt zal het duidelijk zijn wie zelf zal moeten instaan voor de zuivering van zijn afvalwater. Eens dit duidelijk is zal er een informatieavond georganiseerd worden voor de bevolking over individuele afvalwaterzuivering. Zowel het wetgevend kader als de verschillende bestaande zuiveringssystemen zullen hierbij aan bod komen. In 2005 werd het subsidiereglement met betrekking tot het hemelwatergebruik en infiltratievoorzieningen van 2003 aangepast. De gemeente zorgt voor de nodige ondersteuning van de bouwheer bij het dimensioneren van de infiltratievoorzieningen. Op het gemeentehuis ligt een infobrochure ter beschikking over “individuele afvalwaterzuivering bij particulieren” en “Hemelwateropvang en infiltratie bij particulieren”, met informatie over de subsidies en de wetgeving en waarin een aantal nuttige adressen en publicaties vermeld staan. Jaarlijks wordt een artikel gepubliceerd in het gemeentelijk informatieblad. Ook via de gemeentelijke website wordt er over dit onderwerp gecommuniceerd. De aanvraagformulieren en subsidiereglementen kunnen eveneens gedownload worden via de gemeentelijke website. Sinds 1 februari 2005 is de Vlaamse stedenbouwkundige verordening inzake hemelwaterputten, infiltratievoorzieningen, buffervoorzieningen en gescheiden lozing van afvalwater en hemelwater van kracht (Besluit Vlaamse Regering van 1 oktober 2004). Dit besluit is van toepassing op nieuwbouw vanaf 75 m2, uitbreidingen vanaf 50 m2 en verharde oppervlakken van meer dan 200 m2. Het algemeen uitgangsprincipe is hierbij: 1° hergebruik van het hemelwater 2° infiltratie of buffering 3° slechts een beperkt debiet vertraagd afvoeren -Politieverordening met betrekking tot het overwelven van baangrachten Door de gemeenteraad van 8 december 2003 werd een politieverordening met betrekking tot het overwelven van baangrachten goedgekeurd. Lange overwelvingen zijn vaak de oorzaak van diverse problemen zoals een verminderde bergingscapaciteit, vermindering van het zelfreinigend vermogen, het verdwijnen van fauna en flora, de onmogelijkheid tot controle op aansluitingen en lozingen, verlies van infiltratie via waterbodem en het verhogen van de ruimingskosten. Op het gemeentehuis ligt een infobrochure over de reglementering i.v.m. het overwelven van baangrachten ter beschikking. Jaarlijks wordt een artikel gepubliceerd in het gemeentelijk informatieblad. Ook via de gemeentelijke website wordt er over dit onderwerp gecommuniceerd. De aanvraagformulieren en het volledige politiereglement kunnen eveneens gedownload worden.

4.2.1.7. Acties inzake waterbeheer Het onderhouden aan elke waterloop en grachtenstelsel moet specifiek afgestemd zijn op de verschillende functies en kenmerken van de waterloop. Vanuit kwantitatief, kwalitatief en ecologische duurzaam waterlopenbeheer moet het onderhoud van de waterlopen en de oevers uitgevoerd worden conform de richtlijnen uitgewerkt in de methodologie voor de opmaak van de deelbekkenbeheerplannen11. Dit geldt in het bijzonder voor het maaien

11

zolang deze methodologie niet is vastgesteld door de Vlaamse Regering is de code van goede praktijk voor duurzaam lokaal waterbeleid van toepassing.


79

ruimingsbeheer van waterlopen en voor natuurvriendelijke oeverinrichting en bescherming. Volgende acties worden ondernomen inzake waterbeheer: - Herwaardering van het beken- en grachtenstelsel door geklasseerde waterlopen (categorie 3) te herprofileren en de huishoudelijke lozingen in de waterlopen af te koppelen - Bevordering van infiltratie van hemelwater en afkoppeling regenwater door bestaande baangrachten te herwaarderen en daar waar kan nieuwe baangrachten aan te leggen en een gescheiden rioleringsstelsel te voorzien Om het afvoeren van nuttig regenwater in de riolering en vervolgens naar het waterzuiveringsstation tegen te gaan werd het rioleringssysteem zoveel mogelijk gescheiden. Waar mogelijk werden open baangrachten aangelegd. De waterlopen, lokale verbindingssystemen en open grachten werden zoveel mogelijk aan elkaar verbonden. Ook werden reeds enkele waterlopen gerenoveerd en sommige inbuizingen verwijderd. - Waterlopen worden duurzaam beheerd door: Het gebruiken van aangepaste ruimingstechnieken en –data; Het verwijderen van oeververstevigingen en migratiebarrières; Het creëren van natuurtechnisch beheerde bufferzones langs beken. - Herwaardering grachtenstelsel Pas na lange tijd zal het effect van afkoppeling van regenwater, het bouwen van gescheiden stelsels, het terug in orde brengen van vroegere en bestaande waterlopen en het bufferen van oppervlaktewaters merkbaar zijn. De waterlopen moeten dan wel de toenemende afvoer van het oppervlaktewater aankunnen. Stelselmatig worden de lozingspunten van afvalwaters uit de waterlopen verwijderd.

4.2.1.8. Rioleringsnet Wuustwezel behoort tot de zuiveringsgebieden Loenhout en Kalmthout. -Investeringsprojecten (IP- projecten) zuiveringsgebied Loenhout. Het zuiveringsgebied Loenhout omvat in zijn huidige begrenzing het centrum van de deelgemeente Loenhout. Binnen het aldus afgebakend zuiveringsgebied wonen ± 3.602 inwoners. Op basis van de huidige uitvoeringsgraad van het gemeentelijk rioleringsstelsel kan dit aantal als volgt verder opgesplitst worden : - 2.090 inwoners zijn woonachtig langs met riolering uitgeruste wegen; - 479 inwoners zijn woonachtig langs wegen welke conform de doelstellingen van het gemeentelijk TRP van riolering zullen worden voorzien; - 1.033 inwoners zijn woonachtig langs wegen waar ook na uitvoering van de investeringen voorzien in het gemeentelijk TRP geen riolering zal aanwezig zijn. Met de uitbouw van de bovengemeentelijke zuiveringsinfrastructuur binnen dit zuiveringsgebied werd een aanvang genomen voor de oprichting van de NV Aquafin. De onderstaande tabellen geven een overzicht van de op 7 mei 2004 uitgevoerde (eerste tabel) en van de t.e.m. het rollend meerjareninvesteringsprogramma 2005-2009 geplande projecten weer (tweede tabel). Op basis van administratieve telling was op 7 mei 2004 het afvalwater van ongeveer 1.696 inwoners aangevoerd en behandeld. De voorzuiveringsinstallatie bestaat uit roosters en zandvang (ontwerpcapaciteit: 1.000 IE12). Het afvalwater wordt verder biologisch 12

Een inwonersequivalent (IE) is een eenheid van verontreiniging. Het drukt zowel een debiet als een bepaalde vuilvracht uit en komt overeen met het afvalwater dat gemiddeld door 1 inwoner op een dag geproduceerd wordt.


80

behandeld in de waterzuiveringsinstallatie van Aquafin (tot 2005 van melkerij "De Strobloem") die ontworpen is voor 4.000 IE. De maximum gereserveerde capaciteit bedraagt 2.300 IE. Het effluent van de installatie wordt geloosd op de Wehagenbeek (942/30000). Na stopzetting van de activiteiten van melkerij “De Strobloem” heeft Aquafin de vergunning van de waterzuivering overgenomen. De volledige capaciteit wordt nu benut door het openbaar rioleringsstelsel. Voor dit gebied werd er op het investeringsprogramma 2002 de bouw van een nieuwe (of volledige) zuiveringsinstallatie voorzien vermits het bestaande contract tussen het Vlaamse Gewest (via Aquafin) en het bedrijf door laatstgenoemde werd opgezegd. Hierdoor was en is de bouw van een nieuwe installatie prioritair. Vóór 1991 werden volgende bovengemeentelijke projecten uitgevoerd: - PS Weverstraat; - Collector Weverstraat – Tienpondstraat. Gegevens van de, op 7 mei 2004, uitgevoerde én opgeleverde projecten van de investeringsprogramma’s: IP 1992 Totaal

ProjectProjectomschrijving nummer 92640 Wuustwezelsweg

Kostprijs Opleverings IE IE toek. (mio EUR) -datum onm. 0,23 IK 18-10-94 246 246 0,23 246 246

Gegevens van de, op 7 mei 2004, nog niet uitgevoerde en/of nog niet opgeleverde projecten van de investeringsprogramma’s vanaf 1991: IP

2002 Totaal

Projectnummer 21269

Projectomschrijving

RWZI Loenhout : bouwen biologische zuivering

Raming (mio EUR)

Voorziene IE IE toek. opleverings- onm. datum 0,39 TP 18-1-07 0 0 0,39 0 0

-Subsidiëringsprogramma voor het rollend meerjarenprogramma 2006 - 2010 Programmajaar 2006 - 1ste kwartaal: 1) A206040 - Riolerings- en wegeniswerken in de Molenbosweg en Heikenweg tot Oud Dorpsstraat en Leemstraat en Dijkweg Programma 2006 - kwartaal 3 t.e.m. 4: 1) A206250 - Riolerings- en wegeniswerken in de Hoogstraatseweg en de St.Annastraat tot Zuiveringsinstallatie Vonderweg -Investeringsprojecten (IP- projecten) zuiveringsgebied Kalmthout Het zuiveringsgebied Kalmthout omvat in zijn huidige begrenzing de volgende fusiegemeenten: - Kalmthout: de gemeente Kalmthout met uitzondering van de woonkern Nieuwmoer; - Essen: het zuidelijk deel van Essen (Wildert); - Wuustwezel: de gemeente Wuustwezel met uitzondering van het centrum van de deelgemeente Loenhout. Binnen het aldus afgebakend zuiveringsgebied wonen ± 34.544 inwoners. Op basis van de huidige uitvoeringsgraad van het gemeentelijk rioleringsstelsel kan dit aantal als volgt verder opgesplitst worden : - 24.320 inwoners zijn woonachtig langs met riolering uitgeruste wegen; - 3.516 inwoners zijn woonachtig langs wegen welke conform de doelstellingen van het gemeentelijk TRP van riolering zullen worden voorzien; - 6.708 inwoners zijn woonachtig langs wegen waar ook na uitvoering van de investeringen voorzien in het gemeentelijk TRP geen riolering zal aanwezig zijn. Met de uitbouw van de bovengemeentelijke zuiveringsinfrastructuur binnen dit zuiveringsgebied werd een aanvang genomen voor de oprichting van de NV Aquafin. Gemeentelijk milieubeleidsplan Wuustwezel 2006-2010

81

De onderstaande tabellen geven een overzicht van de op 7 mei 2004 uitgevoerde (eerste tabel) en van de t.e.m. het rollend meerjareninvesteringsprogramma 2005-2009 geplande projecten weer (tweede tabel). Op basis van administratieve telling was op 7 mei 2004 via de uitgevoerde projecten het afvalwater van ongeveer 24.157 inwoners aangesloten op de bestaande rioolwaterzuiveringsinstallatie (waarvoor een uitbreiding wordt voorzien op het RIP; gebouwd in 1978 met als ontwerpcapaciteit: 50.000 IE). Het effluent van de RWZI Kalmthout wordt geloosd op de Kleine Aa (950/30000). Door de aanleg van de in het TRP voorziene nieuwe rioleringen welke aansluiten op de projecten vermeld in de tabellen zullen nog eens ongeveer 617 inwoners de mogelijkheid hebben om hun afvalwater aan te sluiten op de bestaande rioolwaterzuiveringsinstallatie. Vóór 1991 werden volgende bovengemeentelijke projecten uitgevoerd: - RWZI Kalmthout; - Collector Achterbroek; - PS + PL Braken; - Collector Brekelen; - Collector Kleine Beek; - Collector Gooreind; - PS + PL Deureindsedijk + Collector Bleken. Gegevens van de, op 7 mei 2004, uitgevoerde én opgeleverde projecten van de investeringsprogramma’s: IP 1992 1992 1992 1993 1993 1994 1998 2001 Totaal

ProjectProjectomschrijving nummer 92527 Collector PS Wildert - RWZI Kalmthout 92634 St. Jansstraat (Wildert) 92635 Achterstraat, Vijverlaan, Voetberglaan, Akkerstraat 93181 Aansluiting Industrieterrein 'Bosduin' 93182 Riolering Kapellesteenweg - afkoppeling oppervlaktewater 94176 Kapellensteenweg vervolg 96184 Aansluiting wijk Achtzaligheden 20157 Vogelenzangstraat

Kostprijs Opleverings IE IE toek. (mio EUR) -datum onm. 0,77 IK 22-12-93 0 161 0,83 IK 1-9-94 806 864 0,77 IK 13-12-93 1.862 2.114 0,57 IK 2,77 IK

6-2-96 5-12-96

112 800

112 800

0,31 IK 0,22 IK 0,18 IK 6,42

6-5-97 9-11-99 4-11-03

291 276 220 4.367

437 276 220 4.984

Gegevens van de, op 7 mei 2004, nog niet uitgevoerde en/of nog niet opgeleverde projecten van de investeringsprogramma’s vanaf 1991: IP

2000 2000 2003 Totaal

Projectnummer

Projectomschrijving

20605RA Verplaatsen indiktafels RWZI Deurne naar Merksem & Kalmthout 20605RB RWZI Kalmthout : nutriëntverwijdering - RWAbehandeling 21600 Renovatie PS Deureindsedijk (Wuustwezel) + Collector Bleken (Wuustwezel en Kalmthout)

Raming (mio EUR)

Voorziene IE IE toek. opleverings- onm. datum 2,01 IP 11-2-05 0 0 2,01 IP

11-2-05

0

0

1,88 T P 5,9

10-10-08

0

0

0

0

-Subsidiëringsprogramma voor het rollend meerjarenprogramma 2006 - 2010 Programma 2007-2010: 1) Rioleringswerken ter streke Oude Baan 2) Riolerings- en wegeniswerken in de Baan (volledig), Kruisweg (van Baan tot 277m voorbij kruispunt met Slijkstraat) en de Slijkstraat (van Kruisweg tot 212 m richting Bredabaan) Gemeentelijk milieubeleidsplan Wuustwezel 2006-2010

82

3) Riolerings- en wegeniswerken in de Marsweg (van Neervenweg tot insteekweg verkaveling) en Neervenweg (van Marsweg tot Wuustwezeiseweg) 4) Riolerings- en wegeniswerken in de Oude Baan, Kochdreef, Eikendreef, Beukendreef en Ringdreef. 5) Riolerings- en wegeniswerken in de Hoogstraatseweg en de St. Annastraat tot Zuiveringsinstallatie Vonderweg 6) Riolerings- en wegeniswerken in de Zavelbergen en Zavelstraat -Rioleringsgraad – zuiveringsgraad De burger is verplicht bij nieuwe woningen en bij grondige verbouwingen een gescheiden (dubbel) rioleringsstelsel naar de straat toe te leggen. De afgelopen jaren werd een aanvang genomen met de aanleg van een gescheiden rioleringsstelsel. Afhankelijk van de beslissingen van de hogere overheid inzake de toekomstige ruimtelijke bestemmingen van de huidige weekendzones zal het gemeentebestuur een beslissing nemen inzake de wijze van verwijdering van het afvalwater. Voor de buitengebieden in de landbouwzone is er in de toekomst geen rioleringsnetwerk voorzien. (bron: Gemeentelijk Milieubeleidsplan 2000-2004, IGEAN, september 2000) Door de gemeenteraad (GR 29 september 2003) werd een stedenbouwkundige verordening inzake huisaansluitingen op de riolering goedgekeurd. In deze verordening wordt voor elke nieuwbouw of vernieuwbouw een gescheiden afvoer van hemelwater en afvalwater opgelegd. Bij verkavelingsaanvragen wordt de verplichting opgelegd om een gescheiden rioleringsstelsel (al of niet met infiltratie) aan te leggen. Rioleringswerken (privaat en gemeentelijk): -In functie van de aanleg van de verkaveling aan de Bosduinstraat zullen er aanpassingen gebeuren aan het rioleringsstelsel en aan de wegen van de aanpalende straten. -In het kader van de heraanleg van de St. Annastraat zal er een gescheiden rioleringsstelsel voorzien worden. -Bij de aanleg van het fietspad tussen Loenhout en Hoogstraten zal een gedeelte van de Hoogstraatseweg (tussen Terbeek en de St. Annastraat) een gescheiden rioleringsstelsel krijgen. -Afhankelijk van de subsidiëring vanwege de Vlaamse Milieumaatschappij (VMM) zullen de nodige rioleringswerken uitgevoerd worden. -Afhankelijk van de subsidie vanwege de VMM zullen de rioleringswerken in de buurt van de Oude Baan uitgevoerd worden om zo de wateroverlast op te lossen (= knelpunt uit de hydronautstudie). -De herinrichting van de schoolomgeving in de dorpskom van Loenhout. -Bij de heraanleg van Brekelen zal er ook (gescheiden) riolering voorzien worden. -In de Molenbosweg zal er een gescheiden stelsel aangelegd worden. Het hemelwater zal afgevoerd worden naar een retentiebekken. -Rioleringswerken Bleken (Aquafin) Rioleringsgraad / zuiveringsgraad binnen de gemeente Wuustwezel: NIS-nr

Fusiegemeente

Huidige rioleringsgraad

Huidige zuiveringsgraad

11053

Wuustwezel

72,7

69,6

(bron: VMM februari 2005)


83

Rioleringsgraad / zuiveringsgraad binnen de VHA -zones waartoe de gemeente Wuustwezel behoort: Huidige rioleringsgraad Nr. VHA Zone 833 GROOT SCHIJN VAN MONDING KLEIN SCHIJN (excl) TOT MONDING OUDE DONKSE BEEK (incl) 834 GROOT SCHIJN VAN MONDING OUDE DONKSE BEEK (excl) TOT MONDING RODE BEEK (incl) 941 MARK VAN MONDING ROELEINDELOOP (excl) TOT MONDING MUNTLOOP (incl) 942 WEEHAGENSEBEEK

Huidige zuiveringsgraad

wonend 93

lozend 86,1

wonend 85,8

lozend 70,1

93,3

8

91,8

0

80,7

90,4

80,7

90,4

71,6

47,3

69,1

41,8

943 KLEINE A/WEERIJSEBEEK TOT MONDING WEEHAGENSEBEEK(excl) 944 KLEINE A / WEERIJSEBEEK VAN MONDING WEEHAGENSEBEEK (excl) TOT MONDING IN MARK 945 MARK VAN MONDING MUNTLOOP (excl) TOT GEWESTGRENS

78,6

66,5

75,1

63,9

43,1

2,3

41,1

0

62,4

0,5

62,4

0,5

950 KLEINE A

75,2

84,2

73,9

83,4

(bron: VMM februari 2005)

-Het reinigen van de rioolkolken Het reinigen van de rioolkolken wordt uitbesteed (intercommunale aanbesteding). Dit contract bestaat erin dat de kolken 2 maal per jaar gereinigd worden. Wuustwezel telt ongeveer 4.500 rioolkolken. Het ruimingslib wordt door een erkende ophaler afgevoerd. Om de hoeveelheden kolkenslib te beperken worden de meeste straten zeker éénmaal per jaar ofwel handmatig geveegd of met een gecombineerde veeg- en zuigmachine. Bij de recente herorganisatie van de watersector kregen de drinkwatermaatschappijen een decretale saneringsplicht opgelegd voor het door hen geleverde water. Om dit te kunnen realiseren moet de drinkwatermaatschappij beroep kunnen doen op de infrastructuur van de gemeente. De drinkwatermaatschappij dient hierover een overeenkomst af te sluiten met de gemeente om aan haar saneringsplicht te kunnen voldoen. IGEAN zal de gemeente hierbij adviseren. -Hydronautstudie In de gemeenteraad van 29 juni 1998 werd de vaststelling gedaan van de lastvoorwaarden voor het aanduiden van een ontwerper tot de opmaak van een databank en modellering van de rioolbekkens en dit in het kader van de opmaak van een Totaal RioleringsPlan (TRP). Voornoemde opdracht werd door het schepencollege toegewezen aan het studiebureel INFRABO uit Westerlo. Deze firma heeft tijdens de voorbije jaren een inventaris opgesteld van de bestaande toestand + knelpunten.Deze inventaris kadert in de opmaak van een databank en modellering van de rioolbekkens en dit ten gevolge van de opmaak van een Totaal RioleringsPlan (TRP). Deze studie is voleindigd, zodat wij beschikken over een modern en gedigitaliseerd basisdocument voor de verwijdering van het afvalwater, de afvoer van het oppervlaktewater en een duidelijk inzicht in de knelpunten met mogelijke oplossingen. Het TRP wordt actueel gehouden door de firma INFRABO. De gemeente heeft een perceel grond aangekocht gelegen naast de Molenbosweg te Loenhout. Uit de hydronautstudie blijkt dat hier best een wachtbekken gebouwd wordt tussen de bebouwde kom Loenhout en de Weehagenbeek. Hierdoor kan er bij hevige en plotse regenval een tijdelijke stockage gebeuren alvorens het oppervlaktewater in de beek terechtkomt. Hiervoor wordt een kleine vijver aangelegd in dit perceel. Het TRP wordt actueel gehouden door de firma INFRABO.


84

Mede door de hydronautstudie konden er een aantal knelpunten gelokaliseerd worden. Door een aantal ingrepen werden deze problemen in de Wachelbergen en aan de Wuustwezelseweg opgelost.

4.2.1.9. Overstorten -Lijst overstorten Wuustwezel en Gooreind: Overstort 31 (Kampweg) De overstort wordt geconstrueerd door een hoger gelegen PVC-leiding. Overstort 33 (kampweg) Het overstortwater wordt afgevoerd naar de Kleine Beek Overstort 36 (Hofakker) De overstort wordt geconstrueerd door 2 hoger gelegen PVC-leidingen en monden uit in de Kleine Beek. Overstort 38 (Hofakker) Een korte overstortleiding brengt het overstortwater naar de Kleine Beek. Overstort 104 (Schaapsdijk) Dit is een drempel op inlaat 104. Overstort 113 (Vlaanderenstraat) De overstort wordt gevormd door een drempel van 41 cm hoog in de overstortleiding. Het overstortwater stroomt naar waterloop 943/69001. Overstort 284 (Boterdijk) Enkelvoudige zijdelingse overstort van collector Gooreind op de Kleine beek. Overstort 291 (Bredabaan) Dit is een drempel in de inkomende leiding van knoop 291 op de collector KampwegDeureindsedijk. Overstort 295 (Gasthuisdreef) De overstortdrempel op de collector is uitgevoerd als enkelvoudige, dwarse overstortmuur naar de Kleine Beek. Overstort 334 (Braken, Wachelbergen) Het betreft een meerzijdige overstort, vlak voor het pompstation 333. Het overstortwater stroomt via de overstortleiding naar de Grote Beek. Overstort in de Hofdreef -Lijst overstorten Loenhout: Overstort N29 (Oud-Dorpsstraat) Deze overstort dient ter beveiliging van het rioolbekken stroomopwaarts van het Aquafinpompstation in de Weverstraat. Overstort O188 (Vonderstraat) Dit is de geïntegreerde overstort in de Aquafin-voorbehandelingsinstallatie in de Vonderstraat. Overstort S31 (Oud-Dorpsstraat) Het gaat hier niet om een klassieke overstort, doch om een drempel in een inspectieput met 2 afwaartse syphons. Overstort S32 (Oud-Dorpsstraat) Deze drempel werd gemeten in knoop S32 tussen de 2 syphons onder de Weehagenbeek. Overstort i47 (Neervenweg) Dit is de stuwput tussen de grachtinbuizing west van de Neervenweg en de afwaartse riolering.


85

b. Visie Oppervlaktewater De gemeente wil de komende jaren de kwaliteit van het oppervlaktewater blijven opvolgen. Waar dit mogelijk is, moet ook aan de kwaliteit van het water worden gewerkt. Dit kan door een betere controle op de overstorten en het beperken van de lozingen op het oppervlaktewater. Verdere herwaardering van waterlopen en het grachtenstelsel via (her)aanleg op natuurlijke wijze met aandacht voor de natuurlijke ontwikkeling en berging. De gemeente zal de aangelanden van een onbevaarbare waterloop blijvend wijzen op hun rechten en plichten, ook inzake onderhoud. De gemeente zal onderzoeken waar het mogelijk is om een gescheiden rioleringsstelsel aan te leggen. Hemelwater dient zo lang mogelijk te worden vastgehouden op de plaats waar het ontstaat zodat een geleidelijke infiltratie in de bodem mogelijk wordt. De gemeente onderzoekt of het haalbaar is om subsidies te verlenen voor de aanleg van groendaken. Een groendak absorbeert namelijk een deel van het regenwater en neemt daardoor druk weg op het rioleringsstelsel. Het zorgt eveneens voor een goede isolatie. De inplanting van kleine collectieve waterzuiveringsinstallaties zal bekeken worden bij de opmaak van de zoneringsplannen. Mits de juiste planning kunnen deze zuiveringsinstallaties als Kleine Landschapselementen in het landschap worden opgenomen.

c. Aandachtspunten/knelpunten Het oppervlaktewater in de gemeente is op bepaalde plaatsen van slechte kwaliteit. Het regenwater kan op sommige plaatsen met grote verharde oppervlakten onvoldoende infiltreren, wat tot verdroging kan leiden. De grachten dienen waar nodig te worden vrijgemaakt. Het verplicht opleggen van individuele waterzuivering in niet-gerioleerd gebied wordt verder onderzocht. Controleren of het aansluiten op het gescheiden rioleringsstelsel correct gebeurt. Burgers en landbouwers sensibiliseren over het gebruik van meststoffen en bestrijdingsmiddelen langs waterlopen. De cluster Water stelde een Leidraad voor het onderhoud van de waterlopen en grachtenstelsels op (zie www.samenwerkingsovereenkomst.be). Deze nota overloopt een aantal belangrijke aandachtspunten om een passend onderhoud uit te werken en de manier om te rapporteren in het MJP gerelateerd aan de samenwerkingsovereenkomst. De (gemeentelijke) waterlopen worden ingedeeld in de waterlopen van derde categorie, de baangrachten en de niet geklasseerde waterlopen.


86

d. Acties Oppervlaktewater 1. De controles op illegale lozingen optimaliseren. 2. Erover waken dat bij het nemen van maatregelen voor waterbeheersing ook aandacht wordt besteed aan de oppervlaktewaterkwaliteit. 3. Het reglement op het inbuizen van grachten strikt toepassen. 4. De ingebuisde grachten daar waar mogelijk terug vrij maken en de oorspronkelijke bedding van een aantal waterlopen herstellen. Het hemelwaterstelsel wordt waar mogelijk als open grachtenstelsel aangelegd. Het rioleringsnetwerk wordt verder geoptimaliseerd. 5. Het gevoerde beleid in verband met onderhoudswerken aan waterlopen bestendigen, dat wil zeggen een jaarlijkse kruidruiming uitvoeren. Slibruimingen enkel daar uitvoeren (gefaseerd) waar de hoeveelheid slib in de waterloop het noodzakelijk maakt. In deze gevallen moet er rekening gehouden worden met de regels voor ecologisch onderhoud van waterlopen. 6. Bij ruiming van waterlopen en grachten dient waar mogelijk maximaal rekening gehouden te worden met Kleine Landschapselementen en een maximaal behoud van spontane houtopslag. 7. Het hemelwater, daar waar mogelijk, terug infiltreren in de bodem of minstens afleiden naar een waterloop via om. het subsidiëren van infiltratievoorzieningen. 8. Verharde oppervlakken verminderen. Zo kan via de bouwvergunning in woongebieden worden opgelegd van de opritten verplicht doorlatend te maken. 9. Natuurlijke overstromingsgebieden realiseren langs waterlopen na voorafgaandelijk overleg met de betrokken waterloopbeheerders en passend binnen het kader van het (deel)bekkenbeheerplan. Overstorten worden beperkt via de aanleg van retentiebekkens. 10. Het waterbergend vermogen van de grachten herstellen door een herwaardering van het grachtenstelsel. 11. Bij aanleg van rioleringen zal zo veel mogelijk voor volledig gescheiden (2DWA) stelsels gekozen worden. 12. In zuiveringszones C en lozing in oppervlaktewater (niet gerioleerd gebied) zullen, voor nieuwe woningen en grondige verbouwingen, IBA’s opgelegd worden.


87

4.2.2. Grondwater a. Inleiding De neerslag valt, in een natuurlijke situatie, op een min of meer doorlaatbare bodem waarbij het hemelwater (gedeeltelijk) in de grond dringt. De grondwatertafel wordt hierdoor aangevuld. Het regenwater dat niet in de grond dringt wordt naar de grachten afgevoerd. Na verdere infiltratie wordt het vertraagd naar de waterloop afgevoerd. Deze oorspronkelijke situatie is grotendeels verdwenen door de verharde oppervlakten en de verdwijning van aanzienlijke hoeveelheden grachten. Hierdoor kan het evenwicht zodanig verstoord geraken dat er meer water aan de ondergrond onttrokken wordt (ten behoeve van drinkwaterproductie, industrie, de landbouw en de private bewoning) dan dat er aangevuld wordt. Door deze onttrekkingen daalt de grondwatertafel.

b. Stand van zaken De natuurlijke drainering van een bodem wordt bepaald door het reliëf, bodemtextuur, het type bodem en de hoogte van de grondwatertafel. De draineringsklasse drukt de natuurlijke ontwatering van een bodem uit uitgaande van zeer droog tot uiterst nat. Deze klassen reflecteren de schommelingen in de grondwatertafel. De waterhuishouding geeft een landbouwkundige interpretatie aan deze klassen, variërend van zeer goed tot uiterst slecht. De waterhuishouding geeft aan in hoeverre een bodem geschikt is voor de landbouw. Alle ondergrondinformatie werd samengebracht in de Databank Ondergrond Vlaanderen (DOV) “http://dov.vlaanderen.be/html/viagemeente.jsp”. Watermanagement in de landbouw. Het project “Watermanagement in het Benelux-Middengebied” is een grensoverschrijdend project waarvoor in Vlaanderen verscheidene partners werden aangeduid: Boerenbond, AMINAL, provincie Antwerpen, provincie Limburg, Pidpa en natuurlijk de landbouwers zelf. Het doel van dit project is: -de landbouwers actief te laten meewerken aan het op peil brengen en houden van de grondwatervoorraad en –stand; -de landbouwers spaarzaam laten omgaan met water als productiefactor op hun bedrijf (watermanagement op bedrijfsniveau). De opvolging van dit project door de provinciale en Vlaamse overheid is momenteel stilgevallen. Waterwingebieden In het noordwesten van de gemeente bevindt zich een waterwingebied. Dit gebied is grensoverschrijdend met de gemeente Kalmthout en de gemeente Zundert in Nederland. Ook ten zuidoosten van de dorpskern van Wuustwezel en ten zuidwesten van Loenhout, grenzend aan het “Groot Schietveld” bevindt zich een waterwingebied, een vergunde (dd. 14 april 1977) openbare drinkwaterwinning gelegen op het militaire domein langs de weg Wuustwezel-Brecht. De winningsputten zijn ongeveer 130 meter diep geplaatst en mogen tot 10.000 m3/dag onttrekken.


88

Grondwaterwinningen -Vergunningsbeleid: De vergunning voor het boren van grondwaterwinningsputten en grondwaterwinningen wordt ingedeeld in 3 klassen afhankelijk van het opgepompte debiet. Kaart: Grondwatervergunningen

Ook de grondwatervergunningen zijn op te vragen via http://dov.vlaanderen.be. Een inventarisatie op Vlaams niveau gebeurt in de DOV. Heeft de gemeente nog bijkomende gegevens dan kan ze die doorgeven aan afdeling Water BD Antwerpen die de gegevens in de DOV inbrengt. Op het grondgebied van de gemeente zijn er 232 vergunde grondwaterwinningen. Grondwaterkwaliteit Alhoewel diepe putten meer zekerheid geven tot drinkbaar water is onderzoek alvorens een nieuwe put te gebruiken en jaarlijkse controle van bestaande putten steeds ten zeerste aan te bevelen. De VMM staat in voor de monsterneming van de private putwaters. In dit verband kan men op de milieudienst aanvraagformulieren inzake het putwateronderzoek bekomen. Op de website van de VMM kan het ‘aanvraagformulier putwateronderzoek’ worden gedownload. Van zodra de analyseresultaten beschikbaar zijn, worden ze door de VMM doorgestuurd naar de Vlaamse gezondheidsinspectie, die ze – samen met een gemotiveerd advies aangaande de drinkbaarheid van het onderzochte putwater – overmaakt aan de aanvrager. De analyseresultaten worden opgeslagen in een databestand bij de VMM. Het databestand wordt periodiek doorgestuurd aan de Vlaamse Gezondheidsinspectie. Het provinciebestuur biedt een gelijkaardige service aan. Het putwateronderzoek wordt aangeboden tegen sterk verlaagde prijzen, ook voor woningen die wel over leidingwater beschikken. Verdroging Omwille van de snelle afvoer van hemelwater en het aanzienlijk aantal grondwaterwinningen zijn er ernstige vermoedens dat het niveau van het grondwater de voorbije jaren gedaald is. Vooral het Groot Schietveld heeft te lijden onder de Gemeentelijk milieubeleidsplan Wuustwezel 2006-2010

89

grondwaterwinning van PIDPA. De afdeling Water van AMINAL werkt momenteel aan een project om op het Groot Schietveld een aantal meanders van de Weerijsbeek terug in gebruik te nemen. (zie deelbekken Weerijs en lokaal wateroverleg Kleine Aa-Weerijs). Infiltratie Door de aanleg van infiltratievoorzieningen wordt het water niet meer of trager naar de oppervlaktewateren afgevoerd en worden de grondwaterreserves aangevuld. MAP-meetnet Op dit moment zijn er 2113 meetpunten van het freatisch grondwatermeetnet (IVA VMM – afdeling Water). Dit freatisch grondwatermeetnet, ook MAP-meetnet genoemd, is uitgebouwd om de hoeveelheid nitraat op te volgen in het grondwater. Naast nitraat worden er ook andere parameters gemeten. Daarnaast is er ook het primaire grondwatermeetnet (IVA VMM – afdeling Water). De gegevens van oppervlaktewater zijn op te vragen via de meetdatabank van de VMM, die van grondwater via DOV. In de databank van DOV vindt u ook de meetgegevens van andere organisaties zoals die van het Instituut van Natuur- en Bosonderzoek die de gegevens van de natuurreservaten verzamelt. Kaart: MAP-meetnet voor grondwater (situering van de peilputten)

Kaart: MAP-meetnet voor oppervlaktewater (situering van de meetpunten)

De meetresultaten van de laatste twee jaar zijn opgenomen in bijlage bij het addendum Water. Gemeentelijk milieubeleidsplan Wuustwezel 2006-2010

90

Bedreigingen van het grondwater Hierna volgen enkele bedreigingen voor grondwater: - verzuring door: zure regen; afbraak van organische stoffen in de bodem; oxidatieprocessen in de bodem; opname van nutriënten door de vegetatie. Neutralisatie van het zure infiltratiewater wordt bepaald door de stroomsnelheid en de aanwezigheid van sterke buffers (bv. CaCO3). - lokale vervuiling: lekkende stookolietanks; lekkende beer- en bezinkputten; rioollekkages; industriële lozingen; ... - verspreiding van milieugevaarlijke stoffen o.a. bestrijdingsmiddelen - infiltrerend oppervlaktewater - vermesting: stikstof; fosfor; kalium. Kaart: Grondwaterkwetsbaarheidskaart

c. Visie Grondwater Project “Watermanagement in de landbouw” dient te worden geherwaardeerd. De drinkwatermaatschappijen zouden de gemeente eventueel kunnen verwittigen wanneer er op een bepaald perceel een spectaculaire daling is van het drinkwaterverbruik. Om de kwaliteit van het grondwater te beschermen, zal de gemeente acties ondernemen om grondwaterverontreiniging op te sporen, te remediëren en te voorkomen. Gezinnen die nog steeds putwater als drinkwater gebruiken, zullen gestimuleerd worden om de kwaliteit van hun putwater te laten analyseren. Om de kwantiteit van het grondwater te beschermen, zal de gemeente de infiltratie van oppervlaktewater bevorderen door o.a. de stedenbouwkundige verordening voor het beperken van het overwelven van baangrachten, het terugdringen van ondoorlaatbare oppervlakten en de subsidie voor infiltratievoorzieningen. De gemeente is ook verantwoordelijk voor het verlenen van grondwaterwinningsvergunningen voor klasse 2 bedrijven. Een beleid gericht op een duurzaam grondwaterbeheer is nodig. De gemeente vraagt voor alle grondwaterwinningsvergunningen systematisch advies aan de afdeling Water. De afdeling Water van AMINAL houdt hierbij rekening met de eventuele beperkingen van de watervoedende laag en de waterbehoeften binnen het bedrijf. De gemeente kan deze adviezen volgen in de milieuvergunning die zij aflevert. De gemeente ondersteunt deze samenwerking met de afdeling Water.


91

Ook voor klasse 3 bedrijven (zoals tijdelijke bouwwerven) is er een wettelijke meldingplicht bij grondwaterwinningen. De gemeente wil in dit kader de lozingen in het rioolstelsel van grondwater zoveel mogelijk beperken Via de herwaardering van het grachtenstelsel en infiltratie van regenwater wil de gemeente de komende jaren verdroging van de bovenste grondwaterlaag tegengaan.

d. Aandachtspunten/knelpunten Opvolgen van het grondwaterpeil in kwetsbare gebieden.

e. Acties Grondwater 13. De bevolking sensibiliseren voor het gebruik van regenwater als volwaardig alternatief van een grondwaterwinning. 14. Burgers en landbouwers sensibiliseren over het gebruik van meststoffen en bestrijdingsmiddelen langs waterlopen. 15. Overleg plegen met de hogere overheid i.v.m. de grondwaterproblematiek. 16. Bij eigen werken daar waar mogelijk werken met waterdoorlatende materialen. 17. Het aantal grondwaterwinningen trachten te beperken via sensibilisering enerzijds en het toepassen van de reglementering anderzijds 18. De bevolking sensibiliseren m.b.t. rationeel watergebruik, infiltratievoorzieningen, gescheiden afvoer,...

4.2.3. Waterbodems a. Inleiding Onderwaterbodems zijn bodems van waterlopen die altijd of een groot gedeelte van het jaar onder water staan. Ze bestaan uit een oorspronkelijke (historische) bodem die bestaat uit bezonken zwevend materiaal. Het zwevend materiaal bezinkt nadat het geladen is (en dus zwaarder wordt) met allerlei elementen die in oplossing zijn. Er is voortdurend (verontreinigd) zwevend materiaal (organisch materiaal, klei- en leemdeeltjes, kleine zandkorreltjes, vlokken,..) in het oppervlaktewater aanwezig. Wanneer de kleine zwevende deeltjes geladen worden met antropogene stoffen of verontreinigde stoffen en bezinken, worden soms zeer hoge concentraties verontreinigde stoffen gemeten, wat een bedreiging vormt voor mens en dier. In algemene termen wordt vaak gesproken van onderwaterbodems waaronder wordt begrepen bodems die permanent of met een zekere regelmaat met oppervlaktewater bedekt zijn. De waterbodem vormt dan ook de verbinding tussen het oppervlaktewater en de bodem. De waterbodems maken deel uit van een totaal watersysteem waarin de volgende deelsystemen onderscheiden kunnen worden: - het oppervlaktewater; - het gesuspendeerd materiaal; - het sediment; - het poriënwater; - het biotische gedeelte. De ruiming van onbevaarbare waterlopen omvat het wegnemen van het slib en het profileren van de grachten. Gemeentelijk milieubeleidsplan Wuustwezel 2006-2010

92

Vanaf medio 2000 is de VMM gestart met een waterbodemmeetnet, hierbij wordt verwezen naar de zogenaamde Triade methode die een referentie is bij de beoordeling van de waterbodemkwaliteit.

b. Stand van zaken Ruiming van waterlopen en baangrachten Naast de ruiming van waterlopen en/of grachten opgenomen in het aanbestedingsdossier van de Wateringen (Wuustwezel en Loenhout), reinigt de gemeente in haar eigen beheer een groot aantal grachten. Elk najaar wordt door de gemeente beoordeeld of een kruidruiming en/of slibruiming noodzakelijk is. -Slibruiming Het slib van de grachten kan vervuild zijn. In het kader van de ruimingswerken heeft de gemeenteraad in zitting van 28 februari 2000 met het PIH een verbintenis ondertekend over de opmaak van een bemonsteringsplan van de waterlopen. Het slib van de baangrachten wordt gefaseerd geruimd. Dit wil zeggen dat de grachten via een roulatiesysteem om de vier jaar geruimd worden. Hiervoor werd het grondgebied van de gemeente in vier gedeeld. Jaarlijks wordt een ander deelgebied geruimd, zodat elk deelgebied om de vier jaar geruimd wordt. Het PIH maakt jaarlijks een bemonsteringsplan van de baangrachten. Het deelgebied wordt opgedeeld in een aantal zones. Voor elke zone worden door het PIH stalen (mengmonsters) genomen van het slib van de grachten. Vervolgens wordt een gebruikscertificaat aangevraagd bij de OVAM, volgens de richtlijnen van het VLAREA. Alleen op plaatsen waar de vlotte waterafvoer bedreigd wordt, zal de gracht geruimd worden. De ruimingen gebeuren steeds vanop één oever om de eventuele schade voor de oeverbeplanting in te perken. Veel waterlopen worden manueel geruimd, zodat de schade voor de natuur beperkt blijft. De oeverbegroeiing wordt zoveel mogelijk gespaard. In de grachten kunnen zich spontaan struwelen (vooral braam en wilg) ontwikkelen. Als het niet nodig is om deze in te korten, blijven ze beter gespaard. Bij het bepalen van de periode waarin geruimd wordt rekening gehouden met het broedseizoen van weidevogels, paaitijd van vissen,… Daarom worden de baangrachten laat op het jaar geruimd. -Kruidruiming Vanuit ecologisch oogpunt krijgt een kruidruiming (enkel waterplanten verwijderen) de voorkeur boven ruimen (waterplanten en bovenste bodemlaag verwijderen). In eerste instantie wordt gekozen voor een kruidruiming. Waar nodig zal er ook een slibruiming gebeuren. De VMM bemonsterde volgende waterbodems binnen de gemeente: -Meetpunt 67000, Kleine Aa - Grote Beek - Weerijsbeek - Kleine Aa - Lage Rijtbeek Bemonsteringsdatum 25/06/2001

Fysico-chemie 2 – licht afwijkend t.o.v. de referentie

Ecotoxicologie 2 – lichte acute impact op de aquatische biota

Biologie 2 – matige biologische kwaliteit

Triade globaal 3 – tweede prioriteit voor verder saneringsonderzoek

-Meetpunt 70000, Wehagenbeek - Weehagebeek - Weehagense Beek Bemonsteringsdatum 17/04/2002

Fysico-chemie 1 – niet afwijkend t.o.v. de referentie

Ecotoxicologie 3 – acute impact op de aquatische biota

Biologie 1 – goede biologische kwaliteit

Triade globaal 2 – derde prioriteit voor verder saneringsonderzoek


93

c. Visie Waterbodem Er wordt in de eerste plaats geopteerd voor kruidruimingen. Enkel waar het nodig is zal ook een slibruiming uitgevoerd worden. Voor de analyses van het slib van de baangrachten zal verder samengewerkt worden met het PIH. Door het afkoppelen van overstorten en het beperken van de verontreinigingen door huishoudelijk afvalwater wil de gemeente de kwaliteit van de waterbodem stelselmatig verbeteren. Er wordt gestreefd naar een kwantitatief, kwalitatief en ecologisch duurzaam waterlopenbeheer, conform de code van goede praktijk voor duurzaam lokaal waterlopenbeheer.

d. Aandachtspunten/knelpunten -De onderwaterbodem is op bepaalde plaatsen van slechte kwaliteit. -Het wetgevend kader is op een aantal punten onaangepast (vb. ruimingsslib). -Het verwijderen van verontreinigde specie is een dure aangelegenheid. -Waterlopen hebben ook een ecologische verbindingsfunctie, hierbij speelt de vegetatie in de waterloop en op de oevers een belangrijke rol; te drastische kruidruimingen betekenen een hypotheek voor de ecologische verbindingsfunctie. -Het uitvoeren van analyses is kostelijk.

e. Acties Waterbodems 19. Waar nodig analyses uitvoeren m.b.t. de kwaliteit van het slib, en de herkomst van de vervuiling inventariseren. 20. Door een adequaat grondwater- en oppervlaktewaterbeleid de kwaliteit van de onderwaterbodem trachten te verbeteren; de kwaliteit van de onderwaterbodem is in elk geval afhankelijk van de oppervlaktewaterkwaliteit (zie actiepunten oppervlaktewater). 21. De herkomst van mogelijke vervuiling van de onderwaterbodem trachten te achterhalen, zodat de problematiek gericht kan worden aangepakt. 22. Burgers en landbouwers sensibiliseren over het onderhoud van bermen en waterkanten om het dichtslibben van grachten en onnodige slibafzettingen te voorkomen. Zie ook oppervlaktewater en leidraad voor het onderhoud van het waterlopen en grachtenstelsel.

4.2.4. Duurzaam watergebruik a. Inleiding Duurzaam omgaan met water omvat vijf aspecten: -minder water gebruiken; -water van hoogwaardige kwaliteit voorbehouden voor toepassingen die dat vereisen; -water zo min mogelijk vervuilen; -afvalwater niet ongezuiverd lozen; -hemelwater gescheiden opvangen voor hergebruik, buffering of infiltratie.


94

Het opvangen en hergebruiken van hemelwater biedt niet enkel voordelen op ecologisch vlak, maar ook op economisch vlak als dit water kan hergebruikt worden voor het toilet of de wasmachine. Het hemelwater moet maximaal worden afgekoppeld van de openbare riolering en in de mate van het mogelijke worden hergebruikt. Het duurzaam watergebruik wordt opgevolgd via een audit van gemeentelijke gebouwen in het geval van nieuwbouw, herbouw of verbouwing.

b. Stand van zaken Op 8 december 2003 werd er een subsidiereglement met betrekking tot het hemelwatergebruik en infiltratievoorzieningen goedgekeurd door de gemeenteraad. Er werd een infobrochure over ‘Hemelwateropvang en infiltratie bij particulieren’ opgesteld. Bij gemeentelijke verbouwingsprojecten werd er aandacht geschonken m.b.t. de mogelijkheid van een duurzaam watergebruik. Zo wordt bv. het hemelwater van het gemeentehuis en het GC ”Blommaert” afgevoerd naar de gemeentelijke parkvijver. Bij de verbouwing van het GC “’t Schoolhuis” te Gooreind werd de nodige installatie voor regenwaterrecuperatie voorzien. Maandelijks worden in alle gemeentelijke gebouwen de meterstanden van de watermeters genoteerd. Op deze manier wordt het mogelijk om eventuele lekken of defecten snel te detecteren. Voor de verbouwingswerken aan het ‘Huis van het kind’ wordt een wateraudit uitgevoerd. Aan de hand van de resultaten van deze wateraudit zal nagegaan worden welke concrete waterbesparende maatregelen genomen kunnen worden.

c. Visie Duurzaam watergebruik Duurzaam watergebruik wordt de regel. In de mate van het mogelijke wordt bij gemeentelijke projecten met het aspect van waterdoorlaatbaarheid rekening gehouden. Bij nieuwe projecten wordt steeds rekening gehouden met de afkoppeling van hemelwater.

d. Aandachtspunten/knelpunten De noodzakelijke mentaliteitswijziging vereist herhaling en geduld.

e. Acties Duurzaam watergebruik 23. Subsidiereglementen in verband met duurzaam watergebruik verder promoten. 24. Het goede voorbeeld geven in duurzaam watergebruik 25. De bevolking blijven wijzen op het belang van duurzaam watergebruik. 26. Uitvoeren van een wateraudit bij nieuwbouw -en verbouwingsprojecten.


95

4.2.5. Integraal waterbeheer a. Inleiding Niveau 1 vereist het meewerken aan de opmaak van de deelbekkenbeheerplannen13. Niveau 2 impliceert de verdere uitwerking ervan (opmaak actieplan), alsook de uitvoering van zogenaamde prioritaire projecten. Het Deelbekkenbeheerplan is een beleidsplan dat de voorgenomen acties, maatregelen, middelen en termijnen bepaalt om de doelstellingen ervan te bereiken. Het deelbekkenbeheerplan is de opvolger van een DuLo-waterplan (duurzaam lokaal waterplan). Het integraal waterbeheer dekt verschillende functies. De integratie kan zich voordoen op meerdere niveaus. -De geografische en ecologische integratie vereisen een waterbeheer per hydrografisch bekken waarbij rekening gehouden wordt met alle aspecten van een rivier (het water, maar ook de zomer- en winterbedding, de oevers, …). -Het integraal beheer moet ook rekening houden met alle functies van water (ecologisch, sociaal, economisch, stedenbouwkundig, …) en met alle actoren. -Men moet ook rekening houden met de hele watercyclus (grondwater, oppervlakte, …). -Tenslotte vergt een integraal beleid een overschrijdende aanpak van het waterbeheer (vb. in het landbouwbeleid, het transportbeleid, …) op alle maatschappelijke niveaus (administratief, politiek, wetgevend).

b. Stand van zaken De gemeente Wuustwezel is betrokken bij het waterbeheer van 4 deelbekkens: Weerijs, Beneden Schijn, Mark, en Kleine Aa. Het gemeentebestuur neemt deel aan het Lokaal Wateroverleg betreffende de oppervlaktewaterkwantiteitsmodellering en de ecologische inventarisatie en visievorming van de Weerijs. Deze beide studies worden uitgevoerd in opdracht van AMINAL Afdeling Water en de provincie Antwerpen met steun van Europa (interreg). Beide studies hebben tot doel om de kennis van het gebied te verhogen en om zo een goed onderbouwde basiskennis te verwerven. Het Lokaal Wateroverleg ging door op 11 maart 2004, op 7 oktober 2004, op 20 september 2005, en op 17 november 2005. Om een nieuw waterbeleid in Vlaanderen te realiseren, heeft het decreet betreffende het integraal waterbeleid (2003) nieuwe structuren en bijhorende plannen in het leven geroepen. Naast een Vlaamse waterbeleidsnota, waarin de algemene krachtlijnen van het integraal waterbeleid voor Vlaanderen worden uitgewerkt, zullen er op verschillende niveau’s waterbeheerplannen opgemaakt worden. Er wordt gewerkt met internationale stroomgebieden, welke verder worden onderverdeeld in bekkens, die op hun beurt zijn onderverdeeld in kleinere gebieden: de deelbekkens. Op al deze niveau’s worden waterbeheerplannen opgemaakt, die onder andere een goede toestand van het oppervlaktewater tegen 2015 beogen. Een doelstelling die opgelegd is in de Europese Kaderrichtlijn Water. Het deelbekkenniveau is het meest lokale planniveau, het is dan ook een vrij concreet plan. 13

de cluster water is expliciet afgestemd werd op het decreet van 18 juli 2003 betreffende het integraal waterbeleid (B.S.14.11.2003). De deelbekkenbeheerplannen zullen een onderdeel vormen van de bekkenbeheerplannen, welke uiterlijk op 22 december 2006 voor het eerst vastgesteld en bekendgemaakt zouden moeten worden. Per deelbekken of voor meerdere deelbekkens die behoren tot eenzelfde bekken zal bovendien op initiatief van de provincie een samenwerkingsverband zonder rechtspersoonlijkheid opgericht worden, een waterschap. Een dergelijk samenwerkingsverband heeft o.a. tot doel een meer geïntegreerd, logisch samenhangend en efficiënter beheer te realiseren.


96

Hierin worden onder andere acties en maatregelen voorgesteld die problemen inzake wateroverlast en waterverontreiniging zo veel mogelijk aan de bron aanpakken. Het deelbekkenbeheerplan volgt met de indeling in vijf krachtlijnen de structuur van de waterbeleidsnota en het bekkenbeheerplan. Het bestaat uit een algemeen luik en een deelbekkenspecifiek luik. In het eerste deel wordt de algemene visie op het integraal waterbeleid beschreven. Deze is van toepassing op zowel het bekken- als het deelbekkenniveau. Deel 2, het deelbekkenspecifiek gedeelte, omvat een beschrijving van de situatie voor het deelbekken, een eerste aanzet tot acties en maatregelen en de afbakening van de lokale oppervlaktewaterlichamen. Het ontwerp- deelbekkenbeheerplan Beneden Schijn werd door het waterschap Het Schijn op 20 april 2006 vastgesteld. De ontwerp- deelbekkenbeheerplannen Weerijs, Mark, en Kleine Aa werden door het waterschap Mark en Weerijs op 21 april 2006 vastgesteld. Dit gebeurde in samenwerking met alle betrokken besturen en diverse sectoren. Het overleg werd gevoerd binnen het planproces van de DuLo-waterplannen, opgemaakt in kader van de Samenwerkingsovereenkomst 2005-2007 ‘Milieu als opstap naar duurzame ontwikkeling’. Met de goedkeuring van dit deelbekkenbeheerplan onderschrijven de besturen enerzijds de principes van integraal waterbeleid, anderzijds houdt de goedkeuring van het actieplan in dat een bestuur bereid is om de nodige inspanningen te leveren om, in de mate van het mogelijke, de specifieke acties uit te werken en zo bij te dragen tot de realisatie van een integraal waterbeleid. Dit wil evenwel niet zeggen dat een bestuur zichzelf hiermee ook oplegt om alle acties, opgenomen in dit deelbekkenbeheerplan, te realiseren. Kaart: Situering van de gemeente in de 4 deelbekkens.

De actuele stand van zaken en de bijhorende documenten zijn terug te vinden op de website van de dienst waterbeleid van het provinciebestuur www.provant.be/waterbeleid . Gemeentelijk milieubeleidsplan Wuustwezel 2006-2010

97

Waterschappen In uitvoering van het decreet Integraal Waterbeleid en het eerste uitvoeringsbesluit dat sinds 12 december 2005 van kracht is, startte de provincie Antwerpen in 2006 met de oprichting van waterschappen. een samenwerkingsverband zonder rechtspersoonlijkheid: het zogenaamde ‘waterschap’. Deze organisatievorm laat lokale partners toe om beter en meer samen te werken in het kader van het integraal waterbeleid. Een waterschap bestaat uit vertegenwoordigers van het Vlaams Gewest, de provincie, de gemeenten en de polders en wateringen. Het doel van een Waterschap is, in gezamenlijk overleg te komen tot de opmaak van een deelbekkenbeheerplan, een advies over het ontwerp van bekkenbeheerplan en de realisatie van een meer geïntegreerd, samenhangend waterbeheer in het Waterschap. De gemeente Wuustwezel maakt deel uit van het Waterschap ‘Mark en Weerijs’ en het Waterschap ‘Het Schijn’ Watertoets Als de overheid moet beslissen over een vergunningsaanvraag, een plan of programma, moet ze eerst nagaan of de werken of plannen geen schadelijke effecten veroorzaken op het watersysteem. Indien dat het geval is kan de overheid de vergunning weigeren, het plan niet goedkeuren ofwel gepaste voorwaarden of aanpassingen aan het plan opleggen. Deze voorwaarden of aanpassingen aan het plan moeten schadelijke effecten voorkomen.

c. Visie Integraal waterbeheer Conform de ‘code van Goede Praktijk voor Duurzaam lokaal Waterbeleid’ en het ‘decreet Integraal Waterbeleid’ wordt er verder gewerkt aan de opmaak van de deelbekkenbeheerplannen. De gemeente Wuustwezel zal bij de opmaak van de bekkenbeheerplannen van Maas en Beneden Schelde en de deelbekkenbeheerplannen voor de vier deelbekkens waartoe de gemeente behoort, met name Weerijs, Beneden Schijn, Mark en Kleine Aa op een actieve wijze participeren. De gemeente zal de inwoners via het gemeentelijk infoblad op de hoogte brengen van recente ontwikkelingen m.b.t. het integraal waterbeleid.

d. Aandachtspunten/knelpunten Kosten voor waterwerken kunnen hoog oplopen. De problemen overschrijden vaak de gemeentegrenzen, om tot oplossingen te komen is samenwerking met mensen uit verschillende beleidsdomeinen en met verschillende invalshoeken noodzakelijk. Dit is niet eenvoudig.

e. Acties Integraal waterbeheer 27. Uitvoering van prioritaire projecten binnen elk deelbekkenbeheerplan 28. Meewerken aan het opstellen van de bekkenbeheerplannen van Maas en Beneden Schelde en de deelbekkenbeheerplannen voor de vier deelbekkens waartoe de gemeente behoort, met name Weerijs, Beneden Schijn, Mark en Kleine Aa 29. De gemeente zal actief deelnemen aan initiatieven op het niveau van deelbekken / waterschappen. 30. De gemeente zal actief deelnemen aan de opmaak van actieplannen. 31. Uitvoeren van de watertoets


98

4.3. Cluster Natuurlijke entiteiten De cluster natuurlijke entiteiten stimuleert gemeenten om creatieve projecten uit te voeren in de natuur-, landschaps-, groen- en bossfeer. Een extra prikkel hiervoor is het subsidieinstrument dat is opgenomen in de Samenwerkingsovereenkomst. Deze cluster bouwt verder op het GNOP-actieplan. In dit plan streeft men naar een verregaande integratie met ruimtelijke ordening. De doelstellingen voor natuur, landschap, groen en bos zijn voor een deel dezelfde, maar tegelijk zeer specifiek. Landschap vraagt specifieke aandacht voor beeldkwaliteit en verleden. Natuur en bos situeren zich vooral in open ruimten, o.a. langs waterlopen. Groen situeert zich in de stedelijke omgeving. Niveau 1 legt het accent op de voorbeeldfunctie en het uitvoeren van gebiedsgerichte acties, en op acties die gericht zijn op sensibilisering en participatie van de bevolking. De gemeente verbindt zich per jaar het uitvoeren van minimaal 1 actie ongeacht of de actie in aanmerking komt voor subsidiëring. De actie geeft geen uitvoering aan een juridische verplichting. Op niveau 2 maakt de gemeente een actieplan op dat meerdere jaren beslaat, en voert jaarlijks minimaal 2 acties uit ongeacht of de actie in aanmerking komt voor subsidiëring. De actie geeft geen uitvoering aan een juridische verplichting. Doelstellingen van de cluster Natuurlijke Entiteiten. Strategische doelstellingen: - Een groter bewustzijn creëren voor natuur, bos, groen en landschap; - meer 'aanwezige' natuur in de praktijk door lokale projecten te ondersteunen; - meer zorg voor natuur/bos/groen/landschap in het algemeen; - meer duurzame natuur/bos/groen/landschap op beleidsvlak. Operationele doelstellingen: - Lokale overheden sensibiliseren om bij het uitvoeren van acties/projecten bewuster om te gaan met natuur, bos, groen en landschap; - natuurdoelstellingen en natuurproblematiek meer in lokale projecten integreren; - de doelstellingen uit de diverse Decreten en uitvoeringsbesluiten toetsen bij het uitvoeren ervan in de praktijk. De gemeente heeft in 2005 ingetekend op niveau 2.

4.3.1. Natuur Elementen van de natuurlijke structuur zijn ondermeer: bossen, heidegebieden, valleigebieden, waters en waterlopen, maar ook de kleine landschapselementen langs akkers en grasland. De belangrijke ruimtelijke elementen van de natuurlijke structuur die we nu aantreffen in Wuustwezel zijn hoofdzakelijk restanten van zijn ontstaansgeschiedenis: -het Groot Schietveld is voornamelijk een restant van het heidegebied dat nog in de eerste helft van de 19e eeuw het grootste deel van Wuustwezel bedekte. -het Sterbos, de bossen van Wolfsheuvel, Pastoorsbos, gemeentebos De Cuyck, Ertboringen, Noordheuvel, Bosduin en de bosgedeelten van Groot Schietveld zijn restanten van de bebossingen en ontginningen van de Kempen, die vooral tijdens de 2e helft van de 19e eeuw plaats vonden. Ook de bosgedeelten van het Groot Schietveld en omgeving dateren van die periode. De beekvalleien werden na wereldoorlog I in gebruik genomen als weiland, daar waar ze voordien hooiland of natte heide waren.


99

Hiernavolgend worden de belangrijkste elementen van de ruimtelijk-natuurlijke structuur eerst beschreven, waarbij hun biologische waarde wordt aangehaald. 1. Complex van Sterbos In het noordwesten van de gemeente ligt het Sterbos met het park en het kasteel van Sterbos en met een uitgestrekte drevenstructuur. De omgeving van het kasteel Sterbos is met haar zware stervormige drevenstructuur bijzonder opvallend. Vanaf de toegang aan de Nieuwmoersesteenweg vertrekken verschillende dreven van beuk en eik in stervorm vanuit één punt. Dwars op deze assen zijn nevenassen geënt. Een uitgestrekt gebied wordt op die manier doorkruist door imposante dreven. De meeste vlakken tussen de verschillende dreven zijn bebost (vooral grove den en in mindere mate loofhout zoals beuk), andere zijn akkers of weiland. Het Sterbos loopt in het noorden over in het bos- en weilandgebied Bruinleegtheide. Het bos wordt omgeven door een grootschalig open landschap met weilanden en maïsakkers. Langs de verschillende wegkanten zijn er door de gemeente bomen aangeplant. Verder zijn er relatief weinig houtkanten in het landschap aanwezig. Het gebied (Sterbos en noordelijke omgeving) is als vogelrichtlijngebied opgenomen. Er broeden grutto’s, kieviten, veldleeuweriken, wulpen, scholeksters en graspiepers. In het omgevende gebied heeft in de 70-er jaren een ruilverkaveling plaatsgevonden en ten noordwesten ligt een waterwingebied. In de BWK is het Sterbos aangeduid als “waardevol”. Als “minder waardevol met waardevolle elementen” tot “waardevol” zijn aangeduid: de graslanden ten westen ervan (Hollands Diep, Chartreuzenmoeren, Begijnenmoeren). 2. Complex van Wolfsheuvel Dit afwisselend complex van verschillende stukken (vooral naaldhout-)bossen die met elkaar verbonden zijn, een ven, grasland en maïsakkers, is gelegen in het uiterste westen van de gemeente, tussen de Nieuwmoersesteenweg en de Kalmthoutsesteenweg. Het gebied is op het gewestplan ingekleurd als bos en natuurreservaat. In de BWK is het complex van Wolfsheuvel aangeduid als “waardevol” tot “zeer waardevol”. 3. Complex van Pastoorsbos, gemeentebos De Cuyck en de bosjes van Kievit en Bleken Ten zuiden van het Sterbos wordt de verbinding tussen het Sterbos en Noordheuvel/ Bosduin gevormd door verschillende bossen en bosjes en verschillende gebieden voor verblijfsrecreatie, waarin weekendverblijven voorkomen. Het Pastoorsbos is gelegen ten zuiden van de Kalmthoutsesteenweg en bestaat vooral uit grove den en in mindere mate uit loofbos. Verder zuidelijk bestaat dit complex gebied uit een afwisselend maar versnipperd geheel van bosjes (grove den), gebieden voor verblijfsrecreatie, maïsakkers en grasland. De dennen zijn vaak aangetast en door de aanleg van tuinen rond het weekendverblijf zijn er veel bomen gerooid. De druk op het gebied is zeer groot door de grote hoeveelheid weekendverblijven op kleine percelen. Niettemin resten er nog waardevolle bossen aan de randen van deze verblijfsrecreatieve en deels permanent bewoonde gebieden. Het gemeentebos De Cuyck vormt het centrum van de reeks van bossen en bosjes. Dit gemeentebos wordt in de BWK aangeduid als “waardevol” tot “zeer waardevol”; het is een toegankelijk gemengd bos. Van de bossen waarin de weekendhuisjes zijn gelegen hebben enkel de niet verkavelde delen nog een biologische waarde (bosjes van Kievit en Bleken); zij worden aangeduid als zijnde “waardevol”.


100

4. Complex van Noordheuvel en Bosduin Bosduin is een vrij uitgestrekt naaldbos, doorsneden door rechte lanen ten zuiden hiervan, terwijl Noordheuvel een nog eerder gemengd, klein bosgebied is dat ten zuiden daaraan grenst. Ertboringen is een kleinschalig geheel van weiden en akkers, gelegen ten noordoosten en oosten van Noordheuvel. De bosjes van Noordheuvel worden als zeer waardevol aangeduid, terwijl Ertboringen als “minder waardevol met waardevolle elementen” is gekarteerd in de BWK. Het bos Bosduin krijgt de aanduiding “waardevol”. 5. Complex van Goed van Koch In het zuidwesten van de gemeente liggen nog enkele restanten bos van het bijna volledig verkavelde “Goed van Koch”. Deze restanten bestaan uit verschillende kleine stukjes gemengd bos die elk in handen zijn van een andere eigenaar. De verschillende eigenaars beheren hun stuk elk op een verschillende manier. Hierdoor krijgt men stukken die meer uitgedund worden en stukken die gewoon aan hun lot worden overgelaten. Het deel ervan dat ten noorden van de Leemdreef en Eikendreef ligt wordt als zeer waardevol aangeduid op de BWK. Het andere deel als “minder waardevol met zeer waardevolle elementen”. 6. Complex van het Groot Schietveld Het uitgestrekte (in totaal 1800 ha) militair domein Groot Schietveld vormt een natuurreservaat dat zich voor het grootste gedeelte uitstrekt op het grondgebied van Brecht, maar het is toch ook voor Wuustwezel van groot belang. Het vormt samen met de omgevende bossen van Kloosterbos, het OCMW-bos, het Uilebos, Achterbrug, de Vloeikens en Stapelheide één groot complex van bossen, heide en vennen. Het Groot Schietveld is niet toegankelijk is voor het grote publiek. Het kerngebied ervan is op de BWK aangeduid als “biologisch zeer waardevol”, terwijl de omgevende bossen als “waardevol” zijn gekarteerd. Er komen verschillende zeldzame dieren en planten voor. Het is een beschermd natuurreservaat op nationaal niveau. Het gebied wordt gedomineerd door naaldhoutaanplanten (voornamelijk aan de buitenkant) en heide, waarin vele vennetjes liggen. Kenmerkend voor dit gebied zijn derhalve de grote oppervlakte, het ongestoord kunnen bestaan van de vele biotopen en het voorkomen van een zeer groot aantal planten en dieren die beschermd of zeldzaam zijn. Tussen het Groot Schietveld en de Bredabaan liggen nog twee andere belangrijke bosgebieden, met aangrenzende bosjes, met name: het Kloosterbos en het OCMW- bos. Het Kloosterbos heeft een totale oppervlakte van 40 ha, waarvan 25 hectare weiden en 15 hectare bos. Een stuk van dit gebied is aangelegd als park waar uitheemse soorten zijn aangeplant. Verspreid over het terrein vindt met beuken- en lindenlanen. Het OCMW- bos ligt iets noordelijker. Dit naaldhoutbos is een productie-bos, in beheer bij Bos en Groen. Daarnaast ligt ook nog het Uilebos, voornamelijk een dennenbos. Ten zuiden van de kern Loenhout, aangrenzend aan het Groot Schietveld, ligt het bos “tussen Heieind en Stapelheide”. In dit gemengd bos komen verschillende zones voor met elk hun dominante boomsoorten. Ten zuidoosten van de kern Wuustwezel vormen Achterbrug en Vloeikens aparte entiteiten. Achterbrug is een gemengd weide-bosgebied met ondermeer een sparrenbosje, een verzamelplaats voor compost, bijenkweek en plaatsen die worden gebruikt voor recreatieve doeleinden (o.a. voetbal en fietscross). De Vloeikens is dan weer een vochtig gebiedje in de beekvalleien van de Grote Beek en Kleine Beek. Het kerngebied van De Vloeikens is evenzeer een ecologisch zeer waardevol gebied. 7. Kasteelpark van Wuustwezel Dit complex bevat een kasteelpark, aangelegd als Engelse tuin met vijver, met een villa met omgrachting, op de plaats waar tot in wereldoorlog II het kasteel van Wuustwezel stond. Het is biologisch waardevol. Gemeentelijk milieubeleidsplan Wuustwezel 2006-2010

101

8. Kasteelpark van Loenhout Ook dit complex bestaat uit een kasteelpark met een 18e eeuws kasteel (1746) met omgrachting. De gronden rondom het Kasteel van Loenhout zijn op het gewestplan weliswaar aangeduid als bosgebied, maar op dit moment in gebruik als weiden. Het park en de omgevende weiden zijn aangeduid als biologisch waardevol. 9. KLE’s in het agrarisch complex noordwest Het agrarisch gebied rondom Sterbos wordt als een aparte entiteit bekeken omwille van zijn aparte ontginningsgeschiedenis en de daaruit voortkomend landschapskenmerken. Aanleunend bij het complex van het Sterbos (ten noorden en ten noordwesten ervan) liggen lager gelegen weilanden (Begijnenmoeren, Zandven, Bruinleegtheide, Hollands Diep en Chartreuzenmoeren), doorsneden door een dicht grachtensysteem met wat oeverbegroeiing, als resultante van de ontginningen van de Watering op het einde van de 19e, begin 20e eeuw. Dreven, bomenrijen en houtkanten komen verspreid in het zeer open landschap voor, met nochtans langs de Hoofdbaan Watering en Berkendreef een opvallende dreefstructuur. Aan de beken in Huisheuvel komt ook nog wat oeverbegroeiing voor. 10. KLE’s in het agrarisch complex zuidwest Het agrarisch gebied ten zuiden van de N111 wordt ook als een aparte entiteit bekeken, omwille van zijn grote verwevenheid met de omliggende bosstructuur en met de omgevende bebouwing (weekeindverblijfszones, dorpskern van Gooreind en uitlopers en lintbebouwing Akkerveken- Westdoorn- Kleinenberg). Vooral bij Ertboringen – Noordheuvel – Bosduin – Goed van Koch komen dreven en bomenrijen voor. 11. KLE’s in het agrarisch complex oost Dit agrarisch gebied wordt gekenmerkt door een grote openheid van het landschap en wordt daarom ook als aparte entiteit beschouwd. Het wordt doorsneden door een veelheid van beken en beekjes, die trechtervormig naar het noorden, richting Aa of Weerijs afwateren. Van zichtbare beekvalleien is slechts sprake bij de grotere beken (1e of 2e categorie) waar soms wat verspreide oeverbegroeiing valt waar te nemen. Bomenrijen en houtkanten komen verspreid en versnipperd in het landschap voor, met nochtans langs de Brechtseweg een opvallende dreefstructuur. Ook rond vele boerderijen zijn er aanplantingen. In de buurt van Popendonk, ten noorden en ten zuiden van de dorpskom van Loenhout en bij Sneppel en Heieind is nogal wat glastuinbouw in het landschap aanwezig. Beekvalleien De centrale, structuurbepalende systemen, belangrijk als ecologische verbindingen, bestaan uit beekvalleien die behoren tot het bekken van de Aa of Weerijs of Grote Beek (1ste en 2de categorie), met als vijf belangrijkste takken: -Grote Beek -Kleine Beek -Weehagensebeek -Hoogbroeksebeek -Sluiskensbeek


102

Kaart: Bestaande ruimtelijk-natuurlijke structuur

a. Stand van zaken Op het grondgebied van de gemeente Wuustwezel is de natuurvereniging Natuurpunt Wuustwezel actief. De gemeente is lid van de Stichting Kempens Landschap, en van de Vereniging Voor Openbaar Groen (VVOG). 4.3.1.1. Bovengemeentelijke initiatieven 4.3.1.1.1. Het Gewestplan Het gewestplan Turnhout, waarin de gemeente Wuustwezel valt, werd vastgelegd bij KB van 30 september 1977.

4.3.1.1.2. Beschermde landschappen en monumenten Hierna volgt een overzicht van de in de gemeente Wuustwezel aanwezige beschermde monumenten en landschappen.


103

Kaart beschermde monumenten en landschappen

4.3.1.1.3. Recht van voorkoop Het recht van voorkoop Natuur -Natuurinrichtingsprojecten Dit recht van voorkoop is nergens van toepassing in de gemeente Wuustwezel (gegevens van 05/06/2005). -Erkende en Vlaamse natuurreservaten Het recht van voorkoop Natuur is van toepassing in de uitbreidingsperimeters van erkende en Vlaamse natuurreservaten binnen de gewestplanbestemmingen groen-, bos-, en bosuitbreidingsgebieden en de met een van deze gebieden vergelijkbare bestemmingsgebieden. Tenminste in een deel van de onderstaande kadastrale afbakening(en) geldt het recht van voorkoop: KadAfd 1 Sectie B Blad 3 Natuurreservaat De Maatjes BS 07/04/2003 KadAfd 1 Sectie B Blad 4 Natuurreservaat De Maatjes BS 07/04/2003 KadAfd 1 Sectie B Blad 5 Natuurreservaat De Maatjes BS 07/04/2003 KadAfd 1 Sectie B Blad 6 Natuurreservaat De Maatjes BS 07/04/2003 -VEN - Vlaamse Ecologisch Netwerk Het recht van voorkoop Natuur is van toepassing in het VEN. De gewestplanbestemmingen waarbinnen VEN kan afgebakend worden, zijn opgesomd in artikel 20 van het decreet van 21 oktober 1997 betreffende natuurbehoud en het natuurlijk Gemeentelijk milieubeleidsplan Wuustwezel 2006-2010

104

milieu en zoals gewijzigd door artikel 11 van het decreet houdende wijziging van het natuurdecreet van 19 juli 2002. Tenminste in een deel van de onderstaande kadastrale afbakening(en) geldt het recht van voorkoop: KadAfd 1 Sectie B BS 17/10/2003

Het recht van voorkoop Ruilverkaveling Dit recht van voorkoop is nergens van toepassing in de gemeente Wuustwezel (gegevens van 05/06/2005).

4.3.1.1.4. Traditionele landschappen Een traditioneel landschap is een combinatie van landschappen met een eigen (gemeenschappelijke) identiteit, waarvan de landschapskenmerken het resultaat zijn van een min of meer uitgesproken landschapsecologisch evenwicht tussen natuur en cultuur dat er in de loop der tijden is ontstaan . In Vlaanderen onderscheidt men op basis hiervan verschillende traditionele landschapsstreken, bijvoorbeeld: de Kempen, de Scheldepolders, de Brabantse leemstreek…. Binnen deze landschapsstreken wordt een verder onderscheid gemaakt; dit wordt hier verder aangeduid als de traditionele landschappen. In Wuustwezel komen twee traditionele landschapstypes voor: 1.Het Land van Brecht als onderdeel van de Noorderkempen. 2.Het Heide- en bosgebied van Kalmthout, ook als onderdeel van de Noorderkempen.


105

Kaart: traditionele landschappen

Relicten van traditionele landschappen Relicten zijn objecten of gestructureerde complexen van objecten die getuigen van een vroegere toestand . Relicten van de traditionele landschappen zijn gave relictgebieden of relictelementen van de traditionele landschappen . Hierbij wordt een onderscheid gemaakt tussen puntrelicten, lijnrelicten, relictzones en ankerplaatsen. Puntrelicten stemmen overeen met monumenten, kunstwerken, bouwelementen, archeologica, enz… Lijnrelicten worden gevormd door beken, kanalen, wegtracés, steile reliëfovergangen, …enz. Relictzones zijn gebieden met een grote dichtheid aan punt- of lijnrelicten en ankerplaatsen, waarin de connectiviteit tussen de waardevolle landschapselementen belangrijk is voor de gehele landschappelijke waardering. Ankerplaatsen zijn complexen van gevarieerde erfgoedelementen die een geheel of ensemble vormen dat ideaal-typische kenmerken vertoont omwille van de gaafheid of representativiteit, ofwel ruimtelijk een plaats inneemt die belangrijk is voor de zorg of het herstel van de landschappelijke omgeving (bijv. als blikvanger) .


106

Kaart: relicten van de traditionele landschappen

Type van relict Puntrelict

Lijnrelict

Relictzone

Ankerplaats

Benaming Kasteel Montens Gehucht Ter Beek Gehucht Popendonk Kasteel Sterbos St.-Antoniuskerk Sterbos Oude Molen Wuustwezel Kasteel Hens Gehucht Sneppel Het Bouwke Kasteel van Wuustwezel Neytemanshoeve Napoleonhoeve Dorpskern Wuustwezel met kerk en pastorie Vloeikenshoeve Dorpskern Loenhout Sint-Quirinuskapel Loenhout Sint-Willibrorduskapel Westdoorn Sint-Jozefkerk en voormalig gasthuis Gooreind Gehucht Brekelen Dorpskern Loenhout met kerk, pastorie en tiendenschuur Dreef Wuustwezel – Uilenbos Oude weg Antwerpen – Breda Dreef tussen kasteel Maxburg en Popendonk Dreef Zuimoeren Oude weg Antwerpen – Breda De Maatjes en omgeving Bos- en vengebied Westdoorn en domein Sterbos Vallei van de Weehagensebeek Domein De greef en ontginningsblok Achterbroek Zuimoeren en Wolfsheuvel Dal van de Hoogbosloop en kasteel Montens Open Akker en kasteel van Wuustwezel Open Akker Kruisweg Heide en bos Groot Schietveld Vallei van de Weehagensebeek Franse en Grote Heide, domein Oude Gracht en Eikelenberg Kasteel van Wuustwezel en de Vloeikens Groot Schietveld De Maatjes


Nummer op kaart P1 P2 P3 P4 P5 P6 P7 P8 P9 P10 P11 P12 P13 P14 P15 P16 P17 P18 P19 P20 L1 L2 L3 L4 L5 Z1 Z2 Z3 Z4 Z5 Z6 Z7 Z8 Z9 Z10 Z11 Z12 A1 A2 A3

107

4.3.1.1.5. Erkende natuurreservaten De Vlaamse regering kan terreinen die van belang zijn voor het natuurbehoud erkennen als natuurreservaat. Er wordt een onderscheid gemaakt tussen Vlaamse natuurreservaten (in eigendom/huur/beheer van het Vlaamse gewest) en erkende natuurreservaten (in eigendom/huur/beheer van andere overheden of private rechtspersonen). Er bevinden zich geen reservaatprojecten op het grondgebied van de gemeente (toestand 01/01/2003, bron: AMINAL Afdeling Natuur en terreinbeherende natuurverenigingen.)

4.3.1.1.6. Habitatrichtlijn-en vogelrichtlijngebieden Habitatrichtlijngebieden De EU-Richtlijn 92/43/EEG van 21 mei 1992 inzake de instandhouding van de natuurlijke habitats en de wilde flora en fauna beoogt het waarborgen van de biologische diversiteit, door het instandhouden van de natuurlijke habitats en van de wilde fauna en flora binnen de EU-lidstaten. Deze richtlijn omvat zowel maatregelen inzake gebiedsbescherming als inzake soortbescherming. In Wuustwezel is het Groot Schietveld als habitatrichtlijngebied geselecteerd. Vogelrichtlijngebieden Bij Besluit van de Vlaamse executieve van 17 oktober 1988 tot aanwijzing van speciale beschermingszones in de zin van art. 4 van de Richtlijn 79/409/EEG van de Raad van de Europese Gemeenschappen van 2 april 1979 werden zones als vogelrichtlijngebied afgebakend. Een dergelijk gebied is van belang voor de overleving van bepaalde vogelsoorten in Europa. Ten opzichte van de bijzonder te beschermen vogels moeten de beschermingsmaatregelen tot doel hebben dat deze soorten kunnen voortbestaan en zich kunnen voortplanten, daar waar ze nu voorkomen. Voor de trekvogels moet rekening gehouden worden met het gebied van bescherming t.o.v. hun broed-, rui- en overwinteringsgebieden en rustplaatsen in hun trekzones. Bijzondere aandacht moet hierbij uitgaan naar de watergebieden van internationale betekenis. De Vlaamse Regering heeft daarom een besluit goedgekeurd dat vooral georiënteerd is naar de ondersteuning door het afsluiten van beheersovereenkomsten met landbouwers die meehelpen aan het beheer van poelen, onderhoud van landschapselementen en akkerrandenbeheer. In Wuustwezel zijn de volgende vogelrichtlijngebieden geselecteerd: -De Maatjes en Wuustwezelheide -Groot Schietveld Binnen deze gebieden zijn de heiden, vennen en moerassen beschermd. Dit is vooral belangrijk voor het plaatselijk overleven van de Roodborsttapuit, de Boomleeuwerik, de wulp en de Nachtzwaluw.


108

Kaart: VEN 1° fase en habitat- en vogelrichtlijngebieden

4.3.1.1.7. VEN / IVON Het VEN14 is bedoeld om de bestaande natuurwaarden en de open ruimten in Vlaanderen te beschermen en verder te ontwikkelen. Het VEN omvat de belangrijkste bos- en natuurgebieden. Die zullen met elkaar verbonden worden tot grote groene gebieden waarin natuurbehoud en –ontwikkeling extra aandacht krijgt. De Vlaamse regering besliste de afbakening van deze gebieden uit te voeren in twee fasen. In een eerste fase wordt gewerkt binnen zogenaamde consensusgebieden. Dit zijn de gebieden van de gewenste natuurlijke structuur die niet voorkomen in de gewenste agrarische structuur. In de eerste fase wordt gewerkt op twee sporen: - De consensusgebieden die binnen een ‘groene’ of daarmee vergelijkbare bestemming op de gewestplannen liggen, worden afgebakend als grote eenheden natuur (GEN) of grote eenheden natuur in ontwikkeling (GENO) op basis van een procedure in het decreet Natuurbehoud. Op 18 juli 2003 werd bij besluit van de Vlaamse regering dit eerste spoor afgerond met de definitieve goedkeuring van het gebied de Maatjes als GEN - De gebieden van de gewenste natuurlijke structuur die geen ‘groene’ bestemming hebben maar wel tot de consensusgebieden behoren, krijgen een bestemmingswijziging naar natuurgebied met overdruk grote eenheid natuur in een gewestelijk ruimtelijk uitvoeringsplan. Dit is het tweede spoor van de eerste fase; tot hiertoe zijn er echter geen dergelijke gebieden bekend in Wuustwezel. 14

Het Vlaams Ecologisch Netwerk


109

In een tweede fase zullen vermoedelijk volgende gebieden als VEN- of IVON15-gebied opgenomen worden : - Groot Schietveld - complex van Pastoorsbos - gemeentebos De Cuyck, bossen van Bosduin en Goed van Koch. Rechten en plichten in het Vlaams Ecologisch Netwerk Op termijn zullen, in samenspraak met de gebruikers en de eigenaars, specifieke maatregelen worden afgesproken om de bijzondere natuurwaarden te beschermen en te ontwikkelen. Die afspraken worden vastgelegd in een natuurrichtplan, die gericht zijn op de bescherming en de ontwikkeling van specifieke natuurwaarden van een bepaald VENgebied. In afwachting van een natuurrichtplan gelden voor de gebieden die behoren tot het VEN enkele algemene maatregelen om een achteruitgang van de natuurwaarden te verhinderen. Volgende plichten zijn van toepassing: - Voor bossen gelegen binnen het VEN moet een bosbeheerplan worden opgesteld, volgens de criteria voor duurzaam bosbeheer. Bosbeheerders die een dergelijk beheerplan opmaken, krijgen een financiële tegemoetkoming; - De bepalingen van het Mestdecreet blijven van toepassing; - In het VEN geldt een algemeen verbod op het gebruik van bestrijdingsmiddelen; - Permanente graslanden mag men niet omzetten in akkerland; - Men mag geen wijzigingen aanbrengen in de waterhuishouding; - Het is verboden niet-inheemse soorten aan te planten, tenzij in een aantal gevallen; - Men mag de structuur van het landschap niet veranderen: kleine landschapselementen zoals akkerranden, bermen, bomenrijen, … moeten behouden blijven; - Het is verboden de rust zodanig te verstoren dat de natuur achteruitgaat; - De overheid heeft een recht van voorkoop op gronden en gebouwen gelegen in het VEN. Gebruikers en eigenaars van gronden in het VEN krijgen ook een aantal bijkomende rechten: - De afbakening van het VEN heeft voor sommige eigenaars economische gevolgen. De Vlaamse overheid stelt daar financiële compensaties tegenover. Ook kunnen eigenaars in bepaalde gevallen de overheid verplichten hun gronden en gebouwen te kopen. Voor landbouwers zou het mogelijk worden gronden gelegen in het VEN via de Grondbank te ruilen met gronden uit de agrarische structuur. Voor bepaalde inspanningen kan de eigenaar van een gebied dat in het VEN ligt subsidies van de overheid krijgen; - Voor zachte recreatie zijn er in het VEN geen bijkomende beperkingen; De afbakening verandert niets aan de juridische toestand van een woning. Bovendien zijn hogergenoemde maatregelen niet op een woning en woonkavel van toepassing. Natuurrichtplannen Voor elk gebied dat behoort tot het VEN, IVON, de groen-, park-, bufferen bosgebieden (of met deze gebieden vergelijkbare bestemmingsgebieden aangewezen op de plannen van aanleg of op de ruimtelijke uitvoeringsplannen) en de gebieden afgebakend volgens of in uitvoering van internationale overeenkomsten of verdragen betreffende het natuurbehoud of van akten betreffende het natuurbehoud, met inbegrip van Europese richtlijnen, vastgesteld op grond van internationale verdragen, wordt een natuurrichtplan opgesteld.

15

Integraal Verwevings- en Ondersteunend Netwerk


110

Een natuurrichtplan geeft aan welk soort natuur de overheid in het gebied beoogt. Het zegt ook hoe men die natuur zal laten voortbestaan of ontwikkelen. Voor het opmaken van het natuurrichtplan voorziet de wetgeving een procedure met mogelijkheden tot inspraak voor alle betrokkenen. Het beleid van de gemeenten dient afgestemd te worden op de doelstellingen voor de aangeduide gebieden. De opmaak van de natuurrichtplannen gelegen in IVON, niet groen op het gewestplan en niet gelegen binnen de perimeter van zones afgebakend volgens of in uitvoering van internationale verdragen, gebeurt door de provincie.

4.3.1.1.8. Biologische waarderingskaart De Biologische Waarderingskaart (B.W.K.) geeft een beeld van de biologische waarde op een bepaald moment. De meest recente versie bestaat uit de in 1999 beperkt geactualiseerde versie van 1988. Voor een bespreking van de biologische waarde van de verschillende deelgebieden en elementen wordt verwezen naar de paragraaf over de ruimtelijk-natuurlijke structuur. Op basis van vier criteria - zeldzaamheid, biologische kwaliteit, kwetsbaarheid en vervangbaarheid - wordt iedere ecotoop ingedeeld in klassen, gaande van biologisch zeer waardevol tot biologisch minder waardevol. Het Sterbos is aangeduid als “waardevol”. Als “minder waardevol met waardevolle elementen” tot “waardevol” zijn aangeduid: de graslanden ten westen ervan (Hollands Diep, Chartreuzenmoeren, Begijnenmoeren). Het complex van Wolfsheuvel is aangeduid als “waardevol” tot “zeer waardevol”. Het gemeentebos De Cuyck wordt aangeduid als “waardevol” tot “zeer waardevol”; het is een toegankelijk gemengd bos. Van de bossen waarin de weekendhuisjes zijn gelegen hebben enkel de niet verkavelde delen nog een biologische waarde (bosjes van Kievit en Bleken); zij worden aangeduid als zijnde “waardevol”. De bosjes van Noordheuvel worden als zeer waardevol aangeduid, terwijl Ertboringen als “minder waardevol met waardevolle elementen” is gekarteerd. Het bos Bosduin krijgt de aanduiding “waardevol”. Het deel van Goed van Koch dat ten noorden van de Leemdreef en Eikendreef ligt wordt als zeer waardevol aangeduid. Het andere deel als “minder waardevol met zeer waardevolle elementen”. Het kerngebied van het Groot Schietveld is aangeduid als “biologisch zeer waardevol”, terwijl de omgevende bossen als “waardevol” zijn gekarteerd. Er komen verschillende zeldzame dieren en planten voor. Het is een beschermd natuurreservaat op nationaal niveau. Het kerngebied van De Vloeikens is evenzeer een ecologisch zeer waardevol gebied. Het Kasteelpark van Wuustwezel is biologisch waardevol. Het Kasteelpark van Loenhout en de omgevende weiden zijn aangeduid als biologisch waardevol.


111

Kaart: biologische waarderingskaart

4.3.1.1.9. Ruimtelijk structuurplan Vlaanderen Op 23 september 1997 werd het eerste Ruimtelijk Structuurplan Vlaanderen (RSV) definitief vastgesteld door de Vlaamse Regering. Het is een beleidsdocument dat richtinggevend en deels bindend is voor de Vlaamse regering, haar administraties en alle onder het Gewest ressorterende instellingen, en voor de provinciale en gemeentelijke overheid. De uitgangshouding is het realiseren van een duurzame ruimtelijke ontwikkeling. De belangrijkste doelstelling is het tegengaan van de verdere verspreiding van stedelijke functies in en de versnippering van de open ruimte. De visie op de ruimtelijke ontwikkeling van Vlaanderen wordt samengevat door de metafoor: ‘Vlaanderen open en stedelijk’. De visie wordt vertaald in vier basisdoelstellingen: - De selectieve uitbouw van stedelijke gebieden. Hierbij staat een stedelijkgebiedbeleid voorop waarin wordt gestreefd naar het verweven en bundelen van stedelijke functies en voorzieningen binnen de stedelijke gebieden, waarbij de bestaande stedelijke structuur optimaal moet worden gebruikt en beheerd. - Het behoud en waar mogelijk versterking van de open ruimte en de openruimtefuncties. Hierbij staat een buitengebiedbeleid voorop dat complementair is aan het stedelijkgebiedbeleid. De lokale groei inzake wonen en bedrijvigheid wordt gebundeld in de buitengebiedkernen. Gemeentelijk milieubeleidsplan Wuustwezel 2006-2010

112

- De economische activiteiten zullen geconcentreerd worden in de plaatsen die deel uitmaken van de bestaande economische structuur van Vlaanderen. Dit zijn de stedelijke gebieden, de stedelijkenetwerken en sommige gemeenten in het buitengebied die een belangrijke rol vervullen in de regionale tewerkstelling (de specifiek economische knooppunten). - Voor de verkeers- en vervoersinfrastructuren (de lijninfrastructuren) staat het optimaliseren van de bestaande infrastructuur voorop, en het creëren van de ruimtelijke condities voor het verbeteren van de alternatieven voor het wegverkeer.

4.3.1.1.10. Ruimtelijk structuurplan provincie Antwerpen (RSPA) Het Ruimtelijk Structuurplan Provincie Antwerpen werd op 10 juni 2001 definitief goedgekeurd door de minister. Het is een beleidsdocument dat richtinggevend en deels bindend is voor de Deputatie, haar administratie en alle onder de provincie ressorterende instellingen, en voor de gemeentelijke overheid. Het RSPA verdeelt de provincie in 4 hoofdruimten: -de Antwerpse fragmenten, hoeksteen van de Vlaamse Ruit; -de Noorderkempen als open ruimte tussen Vlaamse Ruit en Randstad; -de Oostelijke netwerken als versterking van de stedelijke en economische structuur; -het Netegebied, als een kostbaar gegeven. Wuustwezel behoort tot de Noorderkempen. De verbanden tussen de hoofd- en deelruimten worden beschreven door volgende deelstructuren: de ruimtelijk-natuurlijke structuur, de nederzettingsstructuur, de ruimtelijk-economische structuur, de ruimtelijke verkeers- en vervoersstructuur en de landschappelijke structuur.

4.3.1.1.11. Afbakening en differentiatie van de agrarische gebieden in het Vlaams Gewest In maart 1998 is de studie “Voorstel van de afbakening en differentiatie van de agrarische gebieden in Vlaanderen” uitgegeven door het Ministerie van de Vlaamse Gemeenschap (Aminal, Afdeling Land). Het voorstel is opgemaakt in functie van visievorming en mag niet op perceelsniveau worden geïnterpreteerd. Bovendien werd voor de afbakening van ruimtelijk structureel aangetaste gebieden uitgegaan van de feitelijke toestand van de landbouwstructuren, zonder enige uitspraak te doen over de juridische toestand. Voor de volgende gebieden in Wuustwezel worden voorstellen voor bestemmingsveranderingen gedaan:


113

Kaart: voorstel afbakening en differentiatie van de agrarische gebieden

Nr.op kaart 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23

situering gebied

voorgestelde bestemmingswijziging

Hagelkruisakkers, NW van Wuustwezel Molenbergen, ten N van Sterbos Achter Kievitstraat, ten Z van Sterbos Wolfsheuvel, tegen grens Kalmthout ten N van Wolfsheuvel, tegen grens Kalmthout ten Z. Pastoorsbos en N111, rondom Witgoorsebaan - Duinenstraat weekendverblijfsgebied Slangerit - Duinenstraat bosjes Kievit en Bleken, ten ZW van Sterbos achter Oude Baan, ten O van Gooreind ten NW gemeentebos De Cuyck ten Z gemeentebos De Cuyck ten N Leemdreef ten Z Leemdreef, tegen grens Kapellen ten N Leemdreef ten Z Beukendreef, tegen grens Brasschaat Fazantendreef, Everdijkkruis, tegen grens Brasschaat en Groot Schietveld tussen Schaapsdijk en Kampweg, achter KMO Kampweg en bebouwing op-en afrittencomplex E19 / N144 gemeentepark Loenhout ten zuiden kasteel Loenhout achter Schietveldweg Stapelheide, bos ten westen Brechtseweg Stapelheide, ten westen Brechtseweg

structureel aangetast, uitsluiten uit agrarisch gebied structureel aangetast, uitsluiten uit agrarisch gebied structureel aangetast, uitsluiten uit agrarisch gebied bos, uitsluiten uit agrarisch gebied niet gerealiseerd, opnemen in agrarisch gebied structureel aangetast, uitsluiten uit agrarisch gebied

Opp. in ha. 4,3 34,8 3,0 5,6 1,8 27,4

structureel aangetast, uitsluiten uit agrarisch gebied bos, uitsluiten uit agrarisch gebied structureel aangetast, uitsluiten uit agrarisch gebied bos, uitsluiten uit agrarisch gebied bos, uitsluiten uit agrarisch gebied natuur, uitsluiten uit agrarisch gebied niet gerealiseerd, opnemen in agrarisch gebied natuur, uitsluiten uit agrarisch gebied niet gerealiseerd, opnemen in agrarisch gebied structureel aangetast, uitsluiten uit agrarisch gebied

31,8 3,2 4,9 11,3 18,6 1,5 4,0 1,5 10,4 15,2

structureel aangetast, uitsluiten uit agrarisch gebied

4,2

structureel aangetast, uitsluiten uit agrarisch gebied structureel aangetast, uitsluiten uit agrarisch gebied structureel aangetast, uitsluiten uit agrarisch gebied bos, uitsluiten uit agrarisch gebied bos, uitsluiten uit agrarisch gebied niet gerealiseerd, opnemen in agrarisch gebied

15,7 4,2 8,5 2,0 9,6 8,6


114

4.3.1.1.12. Provinciaal Natuurontwikkelingsplan (PNOP) Het Provinciaal natuurontwikkelingsplan werd door de Provincieraad goedgekeurd op 19 februari 2004. Het bestaat uit drie delen: Deel 1 omvat een overzicht van de provinciale bevoegdheden inzake natuur en een zeer uitgebreide inventaris van de natuur in onze provincie, zowel gebiedsgericht als soortgericht. Deel 2 bevat een beleidsvisie die kort de algemene doelstellingen van het provinciaal natuurbeleid schets. Deel 3 is een actieplan. Dit actieplan is opgevat als een overzicht van projecten die de komende decennia mogelijk kunnen uitgewerkt worden. In het milieubeleidsplan 20032007, dat door de Provincieraad werd goedgekeurd op 27 november 2003, is reeds een selectie opgenomen van de projecten uit het PNOP.

4.3.1.1.13. Streekvisie arrondissement Antwerpen De “Streekvisie arrondissement Antwerpen” werd opgesteld door de Maatschappij voor de Vernieuwing en Promotie van Antwerpen vzw , kortweg “Streekplatform strategisch plan regio Antwerpen". Ze werd bij consensus goedgekeurd op de algemene vergadering van deze v.z.w. op 17 maart 1997. Deze streekvisie houdt een aantal beleidsvoorstellen in op regionaal niveau vanuit een socio-economische invalshoek. De doelstellingen van de streekvisie en het streekcharter zijn: economische groei, inkomensvorming en werkgelegenheid. De streekvisie is opgebouwd uit twee onderdelen. Het eerste deel geeft een beeld van het profiel van het arrondissement Antwerpen. In deel 2 worden de aanzetten tot het beleid uiteengezet.

4.3.1.1.14. Streekplan Noord-Brabant Het provinciaal bestuur in Nederland formuleert haar ruimtelijk beleid in het streekplan. Het streekplan dateert van 1990 en heeft betrekking op een periode van 15 jaar. Het is gericht op de bevordering van de gewenste ruimtelijke ontwikkeling van de provincie. Hieronder volgt een uiteenzetting van wat er in het streekplan van de provincie NoordBrabant staat met betrekking tot het grensgebied Achtmaal-Zundert. In het streekplan wordt de provincie onderverdeeld in een aantal regio’s waarvoor een specifiek ontwikkelingsperspectief wordt voorgesteld. Wuustwezel grenst aan de regio ’Stroomgebied van de Mark’. Deze regio is gelegen ten zuiden van Breda en raakt over een grote lengte de Belgische grens. De regio wordt gekenmerkt door een groot aantal beken en riviertjes die van zuid naar noord convergeren in de richting van Breda. In dit stroomgebied liggen zowel een dicht netwerk van ecologisch en landschappelijk waardevolle gebieden met kansrijke mogelijkheden. Het oostelijk deel van het gebied vervult tevens een belangrijke toeristisch-recreatieve functie. Deze regio biedt voor meerdere sectoren goede perspectieven. Het beleid is er dan ook op gericht om de perspectieven voor de landbouw en de natuur beide te ondersteunen. Hierbij is de begrenzing van de functieaanduidingen zoveel mogelijk op waterscheidingen gelegd. Op deze wijze ontstaan deelstroomgebieden met verschillende ontwikkelingsmogelijkheden. In het stroomgebied van de Aa of Weerijs ligt het accent op


115

agrarische ontwikkeling. In het overige deel van de regio ligt het accent op versterking en ontwikkeling van natuur en landschap. Volgende beleidsdoelstellingen en ontwikkelingsperspectieven zijn relevant voor Wuustwezel: -Versterking van de positie van de vollegrondsgroenteteelt in het westelijk deel van de regio (exclusief het beekdal van de Bijloop), door het bieden van mogelijkheden voor de areaaluitbreiding en structuurverbetering; -Ontwikkeling van grondgebonden rundveehouderij in het zuidwestelijk en zuidoostelijk deel van de regio; -Behoud van de veelal grondwaterafhankelijke natuurgebieden en bevordering van natuurontwikkeling van beekdalen van onder andere de Bijloop. Hier zal tevens een omschakeling naar natuurvriendelijke vormen van landbouw en landbouw met verbrede doelstelling worden gestimuleerd; -Benutten van concentratievoordelen in het gebied voor sierboomkweek rond Zundert; -Behoud van de cultuurhistorisch waardevolle beekdalen met aanliggende oude bouwlanden en landgoederen; -Natuurontwikkeling in de Maatjes, gelegen aan de Belgische grens.


116

4.3.1.2. Gemeentelijke initiatieven 4.3.1.2.1. Gemeentelijk natuurontwikkelingsplan Het gemeentelijk natuurontwikkelingsplan (GNOP16) werd in opdracht van de gemeente opgesteld door het Provinciaal Instituut voor Hygiëne en dateert van augustus 1996. Het gemeentelijk natuurontwikkelingsplan heeft de bedoeling om op gemeentelijk niveau een planmatig beleid te ontwikkelen voor de sector van de natuur. Omwille van verweving met de landschapsecologische invalshoek wordt in het GNOP ook het aspect landschap mee in beschouwing genomen. Naast een inventaris van de natuurbehoudsinitiatieven, van de fysisch-geografische toestand, de cultuurhistorie, het actuele landgebruik, de landschapsecologie en de landschapseenheden, bestaat het GNOP uit actieplannen voor een aantal specifieke landschapseenheden. Het GNOP werd opgemaakt in nauw overleg met de gemeente, een begeleidingscommissie en de milieu- en natuurraad. In het GNOP worden gebieden aangeduid waar het beleid vooral een ondersteunend en stimulerend beleid zal voeren om de ecologische waarden te versterken. De actiepunten hebben betrekking op het behoud van de bestaande natuur- en landschappelijke waarden, via drie soorten maatregelen: administratieve, natuurtechnische en educatieve maatregelen. Administratieve maatregelen houden de acties in, die de gemeente als openbaar bestuur kan nemen. Vooral de toezichtsfunctie voor het behoud van bestaande natuurwaarden is hier belangrijk, bijv. vergunningen in het kader van het Vegetatiebesluit. Natuurtechnische maatregelen geven aan welke ingrepen of beheersmaatregelen getroffen dienen te worden als men op een bepaald perceel het gestelde doel wil realiseren. Deze kunnen dus enkel door of in opdracht van de eigenaar of de beheerder van het perceel uitgevoerd worden, desnoods ook via vrijwillige overeenkomsten. Educatieve maatregelen verduidelijken en ondersteunen vorige acties bij het brede publiek en dienen een algemeen natuurvriendelijke houding te stimuleren. Deze kunnen ook een actieplan op zich vormen. In het kader van onderhavig gemeentelijk ruimtelijk structuurplan zijn het de ruimtelijke aspecten van deze acties die relevant zijn. Zo zal in de toekomst bij de opmaak van BPA’s in belangrijke mate rekening gehouden worden met de aanwezige natuurwaarden en zullen de bestaande bospercelen en parkgebieden maximaal behouden dienen te blijven. Naast deze algemene acties zijn er ook een aantal meer concrete acties met ruimtelijke relevantie die op korte termijn resultaat moeten geven, zoals: -Er dient te worden gestreefd naar de uitbreiding van het net van lijnvormige kleine landschapselementen (KLE’s: houtkanten en bomenrijen) in de gemeente, vooral in hun functie als verbindingselementen. Het verder aanplanten van deze KLE’s moet derhalve gestimuleerd worden. Aangezien dit niet is aangewezen binnen de vogelrichtlijngebieden (die vooral gericht zijn op de bescherming van weidevogels), kan vooral gedacht worden aan de grenzen van de vogelrichtlijngebieden of erbuiten. -Ook het aanplanten van streekeigen struiken boomsooorten, speciaal dan rond boerderijen, moet gestimuleerd worden. -De weidevogels dienen beschermd te worden; dit heeft consequenties vooral voor het grootschalig landbouwgebied ter hoogte van Wolfsheuvel (noordwesten van de gemeente) en ten noorden van Sterbos. Dit kan door ofwel nestbescherming, ofwel perceelsbescherming bij het beheer van weiden. -Er worden jaarlijks borden geplaatst voor de paddentrek. 16

De actualisatie van het GNOP werd opgestart in 2005. Voorlopig wordt nog (beperkt) gewerkt met het GNOP van 1996.


117

-Het omzetten van naaldhout naar inheems loofhout dient te worden gestimuleerd. Er bestaan ook subsidiemogelijkheden voor het aanplanten van bomen, waarvan de grootte afhankelijk is van de soorten. Sensibilisatie is hiervoor gewenst. -Een optimalisatie van het wegbermbeheer is een zesde doelstelling. Het natuurgericht wegbermbeheer zal worden uitgebreid, overeenkomstig het Bermbesluit. -Het waterlopenbeheer zal worden aangepast d.m.v. het herstel en de bouw van stuwen, vistrappen en bekkentrappen.

4.3.1.2.2. De groenzone 't Hofakker De groenzone 't Hofakker is gelegen in de alluviale overstromingsvlakte van de Kleine Beek. Het gebied wordt gekenmerkt door hoge grondwaterstanden. Op verschillende plaatsen sijpelt het ganse jaar water uit de bodem, dit wordt kwel genoemd. De grote vochtigheid van het terrein is ideaal voor het graven van amfibieënpoelen. In 1999 werd door de gemeente opdracht gegeven tot het uitgraven van de twee poelen. Het gebied werd verder ingericht met houtkanten en houtmijten; het grasland wordt als hooiland beheerd; een ruigte wordt in stand gehouden. De variatie aan biotopen is van groot belang voor de soortenrijkdom aan dieren en planten in de groenzone. Vooral vlinders houden van deze verscheidenheid. Het aangrenzende gemeentebos werd vanaf 1988 in het kader van de actie "Plant een boom" met de schoolkinderen van de gemeente aangeplant. In het jonge bos ontwikkelt zich een waardevolle natuurlijke onderbegroeiing, terwijl er tevens talrijke zangvogels voorkomen. Het groengebied 't Hofakker vormt zo een belangrijke groene schakel in de gemeente Wuustwezel en ligt in de buurt van waardevolle natuurgebieden zoals "De Vloeikens" en "Het Groot Schietveld". In het groengebied werd een wandelpad aangelegd en aan de poelen werd een informatiebord geplaatst.

4.3.1.2.3. Bermbeheer In 2001 heeft het PIH in opdracht van de gemeente een wegbermbeheerplan opgemaakt. De uitwerking van het wegbermbeheerplan bestond uit: • De inventarisatie van 500 km wegberm (minstens 1 opname per kilometer). • Voor elk opnamepunt wordt een inventaris opgemaakt van alle aanwezige plantensoorten, een schatting van hun bedekking, de mate van beschaduwing, de geschatte bermbreedte en het aangrenzend landgebruik. De bedekkingsgraad van de verschillende plantensoorten kan ingeschat worden aan de hand van een vereenvoudigde Tansley-schaal. Met deze ruwe schaal kan het belang van de plantensoorten in een vegetatie eenvoudig en vlug gekwantificeerd worden. • De opmaak van het bermbeheersplan in samenwerking met de groendienst en verwerking in een eindrapport. • Verzamelen van bestaande gegevens omtrent het bermbeheer in de gemeente. • Het bepalen van het vegetatietype. • Het bepalen van het meest ideale beheer i.f.v. flora en fauna. Alle bermen worden beheerd volgens dit wegbermbeheerplan overeenkomstig het Bermdecreet. Ondertussen zijn er enige wijzigingen gekomen, zoals nieuwe verkavelingen, die een invloed hebben op de praktische uitvoering van het maaischema.


118

4.3.1.2.4. Gemeentelijk ruimtelijk structuurplan Het ruimtelijk structuurplan werd opgemaakt door het IGEAN. Het gemeentelijk ruimtelijk structuurplan is momenteel in opmaak. Het meest recente ontwerp dateert van december 2005. Het ruimtelijk structuurplan zal regelmatig (vb. om de 10 jaar) worden aangepast aan de nieuwe evoluties binnen de gemeente.

4.3.1.2.5. Bijzondere plannen van aanleg (BPA) In het RSP wordt een overzicht gegeven van de verschillende BPA’s die werden goedgekeurd of ontworpen.

4.3.1.2.6. Kapreglement Er bestaat een gemeentelijke stedenbouwkundige verordening m.b.t. de beplantingen. In het reglement werd een waarborgsysteem voorzien voor heraanplanting met streekeigen groen.

4.3.1.2.7. Eigendommen van de gemeente in de open ruimte Het gemeentebestuur is eigenaar van een aantal percelen grond welke gebruikt worden door verschillende personen. Het gemeentebestuur heeft met hen een gebruiksovereenkomst afgesloten met een korte opzegperiode zodat ze vrij vlug terug kan beschikken over deze gronden wanneer er een definitieve bestemming aan wordt gegeven. Volgende percelen in de open ruimte zijn in eigendom van de gemeente: Kadaster Sectie G nr. 14a Sectie G nr. 15a Sectie D nr. 958 Sectie B nr. 186c Sectie B nr. 165bdeel Sectie B nr. 165bdeel

Ligging Oppervlakte Gewestplan West Achterbrug 12.880 m2 Landsch. waardevol agr. gebied West Achterbrug 2.280 m2

Landsch. waardevol agr. gebied

Hagelkruisakker

3.215 m2

Woonuitbreidingsgebied

De Kruysvaert

1.350 m2

Agrarisch gebied

De Plak

3.909 m2

Agrarisch gebied

De Plak

3.909 m2

Agrarisch gebied

De percelen te Wuustwezel sectie B 165 b en sectie B 186 c werden in het kader van de ruilverkaveling gratis toebedeeld aan de gemeente Wuustwezel als maatregel tot landinrichting. Een natuurfunctie geven aan deze gronden sluit aan bij de doelstelling van de ruilverkaveling Wuustwezel.


119

4.3.1.2.8. Kleine landschapselementen Inventarisatie van kleine landschapselementen (KLE) In de zitting van 28 februari 2000 heeft de gemeenteraad van Wuustwezel beslist om voor het werkjaar 2000 een aantal optionele verbintenissen te onderteken met het PIH: o.a. ook module 3: project 4 A/B: ‘Behoud en ontwikkeling van kleine landschapselementen’. Op 15 januari 2001 keurde het schepencollege de offerte van het PIH ‘opmaak inventarisatie kleine landschapselementen’ goed. Op vraag van het gemeentebestuur Wuustwezel zijn alle kleine landschapselementen (KLE’s) gelegen in het landelijk gebied van de gemeente geïnventariseerd. Deze opdracht is een aanzet tot de uitwerking van het GNOP-actiepunt: ‘aanplanten van houtkanten en bomenrijen (KLE’s)’. In 2003 werd de inventarisatie van de KLE’s door het PIH afgerond. Dit omhelst een: -omschrijving van het type lijnvormig element met een onderscheid tussen haag, houtkant, houtwal, solitaire boom of bomenrij met aanduiding van de meest voorkomende soorten; -omschrijving van het type ondergroei; -beschrijving van de huidige toestand waarin de lijnvormige elementen verkeren; -beheersvoorstellen (indien gewenst kunnen deze beheersvoorstellen eveneens een beplantingsplan omvatten); -verwerking in GIS (Arcview); De resultaten van de inventarisatie werden aan de gemeentelijke MINA-raad en de GNOP-opvolgings-commissie voorgesteld op 9 september 2003. De voorstellen voor de aanplanting van KLE’s kunnen en mogen niet zomaar gebeuren. Men moet uitgaan van een aantal doelstellingen die goed onderbouwd zijn. Zomaar overal KLE’s bijplanten zou hier geen goed voorbeeld van zijn. Er zullen een aantal acties uitgevoerd worden om de algemene toestand van de KLE’s in de gemeente te bevorderen. Er zijn verschillende mogelijkheden om dit te verwezenlijken b.v. het opzetten van haagplantacties, invulling ‘missing links’ tussen bos- of natuurgebieden (houtkanten), kiezen van een deelgebied waar het KLE-netwerk wordt uitgebreid,enz. Op de vergadering van de MINA-raad dd. 24 november 2003 werden een aantal voorstellen gedaan die verder zullen uitgewerkt worden: -In de kerngebieden zullen de reeds aanwezige kleine landschapselementen, staand op openbaar domein, worden behouden, beheerd en/of hersteld (bv. onderbroken KLE’s aanvullen) en dit zowel op korte als op lange termijn. -De aangeduide kerngebieden zullen verbonden worden d.m.v. KLE’s (bestaande of nieuwe). Dit in de eerste plaats op openbaar domein. -Er moet een stimuleringsbeleid naar verschillende doelgroepen gevoerd worden. Er wordt in de eerste plaats aan de landbouwers gedacht. Dit moet natuurlijk in onderling overleg gebeuren. Er moeten verschillende actoren bij betrokken worden bv. MINA-raad, landelijke gilden, enz…


120

Afbakening van prioritaire zones Mogelijke prioritaire zones worden hieronder opgesomd. 1. gebied ‘De Meren’ rond Hollandse weg en Weilandweg 2. gebied rond hoeve op Middelaarsweg en omgeving 3. gebied ‘De Laren ten oosten van Weehagense Beek’: kleinschalig landschap gelegen ten oosten van Vloeiweg en ten noorden van Schouwbosweg 4. gebied in omgeving van Kasteel Montens: systeem van rietkragen die aansluiten op parkgebied rond Kasteel van Loenhout 5. kleinschalig landbouwgebied ten zuiden en westen van de Vloeikensstraat 6. gebied rond het kasteel van Wuustwezel: met zijn vele aaneengesloten bomenrijen 7. vallei van de Kleine beek ten oosten van de Bredabaan 8. landbouwgebied ten westen van bosgordel: rond Witgoor en Onderseel 9. parkgebied Franciscanessen en omgeving: gebied met bomenrijen en houtkanten rond parkgebied zusterorde Franciscanessen Missionarissen van Maria Gooreind 10. Goed van Koch en omgeving: oude restant van voormalig kasteelpark en bosdomein 11. Goed van Coolsaet en omgeving: oude hoeve met dreven en akkers waarbij het gesloten karakter en landschapstructuur nog goed zijn bewaard 12. Sterbos en omgeving 13. landbouwgebied Zuimoeren: met zijn dreven die aansluiten op het Sterbos

De gemeente verwacht een ecologische prioriteitenlijst (welke gebieden zijn ecologisch het meest interessant), een cultuurhistorische lijst (waar bevinden zich de oudste relicten) en een lijst van gebieden waar dringend beheer nodig is (dringendheid van beheer d.w.z. als geen beheer wordt uitgevoerd zullen de bestaande KLE’s mogelijk verdwijnen). Onderhoud en/of kappen van bestaande houtkanten en lijnvormige elementen vallen ofwel onder het Vegetatiebesluit of onder het gemeentelijk kapreglement.


121

Kunsttentoonstelling KLE’s In 2004 werd in samenwerking met de gemeentelijke cultuurraad en de gemeentelijke MINA-raad een actie opgestart die de KLE’s in de schijnwerpers zet. De bedoeling is om de Wuustwezelse bevolking te laten kennismaken met KLE’s en hen te informeren over het belang ervan. Aanplanting KLE’s In samenwerking met de lokale verenigingen wordt onderzocht op welke plaatsen KLE’s aangeplant kunnen worden langs landelijke wegen. Aanplanting houtkanten Er zal nagegaan worden langs welke landelijke wegen er houtkanten (lijnvormige elementen) aangeplant kunnen worden. Haagplantactie “Behaag….Natuurlijk” i.s.m. Natuurpunt vzw In samenwerking met Natuurpunt vzw wordt jaarlijks een haagplantactie opgezet. Hiervoor werd met Natuurpunt een overeenkomst gesloten. Inwoners kunnen pakketten met streekeigen groen bestellen. Deze actie richt zich tot huishoudens met een tuin. De gemeente voert promotie, vervult een loketfunctie en geeft bestellingen door aan Natuurpunt. De gemeente verleent ook logistieke steun. Vanuit Natuurpunt zullen een aantal vrijwilligers de actie mee uitwerken. Beheersovereenkomsten Landbouwers kunnen beheersovereenkomsten afsluiten met de Vlaamse Landmaatschappij voor het aanplanten en onderhoud van KLE’s, beschermingsmaatregelen voor weidevogels, en beheer van perceelsrandenbeheer. Het gemeentebestuur voorziet een extra financiële bijdrage voor beheersovereenkomsten die worden afgesloten tussen de VLM en de landbouwers (GR 24 maart 2005).

4.3.1.2.9. Natuurgebonden projecten Plaatsing wildspiegels In 2003 lanceerde een inwoner van Wuustwezel het voorstel om wildspiegels te plaatsen langs de gewestweg N133 die doorheen het waardevol natuurgebied (militair domein) het Groot Schietveld loopt. In 2004 werden deze wildspiegels langs de N133 geplaatst door het ministerie van de Vlaamse Gemeenschap. Ontsnipperingsvoorstellen langheen HSL Opvolging van het dossier dat in het kader van de aanleg van de HSL langsheen de E19 door AMINAL, Afdeling Natuur werd opgesteld, (bouw ecotunnels en ecoduikers en ecoduct).

4.3.1.2.10. Screening van groenontwerpen Bij de inrichting van parken, pleinen, straten,… wordt niet enkel rekening gehouden met de voordelen van een streekeigen beplanting maar wordt er bv. ook gekeken naar de hoeveelheid groenafval die bepaalde soorten op langere termijn genereren.


122

4.3.1.3. Educatie en sensibilisatie Het landbouwleerpad zal omgevormd worden naar een plattelandspad om zo de aspecten landbouw en landschap samen te integreren in dit educatief leerpad. Er wordt naar gestreefd om samen met de inwoners te werken aan meer natuur, meer bos, meer groen in de leefomgeving en met aandacht voor de beeldkwaliteit en de cultuurhistorie.

b. Visie Natuur Algemeen Een gefundeerd natuurbeleid is vooral gericht op verhoging van de biodiversiteit. Dit betekent dat het gemeentelijk natuurbeleid dient te worden toegespitst op behoud van soorten en overgangsgebieden waarbij kleine landschapselementen en een ecologisch verantwoord bermbeheer een primaire functie hebben. Een structurele samenwerking met de natuurvereniging is dan ook een noodzaak evenals sensibilisering van en dialoog met de bevolking. Verder beoogt de gemeente de verbetering van de kwaliteit van de natuurlijke entiteiten met de volgende middelen: - gebruik regulerende instrumenten (milieuvergunning, natuurvergunning, bouwvergunning) - natuurgericht beheer van bossen en parken (beheer van een natuurreservaat) - bevordering van de kleine landschapselementen en de ecologische verbindingen (ecologisch waardevolle bermen, grachtkanten en oevers van waterlopen met een waardevolle vegetatie) - natuurvriendelijker maken van het klassieke groenbeheer door een meer selectieve onkruidbestrijding, minder bestrijdingsmiddelen, gebruik van meer inheems en streekeigen plantgoed, … - bescherming van kwetsbare planten en dieren via soortgerichte maatregelen: nestkasten voor kerkuilen, paddenoverzet, … - bevordering van de natuur in de woonomgeving (natuur in de tuin, groendaken) - bevordering van de leefkwaliteit van woonkernen (openbare en particuliere verfraaiing) - de verzorging en het behoud van bomen in stedelijk gebied, het voeren van een duidelijk beleid, met een langetermijnvisie op het laanbomenbeheer. - sensibilisatie en educatie - uitbouw van het integraal waterbeheer (hergebruik hemelwater, gescheiden afvalwaterafvoer, afvalwaterzuivering, bevordering natuurlijke waterafvoer, infiltratie hemelwater in bodem, opmaak deelbekkenbeheerplan). Als de gemeente acties wil ondernemen om de kleine landschapselementen te behouden en het netwerk uit te breiden, moet er rekening gehouden worden met de volgende hoofdprincipes: Een eerste en zeer belangrijk uitgangspunt is dat de reeds aanwezige kleine landschapselementen worden behouden, beheerd en hersteld (bv. onderbroken KLE’s aanvullen) en dit zowel op korte als op lange termijn. Er zal verder gewerkt worden aan de uitbreiding van een netwerk van groene elementen. De aangeduide kerngebieden zullen verbonden worden door middel van KLE’s, in de eerste plaats op het openbaar domein. Bij het aanvullen van bestaande KLE’s en het aanplanten van nieuwe KLE’s wordt er enkel gebruik gemaakt van inheemse en indien mogelijk streekeigen plantensoorten.


123

De gemeente is verantwoordelijk voor het ruimen van de grachten naast de wegen. Hierin kunnen zich spontaan struwelen (vooral braam en wilg) ontwikkelen die ook van grote betekenis zijn als KLE. Als het niet nodig is om deze struwelen in te korten, blijven ze beter gespaard. Als het wel nodig is, gebeurt dit best gefaseerd.

c. Aandachtspunten/knelpunten Het GNOP dateert van 1996 en is daarom zeer gedateerd. Het dient dringend te worden geactualiseerd. Algemeen - Naleven van de zorgplicht; - Creëren van natuurverbindingen; - Soortenbescherming; - Verlenen van natuurvergunningen en toezicht houden op naleving; - Het bermbeheer; - Sensibilisatie; - Het ondersteunen van natuurverenigingen en burgers; -… Daarnaast zijn er ook de volgende aandachtspunten/knelpunten m.b.t. natuur van toepassing op het ganse gemeentelijke grondgebied: - te weinig aandacht voor het facet natuur bij de opmaak van allerlei plannen - sensibilisering en informatieverstrekking moet uitgebreid worden - aantasting en bedreiging van bossen - verlies van houtkanten en kleine landschapselementen in het landschap - het behoud van de migratieroutes en de bescherming van amfibieën (padden en salamanders) tijdens de migratie - meer opvolgen van belangrijkste bermen in het kader van het bermbeheer - meer aandacht voor behoud en uitbreiding van soorten - verdwijnen van bermen en solitaire bomen - verdwijnen van bomen langs de straatkant - recreatiedruk (verkeersbelasting) - versnippering van natuurgebieden

d. Acties Natuur 1. Actualisatie van het GNOP (Gemeentelijk NatuurOntwikkelingsPlan) 2. Evaluatie van het wegbermbeheerplan 3. Soortgerichte acties, gericht op volgende soortengroepen: Padden (plaatsen borden ‘opgepast paddentrek’) Vissen (informatie verstrekken aan burgers) Flora (inheems plantenmateriaal gebruiken) Probleemsoorten (sensibilisatie i.v.m. invasieve plantensoorten en uitzetten exoten)


124

4. Herstel, onderhoud en aanplanting van KLE’s: -Voor alle kleine landschapselementen die kunnen hersteld, onderhouden of aangeplant worden op gronden van openbare besturen: Nagaan welke van de aan te planten en te onderhouden KLE’s er gelegen zijn op gronden van openbare besturen zoals de gemeente, OCMW, kerkfabriek; Nagaan welk beheer nodig is per KLE (onderhoudsbeheer, bestrijding exoten, herstel van onderbroken KLE) Bepalen wie (gemeente, exterme firma) het onderhoud/aanleg verzorgt, hoe en met welke frequentie; Erop toezien dat het beheer/aanleg goed uitgevoerd wordt; Zorgen dat er een lange termijnplanning is voor het beheer van de KLE’s. -Voor de kleine landschapselementen op privé-eigendom gericht op een deelgebied: De gemeente kiest één of meerdere deelgebieden (bv. een zone, natuurverbindingsgebied Grote Beek,…) uit die zij onder de aandacht wil brengen en waar men de KLE’s wilt herstellen en/of het KLE-netwerk wil uitbreiden; Aansluitend bij het uitkiezen van de deelgebieden wordt er een voorbeeldproject uitgewerkt in het verlengde van het PLECKJE. Het landschap aan beide zijden van de Gasthuisdreef leent zich uitstekend om dit project vorm te geven en kan zo ook stimulerend werken voor de deelgebieden die men speciaal onder de aandacht wil brengen. Nagaan of er projectpartners zijn (landbouworganisatie, wildbeheereenheid, bosgroep, provincie, natuurvereniging, …) Nagaan wie de eigenaar(s) is (zijn); Alle betrokkenen vanaf het eerste moment betrekken om draagkracht te vergroten; Sensibiliseren van de eigenaars: informeren over het nut van KLE’s, landbouwers informeren over VLM-beheersovereenkomsten, toelichten van de bedoelingen van de gemeente en doorgeven van de praktische informatie over de aanleg en onderhoud via een brochure, via een informatievergadering en/of via het gemeentelijk infoblad; Organiseren van cursussen waarin men in de praktijk leert, hoe de verschillende KLE’s beheerd moeten worden in samenwerking met landbouworganisaties, landbouwcel provincie, natuurbeheerders, … Stimulatie van de burger tot aanplant via haagplantacties georganiseerd door de gemeente in samenwerking met Natuurpunt en de MINA-raad. Dit kan door informatie te verstrekken over het uitgekozen gebied en aangelanden hierover aan te schrijven. Om de burger te stimuleren KLE’s te onderhouden, te herstellen en aan te planten kan overwogen worden om een subsidiereglement voor beheer, herstel en aanplant van kleine landschapselementen op te stellen. Meer controle op het naleven van stedenbouwkundige voorschriften zoals de aanleg van een groenscherm naast nieuwe stallen, nieuwe stedenbouwkundige verordening m.b.t. beplantingen, controle op het kappen van hoogstammige bomen waarvoor een stedenbouwkundige vergunning nodig is; Meer controle op het naleven van het natuurdecreet (natuurvergunning - zorgplicht) + sensibilisatie hieromtrent; Consequent optreden als er overtredingen zijn gemaakt.


125

4.3.2. Landschappen Gebiedsgericht kunnen de Vlaamse Landschappen in 4 niveaus opgedeeld worden: 1. ankerplaatsen en beschermde landschappen; 2. relictzones; 3. kleine waardevolle landschappen; 4. nieuwe landschappen en verschraald restlandschap. De twee laatste niveaus zijn het specifieke werkdomein van gemeenten. In de praktijk is het aangewezen dat de gemeenten vooral werk maken van hun assisterende rol ten aanzien van de ankerplaatsen en beschermde landschappen. Daarnaast kunnen gemeenten hun specifieke opdracht vervullen ten aanzien van de kleine waardevolle landschappen op hun eigen grondgebied. Indien er geen ankerplaatsen en/of beschermde landschappen en kleine waardevolle landschappen aanwezig zijn binnen het grondgebied van de gemeente, kunnen ook acties uitgevoerd worden in relictzones (bovenlokaal belang) en in nieuwe en verschraalde landschappen (lokaal belang). Om de kleine waardevolle landschappen enerzijds en de nieuwe landschappen en verschraald restlandschap anderzijds te kunnen detecteren kan het luik ‘landschap’ binnen de cluster Natuurlijke Entiteiten van het gemeentelijk opgemaakt worden, dat als een verfijning van de landschapsatlas op lokaal niveau wordt beschouwd.

a. Inleiding 4.3.2.1. Historische ontwikkeling Om een duidelijk beeld te krijgen van de gemeente Wuustwezel is het goed om eens terug te gaan in het verleden. Achtereenvolgens worden de Ferrariskaart, de Vandermaelenkaart, de militaire kaart en de topografische kaart besproken. Ferrariskaart (1775) Op het einde van de 18de eeuw is de streek van Wuustwezel te beschrijven als één uitgestrekte heidevlakte, met daarin kleine landbouwkernen. De bebouwing in de verschillende dorpskernen van Wuustwezel en Loenhout is geconcentreerd rond het dorpsplein met de kerk. Een aanzet tot lintbebouwing is er rond Westdoorn, Cruyswegh, Huffelheyken, Nederven, Gooreind en de baan tussen Westdoorn en Cruyswegh. De overige, schaarse bewoning zijn enkel hoeves die verspreid in de gemeente liggen. Tot het laatste kwart van de 18de eeuw zijn de ontgonnen gebieden beperkt tot de gronden in de onmiddellijke omgeving van de oude heirbaan Antwerpen-Breda , aan de Oude Baan, Oud Gooreind, Akkerveken, Westdoorn, Baan, Kruisweg, Tereik en nabij de Biest. Ten noorden, ten westen en ten zuiden van het in cultuur gebrachte gebied strekt zich een immens heidegebied uit, waarin verschillende moeren, vennen en goren (waar turf gewonnen werd), zijn gelegen. Ten noordoosten van de kern Wuustwezel ligt het kasteeldomein ‘Château Wezelhof’, met een gracht, bijhorende landerijen, dreven en geometrisch verkaveld kasteelpark. Een minder uitgestrekte waterburcht, ‘Château de Loenhout’, bevindt zich ten noorden van Nederven. Vandermaelenkaart (1850) Rond het midden van de 19de eeuw is er nog weinig veranderd in vergelijking met het kaartbeeld van de 18e eeuw. Het meest opvallende is de aanleg van de rechte Rijksweg (Bredabaan), tijdens het Frans bewind in 1806 aangelegd, die Antwerpen met Breda Gemeentelijk milieubeleidsplan Wuustwezel 2006-2010

126

verbindt. Het is langs deze baan, belangrijk voor het vrachtvervoer, dat zich een beperkte industriële activiteit zal ontwikkelen: de sigarenfabriek van Verellen zal in 1881 van Antwerpen naar Wuustwezel worden overgebracht en in 1907 zal de stoommelkerij St.Marie er gevestigd worden. Andere nieuwe aangelegde infrastructuren tijdens de eerste helft van de 19e eeuw zijn: de steenweg tussen Wuustwezel en Achterbroek te Kalmthout en de steenweg tussen Brasschaat en Kalmthout. De bewoning heeft zich tijdens de 19e eeuw nauwelijks uitgebreid in de voornoemde kernen. Ook de beekvalleien met hun vochtige graslanden strekken zich nog steeds zowel vanuit Wuustwezel als vanuit Loenhout naar het zuiden uit. De heidegebieden ten noorden, ten westen en ten zuiden van Wuustwezel zijn nog steeds welhaast onaangeroerd. Aan de oostelijke grens van de gemeente merken we de aanwezigheid van een aantal grote bospercelen, o.a. grenzend aan Bois de Hees te Brecht en een deel van het Muntbosch dat op het grondgebied van Hoogstraten verder loopt. Ter hoogte van Gooreind grenzen een aantal grote bospercelen aan de Rijksweg. Kleinere en versnipperde bosperceeltjes temidden van de heide, zijn terug te vinden in de buurt van Ouderseel en Ertboringen. Militaire stafkaart (1933) In 1858-1867 werd het Sterbos aangelegd, genaamd naar de stervormige aanleg van dreven die naar het kasteel leiden. Ook andere bossen, vooral naaldhout, werden in de tweede helft van de 19e eeuw op de drogere zandgronden aangeplant. Het ‘Goed van Koch’, een gebied ca 300 ha in Gooreind, werd in 1846 door de Engels bankiersfamilie Koch gekocht om er een landbouwbedrijf met ondermeer ossenstallen op te richten. Tijdens de daaropvolgende eeuw zal er een kasteel worden gebouwd, dat echter na WO II zal worden afgebroken. In het begin van de 20ste eeuw wordt de steenweg tussen Brecht en Wuustwezel aangelegd en een weg tussen Brecht en Loenhout. Door het gebrek aan landbouwgronden werd, vooral na WO I, op drastische wijze met de ontginning van de heide begonnen: de Noordwatering, die voor de drainering van 1100 ha heidelandschap tegen de Nederlandse grens instond, werd gesticht. Vochtige gronden werden zo omgezet tot weiland. Mede als gevolg van de uitbouw van de landbouw in het noorden van de gemeente, nam het aantal hoeves in het landschap sterk toe. De bebouwde kernen kenden ook tijdens de tweede helft van de 19e en het begin van de 20e eeuw weinig uitbreiding. Topografische kaart (1987) Op het einde van de 20ste eeuw toont de kaart een aantal opmerkelijke veranderingen in de gemeente. Als gevolg van belangrijke ontginningen tussen 1918 en 1945 werden in het agrarisch gebied heel wat hoeven bijgebouwd. Zowel de kernen Wuustwezel, Loenhout en Gooreind kenden vooral na WO II een belangrijke groei. In Gooreind zijn een aantal verkavelingen ontwikkeld, waaronder één op het voormalige ‘Goed van Koch’. In het gebied Bleken-Ertboringen werden heel wat weekendverblijven gebouwd. Dit ging gepaard met belangrijke afnames van het bosareaal: vooral de bossen ten westen en noordwesten (naast het gemeentebos De Cuyck, Duinenstraat, Bleken, Kievit tot en met het Pastoorsbos) en zuidwesten (Goed van Koch) van Gooreind. Tegelijkertijd stellen we een toename van de lintbebouwing vast, voornamelijk tussen de Oude Baan in Gooreind en Wuustwezel (door verdichting van de as Akkerveken, Westdoorn, Kleinenberg), langs de Baan (ten westen van Wuustwezel) en langs de Bredabaan ten noorden van Wuustwezel. Ook verdichting van de oorspronkelijk agrarische, verspreide bebouwing, vooral rondom Loenhout, zorgt voor een toename van


127

lintbebouwing, ook al staan de gebouwen (mix van woningen en boerderijen) nog op relatief grote afstanden van elkaar. De snelweg E 19, tussen Antwerpen en Breda, doorkruist sinds de 70-er jaren het oosten van de gemeente. Hierdoor wordt een deel van Loenhout afgesneden van de rest van de gemeente. Samenvattend kan gesteld worden dat de gemeente Wuustwezel geëvolueerd is van een lange periode van ontginningen van bos op arme gronden (met ondermeer heide en grote waterplassen –vroegere turfwinningen- als resultantes), over een welvarende landbouwgemeente tijdens de eerste helft van de 20e eeuw, naar een nu hoofdzakelijk woonforensengemeente, waarin de landbouw het landschap nog domineert. Het ongerepte bos- en heidegebied van het Groot Schietveld in het zuiden van de gemeente dat doorloopt in Brecht, is het meest gave relictlandschap van de omgeving. Kaart: historische evolutie

4.3.2.2. Bestaande landschappelijke structuur Reliëf Het algemeen reliëf van de Kempen wordt in belangrijke mate bepaald door de aanwezigheid van de Kempen-Formatie. Deze vormt een oost-west gerichte rug over de gehele Kempen en is tegelijkertijd de waterscheidingskam tussen het Schelde- en Maasbekken. Vanaf deze rug daalt het topografisch oppervlak geleidelijk in noordelijke en zuidelijke richting. De kleilagen van de Kempen-Formatie vormen aan de zuidrand van het dagzoomgebied een micro-cuesta. Ten noorden van de cuesta-steilrand ligt de zachthellende cuestarug, die geleidelijk noordwaarts daalt. Het overgrote deel van het grondgebied van Wuustwezel ligt ten noorden van deze waterscheidingskam en ligt dus in het stroomgebied van de Maas. Als gevolg hiervan daalt het reliëf in Wuustwezel zachtjes van zuid naar noord, van 28m ten zuiden van Gooreind


128

tot ongeveer 15m op de Nederlandse grens aan de Watermolenbrug bij de Aa- of Weerijsbeek. Een zeer klein gedeelte van de gemeente, namelijk het zuidwestelijk puntje van Gooreind, behoort tot het Scheldebekken. Nochtans is het reliëf van Wuustwezel niet volkomen vlak: het is bezaaid met een zeker microreliëf. Vele oorspronkelijke duinmassieven, stuifzandophopingen en een groot aantal ingesneden, ondiepe beekvalleien liggen aan de basis van een grotere reliëfverscheidenheid. De hoogteverschillen bedragen gewoonlijk niet meer dan een viertal meter. Deze reliëfverscheidenheid veroorzaakt op korte afstand een snelle afwisseling van de fysische milieufactoren. Structuurbepalende landschapskenmerken Structuurbepalende reliëfelementen Hiertoe behoren de valleien van de volgende beken: -Aa of Weerijs of Grote Beek -Kleine Beek -Sluiskensbeek -Hoenderheidebeek of Heiloop -Wehagenbeek of Weehagensebeek -Sneppelbeek of Hengsbroeksebeek -Berkenbeek. Structuurbepalende hydrografische elementen Hiertoe behoren de volgende beken: -Aa of Weerijs of Grote Beek -Schietveldloop -Muntloop -Brechtse Heideloop -Kleine Beek -Ertboringenloop -Sluiskensbeek -Akkervekenloop -Hoenderheidebeek of Heiloop -Westdoornloop -Wehagenbeek of Weehagensebeek -Brekelenloop -Sneppelbeek of Hengsbroeksebeek -Wittegoor -Berkenbeek -Noordwateringloop -Mosvorenloopke of Mosolorenloop -Steertenheuvelloop. -Koningsvenloop Structuurbepalende boscomplexen Hiertoe behoren de bossen van: -het complex van Sterbos (incl. Bruinleegtheide, Steertheuvel, Molenheide en Molenbergen) -het complex van Pastoorsbos- gemeentebos De Cuyk en Ertboringen -het complex van Wolfsheuvel -het complex van Noordheuvel en Bosduin -het complex van Goed van Koch -het complex van Groot Schietveld -kasteelpark van Wuustwezel en de Vloeikens -kasteelpark van Loenhout.


129

Kleine landschapselementen met structuurbepalende dreven, bomenrijen en houtkanten Bij kleine landschapselementen onderscheiden we lijnvormige en puntvormige elementen. Tot de lijnvormige elementen behoren dreven, bomenrijen en houtkanten. Ze zijn beperkt in aantal en komen voornamelijk in het centrale en het noordelijke gedeelte van de gemeente voor. Ze bepalen echter in belangrijke mate het landschapsbeeld (open landschap met schaalbepalende natuurlijke elementen) en zijn ecologisch van groot belang. Hiertoe behoren de dreven, bomenrijen en houtkanten van: -Sterbos -kasteelparken van Wuustwezel en van Loenhout -het agrarisch complex oost. Markante terreinovergang Een markante terreinovergang vormt de overgang tussen twee duidelijk verschillende landschappen. Dikwijls gaat de overgang gepaard met een verschil in bodemgebruik of percellering . In Wuustwezel vormt de overgang tussen enerzijds de landbouwgebieden ten zuiden van Wuustwezel en Loenhout en anderzijds de heidegebieden, vennen en bossen van het Groot Schietveld een markante terreinovergang. Structuurbepalende bakens Bakens zijn visuele blikvangers en fungeren dikwijls als oriënteringspunten in het landschap. Hiertoe behoren: -de Sint-Petrus en Sint-Pauluskerk te Loenhout -de Sint-Quirinuskapel te Loenhout -de melkerij van Loenhout (activiteit stopgezet vanaf 31.12.2005, Aquafin neemt vergunning tot waterzuivering over; bestemming zal wijzigen) -het kasteel van Loenhout -de O.L.V.-kerk van Wuustwezel -het gemeentehuis van Wuustwezel -de villa met vijver in het kasteelpark van Wuustwezel -de Sint-Willibrorduskapel te Westdoorn -het kasteel van Sterbos -de Sint-Jozefkerk te Gooreind -de watertoren bij het Goed van Koch -de hoogspanningsmasten in het zuiden en in het noorden van de gemeente -de dijkvormige ophogingen van de autosnelweg E19. Nieuwe landschappen Nieuwe landschappen hebben zich op het traditionele landschap ontwikkeld en hebben een grote culturele inbreng. Hiertoe behoren: -Infrastructurele landschappen; dit zijn landschappen die louter bestaan uit infrastructuren, waarvan de omvang en schaal zodanig is dat ze het landschapsbeeld nagenoeg geheel opvullen. Het autosnelwegenlandschap van de E19 is een infrastructureel landschap. -Industriële landschappen worden bepaald door de invulling van industrieparken en KMOzones. In Wuustwezel zijn dat vooral de bedrijventerreinen van Fluxys (Vorssingersweg te Loenhout), het KMO-terrein aan de Verbrandhofstraat te Loenhout, het KMO-terrein “Grens” te Braken, het KMO-terrein Sterbos en het KMO-terrein van de sigarenfabriek Verellen te Gooreind. -Nieuwe landbouwlandschappen, zoals stallen- en serrelandschappen: grootschalige stallen en serres in het traditionele landbouwlandschap zorgen voor een andere waarneming van dit landschap. Het brede uitzicht wordt visueel gebroken. Dit is grotendeels zo voor voor het landschap ten westen en ten noorden van Wuustwezel, en ten noorden, oosten en zuiden van Loenhout. Gemeentelijk milieubeleidsplan Wuustwezel 2006-2010

130

Kaart: structuurbepalende landschapskenmerken

Open ruimte-corridors Open ruimte-corridors hebben een beleidsmatige inhoud. Hier wordt expliciet aangegeven dat op deze plaatsen nog een open landschap valt waar te nemen tussen twee of meer bebouwde gebieden op relatief korte afstand van elkaar en dat, om dat landschapsbeeld als verbindende open ruimte te behoeden, het aaneengroeien van bebouwde gebieden moet worden voorkomen. Dit is het geval voor de open ruimte tussen Wuustwezel en Braken, tussen Wuustwezel en Loenhout, tussen Loenhout en Braken en tussen Wuustwezel en Gooreind. Volgende elementen en gebieden van open ruimte-structuur in de gemeente kunnen worden onderkend: 1. het open landbouwgebied rondom Sterbos: hoofdzakelijk graslanden met de drevenstructuur van Sterbos, weinig KLE’s en weinig bebouwing. De graslanden in het noordwesten (gebiedjes Chartrozenmoeren, Hollands Diep tot Maatjes), tegen de grens met Kalmthout en Nederland, zijn biologisch waardevol. Het grootste deel ervan ligt in vogelrichtlijngebied. 2. het gesloten gebied van het bos en park van Sterbos. 3. het gesloten gebied van het bos van Wolfsheuvel. 4. het half open landbouwgebied tussen Gooreind en Wuustwezel met de beekvallei van de Kleine Beek en de “agrarische as” Grotstraat – Akkerveken – Westdoorn – Kleinenberg – Brekelen. Ook het landbouwgebied ten zuiden van de Kalmthoutsesteenweg en tegen de grens met Kalmthout en Brasschaat aan, wordt hiertoe gerekend. 5. het half-gesloten gebied met gefragmenteerde bossen (Pastoorsbos, Kievit, De Cuyck, Bosduin, Goed van Koch…) en ingesloten landbouwpercelen (met veel KLE’s) ten zuidwesten van Sterbos en ten westen van Gooreind. Gemeentelijk milieubeleidsplan Wuustwezel 2006-2010

131

6. het gebied met weekendverblijven en versnipperde bosjes ten noorden van Gooreind. 7. het gesloten tot half open gebied van Groot Schietveld met bos en heide. 8. het gesloten tot half open gebied van Vloeikens – Achterbrug. 9. het parkgebied van het voormalig kasteel van Wuustwezel. 10. het parkgebied van het kasteel van Loenhout; 11. het open landbouwgebied (graslanden en akkers) met kernen van glastuinbouw ten noorden, ten oosten en ten zuiden van Loenhout. Deze gebieden worden doorkruist door vele beekvalleien (meestal met KLE’s), waarvan de belangrijkste zijn: Berkenbeek, Aa / Weerijs / Grote Beek, Kleine Beek, Weehagensebeek, Hoogbroeksebeek, Sluiskensbeek, Heiloop en Muntloop. Kaart: bestaande open ruimte-structuur


132

Synthese van de bestaande ruimtelijke structuur: grondgebruik en hoofdstructuren In eerste instantie wordt uitgegaan van de verschillende deelstructuren en deelruimten. Hierbij wordt vertrokken van de synthese van het grondgebruik als overlay van de bestaande open ruimte-structuur, de bestaande nederzettingsstructuur, de bestaande ruimtelijk-economische structuur en de bestaande lijninfrastructuur. Kaart: synthese van de bestaande ruimtelijke structuur: grondgebruik


133

Volgende ruimtelijke elementen kunnen daarbij als hoofdstructuren van Wuustwezel worden aangeduid, op basis van de kennis van deelstructuren en deelruimten: -de E19-autoweg met de hoge snelheidslijn; -de N1, N111, N133 en N144 als verbindingswegen; N144 en N133 zijn de belangrijkste invalswegen vanuit de E19; -de dorpskernen (met lintvormige uitlopers) van de drie woonkernen Wuustwezel, Loenhout en Gooreind en de twee gehuchten Braken en Sterbos; Wuustwezel fungeert duidelijk als hoofddorp, dankzij de concentratie van diensten en kleinhandel hier; -zones met weekendverblijven rond Sterbos en ten westen van Gooreind -8 KMO-gebieden, waarvan zes aan de randen van de drie dorpskernen en twee aan de randen van de twee gehuchten; -drie concentratiezones van terreinen voor sport-, recreatie- en jeugdactiviteiten, aan de randen van de drie woonkernen; -de beeksystemen met hun valleien van Grote Beek, Kleine Beek, Weehagensebeek, en Sluiskensvijverbeek; -de boscomplexen, dreven, parken met de kastelen van Loenhout en Sterbos en het natuurgebied Groot Schietveld; -een gedifferentieerd agrarisch gebied: rondom Loenhout een zeer heterogene, grootschalige land- en tuinbouw, met clusters van glastuinbouw; in het noordwesten een zeer homogene, grondgebonden landbouw, met opvallend weinig bebouwing in het grootschalig landschap; rondom Gooreind tot aan de zuidrand van Wuustwezel: een heterogene, mesoschalige land- en tuinbouw. Kaart: synthese van de bestaande ruimtelijke hoofdstructuur


134

4.3.2.3. Landschapseenheden In het GNOP 1996 wordt de gemeente ingedeeld in 10 landschapseenheden (min of meer samenhangende gebieden). Kaart: Landschapseenheden uit het GNOP

De woonkernen worden hier niet besproken. Voor al de andere landschapseenheden wordt een beknopte bespreking gegeven van de huidige toestand. 1. Sterbos en Wuustwezelheide Landbouwgebied met versnipperde naaldhoutaanplantingen. De stukken bos zijn verbonden met lanen van verschillende soorten. Ten gevolge van een ruilverkaveling zijn de landbouwgronden in de omgeving grootschalig en meestal soortenarm. Het gebied is als vogelrichtlijngebied opgenomen. De belangrijke avifaunistische waarde gaat echter achteruit. 2. Wolfsheuvel Afwisselend gebied met naaldhoutaanplantingen waar zich nog heidrelicten bevinden, een ven en landbouwgebied. Het ven en de naaldhoutaanplantingen zijn door de aanwezigheid van bepaalde planten (zoals grondster en struikheide) biologisch interessant. Avifaunistisch zijn de bossen zeer interessant. 3. omgeving van Bosduin, Ertboringen en Bleken Bossen verbonden door woonparkgebieden. Omliggende akkers en weilanden zijn grootschalig en soortenarm. 4. woonkern Gooreind


135

5. Groot Schietveld en aanpalende gebieden Het Groot Schietveld is een militair domein dat zeer waardevol is. Het speelt een belangrijke rol als (relatief) ongestoord groen- en natuurgebied. De aanpalende zones vormen een buffergebied en begin van een verbinding naar bossen in de omgeving. In Het Moerken zijn reeds natuurlijke overstromingen geherintroduceerd (Bigaré, 1992) 6. woonkern Wuustwezel 7. kasteel Wuustwezel ; 8. kasteel Loenhout Deze domeinen die volgens liet gewestplan parkgebieden zijn, zijn in handen van privé eigenaars. Aan beide kasteelparken zijn nog verschillende biologisch waardevolle elementen te vinden. 9. woonkern Loenhout Dit deel van de gemeente is ingesteld op de landbouw. Door de ruilverkaveling die hier uitgevoerd is, is de ecologische waarde zeer beperkt.

Opmerking: deelruimten In het RSP wordt de gemeente ingedeeld in deelruimten. Dit is een geografische indeling van de gemeente, gebaseerd op een aantal dezelfde kenmerken die in dat deel van de gemeente te vinden zijn. Deelruimten zijn aparte entiteiten die bijgevolg ook hun typische ruimtelijke potenties en knelpunten kennen. Zij onderscheiden zich van andere deelruimten, hebben zich anders ontwikkeld, lenen zich tot andere functies en hebben een eigen aanblik. Door het gebied onder te verdelen in verschillende deelruimten wordt de diversiteit van de gemeente onderstreept en wordt een gebiedsgerichte herkenning en evaluatie van de ruimtelijke knelpunten, kwaliteiten en potenties mogelijk. Hiervan uitgaande wordt de gemeente onderverdeeld in volgende vijf deelruimten: 1. de noordwestelijke open ruimte; 2. de zuidwestelijke open ruimte; 3. de as Bredabaan met de dorpskernen van Wuustwezel (3a), Gooreind (3b) en Braken (3c); 4. de deelruimte van Loenhout, met de dorpskern van Loenhout en zijn agrarische omgeving 5. de deelruimte van het natuurreservaat Groot Schietveld en aangrenzende bossen, natuur- en landbouwgebieden. Samen met de kennis van de deelstructuren (per ruimtelijke component) vormt de gebiedsgerichte kennis in het ruimtelijk structuurplan het vertrekpunt van het denkproces rondom de gewenste ruimtelijke structuur van de gemeente: de specifieke knelpunten, bedreigingen, kwaliteiten en potenties worden er per deelruimte besproken.


136

b. Stand van zaken De gemeente betaalt jaarlijks een bijdrage aan de vzw Stichting Kempens Landschap. De Stichting Kempens Landschap heeft als belangrijkste doelstellingen de verwerving, bescherming, valorisatie en het gebeurlijk herstel van het leefmilieu, landschap, natuur- en cultuurpatrimonium in de provincie Antwerpen en inzonderheid de instandhouding, de ontsluiting en publieksgerichte openstelling van open monumenten in haar bezit.

c. Visie Landschappen In het Ruimtelijk Structuurplan Wuustwezel wordt de gemeentelijke visie omtrent het landschap in Wuustwezel uitgebreid besproken: * Open ruimte met open ruimte-corridors behouden Om de rol van groene leefgemeente te kunnen vervullen, is het cruciaal om het eigen landschap van Wuustwezel te behouden, te kunnen waarnemen en te versterken. Het is daarom ondermeer van groot belang dat de wegen niet worden “dichtgebouwd” en dat de open ruimte-corridors worden behouden. De gemeente opteert er dan ook voor om haar grote open ruimten maximaal in stand te houden, opdat de beleving als open landschap kan behouden worden. Ook de open ruimte-corridors tussen Wuustwezel en Braken, tussen Wuustwezel en Gooreind, tussen Braken en Loenhout, tussen Loenhout en de woonclusters ten oosten ervan en de open ruimte-corridors van Brekelen en Akkerveken (tussen Wuustwezel en Gooreind) dienen open te blijven. Hiervoor zal zij een specifiek open ruimte beleid voeren, waarbij de open ruimte wordt gevrijwaard van verdere bebouwing en waarbij in de open ruimte slechts open ruimte-functies worden toegestaan, zoals bepaald in het RSV17, namelijk: -land- en tuinbouw (belangrijkste grondgebruiker in Wuustwezel) -bos en natuur -wonen en werken op het niveau van het buitengebied. * Waardevolle landschapsdelen behouden, verschraalde landschapsdelen verfraaien Behoud van landschappelijke identiteit en verschijningsvorm impliceert dat: -de typische landschapskenmerken en landschapsrelicten worden gevaloriseerd in verdere maatregelen van landschapsbehoud en landschapsbouw; -storende elementen in het landschap of verschraalde landschapsdelen worden met maatregelen van landschapsbouw beter geïntegreerd. Als meest waardevolle landschapsdelen in de gemeente kunnen vermeld worden: -de natuurreservaten Groot Schietveld en de Maatjes; -de bossen van Sterbos, Wolfsheuvel, Pastoorsbos, De Cuyck, Ertboringen, Bosduin en Goed van Koch; -de nagenoeg onbebouwde open ruimte rond Sterbos; -de valleien van Kleine Aa, Grote Beek, Kleine Beek (2e cat), Weehagenbeek, Sneppelbeek, Kievitsbeek, Sluiskensbeek (2e cat) en Berkenbeek (2e cat); -de kasteelparken van Wuustwezel en Loenhout. Deze landschapsdelen moeten beschermd blijven, d.w.z. gevrijwaard blijven van verdere bebouwing, drastische vegetatieverandering of reliëfwijziging. Een aantal andere delen van de gemeente zijn deels landschappelijk verschraald, d.w.z. ze hebben hun beeldbepalende landschapskenmerken, hun landschappelijk typische vegetatie en deels hun oude (agrarische) gebouwen (getuigen van het plaatselijk verleden) in zekere mate kwijt gespeeld. Dit geldt vooral voor de gebieden ten zuiden en ten oosten van Loenhout en voor sommige gebiedsdelen (met weekendverblijven) ten noordwesten van Gooreind. Vooral in 17

Zie RSV, pag. 379 – 382.


137

deze landschapsdelen is landschapsbouw (door aanbrengen van bufferende beplanting, goede landschappelijke inplanting van toekomstige bebouwing, voorkomen van verkrotting, behoud van typische bebouwing…) aangewezen. * Afwerking van de randen van de kernen Een kenmerk van de historisch gegroeide landschappelijke verschijningsvorm in Wuustwezel is ook het onderscheid tussen kern en platteland. Het is belangrijk om dat onderscheid te behouden. Dit kan ondermeer door de randen van de dorpscentra af te werken met groen en de inpassing van bedrijvigheid, sport en recreatie in het landschap te verzorgen. Dit geldt des te meer wanneer zij grenzen aan waardevolle landschappen. Abrupte overgangen door visueel storende achterbouwen kunnen worden afgeschermd met aanplanten van bomen en struwelen. Beplantingen volgens verschillende patronen kunnen de overgang van de dorpskernen naar het omliggende landschap beter vorm geven. Ver uitwaaierende bebouwingsvormen moeten worden vermeden. Omwille van de waarde voor natuur, bewoner en recreant kan het plaatselijk ook gewenst zijn dat op bepaalde plaatsen groene vingers worden gecreëerd, waar het groen via de rand de dorpskern binnendringt, bijvoorbeeld onder vorm van een dreef of een wijkparkje…

d. Acties Landschappen 5. Onderhandelingen aanknopen met de eigenaars van enkele landschappelijk waardevolle parkgebieden en de Stichting Kempisch Landschap omtrent de eventuele aankoop van deze domeinen door de Stichting Kempisch Landschap. 6. Uitbouwen van het project ‘Plattelandseducatief centrum’. Via dit centrum en activiteiten willen de initiatiefnemers het brede publiek en vooral jongeren kansen bieden om via persoonlijk contact in ontmoeting te treden met en geïnformeerd te worden over het hedendaagse Vlaamse platteland in het algemeen en de onlosmakelijke relatie tussen landbouw en natuur in het bijzonder.


138

4.3.3. Bos Binnen de deelcluster bos wordt er in het kader van het multifunctioneel bosbeheer op een duurzame manier aandacht besteed aan de recreatieve en educatieve functie van onze bossen. In 1999 werd de term “speelzones in bossen” ingevoerd: in deze zones kunnen jeugdverenigingen vrij spelen, ook buiten de paden, zonder eerst een toestemming te moeten aanvragen. Recent werd alle relevante informatie rond speelbossen gebundeld op de website: http://www.bosspel.be. Tevens wordt er ondersteuning geboden aan initiatieven die gericht zijn op het versterken van de bestaande Vlaamse bosstructuur en het bevorderen van bosuitbreiding. Lokale besturen zijn een belangrijke partner voor de Vlaamse overheid voor de realisatie van de bosuitbreidingsdoelstellingen. De Vlaamse overheid wil dan ook een sterkere participatie van lokale besturen bekomen bij de realisatie van het Vlaamse bosuitbreidingsbeleid. Op gewestelijk niveau zijn naast de acties uit deze samenwerkingsovereenkomst een pakket aan andere stimuleringsinitiatieven in het kader van duurzaam bosbeheer beschikbaar. Voortaan kunnen alle openbare boseigenaars, dus ook de gemeenten, van deze subsidies gebruik maken. Zo zijn er subsidies mogelijk voor bebossing, herbebossing, opmaak van een bosbeheerplan conform de criteria duurzaam bosbeheer, subsidie voor de bevordering van de ecologische functie. Meer informatie staat gebundeld op de website: http://www.bosengroen.be (subsidieregeling, aanvraagformulieren).

a. Stand van zaken 4.3.3.1. Bosstructuur De bosgebieden van de gemeente concentreren zich ten westen van de dorpskern van Wuustwezel. Het grootste bosgebied in de gemeente is het Sterbos. Omzetten van naaldhout naar loofhout. Er bevinden zich in de gemeente nog een aantal grote en kleinere bospercelen die voor een groot gedeelte uit naaldhout bestaan. Het doel is om te komen tot ongelijkjarige, gemengde bestanden op basis van vooral zomereik, berken, grove den en diverse streekeigen struiksoorten in de ondergroei. Er is dus een streven naar de inbreng van een grote fractie streekeigen struiken boomsoorten en naar de creatie van een meer complexe bosstructuur. Gezien in principe al de bossen onder het toezicht vallen van de Vlaamse gemeenschap, afdeling Bos en Groen is het vooral deze instantie die een grote impact heeft op de verwezenlijking van het in het GNOP vooropgestelde doel. De gemeente legt via haar gemeentelijk kapreglement specifieke heraanplantingsvoorwaarden (herbeplanting van inheemse bomen en struiken) op.

4.3.3.2. Bosgroep Antwerpen Noord De bosgroep Antwerpen Noord is actief in 9.000 ha bos gelegen in de gemeenten Antwerpen, Brasschaat, Brecht, Essen, Kalmthout, Kapellen, Malle, Ranst, Schilde, Schoten, Stabroek, Wijnegem, Wommelgem, Wuustwezel, Zandhoven, Zoersel en Zwijndrecht. Op 14 februari 2005 is de bosgroep Antwerpen Noord opgericht (door het provinciebestuur van Antwerpen samen met de Afdeling Bos en Groen (ministerie van de Vlaamse Gemeenschap). In het najaar van 2005 werd het project boscomplex ‘De Bleken’ opgestart. Dit bosgebied is in eigendom van vele verschillende privé-boseigenaars. Deze boseigenaars kunnen bij de Bosgroep Noorderkempen terecht voor gratis advies over het beheer van hun bos. De Gemeentelijk milieubeleidsplan Wuustwezel 2006-2010

139

bosgroep kan echter ook helpen bij het aanduiden van dunningen, het opstellen van een gezamenlijk beheerplan, het aanvragen van kapmachtigingen en subsidies, het uitvoeren van beheerwerken of de organisatie van een gezamenlijke houtverkoop, enz. De gemeente verleent logistieke steun. Voor het bosbeleid dient de bevolking actief betrokken te worden als eigenaars van privébossen en groene tuinen. Voor alle openbare bossen en particuliere bossen groter dan 5 ha dient een bosbeheersplan opgesteld te worden.

4.3.3.3. Lopende projecten Volgende acties, gericht op de versterking van de bosstructuur, zijn in uitvoering: 1. Gemeentelijk bos “De Kuyck”. De gemeente Wuustwezel en het Ministerie van de Vlaamse Gemeenschap afdeling Bos en Groen beheren het gemeentelijk bos "De Kuyck". Dit bos ligt verbonden met het domeinbos “Noordheuvel”. Door de Afdeling Bos en Groen werd voor het geheel een beheersplan opgemaakt. De gemeente staat ieder jaar in voor de uitvoering van de werken die moeten gebeuren in het gemeentelijk bos. In het gemeentelijk bos ‘De Kuyck’ zal er een verwijdering gebeuren van de Amerikaanse vogelkers, gezien deze uitheemse soort de inheemse struiken en bomen overheerst. Dit zal gebeuren in samenwerking met vrijwilligers van verenigingen zoals o.a. Natuurpunt. 2. Het Uilenbos. Het Uilenbos, eigendom van het OCMW van Antwerpen, gelegen aan de Gasthuisdreef, doet dienst als recreatie- en speelbos. 3. Aanplanting bos in Loenhout In 2003 werd een perceel grond aangekocht gelegen langs de Molenbosweg. Het betreft een perceel van +/- 0,5 ha oppervlakte en sluit aan bij de verkaveling Vissers en het bos dat door de verkavelaar diende afgestaan te worden aan de gemeente. Zo zal er op termijn tussen de woonzone van Loenhout en de Weehagenbeek een openbaar bos van 1,5 ha ontstaan. Op het in 2003 aangekocht perceel grond werd in 2005 een bos aangeplant (+/- 0,5 ha). 4. Project stadsrandbos (Landschapspark “De Voorkempen”) Op 13 december 2005 is het landschapspark de Voorkempen opgericht. Dit is een samenwerkingsverband tussen de provincie Antwerpen, Afdeling Bos&Groen van de Vlaamse overheid, 14 gemeentebesturen (Antwerpen, Brasschaat, Brecht, Kapellen, Malle, Ranst, Schilde, Schoten, Stabroek, Wijnegem, Wommelgem, Wuustwezel, Zandhoven en Zoersel) en diverse doelgroepen uit de sectoren natuur, landbouw, jacht en recreatie. Samen scharen ze zich achter de 10 engagementen voor de Voorkempen: 1. Het maximaal vrijwaren van de aanwezige groene ruimte. 2. Het verweven van recreatief medegebruik voor zachte recreatievormen met de aanwezige natuur- en landschapswaarden in de groene ruimte. 3. Het uitwerken van een uniform, samenhangend (be)geleidingsnetwerk voor recreanten. 4. Het realiseren en natuurgericht beheren van een samenhangende, landschapsecologische infrastructuur van natuurkernen, corridors en snipperverbindingen. 5. Het promoten en realiseren van duurzaam bosbeheer en harmonisch park – en groenbeheer. 6. Het promoten en realiseren van landschapsbeheer.


140

7. Het uitwerken van een integraal waterbeheer met maximale inspanningen voor de ecologische functie van waterlopen. 8. Het instellen van een gecoördineerd samenwerkingsverband tussen overheden en verenigingen. 9. Het gestructureerd inschakelen van bewoners, gebruikers en bezoekers van de regio bij de uitwerking van de doelen van het samenwerkingsverband. 10. Het opbouwen van een maatschappelijk draagvlak voor de doelen van het samenwerkingsverband in het algemeen en voor natuur- bos- en landschapsbehoud in het bijzonder. In de eerste plaats wil het landschapspark de Voorkempen zorgen voor afstemming van initiatieven die de verschillende partners binnen hun eigen werking opstarten in uitvoering van de genomen engagementen. Daarnaast wil het landschapspark de Voorkempen ook zorgen voor een toegevoegde waarde. De stuurgroep is immers ook de plaats waar wordt nagedacht over het opstarten van intergemeentelijke en/of intersectorale projecten met een duidelijke meerwaarde voor de Voorkempen. Momenteel zijn vier van dergelijke projecten geselecteerd. Het gaat om: - de Antitankgracht (verweven van landschap, natuur en recreatie) - Brechtse Heide (verweven van landschap, recreatie, landbouw en jacht) - het realiseren van een geleidingsstructuur voor zachte vormen van recreatie - communicatie

b. Visie Bos Voor het bosbeleid en ‘openbaar groen’-beleid gelden de natuurverenigingen als belangrijke partners. Bij het beleid dienen de eigenaars van privé-bossen en groene tuinen actief betrokken te worden. Een vertegenwoordiger van de jeugdraad kan worden uitgenodigd bij overlegvergaderingen met boseigenaars.

c. Aandachtspunten/knelpunten - bestrijden uitheemse soorten - meer gebruik van autochtoon materiaal bij bosaanplant - probleem van zonevreemde bossen - meer sensibilisering i.v.m. kappen en aanplanten (wetgeving-subsidie)

d. Acties Bos 7. Actief deelnemen aan de uitwerking van Landschapspark “De Voorkempen”. 8. Onderzoeken waar nieuwe bossen kunnen worden geplant en waar bestaande bossen kunnen worden verworven. Hiervoor wordt overleg gepleegd met de Stichting Kempisch Landschap en de Vlaamse overheid. 9. Sensibiliseren van boseigenaars ism de Bosgroep Antwerpen Noord (de omvorming van naaldhout naar loofhout, duurzaam bosbeheer,…). 10. Boomplantacties organiseren (ism. scholen, verenigingen,…).


141

4.3.4. Groen De deelcluster ‘groen’ beoogt steden en gemeenten te stimuleren om initiatieven te ontwikkelen die erop gericht zijn dit te realiseren. Uitgangspunt daarbij zijn de principes Harmonisch Park- en Groenbeheer die zijn opgesteld door de gewestelijke overheid. Deze principes baseren zich op duurzaamheid, dynamiek, diversiteit, mens, natuur en milieu. De kwaliteit die zo wordt nagestreefd is eveneens afhankelijk van technische aspecten zoals materiaalgebruik, waterinfiltratie, … Meer informatie over Harmonisch Park- en Groenbeheer via http://www.bosengroen.be: - brochure ‘Harmonisch Park- en Groenbeheer’; - vademecum beheerplanning, technisch vademecum water; … - ‘Het park met iedereen, Ideeënboek voor participatie in groen.’ Bij het ‘openbaar groen’-beleid dient de aandacht vooral te gaan naar de aanwezige natuurwaarden, het gebruik van inheemse soorten en een duurzaam gebruik van bestrijdingsmiddelen.

a. Stand van zaken De gemeente onderneemt acties gericht op het verhogen van de leefbaarheid in de verstedelijkte omgeving d.m.v. groenvoorziening, het bereikbaar maken van groene en open ruimten en/of het behouden, herstellen en/of versterken van groenstructuren: Actie “Bloem van een Gemeente” – de ecologische siertuin. In 2004 werd voor de 18de maal de actie “Bloem van een Gemeente” georganiseerd. Er werd een nieuwe categorie ‘De ecologische siertuin’ ingevoerd. Voor deze categorie wordt er bij de beoordeling rekening gehouden met de volgende aspecten: -het tuinieren zonder bestrijdingsmiddelen; -welke biologische producten er worden gebruikt; -of er streekeigen planten worden gebruikt; -of er in de tuin aan afvalpreventie wordt gedaan (composteren, snoeiarme aanleg, gebruik van bodembedekkers, enz…). Schermaanplantingen. Bij het verlenen van een bouwvergunning worden door het Bestuur Ruimtelijke Ordening en Leefmilieu en het gemeentebestuur voorwaarden opgelegd voor het aanplanten van een groenscherm. Met dit beleid wordt nagestreefd om stallingen en schuren, loodsen, silo’s, opslagruimten, enz.., te integreren in het landschap. Voornoemde bedrijven werden door het gemeentebestuur verder gestimuleerd om aanplantingen rond de bedrijfsgebouwen aan te brengen. Opleggen aanplantingsvoorwaarden verkavelingsvergunning. Bij het afleveren van een verkavelingsvergunning wordt door het gemeentebestuur aan de verkavelaar de verplichting opgelegd om de straten aan te planten. De Groendienst speelt hierbij een adviserende rol. Recreatie - groenvoorziening. Verdere uitwerking werd gegeven aan de realisatie van het sportpark in Loenhout. Een algeheel beplantingsplan werd in samenspraak met de Afdeling Bos en Groen opgemaakt en in fases uitgevoerd. In het voorjaar van 2006 wordt een educatief project uitgewerkt in het sportpark waarbij een arboretum aangeplant wordt waardoor een educatief wandelpad loopt. De scholen worden nauw betrokken bij dit project. Gemeentelijk milieubeleidsplan Wuustwezel 2006-2010

142

Kapvergunningen. De bouwverordening met betrekking tot de beplantingen, kortweg kapreglement genoemd, werd in 2003 aangepast aan de wet op de Stedenbouw. Een vergunning van de gemeente is vereist voor volgende ingrepen: -bomen met een stamomtrek van minimaal 30 cm, gemeten op 1 meter van de grond, en een hoogte van minimaal 3 m, drastisch snoeien, vellen of rooien, ongeacht of ze alleen staan, dan wel behoren tot een rij of een groep; -kleine landschapselementen zoals houtkanten, houtwallen, hagen, struwelen, hakhout, al dan niet bestemd voor houtproductie, definitief verwijderen en behoudens voor de normale houtexploitatie overgaan tot het geheel of gedeeltelijk vellen of rooien.

Actie “Plant een Boom”. Jaarlijks worden enkele boomplantacties georganiseerd: -Samen met enkele klassen uit de Wuustwezelse scholen werd er in 2005 een stuk van het bos in Loenhout aangeplant. -De heraanplanting van de Beukendreef gebeurde in 2005 samen met de scholen.

De gemeente onderneemt acties gericht op het kwaliteitsvol onderhouden en beheren van groen in de verstedelijkte omgeving. Beplanting en onderhoud door de eigen diensten. -De openbare gebouwen werden opnieuw van bloembakken voorzien, zowel in de zomer als voor volgende winter. Er werden ook weer verschillende plantsoenen ingeplant met éénjarige bloemen. -Het systematisch onderhoud van houtkanten (periodiek kappen) werd verder gezet. Hoogstammige bomen werden beschermd door middel van boomroosters, meerdere steunpalen, plaatsen van beschermingspaaltjes, enz. -In het voor- en najaar werden er verschillende bomen en struiken herplant ter vervanging van afgestorven of verdwenen bomen en struiken. Ook werden er nieuwe aanplantingen voorzien of werd de oude aanplanting vervangen door een andere soort. Volgende projecten werden uitgevoerd of zijn nog in uitvoering: -Beplanting kerkhof Gooreind. -Kandalaberen lindebomen Oud-Dorpsstraat -Beplanting wegversmalling inkom bebouwde kom Gooreind; -Heraanplanting Wiezelo; -Heraanplanting Beukendreef -Aanplanting sportpark ‘De Dorens’ -Aanplanting bos langs de Molenbosweg -Enz.

b. Visie Groen Bij het ‘openbaar groen’-beleid dient de aandacht vooral te gaan naar de aanwezige natuurwaarden, het gebruik van inheemse soorten en een uitdoving van het gebruik van bestrijdingsmiddelen.


143

c. Aandachtspunten/knelpunten - inventariseren van de groenstructuren - diversiferen van groenonderhoud - bomenbeleid oa mbt bomen langs gewestwegen - compensatieregeling bij het verwijderen van KLE’s - het aspect natuur bij openbaar groenbeheer - groen rondom de bedrijven - aanleg groenschermen en groendaken stimuleren - groenprojecten met meer ecologische aanpak - compostgebruik meer stimuleren - meer gebruik van FSC-gelabeld hout - reductieplan bestrijdingsmiddelen toepassen.

d. Acties Groen 11. Inrichten van een snoeicursus voor gemeentepersoneel. 12. Onderzoeken voor welke gebieden beheerplannen kunnen worden opgemaakt. Bos en parkbeheerplannen worden opgemaakt overeenkomstig het harmonisch park en groenbeheer. 13. Aanplanten van groen in straten, parken en plantsoenen. 14. Het maximale behoud en de uitbreiding van de Trage Wegen nastreven, onder meer door middel van het herwaarderen en opnieuw inrichten van buurtwegen.


144

4.4. Cluster Hinder Hinderproblemen zijn vaak subjectief (moeilijk meetbaar, afhankelijk van persoon tot persoon), lokaal (enkele meters tot kilometers verwijderd) en kortstondig (als de bron stopt, verdwijnt ook het effect). Dergelijke milieuproblemen kunnen het best op lokaal niveau worden aangepakt. Vaak ontbreekt het de gemeenten echter aan expertise en ervaring. Ondersteuning vanuit de provincie en het gewest is dus noodzakelijk. Niveau 1 van de samenwerkingsovereenkomst omvat volgende taken: - een politiereglement mbt het verbod van verbranding van afval in open lucht opstellen. - beleidskader geluidshinder uitwerken. - klachten over milieuhinder registreren en analyseren (MKROS). - één concrete actie ivm de milieuhinder in eigen beheer uitwerken - jaarlijks twee sensibilisaties (passief en/of actief) uitwerken naar specifieke doelgroepen m.b.t. verschillende milieuhinderthema's en hieraan toevoegen hoe de gemeente dit zelf toepast (voorbeeldfunctie). Op niveau 2 stelt de gemeente een gemeentelijk reglement in waarin alle relevante hinderaspecten uit deze cluster worden vervat, evenals een reglement voor afvalarme evenementen. De gemeente houdt verscherpt toezicht op bestaande VLAREM-regelgeving en de eigen politiereglementen. Ze stelt inspectieprogramma’s op. De gemeente inventariseert hinderbronnen, stelt een actieplan op, en voert dit uit. De gemeente stelt bemiddelingsdossiers samen. De gemeente heeft in 2005 op deze cluster ingetekend op niveau 1, en ook op de twee facultatieve opties: 1. opruimen van kleine partijen gevaarlijke achtergelaten afvalstoffen, 2. de aanpak van acute gevallen van bodemverontreiniging.

4.4.1. Inleiding 4.4.1.1. Controle Er bestaan twee bekwaamheidsattesten die noodzakelijk zijn voor een gedegen beleidskader geluidshinder. Enerzijds is er het ‘Vlarem Bekwaamheidsbewijs’ (VLAREM I, art. 58 en 59). Dit bekwaamheidsbewijs verleent de houder ervan de bevoegdheid om toezicht uit te oefenen over de inrichtingen van klasse 2 en 3. Anderzijds is er het ‘Bekwaamheidsbewijs Geluid’, zoals vastgesteld in het Besluit van de Vlaamse regering van 7 november 1984. De gemeente doet hiervoor een beroep op de politiezone Grens. De politie beschikt over een geijkte sonometer die gebruikt wordt bij klachten en controle. Voor metingen kan er een beroep gedaan worden op het PIH. Met de Politiezone Grens werd een samenwerkingsprotocol gesloten over de behandeling van milieuklachten en milieuovertredingen (zie ook 3.2.3. Toezicht).


145

4.4.1.2. Preventief beleid, acties De hinder van milieuvergunningsplichtige inrichtingen wordt zoveel mogelijk voorkomen door extra voorwaarden op te leggen in de vergunning. Elk jaar wordt er rond diverse thema’s gesensibiliseerd. Hiervoor wordt er nauw samengewerkt met de gemeentelijke Informatieambtenaar.

4.4.1.3. Bijkomende bepalingen cluster hinder In het kader van de samenwerkingsovereenkomst heeft de gemeente de bijkomende optionele bepalingen bij de cluster hinder onderschreven in 2005: - Inschakelen van erkende bodemsaneringsdeskundige voor het doen van vaststellingen bij acute bodemverontreiniging - Opruimen kleine partijen achtergelaten gevaarlijke afvalstoffen

4.4.2. Geluidshinder a. Inleiding Wat door haast iedereen als hinderlijk ervaren wordt, is lawaai met een wisselende geluidssterkte en ev. sterke pieken (bv. een zaagmachine of een kettingzaag). Zonder bescherming kunnen deze geluiden leiden tot een beschadiging van het gehoor. Ook een regelmatig terugkerend sterk geluid (treinen, vliegtuigen) kan zeer storend werken, vooral als er weinig achtergrondgeluid is zoals ’s nachts. Onder geluidshinder valt ook de hinder van laag frequent geluid (Lfg). Dit is geluid met een frequentie van ongeveer 20 à 200 Hz. Hinder door Lfg treedt vaker op bij mensen van middelbare leeftijd, vooral bij vrouwen. Bij het ouder worden krijgt het oor namelijk een andere gevoeligheid voor geluidsfrequenties, waaronder een verhoogde gevoeligheid voor Lfg. Lfg wordt vaak omschreven als een zware bromtoon of een dieselend geluid en kan worden ervaren als een druk op de oren, het hoofd en de borst. Externe bronnen van Lfg kunnen oa. zijn ventilatoren, pompen, airco, vrachtverkeer, … Lawaai kan een direct effect hebben op onze gezondheid door een aantasting van ons gehoor. Zeer hoge geluidsbelasting gedurende een lange periode kan immers onomkeerbare schade aanrichten waardoor men minder goed gaat horen. Ook slaapstoornissen of communicatieproblemen kunnen zeer herkenbare problemen betekenen. Meestal zijn de effecten van lawaai echter minder drastisch: men ervaart de hinder als vervelend maar heeft daarom nog niet onmiddellijk voelbare gezondheidsklachten. Toch kan geluid ook een invloed hebben op ons algemeen welzijn, zelfs zonder dat men er subjectief last van heeft. Volgens de Wereldgezondheidsorganisatie zijn er vanaf bepaalde kritische gezondheidsgrenswaarden steeds negatieve gezondheidseffecten. Dit komt omdat het lawaai inwerkt op ons autonoom zenuwstelsel. Alle beschreven schadelijke hart- en vaatziekten staan onder controle van dit autonoom zenuwstelsel. Daarnaast kunnen ook nog heel wat andere secundaire gezondheidseffecten, zoals stress, moeheid, zenuwachtigheid, prikkelbaarheid, hoofdpijn, … (mede) veroorzaakt zijn door de geluidsoverlast die we ondervinden. De gezondheidseffecten van Lfg zijn gelijkaardig aan de hierboven beschreven effecten. Karakteristiek voor Lfg is dat het vaak persoonsgebonden is waardoor er maar één persoon last van heeft. Dit terwijl de omgeving geen hinder ondervindt, met als gevolg dat Gemeentelijk milieubeleidsplan Wuustwezel 2006-2010

146

de gehinderde vaak op weinig begrip kan rekenen. Bijkomend is er bij Lfg geen gewenning van het geluid. Het zal nooit als een achtergrondgeluid worden ervaren. De gemeente voert een beleid dat erop gericht is het milieu zo weinig mogelijk te belasten en tegelijkertijd acties en maatregelen te ondernemen die haar inwoners ertoe aanzetten om een gelijkaardig gedrag te stimuleren. Controles (bv. bij vergunde inrichtingen, bij overlast door privé-feesten) gebeuren door de politie, zowel preventief als na klachten. Er wordt opgetreden op basis van het politiereglement en het KB van 24 februari 1977 “houdende vaststelling van geluidsnormen voor muziek in openbare en private inrichtingen”.

b. Stand van zaken Potentiële stiltegebieden In 1994 werd er in opdracht van AMINAL een studie uitgevoerd naar de potentiële stiltegebieden in de provincie Antwerpen. in Wuustwezel werden 4 potentiële stiltegebieden gelokaliseerd. Kaart: potentiële stiltegebieden


147

Controle bij cafés, dancings en bals. De controle op geluidsoverlast gebeuren voornamelijk bij dancings, discotheken, feesttenten, cafés enz. Klachten met betrekking tot geluidsoverlast worden door de politie nauwkeurig onderzocht. Geluidsisolatie De gemeente heeft in het kader van de verbouwing van het GC ’t Schoolhuis in Gooreind en conform de VLAREM-wetgeving voor de nodige geluidsisolatie een akoestische studie opgemaakt. Tevens wordt de verwarmings- en ventilatie-installatie aangepast, waaronder aanpassing van de kanalen en geluidsdempers op de dakextractoren. Het repetitielokaal (vroeger jeugdhuis) in het centrum van Gooreind werd aangepast om de geluidshinder voor omwonenden te beperken. Er werd o.a. een valse wand geplaatst met geluidsisolatie, en er werd een ‘geluidssas’ voorzien. De gemeente neemt maatregelen om de geluidshinder in de eigen gebouwen te bepreken.

c. Visie Geluidshinder Algemene visie De gemeente zal de komende jaren een beleid voeren dat erop gericht is om door haar activiteiten zo weinig mogelijk milieuhinder te veroorzaken en tegelijkertijd acties te ondernemen en maatregelen te treffen om bij haar inwoners, bij groepen van inwoners, en bij bedrijven eenzelfde gedrag te stimuleren. Standaardisatie bij de aanpak van hinderproblemen zal gestimuleerd worden. - Klachtenbehandeling is een prioritaire kerntaak; - De informatieambtenaar vormt een belangrijke schakel inzake klachtenbehandeling; Klachten dienen zo snel als mogelijk te worden opgelost. Bestrijding van geluidshinder - Het gemeentebestuur onderzoekt de mogelijkheid om het gebruik van geluidsbegrenzers op te leggen aan discobars die werkzaam zijn in de gemeente (zoals in de gemeente Zandhoven). - Er wordt, in overeenstemming met de inhoud en de richtlijnen van de Samenwerkingsovereenkomst, een politiereglement opgemaakt i.v.m. geluidshinder. - De gemeente treedt op als conflictbemiddelaar bij geluidshinder - Met de uitbaters van de diverse horecazaken worden duidelijke afspraken gemaakt. Het komt er op aan de situatie steeds goed op te volgen wanneer een bepaalde inrichting een nieuwe uitbater krijgt. - In de toekomst zal de nadruk meer gelegd moeten worden op de randverschijnselen die zich voordoen rond café’s, dancings e.d. - De controle op het geluidsvolume van brom- en motorfietsen blijft een complexe aangelegenheid. Controle op snelheid en geluidsvolume van voertuigen, Sensibilisatie. Controles op snelheid van wagens en bromfietsen blijft behouden. Bromfietsen zullen ook gecontroleerd worden op het geluid dat zij produceren.

d. Aandachtspunten/knelpunten -Het verkeer is een belangrijke bron van geluidshinder. -Diverse vormen van recreatie kunnen eveneens aanleiding geven tot geluidshinder. -Burenhinder (grasmaaiers, bladblazers,...) Gemeentelijk milieubeleidsplan Wuustwezel 2006-2010

148

-Geluidshinder veroorzaakt door fuiven, feesten,… -Hondengeblaf: voortdurend geblaf, overdag, 's avonds en zelfs 's nachts -Langdurend en veelvuldig hout zagen.

e. Acties Geluidshinder 1. Alternatieve geluidsvriendelijke vervoersmogelijkheden promoten. 2. Geluidshinder van het verkeer zoveel mogelijk beperken. 3. Het gemotoriseerd verkeer in woongebieden minimaliseren d.m.v. verkeerstechnische maatregelen; het sportief en agressief rijgedrag ontmoedigen en andere vervoersmogelijkheden promoten. 4. Het wildcrossen en het rijden met terreinwagens in natuurlijke en ecologisch waardevolle gebieden ontmoedigen. 5. De occasionele geluidshinder in de omgeving van dancings en cafés trachten op te lossen door het afsluiten van een gentlemen's agreement met de betrokken inrichtingen. Er wordt onderzocht of het opleggen van geluidsbegrenzers bij café’s en dancings een oplossing kan bieden.

4.4.3. Geurhinder a. Inleiding Geurhinder kan zowel tot een negatieve beleving (een stank op zich is niet aangenaam) als tot negatieve gezondheidseffecten leiden. De blootstelling aan schadelijke geuren kan directe gezondheidsklachten geven wanneer giftige stoffen worden ingeademd. Van belang is hierbij vooral de dosis van de stoffen die worden ingeademd (concentraties en duur van blootstelling). Geurwaarneming treedt meestal al op bij lage concentraties en de waarneming duurt meestal maar een korte tijd. Daarom hebben geuren in de eerste plaats een belangrijke signaalfunctie (zoals: opgelet, er is mogelijk gevaar!). Er is echter nog geen verband aangetoond tussen de afkeer voor een bepaalde geur en de mate waarin de geurbron slecht is voor de gezondheid. De sterkte van de geur is immers niet afhankelijk van de giftigheid en de concentratie van de stoffen in de ingeademde lucht. Bovendien kan de gevarengrens ook door de tijd beïnvloed worden. Sommige geuren kunnen hinderen bij langdurige waarneming van een relatief lage concentratie (bv. brandstoffen). Andere stoffen houden zelfs risico’s in als men ze kortstondig heel fel opsnuift (bv. ammoniak). Geurhinder geeft meestal aanleiding tot indirecte gezondheidsklachten, in eerste instantie psychisch-mentaal. Soms kunnen daaruit dan lichamelijke gezondheidsklachten voortvloeien (lichamelijke klachten zoals irritatie van neus, keel en ogen enz. kunnen gelijktijdig optreden met de eerste geurwaarneming en zijn niet per definitie een gevolg). Sommige mensen zullen onbewust ook hun neus trainen waardoor ze nog gevoeliger worden aan een specifieke geurhinder. De wetenschappelijke literatuur legt verbanden tussen het optreden van ernstige geurhinder en symptomen als verstoring van de slaap, ademhalingsproblemen, duizeligheid, hoofdpijn, oog-, keel- en neusirritatie, allergische reacties, stress, maagklachten, misselijkheid, braakneigingen, walging en verlies van eetlust, …. Anders dan geluids-en lichthinder is geurhinder als verstoringseffect veel minder duidelijk te definiëren, aangezien geurhinder een nog subjectiever fenomeen is.


149

b. Stand van zaken Klachten tengevolge van bemesting (geurhinder bij het verspreiden van drijfmest) worden opgevolgd. In een landelijke gemeente zoals Wuustwezel wordt een beperkte geurverspreiding door landbouwactiviteiten als onvermijdelijk beschouwd.

c. Visie Geurhinder Er wordt verder gezocht naar maatregelen om de geurhinder te beperken. Uit ervaring is gebleken dat een telefoontje, een persoonlijk gesprek met beide partijen vaak al een aanzet is om het probleem op te lossen. Blijvende opvolging klachten i.v.m. geurhinder. Meestal hebben deze klachten een zeer lokaal en tijdelijk karakter. De veroorzaker hierover (meerdere malen) aanschrijven kan het probleem vaak oplossen.

d. Aandachtspunten/knelpunten Het lozen van afvalwater ingrachten veroorzaakt eveneens geurhinder.

e. Acties Geurhinder 6. Geurhinder brongericht aanpakken.

4.4.4. Lichthinder a. Inleiding Een direct gezondheidsgevaar van licht is oa. verblinding, wat kan leiden tot ongevallen. Door sommige hevige lichtbronnen kan ook het gezichtsvermogen al dan niet tijdelijk aangetast geraken. Overmatig licht tijdens de nacht kan je dagen nachtritme overhoop halen, wat zich bijvoorbeeld vertaalt in slaapstoornissen. Wat op zich aanleiding kan geven tot depressies en diverse lichamelijke kwaaltjes gaande van concentratiestoornissen, migraine en eventueel last van hart-en bloedvaten. En het klinkt misschien paradoxaal, maar teveel licht kan ook leiden tot meer onveiligheid. Zo is al bewezen dat er ’s nachts minder ongevallen gebeuren op een niet verlichte autosnelweg dan op een snelweg die baadt in het licht. De “donkere” autosnelweg nodigt immers uit tot een voorzichtiger en meer attent rijgedrag, waarbij men ook de snelheid zal matigen. Momenteel wijzen studies ook op een mogelijke relatie tussen lichthinder en kanker, lichthinder en bijziendheid. Door teveel licht worden een aantal hormonaal gereguleerde mechanismen verstoord, waardoor de kans op tumors groter wordt. Een studie uit 1994 gaf zelfs aan dat lichtvervuiling mogelijk één van de co-factoren is die borstkanker bevorderen. In een ander onderzoek van 2001 bleek dat vrouwen die in nachtdiensten werken 1,5 maal zo veel kans hebben op het krijgen van borstkanker dan vrouwen met een dagbaan. De precieze oorzaak hiervan is nog onvoldoende bekend; maar lichthinder is een van de te onderzoeken pistes. Een onderzoek uitgevoerd in mei 1999 door het departement oftalmologie (oogkunde) van de universiteit in Pennsylvania, USA, heeft het over de gevolgen van nachtlichtjes voor jonge kinderen. Als er ’s nachts een lampje brandt tijdens de twee eerste levensjaren van het kind bestaat er mogelijk een verhoogde kans op bijziendheid. Een artikel over het Gemeentelijk milieubeleidsplan Wuustwezel 2006-2010

150

onderzoek, gepubliceerd in het prestigieuze wetenschappelijke tijdschrift Nature, raadde aan om preventief geen nachtlichtjes meer te gebruiken. Voor een definitieve uitspraak is verder onderzoek wel een noodzaak. (bron: www.lichthinder.be ; www.lichtplatform.nl en www.uni-koeln.de/symposium2002).

b. Stand van zaken -In het gemeentelijk infoblad verschijnt jaarlijks een artikel over lichthinder. De bevolking wordt hierin aangespoord om zelf hun lichthinder te beperken. Er worden ook een aantal tips gegeven hoe men thuis lichthinder kan vermijden. Ook voor landbouwers en winkeliers werden enkele tips gegeven hoe zij op een eenvoudige manier lichthinder door bv. serres of klemtoonverlichting kunnen terugdringen. -De gemeente neemt reeds verscheidene jaren deel aan de “Nacht van de Duisternis”. De klemtoonverlichting op openbare gebouwen wordt dan tijdelijk gedoofd. Via affiches en een artikel in het gemeentelijk infoblad worden de inwoners gestimuleerd worden om zelf de buitenverlichting te doven. -De HPL-lampen van de openbare verlichting worden systematisch vervangen door zuinigere SON-lampen.

c. Visie Lichthinder Er wordt blijvend op gewezen dat verlichting geen nut heeft als het potentiële publiek niet wordt bereikt. Zo kunnen heel wat lichtreclames van handelaars worden gedoofd, na sluitingstijd van de zaken. De gemeente probeert lichthinder waar ze zelf vat op heeft zoveel mogelijk te beperken, bv. door de aanpassing van de straatverlichting. De gemeente zal onderzoeken of het interessant is een verlichtingsstudie uit te voeren. De gemeente zal de klemtoonverlichting beperken tot de waardevolle gemeentelijke gebouwen (bakens). Veiligheid primeert echter altijd.

d. Aandachtspunten/knelpunten Onaangepaste verlichting binnen en rond de gemeente vormt een bron van lichthinder.

e. Acties Lichthinder 7. Op gemeentelijke gebouwen wordt enkel klemtoonverlichting geplaatst als ze functioneel of noodzakelijk is. Ze wordt neerwaarts geplaatst en gedoofd wanneer mogelijk. 8. De lichthinder in de gemeente wordt gescreend. Er wordt een inventaris opgemaakt en een actieplan met aanbevelingen. 9. Het gemeentebestuur zal de lichtstraling beter sturen en energie besparen door: - de oude lampen (stelselmatig) te vervangen door energiezuinige SON-T lampen. - de HPL-armaturen (stelselmatig) te vervangen door zuiniger en meer tegen vandalisme bestendige SON-armaturen. - een aangepast verlichtingsregime in te stellen (verlichting doven, daar waar mogelijk, tussen 24 uur en 6 uur; kwetsbare gebieden niet of minder verlichten).


151

4.4.5. Hinderlijke inrichtingen a. Inleiding Hinderlijke inrichtingen worden ingedeeld in drie klassen naargelang de aard en de belangrijkheid van de milieu-effecten die eraan verbonden zijn. Elke activiteit die een klasse 1 of 2 inrichting is, kan slechts legaal worden geëxploiteerd wanneer voorafgaand de noodzakelijke vergunning is bekomen van de bevoegde overheid. De vergunning voor 1ste-klasse-inrichtingen wordt verleend door de bestendige deputatie, de vergunning voor een inrichting van 2de klasse door het schepencollege. Een klasse 3-inrichting moet gemeld worden aan het schepencollege van de gemeente waar de exploitatie gepland is. In de praktijk komt het erop neer dat bijna elke industriële activiteit onder één of meerdere rubrieken van de indelingslijst ressorteert en bijgevolg door de milieuvergunnings-reglementering gevat wordt. Bij de exploitatie van de inrichtingen moeten bepaalde milieuvoorwaarden in acht genomen worden.

b. Stand van zaken KMO- en industriegebieden In de gemeente Wuustwezel zijn er drie grotere KMO-zones gelegen: 1. KMO-zone Wuustwezelseweg (Loenhout) 2. KMO-zone Sterbos (Kalmthoutsesteenweg) 3. KMO-zone Grens (Bredabaan). Daarnaast komen nog een zestal minder omvangrijke KMO-zones voor. KMO-zone Wuustwezelseweg Deze KMO-zone is gelegen ten westen van de kern Loenhout en wordt ruimtelijk begrensd door de Wuustwezelseweg, Schotteweg en de Verbrand Hofstraat. De zone is 8.0 hectare groot en volledig bezet. De bedrijven zijn toegankelijk vanaf alle drie voornoemde wegen. De bebouwing bestaat voornamelijk uit stalen constructies. Aan de zuidzijde van de Verbrand Hofstraat zijn woningen in open bebouwing gerealiseerd, direct aangrenzend aan de KMO-zone. Deze bebouwing wordt voortgezet aan de Schottestraat, waardoor hier een aanzet van een lint wordt gevormd. Deze KMO-zone is volzet. KMO-zone Sterbos (Kalmthoutsesteenweg) De KMO-zone is gelegen ten westen van de deelkern Wuustwezel en wordt ruimtelijk begrensd door de Kalmthoutsesteenweg in het noorden en landelijke wegen in een landelijk kleinschalig gebied in het zuiden. De huidige bedrijven zijn veelal direct toegankelijk via de Kalmthoutsesteenweg wat gevaarlijke situaties op kan leveren (hoge snelheden van het verkeer op deze weg). De situatie omtrent uitrustings- en bezettingsgraad is begin 2005 als volgt: -Het terrein meet 15 hectare en is bijna volledig uitgerust en bijna volledig bezet. -Enkele achterliggende percelen dienen nog ontsloten te worden (3-tal ha). -Nog 1,5 ha zijn inmiddels uitgerust maar nog niet bezet. -Er blijven in ’t totaal nog een 6-tal percelen over met een gezamenlijke oppervlakte van 4,5 ha. KMO-zone Grens (Bredabaan) De KMO-zone Grens bevindt zich in het noorden van de gemeente aan de grens met Nederland. Het gebied is 6 hectare groot. Aan weerszijden van de Bredabaan (ter plaatse van de vroegere grensposten) heeft zich een zone ontwikkeld met uiteenlopende Gemeentelijk milieubeleidsplan Wuustwezel 2006-2010

152

bedrijven. Het is ook hierdoor dat de zone een rommelige aanblik heeft. De bebouwing is ook van verschillende aard. Een tankstation en een aantal metalen constructies worden afgewisseld met gewone woonhuizen die zijn omgevormd tot café of zijn uitgebouwd tot discotheek. De kleurstellingen van de gebouwen zijn zeer divers. Er is voor de gehele KMO-zone een BPA opgemaakt. De bestaande horecazaken, kleinhandelszaken en dancings en discotheken kunnen blijven bestaan. Bij het beëindigen van deze activiteiten krijgen de betrokken percelen automatisch de bestemming KMOzone. De zone zal worden omgeven door een groene buffer met een breedte van 5 m om ze landschappelijk te integreren in het omliggende agrarisch gebied. Twee vergunde woningen die zijn gesitueerd in het agrarisch gebied worden bestemd voor vrijstaande woningbouw. Deze KMO-zone is volzet. Kaart: elementen van de bestaande ruimtelijk-economische structuur

Naast deze drie grotere zones voor KMO-activiteiten komen er in de gemeente Wuustwezel nog andere zones voor die van belang zijn voor de economische structuur. 1. Fluxys (voeger Distrigas) 2. Melkerij Loenhout (De activiteit werd stopgezet vanaf 31.12.2005, Aquafin neemt de vergunning tot waterzuivering over; de bestemming van de gebouwen zal wijzigen.) 3. Bouwbedrijf Vanveldhoven te Loenhout 4. Ambachtelijke zone Kampweg ten zuidoosten van Wuustwezel 5. Verellen Cigarillos te Gooreind 6. Melkerij Wuustwezel


153

Bestaande ruimtelijk-agrarische structuur Wuustwezel maakt onderdeel uit van de Noorderkempen, waar grondgebonden melkveehouderij de ruimtelijk meest dominerende agrarische teelt is. In de ruimtelijk-agrarische structuur volgens het RSPA behoort het westelijk deel van de gemeente tot het Land van Kalmthout-Essen en het oostelijk deel (Loenhout en omgeving) behoort tot het Land van Rijkevorsel. Het verschil tussen beide regio’s ligt in het feit dat in het Land van Rijkevorsel (dus hier het oostelijk deel van de gemeente), benevens de grondgebonden melkveehouderij, een concentratiegebied van grondloze varkenshouderij en van glastuinbouw aanwezig is. Om deze verschillen binnen de gemeente beter ruimtelijk zichtbaar te maken werd een analyse uitgevoerd op basis van de 15 meitellingen van het Ministerie van Economische Zaken. Een inventarisatie van de bijna 400 bedrijfszetels en de analyse van hun activiteiten leidt tot volgende schets van de ruimtelijk- agrarische structuur van Wuustwezel: 1. Het oostelijk en noordelijk deel van de gemeente (agrarisch gebied rondom Loenhout) is een homogeen agrarisch gebied, met grootschalige landbouw waarbij maïsakkers en weiden elkaar afwisselen. Zowel grondgebonden veeteelt als niet-grondgebonden varkens- en pluimveeteelt en andere teelten komen voor en ook zeer sporadisch groenteteelt; ook alle mogelijke combinaties komen voor. Tijdens de laatste jaren verschijnen er evenwel meer en meer serres in het landschap ten noorden, oosten en zuiden van Loenhout. Deze vormen in zekere mate kernen van glastuinbouw, die soms grootschalig zijn. 2. De gebieden ten noorden, ten westen en ten zuidwesten van het bosgebied Sterbos zijn ook zeer grootschalig en open, met nog grotere percelen dan die in het landbouwgebied rondom Loenhout. De grote percelen, met orthogonale perceelsstructuur, bestaan overwegend uit grasland en maïsakkers. Dit gebied kent echter nagenoeg geen glastuinbouw en minder varkensstallen dan in de overige twee gebieden. 3. Tussen Gooreind en Wuustwezel is de perceelsstructuur wat kleinschaliger met meer KLE’s rondom de percelen. Dit levert een half open agrarisch landschapsbeeld op. Er komen ook nogal wat varkensbedrijven en stallen voor, maar niet zo veel en de serres zijn beduidend minder in aantal en gemiddeld beduidend kleiner dan in het gebied rondom Loenhout. De centrale “agrarische as” wordt hier gevormd door de oude route Antwerpen – Breda, zijnde de straten Grotstraat – Akkerveken – Westdoorn – Kleinenberg – Brekelen. Een soortgelijke typering (een half open agrarisch landschap) is toepasselijk op het gebied ten westen van de bosslinger van Pastoorsbos – Bleken – De Cuyck – Bosduin – Goed van Koch.


154

Kaart: bestaande ruimtelijk-agrarische structuur: deelgebieden

c. Visie Hinderlijke inrichtingen Toezicht op de hinderlijke inrichtingen blijft belangrijk. De prioriteit inzake controle blijft gaan naar die bedrijven waar klachten over binnenkomen. De goede samenwerking tussen de milieudienst en de politie moet worden verder gezet. Hinderlijke inrichtingen moeten zo goed mogelijk worden ingeplant. Zo kunnen bepaalde inrichtingen beter in een kmo-zone worden ondergebracht alhoewel de wetgeving dit niet oplegt. De hinder van milieuvergunningsplichtige inrichtingen dient zoveel mogelijk te worden voorkomen door extra voorwaarden op te leggen in de vergunning (bv. natuurlijk geluidsscherm om de hinder van een car-wash te beperken). Een haalbare verweving tussen economische activiteiten en ander ruimtegebruik dient zo goed als mogelijk ondersteund te worden. De gemeente kan hierin naar de verschillende doelgroepen toe een belangrijke pro-actieve rol spelen om te vermijden dat het maatschappelijk draagvlak voor de aanwezigheid van bedrijven wordt afgebouwd, bv. correcte en duidelijke informatieverstrekking i.v.m. milieurisico's, een goed preventiebeleid, stimulerende maatregelen voor buffervorming, maar ook het in de schijnwerper plaatsen van de positieve kanten van het bedrijfsleven zoals gecreëerde te werkstelling en toegevoegde waarde en de milieu-inspanningen geleverd door bedrijven binnen de gemeente. Bij het afleveren van vergunningen zal een goede toelichting en motivatie van de randvoorwaarden worden gegeven. Ook een weigering dient duidelijk onderbouwd te worden.


155

Er kan worden overwogen om specifieke acties rond de kwaliteit van de dienstverlening aan het vergunningenloket uit te werken zoals een kwaliteitssysteem vergunningen, een tevredenheidsenquête betreffende de dossierbehandeling, een administratieve impacttoets van de eigen gemeentelijke reglementen en procedures, enz...

d. Aandachtspunten/knelpunten De gemeente heeft weinig beleidsmogelijkheden inzake vergunningen (VLAREM). Een haalbare verweving tussen economische activiteiten en ander ruimtegebruik dient ook vanuit het milieubeleid zo goed als mogelijk ondersteund te worden. De administratie Economie stelde de 'Handleiding voor het beheer van bedrijventerreinen op. De handleiding kan een nuttig instrument zijn voor de gemeente. In de handleiding wordt de volledige levensloop van een bedrijventerrein geschetst vanaf de conceptfase tot en met de handhavingfase en dit met aandacht voor overleg en communicatie. De handleiding is te raadplegen op de website www.vlaanderen.be/ondernemen onder de hoofding 'vestiging van bedrijven'. Zo worden onder andere de thema' s 'zorgvuldig ruimtegebruik' en 'landschappelijke inpassing' behandeld. Ook aan de communicatie met bedrijven op het terrein en een eventuele deelname van bedrijven aan het beheer van het terrein wordt ruim aandacht besteed. De theoretische benadering wordt telkens toegelicht met praktijkvoorbeelden. Er werd naast de eigenlijke handleiding ook een voorbeeld van een beheersplan opgemaakt. Het is absoluut ongewenst om grootschalige detailhandel te laten infiltreren op nieuwe bedrijven terreinen. Als vergunningverlenende overheid, kan de gemeente erop toezien dat er zich geen oneigenlijk gebruik voordoet van de bedrijvenzones.

e. Acties Hinderlijke inrichtingen 10. Overleg plegen met diverse bevoegde instanties. 11. Correcte en duidelijke informatieverstrekking i.v.m. milieu-risico's. 12. Een goed preventiebeleid voeren. 13. Stimulerende maatregelen voor buffervorming ontwikkelen. 14. Het in de schijnwerper plaatsen van de positieve kanten van het bedrijfsleven zoals milieu-inspanningen geleverd door bedrijven binnen de gemeente.

4.4.6. Andere hinder a. Inleiding Reclameborden, kledingcontainers, gsm- en radiozendmasten, honden (geluidsoverlast en hondenpoep), zwerfkatten,…

b. Stand van zaken Visuele hinder Het plaatsen van reclameborden binnen de gemeente wordt beperkt. Ophalers van textiel worden regelmatig gecontacteerd opdat de kledingcontainers regelmatig geledigd worden Hinder veroorzaakt door gsm- en radiozendmasten (microgolfstraling). Er is hinder omdat men ongerust is, al dan niet terecht. Gemeentelijk milieubeleidsplan Wuustwezel 2006-2010

156

Ook de visuele hinder speelt hier een rol. Daarnaast is er de hinder die voortvloeit uit het feit dat de straling van gsm-masten mogelijk negatieve repercusies heeft op de gezondheid. Het rapport van de Hoge Gezondheidsraad spreekt zich hier zeer voorzichtig over uit. Alleszins heeft de wetgever een aantal beperkingen opgelegd. Alle gsm-masten in de gemeente blijken over de nodige vergunningen te beschikken. Politiereglement op het houden van honden Honden kunnen hinder veroorzaken door geluidsoverlast en hondenpoep. In Wuustwezel is een politiereglement van kracht op het houden van honden (GR 26 augustus 2003). Jaarlijks wordt er een artikel gepubliceerd over het beperken van hinder door honden. Ook worden er borden geplaatst met het opschrift “hondenpoep verboden”. Hinder veroorzaakt door honden en katten De gemeente doet beroep op het dierenasiel Canina vzw voor het ophalen van loslopende honden. Voor de zwerfkattenproblematiek wordt beroep gedaan op de vzw Het dierenthuisje. Op vraag van het gemeentebestuur zal de vzw Het dierenthuisje zwerfkatten komen vangen in vangbakken. De dieren worden overgebracht naar een dierenarts, waar ze gecastreerd of gesteriliseerd worden. Na de ingreep wordt het dier terug uitgezet op de plaats waar het gevangen werd. Het gemeentebestuur betaalt een jaarlijkse toelage aan beide organisaties en betaalt ook de sterilisatie of castratie van de zwerfkatten.

c. Visie Andere hinder Visuele hinder De reclameborden binnen de gemeente blijven beperken. Afsluiten van duidelijke contracten met firma’s die textiel inzamelen.

d. Aandachtspunten/knelpunten -Hondenpoep (bv. in Braken en Wachelbergen) -Sluikreclame -Graffiti Voortdurende sensibilisatie en regelmatige controle zijn nodig.

e. Acties Andere hinder 15. Hinder brongericht aanpakken. 16. Sensibiliseren via de gemeentelijke infokanalen. 17. De mogelijkheden van een hondenweide onderzoeken.


157

4.4.7. Bodemverontreiniging a. Inleiding Bodemvervuiling bedreigt de kwaliteit van het leven. Contacten met schadelijke stoffen beïnvloeden de gezondheid van mens, plant en dier. Bij bodemverontreiniging mag het gevaar voor het grondwater niet uit het oog verloren worden. Vermesting is de ontregeling van ecologische processen en kringlopen door een overmatige toevoer van nutriënten in het milieu. De belangrijkste nutriënten zijn N (stikstof), P (fosfor) en in mindere mate K (kalium). Overmatig gebruik van dierlijk mest is uiteraard een belangrijke bron van vermesting, maar ook kunstmest, afvalwater en reststoffen zoals slib kunnen bijdragen aan de vermesting. Andere bronnen zijn emissie van gasvormige stikstofverbindingen door industriële processen, verbrandingsprocessen, de veeteelt, het verkeer en lekken van rioleringen en septische putten, sterfputten, uitspoeling uit stortplaatsen,... Deze stoffen zijn hoofdzakelijk afkomstig van industrie, huishoudens, landbouw en verkeer. Het grondgebied van Wuustwezel is gekenmerkt door een regelmatige opeenvolging van uitgestrekte dennenbossen temidden van een vrij vlak, open landschap. De beboste stroken vallen ongeveer samen met de hoge en droge zandruggen, terwijl de open gedeelten overeenkomen met de zeer brede en weinig ingesneden valleien. Er is een geleidelijke overgang van meer zandige bodems in het westen (grens met Kalmthout) naar meer licht-zandlemige bodems in het oosten (richting Rijkevorsel). Deze bodemtexturen op het grondgebied van Wuustwezel variëren weinig. Wel komen er karakteristieke bodemprofielontwikkelingen voor, zoals: -podzolbodems -duingronden (afgezet in de Kwartaire eolische perioden) -alluviale bodems (op beeksedimenten) -plaggenbodems (door menselijke ingrepen) -bodems met een verbrokkelde textuur B-horizont -vergraven terreinen en opgehoogde gronden.

b. Stand van zaken Vaststellingen bodemverontreiniging (niet-klassieke regeling) Indien verdere maatregelen moeten genomen worden met betrekking tot een schadegeval, zal de gemeente dit onmiddellijk melden aan de OVAM. Het betreft de schadegevallen waarop de niet-klassieke regelingen voor de vaststellingen met betrekking tot bodemverontreiniging van toepassing zijn. Inschakelen erkende bodemsaneringsdeskundige Bij een acuut geval van bodemverontreiniging zal de gemeente een beroep doen op een erkend bodemsaneringsdeskundige om de nodige vaststellingen te doen en indien nodig om verdere maatregelen in het kader van het Bodemsaneringsdecreet voor te stellen. De vaststellingen en de eventuele aanbevelingen met betrekking tot een bepaald schadegeval dienen in het verslag, opgesteld door de erkende bodemsaneringsdeskundige, opgenomen te worden. Deze actie stemt overeen met artikel 5.5.5.2 van de Samenwerkingsovereenkomst.


158

Bestaande of potentieel verontreinigde sites, oude stortplaatsen De lijst van de potentieel verontreinigde sites ligt ter inzage bij de Milieudienst. Bodemsaneringsdecreet Vanaf 1 oktober 1996 wordt in uitvoering van het Bodemsaneringsdecreet van 22.05.1995, bij elke verkoop of overdracht van een perceel grond of woning een bodemattest aangevraagd. De inhoud van dit attest wordt opgenomen in de notariële akte. De bodemattesten worden afgeleverd door de OVAM. Voor percelen waarop een activiteit uit de VLAREBO-lijst plaatsvindt, wordt voor de overdracht van de grond een oriënterend bodemonderzoek uitgevoerd. In de praktijk vragen de meeste notarissen de informatie over de al dan niet aanwezigheid van VLAREBO-activiteiten op het betrokken perceel van de gemeente. Aan de hand van beschikbare archiefgegevens van de hinderlijke inrichtingen worden de gevraagde gegevens zo accuraat mogelijk opgezocht en overgemaakt. Overdracht gronden Bij elke verkoop van een perceel door derden consulteert de gemeente zijn vergunningenregister om na te gaan of er al dan niet een vergunde activiteit heeft plaatsgevonden. Sensibilisatie stookolietanks De gemeente informeert zijn inwoners i.v.m. controle en eventuele verwijdering van stookolietanks.

c. Visie Bodemverontreiniging * Bodemdecreet -Opvolging naleving bodemdecreet : de gemeente verbindt zich er toe om de bepalingen van het bodemsaneringsdecreet van nabij op te volgen en te doen toepassen. Dit betekent enerzijds dat zij een actieve rol zal spelen om bedrijven en particulieren er toe aan te zetten om oriënterende bodemonderzoeken te laten uitvoeren en anderzijds dat zij, indien er verontreiniging wordt vastgesteld, strikt de sanering van de verontreiniging zal opvolgen, waarbij wordt toegezien op het respecteren van de termijnen opgelegd in het bodemsaneringsdecreet. Het is echter de bedoeling dat in dringende gevallen bedrijven of particulieren zullen aangemoedigd worden om sneller over te gaan tot de nodige onderzoeken en eventuele saneringen. -Voorkoming van vervuiling door nieuwe en bestaande potentiële verontreinigingsbronnen : via het vergunningenbeleid en controle zal het risico op bodemvervuiling als gevolg van bepaalde activiteiten (potentieel bodemvervuilende activiteiten zoals bedoeld in het VLAREBO) maximaal beperkt worden. Het register, voorzien in het VLAREBO (betreffende de vergunningsplichtige activiteiten die mogelijk tot bodemverontreiniging kunnen leiden) zal worden vervolledigd en nadien nauwgezet worden bijgehouden. Al de bestaande potentieel vervuilende activiteiten zullen gecontroleerd worden op de naleving van de vergunningsvoorwaarden (zie ook grondwater). Voor elk geval van overtreding waarbij bodemverontreiniging wordt vastgesteld, zal een saneringsvoorstel moeten worden opgemaakt. -Gemeentelijke inrichtingen : de gemeentelijke inrichtingen zullen allemaal zo ingericht worden dat de kans op bodemverontreiniging minimaal is. Eveneens zal bij het uitvoeren van (gemeentelijke) werkzaamheden er op toe gezien worden dat deze geen aanleiding zullen geven tot bodemverontreiniging.


159

* Voorkomen en beperken van bodemvervuiling -Beheersing van mestprobleem : het probleem van vermesting zal eveneens grondig opgevolgd worden waarbij het MAP als leidraad zal gebruikt worden. De gemeente zal in specifieke gebieden, indien mogelijk, verder gaan dan de bepalingen van het MAP, dit in overleg en met medewerking van de betrokken landbouwers, o.a. door ondersteuning van het afsluiten van beheersovereenkomsten (bv. randperceelbeheer). Hierbij dient opgemerkt te worden dat de gemeente beheersovereenkomsten kan afsluiten voor aangelegenheden die niet vallen onder het toepassingsgebied van artikel 45 van het decreet van 21 oktober 1997 betreffende het natuurbehoud en het natuurlijk milieu en haar uitvoeringsbesluiten. Het Vlaamse Gewest heeft immers voor het sluiten van bepaalde beheersovereenkomsten een op zichzelf staand gedetailleerde en systematische regeling uitgewerkt. Hieruit blijkt dat het Vlaams Gewest de regeling voor het sluiten van deze beheersovereenkomsten voor zichzelf heeft behouden. Bijgevolg is de gemeente niet bevoegd om een regeling op te stellen met betrekking tot beheersovereenkomsten die afwijkt van deze gewestelijke regelgeving. -Beperking van het gebruik van bestrijdingsmiddelen : de gemeente zal in de eerste plaats het eigen gebruik van bestrijdingsmiddelen beperken, maar ook sensibiliseren om het gebruik door derden, in de eerste plaats particulieren, te beperken. -Beperking milieurisico opslag gevaarlijke stoffen : wat betreft de particuliere opslag van koolwaterstoffen is het doel van de gemeente om de naleving van de VLAREM-wetgeving en meer bepaald de controleplicht strikt op te volgen. Verder moet gestreefd worden om bestaande ondergrondse tanks zo snel mogelijk uit gebruik te nemen; dit door stimulering van omschakeling op aardgas en door stimulering van het plaatsen van nieuwe tanks. In de eerste plaats zal de gemeente dit voor alle eigen inrichtingen realiseren (voorbeeldfunctie). -Gemeentelijke werken : bij het uitvoeren van gemeentelijke grondwerken zal de regelgeving van grondverzet moeten worden nageleefd. Eveneens zal bij het uitvoeren van (gemeentelijke) werkzaamheden er op toe gezien worden dat deze geen aanleiding zullen geven tot bodemverontreiniging. * Milieuvriendelijke gemeentelijke werking -Slibruiming conform VLAREBO en VLAREA : bij slibruiming zal voorkomen worden dat vervuild slib op de oeverbodem terechtkomt. De bepalingen van het bodemdecreet en het VLAREA zullen worden opgevolgd. Gekoppeld aan de sanering van de lozingen van (niet gezuiverd) afvalwater, zullen de vervuilde onderwaterbodems systematisch worden gesaneerd. Tegen 2010 moeten alle waterbodems onder beheer van de gemeente opnieuw gezond zijn. Bij het al dan niet deponeren van “niet-vervuild” slib op de oeverbodem zal ook rekening worden gehouden met ecologische randvoorwaarden. -Opvolging/aanpak verontreinigde sites : de gemeente stelt zich eveneens tot doel om tegen 2008 alle bestaande bodemverontreinigingen, te wijten aan oude industrieterreinen of niet meer uitgevoerde industriële activiteiten, opgespoord te hebben. Het is ook de bedoeling dat eventuele bestaande verontreiniging tegen 2010 zal gesaneerd zijn. Bijzondere aandacht zal uitgaan naar oude (gemeentelijke) storten. Inzicht moet verkregen worden in de mogelijke risico’s voor milieu en grondwater. Een aangepaste inrichting en een gepaste nabestemming zal gezocht worden, die garandeert dat het risico op verontreiniging van de omgeving onder controle kan worden gehouden. * Algemeen Gezien de bevoegdheden zich voor een groot deel bij andere overheden bevinden, rest er de gemeente niets anders dan haar eigen gronden zorgvuldig te beheren. Op vraag wil de gemeente haar specifieke terreinkennis ter beschikking stellen van de voor bodemproblematiek verantwoordelijke instanties en aan de bevolking en bedrijven. Gemeentelijk milieubeleidsplan Wuustwezel 2006-2010

160

Hiervoor wenst de gemeente zoveel mogelijk gegevens over bodemonderzoeken op haar grondgebied te verkrijgen.

d. Aandachtspunten/knelpunten -Het gebruik van mest en andere producten kan aanleiding geven tot bodemverontreiniging. -Het saneren van gronden brengt een enorme kost met zich mee. -Grondverzet bij gemeentelijke werken zal gebeuren overeenkomstig de regelgeving.

e. Acties Bodemverontreiniging 18. De bevolking verder sensibiliseren i.v.m. de wettelijke verplichtingen en mogelijkheden bij het gebruik van oude en nieuwe stookolietanks. 19. De overschakeling op milieuvriendelijke energie promoten. 20. Een bodemonderzoek laten uitvoeren bij de aan-en verkoop van gronden door de gemeente. 21. De gronden in eigendom van de gemeente screenen op bodemverontreiniging bij ernstige aanwijzingen voor bodemverontreiniging of igv twijfel. 22. Sensibilisering van de bevolking i.v.m. de toepassing van het Bodemdecreet. 23. De diverse doelgroepen (landbouwers, burgers, gemeente) sensibiliseren i.v.m. het gebruik (dosissen, tijdstip, alternatieven) van meststoffen, pesticiden, fungiciden en herbiciden en andere N-en P-bevattende substraten bij gebruik op grasvelden en aanplantingen (doelgroepen: gemeentelijke diensten, burgers, sportverenigingen (voetbalvelden,...). 24. Biologisch afbreekbare bestrijdingsmiddelen gebruiken (toepassing reductieprogramma). 25. De gemeente streeft ernaar om alle waterbodems onder beheer van de gemeente gezond te maken. 26. De gemeente streeft ernaar om eventuele bestaande bodemverontreiniging te saneren.

4.4.8. Afvalhinder a. Inleiding In het kader van de Samenwerkingsovereenkomst heeft de gemeente zich geëngageerd bij een geval van achtergelaten gevaarlijke afvalstoffen een P.V. lastens onbekenden te laten opstellen overeenkomstig het afvalstoffendecreet. De gemeente laat de partij opruimen en van zodra de gemeente kennis heeft van de identiteit van de overtreder, wordt dit aan de OVAM meegedeeld. Bij elke melding van sluikstorten wordt het sluikstort onmiddellijk verwijderd. Daders zullen indien mogelijk onverwijld geverbaliseerd worden. Bovendien treedt de politie op door regelmatig te patrouilleren en repressief op te treden bij vaststelling van sluikstorten. Burgers worden op de hoogte gehouden van de, op hun aangeven, ondernomen acties. Bij het ophalen van kleine partijen achtergelaten gevaarlijke afvalstoffen wordt de procedure van de Samenwerkingsovereenkomst gevolgd.


161

b. Stand van zaken Bij elke melding van sluikstorten wordt onmiddellijk het sluikstort verwijderd. Daders zullen indien mogelijk onverwijld geverbaliseerd worden. Bovendien zal aan de politie opdracht worden gegeven preventief op te treden door regelmatig te patrouilleren en repressief op te treden bij vaststelling van sluikstorten. Opruimen achtergelaten gevaarlijke afvalstoffen In het geval er kleine partijen gevaarlijke afvalstoffen worden aangetroffen zal de gemeente deze opruimen overeenkomstig de bepalingen van art. 5.5.5.1 van de Samenwerkingsovereenkomst. In 2004 werden geen kleine partijen gevaarlijke afvalstoffen aangetroffen.

c. Visie Afvalhinder Ook de komende jaren zal de gemeente aandacht besteden aan de openbare netheid. Om zwerfvuil te beperken zullen op zwerfvuilgevoelige plaatsen vuilbakjes met een kleine inwerpopening worden geplaatst waarin geen huisvuil kan gedeponeerd worden. De gemeente zal met steun van OVAM overeenkomstig artikel 5.5.5.1 kleine partijen achtergelaten gevaarlijke afvalstoffen opruimen.

d. Aandachtspunten/knelpunten -Zwerfvuil in het algemeen. -Sluikstorten rond glasbollen -Controle en toezicht ivm zwerfvuil en en sluikstorten is moeilijk te realiseren.

e. Acties Afvalhinder 27. Zwerfvuil en sluikstorten grondig aanpakken (ism. de PZ Grens). 28. De bevolking blijvend sensibiliseren in verband met de problematiek van zwerfvuil. 29. De gemeentediensten zullen een verhoogd toezicht uitoefenen op het correct gebruik van de openbare vuilbakken.

4.4.9. Luchtverontreiniging a. Inleiding Luchtverontreiniging kan men definiëren als de aanwezigheid in de atmosfeer van vaste, vloeibare of gasvormige stoffen, die alleen of samen met andere stoffen, hetzij nadeel aan de gezondheid van de mens kunnen berokkenen of hem hinder bezorgen, hetzij schade toebrengen aan goederen. De vrijlating van chloorfluorkoolwaterstoffen (CFK's) in de atmosfeer veroorzaakt vermoedelijk het verdunnen van de ozonlaag die levende organismen beschermt tegen gevaarlijke ultraviolet stralen. CFK's zijn niet toxisch, wel inert, hetgeen betekent dat ze zich niet gemakkelijk verbinden met andere substanties. Vermits ze verdampen bij lage temperatuur zijn ze uitstekend geschikt als koelers in ijskasten en als stuwende gassen voor spuitbussen. Vermits ze goede isolatoren zijn, zijn ze standaard bestanddelen in schuim-plastiek materialen. Als deze CFK's ontsnappen in de atmosfeer zijn ze zeer schadelijk voor het milieu. Elke CFK-molecule is 20.000 maal efficiënter dan een CO2 Gemeentelijk milieubeleidsplan Wuustwezel 2006-2010

162

molecule in het opvangen van warmte. De chlooratomen die vrijkomen na de afbraak van de CFK-moleculen breken de ozonmoleculen af. De ozonlaag is van belang voor het welzijn van planten en dieren vermits de ozonmoleculen het grootste deel van de ultravioletstraling van de zon absorberen. De verzurende emissies van zwaveldioxyde, stikstofoxyde en ammoniak hebben een invloed op de gezondheidszorg, het milieu en het gebouwenpatrimonium. Vanaf 1993 wordt het Vlaamse luchtmeetnet door de VMM uitgebaat. De meeste mensen zijn zich niet bewust van het feit dat hun eigen binnenomgeving meer vervuild is dan de buitenlucht. Door sensibiliseringscampagnes kan de bevolking niet alleen bewust gemaakt worden van de problematiek, maar kunnen ook concrete tips gegevens worden hoe hieraan iets kan veranderen. Zo bestaat er een brochure ‘’Gezond wonen?’’ waarin de mensen bewust worden gemaakt van hun bouwgedrag. Ook energiebesparende tips worden hierin gegeven. Deze brochure kan digitaal geraadpleegd worden op www.milieuengezondheid.be. Ook stof –en rookhinder worden hier behandeld.

b. Stand van zaken De gegevens van de VMM telemetrische meetstations worden op de website van IRCEL (Interregionale Cel voor Leefmilieu) en de VMM weergegeven. Via het gemeentelijk informatieblad en de afvalkrant van de intercommunale IGEAN werd informatie gegeven over het goed gebruik van kachels, open haarden of terraskachels. Fiets- en ecovergoeding: Vanuit milieuoverwegingen en bekommerd om de luchtbezoedeling en de geluidsoverlast, kent de gemeente, onder bepaalde voorwaarden, een vergoeding toe aan haar personeelsleden die zich te voet of per fiets verplaatsen van en naar het werk. Dienstfietsen: Voor zowel het personeel van het gemeentehuis als de technische dienst staan enkele dienstfietsen ter beschikking waarmee het personeel zich kan verplaatsen indien ze korte afstanden moeten afleggen tijdens de diensturen. Sluikstoken. Wanneer er meer duidelijkheid bestaat inzake de problematiek van het verbranden van afvalstoffen (aanpassing VLAREM-wetgeving) zal er in overleg met de MINA-raad en andere instanties een politiereglement inzake verbranding van plantaardige afvalstoffen opgemaakt worden en zal dit kenbaar gemaakt worden aan de bevolking. In het gemeentelijk informatieblad worden regelmatig artikels gepubliceerd over sluikstoken en de hinder die dat kan veroorzaken voor de omwonenden. Afvalverbranding De actie gevoerd tegen sluikstoken en sluikstorten, ondersteund door de actie van de lokale politie, wordt voortgezet. Verder wordt er informatie verspreid via het gemeentelijk informatieblad en de gemeentelijke website.

c. Visie Luchtverontreiniging Het gemeentebestuur zal de luchtverontreiniging van de eigen diensten minimaliseren door het voeren van een zorgvuldig aankoopbeleid waarbij waar mogelijk de voorkeur wordt gegeven aan het gebruik van schone technologiëen. Het gemeentebestuur zal blijvend aandacht besteden aan de problematiek van luchtverontreiniging en burgers erop attent maken dat iedereen een (kleine) individuele verantwoordelijkheid draagt met betrekking tot luchtverontreiniging. Gemeentelijk milieubeleidsplan Wuustwezel 2006-2010

163

In samenwerking met het PIH wordt onderzocht welke campagnes op vlak van luchtverontreiniging er kunnen gevoerd worden. De gemeente zal trachten om met volgende thema’s rekening te houden: -Verdunning van de ozonlaag Milieuvriendelijke alternatieven voor ozonafbrekende stoffen (sensibilisatie, controle, voorbeeldfunctie via eigen werking) De gemeente kan de bevolking en bedrijven aanmoedigen milieuvriendelijke alternatieven te gebruiken voor ozonafbrekende stoffen en dit ook toepassen binnen de eigen gemeentelijke werking. Nu wordt nog gemakkelijk als alternatief voor ozonafbrekende stoffen gefluoreerde broeikasgassen zoals HFK’s gebruikt. We verwijzen voor milieuvriendelijke alternatieven naar de website www.emis.vito.be/ozon. -Verspreiding van milieugevaarlijke stoffen Beleid m.b.t. asbest (Informeren en sensibiliseren van de bevolking) De folder mbt. asbest wordt verspreid via de milieudienst. -Verzuring Beleid m.b.t. verwarmingsinstallaties: Sensibiliseren over het belang en de verplichting van de jaarlijkse inspectie en het onderhoud van verwarmingsinstallaties, de vervanging van oude, slechtwerkende en/of energieverslindende ketels, enz. Ook voor toestellen waarvoor momenteel geen onderhoudsverplichting bestaat is het nuttig periodiek een controle (van de verbranding en van de verluchting van het stooklokaal) te laten uitvoeren door een erkende technicus of door een vakman. Controlesysteem opstarten (of de frequentie van bestaande controles verhogen) m.b.t. de toepassing en naleving van de geldige wetgeving (uitvoering van controles ter plaatse).

d. Aandachtspunten/knelpunten -Luchtverontreiniging veroorzaakt door particulieren (bv. het verbranden van afval, het gebruik van fossiele brandstoffen, het gebruik van de wagen,...). -Luchtverontreiniging is grensoverschrijdend.

e. Acties Luchtverontreiniging 30. De bevolking sensibiliseren i.v.m. de schadelijke effecten van de verbranding van (afval)stoffen in de tuin of in allesbranders. 31. In het mobiliteitsplan voldoende aandacht schenken aan het voorkomen van luchtverontreiniging door onder meer het fietsbeleid sterk te promoten. 32. De eigen gemeentelijke emissies zoveel mogelijk beperken, door onder meer: -het gebruik van milieuvriendelijke brandstoffen en biobrandstoffen -rationeel energiegebruik. -het voeren van een duurzaam aankoopbeleid.


164

4.5. Cluster Mobiliteit Het Mobiliteitsconvenant is een (vrijwillige) overeenkomst tussen het Vlaamse Gewest -bij delegatiebesluit de minister bevoegd voor mobiliteit-, de Vlaamse Vervoermaatschappij De Lijn, de gemeente en eventuele derden zoals scholen, bedrijven, organisaties, …. De samenwerking tussen deze actoren blijkt immers een kritieke succesfactor voor de realisatie van een toekomstgericht mobiliteitsbeleid met aandacht voor ecologische (wat direct een link legt met het milieubeleid), economische en sociale aspecten. Een mobiliteitsconvenant bevat een moederconvenant, waarin algemene doelstellingen en uitgangspunten worden geformuleerd en waarmee de gemeenten zich verbinden binnen maximaal twee jaar een mobiliteitsplan op te stellen. Naast het moederconvenant kunnen modules ondertekend worden. Informatie over het mobiliteitsconvenant vindt u op de website: http://wegen.vlaanderen.be/verkeer/convenants of in het mobiliteitshandboek en de mobiliteitsbrieven op http://wegen.vlaanderen.be/convenants. De cluster Mobiliteit van de samenwerkingsovereenkomst heeft als voornaamste doelstelling de samenwerking tussen de milieudienst en de mobiliteitsambtenaar te bevorderen en vanuit de milieudienst een insteek te geven voor de invulling van de milieuaspecten in het mobiliteitsbeleid van de gemeente. Deze insteek wordt gegeven door het mobiliteitsbeleid te toetsen op milieuvlak en door concrete acties voor te stellen die de milieudruk kunnen verminderen.

Niveau 1 bestaat uit twee delen: een eerste milieutoetsing van het gemeentelijk mobiliteitsbeleid/-plan en het uitvoeren van acties inzake interne milieuzorg en sensibilisering. Niveau 2 bestaat eveneens uit twee delen: een grondige milieutoetsing van het gemeentelijk mobiliteitsplan en de uitvoering van projecten die de druk van de mobiliteitssector op het milieu verminderen. De gemeente heeft in 2005 ingetekend op niveau 2.

a. Inleiding * Wegverbindingen (Inter-)nationale wegverbindingen De autosnelweg E19 doorkruist de gemeente van zuid naar noord. De autosnelwegen zijn in het Ruimtelijk Structuurplan Vlaanderen (R.S.V.) geselecteerd als hoofdweg, met als hoofdfunctie verbinden op internationaal niveau en als aanvullende functie verbinden op Vlaams niveau. Regionale wegverbindingen De N144 Hoogstraatseweg (tussen de E19 en Hoogstraten) is in het R.S.V. geselecteerd als primaire weg categorie II, met als hoofdfunctie verzamelen op Vlaams niveau en als aanvullende functie: verbinden op Vlaams niveau. De secundaire wegen werden door het Ruimtelijk Structuurplan Provincie Antwerpen (R.S.P.A.) als volgt geselecteerd: -de N117 Brasschaatse Steenweg (op de grens met Kalmthout) als secundaire weg type I, wat inhoudt: een verbindende functie op bovenlokaal niveau Gemeentelijk milieubeleidsplan Wuustwezel 2006-2010

165

-de N1 Bredabaan als secundaire weg type III, wat inhoudt: een belangrijke fietsen openbaar vervoersas met een lokale en bovenlokale verbindingsfunctie. Lokale wegverbindingen Hierbij wordt een onderscheid gemaakt tussen lokale verbindingswegen (lokale weg type I), gebiedsontsluitingsweg (lokale weg type II) en erftoegangsweg (lokale weg type III). Lokale verbindingswegen verbinden dorpen en/of wijken onderling en hebben een sterke verkeersfunctie met doorgaand én bestemmingsverkeer. Gebiedsontsluitingswegen ontsluiten stads- of dorpsdelen, wijken of grote delen van het landelijk gebied. Ze hebben een een matige verkeersfunctie met enkel bestemmingsverkeer. Erftoegangswegen zijn woonstraten, winkelstraten, ventwegen, landelijke wegen of fietswegen met enkel bestemmingsverkeer en/of fiets-, voetgangers- en landbouwverkeer. Tabel: huidige functies van de wegen Categorie Hoofdwegen Primaire wegen categorie II Secundaire wegen type I : verbindende functie op bovenlokaal niveau type III : belangrijke fietsen openbaar vervoersas met een lokale en bovenlokale verbindingsfunctie Lokale verbindingswegen

Wijk- en buurtontsluitingswegen

Erfontsluitingswegen

Weg (deel) E19 Antwerpen-Breda N144 tussen E19 en Hoogstraten N117 Brasschaatse Steenweg N1 Bredabaan N111 Kalmthout - Wuustwezel N133 Essen - Wuustwezel - Brecht N144 tussen N1 en E19 Brechtseweg St. Lenaartseweg Meerseweg Oud-Dorpsstraat Bosduinstraat Oude Baan T. Verellenlaan Grotstraat Kloosterstraat Slijkstraat Kruisweg Baan Brekelen/Westdoorn/Akkerveken Noordheuvel Kruisstraat alle andere wegen

Opmerkingen: 1. Op het gewestplan Turnhout is het tracé van de omleidingsweg ten zuiden van de kerk van Wuustwezel voorzien. 2. De aansluitende N133 is in het RSPA niet geselecteerd als secundaire weg. Knooppunten Het open afrittencomplex aan de E19 te Loenhout wordt beschouwd als knooppunt. Het geeft aansluiting op het regionaal en lokaal verkeer. Het knooppunt is niet ruimtelijk uitgebouwd. Op lokaal niveau bestaan nog volgende knooppunten: -kruising Loenhoutsesteenweg-Bredabaan (Braken) -kruising Kalmthoutsesteenweg-Bredabaan-Brekelen -kruising Nieuwmoersesteenweg-Kalmthoutsesteenweg (Sterbos).


166

Kaart: Verkeersinfrastructuur

Het openbaar vervoer in Wuustwezel is nagenoeg volledig gericht naar Antwerpen. Een degelijke oost-westverbinding ontbreekt. Er is enkel in de spits een verbinding tussen Hoogstraten via Wuustwezel naar Essen. Een verbeterde lijnvoering over de gemeenten Essen, Kalmthout, Wuustwezel, Brecht en Malle is zeer gewenst. Hoge snelheidslijn (H.S.L.) Voor de aanleg van een hoge snelheidslijn Antwerpen - Amsterdam is het tracé ten westen van de E19 weerhouden, welk in uitvoering is. De spoorwegbedding loopt vlak langs de snelweg, maar wordt ervan gescheiden door een drie meter hoge veiligheidsberm. Het station van Brecht zal in de toekomst een ander belangrijk knooppunt vormen. Nabij het open afrittencomplex aan de E19 in Brecht-centrum wordt een halte voor IC-treinen voorzien op het HSL- spoortraject. Er wordt een toegangsweg aangelegd naar een aan te leggen parking met capaciteit voor 200 wagens18. Als de gemeente Wuustwezel op dit knooppunt optimaal wordt aangesloten, kan een veel groter deel van de pendel Wuustwezel-Antwerpen en vice-versa via de trein verlopen.

18

Informatie volgens een mededeling door TUC-Rail aan de gemeente.


167

* Fietspaden De bestaande fietsvoorzieningen zijn niet altijd even veilig of comfortabel: -langsheen de Kampweg tussen Wuustwezel en Brecht zijn wel vrijliggende fietspaden aanwezig, maar op het gedeelte over het militair domein ontbreekt wegverlichting. -fietssuggestiestroken bieden geen fysieke bescherming voor fietsers. Teneinde de bevolking (en dan vooral de schoolgaande jeugd) tegemoet te komen met informatie omtrent de veilgheid van de wegen voor fietsers, heeft de gemeente het initiatief genomen om een schoolfietsrouteplan op te maken. Hierop staan de veilige fietsroutes, de minder veilige en de gevaarlijke routes, zowel op kaart weergegeven als met een beschrijving van de gevaarlijke punten en raadgevngen voor de fietser om deze ofwel te vermijden ofwel hier speciaal te letten op onveilige elementen. Dit plan werd aan de ganse bevolking bezorgd. Kaart: bestaande fietspaden


168

Kaart: Bestaande fietsvoorzieningen en knelpunten

Tabel: knelpunten inzake fietsvoorzieningen


169

Aanleg fietspaden. In het kader van de ondertekening van module 13 van het mobiliteitsconvenant door de gemeenteraad op 28 februari 2000 werd er verder aan enkele dossiers gewerkt. Het gaat hier over nieuw verbindende fietspaden langs verschillende gewestwegen. -Aanleg fietspad langs de Hoogstraatseweg. -Aanleg fietspad langs de Wuustwezelseweg (tussen Tereik en de Donkweg). De gemeenteraad heeft in zitting van 31 augustus 2004 de module 13 afgesloten voor de aanleg van een fietspad langs de N1 tussen de Eikendreef en de grens met Brasschaat. -Aanleg fietspad langsheen de HSL. -Aanleg fietspad langs de N133 -Aanleg fietspad Bosduinstraat fase I (in uitvoering) -Aanleg fietspad Bosduinstraat fase II (in ontwerpfase) -Aanleg fietspad Brekelen (tot aan de Neerstraat) -Heraanleg fietspad Hoofdbaan Watering Aanpassing schoolomgeving: bijakte 10 “herinrichting van schoolomgevingen” Hierdoor worden een 7-tal scholen voorzien van een veilige schoolomgeving. De dossiers die opgestart zijn worden verder uitgevoerd. -Ter hoogte van de school Berkenbeek op de Nieuwmoersesteenweg zal een fietspad aangelegd worden. Zo wordt een aansluiting voorzien met de veilige fietsroutes via de Eglantierdreef (richting Nieuwmoer) en via de Zuymoerenweg (richting Achterbroek). -Ter hoogte van de school te Braken op de Bredabaan zal ook een fietspad aangelegd worden vanaf

b. Stand van zaken Naast het mobiliteitsplan zijn volgende convenanten, (m.i.v. bijakten, projectakten, modules en koepelmodules) door de gemeenteraad goedgekeurd en hebben van overheidswege een goedkeuring bekomen: -mobiliteitsconvenant nr. 11.053/0 (goedgekeurd GR 24/03/1997 en door de minister op 01/12/1997); -bijakte nr. 1/A betreffende de ondersteuning van de strategische planningsactiviteiten (goedgekeurd door de GR 24/03/1997 en door de minister op 01/12/1997) -bijakte nr. 6/A betreffende het bevorderen van de netheid op de wegen (goedgekeurd door de GR 29/03/1999 en door de minister op 02/07/1999) -projectbijakte 1: infrastructuur en de modules 13A, 13B en 13C bij de projectbijakte 1 betreffende de subsidiëring van nieuwe verbindende fietspaden langs gewestwegen, inzake de aanleg van een verbindend fietspad langsheen de N144 Loenhoutse SteenwegWuustwezelseweg: -het gedeelte tussen de Bredabaan en de Donkweg (rechterkant). -het gedeelte tussen Tereik en de Donkweg (linkerkant). -N144 Hoogstraatseweg (gedeelte tussen de St. Lenaartseweg en de Vlamingweg) -projectbijakte 2: infrastructuur en module 13 bij de projectakte inzake de aanleg van een verbindend fietspad langsheen de N133 Nieuwmoerse Steenweg (gedeelte tussen de Peerdsvenweg en de Kapelstraat). -projectbijakte 3 (gewestweg N133) met module 10A en 10B -projectbijakte 4 (gewestweg N1) met module 10 -projectbijakte 5 (gewestweg N144) met module 10 -projectbijakte 6 (gewestweg N1) met module 10A, 10B en 10C en dit betreffende de subsidiëring van de herinrichting van schoolomgevingen


170

4.5.1. Milieutoetsing 4.5.1.1. Mobiliteitsplan Een mobiliteitsplan is het resultaat van een convenant tussen de gemeente, de Vlaamse overheid en de openbare vervoersmaatschappij. Beide laatste partners worden ingevuld door de Administratie Wegen en Verkeer en De Lijn. De moederconvenant en bijakte 1 werden door de minister ondertekend op 20 november 1997. Het mobiliteitsplan beoogt een gemeentelijke visie met betrekking tot mobiliteit en verkeersstructuren op haar grondgebied. Ook relaties met andere gemeenten of hogere overheden worden nader bekeken. Het te volgen proces is voor geheel Vlaanderen eenduidig vastgelegd. De provinciale auditcommissie begeleidt en beoordeelt de opgemaakte plannen. Deze planopmaak gebeurt in drie fasen. De eerste fase behelst een oriëntatienota waarin vooral inventarisatie van bestaande gegevens in wordt verwerkt tezamen met de visies van verschillende beleids- en belangenactoren. De tweede fase omvat bijkomend onderzoek en de opmaak van een aantal scenario’s. Er wordt een trendscenario en één of meerdere varianten van een duurzaam scenario voorgesteld. In de derde fase worden beleidsmaatregelen voorgesteld om het gekozen scenario duurzame mobiliteit uit te werken. De maatregelen worden ingedeeld per project met aanduiding van prioriteit, uitvoeringspartner en kostenraming. Het mobiliteitsplan werd goedgekeurd door de gemeenteraad op 28 april 2003. Het werd conform verklaard op 20 maart 2003. Het is integraal te raadplegen op de website van de gemeente www.wuustwezel.be onder de rubriek ‘bestuur’. De gemeente opteert voor het trendbreukscenario, dat in volgende punten verschilt ten opzichte van het trendscenario: -een zuiniger ruimtegebruik; -méér aandacht voor voetgangers en fietsers (afbakening verblijfsgebieden, vollediger uitbouw van voetgangers- en fietsroutenetwerken, wegwerken van barrières; campagnes fietsen schoolpooling) -een betere uitbouw van het openbaar vervoer (optimalisatie stamlijn; tangentiële verbindingen; buurtbus; optimalisatie verbinding naar P+R-voorzieningen, naar de carpoolparking bij het IR-station in Brecht nabij E19, en naar de carpoolparking aan de oprit van Loenhout) -inrichting van poorten aan grenzen verblijfsgebieden -categorisering en herinrichting van het wegennet volgens die categorisering. -De dorpskernen van Loenhout, Wuustwezel en Gooreind worden als verblijfsgebied afgebakend, samen met de gehuchten Braken en Sterbos. Bij het binnenrijden van een verblijfsgebied wordt van de weggebruikers een aangepast rijgedrag geëist, wat wordt verduidelijkt door een poorteffect. -Een aantal fietspaden worden aangelegd of heraangelegd ter vervollediging van het fietsroutenetwerk -Het openbaar vervoer wordt uitgebreid en gereorganiseerd, o.a. met de bijkomende tangentiële buslijnen Kalmthout – Wuustwezel – Brecht en Essen – Wuustwezel – Loenhout - Hoogstraten, een stamlijn op de Bredabaan (van Brasschaat via Bredabaan naar Wuustwezel en verder naar Loenhout; deze stamlijn kan op langere termijn worden uitgebouwd tot tramlijn) en een bijkomende buurtbus. -Er komen park-and-ride-voorzieningen en carpoolparking bij het IR-station aan het open afrittencomplex van de E19. -De gemeente wenst de op het gewestplan aangeduide omleidingsweg (ten zuiden van de dorpskern van Wuustwezel) te schrappen. Gemeentelijk milieubeleidsplan Wuustwezel 2006-2010

171

Kaart: Gemeentelijke wegencategorisering volgens het mobiliteitsplan

4.5.1.2. Milieutoetsing mobiliteitsbeleid In het kader van het mobiliteitsconvenant werd een voortgangsverslag opgemaakt over de uitvoering van het mobiliteitsplan. In dit verslag wordt aangegeven welke acties een relatie hebben met het beleidsdomein milieu alsook welke milieuacties een effect hebben op de verkeerssituatie. De gemeente dient, aangezien zij een conform verklaard mobiliteitsplan heeft en ingetekend heeft op niveau 2 van de cluster mobiliteit, jaarlijks de milieutoetsing op niveau 1 uit te voeren en aanvullend elke 5 jaar de 5-jaarlijkse milieutoetsing op niveau 2. Bij de uitwerking van het mobiliteitsbeleid wordt er zeker ook rekening gehouden met milieudoelstellingen: -Promotie van milieuvriendelijk verplaatsingsgedrag bij scholen, eigen personeelsleden en inwoners van de gemeente. -Aanleg van fietspaden -Behoud van natuurwaarde


172

4.5.2. Uitvoeren van initiatieven Voor niveau 1 van de samenwerkingsovereenkomst moeten gemeenten - naast de milieutoetsing - acties uitvoeren. Deze acties zijn het gevolg van de milieutoetsing van het mobiliteitsbeleid en kaderen in een visie. Het mogen geen zuivere mobiliteitsacties zijn. De link met het milieu moet duidelijk in de actie aanwezig zijn. Gemeenten moeten gedurende de contractperiode minstens twee verschillende acties ondernemen. Acties in verband met natuurvriendelijke infrastructuur tellen daarvoor niet mee. Voor niveau 2 werkt de gemeente gedurende de periode van het contract minstens één milieuvriendelijk project uit in het kader van module 15 ter ondersteuning van een duurzaam lokaal milieubeleid.

4.5.2.1. Week van de zwakke weggebruiker De gemeente neemt jaarlijks deel aan de week van de zachte weggebruiker. Tijdens deze week werken alle scholen mee aan een project over verkeersveiligheid, bv. door het inrichten van een tekenwedstrijd, een fietsrally, het bijwonen van een toneelstuk rond verkeer enz… De actie is niet alleen gericht tot de scholen maar ook tot de ruime bevolking en het eigen personeel. Er wordt ook een autoluwe dag georganiseerd. Het gemeentepersoneel krijgt op een van de dagen tijdens deze week een ontbijt aangeboden wanneer ze met de fiets naar het werk komen.

4.5.2.2. Met belgerinkel naar de winkel Deze actie i.s.m. Bond Beter Leefmilieu vzw en Unizo wil mensen voor de korte ritten naar de winkel op de fiets krijgen. Tijdens ‘Met Belgerinkel naar de Winkel’ krijg je in de deelnemende winkels, op het gemeentehuis en in de bibliotheken een spaarkaart. Telkens je per fiets naar de winkel (of het gemeentehuis of de bibliotheek) gaat, krijg je een stempel op je kaart. Voor alle winkels werden verzameldozen gemaakt met het logo van ‘Belgerinkel naar de winkel’. Op het einde van de campagne worden dan uit alle verzamelde spaarkaarten van de hele gemeente een aantal winnaars geloot die een prijs krijgen. In het gemeentelijk infoblad verschenen verschillende artikels over de actie, waarbij telkens het milieu-aspect benadrukt werd. -een groot aantal deelnemers gaf via de spaarkaart een aantal suggesties om het fietsen in onze gemeente aangenamer te maken; -het gemeentebestuur probeert voor zoveel mogelijk opmerkingen die via de spaarkaarten gegeven zijn een oplossing te zoeken. Een aantal knelpunten werden reeds opgelost, een aantal andere zullen in de nabije toekomst opgelost worden.

4.5.2.3. Sensibilisering van het gemeentepersoneel Fiets- en ecovergoeding De gemeente heeft het fietsverkeer verder gepromoot door onder meer aan de personeelsleden een vergoeding toe te kennen als zij zich te voet of met de fiets naar het werk verplaatsen. Via de nieuwsbrief Interne Milieuzorg , via het personeelsblad en tijdens personeelsvergaderingen werd het personeel aangespoord om gebruik te maken van de fiets als milieuvriendelijk alternatief voor de wagen. In 2005 werd een douche geïnstalleerd in het gemeentehuis die kan worden gebruikt door het personeel dat met de fiets komt.


173

Dienstfietsen Voor zowel het personeel van het gemeentehuis als de technische dienst staan enkele dienstfietsen ter beschikking waarmee het personeel zich kan verplaatsen indien ze korte afstanden moeten afleggen tijdens de diensturen. Via de nieuwsbrief Interne Milieuzorg, via het personeelsblad en tijdens personeelsvergaderingen wordt het personeel aangespoord om voor kleine afstanden gebruik te maken van deze dienstfietsen als milieuvriendelijk alternatief voor de wagen. Fietsroutes Verplaatsingen per fiets worden bevorderd door het realiseren van veilige, comfortabele en korte fietsroutes naar de scholen, de centrumfuncties en tussen de wijken. Goede fietsverbindingen naar het centrum dragen ertoe bij dat mensen ook de fiets gebruiken om naar de winkel te gaan. Het in stand houden van de fietspaden in de nabijheid van het centrum is zeer belangrijk. Fietsenstalling Ter ondersteuning van het fietsverkeer zijn er tal van fietsstallingen.

4.5.2.4. Natuurvriendelijke infrastructuur Autosnelwegen hebben een negatieve invloed op het visuele en auditieve beleving van het landschap. Door beplanting en het aanbrengen van geluidswerende schermen kan dit gedeeltelijk ondervangen worden.Belangrijker evenwel is het ontsnipperingseffect, waardoor oorspronkelijk aaneengesloten gebieden van elkaar geïsoleerd geraken en de algehele landschapscultuur wordt doorbroken. In het kader van de aanleg van de HSL langsheen de E19 werd er door AMINAL, Afdeling Natuur een studie opgesteld hoe dit ontsnipperingseffect gedeeltelijk kan vermeden worden. Deze studie werd op 2 oktober 2001 toegelicht op het gemeentehuis door de Afdeling Natuur. In dit plan werden de nieuw te bouwen voorzieningen toegelicht. Op het grondgebied van Wuustwezel werden er al een aantal ecoduikers en ecotunnels gebouwd. In de plannen wordt ook de bouw van een groot ecoduct voorzien.

4.5.2.5. Impact van wegverlichting op inwoners en natuurgebieden De verouderde straatlampen worden verder vervangen zodat de verlichting efficiënter wordt.

4.5.2.6. Milieuvriendelijk mobiel Door het gebruik van ons sensibilisatiebord “U rijdt te Snel” hopen wij onze inwoners aan te zetten tot een matige rijsnelheid, waardoor de hoeveelheid schadelijke uitlaatgassen kan verminderen.

c. Visie Mobiliteit De uitvoering van het mobiliteitsplan staat centraal. Het milieubeleidsplan volgt het mobiliteitsplan. Zo kan de gemeente vlotte verplaatsingen garanderen aan de inwoners, rekening houdend met het milieu, zodat kan worden gewerkt aan een aangename en leefbare buurt.


174

Eigen voertuigen Als criterium voor de aankoop van een milieuvriendelijk voertuig wordt best de ecoscore gebruikt. Deze ecoscore is voor elk voertuig terug te vinden in de databank milieuvriendelijk voertuigen op de website www.milieuvriendelijkvoertuig.be. Deze ecoscore houdt naast de CO2 uitstoot ook rekening met de uitstoot van andere verontreinigende stoffen op vlak van broeikaseffect, luchtkwaliteit. Ook geluidshinder wordt in deze score opgenomen. Inventaris wagenpark Aan de hand van het softwareprogramma dat beschikbaar is op de website van de Samenwerkingsovereenkomst, zou de milieuvriendelijkheid van het wagenpark opnieuw bekeken kunnen worden. Niettemin is het zinvoller de nadruk te leggen op de aanschaf van milieuvriendelijke voertuigen. Infrastructuur Bij het nemen van verkeerstechnische maatregelen moet in de mate van het mogelijke rekening gehouden worden met milieuaspecten (bijvoorbeeld asverschuiving versus aanleg verkeersdrempel). (voor meer info: de nota ‘invloed van verkeersinfrastructuur op emissies’ op de website www.vlaanderen.be/lucht onder milieu en mobiliteit.) Onderzoeken of het aangewezen is om een detailinventaris van de buurtwegen mét knelpuntenoverzicht, juridisch statuut en mogelijke oplossingen te laten opmaken. Gratis abonnement DE LIJN De omruiling auto-inschrijvingsbewijs – gratis abonnement DE LIJN blijven promoten. Aanpak van sluipverkeer door verkeersremmende maatregelen en controle (zie GRS Wuustwezel: ontwerp/ richtinggevend gedeelte, april 2006, p.47, 56, 65, 66, 71 ; GRS Wuustwezel: bindend gedeelte, april 2006, p.7 ; Gemeentelijk mobiliteitsplan Wuustwezel Beleidsplan (fase 3) Februari 2003,p.43-47).

d. Aandachtspunten/knelpunten -er wordt nog te weinig aandacht besteed aan alternatieve vervoersmethoden. -sluipverkeer langs landbouwwegen (bv. Hoofdbaan Watering). -gewestwegen zorgen voor een voortdurend doorgaand verkeer. -op sommige plaatsen ontbreken nog fietspaden.

e. Acties Mobiliteit 1. Het mobiliteitsplan uitvoeren. De gemeente voert jaarlijks de milieutoetsing op niveau 1 uit en aanvullend elke 5 jaar de 5-jaarlijkse milieutoetsing op niveau 2. 2. Het gebruik van alternatieve vervoersmiddelen binnen de gemeente promoten en stimuleren dmv. sensibilisatieacties, artikels, tentoonstellingen,… 3. Zelf het goede voorbeeld geven (o.a. fietsvergoeding, gebruik van dienstfietsen,…). 4. Een aantal ecologische criteria opleggen bij de aankoop van dienstvoertuigen. 5. Uitvoeren van projecten (Module 15). 6. Inventaris opmaken van het gemeentelijk wagenpark en het verbruik registreren. 7. Onderzoeken waar er fietsstallingen kunnen bijgeplaatst worden. 8. Deelnemen aan (boven)gemeentelijke sensibiliseringsacties -en campagnes. 9. Aanpak van sluipverkeer door verkeersremmende maatregelen en controle. Gemeentelijk milieubeleidsplan Wuustwezel 2006-2010

175

4.6. Cluster Energie a. Inleiding De cluster energie kadert in het beleid dat de Vlaamse overheid wil voeren inzake energie. Hierbij wordt aandacht besteed aan: - energiebesparing: een duurzaam energiebeleid dat het primair energieverbruik moet verminderen; - energie-efficiëntie: rationeel energieverbruik dat de CO2-uitstoot moet verminderen; - hernieuwbare energiebronnen. Om in de periode 2008-2012 aan de internationale engagementen bij het Kaderverdrag inzake Klimaatsverandering en het Protocol van Kyoto te kunnen voldoen, moet België de broeikasgasemissies met 7,5% reduceren t.o.v. het basisjaar 1990. De gemeente dient: - aandacht te besteden aan duurzaam energiebeleid, rationeel energiegebruik (CO2 uitstoot beperken) en hernieuwbare energiebronnen. - een energiecoördinator aan te duiden. - een luik “duurzame energie in de gemeente” op te stellen als onderdeel van het MBP/MJP. Niveau 1 legt het energiebeleid vast in het luik duurzame energie. Belangrijke aandachtspunten zijn: - een energiecoördinator aanduiden. - een inventaris van gemeentelijke gebouwen opstellen met prioriteitenlijst - een energieboekhouding en een energiezorgsysteem opstarten. - sensibiliseren over duurzaam energiebeleid: jaarlijks 1 interne actie voor de eigen diensten en 1 externe actie naar de bevolking toe. In Niveau 2 wordt het energiezorgsysteem uitgebreid, parallel aan de energieboekhouding. Op dit niveau past in de uitwerking van een energiezorgsysteem ook de screening en aanpassing van bestaande lastenboeken met betrekking tot energieefficiëntie voor renovatiewerken en bij nieuwbouw. De gemeente vervult een voortrekkersrol inzake hernieuwbare energie. De gemeente heeft in 2005 ingetekend op niveau 2.

b. Stand van zaken 4.6.1. Interne milieuzorg 4.6.1.1. Energiecoördinator De duurzaamheidsambtenaar werd begin 2004 aangeduid als energiecoördinator. Hij werkt hieromtrent ook samen met de personeelsleden van de technische dienst. Geert Van den Berge, Duurzaamheidsambtenaar Gemeentepark 1, 2990 Wuustwezel tel: 03/6904637, fax: 03/6904602 De belangrijkste taken van de energiecoördinator zijn: -Opvolging en coördinatie van de energieboekhouding; -Uitwerken en opvolgen van het energiezorgsysteem; -Communicatie van de resultaten van de energieboekhouding/energiezorgsysteem naar de eigen diensten en naar de bevolking; Gemeentelijk milieubeleidsplan Wuustwezel 2006-2010

176

-Sensibilisatie m.b.t. rationeel energiegebruik van verschillende doelgroepen; -Jaarlijkse rapportering over het gemeentelijk energiebeleid in het milieujaarprogramma. 4.6.1.2. Energieboekhouding en energiezorgsysteem 4.6.1.2.1. Energieboekhouding Energieboekhouding is een controle-instrument voor energiezorg dat het energie- en waterverbruik van gebouwen in beeld brengt en analyseert. Energieboekhouding is gebaseerd op een regelmatige registratie, analyse en rapportage van het elektriciteits-, brandstof- en waterverbruik. Hierbij worden de opgemeten verbruiken vergeleken met referentiewaarden en verwachte verbruiken. De energieboekhouding omvat minstens alle gebouwen, infrastructuren en domeinen met een jaarlijks elektriciteitsverbruik boven de 17.000 kWh of een jaarlijks warmteverbruik hoger dan 50.000 kWh. In de gemeente zijn alle gemeentelijke gebouwen opgenomen in de energieboekhouding. Voor de maandelijkse opname van de meterstanden werd vanaf juni 2004 een beroep gedaan op ‘gebouwverantwoordelijken’ en poetspersoneel. Een aantal meterstanden wordt door de technische dienst opgenomen. De meterstanden worden sinds juni 2004 centraal ingegeven in een zelf ontwikkelde toepassing (excel). De gebouwverantwoordelijken zullen ook betrokken worden bij het verder implementeren van een energiezorgsysteem in het gebouw waar zij actief zijn. In 2005 organiseerde GeDIS een gezamenlijke aankoop van een energieboekhoudsysteem voor alle gemeenten. Wanneer de gegevens in een geavanceerd softwareprogramma zullen kunnen ingevoerd worden, zullen er meer geavanceerde berekeningen kunnen gemaakt worden (correcties op basis van graaddagen, gebouwkenmerken, enz.). Ook zal het mogelijk worden om overschrijdingsrapporten en een jaarrapport op te maken. In alle gemeentelijke gebouwen werd een energiescan uitgevoerd i.s.m. GeDIS. Per gebouw zullen gegevens betreffende het volume van het gebouw, de isolatie, de bezettingsgraad enz. geïnventariseerd worden. 4.6.1.2.2. Energiezorgsysteem -Voor de gebouwen waar de energieboekhouding wordt gevoerd, wordt ook het energiezorgsysteem opgestart. Het energiezorgsysteem zal verder uitgebouwd worden naarmate er meer gegevens beschikbaar worden uit de energieboekhouding. -Bij een verbouwing of nieuwbouw wordt er in samenspraak met GeDIS voorafgaand nagegaan welke energiebesparende maatregelen genomen kunnen worden. Hierbij wordt gekeken naar energiezuinige verlichting, isolatie, energiezuinige verwarmingssystemen, enz. -Het energieverbruik van een aantal toestellen op het gemeentehuis werd gemeten met behulp van energiemeters. Uit deze metingen werd geconcludeerd dat een aantal toestellen ‘s nachts en tijdens het weekend nog redelijk wat elektriciteit verbruiken. Het gaat dan over computerschermen (bepaalde types), laserprinters en drinkwaterkoelingen. -Bij de uitwerking van de energieboekhouding en het energiezorgsysteem wordt er samengewerkt met de netbeheerder IVEKA/GeDIS. - Verwarmingsstudie openbare gebouwen: een studiebureau werd aangesteld voor de opmaak van een optimalisatietraject voor het onderhoud van bestaande gemeentelijke HVAC-installaties (verwarming, ventilatie en airconditioning). Er werd een inventaris opgemaakt van alle gemeentelijke installaties. Voor deze installaties werd een optimalisatie van het onderhoud, eventuele gebreken en mogelijkheden tot verbetering van het rendement opgegeven. De aanbevelingen die door het studiebureau werden gegeven zullen opgevolgd worden:


177

-Een gespecialiseerde firma staat in voor het uitvoeren van het onderhoud van de HVAC-installaties volgens de aanbevelingen van de studie. -De eigen technische dienst zal op basis van de aanbevelingen in de studie ook verbeteringenswerken uitvoeren aan de HVAC-installaties (bv. isoleren van leidingen,…) Aan het studiebureau dat in 2005 de studie uitvoerde over de optimalisatie van bestaande HVAC-installaties werd in 2006 bijkomende de opdracht gegeven om alle regelingen van de verwarmingsinstallaties opnieuw correct in te stellen en te regelen. -Concrete acties: -Iveka (GeDIS) stelt aan de gemeente 229 spaarlampen ter beschikking. Deze spaarlampen worden gebruikt om in gemeentelijke openbare gebouwen stelselmatig de bestaande klassieke gloeilampen te vervangen. -Begin 2005 worden in het gemeentehuis een aantal toestellen voorzien van een tijdschakelaar om het sluipverbruik ’s nachts en tijdens het weekend te beperken. Ook in andere gemeentelijke gebouwen zal onderzocht worden waar er tijdschakelaars geplaatst kunnen worden. -Verderzetting van de vervanging van HPL-lampen van de openbare verlichting door zuinigere SON-lampen. -In februari 2005 werden er fotovoltaïsche zonnepanelen geïnstalleerd op het dak van de bibliotheek. -De verwarmingsketel in de pastorij te Gooreind wordt vervangen door een hoogrendementsketel of een condensatieketel. -De verwarmingsketel van de kleedkamers van het sportpark ‘De Dorens’ wordt vervangen door een hoogrendementsketel of een condensatieketel. 4.6.1.2.2.1. Screening lastenboeken De lastenboeken voor renovatie en nieuwbouw werden gescreend met betrekking tot energie-efficiëntie. Duurzaam bouwen en renoveren vergt een integrale aanpak in de verschillende fasen van het ontwerpproces: -De basiscriteria energie en comfort dienen bij alle nieuwbouw- en renovatieprojecten kenbaar gemaakt te worden aan de ontwerpers in de fase van de opdrachtformulering. -In de fase van het voorontwerp van nieuwbouw- en renovatieprojecten wordt een overleg georganiseerd met de ontwerpers, de bouwheer en een onafhankelijk duurzaam bouwen adviseur om enerzijds na te gaan of aan de basiscriteria van het programma van eisen werd voldaan en anderzijds om het algemeen bouwconcept onder de loep te nemen. Vervolgens kan de energieadviseur nog maatregelen voorstellen die voor dat specifieke project interessant zijn. -Bij nieuwbouw en renovatieprojecten dient er een controle te gebeuren van plannen. De bedoeling van deze controle is enerzijds nagaan of het definitief ontwerp voldoet aan de basiscriteria en anderzijds nagaan of de extra maatregelen die tijdens de voorontwerpfase werden voorgesteld werden geïmplementeerd. Deze taak kan door eigen personeel worden uitgevoerd of kan worden uitbesteed aan een duurzaam bouwen adviseur. -Er werd een lijst opgemaakt met basiscriteria voor energie en comfort. Deze lijst met criteria wordt kenbaar gemaakt aan de ontwerpers in de fase van de opdrachtformulering. De lijst met basiscriteria voor energie en comfort zal jaarlijks geëvalueerd worden en indien nodig aangepast worden aan nieuwe evoluties (technieken, wetgeving,…)”. 4.6.1.2.2.2. Energiezorg gemeentelijke gebouwen Bij de uitwerking van de energieboekhouding en het energiezorgsysteem wordt er samengewerkt met de netbeheerder IVEKA (aankoop energieboekhoudsysteem, Gemeentelijk milieubeleidsplan Wuustwezel 2006-2010

178

energiescans gemeentelijke gebouwen, verkrijgen van spaarlampen om in gemeentelijke openbare gebouwen stelselmatig de bestaande klassieke gloeilampen te vervangen,…). Verwarming in gemeentelijke gebouwen Bij verbouwing of nieuwbouw wordt verwarming op aardgas voorzien, en een hoogrendementsketel of een condensatieketel. Sensibiliseren van de eigen diensten Informatie en sensibilisatie gebeurt via ad hoc overleg en de wekelijkse werkvergaderingen (technische diensten). Tijdens deze vergaderingen wordt gerapporteerd over o.a. de resultaten van de energieboekhouding. De resultaten en maatregelen worden aan het personeel bekend gemaakt. Het personeel wordt geïnformeerd over de evolutie van de energieboekhouding en rationeel energiegebruik. -Aandacht voor REG op personeelsvergaderingen: de personeelsleden worden gewezen op het doven van lichten bij het verlaten van lokalen, het sluiten van ramen wanneer de verwarming brandt, de verwarming op een aanvaardbaar niveau zetten,… -De Milieunieuwsbrief, die enkele keren per jaar naar alle personeelsleden verstuurd wordt, handelde meestal gedeeltelijk over het thema energie. Er werd gewezen op het doven van lichten bij het verlaten van lokalen, het sluiten van ramen wanneer de verwarming brandt, de verwarming op een aanvaardbaar niveau zetten,… -In het personeelsbladje ‘Vinkenpraat’ werd het project Interne Milieuzorg voorgesteld en werden er ook enkele aandachtspunten rond energie behandeld. -Het energieverbruik van een aantal toestellen op het gemeentehuis werd gemeten met behulp van energiemeters. -De eerder aangehaalde afspraken mbt REG zullen nog herhaald worden en er zullen nog bijkomende besparingstips gegeven worden. Hierbij wordt gedacht aan: verminderd gebruik van de lift, volledig uitschakelen van toestellen met sluipverbruik, informatie over energielabels, enz… 4.6.1.2.2.3. Energiezorg openbare verlichting Openbare verlichting is bij heel wat lokale overheden verantwoordelijk voor een groot deel van het elektriciteitsverbruik. Belangrijke besparingen zijn mogelijk ondermeer door het gebruik van energie-efficiënte lampen en armaturen en door een intelligente regeling van de verlichting. Stelselmatig werden de oude lampen vervangen door energiezuinige SON-T lampen. Vervanging van de PQ-armaturen van de openbare verlichting door zuiniger en meer tegen vandalisme bestendige SON-armaturen. Enkel de meest essentiële (verbindings)wegen worden belicht. Het heeft geen zin verder te investeren in de verlichting van verbindingspaden die ’s avonds niet gebruikt worden. Wel dient er aandacht te zijn voor de veiligheid van de bezoekers, in het bijzonder de fietsers. 4.6.1.2.2.4. Energiezorg hernieuwbare energie Hernieuwbare energiebronnen zoals zonne-energie, windenergie, biomassa en zelfs kleinschalige waterkracht zullen in de toekomst een belangrijkere rol spelen in onze energieproductie. Elke hernieuwbare energiebron onderstelt een specifieke aanpak. De Afdeling Natuurlijke Rijkdommen en Energie voorziet een uitgebreide elektronische activiteitenbibliotheek ter ondersteuning van het energiebeleid van lokale overheden.


179

4.6.1.2.2.5. Energiezorg gezinnen, scholen, verenigingen en ondernemingen Lokale overheden kunnen energiezorg bij de gezinnen en ondernemingen op hun grondgebied stimuleren door zelf het goede voorbeeld te geven, bijvoorbeeld door het realiseren van energiebesparing in hun eigen gebouwen. Ze kunnen echter ook energiebesparing bij gezinnen en ondernemingen rechtstreeks stimuleren door sensibiliseringsacties (vb. informatieavonden over energiezuinig bouwen) of door in stedenbouwkundige plannen richtlijnen op te nemen met betrekking tot energiezuinig bouwen (compact bouwen, zuidelijke oriëntatie,...). Voor informatie over energiezuinig en duurzaam bouwen kan men terecht bij de duurzaamheidsambtenaar. Aan de balie van de dienst grondgebiedszaken kan men ook brochures over REG en duurzaam bouwen verkrijgen. Gezinnen De bevolking wordt ingelicht over rationeel energiegebruik en bestaande energiepremies. De subsidieaanvraagformulieren van de netbeheerder (o.a. zonneboiler, superisolerende beglazing, hoogrendementsketel) worden verspreid. -Inwoners van Wuustwezel kunnen gratis een energiemeter ontlenen bij het gemeentebestuur. GeDIS heeft 5 energiemeters gratis ter beschikking gesteld aan de gemeente. Bij deze energiemeter wordt ook een brochure meegegeven waarin men het referentieverbruik van een aantal huishoudtoestellen kan vinden. -Bewoners verder sensibiliseren bv. inspelen op acties (oktober - energiemaand). -Bewoners op de hoogte brengen van de voordelen (aftrekken van de belastingaangifte) die de hogere overheid aanbiedt voor energiebesparende maatregelen en van de premies van de distrubutienetbeheerder. -In het gemeentelijk informatieblad zal een artikel verschijnen over de fotovoltaïsche zonnepanelen op de bibliotheek waarin ook verwezen wordt naar de REG-premies en belastingsvoordelen die door de distributienetbeheerders en de hogere overheid toegekend worden. -Voor privé-woningen werden in 2004 121 premies uitbetaald (26.845 euro): 8 premies voor dakisolatie; 51 premies voor een condenstieketel bij nieuwbouw; 34 premies voor de vervanging van een ketel door een condensatieketel; 11 premies voor een hoogrendementsketel; 3 premies voor muurisolatie; 1 premie voor een zonneboiler; 4 premies voor een warmtepomp; 9 premies voor de plaatsing van superisolerende beglazing. In totaal werden er door GeDIS voor een bedrag van 35.495 euro subsidies uitbetaald in Wuustwezel. Ondernemingen Landbouwers zullen via het gemeentelijk infoblad geïnformeerd worden over b.v. het laten uitvoeren van een energieaudit , het installeren van snelheidsvariatoren, relighting, enz,… Voor ondernemingen werden erin 2005 premies uitgekeerd voor een bedrag van 8.650 euro. Scholen De gemeente geeft logistieke en informatieve ondersteuning bij de acties van de scholen die kunnen gekaderd worden binnen de cluster energie.


180

4.6.2. Duurzame energie 4.6.2.1. Duurzame energie in de gemeente Zonnepanelen Op 16 februari 2005 werden de fotovoltaïsche zonnepanelen op de gemeentelijke bibliotheek van Wuustwezel in gebruik genomen. De zonnepanelen produceren jaarlijks ongeveer 2000 kWh. De installatie heeft in totaal 19.309 euro gekost. Het Vlaams gewest neemt hiervan de helft voor haar rekening (9.655 euro), GeDIS geeft een subsidie van 3.217 euro en het gemeentebestuur neemt nog 6.437 euro voor haar rekening. Het gemeentebestuur krijgt bovendien voor iedere 1000 kWh die de installatie produceert één groenestroomcertificaat. Deze certificaten zullen verkocht worden aan Elia tegen de prijs van 150 euro per certificaat. Bij de zonnepanelen werd een digitale uitlezing voorzien waarop de CO²-besparing, de elektriciteitsopbrengst van het moment en de totale elektriciteitsopbrengst kunnen afgelezen worden. Er werd ook een infobord geplaatst met een werkingsschema van de zonnepanelen. Sensibilisering In de bibliotheek werd een tentoonstelling georganiseerd rond zonne-energie en rationeel energiegebruik. In de bibliotheek bevindt zich een infostand over REG. 4.6.2.2. Jaarlijkse vooruitgangsrapportage Jaarlijks wordt de evolutie van het duurzaam energiegebruik gerapporteerd via het MJP.

c. Visie Energie Het gemeentelijk beleid zal erop gericht zijn om het duurzame en efficiënte gebruik van energie maximaal te stimuleren en te promoten naar haar personeel en inwoners toe. De gemeente legt hierbij de nadruk op volgende aspecten: -Met behulp van de energieboekhouding en het enegiezorgsysteem zal de gemeente in de eerste plaats haar eigen energieverbruik terugdringen. -Het promoten van energiezuinig en duurzaam bouwen en wonen en het creëren van een draagvlak voor duurzame energiebronnen zijn prioriteiten. De gemeente heeft hierbij een belangrijke voorbeeldfunctie. -In stedenbouwkundige plannen wordt er getracht richtlijnen op te nemen met betrekking tot energiezuinig bouwen (compact wonen, zuidelijke oriëntatie,…). -Promoten van de premies voor rationeel energiegebruik, aangeboden door GeDIS en de hogere overheid.

d. Aandachtspunten/knelpunten Sensibilisatie dient te gebeuren vanuit verschillende instanties, via verschillende kanalen en met verschillende middelen (financieel, informatief), anders is het effect miniem. De opvolging van de energieboekhouding vraagt veel tijd en arbeid. De gebruikers van de gemeentelijke infrastructuur hebben weing oog voor duurzaam energiegebruik. Het aanpassen van bestaande gebouwen gaat vaak gepaard met een hoge kost, wat verbeteringen vaak afremt. Bouwers en verbouwers informeren en bijstaan bij de uitvoering van de nieuwe energieprestatieregelgeving.


181

e. Acties Energie 1. Het goede voorbeeld geven inzake efficiënt en zuinig gebruik van energie. 2. Onderzoeken of subsidies voor het gebruik van zonne-energie en eventueel voor rationeel energiegebruik haalbaar zijn. 3. de bevolking blijvend informeren en sensibiliseren rond rationeel energiegebruik en duurzaam bouwen. 4. Sensibilisering van het eigen personeel (resultaten energiezorgsysteem bekend maken). 5. De vastgestelde knelpunten en aanbevelingen in de energieboekhouding omzetten in een meetbaar actieplan. 6. Bij nieuwbouw of verbouwing worden de vastgelegde basiscriteria inzake duurzaam bouwen en verbouwen gehanteerd (integrale aanpak). 7. Vervanging van oude apparaten door nieuwe energiezuinige toestellen en de installatie van moderne energiebesparende systemen onderzoeken. 8. Verderzetten van de energieboekhouding en energiezorgsysteem ism met GeDIS. 9. Een energieaudit uitvoeren bij gebouwen met een abnormaal energieverbruik. 10. De gemeente onderzoekt de mogelijkheden van de verschillende opties inzake hernieuwbare energie (windenergie, biogasproductie, zonnepanelen..) en ontwikkelt een visie om deze mogelijkheden ook werkelijk te kunnen realiseren.


182

Bijlagen Bijlage 1: Juridisch kader Hieronder wordt per hoofdstuk, indien van toepassing, zoals opgenomen in het milieubeleidsplan het juridisch kader geschetst. Dit juridisch kader omvat: - de wettelijke opgelegde normen (wetten, decreten, besluiten, …) - de normen of doelstellingen die voorkomen in beleidsplannen van hogere overheden - de belangrijkste gemeentelijke bevoegdheden (verordeningen, politiereglementen, …) De verplichtingen die voortvloeien uit de ondertekening van de samenwerkingsovereenkomst zijn in het plan zelf vermeld (in cursief). Hoofdstuk 4: Milieubeleid per cluster 4.1. Vaste stoffen 4.1.1. Milieuverantwoord productgebruik Decreet van 21.12.2001 Op basis van het decreet van 21.12.2001 geldt vanaf 1.01.2004 voor alle openbare diensten een verbod op het gebruik van bestrijdingsmiddelen op de volgende plaatsen: - in de openbare parken en plantsoenen - op minder dan 6 meter van waterlopen, vijvers, moerassen of andere oppervlaktewaters - op wegranden, bermen en andere terreinen van het openbare domein die deel uitmaken van de weg of er bij horen, autosnelwegen, waterwegen en spoorwegen inbegrepen - in natuur- en bosgebieden of kwetsbare gebieden zoals vallei- of brongebieden, zoals bedoeld in het decreet van 21.10.1997 betreffende het natuurbehoud en het natuurlijke milieu en het bosdecreet van 13.6.1990 - op de terreinen die al dan niet behoren tot het openbaar domein, waarvan een overheid eigenaar, vruchtgebruiker, pachter, opstalhouder of huurder is en die voor openbaar nut worden gebruikt of horen bij een gebouw dat voor openbaar nut wordt gebruikt De openbare diensten moesten tegen 1.6.2003 een reductieprogramma opmaken voor bestrijdingsmiddelen voor hun dienst. Dit programma moest de nodige maatregelen bevatten om uitvoering te geven aan bovenvermeld verbod. In het programma kon een afwijking worden gevraagd op het verbod. Concreet betekent dit dat een reductieprogramma moest worden ingediend om vanaf 1.1.2004 over te stappen op een nulgebruik, tenzij in dit reductieprogramma een afwijking werd aangevraagd. VLAREA Overeenkomstig het besluit van de Vlaamse regering van 5.12.2003 tot vaststelling van het Vlaams reglement inzake afvalvoorkoming en –beheer, kunnen bepaalde afvalstoffen worden aangewend als secundaire grondstoffen. De Vlaamse regering stelt de lijst op van afvalstoffen die op wettige wijze mogen gebruikt worden als secundaire grondstoffen alsmede de voorwaarden inzake samenstelling en/of gebruik waaraan voldaan dient te worden. 4.1.2. Afvalstoffen Afvalstoffendecreet en VLAREA Het decreet van 2.7.1981 betreffende de voorkoming en het beheer van afvalstoffen schept een algemeen kader voor het afvalstoffenbeleid in Vlaanderen. De nadere uitwerking van het afvalstoffendecreet is opgenomen in het VLAREA. Op 1.6.1998 trad dit Vlaams reglement inzake afvalfvoorkoming- en beheer in werking.


183

Om de gezondheid van mens en milieu te vrijwaren en de verspilling van grondstoffen en energie tegen te gaan worden in het decreet een aantal prioriteiten opgenomen. In de eerste plaats dient de productie en schadelijkheid van afvalstoffen te worden voorkomen en zoveel mogelijk te worden beperkt. In de tweede plaats moet de nuttige toepassing van afvalstoffen worden bevorderd. Ten derde dient de verwijdering van afvalstoffen die niet kunnen worden voorkomen of nuttig toegepast te worden georganiseerd. Het decreet bepaalt dat alle overheden van het Vlaams gewest aan de realisatie hiervan moeten bijdragen. De gemeente draagt er, al dan niet in samenwerking met andere gemeenten, zorg voor dat de huishoudelijke afvalstoffen maximaal worden voorkomen of hergebruikt, op regelmatige tijdstippen worden opgehaald of op een andere wijze worden ingezameld, en worden verwerkt. Onder huishoudelijke afvalstoffen worden alle afvalstoffen verstaan die ontstaan door de normale werking van een particuliere huishouding en de afvalstoffen die daarmee gelijk worden gesteld. Straat- en veegvuil wordt aan huishoudelijke afvalstoffen gelijkgesteld. De gemeente kan ook initiatieven nemen inzake de met huishoudelijke afvalstoffen vergelijkbare bedrijfsafvalstoffen, dit is echter geen verplichting. Volgende huishoudelijke afvalstoffen moeten gescheiden worden aangeboden en verder afzonderlijk worden gehouden bij de ophaling of inzameling (huis-aan-huis) of op het containerpark: KGA, van huishoudelijke oorsprong, glasafval, papier- en kartonafvalstoffen, grofvuil met het oog op sortering, hergebruik of recyclage, groenafval, textielafvalstoffen, afgedankte elektrische en elektronische apparatuur, afvalbanden en steenachtige fracties van bouwen sloopafval. Houtafvalstoffen en metaalafvalstoffen moeten ofwel gescheiden worden gehouden bij de ophaling of inzameling ofwel nadien worden uitgesorteerd. De gemeente dient een afvalstoffenregister bij te houden. Dit register moet ten minste elke maand worden aangevuld met de meest recente gegevens. Het register moet gedurende vijf jaar worden bijgehouden. Jaarlijks wordt de gemeente verplicht een rapport over te maken aan OVAM over de door of in haar opdracht ingezamelde afvalstoffen. Dit jaarrapport bevat jaartotalen uit het afvalstoffenregister. De regelgeving bevat ook de bepalingen m.b.t. de aanvaardingsplichten. De wijze waarop aan de aanvaardingsplichten wordt voldaan, wordt vastgelegd in milieubeleidsovereenkomsten of door OVAM goedgekeurde afvalbeheersplannen. Voor een heel aantal fracties (o.a. batterijen, geneesmiddelen, afvalolie, …) geldt het zogenaamde 1-tegen-O-principe. Dit wil zeggen dat de eindverkoper, tussenhandelaar en invoerder/producent deze fracties in ontvangst moeten nemen ook als er geen nieuw product wordt aangekocht. Er wordt uitdrukkelijk vermeld dat de gemeente volledig wordt vergoed voor de inspanningen die ze levert inzake inzameling en scheiding van de afvalstoffen als de betrokken sector een beroep doet op de infrastructuur van de gemeente. Ook de aanwending van afvalstoffen als secundaire grondstoffen wordt hier geregeld. Er worden voorwaarden gesteld waaraan afvalstoffen moeten voldoen, opdat ze als secundaire grondstof kunnen worden aangewend. Het uitgangspunt hierbij is dat de nuttige toepassing moet plaatsvinden zonder gevaar voor de gezondheid van de mens en zonder dat procédés of methodes worden gebruikt die nadelige gevolgen voor het milieu kunnen hebben. Voor bagger- en ruimingsspecie wordt een bijzondere regeling voorzien (zie verder 4.4. Hinder).


184

Uitvoeringsplan Huishoudelijke Afvalstoffen 2003-2007 In het afvalstoffendecreet is bepaald dat OVAM sectorale uitvoeringsplannen moet ontwerpen. Voorbeelden van dergelijke plannen zijn het uitvoeringsplan organisch-biologisch afval, het uitvoeringsplan huishoudelijke afvalstoffen 2003-2007, en het uitvoeringsplan gescheiden inzameling bedrijfsafval van KMO’s. Ook op basis van de Europese wetgeving zijn de lidstaten verplicht een plan op te stellen inzake het beheer van afvalstoffen. In het Uitvoeringsplan Huishoudelijke Afvalstoffen 2003-2007 worden de krijtlijnen vastgelegd voor het Vlaamse beleid inzake huishoudelijke afvalstoffen De plannen gelden voor de administratieve overheden van het Vlaamse Gewest, de provincies, de gemeenten en de publiekrechtelijke en privaatrechtelijke instellingen die belast zijn met taken van openbaar nut inzake milieubeleid. De bepalingen in de plannen zijn bindend, tenzij er uitdrukkelijk werd gestipuleerd dat ze slechts indicatief zijn In deel 4 van het Uitvoeringsplan Huishoudelijke Afvalstoffen 2003-2007 worden de taakstellingen voor preventie, selectieve inzameling en eindverwerking beschreven die in 2007 moeten worden bereikt en de acties die hiervoor door de verschillende partijen moeten worden uitgevoerd. Per luik worden de vooropgestelde strategische keuzes, doelstellingen, acties en instrumenten beschreven. Luik 1: Preventie en hergebruik Aan afvalvoorkoming en hergebruik wordt in het plan absolute prioriteit gegeven. Onder afvalvoorkoming wordt verstaan: “de hoeveelheid afval van een entiteit (een gezin of een KMO/gemeente/instelling) laten dalen en dit: - door de productie van afval door de entiteit te doen dalen - en/of door het aanbod van afval aan de entiteit te doen dalen - door de milieuschadelijkheid ervan te verminderen - en tegelijk het interne hergebruik van het toch ontstane afval te maximaliseren” Onder hergebruik wordt verstaan: “het opnieuw aanwenden van een product en/of materialen in het afvalstadium voor hetzelfde doel of soortgelijk doel als waarvoor zij oorspronkelijk bestemd waren”. Luik 2: Selectieve inzameling Selectieve inzameling heeft tot doel het huishoudelijk afval, in plaats van het te storten of te verbranden, opnieuw in het productieproces in te zetten, al dan niet na bewerking. Doelstellingen Per afvalstroom worden doelstellingen vooropgesteld die zijn uitgedrukt in percentage selectieve inzameling t.o.v. het totale afvalaanbod. Deze doelstellingen gelden per gemeente. Het percentage is ook ter indicatie in ton en in kg per inwoner per jaar weergegeven voor de totale bevolking in Vlaanderen. Acties In dit deel worden de acties toegelicht die tijdens de planperiode door de verschillende betrokkenen zullen moeten worden uitgevoerd om de vooropgestelde doelstellingen te bereiken. Belangrijk voor de gemeenten is de opsomming van de fracties die minstens afzonderlijk moeten worden ingezameld (huisvuil, grofvuil, papier en karton, glas, steenachtige fracties, bouwen sloopafval, groenafval, textielafvalstoffen, houtafval, afgedankte elektrische en elektronische apparaten en KGA van huishoudelijke oorsprong). Minstens houten metaalafvalstoffen moeten ofwel afzonderlijk ingezameld worden of naderhand worden uitgesorteerd. Ook de frequentie en de wijze van inzameling van de verschillende fracties worden bepaald. De inzamelwijzen zijn verplicht voor alle gemeenten. Hier kan alleen van worden afgeweken mits goedkeuring van OVAM.


185

Het containerpark wordt in het Uitvoeringsplan Huishoudelijke Afvalstoffen naar voor geschoven als de hoeksteen van de selectieve inzameling. Het plan bevat dan ook enkele acties om de werking van het containerpark te optimaliseren. Volgende fracties dienen minimaal en afzonderlijk te worden ingezameld op het containerpark: papier en karton, gekleurd glas, wit glas, plasticverpakkingen, metalen verpakkingen, drankkartons, textielafval, oude metalen, groenafval (liefst gesplitst in fijn tuinafval, snoeihout en boomstronken), houtafval, afgedankte elektrische en elektronische apparaten, steenpuin/inert afval en bouwen sloopafval. Volgende fracties kunnen facultatief afzonderlijk worden ingezameld: KGA, autobanden, vlak glas, EPS-afval, kringloopgoederen, kurkafval en dierlijk afval. Alle gemeenten met meer dan 10.000 inwoners zijn verplicht een containerpark in te richten. De anderen kunnen beroep doen op het containerpark van een naburige gemeente of intergemeentelijke vereniging. Gemeenten met meer dan 30.000 inwoners moeten per begonnen schijf van 30.000 inwoners een bijkomend containerpark hebben. Door middel van verplichte minimumopeningsuren beoogt men de bereikbaarheid van de containerparken te verhogen: - gemeenten tot 15.000 inwoners moeten hun containerpark minstens 15 uur openen, waarvan op zaterdag minstens 4 uur - gemeenten vanaf 15.000 inwoners moeten hun containerpark minstens 25 uur openen, waarvan op zaterdag minstens 6 uur Tevens wordt aanbevolen om minimum 0,5 voltijds personeelslid te voorzien per 100 bezoekers per dag. Deze personeelsleden moeten een goede opleiding krijgen en worden het beste beschouwd als afvalbemiddelaars. Andere acties zijn o.a.: - onderzoek naar en opzetten van een aangepast beleid rond luiers - het optimaliseren van de inzameling van oude en vervallen geneesmiddelen via het circuit van de apothekers - het uitbouwen en optimaliseren van de inzameling van dierlijk afval (bv. het aanmoedigen van intergemeentelijke inrichtingen voor de inzameling van dierlijk afval) - het optimaliseren van de inzameling van afval van thuiszorg (bv. injectienaalden) - het opzetten van een proefproject rond composteerbare verpakkingen - het optimaliseren van afvalscheiding in appartementsgebouwen - het opnemen van compost en gerecycleerde producten in bestekken Instrumenten In dit deel worden de juridische, economische en sociaal-communicatieve instrumenten besproken die mee moeten bijdragen tot de realisatie van de doelstellingen. Een economisch instrument dat in het bijzonder de gemeenten aanbelangt is de intergemeentelijke tarifering. Er wordt gestreefd naar een meer uniforme tarifering i.p.v. een louter gemeentelijke taksering. Hierbij wordt voor het verhalen van de vaste kosten (ophaling, uitbating containerpark, sensibilisering, …) het principe van de inkomensgerelateerdheid nagestreefd. Variabele kosten worden als volgt verhaald: - vermijdbare selectieve fracties moeten getarifeerd worden, mits rekening wordt gehouden met de kwaliteit van de selectief ingezamelde stromen en de prijszetting ten opzichte van het restafval - voor huisvuil en grofvuil worden de volledige verwerkingskosten doorgerekend De principes van het afvalbeleid moeten weerspiegeld worden in de tarieven: huisvuil moet opvallend duurder zijn dan selectief ingezamelde stromen. Er wordt aanbevolen de kosten jaarlijks ter bespreking voor te leggen aan de milieuraad.


186

De sociale en communicatieve instrumenten omvatten o.a. het voeren van allerhande sensibiliseringscampagnes, het voeren van informatieacties naar de overheden, het uitbouwen van de voorbeeldfunctie van de overheid, … Luik 3: Eindverwerking In het derde luik komt de programmering van de benodigde eindverwerkingscapaciteiten aan bod, namelijk: - voorbehandeling met het oog op eindverwerking - verbranding als nuttige toepassing - verwijdering: verbranden en storten van de volgende afvalsoorten: - restfractie van het huishoudelijk afval - categorie-2-bedrijfsafval - hoog- en laagcalorische fracties uit voorbehandelingsinstallaties Doelstellingen Tegen 2007 zou de hoeveelheid huishoudelijk afval bestemd voor eindverwerking moeten gedaald zijn tot 150 kg per inwoner per jaar op Vlaams niveau. Voor 2005 staat 165 kg op Vlaams niveau met een maximum van 200 kg per inwoner op gemeentenniveau voorop, voor 2003 was het streefcijfer 180 kg op Vlaams niveau met een maximum van 220 kg per inwoner op gemeenteniveau. Op 30.5.1996 sloten de drie gewestregeringen een samenwerkingsakkoord betreffende de preventie en het beheer van verpakkingsafval. Dit akkoord werd voor het Vlaams gewest goedgekeurd bij decreet van 21.1.1997. Het samenwerkingsakkoord is toepasselijk op alle verpakkingsafval. De bedoeling is om: - de productie en schadelijkheid van het afval te voorkomen en te verminderen - het aandeel van herbruikbare verpakkingen niet te verminderen in vergelijking met vorige jaren - de verpakkingsverantwoordelijke geleidelijk te gaan belasten d.m.v. een terugnameplicht - het hergebruik te bevorderen en zonodig recyclage op te leggen - een informatieverplichting op te leggen en te organiseren in hoofde van de verpakkingsverantwoordelijke. Milieuvergunningdecreet en VLAREM I en II Hinderlijke inrichtingen worden in Vlarem I ingedeeld in drie klassen naargelang de aard en de belangrijkheid van de milieueffecten die eraan verbonden zijn. Elke activiteit die een klasse 1 of 2 inrichting is, kan slechts legaal worden geëxploiteerd wanneer voorafgaand de noodzakelijke vergunning is bekomen van de bevoegde overheid. De vergunning voor 1ste-klasse-inrichtingen wordt verleend door de bestendige deputatie, de vergunning voor een inrichting van 2de klasse door het schepencollege. Een klasse 3-inrichting moet gemeld worden aan het schepencollege van de gemeente waar de exploitatie gepland is. Bij de exploitatie van de inrichtingen moeten bepaalde milieuvoorwaarden in acht genomen worden. Deze milieuvoorwaarden worden bepaald in Vlarem II. In Vlarem I worden de verschillende inrichtingen voor de opslag of verwijdering van afvalstoffen vermeld die vergunnings- of meldingsplichtig zijn. Tevens wordt aangegeven welke handelingen met afvalstoffen noch vergunnings- of meldingsplichtig zijn. In Vlarem II worden sectorale voorwaarden bepaald voor de inrichtingen voor de verwerking van afvalstoffen. De voorschriften m.b.t. de aanvaarding en de registratie van afvalstoffen, het werkplan, de inrichting en infrastructuur, de uitbating en de brandvoorkoming en brandbestrijding,


187

zijn van toepassing op alle ingedeelde inrichtingen. Daarnaast worden er ook voorwaarden voorzien voor welbepaalde categorieën van inrichtingen. Voor elke hinderlijke inrichting geldt dat de verbranding in open lucht van afvalstoffen verboden is, tenzij het gaat om plantaardige afvalstoffen afkomstig uit het onderhoud van tuinen, de ontbossing of ontginning van terreinen en de eigen bedrijfslandbouwkundige werkzaamheden. Gemeentelijke verordeningsbevoegdheden Het Afvalstoffendecreet en haar uitvoeringsbesluiten houden reeds een volledige en gedetailleerde reglementering in welke nog maar weinig ruimte voor een eigen wetgevende bevoegdheid overlaat aan de gemeenten. Dit neemt niet weg dat door dit decreet belangrijke taken aan de gemeenten werden gegeven. Inzonderheid heeft de gemeente de taak er, al dan niet in samenwerking met andere gemeenten, voor te zorgen dat de huishoudelijke afvalstoffen maximaal worden voorkomen of hergebruikt, op regelmatige tijdstippen worden opgehaald of op een andere wijze worden ingezameld, en worden verwerkt. De gemeente vaardigt hiertoe de nodige reglementen uit. Afvalhinder Afvalstoffendecreet Het decreet van 2.7.1981 betreffende de voorkoming en het beheer van afvalstoffen schept een algemeen kader voor het afvalstoffenbeleid in Vlaanderen. In dit decreet wordt sluikstorten strafbaar gesteld: “het is verboden afvalstoffen achter te laten of te verwijderen in strijd met de voorschriften van dit decreet of de uitvoeringsbesluiten ervan.” Bijkomende gemeentelijke verordeningsbevoegdheid Het Afvalstoffendecreet houdt reeds een volledige en gedetailleerde reglementering in welke nog maar weinig ruimte voor een eigen wetgevende bevoegdheid overlaat aan de gemeenten. Dit neemt niet weg dat door dit decreet belangrijke taken aan de gemeenten werden gegeven. Inzonderheid heeft de gemeente de taak de verwijdering van huishoudelijke afvalstoffen te regelen. 4.2. Water 4.2.1. Oppervlaktewater Wet van 26.3.1971 op de bescherming van de oppervlaktewateren tegen verontreiniging en haar uitvoeringsbesluiten De wet van 26.3.1971 regelt de bescherming van de oppervlaktewateren die tot het openbaar hydrografisch net behoren. Het deponeren van stoffen of vloeistoffen in een privé-beek, die uitmondt in openbaar oppervlaktewater, valt ook onder deze wet. In uitvoering van deze wet zijn in Vlarem II de milieukwaliteitsnormen voor oppervlaktewater opgenomen (zier verder). Sinds 1.9.1991 is de lozingsvergunning, zoals voorzien in deze wet, geïncorporeerd in de milieuvergunning en wordt ze verder aangevuld door Vlarem II via kwaliteitsdoelstellingen. De wet bevat eveneens bepalingen i.v.m. rioleringen. Het Vlaamse Gewest kan tot op een bepaalde hoogte bijdragen in de kosten verbonden aan de aanleg en de verbetering van niet-prioritaire rioleringen. De procedure is bepaald in het B. Vl. R. van 1.2.2002. Het Vlaamse Gewest komt onder bepaalde voorwaarden ook tussen in de kosten voor de aanleg door gemeenten van kleinschalige rioolzuiveringsinstallaties. Milieuvergunningdecreet en VLAREM I en VLAREM II Het Milieuvergunningsdecreet en Vlarem I en II spelen in dit verband een belangrijke rol.


188

Sinds 1.9.1991 is het aspect watervervuiling (Wet van 26.3.1971) immers geïncorporeerd in de milieuvergunning en geldt voor nieuwe vergunningsaanvragen het stelsel van de milieuvergunning in plaats van de lozingsvergunning. In uitvoering van de Wet van 26.3.1971 op de bescherming van de oppervlaktewateren worden in Vlarem II milieukwaliteitsnormen voor oppervlaktewater vastgesteld. Zo moeten alle oppervlaktewateren voldoen aan de basiskwaliteitsnormen zoals ze werden bepaald in Vlarem II. Bovendien gelden er bijzondere milieukwaliteitsnormen voor oppervlaktewateren bestemd voor drinkwater, oppervlaktewateren met de bestemming zwemwater, oppervlaktewateren met de bestemming viswater en oppervlaktewateren bestemd voor schelpdieren. Hiertoe zijn in het B. Vl. Reg. van 8.12.1998 de oppervlaktewateren aangeduid die bestemd zijn voor de productie van drinkwater, zwemwater, vis- en schelpdierwater. De waterlopen op het grondgebied van de gemeente moeten voldoen aan de basiskwaliteitsnormen, zoals ze werden bepaald in Vlarem II. Voor ingedeelde inrichtingen gelden de algemene milieuvoorwaarden voor de beheersing van oppervlaktewater en de sectorale voorwaarden voor het lozen van afvalwater, zoals opgenomen in Vlarem II. De vergunningverlenende overheid kan, mits motivering, bijzondere vergunningsvoorwaarden opleggen met het oog op de bescherming van de mens en het leefmilieu en inzonderheid met het oog op de handhaving of het bereiken van de milieukwaliteitsnormen. Zo kan het schepencollege bij het verlenen van een vergunning klasse 2 bijzondere voorwaarden opleggen. Ook de milieuvoorwaarden voor de niet-ingedeelde inrichtingen voor het lozen van niet verontreinigd hemelwater en van huishoudelijk afvalwater in de openbare riolering en de werking en het onderhoud van individuele voorbehandelingsinstallaties zijn bepaald in Vlarem II. Verder worden er in Vlarem II de diverse zuiveringszones (zones A, B en C) gedefinieerd die van essentieel belang zijn voor het gemeentelijk rioleringsbeleid. Momenteel wordt er gewerkt aan een nieuw wettelijk kader (aanpassing van Vlarem II) dat zal resulteren in nieuwe zoneringsplannen. Bijkomende gemeentelijke verordeningsbevoegdheden De Wet van 26.3.1971 tot bescherming van de openbare oppervlaktewateren, het Milieuvergunningdecreet en Vlarem I en II houden een volledige reglementering in, die bijkomende gemeentelijke verordeningen uitsluit. De gemeente is slechts bevoegd om regels uit te vaardigen m.b.t. de verontreiniging van niet openbare oppervlaktewateren, die niet vallen onder de Wet van 26.3.1971. Mogelijkheden zijn er wel m.b.t. de stedenbouwkundige vergunning. Oorzaken van oppervlaktewater van slechte kwaliteit zijn het gebrek aan riolering, het niet aangesloten zijn op de riolering, het overstorten van riolering en collectoren. Hier heeft de gemeente mogelijkheden in het kader van de stedenbouwkundige vergunningen. De gemeenten kunnen via subsidiereglementen hemelwateropvang en/of infiltratievoorzieningen aanmoedigen. Het Decreet van 24 mei 2002 betreffende water bestemd voor menselijke aanwending werd aangepast door het decreet van 24 december 2004 tot begeleiding van de begroting: ook intergemeentelijk samenwerkingsverbanden zijn met ingang van 1 januari 2005 actief geworden op het domein van het beheer en de aanleg van rioleringen. Om de door de intergemeentelijke actoren ingediende subsidiedossiers niet te blokkeren, waardoor de verdere uitbouw van het rioleringsnet in het gedrang zou komen, werd het besluit van 1 februari 2002 met betrekking tot de subsidiëring van de aanleg door de gemeenten van openbare rioleringen, andere dan prioritaire rioleringen, en van de bouw door de gemeenten


189

Van kleinschalige rioolwaterzuiveringsinstallaties gewijzigd door het Besluit van de Vlaamse Regering van 29 april 2005. 4.2.2. Grondwater Grondwaterdecreet en haar uitvoeringsbesluiten Het Grondwaterdecreet van 24.1.1984 heeft de bescherming van het grondwater tegen verontreiniging tot doel en regelt het winnen van grondwater, de objectieve aansprakelijkheid van personen die een daling van de grondwaterlaag veroorzaken en het schadefonds dat wordt gespijsd door bijdragen van de ondernemingen die grondwater winnen. Het voorheen bestaande afzonderlijk vergunnings- en meldingsstelsel voor het exploiteren van een grondwaterwinning is op 1.5.1999 vervallen. Het winnen van grondwater wordt sinds 1.5.1999 namelijk geregeld in het milievergunningsdecreet en zijn uitvoeringsbesluiten. Het B. Vl. R. van 27.3.1985 verbiedt, behoudens enkele uitzonderingen, het direct lozen van zwarte- en grijze lijststoffen in het grondwater, evenals het indirect lozen van zwarte lijststoffen in het grondwater. Voor grondwaterwinningen van categorie C (openbare drinkwatervoorziening) zijn waterwingebieden en beschermingszones aangeduid en verbodsbepalingen opgesomd. Het decreet voorziet dat de exploitant van een grondwaterwinning en de bouwheer van openbare of private werken, die door hun toedoen de daling van de grondwaterlaag veroorzaken, objectief aansprakelijk zijn voor de veroorzaakte schade. Deze bepaling is echter, bij gebrek aan de nodige uitvoeringsbesluiten, nog niet in werking getreden. Voorlopig geldt nog de aansprakelijkheidsregeling van de Wet van 1.10.1977. Door het decreet werd een regionaal fonds, het fonds tot voorkoming en vergoeding van schade door het winnen van grondwater, opgericht. Dit fonds heeft de opdracht schadevoorstellen te beoordelen en uit te keren aan de slachtoffers van schade door grondwaterwinning. Het fonds is tevens bevoegd voor de financiering van algemene maatregelen en wetenschappelijke studies die deze schade kunnen helpen voorkomen en beperken. Ook deze regeling moet nog in werking worden gesteld door middel van de nodige uitvoeringsbesluiten. Mestdecreet Het decreet van 23.1.1991 tot bescherming van het leefmilieu tegen verontreiniging door meststoffen heeft tot doel het leefmilieu te beschermen tegen verontreiniging als gevolg van de productie en het gebruik van meststoffen. De bepalingen van het decreet hebben betrekking op zowel dierlijke mest, andere meststoffen en chemische meststoffen. Het decreet zelf: Regelt de inventarisatie van de dierlijke productie en cultuurgronden Regelt de afzet en verwerkingsplicht van de mest Bepaalt de basis heffingen en de regulerende heffingen die moeten betaald worden Bepaalt een stand-still van de vergunde productie Beperkt de dierlijke productie van mest aan de hand van het instellen van een mestquotum (Nutriëntenhalte) tot minstens 2006. Verplicht de grootte bedrijven om hun mest te verwerken (= verwerking en afzet buiten Vlaanderen). Milieuvergunningdecreet en Vlarem I en II Bij het vaststellen van de lijst van ingedeelde inrichtingen ging bijzondere aandacht naar inrichtingen en activiteiten die belastend kunnen zijn voor de bodem en het grondwater. Naast stortplaatsen worden ondermeer in de lijst vermeld: de veehouderij , de opslag van gevaarlijke stoffen, de opslag van dierlijk mest en de indirecte lozing van grijze en zwarte lijststoffen in het grondwater.


190

Sinds 1.5.1999 is het vergunnings- en meldingsstelsel uit de grondwaterdecreet voor het exploiteren van een grondwaterwinning geïntegreerd in de milieuvergunning. De winning van grondwater, het kunstmatig aanvullen van grondwater en boringen worden, naargelang het geval, aan een milieuvergunning of melding onderworpen. Een grondwaterwinning waaruit het water uitsluitend met een handpomp wordt gepompt, een grondwaterwinning van minder dan 500 m³ per jaar waarna het water uitsluitend voor huishoudelijke doeleinden wordt gebruikt en peilputten in het kader bodem- en grondwateranalyses of ter naleving van de milieuvoorwaarden voor de exploitatie van inrichtingen, worden niet als een ingedeelde inrichting aanzien en zijn bijgevolg noch meldings- noch vergunningsplichtig. In uitvoering van het Grondwaterdecreet werden in Vlarem II milieukwaliteitsnormen voor de bodem en het grondwater bepaald. In Vlarem II werden ook algemene en sectorale milieuvoorwaarden opgenomen met als doel de bodem- en grondwaterverontreiniging door ingedeelde inrichtingen te voorkomen. De algemene milieuvoorwaarden gelden voor alle ingedeelde inrichtingen, sectorale voorwaarden zijn voorzien voor bepaalde categorieën ingedeelde inrichtingen. Zo regelt en bepaalt Vlarem II o.a. de voorwaarden voor de indirecte lozing van huishoudelijk afvalwater dat gevaarlijke stoffen bevat in het grondwater evenals de lozing van bedrijfsafvalwater. Ook de handelingen waarbij stoffen van de zwarte of grijze lijst worden gebruikt, uitgestrooid of verwijderd of met het oog op de verwijdering ervan worden gestort en die een indirecte lozing tot gevolg zou kunnen hebben, worden, behoudens enkele uitzonderingen, ingedeeld in Vlarem I. In uitvoering van het grondwaterdecreet worden in Vlarem II ook voorwaarden gesteld waaraan particuliere stookolietanks met een waterinhoud van minder dan 5.000 liter moeten voldoen (voorwaarden inzake o.a. constructie, gebruik en controle). Bijkomende gemeentelijke verordeningsbevoegdheden De Vlaamse regering zorgde met het Grondwaterdecreet, het Mestdecreet en het Milieuvergunningsdecreet voor een volledige en gedetailleerde regelgeving inzake de voorkoming en beperking van grondwaterverontreiniging, waardoor verdere verordenende tussenkomst van de gemeenten wordt uitgesloten. Wet van 28.12.1967 betreffende onbevaarbare waterlopen aangevuld door het decreet van 21.4.1983 en gewijzigd/aangevuld door het decreet Integraal Waterbeleid De wet onderscheidt de volgende 3 categorieën onbevaarbare waterlopen: - categorie 1: de gedeelten van onbevaarbare waterlopen, stroomafwaarts van het punt waar hun waterbekken tenminste 5.000 ha bedraagt - categorie 2: de gedeelten van onbevaarbare waterlopen die noch in de eerste noch in de derde categorie gerangschikt zijn - categorie 3: - onbevaarbare waterlopen of gedeelten ervan, stroomafwaarts van hun oorsprong zolang zij de grens niet hebben bereikt van de gemeente waar die oorsprong zich bevindt of tot zij uitmonden, hetzij in bevaarbare hetzij in onbevaarbare waterlopen van de eerste of tweede categorie - elke waterloop waarvan het waterbekken geen 100 ha bedraagt en waarvan het debiet abnormaal verzwaard wordt of waarvan het water verontreinigd is door afvalwater - (gedeelten van) waterlopen of kunstmatige waterwegen met een waterbekken kleiner dan 100 ha, die door B.Vl.Reg. onder de bevaarbare waterlopen worden gerangschikt De gewone ruimings-, onderhouds- en herstellingswerken aan waterlopen van 3de categorie worden uitgevoerd door de gemeente op wiens grondgebied deze liggen, en dit overeenkomstig het provinciaal reglement betreffende de onbevaarbare waterlopen. De kosten die hiermee gepaard gaan worden gedragen door de gemeente. Onder gewone ruimings-, onderhouds- en herstellingswerken wordt het volgende verstaan: Gemeentelijk milieubeleidsplan Wuustwezel 2006-2010

191

-

het uitbaggeren van de waterloop tot op de vaste bodem het uittrekken en verwijderen uit de waterloop van wortels, takken, biezen, riet, kruiden en over het algemeen alle vreemde voorwerpen en het neerleggen ervan op de oevers het wegruimen uit de waterloop van de aanspoelingen op de bolle oevers en uitspringende hoeken het reinigen van de doorgangen van de waterloop onder bruggen en overwelfde vakken het herstellen van de oevers die ingezakt zijn bij middel van palen, rijswerk en ander materiaal het wegnemen van struiken en ander houtgewas wanneer dit de loop van het water belemmert het herstellen en verstevigen van de langsheen de waterlopen bestaande dijken en het verwijderen van al hetgeen zich daarop bevindt zo dit de loop van het water zou hinderen het onderhouden en herstellen en het verzekeren van de normale werking van de pompstations

Onder buitengewone verbeteringswerken worden uitgraving, verbreding, rechttrekking en elke wijziging die ertoe strekt de waterafloop gevoelig te verbeteren, verstaan. Bij werken van wijziging gaat het om werken die, zonder de waterafloop te schaden, er niet toe strekken deze te verbeteren. Voor waterlopen van de 3de categorie gebeuren de buitengewone verbeteringswerken door en op kosten van het gemeentebestuur, na beslissing van de gemeenteraad. Na machtiging van de Bestendige Deputatie, mogen de buitengewone verbeterings- en wijzigingswerken van waterlopen van de 3de categorie worden uitgevoerd door particulieren, ruilverkavelingscomités, polders, wateringen en openbare instellingen. De aangelanden, de gebruikers en de eigenaars van constructies op de waterlopen zijn verplicht: - doorgang te verlenen aan de personeelsleden van het bestuur en aan de met de uitvoering van werken belaste personen - op hun gronden de uit de bedding van de waterloop opgehaalde voorwerpen en de voor de uitvoering van de werken nodige materialen, gereedschap en werktuigen te laten plaatsen. - de producten die voortkomen van ruimingswerken, binnen een strook van 5 meter vanaf het einde van de oeverzone, op hun gronden te laten deponeren en dit zonder recht op vergoeding. De producten van de ruiming moeten gelijkmatig verdeeld worden over beide oevers. Indien ze schadelijk zijn, moeten ze op kosten van het verantwoordelijke bestuur onverwijld verwijderd worden. In de oeverzones gelden bepaalde bepalingen zoals het verbod op bemesting en het verbod op het gebruik van bestrijdingsmiddelen. De oeverzones worden afgebakend op basis van de bepalingen van het Decreet Integraal Waterbeheer. Afvalstoffendecreet en VLAREA Overeenkomstig het afvalstoffendecreet wordt “elke stof of elk voorwerp waarvan de houder zich ontdoet, voornemens is zich te ontdoen of zich moet ontdoen” als een afvalstof aanzien. Op basis hiervan is bagger- en ruimingsspecie een afvalstof en dient deze als dusdanig verwijderd te worden. Overeenkomstig het decreet kan de Vlaamse regering een lijst opstellen van afvalstoffen die als secundaire grondstoffen kunnen worden gebruikt mits zij voldoen aan de gestelde voorwaarden inzake samenstelling en/of gebruik. Deze voorwaarden waarborgen dat het gebruik van deze afvalstoffen gebeurt zonder gevaar voor de gezondheid van de mens en zonder nadelige gevolgen voor het milieu en met name: - zonder risico’s voor water, lucht, bodem, fauna en flora - zonder geluids- of stankhinder te veroorzaken - zonder schade te berokkenen aan natuur- en landschapsschoon Deze afvalstoffen worden in dat geval niet meer als afvalstoffen beschouwd en kunnen als een secundaire grondstof worden gebruikt. Gemeentelijk milieubeleidsplan Wuustwezel 2006-2010

192

Het VLAREA bevat de lijst van afvalstoffen die in aanmerking komen voor gebruik als secundaire grondstoffen. Hieruit blijkt dat bagger- en ruimingsspecie gebruikt kan worden in of als bouwstof of als bodem, mits voldaan wordt aan de gestelde voorwaarden. Daarnaast is een gebruikscertificaat verplicht. Dit is een door de OVAM verleend certificaat dat voor het gebruik van bepaalde afvalstoffen als secundaire grondstoffen de conformiteit met de gestelde voorwaarden vaststelt. Voor bagger- en ruimingsspecie werd recent een bijzondere, versoepelende regeling voorzien: Het specie kan worden uitgespreid in een 5 meterstrook op de oevers langsheen de waterloop waaruit het afkomstig is of in een oeverzone voor zover deze uitzondering is bepaald in het definitief goedgekeurde (deel)bekkenbeheerplan. Hierbij dient steeds een code van goede praktijk te worden nageleefd. Voorafgaand aan de bagger- of ruimingswerken wordt de te ruimen bagger- of ruimingsspecie bemonsterd en geanalyseerd volgens de goedgekeurde code van goede praktijk. Uiterlijk 30 dagen voor de werken moeten de gegevens inzake herkomst, inclusief de analyseresultaten, de geschatte hoeveelheid en de bestemming van het specie worden bezorgd aan OVAM en aan het gemeentebestuur op wiens grondgebied de specie zal worden uitgespreid. Deze gegevens liggen, samen met de code van goede praktijk, ter inzage van het publiek bij de waterloopbeheerder, OVAM en het gemeentebestuur. Uiterlijk 30 kalenderdagen voor de aanvang van de werken en tot de beëindiging ervan, worden de geplande werken en het ter inzage liggen van de gegevens en de regeling ervoor bekendgemaakt door aanplakking op het gemeentehuis. Deze aanplakking gebeurt op een wijze dat ze zo goed mogelijk de aandacht trekt en in duidelijk leesbare letters op een gele achtergrond. De waterloopbeheerder is verantwoordelijk voor het maken van de aanplakbiljetten en voor het bezorgen ervan aan de betrokken gemeentebesturen. Bovenstaande werkwijze geldt uitsluitend: - voor specie die voldoet aan de normen van bijlage 8 van het Vlarebo voor het gebruik als bodem op een ontvangende grond die binnen bestemmingstype II, III, IV of V gelegen is, respectievelijk aan de normen van bijlage 7 van het Vlarebo voor het gebruik als bodem op een ontvangende grond die binnen bestemmingstype I gelegen is - op voorwaarde dat het gebruik als bodem gebeurt binnen een strook van 5 meter langsheen de waterloop waaruit de specie afkomstig is of in de oeverzone Zoniet, is een gebruikscertificaat verplicht. De code van goede praktijk met inbegrip van de monstername en analyseprocedure is niet nodig indien het specie afkomstig is uit oppervlaktewateren die uitsluitend als hemelwaterafvoer fungeren en waarin geen enkele lozing van afvalwater of verontreinigde stoffen gebeurt, is gebeurd of wordt verwacht sedert de laatste ruiming. Indien het specie niet voldoet aan de in de code van goede praktijk opgenomen normen voor het gebruik als bodem, maar de verontreiniging is lager dan 80% van de geldende bodemsaneringsnormen zoals bepaald in bijlage 4 van het Vlarebo, mag dit specie, in functie van de ontwatering ervan en in afwachting van de afvoer ervan, op de oevers gedeponeerd worden op voorwaarde dat: - de nodige maatregelen worden getroffen opdat het specie niet vermengd wordt met de onderliggende bodem - het specie binnen de twee maanden wordt afgevoerd naar een daartoe vergunde inrichting De werkwijze dient deel uit te maken van de code van goede praktijk. Een concreet voorstel van werkwijze maakt deel uit van de informatie die voor de aanvang van de bagger- of ruimingswerken aan OVAM moet worden bezorgd.


193

Voor noodruimingen wordt in de algemene code van goede praktijk een specifieke procedure voorzien. 4.2.4. Watergebruik Besluit van de Vlaamse Regering van 1 oktober 2004 houdende vaststelling van een gewestelijke stedenbouwkundige verordening inzake hemelwaterputten, infiltratievoorzieningen, buffervoorzieningen en gescheiden lozing van afvalwater en hemelwater. (BS. 8 november 2004) Deze stedenbouwkundige verordening gaat uit van het principe dat hemelwater in eerste instantie hergebruikt moet worden, dan infiltreert in de bodem en als het niet anders kan, vertraagd wordt afgevoerd. De verordening legt minimale voorschriften op. De gemeenten zijn vrij om strengere normen op hun grondgebied uit te vaardigen. Elk toekomstig gebouw in Vlaanderen met een dakoppervlakte groter dan 75 vierkante meter zal in de aanleg van een hemelwaterput moeten voorzien. Dit geldt ook wanneer een dakconstructie met meer dan 50 vierkante meter wordt uitgebreid. Indien verharde grondoppervlakten van meer dan 200 vierkante meter worden aangelegd, die bestaande infiltratiemogelijkheden grotendeels onmogelijk maken, vallen ze ook onder deze regelgeving. De tekst is terug te vinden op de website www.ruimtelijkeordening.be. Bijkomende gemeentelijke verordeningsbevoegdheden De gemeenten kunnen via een subsidiereglement hemelwateropvang aanmoedigen. 4.2.5. Integraal waterbeheer Met het oog op het ontwikkelen van een integraal waterbeleid in Vlaanderen en de omzetting van de Europese Kaderrichtlijn Water werd op 18.7.2003 het decreet Intergraal Waterbeleid goedgekeurd. Dit decreet: - legt de doelstellingen en beginselen van het integrale waterbeleid vast - stelt een aantal algemene instrumenten van integraal waterbeleid in - deelt de watersystemen geografisch in - organiseert het integrale waterbeleid - bepaalt hoe het integrale waterbeleid wordt voorbereid en bewaakt - bepaalt de bijzonder verplichtingen met betrekking tot de stroomgebiedsdistricten Eén van de instrumenten van het decreet is de watertoets. Dit is een instrument om de mogelijke schadelijke effecten van plannen (o.a. ruimtelijke plannen, mobiliteitsplannen, landinrichtingsplannen en ruilverkavelingsplannen), programma’s of vergunningsbesluiten (o.a. milieuvergunningen, verkavelingsvergunningen, stedenbouwkundige vergunningen en conformverklaringen van bodemsaneringsprojecten) op het watersysteem te voorkomen of te beperken. Het is de bedoeling dat de overheid die over een vergunning, plan of programma beslist, er zorg voor draagt dat er geen schadelijk effect voor watersystemen ontstaat of zoveel mogelijk wordt beperkt of, indien onmogelijk, het schadelijke effect wordt hersteld of gecompenseerd. Zij kan dit doen door de vergunning te weigeren, de goedkeuring aan het plan of programma te weigeren of voorwaarden/aanpassingen op te leggen. De Vlaamse administratie adviseert om voortaan bij elke stedenbouwkundige vergunning de zogenaamde ‘watertoets’ expliciet op te nemen. De watertoets geeft aan welke gevolgen de vergunde werken hebben op de waterhuishouding. Het doel van de watertoets is schadelijke effecten op het watersysteem te voorkomen. Soms zal het nodig zijn om een aantal compenserende maatregelen op te nemen (bv. verhardingen met doorlaatbare materialen). In een beperkt aantal gevallen zal de watertoets dermate streng moeten zijn dat de vergunning moet worden geweigerd, ook al gaat het als zodanig om bouwgrond. Een goede inhoudelijke watertoets is natuurlijk belangrijk. Gemeenten zouden daarom in twijfelgevallen een advies kunnen vragen bij een instantie die door de Vlaamse regering moet worden aangewezen. Die aanwijzing is echter nog niet gebeurd. En de beleidsmatige vertaling van de kaarten 'risicozones voor overstromingen', Gemeentelijk milieubeleidsplan Wuustwezel 2006-2010

194

via de bekkenbeheersplannen, is zelfs pas voor 2006 voorzien! Ondertussen moeten gemeenten aan de hand van de kaarten die er wél zijn en een dosis gezond verstand zélf de afweging maken. Een overzicht van de beschikbare informatie en voorlopige adviesinstanties die de gemente kunnen helpen bij het uitvoeren van de watertoets vindt u via www.gisvlaanderen.be, www.waterinfo.be en www.ruimtelijkeordening.be. Wat betreft de organisatie van het integrale waterbeleid worden de watersystemen als volgt ingedeeld: - 4 stroomgebieden (van de Schelde, van de Maas, van de IJzer en van de Brugse Polders) en 2 internationale stroomgebiedsdistricten (van de Schelde en van de Maas) - bekkens (de gedeelten van de stroomgebieden van de Schelde en de Maas, gelegen in het Vlaamse Gewest, worden ingedeeld in bekkens en de stroomgebieden van de IJzer en van de Brugse Polders, gelegen in het Vlaamse Gewest, vormen elk ook een bekken). - deelbekkens Op de verschillende niveaus dienen waterbeheerplannen te worden opgemaakt: stroomgebiedbeheerplannen, bekkenbeheerplannen en deelbekkenbeheerplannen. Deze plannen bepalen het desbetreffende integrale waterbeleid. De stroomgebeidbeheerplannen worden gecoördineerd door de Internationale Maascommissie (voor het internationale stroomgebiedsdistrict van de Maas) en de Internationale Scheldecommissie (voor het internationale stroomgebiedsdistrict van de Schelde). De bekkenbeheerplannen worden vastgesteld door de Vlaamse Regering. Het ontwerp wordt voorbereid door het bekkensecretariaat. Dit secretariaat bestaat uit het personeel van het Vlaamse Gewest, afgevaardigde van de besturen, diensten en agentschappen die bij het integrale waterbeleid in het desbetreffende bekken betrokken zijn en de maatschappijen bevoegd voor afvalwater. De deelbekkenbeheerplannen worden opgemaakt door het waterschap. Dit is een samenwerkingsverband bestaande uit vertegenwoordigers van het Vlaamse Gewest, de provincie(s) en gemeente(n) op wier grondgebied het deelbekken geheel of gedeeltelijk gelegen is en in voorkomend geval, de polders en wateringen in wier ambtsgebied het deelbekken voor het grootste gedeelte gelegen is. Het deelbekkenbeheerplan wordt als een deelplan toegevoegd aan het bekkenbeheerplan.


195

4.3. Natuurlijke entiteiten: natuur, bos, groen en landschappen Natuur Internationale bescherming Met betrekking tot natuurbehoud is er een stijgende invloed van supranationale bepalingen waarvan de Europese Habitat- en Vogelrichtlijn de meest verregaande invloed hebben. Daarnaast zijn er een aantal internationale conventies waarvan de bepalingen (zouden moeten) doorwerken in de eigen nationale of regionale wetgeving. De Conventie van Ramsar is een overeenkomst inzake watergebieden die van internationale betekenis zijn, in het bijzonder als woongebied voor watervogels. Gebieden afgebakend in het kader van de conventie zijn de zogenaamde Ramsargebieden. Voor deze gebieden dient een natuurrichtplan opgesteld te worden en binnen hun grenzen is de natuurvergunning van kracht. Bij de Ramsarconventie werd het 1 % criterium geïntroduceerd. Dit houdt in dat een waterrijk gebied van internationaal belang wordt beschouwd indien het regelmatig minstens 1 % van de individuen van een geografische populatie van een of meer watervogelsoorten herbergt (Anselin e.a., 1999). In de Conventies van Bern en Bonn gaat de aandacht uit naar het behoud van wilde planten en dieren (in hun natuurlijke milieu) en naar trekkende wilde diersoorten. Deze conventies vinden in België hoofdzakelijk hun uitwerking via de wetgeving op de beschermde planten en dieren. De kapstokfunctie die beide conventies hebben om te werken aan een specifiek gebiedsgericht beleid werd in België niet ingevuld (Anselin e.a., 1999). De Vogelrichtlijn (Richtlijn 79/409/EEG) heeft tot doel de instandhouding te bevorderen van alle natuurlijk in het wild levende vogelsoorten op het Europese grondgebied. Krachtens deze richtlijn moeten de lidstaten voor een aantal zeldzame en bedreigde soorten speciale beschermingszones (SBZ-v) afbakenen en beschermingsvoorwaarden opnemen in de geldende wetgeving. Voor alle Vogelrichtlijngebieden dient een natuurrichtplan opgesteld te worden en is de natuurvergunning van toepassing. Met de Habitatrichtlijn (92/43/EEG) beoogt Europa het waarborgen van de biologische diversiteit door het instandhouden van de natuurlijke habitat en van de wilde fauna en flora op haar grondgebied. Hiertoe dienen de lidstaten speciale beschermingszones (SBZ-h) aan te duiden. Belangrijk zijn de artikels 4 en 6 die voor de SBZ-h en SBZ-v een voorkomingsbeginsel, aanmeldingsprocedure en compensatieregeling invoeren. In de Habitatrichtlijngebieden geldt de natuurvergunning en voor elk gebied wordt een natuurrichtplan opgesteld. De bepalingen van de internationale wetgeving zijn geïntegreerd in het Natuurdecreet na de wijzigingen van 19 juli 2002. Het uiteindelijke resultaat van de aangeduide speciale beschermingszones is NATURA 2000, een Europese netwerk van natuurkernen. Finaal streeft ook Europa naar een samenhangend geheel van kernen met tussenliggende corridors en stapstenen. Op dit internationale niveau wordt dit concept uitgewerkt binnen EECONET. Natuurbehouddecreet en het B. VL. R. van 23.7.1998 Het decreet van 21.10.1997 betreffende het natuurbehoud en het natuurlijk milieu is gericht op de bescherming, de ontwikkeling, het beheer en het herstel van de natuur en het natuurlijk milieu. Ook de handhaving en het herstel van de milieukwaliteit worden behandeld. Het decreet beoogt een zo breed mogelijk maatschappelijk draagvlak, waarbij educatie en voorlichting van de bevolking inzake het natuurbehoud worden gestimuleerd. Het decreet gaat uit van het stand-still-principe. Er mag dus geen natuur meer verloren gaan (natuur en -elementen moeten minstens behouden blijven, ook buiten de klassieke groengebieden). Aan de hand van maatregelen genomen door de Vlaamse regering, een algemene zorgplicht inzake natuur die rust op eenieder en het afstemmen van andere wetgevingen op het natuurbehoud, wordt getracht het natuurbehoud te bevorderen. De zorgplicht houdt in dat iedereen verplicht is schade aan de natuur te voorkomen, te beperken of te herstellen. Aan de gemeente wordt een verregaande bevoegdheid toegekend: als voor een activiteit op grond van wetten, decreten of besluiten een vergunning of toestemming van de overheid (d.i. meestal de gemeentelijke overheid), dan wel een kennisgeving of melding aan de overheid vereist is, draagt Gemeentelijk milieubeleidsplan Wuustwezel 2006-2010

196

deze overheid er zorg voor, door het opleggen van voorwaarden of het weigeren van de vergunning of toestemming, dat er geen vermijdbare schade aan de natuur kan ontstaan (het zogenaamde integratiebeginsel). Deze horizontale maatregelen (het stand-still-principe, de zorgplicht en het integratiebeginsel) kunnen overal, dus ook buiten de specifiek voor de natuur bestemde gebieden worden genomen. Naast deze maatregelen bevat het Natuurbehouddecreet ook een uitgebreid hoofdstuk omtrent het gebiedsgericht beleid. Via het Vlaams Ecologisch Netwerk (VEN) worden gebieden afgebakend waar natuur de hoofdfunctie uitmaakt en waar een specifiek beleid inzake natuurbehoud wordt gevoerd. Het VEN bevat grote eenheden natuur (GEN) en grote eenheden natuur in ontwikkeling (GENO). Naast het VEN worden via het Integraal Verwevings- en Ondersteunend Netwerk (IVON) gebieden afgebakend waarin de overheid zorg draagt voor het behoud van de natuur en maatregelen neemt ter bevordering ervan. Hier worden natuurverwevingsgebieden en natuurverbindingsgebieden onderscheiden. De gemeente geeft advies over de afbakening van het VEN en IVON. Het decreet bevat ook bepalingen m.b.t. de ‘speciale beschermingszones’. Hiermee worden de beschermde gebieden in het raam van de Habitatrichtlijn en de Vogelrichtlijn bedoeld. De Europese richtlijn van 2.4.1979 inzake beschermingszones tot behoud van de Europese vogelstand (Vogelrichtlijn) verplicht de lidstaten om de in de richtlijn vermelde vogelsoorten te beschermen. De Europese richtlijn van 21.5.1995 inzake het instandhouden van de natuurlijke habitats en de wilde flora en fauna (Habitatrichtlijn) heeft tot doel de biologische diversiteit te waarborgen door het instandhouden van de natuurlijke habitats en de wilde fauna en flora binnen de E.U.-staten. Deze habitatrichtlijn omvat zowel maatregelen inzake gebiedsbescherming als inzake soortenbescherming. Het decreet regelt m.b.t. deze zones o.a. de vaststellingsprocedure, de instandhoudingsmaatregelen en de maatregelen om kwaliteitsverslechtering te vermijden. Het regelt eveneens de passende beoordeling van vergunningsplichtige activiteiten, plannen en programma’s die een betekenisvolle aantasting van de natuurkwaliteit van een speciale beschermingszone kunnen veroorzaken. Het decreet voorziet het opmaken van natuurrichtplannen op vlaams niveau. Zo’n plan geeft op het vlak van natuurbehoud aan wat voor een specifiek gebied wordt beoogd. Het Natuurbehouddecreet legt voor het wijzigen van bepaalde vegetaties en kleine landschapselementen verbodsbepalingen, natuurvergunnings- en meldingsplichten op. Het uitvoeringsbesluit van 23.7.1998 bevat de voorwaarden voor het wijzigen van vegetatie en kleine landschapselementen, met inbegrip van de natuurvergunningen. Het schepencollege heeft voor een aantal activiteiten een vergunningsverlenende bevoegdheid. Daarnaast zijn er een aantal activiteiten die aan het schepencollege moeten worden gemeld. Het college van burgemeester en schepenen neemt akte van de melding indien geen vermijdbare schade aan de natuur kan ontstaan. Bermbesluit Het B. Vl. R. van 27.6.1984 houdende maatregelen inzake natuurbehoud op de bermen beheerd door publiekrechtelijke rechtspersonen werd genomen in uitvoering van het Natuurbehouddecreet en is van toepassing op bermen en taluds langs zowel wegen, waterlopen en spoorwegen waarvan het beheer toebehoort aan publiekrechtelijke rechtspersonen zoals de gemeenten. Het besluit beoogt een natuurvriendelijk bermbeheer te stimuleren via een aangepast maaibeheer met daartoe geschikt materieel en met verbod tot gebruik van biociden. Ook het decreet van 21.12.2001 houdende vermindering van het gebruik van bestrijdingsmiddelen door openbare


197

besturen verbiedt het gebruik van bestrijdingsmiddelen op bepaalde plaatsen (zie 1.1. milieuverantwoord productgebruik). Jachtdecreet en het K.B. Vogelbescherming Het decreet van 24.7.1991 betreffende de jacht regelt o.a. welke soorten wild mogen worden bejaagd, op welke tijdstippen, op welke plaatsen en met welke middelen. Het K.B. van 9.09.1981 betreffende de bescherming van vogels regelt de vogelbescherming en de vogelvangst. De rol van de gemeente bestaat erin dat de burgemeester en schepenen als bijzondere opsporingsambtenaren bevoegd zijn om inbreuken op de wetgeving op te sporen en vast te stellen. Bijkomende gemeentelijke verordeningsbevoegdheden Gemeenten zijn slechts bevoegd verordenend op te treden voor datgene dat niet reeds het voorwerp uitmaakt van één van voormelde decreten of besluiten. Door deze Vlaamse regelgeving werden wel belangrijke taken gegeven aan de gemeenten. Ook via haar stedenbouwkundige vergunningbevoegdheid is het voor de gemeenten mogelijk nog regelgevend op te treden inzake natuurbehoud en –beheer. De gemeente kan ter promotie van het behoud/ontwikkeling van natuur ook subsidiereglementen opmaken, bv. voor de aanleg en onderhoud van kleine landschapselementen. Landschappen Landschapszorgdecreet Het decreet van 16 april 1996 (grondig aangepast in 2001) regelt vooreerst de bescherming van landschappen. Een landschap dat van algemeen belang is wegens zijn natuurwetenschappelijke, historische, esthetische of sociaal-culturele waarde, kan worden beschermd met inbegrip van een overgangszone die deze waarden van het landschap ondersteunen. De gemeente wordt in deze beschermingsprocedure betrokken doordat ze verantwoordelijk is voor de organisatie van het openbaar onderzoek. Daarnaast organiseert het decreet ook de instandhouding, het herstel en het beheer van de beschermde landschappen. Bos en groen Bosdecreet Het decreet van 13.6.1990 betreffende bossen regelt voor alle bossen in Vlaanderen (zowel openbare bossen als privé-bossen), de verschillende bosfuncties en legt de nadruk op de bescherming en het behoud van de bossen. De rol van de gemeente is gelegen in het verlenen van kapvergunningen en vergunningen voor het bebossen van landbouwgronden. Net zoals alle andere eigenaars van openbare bossen is een gemeente verplicht een beheersplan op te maken voor alle bossen in haar eigendom.


198

4.4. Hinder 4.4.2. Geluidshinder Wet van 18.7.1973 op de geluidshinder en haar uitvoeringsbesluiten De wet op de geluidshinder is een kaderwet die geen enkel rechtstreeks toepasselijke bepaling bevat. Ze bepaalt enkel welke uitvoeringsmaatregelen kunnen worden genomen, wie bevoegd is deze op te stellen en op welke wijze controle en sanctionering gebeurt. Wat betreft geluidsnormen voor elektronisch versterkte muziek werd hiertoe het K.B. van 24.2.1977 aangenomen. Dit K.B. legt enerzijds een maximum geluidsniveau vast voor elektronisch versterkte muziek, voortgebracht in openbare inrichtingen (zowel in een gebouw als in open lucht), ter bescherming van de in deze inrichting aanwezige personen. Onder een ‘openbare inrichting’ wordt elke voor het publiek toegankelijke plaats verstaan, ook als de toegang tot bepaalde categorieën wordt beperkt. Anderzijds legt het K.B. imissienormen op voor elektronisch versterkte muziek, van toepassing in de buurt van om het even welke inrichting (openbaar of privé). Het geluidsniveau moet gemeten worden in het gebouw en met gesloten ramen en deuren, dus niet in open lucht (tuinen, de straat, …). In het K.B. van 6.03.2002 wordt de overeenstemmingsbeoordelingsprocedure bepaald die moet gevolgd worden voor het in de handel brengen van 57 types materieel voor gebruik buitenshuis (grasmaaiers, zaagmachines, hakselaars, …). Voor een aantal van die types zijn geluidsgrenswaarden bepaald. Milieuvergunningdecreet en VLAREM I en II Het Milieuvergunningdecreet en Vlarem I en II zijn van groot belang voor de beperking van geluidshinder. In uitvoering van de Wet van 18.7.1973 zijn in Vlarem II milieukwaliteitsnormen opgenomen voor geluid. De normen voor geluid in open lucht betreffen richtwaarden voor het omgevingsgeluid. Ze variëren naar gelang het tijdstip van de dag, de bestemming van het gebied en de situering ervan tot andere gebieden. Daarnaast zijn er in Vlarem II voorzieningen opgenomen tot beperking van geluidshinder afkomstig van inrichtingen die vergunnings- of meldingsplichting zijn. Zo zijn bv. feestzalen en lokalen met dansgelegenheid groter dan 100 m² ingedeeld zijn en bijgevolg onderworpen aan de voorschriften van Vlarem II. De bepalingen van het K.B. van 24.2.1977 zijn hier niet van toepassing. Specifieke bepalingen m.b.t. geluidshinder door wedstrijden, test- en oefenritten met motorvoertuigen, niet volledig gelegen op de openbare weg of op de openbare waterweg, worden eveneens vastgesteld in Vlarem I en II. Voor de hinderlijke inrichtingen zijn specifieke geluidsnormen van toepassing. De exploitant van een hinderlijke inrichting moet sowieso (los van de normen) de nodige maatregelen moeten treffen om geluidsproductie aan de bron en de geluidsoverdracht naar de omgeving te beperken. De vergunningverlenende overheid kan steeds strengere grenswaarden en meetwaarden opleggen aan inrichtingen ter bescherming van stiltebehoevende inrichtingen (bejaardentehuizen, ziekenhuizen, scholen) of zones (bv. natuurreservaten). Vlarem II bevat ook bepalingen die betrekking hebben op niet-ingedeelde muziekactiviteiten. Deze bepalingen zijn van toepassing op muziekactiviteiten die plaatsgrijpen in open lucht en/of in een voor publiek, al dan niet tegen betaling, toegankelijke inrichting en waarbij muziek wordt


199

geproduceerd ter gelegenheid van kermissen, carnavals, muziekfestivals, fuiven en andere bijzondere feesten of festiviteiten. De bepalingen van het K.B. van 24.2.1977 zijn niet van toepassing op deze muziekactiviteiten, op voorwaarde dat: - de muziekactiviteit vooraf werd gemeld aan het college van burgemeester en schepenen - het college deze activiteit heeft toegelaten Voor deze muziekactiviteiten gelden er dus geen geluidsbeperkingen. Het schepencollege heeft wel steeds de mogelijkheid beperkende maatregelen op te leggen m.b.t. het maximaal toelaatbare geluidsniveau en de duur van de muziekactiviteit. Ze heeft ook de mogelijkheid om de muziekactiviteit op de aangevraagde plaats te verbieden. Bijkomende gemeentelijke verordeningsbevoegdheden De gemeente kan verordenend optreden voor die problemen die niet het voorwerp uitmaken van een sluitende reglementering in de hogere wetgeving. Zo kan de gemeente m.b.t. geluidshinder veroorzaakt door de onder het Milieuvergunningdecreet en Vlarem I ingedeelde inrichtingen geen reglementering uitvaardigen gezien dit een sluitend en volledig geheel vormt. Aangezien veel bronnen van geluidshinder echter nog niet op nationaal of gewestelijk niveau zijn geregeld, beschikken de gemeenten hier nog over een belangrijke verordenende bevoegdheid (gemeentelijk politiereglement). Dergelijke bronnen zijn o.a. huisdieren, wedstrijden met motorvoertuigen op de openbare weg, het gebruik van grasmachines en andere tuinwerktuigen. Geluidshinder is vaak een lokaal probleem, de gemeente is dus goed geplaatst om deze vorm van milieuvervuiling terug te dringen en te voorkomen. De bevoegdheid van de gemeente om via stedenbouwkundige verordeningen op te treden is ook hier een optie. In het kader van de vergunningsprocedure voor stedenbouwkundige- en verkavelingsvergunningen kunnen immers beperkende maatregelen inzake geluidshinder worden opgelegd. Het college van burgemeester en schepenen kan volgens Vlarem II, in afwijking van de geluidsnormen van het K.B. van 24.2.1977, muziekactiviteiten toelaten in openlucht en/of in een voor publiek toegankelijke inrichting. Het schepencollege kan beperkende maatregelen opleggen m.b.t. het maximaal toelaatbare geluidsniveau en de duur van de muziekactiviteit. Ze heeft ook de mogelijkheid om de muziekactiviteit op de aangevraagde plaats te verbieden. Overeenkomstig artikel 135 van de Nieuwe Gemeentewet heeft de burgemeester de bevoegdheid om maatregelen te nemen ten einde de (verdere) verstoring van de openbare rust tegen te gaan. 4.4.4. Lichthinder Milieuvergunningdecreet en VLAREM I en II In Vlarem II zijn voor ingedeelde en niet- ingedeelde inrichtingen zeer algemene bepalingen opgenomen inzake voorkoming en beperking van lichthinder. Deze bepalingen hebben betrekking op het gebruik en de intensiteit van lichtbronnen in open lucht en op de zogenaamde klemtoonverlichting en lichtreclame. Het gebruik en de intensiteit van lichtbronnen in de openlucht moeten worden beperkt tot de noodwendigheden inzake uitbating en veiligheid. Niet-functionele lichtoverdracht naar de omgeving dient maximaal te worden beperkt. Klemtoonverlichting mag uitsluitend gericht zijn op de inrichting of onderdelen ervan. Lichtreclame mag de normale intensiteit van de openbare verlichting niet overtreffen. Bijkomende gemeentelijke verordeningsbevoegdheden Nog heel wat aspecten van lichthinder werden nog niet geregeld op federaal of Vlaams niveau waardoor de gemeente nog een grote verordeningsbevoegdheid heeft.


200

4.4.5. Hinderlijke inrichtingen Voor het bestaan van de milieuvergunningenreglementering waren industriële inrichtingen voor hun exploitatievergunning, onderworpen aan de ARAB-reglementering. Daarnaast werden door de overheid een hele reeks handelingen en activiteiten onderworpen aan een afzonderlijke vergunningsplicht. De complexiteit en het fragmentarische karakter van dit systeem gaven in het verleden aanleiding tot heel wat problemen. In een streven naar een meer efficiënt vergunningenbeleid en naar een vereenvoudiging van de verschillende vergunningssystemen, werden op 1.09.1991 het decreet van 28 .06.1985 betreffende de milieuvergunning en het Vlaams reglement betreffende de milieuvergunning (VLAREM I) van kracht. Sindsdien zijn diverse afzonderlijke vergunningen geïntegreerd in één globale milieuvergunning. In augustus 1995 werd VLAREM II van kracht. Hierin zijn de algemene en sectoriële milieuvoorwaarden voor de milieuvergunnings- en meldingsplichtige inrichtingen opgenomen. Hinderlijke inrichtingen worden ingedeeld in drie klassen naargelang de aard en de belangrijkheid van de eraan verbonden milieu-effecten. Elke activiteit die een klasse 1 of 2 inrichting is, kan slechts legaal worden geëxploiteerd wanneer voorafgaand de noodzakelijke vergunning is bekomen van de bevoegde overheid. De vergunning voor een inrichting van 1ste klasse wordt verleend door de bestendige deputatie, de vergunning voor een inrichting van 2de klasse door het schepencollege. Een inrichting van 3de klasse moet gemeld worden aan het schepencollege van de gemeente waar de exploitatie gepland is. In de praktijk komt het erop neer dat bijna elke industriële activiteit onder één of meerdere rubrieken van de indelingslijst ressorteert en bijgevolg door de milieuvergunningreglementering gevat wordt. Algemeen kan worden gesteld dat voor de gemeentelijke overheid een belangrijke rol is weggelegd in het stelsel van de milieuvergunningen: Melding van een klasse 3-inrichting Elke klasse 3-inrichting moet worden gemeld aan het schepencollege door middel van een standaardmeldingsformulier dat aangetekend opgestuurd wordt of afgegeven wordt tegen ontvangstbewijs. De ontvangen meldingen moeten vervolgens worden ingeschreven in een register, dat gedurende ten minste twee dagen per week ter inzage ligt op het gemeentehuis. Een akteneming door het schepencollege kan niet worden geweigerd en is niet vatbaar voor beroep. De aktename houdt geen toelating in vanwege het college, maar is louter een blijk van kennisname. Vergunning klasse 2 De rol van de gemeentelijke overheid is het grootst bij de afhandeling van vergunningsaanvragen klasse 2. De ingediende aanvraag wordt door het schepencollege vooreerst onderzocht op haar ontvankelijkheid en volledigheid. Vervolgens wordt het dossier voor advies overgemaakt aan de gemeentelijke milieudienst, de afdeling milieuvergunningen en de afdeling ruimtelijke ordening. Na afronding van de verschillende procedurestappen, doet het schepencollege uitspraak over de afgifte of weigering van de vergunning. Belangrijk hierbij is vast te stellen dat de beslissingstermijn beperkt is. Indien binnen een termijn van drie maanden geen uitspraak is gedaan over de vergunningsaanvraag, wordt ze geacht te zijn geweigerd. De beslissingstermijn kan wel éénmalig worden verlengd met anderhalve maand.


201

Vergunning klasse 1 Over milieuvergunningsaanvragen klasse 1 wordt uitspraak gedaan door de bestendige deputatie. Maar ook hier is een belangrijke rol weggelegd voor de gemeentelijke overheid. Het schepencollege zal zijn advies geven over de aanvraag en de burgemeester is gehouden het openbaar onderzoek te organiseren. Tegen de beslissing van de bestendige deputatie inzake een vergunning klasse 1 kan door het schepencollege hoger beroep worden ingesteld bij de minister. Handhavingsmaatregelen Het toezicht op de naleving van milieuvergunningen is toegekend aan verschillende personen (o.a. burgemeester en door de door de gemeente aangewezen agenten van de politie en de technische ambtenaren van de gemeente, die in het bezit zijn van een Vlarem- bekwaamheidsbewijs). Zij beschikken hiertoe over allerhande handhavingsmiddelen. De meest voorkomende zijn: de schorsing en opheffing van de vergunning, het bevel tot stopzetting, verzegeling en sluiting van de onderneming (ook dwangmaatregelen genoemd) en het geven van raadgevingen, aanmaningen en bevelen. Het besluit van de Vlaamse Regering van 5 september 2003 houdende subsidiëring van bedrijventerreinen, wetenschapsparken en bedrijfsgebouwen voorziet de mogelijkheid tot subsidiëring van o.m. het aanleggen van beplantingen en een buffergebied (exclusief onderhoud). Dit is niet alleen mogelijk bij de aanleg van nieuwe terreinen, maar ook bij de herinrichting van verouderde terreinen. De her aan te leggen infrastructuur moet dan wel minstens 20 jaar opgeleverd zijn. 4.4.7. Bodemverontreiniging Bodemsaneringdecreet en Vlarebo Het decreet van 22.2.1995 betreffende de bodemsanering beoogt een wettelijk kader tot stand te brengen zodat beslissingen inzake bodemsanering op systematische wijze kunnen worden getroffen, zodat de prefinanciering ervan kan worden verzekerd en de kosten kunnen worden verhaald. In dit verband wordt voorzien in een regeling voor identificatie van verontreinigde gronden, een register van verontreinigde gronden, een regeling voor nieuwe en historische bodemverontreiniging en een bijzondere regeling voor de overdracht van gronden. OVAM krijgt hierbij door de wetgever belangrijke bevoegdheden toegekend, maar ook de rol van de gemeenten is hierbij van belang. Zo moet de gemeente een inventaris aanleggen van de potentieel vervuilde gronden op haar grondgebied. Voor elke bekende risicogrond worden een aantal gegevens in de inventaris opgenomen, beheerd en bewaard (o.a. identificatie van het perceel en identificatie van de risicoactiviteit). De inventaris ligt ter inzage op de gemeente. Wanneer OVAM een grond opneemt in haar register van verontreinigde gronden, dan wordt een attest ervan met alle relevante gegevens aan de gemeente bezorgd. Ook deze attesten liggen ter inzage op de gemeente. De gemeente geeft tevens advies bij bodemsaneringsprojecten die gepaard gaan met als hinderlijk beschouwde vergunningsplichtige activiteiten of inrichtingen. De burgemeester organiseert hierbij een openbaar onderzoek. Het conformiteitsattest dat al dan niet door OVAM wordt toegekend aan de betrokken aanvrager wordt door de gemeente aangeplakt en ter inzage gelegd. De overheid die van plan is tot onteigening over te gaan, meldt dit aan OVAM en vraagt een bodemattest aan. Gaat het om risicogronden, dan is eveneens een oriënterend bodemonderzoek vereist. Dit onderzoek wordt op verzoek van de onteigenende overheid door OVAM uitgevoerd.


202

De regels uit het decreet en het Vlarebo m.b.t. saneringsplicht, overdracht van gronden, … gelden ook voor de gemeente: Zo kan de gemeente als eigenaar of exploitant van een grond die potentieel verontreinigd is, als saneringsplichtige worden aangeduid. Gaat het om een nieuwe verontreiniging (tot stand gekomen na 29.10.1995), dan is sanering verplicht wanneer de bodemsaneringsnormen overschreden zijn. Bij historisch verontreiniging (tot stand gekomen voor 29.10.1995) is sanering pas vereist bij een ernstige bedreiging en na aanmanging door OVAM. Het feit dat de saneringsplichtige op eigen kosten de saneringswerken dient uit te voeren (prefinanciering) betekent echter nog niet dat hij uiteindelijk voor de kosten moet opdraaien. Deze kosten kunnen achteraf verhaald worden op de aansprakelijke. Ook hier wordt een onderscheid gemaakt tussen nieuwe en historische bodemverontreininging. Bij nieuwe bodemverontreiniging geldt een objectieve aansprakelijkheid. Concreet betekent dit dat er geen bewijs moet worden geleverd van een foutieve gedraging bij diegene die de schade heeft veroorzaakt. Wie door een emissie bodemverontreiniging heeft veroorzaakt, is aansprakelijk voor de kosten van de eventuele saneringswerken. Gaat het echter om een emissie die plaatsvindt bij de exploitatie van een als hinderlijk beschouwde inrichting, dan is de exploitant aansprakelijk. Voor historische bodemverontreiniging gelden de aansprakelijkheidsregels die van toepassing waren vóór 29.10.1995 (foutaansprakelijkheid). De exploitant van een inrichting of activiteit die voorkomt op de lijst van inrichtingen en activiteiten die bodemverontreiniging kunnen veroorzaken (de zgn. Vlarebo- lijst van bijlage 1 van het Vlarebo), is verplicht met een welbepaalde periodiciteit een oriënterend bodemonderzoek te laten uitvoeren. De categorie waartoe deze inrichting behoort geeft aan binnen welke termijn een eerste onderzoek vereist is evenals de verdere periodiciteit. Voor het sluiten van een overeenkomst van overdracht van een grond, moet de overdrager een bodemattest aanvragen aan OVAM. De inhoud van dit attest moet in de akte van overdracht worden opgenomen. Bovendien moet de instrumenterende ambtenaar in de akte van overdracht de verklaring opnemen dat de verwerver voor het sluiten van de overeenkomst op de hoogte is gebracht van de inhoud van het bodemattest. Gronden waarop een inrichting gevestigd is of was of een activiteit uitgevoerd werd of wordt zoals vermeld op de lijst van bijlage 1 van het Vlarebo, kunnen slechts overgedragen worden nadat een oriënterend bodemonderzoek werd uitgevoerd. Dit onderzoek gebeurt op initiatief en op kosten van de overdrager. De overdracht van de grond moet d.m.v. een standaardformulier worden gemeld aan OVAM. Bij de melding wordt het verslag van het oriënterend bodemonderzoek gevoegd. Bij stopzetting of sluiting van een inrichting of activiteit die bodemverontreiniging kan veroorzaken moet de exploitant de stopzetting of sluiting melden aan OVAM d.m.v. een standaardformulier. Ook hier is een oriënterend bodemonderzoek vereist. Recent werd in het Vlarebo een nieuw hoofdstuk ingevoegd m.b.t. grondverzet. De mogelijkheid uitgegraven bodem te gebruiken als bodem enerzijds en als bouwstof anderzijds is afhankelijk van een aantal voorwaarden qua samenstelling van de grond, bestemmingstype van de ontvangende bodem, … Bij een gebruik als bodem wordt een onderscheid gemaakt tussen het gebruik van uitgegraven bodem binnen en buiten de kadastrale werkzone. Het gebruik als bouwstof daarentegen is enkel toegelaten binnen de realisatie van een werk.


203

Bovendien moer er voor het gebruik van de uitgegraven bodem als bodem of als bouwstof een technisch verslag en een bodembeheerrapport worden opgemaakt indien: - de uitgegraven bodem afkomstig is van een verdachte grond (= een risicogrond, een grond die is opgenomen in het register van verontreinigde gronden of waarvoor aanwijzingen bestaan van bodemverontreiniging) of - indien de totale uitgraving op een niet verdachte grond > 250 m³ bedraagt. Het technisch verslag wordt door een bodemsaneringsdeskundige opgemaakt op basis van de analyseresultaten van de grond. Het bodembeheerrapport wordt opgemaakt op basis van het technisch verslag, de vervoersdocumenten van de grond en de gegevens over de bestemmming van de uitgegraven bodem. Het attesteert de conformiteit van de uitgegraven bodem met de voorwaarden voor het beoogde gebruik ervan. Mestdecreet Zie hoofdstuk 4.2.2. Grondwater. Milieuvergunningdecreet en VLAREM I en II Zie hoofdstuk 4.2.2. Grondwater. Bijkomende gemeentelijke verordeningsbevoegdheid Door de uitvaardiging van bovenvermelde decreten kan worden gesteld dat de gewestelijke overheid een zodanig volledige en gedetailleerde regeling tot stand heeft gebracht, dat de mogelijkheden van tussenkomst voor de gemeente via politieverordeningen zeer beperkt is. 4.4.9. Luchtverontreiniging Wet van 28.12. 1964 op de bestrijding van luchtverontreiniging en haar uitvoeringsbesluiten. De wet op de bestrijding van luchtverontreiniging is een kaderwet en bevat zelf slechts één rechtstreeks toepasselijke bepaling, nl. de mogelijkheid alle nodige veiligheidsmaatregelen te nemen bij ernstige luchtverontreiniging. Deze wet wordt dan ook gevolgd door tal van uitvoeringsbesluiten, die enerzijds tot doel hebben bepaalde vormen van verontreiniging te verbieden en anderzijds het gebruik regelen of verbieden van toestellen of inrichtingen die verontreiniging kunnen veroorzaken en tenslotte het gebruik opleggen van toestellen of inrichtingen die bestemd zijn om verontreiniging te voorkomen of te bestrijden. In uitvoering van deze Wet werden in de jaren ’80 voor een aantal luchtverontreinigende stoffen milieukwaliteitsnormen vastgesteld, namelijk voor zwaveldioxide en zwevende deeltjes, lood en stikstofdioxide. Deze normen zijn ondertussen opgenomen in Vlarem II. Het K.B. van 26.7.1971 voorziet in de afbakening van een aantal speciale beschermingszones waarin strengere normen voor stikstofdioxide, zwevende deeltjes en zwaveldioxide gelden. Het gaat om de agglomeraties Antwerpen, Gent en Brussel-rand. De gemeente valt niet onder het toepassingsgebied van dit K.B. Een ander K.B. van 26.7.1971 bepaalt dat in Antwerpen, Brussel, Gent, Charleroi en Luik, alsook in een groot aantal omringende gemeenten, voor de verwarming van gebouwen geen turf, bruinkool, niet-rookloze kolenagglomeraten, afvalstoffen, vaste of vloeibare brandstoffen met meer dan 1% zwavel mogen worden gebruikt. Bovendien is het er verboden, door verbranding in openlucht, afvalstoffen te vernietigen, tenzij het gaat om plantaardige afvalstoffen afkomstig uit het onderhoud van tuinen, ontbossing of de landbouw. De gemeente valt niet onder het toepassingsgebied van dit K.B. De bepaling m.b.t. de verbranding van afvalstoffen in openlucht zijn inmiddels, voor wat de hinderlijke inrichtingen betreft, reeds van toepassing in heel het Vlaamse gewest, daar ze werd overgenomen in Vlarem II. Het K.B. van 6.1.1978 reglementeert het gebruik, het onderhoud en de emissies van installaties voor verwarming van gebouwen, alsook de keuring van nieuwe verbrandingsinstallaties. Deze Gemeentelijk milieubeleidsplan Wuustwezel 2006-2010

204

bepalingen, die inzake luchtverontreiniging door particuliere bronnen zeer belangrijk zijn, opgenomen in Vlarem II. Ook het wegverkeer is een belangrijke bron van luchtverontreiniging, verschillende besluiten bepalen normen opgelegd aan benzine, diesel en LPG. Het K.B. van 27.11.1989 voert het verbod in tot het gebruik van CFK voor het vullen van spuitbussen. Het gebruik van CFK-verbindingen in koelinstallaties wordt door het K.B. van 7.03.1991 afgebouwd, en verboden voor nieuwe installaties. Ook deze bepalingen werden overgenomen door Vlarem II. Normen voor gasolie voor huisverwarming worden vastgesteld in het K.B. van 19.10.1988. Milieuvergunningdecreet en VLAREM I en II Het Milieuvergunningdecreet, samen met Vlarem I en II zijn van groot belang inzake de bestrijding van luchtverontreiniging door industriële, ambachtelijke of andere inrichtingen. Daarnaast werden voorschriften opgenomen m.b.t. de voorkoming van luchtverontreiniging door gebouwenverwarming. De inhoudelijke voorwaarden inzake voorkoming en beperking van luchtverontreiniging door ingedeelde inrichtingen zijn eveneens vervat in Vlarem II. Wettelijke doelstellingen voor de kwaliteit van de omgevingslucht in Vlaanderen werden onder de vorm van milieukwaliteitsnormen opgenomen in Vlarem II. Het gaat enerzijds om de normen die in de jaren ’80 werden vastgesteld voor zwaveldioxide, zwevende deeltjes, lood en stikstofdioxide en sinds 1.8.1995 zijn opgenomen in Vlarem II en anderzijds om normen voor een aantal andere stoffen zoals voor ozon, cadmium, chloor, chloorwaterstof, fluorwaterstof, monovinylchloride en stofneerslag. De algemene emissiegrenswaarden gelden voor elke ingedeelde inrichting. Voor de specifieke categorieën van hinderlijke inrichtingen zijn er ook sectorale emissiegrenswaarden opgenomen. De emissiegrenswaarden kunnen om lokale redenen via de bijzondere voorwaarden in de milieuvergunning verstrengd worden. Voor elke hinderlijke inrichting geldt dat de verbranding in open lucht van afvalstoffen verboden is, tenzij het gaat om plantaardige afvalstoffen afkomstig uit het onderhoud van tuinen, de ontbossing of ontginning van terreinen en de eigen bedrijfslandbouwkundige werkzaamheden. Bijkomende gemeentelijke verordeningsbevoegdheden De gemeentelijke verordeningsbevoegdheid inzake bestrijding van luchtverontreiniging is eerder beperkt, bijna alle reglementering is immers op het niveau van het Vlaams gewest uitgewerkt. De gemeente kan slechts verordenend optreden voor die problemen die niet het voorwerp uitmaken van een sluitende reglementering via één van de hoger besproken besluiten. Ook m.b.t. luchtverontreiniging veroorzaakt door de onder het milieuvergunningenreglementering ingedeelde inrichtingen kan de gemeente geen reglementering uitvaardigen aangezien ook deze wetgeving een sluitend en volledig geheel vormt. In concreto betekent dit dat de gemeente m.b.t. industriële activiteiten slechts bevoegd is wanneer de bron van luchtverontreiniging een niet als hinderlijk ingedeelde inrichting betreft. M.b.t. het wegverkeer kan de gemeente enkel verordenend optreden i.v.m. louter plaatselijke omstandigheden, die een bepaalde rijwijze of gebruikswijze van het voertuig verplichten. Een gemeente kan via verkeerstechnische ingrepen of via een mobiliteitsplan een invloed uitoefenen op het aandeel in luchtverontreiniging van het verkeer. Gemeenten zijn ze bevoegd om, buiten de in het K.B. van 26.07.1971 voorgeschreven beschermingszones, een verbod in te voeren voor de verbranding van turf, bruinkool, niet-rookloze Gemeentelijk milieubeleidsplan Wuustwezel 2006-2010

205

kolenagglomeraten, afvalstoffen, vaste of vloeibare brandstoffen met meer dan 1% zwavel wat niet hinderlijke inrichtingen betreft. Ook een gemeentelijke bouwverordening geeft mogelijkheden inzake luchtverontreiniging, het kan immers de vestiging of het gebruik van luchtverontreinigende installaties verbieden, voor zover de verordening een stedenbouwkundig element als voorwerp heeft. 4.5. Mobiliteit Het decreet basismobiliteit: decreet van 20 april 2001 betreffende de organisatie van het personenvervoer over de weg en tot oprichting van de Mobiliteitsraad van Vlaanderen, en de uitvoeringsbesluiten. Basismobiliteit heeft tot doel een vast minimumaanbod van geregeld vervoer aan te bieden aan elke bewoner van een woongebied (volgens gewestplan) in Vlaanderen. Dit niveau wordt beschreven aan de hand van drie criteria, die globaal als volgt worden gekenmerkt: - amplitude, dit is op weekdagen van 6 u tot 21 u, op weekenddagen van 8 u tot 23 u - frequentie, afhankelijk van het moment van de dag (spitsuur, daluur, laatavonduur) - afstand tot dichtsbijgelegen halte, afhankelijk van de locatie van het woongebied (stedelijk, randof kleinstedelijk, buitengebied). Op 1 maart 2005 werd de nieuwe wetgeving betreffende de vergunning van handelsvestigingen van kracht. Deze wet legt op de schouders van de gemeenten een grotere verantwoordelijkheid m.b.t. het correct beoordelen van de vergunningsaanvragen. Zo dient bijvoorbeeld binnen het criterium ruimtelijke ligging, de impact op de duurzame mobiliteit beoordeeld te worden. 4.6. Energie Het Vlaamse Gewest voert vanaf 1 januari 2006 een energieprestatieregelgeving in en vervangt hiermee de bestaande isolatieregelgeving, in uitvoering van richtlijn 2002/91/EG die de lidstaten verplicht om tegen 4 januari 2006 initiatieven te nemen om de energieprestaties van gebouwen te verbeteren. De energieprestatie van een gebouw drukt uit hoe een gebouw presteert op vlak van energieverbruik. Bij het berekenen van de energieprestatie van een gebouw wordt het totale energieverbruik (van het gebouw en de vaste installaties) omgerekend naar het primaire energieverbruik, rekening houdend met de gebruikte energiedragers (stookolie, aardgas, elektriciteit …) van het gebouw. In vergelijking met een referentiewaarde van primair energieverbruik levert dit het E-peil van het gebouw op. Door maximumeisen te stellen aan het E-peil wordt het energieverbruik van het gebouw beperkt. De Europese richtlijn 2002/91/EG van 16 december 2002 betreffende de energieprestatie van gebouwen wil in het kader van het Kyotoprotocol, de uitstoot van de broeikasgassen in gebouwen verminderen. De richtlijn legt aan de lidstaten de volgende belangrijke verplichtingen op: - een berekeningsmethode vast te leggen voor energieprestaties van gebouwen; - minimumeisen op te leggen aan de energieprestaties van nieuwe gebouwen; - minimumeisen op te leggen aan de energieprestaties van bestaande grote gebouwen bij renovatie; - een energiecertificaat in te voeren bij nieuwbouw, verkoop of verhuur van een gebouw; - een regelmatige keuring van de verwarmingsketels en airconditioningsystemen in te voeren (niet opgenomen in het decreet). Voor 4 januari 2006 zijn de Europese lidstaten verplicht deze richtlijn om te zetten in hun eigen nationale en regionale regelgeving. In België zijn de gewesten bevoegd voor het omzetten van de richtlijn betreffende de energieprestaties van gebouwen. Gemeentelijk milieubeleidsplan Wuustwezel 2006-2010

206

Voor Vlaanderen betekent de omzetting van de richtlijn een fundamentele ommekeer in het wetgevend kader. Het besluit van de Vlaamse Regering van 18 september 1991 houdende het opleggen van minimumeisen inzake thermische isolatie van woongebouwen, gewijzigd bij besluit van de Vlaamse Regering van 30 juli 1992, werd vervangen door het Energieprestatiedecreet dat het algemene kader beschrijft: Decreet van 7 mei 2004 houdende eisen en handhavingsmaatregelen op het vlak van de energieprestaties en het binnenklimaat voor gebouwen en tot invoering van een energieprestatiecertificaat (B.S. 30.07.2004) Het Energieprestatiebesluit voert het decreet uit: Besluit van de Vlaamse Regering van 11 maart 2005 tot vaststelling van de eisen op het vlak van de energieprestaties en het binnenklimaat van gebouwen (B.S. 17 juni 2005), met bijlagen.


207

Bijlage 2: Samenvattende Actielijst Volgende gemeentelijke diensten zijn betrokken bij de uitvoering van het actieplan: Milieudienst (MD): duurzaamheidsambtenaar Groendienst (GD): groenambtenaar Technische dienst (TD) Dienst magazijnen, bouw, groen, uitleendienst, schoonmaak Bouwdienst (BD) Dienst onthaal (DO) Dienst informatie (DI): informatieambtenaar

De planning wordt ingedeeld volgens volgende prioriteit: 1 = lopende actie, 2 = nieuwe actie in 2006-2007, 3 = nieuwe actie 2008-2009.


208

Planning *

Betrokkenen

1

MD

Algemeen personeelsbudget

2. Structureel overleg creëren tussen de diensten rond verschillende thema’s.

1

MD TD DI GD

3. Aanwerven van een statutair milieuambtenaar.

2

MD

Algemeen personeelsbudget Algemeen personeelsbudget

1

TD GD MD

1

MD TD

1

MD

7. Milieuverantwoord productgebruik verder implementeren.

1

MD TD

Algemeen personeelsbudget 2500

8. Energiegebruik en watergebruik verder rationaliseren.

1

MD BD

2500

Actienummer en omschrijving

Budget (euro)

Hoofdstuk 3: Instrumentarium 3.1. Beleidsinstrumenten: Milieubeleidsplan en Milieujaarprogramma 3.1.1. Milieubeleidsplan/Milieujaarprogramma 1. Jaarlijks opmaken en uitvoeren van een milieujaarprogramma ter opvolging van het milieubeleid.

3.2. Gemeentelijke dienst 3.2.1. Gemeentelijke diensten

3.2.2. Interne milieuzorg 4. Bij elke beleidsmaatregel oog hebben voor het aspect milieuzorg. 5. Alternatieve vervoersmiddelen promoten bij het eigen gemeentelijk personeel als alternatief voor het gebruik van de auto. 6. Het fietsbeleid verderzetten.

*


1 = lopende actie, 2 = nieuwe actie in 2006-2007, 3 = nieuwe actie 2008-2009


209


Planning *

Betrokkenen

1

MD


1

MD BD


9. Afval binnen de eigen diensten verder terugdringen.

Budget (euro)

3.2.3. Toezicht 10. De vlotte samenwerking met de politie bestendigen.

3.2.4. Integratie op gemeentelijk vlak 11. De integratie op gemeentelijk vlak verder uitbouwen.

1

MD TD BD GD Algemeen personeelsbudget

3.2.5. Duurzaamheidsambtenaar 3.2.6. Inventarissen & MMIS 12. De gemeente geeft haar gegevens in in de databanken die on-line zijn.

1

MD


1

GD MD


1

GD MD


2

GD TD MD


3.2.7. Mina-werkers 3.2.8. Samenwerkingsverbanden 13. Samenwerkingsverbanden voortzetten en evalueren.

3.3. Adviesraad voor milieu en natuur (Milieuraad) 14. Twee maal per jaar een ‘open’ milieuraad organiseren.

3.4. De milieubarometer 15. Jaarlijks actualiseren van de milieubarometer.

*



210

Planning *

Betrokkenen

16. Herbekijken/optimaliseren van het subsidiereglement voor infosessies milieu en duurzame ontwikkeling. 17. Uitbouwen van het project ‘Plattelandseducatief centrum’. Via dit centrum en activiteiten willen de initiatiefnemers het brede publiek en vooral jongeren kansen bieden om via persoonlijk contact in ontmoeting te treden met en geïnformeerd te worden over het hedendaagse Vlaamse platteland in het algemeen en de onlosmakelijke relatie tussen landbouw en natuur in het bijzonder.

2

MD


2

GD TD MD

500000

18. Burgers en verenigingen op regelmatige tijdstippen informeren over gemeentelijke beslissingen. 19. Infomomenten organiseren voor eigen diensten, inwoners, verenigingen en specifieke doelgroepen (bvb. senioren, tuiniers,…) rond verschillende thema’s. 20. Informatie verspreiden rond de bestaande subsidiereglementen via artikels, folders.

1

MD DO DI


1

GD MD DI

2500

1

GD MD DO DI

21. Contact met scholen en verenigingen onderhouden en intensifiëren, hen op de hoogte houden van acties en hen proberen hierin te betrekken. 22. Inwoners aanzetten om milieuvriendelijk te handelen (minder - of geen - pesticiden gebruiken, restafval beperken, …). De gemeente geeft het goede voorbeeld en communiceert regelmatig haar werking.

1

MD


1

TD MD DI


Budget (euro)

3.5. Participatie

*

2500



211

Planning *

Betrokkenen

1

GD MD TD


2

MD TD

5000

1

MD TD

4. Mulching: het gebruik van hakselhout van eigen snoeiwerkzaamheden.

1

MD TD

5. Breekpuin: gebruik van COPRO gekeurd breekpuin bestendigen.

1

MD TD

Algemeen personeelsbudget Algemeen personeelsbudget 2500

6. Kantoormaterialen: ecologische criteria opnemen bij de aankoop.

2

MD

7. Verpakkingsafval: de leverancier aanzetten om het verpakkingsafval terug te nemen.

2

GD MD

8. Schoonmaakmiddelen: het gebruik van milieuverantwoorde producten bestendigen, eventuele problemen verhelpen en personeel goed informeren. 9. Verven, vernissen: informatiesessies houden naar het personeel en hen aanzetten om meer verantwoorde producten te gebruiken. Overleg plegen met magazijnier over de aankoop van verven en vernissen.

2

MD TD

3

MD TD


Budget (euro)

Hoofdstuk 4: Milieubeleid per cluster 4.1. Cluster Vaste Stoffen 4.1.1. Milieuverantwoord productgebruik 1. De gemeente wil het gebruik van bestrijdingsmiddelen gefaseerd afbouwen volgens het reductieprogramma. 2. Duurzaam geëxploiteerd hout: de gemeente zal FSC-hout trachten standaard te gebruiken in gemeentelijke werken en op te leggen aan aannemers. Hiervoor moeten eerst een aantal testprojecten worden opgezet. 3. Compost: gebruik van VLACO-compost voortzetten.

*

Algemeen personeelsbudget Algemeen personeelsbudget Algemeen personeelsbudget Algemeen personeelsbudget



212

Planning *

Betrokkenen

1

GD MD

1000

1

MD DI


1

MD TD


1

MD TD


1

MD TD

1000

3

MD TD


1. Verderzetten en uitbreiden van de compostmeesterwerking door het volgen van bijscholingscursussen, demonstraties door de compostmeesters, promotie van compostvaten via het gemeentelijk infoblad, uitbouwen van de demoplaats,... Door IGEAN milieu & veiligheid wordt een nieuwe cursus composteren georganiseerd.

1

GD MD


2. Het hergebruik en composteren van tuinafval verder stimuleren door het verkopen van compostvaten, het verkopen van kippen, het ondersteunen van de compostmeesters. 3. Het verspreiden van informatie: brochures, artikels, infosessies organiseren. De intergemeentelijke uitgave van de afvalkrant zal jaarlijks drie maal verschijnen met naast gemeenschappelijke ook eigen onderwerpen ivm afval en afvalpreventie. 4. Verderzetten van preventiecampagnes naar scholen en andere zoals rondleiding op het containerpark en toelichting geven door de compostmeesters.

1

GD MD


1

GD MD DI

2500

1

GD MD TD DI

2500

Actienummer en omschrijving 10. Scholen: Compostmeesters werken nauw samen met de scholen. Deze werking moet bestendigd, en waar mogelijk geïntensifieerd worden. 11. De sensibilisering van de bevolking wordt voorgezet. De gemeente communiceert haar milieuvriendelijke toepassingen naar de bevolking. 12. De coördinator-pesticidenreductie informeert de medewerknemers van de groendienst ( brochures, affiches,… ). 13. De risico-evaluatie van alle chemische onkruidbestrijdingsmiddelen wordt opgevolgd en waar nodig geactualiseerd. 14. De inventaris van alle bestrijdingsmiddelen mbt. de oppervlakte en reeds toegepaste alternatieve bestrijdingsmethoden wordt verfijnd. Waar mogelijk wordt overgeschakeld op alternatieve bestrijdingsmiddelen. 15. Er zal worden omgeschakeld naar milieuvriendelijke was -en schoonmaakmiddelen in de gemeentelijke instellingen.

Budget (euro)

4.1.2. Afvalstoffen

*



213

Planning *

Betrokkenen

1

GD MD


1

GD MD


1

GD MD


1

GD MD TD

10. De opruiming van zwerfvuil door het inzetten van straatvegers,

1

TD

11. De optimalisatie van het veegplan

1

TD

1

MD TD


1

GD MD DI

Actienummer en omschrijving 5. Verenigingen en scholen ondersteunen en aanmoedigen bij het opzetten en uitwerken van acties mbt. afvalpreventie, samenwerken met de middenstand rond afvalarm winkelen, antireclamestickers verder blijven uitdelen, het gebruik van herbruikbare bekers stimuleren. 6. De mogelijkheden van drinkwaterfonteinen op openbare plaatsen worden verder onderzocht. 7. de sorteerregels van de diverse fracties op regelmatige tijdstippen aan de burgers meedelen en dit op een voor iedereen verstaanbare wijze. 8. De bevolking sensibiliseren i.v.m. de nadelige effecten op het leefmilieu en de mens van het verbranden van afval. 9. Het probleem van sluikstorten verder prioritair blijven aanpakken.

12. Trachten om met de bedrijven het bedrijfsafval terug te dringen. Er zullen onderhandelingen plaatsvinden met de plaatselijke zelfstandigen met het oog op afvalvermindering en de KMO’s zullen ondersteund en gemotiveerd worden om interne milieuzorg toe te passen. 13. Sensibilisatie – en informatiecampagnes organiseren.

*

Budget (euro)




214

Planning *

Betrokkenen

1. De controles op illegale lozingen optimaliseren.

1

MD TD

2. Erover waken dat bij het nemen van maatregelen voor waterbeheersing ook aandacht wordt besteed aan de oppervlaktewaterkwaliteit. 3. Het reglement op het inbuizen van grachten strikt toepassen.

1

MD TD

1

MD

4. De ingebuisde grachten daar waar mogelijk terug vrij maken en de oorspronkelijke bedding van een aantal waterlopen herstellen. Het hemelwaterstelsel wordt waar mogelijk als open grachtenstelsel aangelegd. Het rioleringsnetwerk wordt verder geoptimaliseerd. 5. Het gevoerde beleid in verband met onderhoudswerken aan waterlopen bestendigen, dat wil zeggen een jaarlijkse kruidruiming uitvoeren. Slibruimingen enkel daar uitvoeren (gefaseerd) waar de hoeveelheid slib in de waterloop het noodzakelijk maakt. In deze gevallen moet er rekening gehouden worden met de regels voor ecologisch onderhoud van waterlopen.

2

TD


1

MD TD

2000

6. Bij ruiming van waterlopen en grachten dient waar mogelijk maximaal rekening gehouden te worden met Kleine Landschapselementen en een maximaal behoud van spontane houtopslag.

1

MD TD


7. Het hemelwater, daar waar mogelijk, terug infiltreren in de bodem of minstens afleiden naar een waterloop via om. het subsidiëren van infiltratievoorzieningen. 8. Verharde oppervlakken verminderen. Zo kan via de bouwvergunning in woongebieden worden opgelegd van de opritten verplicht doorlatend te maken. 9. Natuurlijke overstromingsgebieden realiseren langs waterlopen na voorafgaandelijk overleg met de betrokken waterloopbeheerders en passend binnen het kader van het (deel)bekkenbeheerplan. Overstorten worden beperkt via de aanleg van retentiebekkens.

1

MD TD

4000

2

MD TD


3

MD TD

25000


Budget (euro)

4.2. Cluster Water 4.2.1. Oppervlaktewater

*




215

Planning *

Betrokkenen

1

MD TD

5000

1

TD

250000

1

MD TD


13. De bevolking sensibiliseren voor het gebruik van regenwater als volwaardig alternatief van een grondwaterwinning. 14. Burgers en landbouwers sensibiliseren over het gebruik van meststoffen en bestrijdingsmiddelen langs waterlopen. 15. Overleg plegen met de hogere overheid i.v.m. de grondwaterproblematiek.

1

MD DI

2500

2

MD


1

MD TD

16. Bij eigen werken daar waar mogelijk werken met waterdoorlatende materialen.

1

MD TD


17. Het aantal grondwaterwinningen trachten te beperken via sensibilisering enerzijds en het toepassen van de reglementering anderzijds 18. De bevolking sensibiliseren m.b.t. rationeel watergebruik, infiltratievoorzieningen, gescheiden afvoer,...

1

MD DI


1

MD DI


1

MD

2500

1

MD TD


Actienummer en omschrijving 10. Het waterbergend vermogen van de grachten herstellen door een herwaardering van het grachtenstelsel. 11. Bij aanleg van rioleringen zal zo veel mogelijk voor volledig gescheiden (2DWA) stelsels gekozen worden. 12. In zuiveringszones C en lozing in oppervlaktewater (niet gerioleerd gebied) zullen, voor nieuwe woningen en grondige verbouwingen, IBA’s opgelegd worden.

Budget (euro)

4.2.2. Grondwater

4.2.3. Waterbodems 19. Waar nodig analyses uitvoeren m.b.t. de kwaliteit van het slib, en de herkomst van de vervuiling inventariseren. 20. Door een adequaat grondwater- en oppervlaktewaterbeleid de kwaliteit van de onderwaterbodem trachten te verbeteren; de kwaliteit van de onderwaterbodem is in elk geval afhankelijk van de oppervlaktewaterkwaliteit (zie actiepunten oppervlaktewater).

*



216

Planning *

Betrokkenen

2

MD TD


2

MD GD


23. Subsidiereglementen in verband met duurzaam watergebruik verder promoten.

1

MD DI

24. Het goede voorbeeld geven in duurzaam watergebruik

1

MD TD DO DI

25. De bevolking blijven wijzen op het belang van duurzaam watergebruik.

1

MD DI

26. Uitvoeren van een wateraudit bij nieuwbouw -en verbouwingsprojecten.

2

MD TD


1

MD TD

1000000

1

MD


1

MD

1

MD

1

BD

Algemeen personeelsbudget Algemeen personeelsbudget Algemeen personeelsbudget

Actienummer en omschrijving 21. De herkomst van mogelijke vervuiling van de onderwaterbodem trachten te achterhalen, zodat de problematiek gericht kan worden aangepakt. 22. Burgers en landbouwers sensibiliseren over het onderhoud van bermen en waterkanten om het dichtslibben van grachten en onnodige slibafzettingen te voorkomen.

Budget (euro)

4.2.4. Duurzaam watergebruik

4.2.5. Integraal waterbeheer 27. Uitvoering van prioritaire projecten binnen elk deelbekkenbeheerplan 28. Meewerken aan het opstellen van de bekkenbeheerplannen van Maas en Beneden Schelde en de deelbekkenbeheerplannen voor de vier deelbekkens waartoe de gemeente behoort, met name Weerijs, Beneden Schijn, Mark en Kleine Aa 29. De gemeente zal actief deelnemen aan initiatieven op het niveau van deelbekken / waterschappen. 30. De gemeente zal actief deelnemen aan de opmaak van actieplannen. 31. Uitvoeren van de watertoets

*



217

Planning *

Betrokkenen

1. Actualisatie van het GNOP (Gemeentelijk NatuurOntwikkelingsPlan)

1

MD GD

5000

2. Evaluatie van het wegbermbeheerplan

1

TD GD

3000

Padden (plaatsen borden ‘opgepast paddentrek’)

1

GD MD

500

Vissen (informatie verstrekken aan burgers)

1

GD MD

Flora (inheems plantenmateriaal gebruiken)

1

GD MD

Probleemsoorten (sensibilisatie i.v.m. invasieve plantensoorten en uitzetten

1

GD


2

GD TD


2

GD TD


2

GD TD



Budget (euro)

4.3. Cluster Natuurlijke entiteiten 4.3.1. Natuur

3. Soortgerichte acties, gericht op volgende soortengroepen:

exoten) 4. Herstel, onderhoud en aanplanting van KLE’s: -Voor alle kleine landschapselementen die kunnen hersteld, onderhouden of aangeplant worden op gronden van openbare besturen: Nagaan welke van de aan te planten en te onderhouden KLE’s er gelegen zijn op gronden van openbare besturen zoals de gemeente, OCMW, kerkfabriek; Nagaan welk beheer nodig is per KLE (onderhoudsbeheer, bestrijding exoten, herstel van onderbroken KLE) Bepalen wie (gemeente, exterme firma) het onderhoud/aanleg verzorgt, hoe en met welke frequentie; *



218

Planning *

Betrokkenen

Erop toezien dat het beheer/aanleg goed uitgevoerd wordt;

2

GD TD

Zorgen dat er een lange termijnplanning is voor het beheer van de KLE’s.

2

GD

De gemeente kiest één of meerdere deelgebieden (bv. een zone, natuurverbindingsgebied Grote Beek,…) uit die zij onder de aandacht wil brengen en waar men de KLE’s wilt herstellen en/of het KLE-netwerk wil uitbreiden; Aansluitend bij het uitkiezen van de deelgebieden wordt er een voorbeeldproject uitgewerkt in het verlengde van het PLECKJE. Het landschap aan beide zijden van de Gasthuisdreef leent zich uitstekend om dit project vorm te geven en kan zo ook stimulerend werken voor de deelgebieden die men speciaal onder de aandacht wil brengen. Nagaan of er projectpartners zijn (landbouworganisatie, wildbeheereenheid, bosgroep, provincie, natuurvereniging, …) Nagaan wie de eigenaar(s) is (zijn);

2

MD GD

5000

2

MD GD + (natuur) verenigingen

7500

1

GD MD TD


2

GD MD TD

Alle betrokkenen vanaf het eerste moment betrekken om draagkracht te vergroten; Sensibiliseren van de eigenaars: informeren over het nut van KLE’s, landbouwers informeren over VLM-beheersovereenkomsten, toelichten van de bedoelingen van de gemeente en doorgeven van de praktische informatie over de aanleg en onderhoud via een brochure, via een informatievergadering en/of via het gemeentelijk infoblad;

2

GD MD TD


1

GD MD DI


Budget (euro) Algemeen personeelsbudget Algemeen personeelsbudget

-Voor de kleine landschapselementen op privé-eigendom gericht op een deelgebied:

*

5000



219

Planning *

Betrokkenen

Organiseren van cursussen waarin men in de praktijk leert, hoe de verschillende KLE’s beheerd moeten worden in samenwerking met landbouworganisaties, landbouwcel provincie, natuurbeheerders, …

3

MD DI

2500

Stimulatie van de burger tot aanplant via haagplantacties georganiseerd door de gemeente in samenwerking met Natuurpunt en de MINA-raad. Dit kan door informatie te verstrekken over het uitgekozen gebied en aangelanden hierover aan te schrijven.

1

MD DI


Om de burger te stimuleren KLE’s te onderhouden, te herstellen en aan te planten kan overwogen worden om een subsidiereglement voor beheer, herstel en aanplant van kleine landschapselementen op te stellen. Meer controle op het naleven van stedenbouwkundige voorschriften zoals de aanleg van een groenscherm naast nieuwe stallen, nieuwe stedenbouwkundige verordening m.b.t. beplantingen, controle op het kappen van hoogstammige bomen waarvoor een stedenbouwkundige vergunning nodig is;

3

MD TD

5000

2

MD TD


Meer controle op het naleven van het natuurdecreet (natuurvergunning zorgplicht) + sensibilisatie hieromtrent; Consequent optreden als er overtredingen zijn gemaakt.

1

MD TD


1

MD


1

GD MD


1

GD MD

500000


Budget (euro)

4.3.2. Landschappen 5. Onderhandelingen aanknopen met de eigenaars van enkele landschappelijk waardevolle parkgebieden en de Stichting Kempisch Landschap omtrent de eventuele aankoop van deze domeinen door de Stichting Kempisch Landschap. 6. Uitbouwen van het project ‘Plattelandseducatief centrum’. Via dit centrum en activiteiten willen de initiatiefnemers het brede publiek en vooral jongeren kansen bieden om via persoonlijk contact in ontmoeting te treden met en geïnformeerd te worden over het hedendaagse Vlaamse platteland in het algemeen en de onlosmakelijke relatie tussen landbouw en natuur in het bijzonder. *



220

Planning *

Betrokkenen

1

GD

8. Onderzoeken waar nieuwe bossen kunnen worden geplant en waar bestaande bossen kunnen worden verworven. Hiervoor wordt overleg gepleegd met de Stichting Kempisch Landschap en de Vlaamse overheid.

1

MD GD

9. Sensibiliseren van boseigenaars ism de Bosgroep Antwerpen Noord (de omvorming van naaldhout naar loofhout, duurzaam bosbeheer,…). 10. Boomplantacties organiseren (ism. scholen, verenigingen,…).

1

GD


1

GD TD


2

GD TD

2500

1

MD TD


1

GD TD

50000

2

MD TD

5000


Budget (euro)

4.3.3. Bos 7. Actief deelnemen aan de uitwerking van Landschapspark “De Voorkempen”.


4.3.4. Groen 11. Inrichten van een snoeicursus voor gemeentepersoneel. 12. Onderzoeken voor welke gebieden beheerplannen kunnen worden opgemaakt. Bos en parkbeheerplannen worden opgemaakt overeenkomstig het harmonisch park -en groenbeheer. 13. Aanplanten van groen in straten, parken en plantsoenen. 14. Het maximale behoud en de uitbreiding van de Trage Wegen nastreven, onder meer door middel van het herwaarderen en opnieuw inrichten van buurtwegen.

*



221

Planning *

Betrokkenen

1. Alternatieve geluidsvriendelijke vervoersmogelijkheden promoten.

1

MD DI

2. Geluidshinder van het verkeer zoveel mogelijk beperken.

1

MD

1

MD TD

1

GD MD


1

GD MD DI


1

BD MD


7. Op gemeentelijke gebouwen wordt enkel klemtoonverlichting geplaatst als ze functioneel of noodzakelijk is. Ze wordt neerwaarts geplaatst en gedoofd wanneer mogelijk.

1

GD MD TD


8. De lichthinder in de gemeente wordt gescreend. Er wordt een inventaris opgemaakt en een actieplan met aanbevelingen.

2

MD

1000


Budget (euro)

4.4. Cluster Hinder 4.4.2. Geluidshinder

3. Het gemotoriseerd verkeer in woongebieden minimaliseren d.m.v. verkeerstechnische maatregelen; het sportief en agressief rijgedrag ontmoedigen en andere vervoersmogelijkheden promoten. 4. Het wildcrossen en het rijden met terreinwagens in natuurlijke en ecologisch waardevolle gebieden ontmoedigen. 5. De occasionele geluidshinder in de omgeving van dancings en cafés trachten op te lossen door het afsluiten van een gentlemen's agreement met de betrokken inrichtingen. Er wordt onderzocht of het opleggen van geluidsbegrenzers bij café’s en dancings een oplossing kan bieden.


4.4.3. Geurhinder 6. Geurhinder brongericht aanpakken.

4.4.4. Lichthinder

*



222

Planning *

Betrokkenen

- de oude lampen (stelselmatig) te vervangen door energiezuinige SON-T lampen.

1

TD

10000

- de HPL-armaturen (stelselmatig) te vervangen door zuiniger en meer tegen vandalisme bestendige SON-armaturen. - een aangepast verlichtingsregime in te stellen (verlichting doven, daar waar mogelijk, tussen 24 uur en 6 uur; kwetsbare gebieden niet of minder verlichten).

1

TD

20000

3

MD TD


10. Overleg plegen met diverse bevoegde instanties.

1

BD MD DI

11. Correcte en duidelijke informatieverstrekking i.v.m. milieu-risico's.

1

BD MD DI

12. Een goed preventiebeleid voeren.

1

BD MD DI

13. Stimulerende maatregelen voor buffervorming ontwikkelen.

2

BD MD TD

2

MD DI

Algemeen personeelsbudget Algemeen personeelsbudget Algemeen personeelsbudget Algemeen personeelsbudget Algemeen personeelsbudget

15. Hinder brongericht aanpakken.

1

MD TD

16. Sensibiliseren via de gemeentelijke infokanalen.

1

MD DI

17. De mogelijkheden van een hondenweide onderzoeken.

3

GD TD


Budget (euro)

9. Het gemeentebestuur zal de lichtstraling beter sturen en energie besparen door:

4.4.5. Hinderlijke inrichtingen

14. Het in de schijnwerper plaatsen van de positieve kanten van het bedrijfsleven zoals milieu-inspanningen geleverd door bedrijven binnen de gemeente.

4.4.6. Andere hinder

*




223

Planning *

Betrokkenen

18. De bevolking verder sensibiliseren i.v.m. de wettelijke verplichtingen en mogelijkheden bij het gebruik van oude en nieuwe stookolietanks. 19. De overschakeling op milieuvriendelijke energie promoten.

1

MD TD

2500

1

MD

20. Een bodemonderzoek laten uitvoeren bij de aan-en verkoop van gronden door de gemeente. 21. De gronden in eigendom van de gemeente screenen op bodemverontreiniging bij ernstige aanwijzingen voor bodemverontreiniging of igv twijfel. 22. Sensibilisering van de bevolking i.v.m. de toepassing van het Bodemdecreet.

2

BD TD


1

BD TD

1000

1

MD DI

23. De diverse doelgroepen (landbouwers, burgers, gemeente) sensibiliseren i.v.m. het gebruik (dosissen, tijdstip, alternatieven) van meststoffen, pesticiden, fungiciden en herbiciden en andere N-en P-bevattende substraten bij gebruik op grasvelden en aanplantingen (doelgroepen: gemeentelijke diensten, burgers, sportverenigingen (voetbalvelden,...).

1

MD DI


24. Biologisch afbreekbare bestrijdingsmiddelen gebruiken (toepassing reductieprogramma). 25. De gemeente streeft ernaar om alle waterbodems onder beheer van de gemeente gezond te maken. 26. De gemeente streeft ernaar om eventuele bestaande bodemverontreiniging te saneren.

1

GD MD TD

10000

2-3

GD MD TD

5000

2-3

GD MD TD

5000


Budget (euro)

4.4.7. Bodemverontreiniging

*



224

Planning *

Betrokkenen

27. Zwerfvuil en sluikstorten grondig aanpakken (ism. de PZ Grens).

1

GD MD TD

28. De bevolking blijvend sensibiliseren in verband met de problematiek van zwerfvuil.

1

GD MD DO DI

29. De gemeentediensten zullen een verhoogd toezicht uitoefenen op het correct gebruik van de openbare vuilbakken.

1

TD

1

MD DO DI

1000

1

MD TD


-het gebruik van milieuvriendelijke brandstoffen en biobrandstoffen

3

MD TD

1000

-rationeel energiegebruik.

1

MD

5000

-het voeren van een duurzaam aankoopbeleid.

1

MD TD

10000


Budget (euro)

4.4.8. Afvalhinder Algemeen personeelsbudget Algemeen personeelsbudget Algemeen personeelsbudget

4.4.9. Luchtverontreiniging 30. De bevolking sensibiliseren i.v.m. de schadelijke effecten van de verbranding van (afval)stoffen in de tuin of in allesbranders. 31. In het mobiliteitsplan voldoende aandacht schenken aan het voorkomen van luchtverontreiniging door onder meer het fietsbeleid sterk te promoten. 32. De eigen gemeentelijke emissies zoveel mogelijk beperken, door onder meer:

*



225

Planning *

Betrokkenen

1

MD TD


1

MD TD DO DI

2500

1

MD TD DO DI

4. Een aantal ecologische criteria opleggen bij de aankoop van dienstvoertuigen.

2

MD TD


5. Uitvoeren van projecten (Module 15).

2

MD TD GD

5000

6. Inventaris opmaken van het gemeentelijk wagenpark en het verbruik registreren.

3

MD

7. Onderzoeken waar er fietsstallingen kunnen bijgeplaatst worden.

1

TD

8. Deelnemen aan (boven)gemeentelijke sensibiliseringsacties -en campagnes.

1

MD DI

9. Aanpak van sluipverkeer door verkeersremmende maatregelen en controle.

1

TD

Algemeen personeelsbudget Algemeen personeelsbudget Algemeen personeelsbudget 2500


Budget (euro)

4.5. Cluster Mobiliteit 1. Het mobiliteitsplan uitvoeren. De gemeente voert jaarlijks de milieutoetsing op niveau 1 uit en aanvullend elke 5 jaar de 5-jaarlijkse milieutoetsing op niveau 2. 2. Het gebruik van alternatieve vervoersmiddelen binnen de gemeente promoten en stimuleren dmv. sensibilisatieacties, artikels, tentoonstellingen,… 3. Zelf het goede voorbeeld geven (o.a. fietsvergoeding, gebruik van dienstfietsen,…).

*



226

Planning *

Betrokkenen

Energiecoördinator 1

MD TD DI

2. Onderzoeken of subsidies voor het gebruik van zonne-energie en eventueel voor rationeel energiegebruik haalbaar zijn. 3. de bevolking blijvend informeren en sensibiliseren rond rationeel energiegebruik en duurzaam bouwen. 4. Sensibilisering van het eigen personeel (resultaten energiezorgsysteem bekend maken).

2

MD

1

MD DI

1000

1

MD


5. De vastgestelde knelpunten en aanbevelingen in de energieboekhouding omzetten in een meetbaar actieplan. 6. Bij nieuwbouw of verbouwing worden de vastgelegde basiscriteria inzake duurzaam bouwen en verbouwen gehanteerd (integrale aanpak). 7. Vervanging van oude apparaten door nieuwe energiezuinige toestellen en de installatie van moderne energiebesparende systemen onderzoeken. 8. Verderzetten van de energieboekhouding en energiezorgsysteem ism met GeDIS.

2

TD MD


1

MD BD TD


1

MD TD DI

5000

1

MD TD


1

MD TD

10000

2

MD BD TD

5000


4.6. Cluster energie 1. Het goede voorbeeld geven inzake efficiënt en zuinig gebruik van energie.

9. Een energieaudit uitvoeren bij gebouwen met een abnormaal energieverbruik. 10. De gemeente onderzoekt de mogelijkheden van de verschillende opties inzake hernieuwbare energie (windenergie, biogasproductie, zonnepanelen..) en ontwikkelt een visie om deze mogelijkheden ook werkelijk te kunnen realiseren.

*

Budget (euro)




227

Bijlage 3: Toetsing aan Vlaams en provinciaal milieubeleidsplan In volgend overzicht wordt de link gelegd tussen MINA 3 (Vlaamse Milieubeleidsplan 2003-2007), het milieubeleidsplan van de provincie Antwerpen en het milieubeleidsplan van de gemeente Wuustwezel. De eerste kolom vermeldt de acties uit MINA 3 die betrekking hebben op het lokale beleid. De tweede kolom bevat de omschrijving van deze acties. In de derde en vierde kolom worden de acties uit het provinciaal milieubeleidsplan opgesomd en omschreven die betrekking hebben op het gemeentelijk beleid. De vijfde kolom ten slotte verwijst naar de acties uit het milieubeleidsplan van Wuustwezel die betrekking hebben op de doelstellingen verbonden aan de vermelde gewestelijke en provinciale acties. Uit dit overzicht blijkt de betrokkenheid van de gemeente bij het uitvoeren van MINA 3 en het provinciaal milieubeleidsplan. MINA 3 Actie Omschrijving Themabeleid Thema 1: Verdunning van de ozonlaag 1.4.1. Emissiebeperking van ozonafbrekende stoffen en gefluoreerde broeikasgassen: monitoring van de stopzetting van het gebruik en de afvoer van halonen: sensibilisering via o.a. gemeentelijke overheden

Actie

MBP Provincie Omschrijving

Emissiebeperking van ozonafbrekende stoffen en gefluoreerde broeikasgassen: monitoring van de stopzetting van het gebruik en de afvoer van halonen: gezamenlijke controle op het verbod door gemeentelijke en provinciale overheden Thema 2: Verandering van het klimaat door het broeikaseffect 2.4.2. Sectorale doelstellingen vastleggen en uitvoeren Cluster energie: Sensibilisering rond in functie van de Vlaamse Kyoto-doelstelling D2.1.4 rationeel energiegebruik

MBP Wuustwezel Actie

1.4.1.

Thema 3: Verontreiniging door fotochemische stoffen 3.4.1. Industriële VOS-emissies reduceren: vergunningenbeleid

Cluster energie

Instrumentarium: 3.2.3. Toezicht: Cluster hinder: 4.5. Hinderlijke inrichtingen

3.4.3.

Voor de sector verkeer en vervoer de VOSemissies en de NOX-emissies reduceren: gebruik van milieuvriendelijke voertuigen en brandstoffen stimuleren: gemeenten hiertoe aangezet via de samenwerkingsovereenkomst

Cluster mobiliteit

3.4.3.

Voor de sector verkeer en vervoer de VOSemissies en de NOX-emissies reduceren: gebruik van milieuvriendelijke voertuigen en brandstoffen stimuleren: het creëren van gebruiksvoordelen situeert zich vooral op lokaal niveau

Cluster mobiliteit

Thema 4: Verzuring 4.4.1. NH3-emissie in de landbouwsector reduceren: ammoniakreductiemaatregelen uitvoeren: vergunningenbeleid

Instrumentarium: 3.2.3. Toezicht: Cluster hinder: 4.5. Hinderlijke inrichtingen

Thema 5: Vermesting

gemeentelijk milieubeleidsplan Wuustwezel 2006-2010

228

MINA 3 Actie 5.4.1.

Omschrijving Mestoverschot wegwerken: afbouw van de veestapel stimuleren en tot 1 januari 2007 een vergunningenstop handhaven : vergunningenbeleid

Actie


Thema 6: Verspreiding van milieugevaarlijke stoffen 6.4.1. Uitvoering maatregelenprogramma’s dioxines: maatregelenpakket gebouwenverwarming uitvoeren: overleg met de lokale overheden

MBP Wuustwezel Actie Instrumentarium: 3.2.3. Toezicht: Cluster hinder: 4.5. Hinderlijke inrichtingen

Cluster energie

6.4.1.

Uitvoering maatregelenprogramma’s PAK’s: PAK-emissies opnemen in de maatregelenpaketten voor de reductie van de industriële emissies naar lucht en water: vergunningenbeleid

I Instrumentarium: 3.2.3. Toezicht: Cluster hinder: 4.5. Hinderlijke inrichtingen

6.4.1.

Uitvoering maatregelenprogramma’s bestrijdingsmiddelen: uitvoering verzekeren van het decreet tot vermindering van het gebruik van pesticiden door openbare diensten in het Vlaamse Gewest

Cluster vaste stoffen: 4.1.1. Milieuverantwoord productgebruik Cluster hinder: 4.7. Bodemverontreiniging

6.4.1.

Uitvoering maatregelenprogramma’s bestrijdingsmiddelen: verminderd gebruik van bestrijdingsmiddelen bij industrie, landbouw, particulieren en openbare diensten stimuleren via voorlichting en sensibilisering

Cluster vaste stoffen: 4.1.1. Milieuverantwoord productgebruik Cluster hinder: 4.7. Bodemverontreiniging

Thema 7: Verontreiniging en aantasting van de bodem 7.4.3. De historische ruimingsachterstand van hydraulische en ecologische aard wegwerken

7.4.6.

Ervaring met erosiebestrijding opbouwen, maatregelen nemen in alle gebieden met potentiële en actuele erosierisico’s: ontwikkelen beleidskader: de lokale overheden voeren inrichtingswerken uit.

Thema 8: Verontreiniging door afvalstoffen Thema 8 algemeen 8.4.2.

Cluster water: 4.2.1. Oppervlaktewater Cluster water: 4.2.3. Waterbodem

Cluster vaste stoffen: G2.1.4

Hoeveelheid huishoudelijke afvalstoffen verminderen

Thema 9: Verstoring van watersystemen Thema 9 algemeen

Cluster vaste stoffen: 4.1.2. Afvalstoffen Cluster water: W1.1.4 Cluster water: W3.1.3. Cluster water: W3.2.1. Cluster water: W3.2.2.

9a.4.1.

Overlegplatform afvalstoffen

Een juridische en organisatorische basis voor Cluster water: integraal waterbeleid creëren: samenwerking op W3.1.2. lokaal niveau bevorderen

Watertoets

Cluster water: 4.2.5. Integraal waterbeheer

Watersysteemgebonden communicatie en sensibilisatie Vorming lokale waterbeheerders Subsidiëring projecten lokale waterbeheerders Organisatie van periodiek wateroverleg



229

MINA 3 Actie 9a.4.3.

Omschrijving Geïntegreerde analyse voor watersystemen en het geheel van menselijke en maatschappelijke gebruiksfuncties en activiteiten dat ermee samenhangt, opmaken

9a.4.4.

Opmaak van (gebiedsgerichte-) integrale waterbeleidsplanning: opmaak deelbekkenbeheerplannen (zesjaarlijks)

9a.4.5.

Watersysteemkennis verder uitbouwen: uitwisseling watersysteemkennis verbeteren

Actie Cluster water: W3.1.1.

MBP Provincie MBP Wuustwezel Omschrijving Actie Opmaak deelbekkenbeheer- Cluster water: 4.2.5. Integraal waterbeheer plannen

Cluster water: 4.2.5. Integraal waterbeheer Cluster water: W1.1.3 Cluster water: W1.1.2.

Ontwikkeling van een provinciale hydrografische atlas Correctie Vlaamse Hydrografische atlas

Instrumentarium: 3.2.6. Inventarissen & MMIS

9a.4.6.

Sensibiliseren rond duurzaam waterbeheer en – gebruik: Steunpunt duurzaam water

Cluster water: 4.2.1. Watergebruik

9b.4.1.

Realiseren van een zuiveringsgraad van 80%: optimalisatie huidige zone-indeling

9b.4.1.

Realiseren van een zuiveringsgraad van 80%: subsidiëringsprogramma’s bijsturen en subsidies voor gemeentelijke rioleringen en gemeentelijke KWZI’s verhogen

Cluster water: 4.2.1. Oppervlaktewater

9b.4.1.

Realiseren van een zuiveringsgraad van 80%: controle op gemeentelijk niveau realiseren

Cluster water: 4.2.1. Oppervlaktewater

9b.4.2.

Verdergaande reductie van het industrieel afvalwater op basis van de draagkracht van het watersysteem: vergunningen lozing bedrijfsafvalwater verfijnen

Instrumentarium: 3.2.3. Toezicht: Cluster hinder: 4.4.5. Hinderlijke inrichtingen

9b.4.3.

Een gecoördineerde reductieaanpak voor diffuse lozingen uitwerken: gecoördineerde aanpak van diffuse lozingen: sensibilisatie van openbare diensten om milieuvriendelijke alternatieven voor insecticiden, … aan te wenden

Cluster vaste stoffen: 4.1.1. Milieuverantwoord productgebruik Cluster hinder: 4.4.7. Bodemverontreiniging

9c.4.1.

Natuurlijke werking en hydromorfologische Cluster water: structuur van watersystemen beschermen, W.1.2.1. herstellen en verbeteren: herstellen van de hydromorfologische structuur van de waterlopen: het typebestek ‘natuurvriendelijke oevers’ promoten bij o.a. gemeentebesturen

9c.4.1.

Natuurlijke werking en hydromorfologische structuur van watersystemen beschermen, herstellen en verbeteren: subsidiëren en samenwerken bij uitvoering van lokale waterbeheerprojecten

9c.4.1.

Natuurlijke werking en hydromorfologische structuur van watersystemen beschermen, herstellen en verbeteren: waterlopen goed beheren en onderhouden

Structurele herstellingswerken

Cluster water: 4.2.1. Oppervlaktewater Cluster natuurlijke entiteiten


Cluster water: W1.2.2 Cluster water: W1.2.3.

Gedifferentieerd Cluster water: 4.2.1. waterlopenbeheer Oppervlaktewater: Duurzaam sedimentbeheer Cluster water: 4.2.3. Waterbodem Cluster natuurlijke entiteiten


230

MINA 3

MBP Wuustwezel Actie Instrumentarium: 3.2.3. Toezicht: Cluster hinder: 4.4.5. Hinderlijke inrichtingen

Omschrijving De bescherming en het herstel van de watervoorraden: watervoerende lagen beschermen en herstellen: vergunningenbeleid

9c.4.2.

De bescherming en het herstel van de watervoorraden: groot- en kleinschalige infiltratie bevorderen: o.a. via deelbekkenbeheerplannen en gemeentelijke ruimtelijke uitvoeringsplannen en gemeentelijke stedenbouwkundige verordeningen

Cluster water: 4.2.1. Oppervlaktewater: Cluster water: 4.2.2. Grondwater: Cluster natuurlijke entiteiten

9c.4.3.

Duurzaam watergebruik: duurzaam watergebruik verhogen: de overheid neemt het voortouw

Cluster water: 4.2.1. Oppervlaktewater: Cluster water: 4.2.2. Grondwater Cluster water: 4.2.4. Duurzaam watergebruik

Thema 10: Hinder Hinder algemeen

Actie


Actie 9c.4.2.

Cluster hinder: H1.2.2 Cluster hinder: H1.1.1.

Cluster hinder: H1.1.2

Inventarisatie van Instrumentarium: 3.2.6. hinderbronnen in Inventarissen & MMIS probleemregio's Verder ondersteunen en uitbouwen onderzoeksgebied hinder binnen het PIH Bemonsteren van potentiële stiltegebieden in de provincie Antwerpen

10a.4.2.

Beperking van geluidshinder integreren in het beleid inzake ruimtelijke ordening en mobiliteit

10a.4.3.

Beleidsondersteuning geluidshinder: sensibilisering en ondersteuning via de samenwerkingsovereenkomst

Cluster hinder: 4.4.2. Geluidshinder

10b.4.3.

Ondersteuning van het beleid geurhinder: standaardmeetsysteem voor hinder toepassen en inventaris van potentiële hinderbronnen bijhouden

Instrumentarium: 3.2.6. Inventarissen & MMIS Cluster hinder: 4.4.9. Luchtverontreiniging

10b.4.3.

Ondersteuning van het beleid geurhinder: de samenwerkingsovereenkomst met gemeenten en provincies opvolgen en bijsturen

Instrumentarium: 3.2.6. Inventarissen & MMIS Instrumentarium: 3.2.3. Cluster hinder: 4.4.5. Hinderlijke inrichtingen:

10b.4.3.

Ondersteuning van het beleid geurhinder: sensibiliseringscampagnes ondersteunen en voeren

Cluster vaste stoffen:4.1.2. Afvalstoffen Cluster hinder: 4.4.8. Afvalhinder Cluster hinder: hoofdstuk 4.4.9. Luchtverontreiniging

10c.4.1.

Organiseren van een structurele samenwerking met andere overheden m.b.t. lichthinder

10c.4.2.

Sensibiliseren van andere overheden en actoren m.b.t. lichthinder: sensibilisering van de overheden


Cluster hinder: 4.4.4. Lichthinder

231

MINA 3 Omschrijving Actie Thema 11: Versnippering 11.4.2. Verwijderen of milderen van het versnipperend effect voor zoveel mogelijk bestaande (prioritaire) versnipperde elementen: geleidelijk aanvullen van de gegevens vooral wat betreft de belangrijkste doelsoorten, op basis van deze informatie zal dan projectmatig de problematiek kunnen aangepakt worden

11.4.3.

Actie


MBP Wuustwezel Actie Cluster natuurlijke entiteiten

Bevordering van migratiemogelijkheden van Cluster Inrichten van Cluster natuurlijke entiteiten dieren en planten door ecologische versterking natuurlijke natuurverbindingsgebieden van de landschapsstructuur tussen leefgebieden entiteiten: N1.1.2

Thema 12: Verlies aan biodiversiteit 12.4.1.1. Ecologisch waardevolle gebieden ruimtelijk veilig Cluster Inrichten van stellen: natuurrichtplannen ontwikkelen voor de natuurlijke natuurverbindingsgebieden afgebakende gebieden van de natuurlijke entiteiten: N1.1.2 structuur: overleg met o.a. lokale overheden

12.4.1.2.

Realiseren van gebieden met effectief natuurbeheer: bijkomende impuls voor beheerwerk

12.4.3.

Soortenbescherming

12.4.4.1.

Verhoging van de verweving met ander functies Cluster Oprichten van nieuwe Cluster natuurlijke entiteiten en optimale ecologische inpasbaarheid van natuurlijke bosgroepen in de provincie menselijke activiteiten entiteiten: N3.1.1 Cluster Agrarisch natuurbeheer natuurlijke entiteiten: N3.2.1.

12.4.5.1.

Ondersteuning van lokale besturen bevorderen: samenwerking met lokale en provinciale besturen

Cluster Ondersteuning gemeenten Cluster natuurlijke entiteiten natuurlijke bij vleermuizenbescherming entiteiten: N3.3.1 Cluster Integratie van soortenbeleid natuurlijke in andere beleidsdomeinen entiteiten: N2.1.2.


Cluster natuurlijke entiteiten

232

MINA 3 Actie 12.4.6.1.

Omschrijving Beleidsvoorbereidende en beleidsonderbouwende instrumenten uitwerken: kennis van natuurlijke systemen uitbreiden en afstemmen

Actie


MBP Wuustwezel Actie Instrumentarium: 3.2.6. Inventarissen & MMIS Cluster hinder: 4.4.9. Luchtverontreiniging

Gebiedsgericht beleid 4.3. Lokale en regionale overheden bijstaan inzake gebiedsgericht milieubeleid Actoren 4.2.

Advies en overleg met maatschappelijke organisaties (socioculturele en socioeconomische)

Instrumentarium: Provinciale adviesraad voor Instrumentarium: 3.3. G4.1.1 milieu- en natuur Adviesraad voor milieu en natuur

Geïntegreerd overheidsbeleid 2.2.3.2. Taakstelling leefmilieubeleid: de mogelijkheden voor een aangepast milieuvergunningenbeleid onderzoeken 4.4.1.

Milieu- en natuurbeleidskader voor gemeenten en provincies versterken: milieu als katalysator voor duurzame ontwikkeling op lokaal vlak: nieuwe samenwerkingsovereenkomst ontwikkelen en opvolgen

Instrumentarium: 3.1. Beleidsinstrumenten

4.4.1.

Milieu- en natuurbeleidskader voor gemeenten en provincies versterken: milieu als katalysator voor duurzame ontwikkeling op lokaal vlak: integrale milieubeleidsplanning stimuleren

Instrumentarium: 3.1. Beleidsinstrumenten

4.4.1.

Milieu- en natuurbeleidskader voor gemeenten en provincies versterken: milieu als katalysator voor duurzame ontwikkeling op lokaal vlak: participeren aan en stimuleren van projecten met het oog op meer externe integratie, zowel op lokaal als op Vlaamse niveau Milieu- en natuurbeleidskader voor gemeenten en provincies versterken: milieu als katalysator voor duurzame ontwikkeling op lokaal vlak: milieu-indicatoren voor lokale overheden ontwikkelen

Cluster mobiliteit

4.4.1.

4.4.1.

Milieu- en natuurbeleidskader voor gemeenten en provincies versterken: milieu als katalysator voor duurzame ontwikkeling op lokaal vlak: statuut milieudienst en personeel aanpassen

4.4.1.

Milieu- en natuurbeleidskader voor gemeenten en provincies versterken: milieu als katalysator voor duurzame ontwikkeling op lokaal vlak: internationale en Europese initiatieven inzake duurzame ontwikkeling op lokaal vlak opvolgen

4.4.2.

Intenser betrekken van bevolking en milieu- en natuurverenigingen: participatie op lokaal vlak bevorderen


233

MINA 3 Actie 4.4.2.

Omschrijving Intenser betrekken van bevolking en milieu- en natuurverenigingen: werking van milieu- en natuurverenigingen ondersteunen

4.4.3.

Uitbouw van een ondersteunend beleid: Milieuoverleg Lokale Overheden (MILO) en andere overlegfora, Aanspreekpunt Lokale Overheden verder uitbouwen, Monitoring en databank, Handleidingen en vormingmomenten

Actie


Cluster gemeenten en doelgroepen: G2.1.1 Cluster gemeenten en doelgroepen: D2.2.1.

Verdere uitbouw van de regiowerking milieu en natuur Gemeenten ondersteunen inzake de thema’s milieuverantwoord productgebruik, afvalpreventie, hergebruik van afvalstoffen, illegaal ontwijkgedrag, duurzaam watergebruik, duurzame energie, duurzaam bouwen en duurzame ontwikkeling in het algemeen Instrumentarium: Ondersteuning GEMPA G.2.1.2. Uitbouw van een provinciaal aanspreekpunt voor steden en gemeenten in het kader van de samenwerkingsovereenkomst met het Vlaams gewest Cluster mobiliteit: Ondersteunen van gemeenten M1.2.1.

Instrumenten 2.2.4. Maatregelen en instrumenten informatiebeheer: Milieu Management Informatiesysteem (MMIS) ontwikkelen

MBP Wuustwezel Actie Cluster natuurlijke entiteiten

Instrumentarium: 3.2.6. Inventarissen & MMIS Instrumentarium: 3.2.8. Samenwerkingsverbanden

Instrumentarium: 3.2.6. Inventarissen & MMIS

3.1.4.

Maatregelen en sociale instrumenten: coördinatie en planning van het communicatiebeleid verbeteren

Cluster gemeenten en doelgroepen: D2.2.2

3.1.4.

Maatregelen en sociale instrumenten: natuur- en Cluster milieueducatie uitbreiden naar nieuwe gemeenten en doelgroepen doelgroepen: D2.1.8

Een communicatiebeleid rond ons intern milieuzorgsysteem uitbouwen naar de gemeenten toe en de gemeenten ondersteunen bij de communicatie over hun intern milieuzorgsysteem Duurzaam bouwen en verbouwen stimuleren


Provinciale evenementen zo milieuvriendelijk mogelijk organiseren


Milieuzorg op School

Instrumentarium ANNET, Antwerps Netwerk en Cluster Natuur en Milieueducatie gemeenten en doelgroepen: G4.1.2 Cluster mobiliteit: Verder uitvoeren van M1.2.2 gemeentegrensoverschrijdende


234

MINA 3 Actie

Omschrijving

3.1.4.

Maatregelen en sociale instrumenten: interne milieuzorg bij de overheid verbeteren

3.3.4.2.

Bestaande thematische en horizontale regelgeving bijsturen: evaluatie en onderbouwde bijsturing van het milieuvergunningenbeleid

Actie

MBP Provincie Omschrijving sensibiliseringsprojecten

Instrumentarium: Uitbouwen van een intern D1.1.1 milieuzorgsysteem


MBP Wuustwezel Actie

Instrumentarium: 3.2.2. Interne milieuzorg Instrumentarium: 3.2.3. Toezicht: Cluster hinder: 4.4.5. Hinderlijke inrichtingen

235

Bijlage 4: Gebruikte afkortingen AEEA AMINAL AO AROHM BBI BBL BPA B.S. B. VL. R. BWK COPRO DHM DOV Dulo DRANCO eMIL FSC-hout FOST Plus GB GC GeDIS GEN GENO GFT+ GIS GNOP GR GRS GSM Ha HPL HRG HST HVAC IBA IBW IE IK IP IMZ IR IRCEL IVON K.B. KGA KLE KMO KWZI

Afgedankte elektrische en elektronische apparaten Administratie Milieu-, Natuur-, Land- en Waterbeheer Ambtelijk Overleg Administratie Ruimtelijke Ordening, Huisvesting en Monumenten en Landschappen Belgische Biotische Index Bond Beter Leefmilieu Bijzondere Plannen van Aanleg Belgisch Staatsblad Besluit van de Vlaamse Regering Biologische Waarderingskaart Onpartijdige instelling voor de controle van bouwproducten Digitaal Hoogtemodel Vlaanderen Databank Ondergrond Vlaanderen Duurzaam Lokaal Waterplan Droge anaërobe compostering Milieuvergunningenloket Hout uit goed beheerde bossen (volgens de maatstaven van de internationale onafhankelijke organisatie Forest Stewardship Council) Erkend organisme voor de uitvoering van de terugnameplicht voor huishoudelijk verpakkingsafval Bedrag na gunning van het project Gemeenschapscentrum Gemeentelijk Samenwerkingsverband voor Distributienetbeheer Grote Eenheden Natuur Grote Eenheden Natuur in Ontwikkeling Groente- Fruit -en Tuinafval en papierfractie Geografisch informatie systeem Gemeentelijk natuurontwikkelingsplan Gemeenteraad Gemeentelijk Ruimtelijk Structuurplan Global System for Mobile communication Hectare Hogedruk kwiklampen Habitatrichtlijngebied Hoge Snelheidstrein Heating Ventilation and Airconditioning -installatie Individuele Behandeling van Afvalwater Instituut voor Bosbouw en Wildbeheer Inwonersequivalent kostprijs van het project na uitvoering Ramingsbedrag bij goedkeuring investeringsprogramma Interne Milieuzorg InterRegio -trein Intergewestelijke Cel voor Leefmilieu Integraal Verwevings- en Ondersteunend Netwerk Koninklijk Besluit Klein Gevaarlijk Afval Klein landschapselement Kleine en Middelgrote Onderneming Kleinschalige waterzuiveringsinstallaties


236

LOGO LPG MAP MB MBP MER MiNa MINA 3 MJP MKROS MMIS MOS MOG MW NOG OCMW OVAM P&K PIDPA PIH PIME PIO PMD PV PVC PZ REG ROG RSP RSPA RSV RUP RWA RWZI SLA21 SON T-lamp STIP TP TPA TRP UA UNIZO Velt VEN VHA VIBE VILT VLAREA VLACO VLAREBO VLAREM VLM VMM VODO

Lokaal Gezondheidsoverleg Liquified Petroleum Gas Mest Actieplan Ministerieel Besluit Milieubeleidsplan Milieueffectrapportage Milieu Natuur Vlaams Milieubeleidsplan 2003-2007 Milieujaarprogramma Milieuklachten, -registratie, en -opvolgingssysteem Milieu Management Informatiesysteem Milieuzorg Op School GeModelleerde OverstromingsGebieden Megawatt van Nature Overstroombare Gebieden Openbaar Centrum voor Maatschappelijk Welzijn Openbare Afvalstoffenmaatschappij voor het Vlaamse Gewest Papier en karton Provinciale en Intercommunale Drinkwatermaatschappij Provincie Antwerpen Provinciaal Instituut voor Hygiëne Provinciaal Instituut voor Milieu Educatie Prati-index voor zuurstofverzadiging Plastiekflessen, Metalen verpakkingen en Drankkartons Proces Verbaal Poly Vinyl Chloride Politiezone Rationeel energiegebruik Recent overstroomde gebieden Ruimtelijk structuurplan Ruimtelijk structuurplan provincie Antwerpen Ruimtelijk structuurplan Vlaanderen Ruimtelijk Uitvoeringsplan Regen Water Afvoer Rioolwaterzuiveringsinstallatie Steunpunt Lokale Agenda 21 (SLA21) Natrium Hogedruk lamp Steunpunt en Informatiecentrum voor Preventie van afval Ramingsbedrag goedgekeurd technisch plan Toerisme Provincie Antwerpen Totaal Rioleringsplan Universiteit Antwerpen Unie van Zelfstandige Ondernemers Vereniging voor Ecologische Leef- en Teeltwijze Vlaams Ecologisch Netwerk Vlaamse Hydrografische Atlas, inventaris van alle waterlopen Vlaams Instituut voor Bio-Ecologisch Bouwen en Wonen Vlaams Informatiecentrum over Land- en Tuinbouw Vlaams Reglement inzake Afvalvoorkoming en –beheer Vlaamse Compostmaatschappij Vlaams Reglement betreffende de Bodemsanering Vlaams Reglement betreffende de Milieuvergunning Vlaamse Landmaatschappij Vlaamse Milieumaatschappij Vlaams Overleg Duurzame Ontwikkeling


237

VOS VVOG VVSG VTE VZW WWF ZAPPA

Vluchtige Organische Stoffen Vlaamse Vereniging voor Openbaar Groen Vereniging van Vlaamse Steden en Gemeenten

Voltijds equivalent Vereniging zonder winstoogmerk Wereld Natuurfonds Zwerfvuil Actie voor een Propere Provincie Antwerpen

Scheikundige stoffen K kalium N stikstof P fosfor O3 ozon CFK chloorfluorkoolwaterstof HFK hydrofluorkoolwaterstof CaCO3 calciumcarbonaat NO2 nitriet CO2 koolstofdioxide SO2 zwaveldioxide PM10 stofdeeltjes met een aërodynamische diameter kleiner dan 10 µm (0,01 millimeter)


238

Bijlage 5: Literatuurlijst IGEAN: Gemeentelijk Ruimtelijk Structuurplan Wuustwezel, Ontwerp-versie december 2005. Provinciaal instituut voor hygiëne, Gemeentelijk Natuurontwikkelingsplan Wuustwezel (GNOP): Antwerpen, 1999. Provinciaal instituut voor hygiëne, Inventarisatievan de kleine landschapselementen Wuustwezel: Antwerpen, 2005. IGEAN, Gemeentelijk mobiliteitsplan, Beleidsplan (fase 3), februari 2003. Gemeente Wuustwezel, Verslagen en Nota’s van genomen besluiten AFDELING WATER 2003: Zonder is gezonder. Draaiboek voor de afbouw van bestrijdingsmiddelen door openbare diensten. AMINAL, Brussel. IGEAN 2000: Gemeentelijk milieubeleidsplan Wuustwezel 2000-2004.

MONDEN S., VAN LIEFFERINGE C., VANDENAUWEELE I., SIMOENS I., BEYENS J., DENAYER B.,YSEBOODT R., MEIRE P. & DE CHARLEROY D. 2001: Databank vismigratieknelpunten op prioritaire waterlopen in het Vlaamse Gewest. IBW-UA databank.

Milieujaarprogramma’s 2004 en 2005 Afvalgids & afvalkalender Artikels Afvalkrant Gemeentelijke website Artikels gemeentelijk infoblad

Kaartmateriaal Ministerie van de Vlaamse Gemeenschap, Departement Leefmilieu en Infrastructuur, AROHM, Afdeling Ruimtelijke planning, Vlaamse Landmaatschappij, OC-GIS Vlaanderen, digitale gegevens Vlaamse Landmaatschappij Vlaamse Milieumaatschappij

Statistieken Nationaal Instituut voor de Statistiek, diverse statistische gegevens


239

Addendum Cluster Water 4.2.2. Grondwater MAP-meetnet Evolutie nitraatconcentratie in het oppervlaktewater (Laatste 2 jaar) (bron: VMM Afdeling Meetnetten en Onderzoek, http://www.vmm.be )


240


241


242


243


244


245

Evolutie nitraatconcentratie in het grondwater (bron: DOV, http://dov.vlaanderen.be/ ) Kaart: situering van de peilputten


246


247


248


249


250


251


252


253


254


255


256


257


258


259


260


261


262


263


264


265


266


267


268


269


270

Gemeente Wuustwezel. Gemeentelijk milieubeleidsplan

Recommend Documents